,-,*
I;
»
.-
^^^^^^^^55151 ^■^^^'■«».'is««« ■»^.^
,:■ r:-
1
i
■-
i
/
1
y
1
^^
"i
0
A 1 11 1 1 11 1 ^
^
^
■ 1
I
Ki
£en compliment aan de verfijnde kwaliteit van Andrélon Gelaatspoeder is deze waarschuwing tegen imitatie: Aanvaardt U slechts ongeschonden doosjes Andrélon poeder!
BELAATSPOEDER
i I
I
WEEKBLAD VOOR FILM, TOONEEL, DANS. OPERA. OPERETTE. RADIO, REVUE, VARIÉTÉ. CABARET • 17 JUNI 1944 . 24«" JAARGANG Ne. 2B - 18 CENT
■■■■■■■■■■ Leert DUITSCH of ENGELSCH in 8 maanden. Nieuwste schriftel. opleiding f2.05 p. maand. Ervaren M.O. leeraren beantwoorden vragen. Middenstand»diploma (alg. ontwilck.) f2.85 p. mnd. Nederlandsche Taal en Correspondentie f 1.50, Boekhouden f 1-
DANSAVOND KITTY
NED. TALEN INST. - ROTTERDAM Grootste N«d«rlandich« IntUlllngl
K
(NO. C)N..m Adr«:
r«
ADELAAR. PRODUCT = PRIMA f
CARt^KC VAM OHXe eeRsffe AcrRlCE -... M. speet
DANSAVOND TANJA MARSHALL
OP HAAK ir •• MAK pe «RocTMotoei* ,n .HOOOKAPlB'., . .
— Of HAAR 50 "■ .BA^BLOCHf....
! OP HAAR
<(r <*
, JAAPJB'/
lt»m«Rl# OP WNM WAiHT W ?' ' , OP jOHAN.' '
EN
ü ?'
tptti
IR
DIM I N M O * FMnvënM
It WM hi Wienit't IMw
tEN ROYAAROS: SPELER EN SPCUEiOER Sktw't „Ciiufiil«» mtaMtf
■Cskmt krQgt MR a(g«R Hvis... OmnvRRiiM VRR TMIJR Mirrttil m Wtt» EEN BROQTE FILM OP KOMST:
ÄÄ^ voor de advertent.es: Mr. D. WUboom Ver8tege„, A'dam. poatglro 78676. -Druk van N.V. Ned. Rotogravure MIJ. Leiden - Ve?8cMnt 1 ^ner week Ih^i"8 P°tter8traat 4 A'dam-Z.. tel. 21511, 21424. 981« Per half Jaar V00r h buitenland: ƒ 5.20 per half Jaar. alles bij vooruitbetaling"- per „umÄs ct.^pÄgüte^ng"^^^^^^ ^ CINEMA &> THEATER — i^te Jaargang
No. 24 — 10 Juni 1944
„BROSSE FREIHEIT No. 7" landRiR ii Mlerofeon DMR WM| IR tol Acthtr SQ Evt-Maria MtiMki SimgtiMNu» in MR VRrMti lm «riÉov BMk »var bat CironlMM MM tenst man „Jéaa van Zartm"? Flimpraralèra« „Vaartig Yraoiqka Vrfla«"
JMarina Ried dm Jeugdig« acrobaltsch* dansara«, élm alnds haar TeUf-BM „Clreu.blcad" lavant ean aelrlea van formaat blaak. Man si« # eek hel artikel «Spert In 4e PHanfM^M^V
handen over het tóoneel loopt, salto's maakt en een rad slaat tot in het oneindige. Een der Ijverigste leerlingen van een bekende Berlljnsche acrobatiefachooT is Marianne Hc#t>e, die er teverfi een ware hartstocht voorf.., Jwkisen aan llen dag legt. De bezoeker wrijft zich de oodkn uit, als hij de hoofdvertofcfer tl» „Roman* in Moll" met groote boksfemdschoenen bezig ziet een zandzak tè bewerken. Marianne lafcht er echter om en stelt hem schielijk gerust ƒ „Neen, Ik ben heelemaal niiiVan -rouwelljke Schmellng te wordpj. Ik iets afschuwelijkers voorstellen dan - onder vrouwen. Daarom pud Ik "ik en dat is een heerlijke tegenspieren een beurt geit). Alle
er ultl"
•sfeld.datwij nog «ens in el« gelegenheid zouden zijn, «en stomme film of ••n rolprent uit de beginperiode van net geluld te zien, dan zouden oni heel wat verschilpunten met de tegenwoordige producten opvallen. Er is dan ook heel wat veranderd: niet alleen in techniek, doch ook in systeem. En het spreekt vanzelf, dat de modespiegel, die de film is, de karakteristieke eigenschappen van de mode uit het tijdperk van vervaardiging geprononceerd weergeeft. Filmfoto's uit oude jaargangen van Cinema & Theater leggen daarvan een enkele maal getuigenis af. Als wij een enkele maal zoo'n nummer van tien, vijftien jaar geleden opslaan, dan is het niet alleen de mode die ons belachelijk aandoet, maar ook bezien wij met bevreemding de figuren der sterren uit dien tijd. Hoe betrekkelijk kort het ook geleden mag zijn, dat zij op het witte doek triomfen oogstten, toch zouden zij in hun verschijningsvorm yan toen in onze dagen een buiten issigen indruk maken. Want het is niet te ontkennen: de mensch van heden is een andere dan van vijftien jaar geleden. En tóch, als wij trachten vergelijkingen tusschen toen en nu te trekken en de verschillen fe analyseeren, dan gelukt het ons niet'de juiste woorden te vinden. Het is veeleer een kwestie van gevoel. Maar in het algemeen kan men zeggen*dat stellig de natuurlijkheid en de sportivifelt In de menschelijke gestatte is toegenomen. Dat geldt voor den geheelen westerschen mensch, onverschillig of hij binnen het bereik van de filmcamera valt of daarbuiten. Zonder twijfel is he* de film, die in belangrijke mate tot deze ontwikkeling ten gunste van de sporf heeft bijgedragen. Vroeger zag de mensch er alleen sportief uit op fiet .sportterrein.... tegenwoordig tracht hij er ook in het dagelijksch leven sportief uit te zien, en dienovereenkomstig te zijn, ■.■■inJ* ji,mW8r«W wordt veel aan sport gedaan. die dikwijls dagenlang In de brandende hitte der studiolampen, bedekt met een dikke laag schmink, moeten arbeiden, gevoelen vanzelfZIJ,
sprekend den drang om in hun vrijen Hjd hun lichaam te ontspannen en te ontwikkelen. Elke filmacteur of -actrice koestert uiteraard den wensch zoo lang mogelijk Jona en fit te blijven. Daarom houden de meeste filmspelers er een hartstocht voor sport op na en nl*t zelden, zien wij hen in een of anderen tdk bijzonder uitblinken, Buiten de physieke waarde van de sportbeoefening, heeft deze voor de filmsterren nog' *et voordeel, dat zij de sportieve eischen van een of andere rol dikwijls zelf kunnen vervullen. Zij hebben geen „double" noodig. Als Kristina Söderbaum in de hier te lande nog te verwachten kleurenfilm „Opfergang" als een tweede Diana pijl en boog hanteert, dan toont zij daarmee voor de camera slechts een staaltje van de sport, die zij dagelijks beoefent, evenals Olly Holzmann, die in „De Witte Droom" hoogst „eigenvoetlg" alle pirouetten draait en fescineerende sprongen en krullen maakt, twuwons, er zou gemakkelijk een uitstekend ijsballet van bekende filmactrlces samengesteld kunnen worden. Anny Ondra, Maria Landrock -- tusschen haakjes een enthousiaste voorvechtster van de Rhönradsport — Carola Höhn, Winnie Markus en Marianne Simson, zijn niet alleen Oily's kunstdoch oök haar sportzusters. Moeten wij nog van prestaffes in de zwemsport of in de gymnastiek preken? In filmspelerskringen.is.er vrijwel niemand te vinden, die deze sporten niet beheerfcht. Ook de lichte athleflek telt vele helden en heldinnen van het witte doek onder haar beoefenaren. Ja, zelfs eerobftlek Wordt door sommige jonge actrices beoefend, opdat «il In moeilijke rollen van bijvoorbeeld circusfilms hun mannetje kunnen ; staan. En er zijn verscheidene mannelijke spelers, die hot in de moeilijke kunst der acrobatiek zoover gebracht hebben, dat zij zich met vakartisten kunnian mefén. Denken wij bijvoorbeeld aan de staaltjes van evenwichtskunst die René •Dfltgen, Ferdinand Marian en Albert Hehn in „Tonelli" te zien gaven. Vele Berlljnsche tooneellitfhebbers herinnerfp, zich nog Doltgan's rol in „Diener zweier Herren", waarin hij op zijn
[.^^■■"-•T?:"-'
simm fm ■
' m
fope is verder een uitstekende die zeker op concoursen al Met wat hebben gewonnen, als ha. drukke en filmarbeid haar niet ve iderde „^••1 |». nemen. In „Schwer Jäger i rijdt gf volgens het oordee in vakals een irlijke duivel(in). Tn rens de lensport Is IJzonder geliefd bi mensehen van de til Van de heeren on 'scheiden 'Wai in het zadel Illy Birgel („Reitet Deutschland!"), Carl Idatz en Karl-Lu ig Diehl, B»milla Hom isFeen meesteres in it damesBbdel, terwijl Brifltte Horney, die e' leens een piitstekend figuur|slaat op den pa/ lenrug, de »voorkeur geeft aél den heerenzit. René Deltgen, Mien wij als acn it bewonderden, is tevens »en puik voetba' In de film „Das Grosse Spi " behoefde voor hem geen double te g uiken. Ook H Engelmann en Josef Sleber zij i uitstekende vi allers. Hans Brausewetter daan fegen is we« een hartstochtelijk bokser. Heinz Rühmann faat wijd ei>*zljd bekend als een uiterst knap ortvlieger. Vandaar, dat hij schier ongelooflijk stunts InJQuax der Bruchpilot" alle zelf kon Jtvoeren. Ook in de vroolijke film „Ouax in Fahi , die onlangs gereed kwam, zullen wij hem we verbazingwekkende kunststukjes met zijn „k ; zien uithalen. Zijn tegenspeelster, de bloni Karin; Himboldt, heeft het een heet eind gel iracht in de moeilijke kunst van het' zweefvlieg En moeten wij i Jr tennis spreken? Een eindelooze rij van ikende namen zou kunnen worden samengesti als wij alle filmspelers die op tennisgebied it 'esteeren, zouden willen opnoemen. Precies iMs het met de ski-sport, waarin Heli Finken; r en Rudolf Frack het wel zeer ver gebracht iben. Gustav Diessl geldt hier als een mata in het hooggebergte. En om onze op lining van sportenthousiasten in de filmwereld besluiten nog een tweetal namen van oud spelers: Leo Slezak en Paul Hörbiqer. Zij h Jen tezamen de eer van de schijnbaar zoo Ige, doch voor de beoefenaren dikwijls zoo 01 nndende hengelsport hoog. Zij beweren, dat jpigelen de eenige sport Is, die de moeite waard is. En waag het niet hen tegen te spreken, «wit anders zou het kunnen zijn, dat de hel hHbarst. Of hebt U Slezak nog nooit in een „ff a£^re rol écht boos gezien?
B ■:■'-• ■
Winnie Markgi, het blond« iportm«lsj« van h«t witte doek, dat In de Mozartfilm bewees ook „zwaardar«" rollen aan t« kunnen, houdt van de zon, den wind «n het water. Zij doet thans in haar zeilboot nl«uw« krachten op voor vele komend« films. Moge haar succes evenredig zijn aan de vaart, waarmee d« scherp« boeg d« golven •nijdtl (res, Ufa)
:w
B i'
■^.■Maê*
Rena Tusch
.
■■:#'V>V'
■
ifc»!
■*immttv.
-aWTfa .
EEN R«/4ARDS K>
Cv
K&iVriï&
SPELER EN SPELLEIDER G ■—^W-
Ook schouwburgen liebben hun drama's. Toen de «onder vwljjpl Integre, maar welfeUleke Hamlet'flgnur van Cor van der Lugt Melsert, vermoeid, soumis, ilJn (nnetle als Intendant op hot I,eldschepleln neerlegde, was Koyaards de aangewezen Fortlnbras om «IJn blazoen op de tooneel'veste te planten. Maar niet In strijd vond de«e opvolglng-door-keuae plaats — Integendeel. Strijd 1» er overal rondom ons, op leven en dood, en het oude tooneelwoord, dat „de voorstelling doorgaat", tot lederen prijs, Is thans moeilijker dan ooit to handhaven. Dat Cor van der Lngt Melsert tot op heden den dag een geregelden gang van zaken waarborgde, was een prestatie, waarvpor zoowel spelers als publiek hem dankbaar zullen blijven. Dat de nieuwe tooneel. leider zéér ongaarne de artistieke taak van den afgetreden Intendant overnam, baart geen verwondering. Dat de belde andere aangezocht« prominenten, tor Hermus en Frlts van Dijk — geen mindere tooneel-ldeallsten dan Koyaards — diens voorstel tot een driemanschap van de hand Wezen, pielt echter voor hun Juist Inzicht In een noodzakelijke eenhoofdige leiding, ten einde het schip van het tooneel door den orkaan der dagen heen lo loodsen. De manifestatie van eigen cultuur, die het tooneel zeker ook In benarde tijden voor het schouwburgpubliek, dat zoowel verheffing van hot gemeenschapsgevoel als verstrooiing voor den kommer zoekt, dient te zijn, gebiedt den schipper zijn zelfopofferende aanwezigheid op de commandobrug. Welke ook de verdiensten van tusschenttjdsche directeuren waren, de laatste kwarteeuw vormde, achteraf gezien, In den eersten schouwburg des lauds het stadhouderlooze tijdperk tnsschen Koyaards I en Koyaards II. Maar evenmin als h|J thans de moeilijkheden schuwt, heeft „de Jonge Koyaards" makkelijk op den roem van zijn vader terend zijn eigen naam gemaakt — niet voor hem geldt het Fransehe tooneelwoord van de „zonen van grootere vaders", Willem Koyaards zag ongaarne zijn Benjamin — terwijl twee andere zoons een bekend architect en een niet minder bekende schilder werden — dea lijdensweg van het tooneel kiezen. Het aanvankelijk doorzichtig gekozen pseudoniem Ben WUlemse word Jarenlang door Ben Lnclus vervangen. Naam maakt« de tweede Koyaards hier als Jeugdig karakterspeler bij de A.T.V., als Kaskolnlkow In Baty's „schuld en Boete", als Jason In „Medea", als Japhet In „Noach op de Wateren (Sot)", als Lysander In den „Mldzomernachtsdroom". Maar zljn eigen plaats als toonecllelder verwierf hij zich bulten onze grenzen. In het spelllevende Vlaanderen. Hoe gering de afstand en hoe verwant de taal, toch hoorden wij van Koyaards' Antwerpschen tijd slechts weinig. Het Is daarom, dat »U op deze bladzijde een kort overzicht In woord en beeld plaatsen van het werk dier Jaren, waarin hij tot zijn huidige positie rijpte. Wat Koyaards aan zijn vader bindt. Is de volkomen Idealistische, soms haast pathetische elscb, dat het tooneel een „feest" dient te lijn, aan deze en aan gene zijde van het feestelijk ontstoken voetlicht) blijmoedig, verheven en In den znlversten zin van het woord voor eigen volk. In Antwerpen speelde een mnslsqh begaafde gemeenschap, met mindere middelen maar moediger en vreugdlger Inzet dan wij hier, „groot" tooneel. In IBt; hoofdregisseur aan den Hchouwbnrg aldaar geworden, sloot hij zijn eerst« regiedaad bij zijn laatste groote speelrol aam lilj regisseerde Shakespeare's „Mldzomernachtsdroom" — In hetzelfde Jaar zijn hartewenschi Vondel's „Lnclfer", en Mhaw's „Pygmalion". Leider was daar, nanr men weet, Joris Dlels, met wlen Ben Koyaards zes vruchtbare Jaren de hooge Antwerpsche tooneelcultnnr bepaalde, speelde Dlels, dan regisseerde Koyaards, en omgekeerd. Joris Dlels regisseerde Koyaards' groote klassieke en romantische speelrollem Orestes In «oethe's „Iphlgenle", Mortimer In Schiller's „Maria Stuart", de titelrol in „Don Carlos", den Ferdinand In „Kabale und Liebe" (het Jeugdig Schlller-pathos lag hem bij uitstek). Verder den Faust In Ooethe's „ürfanst" (onder regie van een Dultschen gastreglssenr), den Golo In Hebbel's „Genovcva van Brabant" en den Prof. Jura, Koyaards' Ilevellngsrol, In Behr's aanblddelljk „Konzert". Toen Dlels In 19SH -door gelntrlgueer den grooten Schouwburg tijdelijk (Fotü', .1 nhir'
Van Vondet'i „Leemcendaalert" maakte hij een Vlaamêchen Breughel
moest prijsgeven, ging Ben Koyaards mee naar de „Cerclc Artlstlque", regisseerde daar in dat seizoen o.a. „Blauwbaards Achtste Vrouw", dat wU nog dit seizoen op het Leldschepleln terug hopen te zien, en „Marlken van yieumeghen". Toen Dlels het Jaar daarop belde schouwburgen der Srheldestad combineerde, volgde Koyaards' regle van Clandel's „Maria Boodschap", van Deval's „Soubrette" en van Vondei's onbekenden „Peter en Paul" (waarbij merkwaardig genoeg belden regisseerden, Dlels het gebaar, Koyaards het woordi een experiment dat volledig slaagde). Door de oorlogsdagen tot naar Znld-Frankrljk verdreven, begon men na e*« onderbreking van drie maanden weer met het merkwaardige, dichterlijke, lersche stuk van O'Cnsy, „Juno en de Pauw" en daarna het door Koyaards zelf geschreven „Plnocclo", waarin zijn vrouw, Georgette Hagedoorn, taltooze malen Ai fantastische hoofdrol speelde. Ook stond In dat seizoen bijvoorbeeld In één programma, terwijl Dlels den „Zerbrochenen Krug" van Kielst regisseerde, daarnevens Koyaards' zeer verfijnde regio van de Mnsset's „A Quoi révent les Jenues Flllesl" De twee laatste Antwerpsche Jaren brachten een stortvloed van klassieken en groot-gemonteerde stukkem Koyaards regisseerde Ibsen's „Poor Oynt", waarin Dlels de rol van zlju leven vond (Koyaards speelde zelf slerhts de eene scène van den „blinden passagier"), Vondel's „Lecuwendaalers", waarvan hij breed-gekleurde, Brengheliaansche tafereelen maakte In tegenstelling tot de gewone zoetelijke, landelijke opvatting van het npeli voorts deed hij van zijn aangeboren liefde voor den poetischen, fijnen, diepen, innig-Weenschen Grillparzer blijken door zijn regle van „Des Meeres und der Liebe Wellen" — en Grillparzer, den slnds menschenheugenls hier niet gespeelden, thans op onze planken te brengen, behoort tot zijn vurigste planken. Ook durfde hij het experiment aan om Vondel's „GUsbreght", dat Amsterdarasch epos bij uitnemendheid, naar Antwerpen te brengen, waar het verblnffend sneces had. HIJ regisseerde het vromer, meer ais oen groot declamatorlum, met den van den aanvang af voortdurend In een helllgen-nis aanwezigen Kafaël als deus ex machina en een opstelling der Kelen boven het gewone speelplan. Dat de hoog-nuodlge fundamenteelp vernieuwing van onzen in de laatste Jaren regleloos verslenrden „GUsbreght" tot zijn groote seizoen-opgaven van het volgende Jaar zal liehooren, behoeft wel geen betoog. Dat lilj — In tegenstelling tot zijn principe om hi) voorkeur géén rol te spelen In een door hem zelf geregisseerd stnk — ook den „OIJsbreght" zal vertolken, wekt dunkt ons terecht zéér hooge verwachtingen. Kn het is over den „GIJsbreght" sprekend, dat hij voor één keer bij zijn grooten vader aanknoopt! „MIJ staat zoo'n eenheid als van vader's „GIJsbreght" met de Lensvelt-décors voon strak, rechtstreeksch, het zit In het wóórd bij Vondel.... >'let elke trompet hoeft Immer ook realistisch gestoken te worden.... waarom)" Ben Koyaards Is evenals zijn vader een tooneel-bezetene, en daarom een heilige ontevredene, een voortdurende zoeker. Pratende over zijn enscenepringen zegt hU voortdurend hoofdschuddend i „Als Ik het weer doe, doe Ik het toch weer anders. Jeugd zoek Ik, Jengd, Jonge menschen, die het ergens In zich hebben ...." Met voor niets was zijn afscheldsregle In Antwerpen Sarment's „Moolsto Oogen van de Wereld", niet voor niets zijn welkomstregle op de planken van het Leldschepleln het feestelljk-voortvarende bravuurstnk van Lope de Vega, de succesvolle „MlrakelrlUder", met een Jonge bezetting dor hoofdrollen. „Jeugdvoorstellingen, uitsluitend van en voor Jongeren, daarin bloeit tooneel.... Eu de band aanhalen, die zeer wezenlijke band, die len onzent haast niet bestaat, tnsschen Tooneelschool en Tooneel! ...." Er staat, voor het eerst sinds langen tijd, een Idealist aan het hoofd van ons tooneeli geen drnomcr, maar een musisch begaafde, een zoeker naar het schoone gebaar en de zuivere taal (niet voor niets wenscht hij oen spraakleeraar In de zaal hl) de repetities, onze „zegging" Juist In klassieke stukken Is zoo schandelijk verwaarloosdl); een, die groote daden aandurft en, zoo hij bulten onze grenzen bewees, ze ook aan te kunnen, wellicht Juist ter rechter tijd als Fortlnbras In de „benarde veste" terugkeerde met de kwartieren van Vondel, Goethe, SehlUer en Shakespeare In den feestelijkontplooiden standaard van zijn deugdelijk tooneel-wapenl Henrik Schölte flit/ S'tiyitfirdiJ
licht barok voor ie Mu»êeft „4 Quoi rêveni IM jeune» FUW* fioorêehe romantiek In tbtenU „Peer GyM* (Htelrolt Jorli tHels)
m
f m ■
':
■ m
-■
r- ?**
NDIDA
een moöeune
mARiA-leqenöe?
Vonny «n Ad. Noyotü ah de Dichter Over Shaw'g „Candida" is veel gefilosofeerd. De inhoud leidt ytoe. Geen mensch, die over het stuk nadenkt, zal er toe komen, het te nen als een doodgewone liefdesgeschiedenis, waarbij de vrouw de int« is van het geesteiyk èn lichamelijk duel tusschen twee mannen. Deze ..liefdesgeschiedenis" integendeel is verre van gewoon. De twee mannen ryn verre van gewone mannen in de vrouw is evenmin een figuur, die men dagelyks tegenkomt- De mannen zUn beiden dragers van een idee, en de vrouw — is zij door Shaw niet bedoeld als het type van de Xdeale vrouw, minnares en moeder beide? Met groote uitvoerigheid en merkwaardige onnartijdigheid heeft Shaw de twee mannen tegenover elkaar geplaatst- Natuurlijk iou hij Shaw niet rijn, als hij hen ook niet nu en dan in het zonnetje of zeg maar in hun hemd zette- Maar zijn spot is toch ditmaal de hoofdzaak niet. Hy geeft dominee Morell een eerlijke kans, zooals hij Marchbank,, den jongen dichter, de zijne geeft. Maar Morell de sterke, de zelfgenoegzame, de verafgode, heeft te leeren, dat hij in diepste wezen zwak en onzelfstandig is, dat zyn vrouw, die hij meent te beschermen, in werkelijkheid hèm beschermt. Terwijl Marchbanks, de aristocratische individualist, zijn inricht in het leven, ook in dat van anderen, door deze ervaring verdiept en verrijkt. Aan zelfkennis heeft hy gewonnen — „vanmorgen was ik achttien, nu ben ik zoo oud als de wereld" — maar ook aan inzicht in het leven en de persoonlykheid van anderen. Zelfs de dominee, dien hij in zijn kleinheid doorzag en dien hij van zijn vooze voetstuk wilde ranselen, is in den loop van het conflict zijn vriend-geworden, al was het alleen maar om de liefde die hij, dominee Morell, in Candida wist te wekken. Op deze louteringsgedachte doorredeneerend, kan men er toe komen, in dit stuk — dat Shaw niet voor niets een „mysterie" noemde — een moderne, negèntiende-eeuwsche Maria-legende te zien. Het lijkt wat ver gezocht, maar Mooykaas, die deze stelling in een programma-toelichting verdedigt, heeft er zyn goede redenen voor. Ik moet zeggen, dat niet al rijn argumenten even
overtuigend klinken, maar kan niet ontkennen, dat rijn standpunt, zuiver theoretisch bekeken, de visie op het stuk op wonderlyke wyze verdiept en vereenvoudigt. De bange vraag als: zou deze stelling ook in de practyk zijn vol te houden? Kon deze opvatting houvast en bezieling- geven aan de regie? Dreigde hier niet het gevaar van een slappe, tamme „vergeestelyking", die aan den bloeienden tekst het leven, en aan de satyre haar angel zou ontnemen? Gelukkig is dit niet het geval gebleken. Integendeel ; dank zy deze opvatting kreeg het stuk een achtergrond, die bij vroegere voorstellingen wel eens ontbrak, terwyl Hooykaag aan de typisch „Shaweske"-sfeer geen oogenblik onrecht heeft gedaan. In één opricht misschien toch wel. De regisseur heeft het noodig gevonden, alle »chelderige en bytende momenten in den jongen dichter af te dempen. Ging de theorie hier in haar consequentie niet te ver? Zooal« Candida de ideale vrouw blyft, al heeft ry het over „lampen vullen", „schoenenpoetsen" en „lievelingsboenders", roo kan de dichter heel wel schelden en blaffen, en toch de dichter blijven. Het was niet noodig om hem tot den teederen lyricus te maken, die rijn verontwaardiging schuwt. Hoe dit zij, het is een belangwekkende en boeiende vertooning geweest, waarmee deTooneelgroep Hooykaas voor dit seiroen afscheid nam van het publiek. Was r« er eerder mee gekomen, men rou van stonde af aan meer geloof in dit troepje hebben gehad. Ook in het eerste bedrijf leek het. of het geheel niet boven de middelmaat wu komen. In het tweede bedrijf echter kreeg het spel al veel meer kleur en kracht, terwyl in het derde een sfeer werd bereikt, zooals ons die
beschreven wordt van de eerste en oudste voorstellingen destijds van de Haghespelers. Maar wat de geschiedschry ver van deze vertooning zei: „zij was slecht, maar charmant; zy was prachtig, maar technisch zeer onvolmaakt; zy was vol van gevoel, maar zy wemelde van fouten", gaat voor de vertooning van Hooykaas gelukkig niet op. Zij was charmant èn gevoelig, en de fouten waren tot enkele première-feilen beperkt. Toch kan een enkele rol aan kracht en schakeering winnen. Dio Huysmans, een goede ds. Morell mocht in zjjn »tille spel meer diepte en schakeenng leggen, de ruige Burgess van Vervoorn mocht vooral in I zekerder en geestiger zijn. Ook de Prossy van Erna van Beek was nog niet volmaakt, en de hulpprediker moet m^ns inziens finaal worden herzien. Maar tegenover het geheel bleven dit détail». En zoowel de Candida van Janny van Gogen was buitengewoon als de dichter van Ad Noyons, wiens flexibele »pel voor menigeen een verrassing was. De fin de »iècle-styl, waarin de vertooning vervat was, deed gelukkig aan de diepere algemeene geldigheid van het werk geen afbreik.
JONGE DANSKUNST mmm
C. A. Schilp
Etn nieuw cabartHhtattr In Amsterdam De cabarettraditie, die in de hoofdstad groeiende i», zal ongetwijfeld gestimuleerd worden door de opening van een »peciaal cabarettheater in de buurt van het Leidscheplein. Naar wy vernemen, zal op 38 Juli a.s. onder auspiciën van Franz Mikkenie's Theaterproducties het vroegere Savoy-Cabaret als cabarettheater geopend worden. Hél gezelschap van Ko van den Bosch en Willy van Hemen zal in dit nieuwe theater een eigen tehüi» vinden. Flori» Mesller, die de zakelyke leiding voert, deelde ons in een onderhoud mede, dat het „Savoy-theater" een volledige, aan de eischen van het cabaret aangepaste tooneeloutillage krijgt. Driehonderd toeschouwers zullen in de intieme zaal ruimschoots een plaat» kunnen vinden. Qt
Louh Vervoorn, DioHuyman, en Janny van Oogen in Shau,', „Candida"
(foto's CNFISchitter)
_ -_^___
Bij Mn damtrMJ« alt d« vMrtl«n]arig« Kitty (Knapptrt) zijn d« omttandlghMWi, waaroncUr tl] haar •rlittiak* ontwikkeling volmaakt, niat gacompiicaard. Do criiiok zal ton heogtto dan aanlog comtatooron; haar oltchon ttalt zij nog ntot hoog on zij maakt gaan vorgalijkingan. Eon daniorot of oon dansor moga good of sloeht dansan, allot wat ik por slot van rekening vorlang ii, dat zij of hij tonmlntta too* non. of zo lots m zich hebben van de goddelijke vonk. Dit bomorkl men bij Kitty: dit kind kan dansen on wil dan ten en binnon hot kador van haar eigen aangeboren on tot hu ontwikkelde capaciteiten kan zo dio technisch Ook nog wol aan. Maar vorkoord Is hot, zoo'h pril on argolooi talentje choreografieën to bezorgen, dio werken met «martgebaren on somt ouwolijko, bovendien qua tijdperk onjuiste jurken. Zoo kon hot dan ook, dat de dansavond, welke Kitty dezer dagen in hot Haagscho Diligent ia hoeft gagovon, kennelijk on opzichtig uiteenviel in twee soorten dans. Ten eerite die, waar het jonge meisje Kitty zichzelf kon zijn, haar eigen verbeelding vrijen loop laten, zooals in een „Llndler" op muziek van Schubert of in een „Tambourln" op muziek van Brahmt, waarin ze jolig wat en argeloos-fritch. Dan die danten, waar ze de muziek interpreteerde op een manier, die binnen haar eigen geestelijk vermogen lag, zooalt de tomt ontroerend-fijne „Idylle" van Mozart, waarin ze knap „tpitzte", evenals in een Polka van Strautt. En dan waren er ten tweede de danten, waar het meisje haar, welitwaar uitttekend geteerde, let met zorg danste zooalt de rommelige „Faun" van Delibet. „Na het bal" van Lanner en de „Nar" van Debutty. Maar hoe lang zal het nog duren voor we het rinkelen van de narrenbelletjet niet hooron zooalt in den laattten dant, maar zien in het danten van Kitty? Ze heeft er den aanleg voor; men late haar alen niet verknoeionl foto', CNFI Woldringk A. Gleviman«
toros — vooral In land mot zijn weinige dans* podia on zijn nog grootendeelt kopschuwe provincie — roods Uit pure bettaantnoodzaak tevent emplooi moet toeken bij haf variattf of het cabaret, als zij niat tof do oon of vaste ballatgroepoeringen behoort. Sommigen, dio hot artistiek hoog hebben zitten, betchouwan dat als oon schande —> velen els een govaar. Hat \ tta ontken ik, hot tweede geldt althant niet in gelijke mate voor variété alt voor cabaret. Ofschoon ook variété ttot'lg don creatieven impult, vooral op don duur, verzwakt, vergt het toch het volle honderd van .. Variété it ambacht: iett ven den „toer", haf.^^P gehoorde, hot verbluffende, zit er altijd in • benevoni do technische hoogspanning, niet do laattto plaatt door het gespannen en concentreerd toeziende publiek. Cabaret daarontegen — vooral vermeerdert met de uitbreiding van wat danteretsen „parket" (tafeltjetcabaret, matinee- of avondattractiet bij een muziekband) plegen te noemen — wordt door den toetchouwer met een half oog aanschouwd en vraagt derhalve van de danseres uen behaagziek aandacht trekken en een overdoteering der pentomime: kortom effectbejag, geen toegespitste techniek. Veriété kan daaronfl bijvoorbeeld tijdelijk zeer gezond zijn voor Spitzen of Spaantch, cabaret leidt allicht lot vervlakking van den „karakterdans". Tenja Marthall heeft reedt bij haar jeugd don weg der prectijk gekozen en viel na een onrustig zwerven door onze diverte opleidingen on balletten reedt een paar keer in caberett on cabarot-revue't op. Haar taleht — onmiskenbaar; zij it een van Albart Vogel't drie begaafde kinderen — weet haar dien weg: meer plattitef
dan rhythmisch, mat weinig eerbied voor de bogeleidende muziek, tchijnt zij van een gul en gretig danten, tornt ook maar van oen „erop los dansen" te houden. Veei bouw, veel eigen vitio ' |l;'.or niet, wel vaardigheid en variatie. Het it van een bruuske jeugden niet vrij van aplomb, maar neemt rat met een pantomime-cllch4 genoegen, of het nu een pizzicato-polka van Streust of* een gamin-achtig straatboefie (op Chopin lietstl) moet zijn. Het komt er allemaal vlot uit, maar or it minder noodzaak dan effect. Het zijn vol-op de linkt en rechtt geworpen steelsene blikken en de pruilmondjes der cabaretpantomimes, • ik ben overtuigd, dat Tanja Marshall meer kan. Indien zij crititcher en minder zelfverzekerd te werk gaai- Haar gemak van danten en haar technische ttijlvaardigheid (slordigheden inbegrepen) doen den kennelijk verkeerden weg, waarop zij zich bij dit toiisten-debuut reeds blijkt te bevinden, betreuren. Wat Kreutzberg zich mistchlen op do volmaakte hoogten van zijn kuntt kan pormitteeren — een genre-stukje, waarom men dubbel hard epplauditseert — it bij den aanvang van oon carrière een tpelen niet met vuur, maar 'mof vuurwerk. Maar ook dan zegt men „Aul", (not meer schrik dan echte pijn. Waf juist bij Kitty de belofte it, het argelooze, fijne on ttijlgebondene, it bij Tenja Marshall (outo overdaad •— „Spitzen" it bij de oen een xeer dolicata dansstijl, bij de ender oen technisch foefje. „Karakter", bij Kitty mitichien nog begrijpelijkerwijze wat bleek, it bij Tanja Marshall daarentegen alt met piakaatverf opgelegd. En om hot goede, dat er it, ware hot te wentchon, dat zij onder uiterst ttrenge leiding een reeds overwoekerd talent liet kuisehen! Henrik Schotte
■
" A\ .
i:
■t /^
r
/. /
). ^ 1 ;;;-;:;.
m ym. •■*
.*■
sD
' tfWi*«H«^iln klenrenfllms vlnm 8ta
^:^
hausen", doen lii «pelea stl mmeti vleesch en bloedt typen nlt een wereld, waar het leven geen medelijden kent, aan den lelfkant van de havenstad. „Het milieu Is mijn voornaamste acteur," heeft Käutner sich laten ontvallen, toen hij oTer ■Un nieuwe «lm sprak. WIJ, die „Bomance" gezien hebben, weten wat hij daarmee bedoelt. In „Bomance" waren het twee milieux, dat der benepen burgerlijkheid en dat van den onbeiorg. den rijkdom, die hij tegen elkaar liet »pelen. In „Grosse Frelt 3fo. 7" treedt slechts één milieu op. Slet als decor rullen wU het tlea, doch alt een wezenlijk element In de Intrlgnei ««n achtergrond, die tegelijk voorgrond Is ca die ons lett te zeggen heeft. Die ons het verhaal vertelt alt een wereld, welke slechts weinigen kesnem de wereld van den zeeman unn den WaL Hans Albers vertolkt de rol ran den Koord* dnltschen zeeman Hannes, die door de stormen des levens In Sankt Pauli aan land getpoeld it en nu alt zanger In het uachteafé „Hippodrom" In de Grosse Freiheit zijn brood verdient. Doch het meisje Olsa (Ilse Werner), de verloofde Tan zijn gestorven broeder, brengt hem het besef MJ. dat het leven mooier en rijker kan «Dn da« tusschen dronken varensgasten en nachtvlln In een havenkroeg. Hg wordt verliefd op h. doch zij heeft het roer van haar leventschlp middels aan een passender stuurman totv trouwd en beantwoordt dus de genegenheid n' Groot Is de ontgoocheling voor Hanact, MI deze episode in zijn leven Is oorzaak, dat hij i van /Un nietswaardig bestaan aan wal be wordt. Eenmaal tot deze overtuiging $t' rust hij niet, voordat hij weer de vertrotir ken Tan een scheepsdek onder zijn yoa'
BovmMt in Bamb*L.m {<»*•» Bnu Alben. — Jtaeftt«« Gmun Knuth m«* rmg. KaOtnmr In «m kMtu ntt
V-
'**•-. *&'%
'x'.r;
-
i (IK M» gegeven alt dit het grootste effect zal torteerea als het lm »Un realiteit ook zoo realistisch mogelijk wordt weergegeven. De ifeer van het verhaal leeat zich niet tot poetische verfraaiingen. En evenmin mogen dé figuren geïdealiseerd en geromantiseerd worden. 91t behoeft echter geenszins te ImpUeeeren, dut er voor Innerlijke »choonlield in de film Keen plaats Is, ea dat het geheel een rauwe en schrijnende reekt van gebeurtenissen zon opleveren, In daa geett Tan sommige oude Xedcrlandsche volktstakkea. Helmut Kkntner beweert tere«ht, dat er Jw élk milieu een mogelijkheid bestaat om met élehterlljke middelen, hetzij aadIMef of TltteCIt de meuschelUke waarden te acecataeerea. Dat opspringen van too'n „helllgo Vonk" kan locideateel lijn. Zeker Is, dat de loop ' der »ebenrtenisee« ea vooral ook de omgangstaal In het havencafé «iet geflatteerd mogen Worden, omdat anders aan de realiteit afbreuk zou wordea gedaan. HIJ illustreert dit met cel tweetal dialoogproeien, die la eea niet Duitsciikprekend land natuurlijk ran minder belang zijn, maar die toch de sfeer van bet oogenbllk volkomen weergeven. WIJ zijn In de weinig Toorkomende gelegenheid, nlt Katttner't draaiboek te kunnen riteeren. Het eerste voorbeeld schildert den ruwen, typischen Tolkshnmor. In de „Hippodrom" gaat het warmpjes toe. Harige teemantknaUtea hapteeren stoetpooten en blerflettchea en' men deeofeert elkander terloops met ballen en blauwe oogen. De muziek speelt, terwijl harmeldcn op ' de tafeltjes geTlncht zijn, lustig verder. Plotte« ling het enerpende geluld Tan een polltieflaitj*, en bij tooverslag, alsof er nlett gebeard te, slentert leder naar zijn -plaats terng. Eealge politiemannen verschijnen In de deuropening, »e brigadier vraagt aan Hannest „Wat te kier i de hand, KrOgert", waarop deze antwo „Een intiem familiefeestje ... .1" De brigadier heeft gevoel voor hnaion „Pat dan maar op< dat dat niet hl „besloten" gezelschap wordt voortgezet.. .." Tweede voorbeeld van den goeden filmdlaloogi Hannes Kroger heeft Jaren geleden afgemonsterd en wordt stemmingskanon op de Grosse Freiheit. In mistroostige stemming zit hij tegenover den „admiraal", een grijze hloemon-
venter.
,Als Je maar 'eerst aan lager wal geraakt bent, dan duurt het meestal niet lang meer voor Je strandt...." - De Admiraal! H^..en geen sleepboot, die. Je meer vlot krengt...." HaÄWif, bedroefd) , De Grosse Freiheit |M«efti »* kapot gemaakt Tk ben een wrak, iSAdwitl!»»!." |»»*«de! „....Gek ben Je! Als Ik, bij wien ll^ir-dng «e Oroote Loods aau boord kan komen, ilpn »eggen, dan 1» dat wat anders. Maar JU JÊSÊ «ItliTeerent" ^Jief, rertwljfcldt „Laveeren! Ik kom niet neef los, Admttaal. Ik zit al te stevig aan het land vast...." D* oude, driftig: „Dan kap Je de trossen. Jongen, voor het te Iaat itt Anders vergaat het je alt mij." Deze belde „sprekende" illustraties, die Helmut Käutner ont gaf, kunnen onze belangstelling roof «Un. eerste klenrwfllm jleehte «Umn'-'
v'- . "
.
_ '
Boven; Hun« 4tbmr$ MI IIM> Werner, — Onder: Bmu AUmrê mn Sana Söh die in tJHe Groête Freiheit" ritateu ten apatehte «an 11M Werner ttfn (foto's
^^™
^mm
«
DEZE WEEK IN'DEN AETHER '■■■.,'?
UIT
TOBIAS'
VACANTIE-DAGBOEK
ZATERDAG: Het regent, maar de wind waait uit den goeden hoek, zegt de grijie ambtenaar, die de kamer tegenover onê bewoont. In het hotel overigens geen radio. Sommige menschen zeggen, dat de radio op zijn mooist is, wanneer de knop „af" staat. Er zijn ook liefhebbers, die ten tooneelvoorstelling pas op prijs stellen, wanneer het pauze isl Kan'er iets voor voelen. _
WOENSDAG: Vanmorgen ietwat zon! Fransientje echter veel kiespijn. Samen naar tandarts gegaan. Aardige baas I Vanmiddag wezen visschen op snoekbaars. De Berkel ia een mooi riviertje, maar Onze Lieve Heer beeft kennelyk den snoekbaar? nog apart gehouden. Weet een leuke opname voor geluidenarchief van Omroe" namelijk: slapende mannetjes-snoekbaars op rug!
ZONDAG: Het regent, maar aan den linkerkant wordt.. het lichter I Vandaag in weiland één ei gevonden. In Fransientje's tasch gestoken, maar boer-eigenaar ook niet van gisteren! Ruzie met anderhalf handtastelijkheid. Heb thans iets in gedachten, namelijk; „Het Mysterie van het eenzame Ei", spannend luisterspel in Lochem's dialect, geïllustreerd met origineele plattelandsgeluiden. ,,Met levensgevaar opgenomen" 1 MAANDAG: Een maisch regentje voor het »tof, wolken echter Iets losser I Gehoord, dat Tonny Bok (acteur!) en Jacques Idserda (dichter I) tegenwoordig ... sportreportages verzorgen. De Kunst in de Sport 1 Het wordt tijd. dat Pierre Reynards nu eens gaat trainen voor het kampioenschap zwaargewicht boksen. Haalt-ie op zijn sloffen I Misschien kan Pierre Palla zich in zijn vrijen tijd gaan toeleggen op wielrennen achter motoren. De Omroep doet hier pioniersarbeid! DIXSDAG: Het regent, maar de koeien eten links, zegt de kellner in dat beteekent goed weer. Let op I Vandaag by den barbier radio gehoord. Potpourri van Eddy Noordyk, getiteld: „Ziet, hoe het vriendelijk zonlicht...." Misschien heb ik een bril noodig, maar ik zie er niks van! Zou willen adviseeren; „Hoort, hoe dat klett'rende r'g'ntje. . . ."!
6iuMc
^^dEeottc/l
VERDI'S TRAVIATA tcordt Zondagavond 18 Juni voor de microfoon opgevoerJL Ter herinnering plaateen wy een foto Mm de Amtterdamtche opvoering desiüds, met ChHt Reumer en Gerda Pons (Statl/Berritu) DONDERDAG: Gisterenavond dansten de muggen, maar vandaag regent het. Hier klopt iets niet I Joviale, dikke mijnheer (kamer 18) zei, dat die oorlog alles in de. war schopt. Waarschijnlijk dus oorlogsslachtoffers, die muggen! Andere surrogaat! Fransientje kleine ree in het wild rezien. Mooier dan in den dierentuin, zegt ze, maar ik zag haar liever op mijn bord. . Overigens, Marcel Thielemana ook knapper in de natuur, dan voor de microfoon!
HET KLOKJE ROND
VRIJDAG: Bijna zon gezien. In de Berkel gezwommen. Snoekbaars hapte in teen. Verkeerd verbonden op verkeerd moment (zie Woensdag!). Lied gecomponeerd onder titel: „Duizend heele groote Regendruppels". Hoop nu maar, dut Maria Rosé het zal zingen. Ze kan er zoo iets heerlijks „regenachtige" in leggen!
medewerkenden o.a.; HETTY RUIJS - CILLI BACH — RITA SANTMAN - ARNO KLEIN - HSNK DILLEWAARD FRED OLTVREE Aan d« vlatftftlai
ZATERDAG: Heel goed weer. Vandaag terug naar Hilversum. Hopenlijk ia het in den trein warm.
D« Rlamarslraal 117 -DEN HAAG TE LEF 0 OM
3J4922-33M4J
■RINGT i DE KLEINKUNST-REVUI
WILLY HARTINCVELD m ROBIN FOX AuUur: WILLY VAN HIMBRT
Heg
«nktl*
d.U
vrij
la HEI en IUHI
ZONDAG: Weer thuis! Vanmiddag in de zon gezeten. Thans ziek: lichte zonnesteek. Tobias
Zondag i8 Juni: 9 15—to.oo Ken programma van „Zon in Zomer". Gerard van Krevelen en iün orkest en hel kinderkoor o.l.v. Willem Hespe. 15.00—15.45 „Dokter OX", het wekelljkschi luisterspel, door Eric Uyldert, naar sta verhaal van Jules Vcrne. '5 45—1655 Het Amueefflentsorkeat o.l.v. Etiard Kahlman, met orvcltpel door Johsn Jong. 17.30—18.15 „Eetlust en vitaminen" worden U in muiikalen vorm gebracht door: Bandi Balogh en zijn orkest en het Trio Jan Hofmeester. '9 30—ai.so „La Traviata". Opera van Ouiseppe Verdi. Uit te voeren door het Omroep-Symphonle orkest on koor, o.l.v. Johan Gerritsen Maandag.to Juni: 1000—Jtoo Gerard van Krevelen en lijn orkest. 13 05 -14.00 Septet Jonny Ombach mm v. Tony Hartweger, »ng. 15.15—1645 E«» afwisselend Maandagmiddagprogramma m.m.v. Frans van Cappetle en sijn Musettc-orkcst; Gregor Serbaa ea xijn orkest. Voorts: „Bestoven paden'', een programma samengesteld door Dr. H. M. Merkelbach m.m.v. De Bohémien« «o verschillende medewerkers op d« gramofoonplaat. ty.so—18.00 Boyd Bachmaa ca iün orkest. Dinsdag «o Juni: 1045—11.15 Fred Wolfers bespeelt het Cinemaorgtl in Theater „Tivoli" te Amsterdam. ij.05—14.00 De Melodisten o.l.v. Kartl Stoete ca Henk Fortuin, sang. 14 15—15.00 Orkest Malando. 17.00—17.30 Gerard van Krevelen'- «o (ifn orkest m.m.v. Ans Meidendasl, lang. 17.30—1800 Theo Uden M asm an en »ün dansorkest. 19 15—^a.00 „Bonte Verscheidenheid", een gevarieerd programma. O.S. Hel Amusementsorkest o.l.v. Eiiard Kuhlmsn m.m.v. Cara May, sang; De Radio-raadsel-rubriek; Kwartet Jan Cordu wener; „Tusschen licht en donker"; rabaretliedjes van Anton Beuving met musisk vsa Tom Erich. Vertoekprorramma ,MB cramofooaplaten. Woensdag «1 Juni: 11 00—11.30 Frans van Cappella en iUn Musettcorkcst if.15—1».45 Conny Stuart slaat, begeleid door. Frans van Cappellc en lijn Musette-orkeat. 1515—16— „De koekoek roept in 't boech" . . . en in de muiiek. V. 16.00—16,JS ..Ziet hoe het vriendelijk sonllcht", een radio-potpourri van «omer- en sonnellederen, samengesteld door Eddy Noordijk. . . ao.15—»1.00 „De langste dag", een! radio-cabaret' révue van Williy van Hemert;'(ausiek: Peter Kellenbach. > Donderdag
I
CIRCUSROEM
AMSTERDAM
RDXM.
We lijn in ons land niet verwend met literatuur over circus en aanverwante wereld en reker niet overstroomd met waarlijk goede circusliteratuur. Oorspronkelijk werk op dit gebied van eenige beteekenis uit den tegenwoordigen tyd is op "de vingers van één hand op te tellen en onder het vertaald werk is er weinig goeds. Het is daarom verheugend, dat de N.V. Uitgevers Maatschappij A. Rutgers te Naarden een alleraardigste uitgave heeft doen verschijnen van het circusboek van den Weenschen journalist Franz Xaver Dworschak, die in deze wereld thuis blijkt te zijn. Het boek heet in de oorspronkelijke taal ,,Meister der Manege" en verscheen in iQ43 te Berlijn,
HET MUZIKALE SUCCES
DAAR WAS LAATST EEN MEISJE LOOS... met FRANS DU MÉE • MATTHIEU v. EYSDEN • HARRY BODAt.v.a. Oagctijki 130, 7.30 u. Zondag 2 u., 7.30 u.
AMSTERDAM
Wanneer ik maar kan.« VOOR DE TWEEDE WEEK EEN FILM, dl« m«n NIET VERGEET!
KINDER-00GEN (I Bambini el Ouardaso)
Sonora-hlm
üe bonte omslag van den teekenaar Jan Lutz, die tijden» de maanden van het Circus Mikkenie Strassburger te Amsterdam studies maakte in circus en stallen, brengt den kooper van het boekje dadelijk in de vereischte sfeer en de titel „Circusroem", die het in onze taal heeft, U zeer juist gekozen. In een vijfentwintigtal schetsen behandelt de schrijver op journalistieke wijze de circusstof en heeft daartoe een welgeslaagde keuze gedaan uit de wereld van zand en zaagsel. Hij beschrijft het leven van een aantal groote nummer», van eenige circuseigenaar» van wereldnaam en van artisten, die ook in ons land bij de liefhebbers van deze categorie van menschen bekend xijn. Het spreekt vanzelf, dat ook aan den grooten Hans Stoach Sarrasani een schets gewijd is en uit pure nieuwsgierigheid las ik deze het eerst. Ook nu weer met het teleurstellend resultaat, dat het boeiend levensverhaal van dezen grooten man. zooala reed» zoo dikwijl», niet goed getroffen blijkt te zijn en voor mij, die Sarrasani zoo lang uit mijn dagelijksch werk kende, is deze sehet« helaas de »lechute geworden. Het is merkwaardig, dat over dezen grooten circusman eigenlijk nog nooit het levensbericht geschreven is, zooals dat in al zijn rijke bonte en afwisselende facetten allang geschreven had moeten worden. Zelfs het boek van den zoon over zijn grooten vader, dat enkele jaren geleden verscheen, wa» een mislukking. (Eigenlijk was dit boek ook niet geschreven door wijlen Hans Stosch jr., maar door diens lij f journalist Gustav von Hahnke, die thans een hooge positie bij de film bekleedt.) Bijzonder geslaagd in het boek ..Circusroem" zijn echter de verhalen over den grooten temmer Hermann Haupt, die ook in on» land groote triomfen vierde, het laatst nog met Sarrasani in het RAI-gebouw iu
i«gl Mo*d«r . . neem ik BIOTRAN-capiulet, het levertraanconcentraat, dat den kinderen buitengewoon goed doet.
Tovgcmg 16 Jaar
Dog.ll)ki l.K, 3.30. 7.30 uur Zondag UI, 3.11, 3,30, 7.30 uur
3
BIOTRAN
AMSTERDAM
AlHAHMAl
0 A d« Ou.» i Htndei t mdutlri«
*—jOAC 0AOIA CV . Poiib «01. A d.m-C
VIIITIINDl WEEKI HET WEERGALOOS SUCCES
ID O-./
de IOé Wam
(WM
dl« Odttw U.b.n)
Wlsnfllm
Toegang U jaar
DagtUjkf (ook Zondag) 1.30, 4,
200 dagen per Jaar dragen we 'n regenjaal
7.30 u.
ROTTERDAM
ARENA ILLEN DURIEUX in haar onovortroffen glansrol
sy
BETJE REGEERT mot JACO v. BIJLEVELDT o.v.a. VOOR SLECHTS ÉÉN WEEKI Dag. 1.18, 7.30 u.
doof " ^
tr^»
toch
Zondag. 4.30. 7,30 uur
ROTTERDAM
CAPITDL DORIS DURAHTI
-
GUSTAV DltSSL
GEBRANDMERKT (Colaiurla)
Sonora-fllm Toegang 18 jaar Op het tooneelt TRUDY HARLAN M IAH YAH LAAR
Neem ri
AKKERTJE
Dag. 1.19, 3.30, 7.30 .u Zond. 1.30, 4, 7.30 u
v' w Wat hééft U aan extra-lakens in de kast? Zónder vergunning of punten maakt Morsman er U 'n wérkelijk mooie regenjas of -mantel van. In Egyptisch linnen (Indanthren) of gabardine-blauw. WaterafstotendI Vraag inlichtingen bij de depots (ook over 't uitsluitend lakensverven, waarna U zélf de jas kunt maken) óf bij
mmm
KLEE0INQ0IEN8T • ALMELO
Ds aloude mwantiobtp vin Eva an dt Slang damonitraeran MardabaldaCaradaa, waarbij da mannalljka danaar da kraohtlga athlatanrol hnft, tarwlilda vrouw ap varbluffanda wljia da glibbaiiga b«waglngan van bat raptlalwaat na ta baataan. (feio'% R.o/.)
■JAJ
i()38 — over Fritz Oehme, lyfkleermaker yau Hans Sarrasani, die bü testament later al» dompteur diens olifanten overnam — over de drie Zemgano», een vliegende trapezenummer, dat een seizoen met Strassburger door on» land trok en dat voor het eerst een trapezenummer als lichtende menschen vertoonde. Verder is de geschiedenis der drie gezusters Medrano's, een der beroemde paardrijderessennummers, dat over de geheele wereld groote succeseen oogstte, maar helaas nooit in ons land te bewonderen viel, zeer goed beschreven. Zoo is er voor den liefhebber van deze literatuur een schat van wetenswaardige dinsen in dit boek. dat hij dan ook zonder twyfel zeer geboeid achter elkaar zal uitlezen. Voor den vakman duikt er nu en dan toch nog wel wat te veel journalistieke fantasie op, die hier en daar wel eens zelf» te veef'naar ..Kitsch" zweemt. Zoo is het verhaal over den cowboy Billy Jenkins te veel gekleurd, al weet ik uit ondervinding, dat deze man zeer van »terke verhalen houdt. Ook het overigens zeer interessante verhaal over den grooten circusmagnaat Carl Krone i«, hoewel boeiend geschreven, wat te gekruid. Het boek is in het Nederlandsch vertaald door Aja Kolkman en over het algemeen kan men over deze vertaling niets dan goed» zeggen. De sfeer uit de oorspronkelijke taal i» voor het groüt»te gedeelte behouden en met de vaktermen gaat het over het algemeen nogal, al werken de Oranto'» (by vergissing staat er Otranto's) niet aan een ..perché", maar aan een „perche". Het milieu-woord voor omroeper op een paradetent, is „bonisseur". Een enkelen keer lees ik nog van paarden/oov»» in plaat» van ,,beenen". Maar overigen» i» de vertaling zeer juist. Het moeilijke woord ,,ArtUtik" en ..artistisch", waarvoor ik in onze taal geen goede woorden kan vinden, kan men echter be»list niet vertalen door „artistiek", want dat heeft in het Nederlandsch een geheel andere beteekenis. Ik zelf heb daar bij het maken van den tekst voor programma's zeer dikwijl» moeite mede, omdat het zoo goed klinkt en in onze taal zoo moeilijk kernachtig en jui»t te omschrijven i». Tenslotte deed het mij goed, evenals in zoovele belangrijke circuswerken in andere talen, onzen grooten Nederlandschen circusartist Cuhanos, die eigenlijk Harry Teekamp heet en tevens wel eens eveh taxichauffeur was. ook in dit boek geroemd te zien als een der gróóten in zijn vak. J. van Doveren
HOB BANST MEW „JOAN VON ZARISSA^ Een „insider" uit de balletwereld, die in de reldzame gelegenheid is geweest om verschillehde Duitsche en de Fransche ensceneering van het groote ballet „Joan von Zarissa", waarover wij in ons nummer aa van aj Mei |,J berichtten, uit eigen aanschouwing te vergelijke-. schrijft ons naar aanleiding daarvan, dat men moeilijk van één „hoofdpersoon", hetzy den Nar of Joan, kan spreken. De onderling zeer verschillende choreografie van een ballet,. waarbij de feitelijke handeling altijd op den achtergrond bluft en het criterium van het gesproken woord ontbreekt, maakte b«voorbeeld In Berlijn, toen aanvankelgk. Ilse Meudtner de party van Hertogin Isabeau creëerde, deze naar de algemeene meening ongetwäfeld
tot de „hoofdrol", met Rólf Jahnke als een reer opmerkel<jken Nar. Later, toen Manon Erfuhr de Hertogin danste, kwam de "figuur van Joan (Bernard Woeien, imniddeU tot balletmeester ie Dresden benoemd) automatisch aterker op den voorgrond. Het bijschrift bfl de roode foto op onze foto-pagina had ook moeten luiden:' Ilse Meudtner en Bernard Woaien, in plaats van Viola Zarell en Rolf Jahnke. Ook in Leipelg, waar de beroemde Tatjana Gsovski, die de choreografie had, «elf de Hertogin danste, bleef dit de belangrijkste figuun In Weenen was het daarentegen, zooals w<j »chreven, »onder twflfel Harald Kreutxberg, die den Nar op xich had genomen, tegenover Erwin Ppltorny — Poldy Pokorny's begaafden btoeder Ter gelegenheid v»n bet Itt-Jarlg Jubileum van de KlHraa-Hawallam werd gisteravond een JHblleum-Variöté-avond «»geven In Concordla te Bussum door Herman RJnkef« VaH«t6. Bp bestond 0 r
H .t »™rS».»^ *™<** belangstelling. ro ra ,,,, dat 0
H
•.LR. *reel ? sneees. •• P hoot pell stond. oogstte "• » • •"""■ Oool- en Berolander, HHvernurn. ww e n, ?.*♦ 2?i'™ 'i . , *** ,>et Programma, »ttJS*.?11^1 J?"*«* «m de JnbUeereede Kiiims • beeft gegroepeerd, kennen de elsohen van degelijk vakmanschap blUkbaar wel. Dat w»s werteUJk eerste-klas ^«tjj^oal. w« het I^AnnVm «lit Arnhemsche Courant. Arnhem. Belde avonden wann nltverkocht, seer geanimeerd » artistiek goed versorgd. Het was 19 Maart J.l. Iff Jaar geleden, dat bet groepje Guitaar-vlrtuoosen, dat ater al* de Kliima-Hawaltans self» Internationale bekendheid sou verwerven, I[?or^'tJ,*rrt &* «neltende Zuidseeklanke^ de wereld insond en daarmee een succes verwierf, dat tot op den huldigen dag In stand gebleven la, «elf« tegen de anti-reclame van tientallen andere, «oorti gelijke ensembles in, die met dit geslaagde voorbeeld voor oogen een poging tot navolging deden. — Prov. Overtl«« en Zwoleohe Courant, Zwolle. Zoo iub.lt de hovtoetade fmn unaniem over net optreden van
— in de minder opvallende titelpartfl Joan. Merkwaardig wa«, .dat Serge Lifar in de Parösclw en»ceneering, niet «oóals men verwachten «ou Kreuttberg'« rol van den Nar danst«, maar Joan «elf,- Daardoor werd de«e partfl ongetwjjfeld de belangrijlut». naast de ..Scboomte der Gevangen Prinsewen" van de befaamde ballerina Solange Schwär« (Jn.Berlin Regina Gallo, in Weenen Poldy Pokörny). Te Parg« viel daarentegen door de andere choreografie de Hertogin bövootbeeld in het geheel niet op en deze party, door mile Darsonval gedanst, verdween ten cenen male |n de massa-scène«. Voor dansliefhebber» cal het «onder twflfel interemnt «^n om dece objectieve gegeven« met elkaar te vergeleken. Z^j maken on« een« te meer nieuw«gierlg naar een introdncrte va« Werner Egk's geruchtmakend ballet in on« land. H. S.
^*¥% ^ Akt wwk Mraoonlljk «tudle-ad- ^g N^ vlM. Uw studie aangepast aan Uw ^^ •Igtnaanlea.Indlvldue.Iond.rwlJ« ^ 9 &* bri«!. Outtieh of Engclack «« «UaitaMUdlpIomo, NMtorUmd«*• Tool, CoriOTpondentit.
—
Academie
Indtvidaiel ScHrtfUiyk Onderwf/s mm HtHUlUAT. |,U>TJ
IMT
FERNANDEL FILM
Herman Rink«!'« Variété met
Ot iubiiurandt Kilima Hawaiians en he* v.rd.r. t TIIIINntOOIAMMA.
HERMAN
RINKET-S VARIÉTÉ.
CORRESPONDENTIE-ADUS i Ziifdwdltp 101. - GRONINGEN
Dèn wilt U er ook meer over weten en net kennis van zaken er over spreken ... .net alsof U zélf bij de film bent". Luc. WiiUnk, bekend filmexpert in binnen- en buitenland, en 6 andere filmprominenten brengen U veel interessante filmkennis bij, alt U de „Filmstudie in Wekeiijksche AfhvrtUtn" yolgtl Interessant! Genoeglijk! En .., fraai uitgevoerd! Vraag een gratis proefles aan. Briefadres:
PR0DE1 tandpasta met dispergon tegen tandsteen
Uw piano is niet alleen een studieinstrument! Speel ^wk eens voor Uw genoegen! Speel de vlottetfntelende dansmuziek, waar Uw toehoorders altijd om Swaienl U kunt 't! De schriftelijke, duidelijke cursus „Pianodansrauziek" (onder leiding van een radio-pianist) leert 't U vlug! Verras Uw kennissen met uw foxtrotts, enz. Vraag de brochure C 2.
FILMINSTITUUT Zt ke«r«n wéér... d« bonbons
NEOERLANOSCH FABRIKAAT
Studio
POSTBOX C 509, AMSTERDAM
P 172
Dt Hurs Chocolade- en Bücuii f
DlrM«wirt.J.I.K«k - Kanloori Kofawngraelrt 181 -Amsterdam
MêêêKÊ
Een Frahsch criticus moet een« gezegd hebben: ..Waar Pernandel verschijnt, eindigt de logica en begint de dwaasheid.". „AU merl de film „Veertig VrooHJke.Vrger«" ge«len heeft, vindt men deze uitspraak maar heel «wak. Het woord „dwaasheid" geeft den inhoud van dit door Maurice Glewe geregisseerde product slecht« heel gebrekkig weer. Maar ook met ..nonsens" of „kolder" dekt men het begrip niet volkomen. Woorden schieten te kon om de rotte hietorje van de veertig vroolflke vrijer«, en meer speciaal van den éénenveertigsten, Fernandel, te schilderen. .-• -u Een club van veertig huwelij kscandidaten, onder leiding van een beroemd Don Juan, Prins Mirvanoff, opent een offensief tegen het landgoed van den milllardair Cabarru«, ten einde ' diens dochter als bruid van een van de veertig mee te kunnen voeren.' De reden van dezen vreemd«oortigen kruistocht is van financieelen aard. Tot zoover ie het gegeven.kolderiek, maar het wordt nog erger, als Fernandel ten tooneele verschönt. De Fransche komiek met de paardentanden komt op in de gedaante van een vlinderjager, die. verdiept in de jacht op een zeldzaam exemplaar, in kasteel Miramar, de zomerresidentie van Cabarru«, belandt. Uit dit avontuur ontstaat een hechte vriendschap met den milliardair, die niets liever wil dan dat Fernandel zijn schoonzoon wordt. Zijn relatie« met kasteel Miramar maken Fernandel tot een begeefd object voor de Club der Veertig Vroolgke Vrijer» en htf accepteert genadiglijk het hem aangeboden lidmaatschap. Wat «ich uit dexe verhouding, ontwikkelt, wil ik niet" onthullen:, het is toch veel te onzinnig om in dhiklettera vervat te worden. Al« u niet bang bent om welgeteld vierentachtig minuten lang in de bioscoopzaal een absoluut vacuum te ondergaan, waarin u sich alleen zult verwonderen om de operette-acht ige dwaasheden van dit Fransche product, dan móet u beslist niet nalaten de film. 3,1 was het dan maar curloaiteitahalve, te gaan zien. Het camera-
Fernand«! en Louise Carletti (Co»ii*tiiiaiFilm) werk is goed, de muziek is aardig, het spel is grotesk, de inhoud is. . . . knotsI Zoekt u vooral niet naar den draad' van het verhaal, want dat zou overbodige moeite zijn, en verwacht ook niet, dat u zich tranen met tuiten zult lachen, want daarvoor is de dwaasheid te verbasterend. Maar u zult na minstens vier jaar Fernandel in levenden lijve terug zien en kunnen constateeren, dat hij niet veranderd is. Alleen Veertig Vroolijke Vrijers" en Fernandelen de anderen spreken nu in al hun Fransche zotternö Duitsch. En om in den stijl te bleven, eindige, dit relaas met een weigemeenden raad: „Nicht ärgern, nur wundern I" Rob Roodenburgh REGIE: MAURICE 6LIIZE Antelne: Fernaniel • Cekarrus: tsturnln Fsbrs Daisy: Leulte Oarlettl • Edith; Annl« Frsnss • •n Coniinmniil Film
