09 en 10 april Reünie VNNGM pagina 17

09 en 10 april Reünie VNNGM

pagina 17

04-05-2014

Dodenherdenking

pagina 15

05-05-2014

Bevrijdingsdefilé Wageningen

pagina 15

15-05-2014

Algemene Ledenvergadering

pagina 18

28-06-2014

Nederlandse Veteranendag

pagina 16

01-10-2014

Herdenking op Bronbeek

pagina 16

Nieuwsbrief 13e jaargang nr. 44 - februari/maart 2014

Sociale Commissie

Van de voorzitter.



Er bestaat een soort volkswijsheid die zegt dat je de hele maand januari iemand nog een gelukkig en voorspoedig Nieuwjaar mag wensen. Maar volkswijsheid of niet, ik wil dit nog doen in deze “Nieuwsbrief” van februari. Immers, iemand iets goeds toewensen is niet gebonden aan periode of tijd. Dus voor allen die ik niet op onze nieuwjaarsreceptie in Roosendaal de hand heb gedrukt: Heel veel geluk en voorspoed in 2014 en een goede gezondheid voor u en uw dierbaren. Het is vaak gebruikelijk om aan het begin van een nieuw jaar nog eens terug te kijken naar het voorbije jaar. En zonder echt in detail te treden wil ik toch een enkele bijzondere gebeurtenis uit 2013 in de herinnering roepen. In februari de viering van 150 jaar Bronbeek. Voor de eerste maal een gezamenlijke kranslegging door de VOMI, FIM, B van W en de VNNGM op 7 september in Roermond. Op 2 oktober de eerste herdenking, na de oprichting in 2012, bij het Papoea monument op Bronbeek in Arnhem. En op 5 november de opening van de Basis in Doorn Tijdens de eindejaarsbijeenkomst van het Veteranenplatform in Doorn de onthulling van het borstbeeld van Ted Meines. Voorwaar aansprekende gebeurtenissen. Daar doorheen liep het jaarprogramma zoals we dat kennen. Van de nieuwjaarsreceptie naar de reünie in ’t Harde en dan de Algemene Ledenvergadering en de door onze vereniging georganiseerde herdenking bij het Papoea monument. Ook 2014 zijn we weer begonnen met onze traditionele nieuwjaarsreceptie in Roosendaal. Daarna hebben we in Den Haag een indrukwekkende vaandelgroet aan de Koning gehad. Dit i.v.m. het 200 jarig bestaan van de Landmacht. De eerste bestuursvergadering hebben we ook al weer achter de rug evenals de gezamenlijke vergadering met de Bond van Wapenbroeders, VOMI en de FIM. De voorzitter van de activiteitencommissie is volop bezig met de voorbereiding voor onze reünie op 9 en 10 april terwijl de projectleider defilés ook al weer het nodige werk heeft verzet. Dat ook de redacteur voor het uitbrengen van onze “Nieuwsbrief”zich de afgelopen tijd niet heeft verveeld zult u begrijpen. Voor de penningmeester is de administratie in deze periode ook heftig met het binnenkomen van de pecunia voor de reünie en het lidmaatschap van de vereniging. Ik begreep overigens dat er nog ongeveer honderd leden de € 16,50 moesten overmaken. Niet op tijd betaald heeft tot onvermijdelijk gevolg dat we van bestuurswege het lidmaatschap beëindigen. Ergo al onze bestuursleden en onze adviseur zijn elk op hun gebied, het jaar goed begonnen. Ten slotte. Mag ik adviseren regelmatig onze “Nieuwsbrief”en “Checkpoint” te lezen om op de hoogte te blijven van gebeurtenissen in veteranenland en te weten waar en wanneer u zich op kunt geven om aan bepaalde activiteiten deel te nemen.

voorzitter

Ad Bouterse 0224-215621

Lindenlaan 110, 1741TX Schagen [email protected]

secretaris

Gijs Elders 035-5383830

Wakkerendijk 18, 3755DC Eemnes [email protected]

Friesland & Groningen

Peter Beers 0517-413506

Welgelegen 36, 8861XR Harlingen [email protected]

Drente

Gorrit van Berkum De Muijnhorn 14, 8431BJ Oosterwolde 0516-850186 [email protected]

Overijssel

Wouter Wanrooy Pr Beatrixlaan 25, 7437CA Bathmen 0570-543072 [email protected]

Gelderland-oost Jaap Visser 026-3114123

de Rosmolen 25E, 6932 NA Westervoort [email protected]

Gelderland-west Kees Hermens 024-3564001

Karnstraat 3, 6532TX Nijmegen [email protected]

Utrecht/’t Gooi

Gijs Elders 035-5383830

Wakkerendijk 18, 3755DC Eemnes [email protected]

Noord Holland

Jan van Gils 020-4972654

Wilhelminalaan 38, 1161TX Zwanenburg [email protected]

Zuid Holland

Alex Muller 070-3019477

De Tol 365, 2266EG Leidschendam [email protected]

Zeeland

Adri Poortvliet 0118-463259

Henri Dunantstr. 32, 4388NK Oost Souburg [email protected]

Noord Brabant

Jan Wouters 073-6212997

Com. de Quaylaan 290, 5224CZ Den Bosch [email protected]

Met vriendelijke groet van uw voorzitter, Cees Aarts

Noord Brabant/ Koos Dortmont Vorensaterstraat 51, 3312NV Dordrecht deel Zuid Holland 078-6135704 en [email protected] 06 48790422 Limburg

John Snackers 045-5252557

Groesweg 26, 6451GG Schinveld [email protected]

3

Inhoudsopgave Verhalen uit ons Nieuw-Guinea verleden

pag. 03 t/m 13

NIEUW GUINEA Land en volk (deel 1)

pag. 03 t/m 05

Vrienden voor het leven

pag. 06 t/m 07

Ondersteuningsgroep Kaimana

pag. 08 t/m 09

Heenreis

pag. 10 t/m 11

Bladeren

pag. 12 t/m 13

NIEUW GUINEA Land en volk (deel 1) Door Johan Beumer (Echo-cie Sorong) Johan Beumer heeft een aantal artikelen geschreven over 1 geografie, geschiedenis, klimaat, de Papoea, flora, fauna en meer, van Nederlands Nieuw-Guinea Verre van compleet (zoals hij zelf zegt) en vooral geplukt uit informatiebronnen*. Artikelen onder de titel Land en volk. Deze artikelen reeks heeft hij ter publicatie aan onze Nieuwsbrief redactie gegeven. De redactie is verheugd het door Johan Beumer geschrevene in onze Nieuwsbrief op te nemen. Het werpt weer eens een heel andere blik op het boeiende land dat ons Nieuw-Guinea veteranen zo dierbaar is. Foto’s die in de artikelen voorkomen zijn gemaakt door Frans de Bree en zijn echtgenote Joke) In de volgende nieuwsbrieven worden de andere delen van de reeks weergegeven. (Redactie) Geschiedenis:

4

Van het bestuur

pag. 14 t/m 19

Contact 45 Painf Regiment Oranje Gelderland

pag. 21

Vertel je verhaal

pag. 22

Boekenrubriek

pag. 24 t/m 27

De geschreven geschiedenis over Nieuw Guinea begint omstreeks 1500, maar voor het overgrote deel geeft zij slechts een relaas van verkenningstochten en handelsreizen, niet van de bestuursvoering. We moeten niet vergeten dat onze V.O.C. (Verenigde Oost-Indische Compagnie) daartoe ook geen plannen had en dat zij slechts het bestuur in handen nam, waar het nu eenmaal met het oog op handelsbelangen, niet anders kon. Het is daarom irreëel te spreken van 300 jaar jaren Nederlands bewind op Nieuw Guinea. Dat bewind begon in feite – na een mislukte poging in 1828 pas in 1898 met de vestiging van twee permanente bestuursposten: Fak Fak en Manokwari. Het was Generaal Van Heutz die de ‘buitengewesten ’ontsloot en daarna tussen 1907 en 1914 volgden nog grote militaire expedities. In 1939 gevolgd door een expeditie van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap. Een expeditie die o.m. tot doel had die om een nauwkeurige kaart van het terrein te maken dat daarvoor een ‘witte vlek’ was. Later leverden expedities en bestuurspatrouilles veel gegevens op van land en volk. Officier vlieger Wissel ontdekte in het westelijke, centrale bergland o.a. een paar grote meren , die naar hem werden vernoemd: de Wisselmeren . De Nederlandsch Nieuw Guinee Petroleum Maatschappij maakte voor de Tweede Wereldoorlog nog lucht -fotografische opnames van rond 10.000.000 hectare. Ook onze Koninklijke Marine had een groot aandeel in de blootlegging en ontwikkeling van het eiland. In 1910 werd de Nederlandse vlag in Hollandia gehesen. De eerste kolonisten kwamen in 1930 in Manokwari en Hollandia. De herovering op de Jappen van Hollandia vond in april 1944 plaats. Het algemeen bestuur over NNG werd tot eind 1962 gevoerd door een Gouverneur, bijgestaan door acht diensthoofden en aan dit College o.a.

5

toegevoegd de Commandant der Zeemacht NNG. Deze CZM was de hoogste legerofficier waar wij destijds mee te maken hadden. Ook waren er nog een aantal adviesraden. Aan het eind van de periode Nederlands Nieuw-Guinea was er, vanaf 1961, de gekozen NieuwGuinea Raad Nieuw Guinea. Irian Namen. Een enkele opmerking hierover “Door de regering in Batavia werd in 1936 de schrijfwijze vastgesteld als Nieuw-Guinea. In 1955 werd de naam aangevuld met het woord Nederlands. Nederlands Nieuw-Guinea werd het toen. Guinea komt waarschijnlijk van’ Nueva Guinea’. Reizigers uit de 16e eeuw waren Portugese schepelingen die dit gebied sterk deed denken aan Afrikaanse Guinea. Een gedachte die werd versterkt door het kroeshaar van de Papoea’s. Na de Tweede Wereldoorlog werd een aantal Papoea’s gevraagd om het eiland Nieuw Guinea een eigen naam te geven. Daaruit kwam de naam IRIAN naar voren. Maar deze naam heeft echter nooit ingang gevonden, voornamelijk omdat Irian in de verschillende talen van Nieuw Guinea, ongeveer driehonderd, een totaal verschillende betekenis heeft. Op het eiland Japen bijvoorbeeld betekent het ‘geboorteland’ terwijl in Merauke aan de zuidkust het wordt vertaald met “volk dat hoog verheven is”. En op de eilanden aan de zuidwest kust heeft het de betekenis “slavenbende”. Daarbij kwam nog dat destijds Indonesië Nederlands Nieuw Guinea Irian Barat (West Irian) noemde, waardoor het min of meer een Indonesisch begrip zou worden. Om kort te gaan, Nederland bleef de kolonie Nederlands Nieuw-Guinea noemen en de bewoners Papoea’s. , Geografie Nieuw Guinea (de provincies West Papoea en Papoea) is een land met vele gezichten. Het hoogste gebergte Gunung Jayakusema of Carstenz piramide tussen Himalya en Andes, ligt met zijn geweldige bergtop Puncak Jaya op 5029 meter en gletsjer op 5022 hoog en de massieve bergformaties Wisnumurti en Sudriman, als een ruggengraat op het eiland. De vorm van het eiland (dat op één na de grootste van de wereld is) doet denken aan een reusachtige liggende vogel. De gelijkenis is zo opvallend dat men in de Nederlandse tijd het westelijke deel van Nederlands Nieuw-Guinea de naam “Vogelkop” kreeg. Het grote massieve tussenstuk werd destijds aangeduid als “romp”en het smalle naar het zuidoosten omgebogen deel, de “staart”werd genoemd. Over de volle lengte van het hele eiland strekt zich een jong gebergte uit dat tot het moeilijkst toegankelijke bergterrein behoort. Vele steile hellingen en diepe ravijnen die tot op grote hoogte met oerwoud zijn begroeid en vaak uitermate moeilijk bereikbaar zijn. In het westelijk deel heeft dit gebergte een breedte van ongeveer honderd kilometer met een hoogte van wel 3000 meter. Het sluit zich aan bij een centraal gelegen gebergtesysteem, dat indertijd Centraal Hooggebergte genoemd werd. Ten zuiden daarvan bevindt zich een enorme vlakte die door een flauw gewelfde heuvelrug, een soort laagplateau

6

tussen twee grote rivieren in tweeën wordt gedeeld. Deze Zuidkustvlakte behoort tot de grootste moerasgebieden ter wereld dat doorloopt in de ondiepe Arafoerazee Ten noorden daarvan onderscheidt men de “meervlakte, plus minus 50 meter hoog, die in het noorden weer wordt afgesloten door het (vroegere)Van Rees- en Gauttier gebergte. De grote rivier Mamberamo breekt er in een diepe kloof, met talrijke stroomversnellingen, doorheen. De noordelijke laagvlakte is over het algemeen smal, behalve bij de Mamberamo-delta. Smal is ook het Cycloopgebergte bij het Sentanimeer en de steile noordkust met enkele mooie baaien. Deze steile noordkust maakt, met de deining van de Pacific en de noord west moesson, een rustige ligging van schepen gevaarlijk. Belangrijke plaatsen destijds Hollandia, Biak en Manokwari. Ten noorden van wat wij in onze tijd de Wilhelmina -top noemden, ligt achter de hoge en steile ketens een “hoogvlakte” verscholen van 1500 tot 2500 meter boven het zeeniveau. Deze hoogvlakte bestaat uit een groot aantal brede valleien met onder meer de Baliemvallei. Een moeilijk bereikbaar gebied, genoemd naar die grote Baliem rivier. De zuidkust is, in tegenstelling tot die in het noorden, vlak. De Arafoerazee is zeer ondiep en de rivieren zijn lang en rijk aan slib. Waar de wind aanlandig is en de kust zandig, ontstaan duinen. Bijvoorbeeld bij Merauke met een krachtig doorstaande zuidoost moesson. Een land met grote berggebieden, enorme vlakten, uitgestrekte moerasgebieden en verscheidene grote rivieren als de Mamberamo, de Digoel en de Maro.In het westelijk deel van Nieuw Guinea bevinden zich geen werkzame vulkanen; wel in het onafhankelijke oostelijk deel: Papua New Guinea. * Veel informatie is geput uit het Nieuw-Guinea Instituut uit Rotterdam; het Ministerie van Overzeese Rijksdelen (dat heette destijds zo) maar ook uit diverse boekjes en boeken van o.m. Jan van Eechoud “Bapa Papoea”, dr. J.V. de Bruijn (Jungle Pimpernel), Beeld van Nieuw Guinea; Anthony van Kampen e.a.’ Mijn geschrijf ‘ vanuit de toestand jaren vijftig / begin jaren 60 van de vorige eeuw. Een enkele maal aangevuld met persoonlijke indrukken en voorvalletjes in mijn periode van oktober 1960 t/m juni 1961 en gelegerd in de Remu-kazerne in Sorong (Vogelkop) * Vergeten aarde “Vergeten aarde” is de intrigerende titel van een boek over Nederlands Nieuw -Guinea, geschreven door Jan P.K. van Eechoud (1958 overleden) avonturier, ontdekkingsreiziger werkzaam als politiecommissaris in Nederlands Indië. Maar ook resident (1945-1950) van Nieuw Guinea en waarnemend Gouverneur in de periode 29 december 1949 tot 8 februari 1950. Vergeten aarde, de achterhoek van wat ooit heette, Nederlands Indië. Uit ons nationaal geweten verdrongen als een boze droom ………..

•F  oto: Ter ere van J.P.K. van Eechoud werd in Horst aan de Maas zijn geboorteplaats, een beeld geplaatst.

7

Vrienden voor het leven door Ed van Tuijl Een jaar lang deelden de Nieuw-Guinea gangers lief en leed met elkaar. De pechvogels zelfs één tot meerdere maanden 2 langer. Daarna was het terug naar Holland en zo snel mogelijk overgaan tot de orde van de dag. Voor de jongens die tot aan de overdracht in de Oost zaten, werd het helemaal een kwestie van inpakken en wegwezen. Terug in het vaderland. Met groot verlof. Aan je carrière bouwen. Gezin stichten. Druk, druk. Amper tijd om nog terug te denken aan die spannende tijd. Laat staan dat je contact hield met die maten waarmee je lief en zeker ook leed had gedeeld. Maar er waren uitzonderingen. De jongens van de ondersteuningsgroep van het tweede peloton van de B compagnie in Kaimana, vormden een dergelijke uitzondering. Negen man sterk. Tot op de dag van vandaag is er nog een hechte band. Komen ze regelmatig bij elkaar. Bezoeken ze sowieso alle bijeenkomsten die in het teken van de Nieuw-Guinea veteranen staan. Maar treffen ze elkaar ook als een van hen iets te vieren heeft. Kortom, vrienden voor het leven. Op de foto v.l.n.r. Wim van Delden Jo Timmermans Wim van Amelsvoort Met drie van de negen blikken we terug op al die jaren van verbondenheid. Thuis bij Jo Timmermans. In het oer Brabantse Olland. De andere twee zijn Wim van Delden uit Grave en Wim van Amelsvoort uit het vlakbij gelegen Den Bosch. Terwijl Marietje, de vrouw van Jo, een lekkere bak koffie inschenkt en een al net zo lekker stuk appeltaart serveert, benoemen ze de groep. “Buiten ons drieën, waren dat Anton Habes, Gerrit van Hees, Ben Aalbers, Piet Thissen, en dan nog een Hagenees, die we uit het oog zijn verloren”, somt Jo in onvervalst Ollands dialect op. Meteen wordt duidelijk dat de vrienden intussen ook leed met elkaar hebben moeten delen. Want de negende man, zeg maar de missing man, is Karel Buitenhuis. Hij overleed begin vorig jaar. “We waren allemaal op zijn begrafenis”, zegt Wim van Delden. “Karel was heel actief bij onze groep en bij de veteranen in het algemeen betrokken. De Nieuw-Guineavlag is samen met hem begraven. Heel indrukwekkend.” Ze zwijgen stil. Zijn in gedachten weer even bij hun sobat. De man, zo

8

begrijpen we later, die min of meer de groep, ruim vijfentwintig jaar geleden, weer bij elkaar bracht. “We hadden in die tijd”, zo herinnert Wim van Amelsvoort zich, “een reünie in Oorschot of in Amsterdam. Exact weet ik dat niet meer. Maar het was op een van die bijeenkomsten dat Karel ons uitnodigde op zijn vijfentwintigjarige bruiloft. Dat was het begin van de nog veel hechtere band van onze groep. Je snapt het wel. Binnen een kort tijdsbestek waren we allemaal zo’n beetje vijfentwintig jaar getrouwd. Dus zagen we elkaar op al die feesten. Intussen waren er ook wat andere jongens van het peloton bijgekomen. En die ploeg treft elkaar tot op de dag van vandaag nog regelmatig. Er is al snel een aanleiding om elkaar te ontmoeten. Hier Wim bijvoorbeeld. Toen hij prins Carnaval in Grave was, zijn we allemaal geweest.” “Maar”, gaat Jo nog even terug naar het begin. “Het is allemaal in Kaimana begonnen. Vlak voordat we naar huis gingen, hebben we afgesproken dat we elkaar in Holland weer zouden opzoeken. Wij hadden hier thuis op de boerderij wel ruimte om zoiets te organiseren. Daarom zou de eerste ontmoeting hier aan de Boxtelseweg gehouden worden. Ik zie die mannen nog komen. Met de trein natuurlijk. Dus moesten we ze op het station van Boxtel ophalen. Zoveel mogelijk tegelijk in het autootje van de buurman. Een Renault Dauphine. Kun je het je voorstellen? Het is een groot feest geworden. Ze bleven allemaal slapen. Ook daarna hielden we contact. Alleen die ene jongen, die Hagenees, verdween uit beeld. Ik weet ook niet meer hoe hij heette. Daarom hebben we het altijd over de Hagenees.” “Na die bruiloft” zo vult Wim van Amelsvoort zijn maat aan, “groeide de groep wat groter. Andere jongens uit het peloton kwamen erbij. Ik kan wel zeggen dat we, soms als hele groep soms met een paar van ons, elkaar eens in de twee maanden treffen.” Jo en de twee Wimmen, zijn terug geweest naar Kaimana. Jo al drie keer en Wim van Delden zelfs vier keer. “Dat was best belangrijk om te doen”, weet Wim van Delden heel zeker. “Samen met je vrouw. Daar kon ze zien waarover je altijd vertelde.” “In 2005 stond de kantine er nog. Heb ik zelfs weer even ouderwets aan de bar gestaan met mijn ene voet op die balk onder de bar”, grinnikt Jo. “De laatste keer was de kantine verdwenen. Er stond nog maar één gebouw.” Ze vertellen verder over hun terugreizen. Dat ze zelfs de zaak van Schele Jan nog hebben bezocht. Tegenwoordig wordt het eettentje annex drankzaakje annex winkel gerund door zijn zoon. Ze praten over het straatbeeld in Kaimana waar je amper nog een Papua ziet. Alleen maar Javanen. Of ze nóg ’n keer teruggaan? Ze weten het niet. Ze hebben het eigenlijk wel gezien, nu. “Maar uit onze gedachten gaat Kaimana natuurlijk nooit”, zo besluiten ze. “Sterker nog, naarmate je ouder wordt, lijkt het wel of je er steeds meer mee bezig bent. Gelukkig hebben we een uitlaatklep. Onze vriendengroep. Inderdaad, vrienden voor het leven. Straks in april zullen we elkaar in ’t Harde weer treffen. Weer verhalen over toen. En weet je wat zo gek is? Er komen steeds weer nieuwe verhalen bij.”

9

“Op z’n tijd een goed feest” Ondersteuningsgroep Kaimana door Ed van Tuijl Jo Timmermans, Wim van Amelsvoort en Wim van 3 Delden hoeven er niet lang over na te denken. “Wat een van de belangrijkste zaken was tijdens ons verblijf in Kaimana? Nou, dat is heel simpel. Op z’n tijd een goed feest. Gewoon een keer lekker flink aan het bier. Dan kon je er weer tegen. Natuurlijk waren er momenten dat je baalde. Maar al met al was Nieuw-Guinea een schitterende ervaring.”

Ondersteuningsgroep tweede peloton

De drie maakten deel uit van de ondersteuningsgroep van het tweede peloton in Kaimana. De mannen van de bren, de TLV en dat soort zaken. De terugstootloze vuurmond, zoals je ooit uit het handboek soldaat had geleerd. Kortom, de zware jongens binnen het peloton. In totaal negen man sterk. Een hechte groep. Zoals te lezen is in het artikel ‘Vrienden voor het leven’.

Kaimana, alles bij elkaar één weg. Amper negenhonderd inwoners. Net als Merauke en Fak Fak een van de kleinere kazernes van de landmacht. Per plaats één compagnie. De rest bivakkeerde in Sorong. Toch blijkt, uit het verhaal van het drietal, dat Kaimana niet alleen een kleine plaats maar zeker ook de allerkleinste kazerne was. De ruimte was behoorlijk beperkt. Sterker nog, vooral toen de mariniers als aanvulling werden ingevlogen, was het behelpen. Zelf doen ze er niet moeilijk over. Maar het grootste deel van hun verblijf, bestond de huisvesting uit een legertent. Wim van Delden: ”Op de strip sliepen we in barrakken. Toen de mariniers kwamen, werden we ondergebracht in de tuin van de burgemeester of resident of gouverneur of hoe die man ook heette. Zo’n grote bungalow met daar omheen allemaal tenten waarin wij werden ondergebracht. De man zelf was al vertrokken naar Holland. Nee, echt een probleem heb ik, en ik denk onze hele groep, met die huisvesting nooit gehad.” De andere twee knikken instemmend.

Overigens was, zo begrijpen we, het soldatenleven voor deze groep in Kaimana niet overdreven fanatiek. Zeker niet in de tijd dat ze onder bevel stonden van luitenant Wetzelaar. “Een kei van een vent. Een moordgozer”, roepen Wim van Amelsvoort en de andere Wim met stemverheffing. “Echt een mensenmens. Een met zijn jongens. En als er wat te feesten viel dan feestte hij mee. Kijk maar op de foto van een van onze feestjes. Wie zit daar, aan het hoofd van de tafel lekker mee te doen. Inderdaad, luitenant Wetzelaar. Die man kon nóg vlugger drinken en nóg meer op dan onze groep. Nou, dan moest je toch echt wel van goeden huize komen. Neem dat maar van ons aan.” “Jammer dat zijn periode erop zat”, vult Jo Timmermans zijn maten aan. “Want toen hij vertrok, kregen we het andere uiterste. Luitenant Gernaat. Een ramp. Ik had die perenplukker eerder al in Oirschot ontmoet. Het tegenovergestelde van Wetzelaar. Bij een van onze vuurcontacten gaf hij het bevel om terug te trekken. En weet je wie terugtrekkend vóórop rende. Juist ja, Gernaat zelf. Na de wapenstilstand moesten we pamfletten in de bush gaan verspreiden zodat de ploppers wisten dat het afgelopen was. Gernaat had de leiding. Had die kwast bedacht dat we onze wapens thuis moesten laten. Natuurlijk van de gekke, als je bedenkt dat je ploppers tegen kon komen die nergens vanaf wisten en mooi zouden gaan schieten. Zonder wapen ga ik écht niet mee, zeg ik tegen ‘m. Hij dreigen met van alles en nog wat. Maar ik hield voet bij stuk. “Smeerde die rotzak me wel zeven dagen licht arrest aan m’n broek” Terwijl hij het zegt kan Jo zich nog nijdig maken. Om weer in een goeie bui te komen, verhaalt hij opnieuw over de gezellige feesten. “Vooral gezellig als je pas geld gebeurd had en dus nog poen genoeg om rondjes te geven. Soms waren er bofkonten die wat geld bij verdienden. Zoals in de tijd dat we op de strip zaten en de BAM daar bouwprojecten uitvoerde. Ben Aalbers was stukadoor van beroep. Die konden ze natuurlijk goed gebruiken. Ben heeft heel wat voor ze geklust. Verdiende een lekker centje extra. Daar profiteerden wij allemaal van.” De oorden des vermaak waren in Kaimana, naast de eigen kantine, de etablissementen van Kas, Zwie en Schele Jan. “Ja”, legt Wim van Delden uit. “Die Chinees was écht scheel. Zo erg. Als die huilde dan liepen de tranen over zijn rug. Hij kon bij wijze van spreken met zijn ene oog in de volgende week kijken. Toch wel heel bijzonder dat we bijna vijftig jaar later zijn zoon en zelfs zijn kleindochter nog hebben ontmoet. De familie doet nog steeds goede zaken. Nu verdienen ze aan de Javanen. Toen aan ons. Want geloof maar dat we daar een flink deel van ons geld hebben gespendeerd. ”

Feestje met luitenant Wetzelaar

10

11

Verhalen uit ons Nieuw-Guinea verleden De heenreis

door Ed van Tuijl Na zeven jaar en zoveel nieuwsbrieven verder, vertoon ik verschijnselen waar, naar ik aanneem, wel meer sobats 4 mee te maken krijgen. Mijn belevenissen om over te schrijven raken uitgeput. Dus zal ik me gewoon maar beperken tot de heenreis. Overigens aanzienlijk minder spectaculair dan de reeds uitvoerig beschreven terugreis. De heenreis dus. Over de Noordpool. Al is het alleen maar om die statiefoto te kunnen plaatsen. Alles wat na de Grote Beer werd ingevlogen zal ‘m wel ergens in zijn plakboek hebben staan. Onderaan de vliegtuigtrap. Met handbagage en in burgerpak. Onwetend van wat er allemaal nog te gebeuren stond. Maar daarover later meer. Want eerst wil ik vertellen over de periode vóór het vertrek. Het verblijf in de legerplaats Oirschot. Alles bij elkaar een week of twee. Wat een troosteloze toestand. Je zal daar maar je hele diensttijd hebben moeten uitdienen. Wat een gat. Of zie ik dat verkeerd? Had het wellicht te maken met de vroeg ingevallen vorstperiode? Hoe het ook zij. Het enige wat me van Oirschot is bijgebleven is dat ik alleen maar kou geleden heb en dat ik me stierlijk verveelde. Buiten elke dag weer zo’n snerpende kille Nood-Oostenwind. Kale groenstroken, afgezet met kapotte verroeste ijzerdraden. Losgetrokken van de omgeschopte houten paaltjes. Kortom, niet echt een entourage waar een soldaat vrolijk van werd. Binnen al net zo’n kale bedoening. Met in het midden een knoert van een kolenkachel. En aangezien ik het binnen net zo koud vond als buiten, greep ik vaker dan gemiddeld naar de kolenkit en vulde het zwarte monster net zo lang tot hij bijkans roodgloeiend uit elkaar dreigde te knallen. Fout, helemaal fout. Een doodzonde. Althans in de ogen van die sergeant. Volgens mij een oud Kniller. Die daar in Oorschot waarschijnlijk was bevorderd tot sergeant kolentoezichthouder. Hij foeterde wat af zodra hij dacht dat we de kachel vaker dan twee keer per dag bijvulden. Dat was ook zo want onze vulfrequentie lag tig keer hoger. Dat moest ook wel wilde je die barak überhaupt in de buurt van kamertemperatuur krijgen. Hij dreigde met de zwaarste straffen. Ging tekeer alsof hij persoonlijk naar de Domaniale in Kerkrade moest afreizen om het zwarte goud te delven. Wat mijn opa daar onder de grond trouwens zijn hele werkzame leven deed. Ik ging hem wel eens afhalen. Zag dan allemaal Zwarte Pieten naar boven komen. Niks geen discriminatie. Gewoon keihard werken in de schacht. En als je met pensioen ging een verklaring tekenen dat je de mijn niet aansprakelijk stelde voor de stoflongen die je had opgelopen. Stoflongen, de garantie dat je doorgaans nog maar kort te leven had. Niks genieten van je pensioen. Maar we dwalen af. Aan Oirschot kwam een eind. Volle bus richting Schiphol. Ik had al voor mijn

12

Oirschotperiode thuis afscheid genomen. Want dat gejank bij het vertrek, daar voelde ik weinig voor. Nou viel het gejank wel mee. Althans, velen hielden zich goed en de familie ook. Maar toen we bijna het vliegtuig ingingen was er iets met dat ding aan de hand. Dus allemaal terug naar de vertrekhal. Daar zat alle familie nog. Maar nu hadden ze de ingehouden tranen wel de vrije loop gelaten. Gesnotter van jewelste. Tien minuten later wéér afscheid nemen. Dit keer echt de lucht in. Een vliegtuig vol jonge mannen in burgerpak en om de indruk te wekken dat het gewoon een lijnvlucht was, voorin rechts vijf Japanners. Voor al die verklede militairen waarschijnlijk de eerste keer in een vliegtuig. Ik ook. Had een mooi plekje. Aan het raam en voor de vleugel. Vandaar dat ik waarschijnlijk een in de fik staande loods het eerst opmerkte, Gewoontegetrouw riep ik dan ook keihard: “brand!” Alle bleke neuzen om me heen werden op slag nóg bleker. De rest dacht dat ik het vliegtuig bedoelde. Dus ik heb maar snel tekst en uitleg gegeven. Na Keflavik door naar Alaska. Met zo’n grote ijsbeer in de aankomsthal. En al net zulke grote ijsberen, met een geweer op grijpafstand, die je paspoort controleerden en je aankeken alsof je de eerste de beste terrorist was die het land probeerde in te komen. Over de Noordpool met een enorme turbulentie en luchtzakken van bijkans honderd meter. Je maag zat vlak onder je kin. In Tokio motorpech en dus een lang verblijf in het luchthaven restaurant. Waar je bij je bestelling, een glas water kreeg. Dat dus maar opdronk. Maar dat was niet de bedoeling. Je moest er je vingers in afwassen. En eindelijk dan Biak. Middernacht. Het bekende gevoel van de warme deken die om je heen werd gegooid. Je was de kou ellende van Oirschot op slag vergeten. Naar bed en om zes uur klaar wakker vanwege een luchtalarm. Vlug naar buiten en in je onderbroek ergens in zo’n afvoergoot gaan liggen. Nee, echt. Ik zal wel naïef zijn geweest. Of ik heb de kranten nooit goed gelezen. Maar geloof het of niet. Deze jongen had geen idee wat er in Nieuw-Guinea nu eigenlijk loos was. Kortom, daar op mijn buik met dat stromend afvalwater dat koud optrok, werd ik snel bijgepraat. “Hoezo, verrast door het luchtalarm. Nou baroe, wen er maar vast aan. Het zal niet je laatste luchtalarm zijn. Er liggen er nog heel wat in het verschiet.”

13

Bladeren. Door Gorrit van Berkum. De beste wensen.

Het nieuwe jaar is alweer een aantal weken oud. 5 We hebben elkaar een kaartje geschreven, een keertje extra gebeld of een berichtje per mail of SMS gezonden. Of nog beter, we hebben elkaar de hand geschud. Allemaal om elkaar te laten weten dat we om elkaar geven. Dat we elkaar het beste wensen. De vraag is wel, wat is het beste voor de ander. Wat goed is voor mij is misschien minder goed voor jou. Soms zoek ik naar de juiste woorden om over te brengen wat ik bedoel te zeggen. Vooral in de weken van de kerstviering, het vuurwerk, de oliebollen en de appelflappen heb ik me vaak afgevraagd “wat wens ik de ander toe”. Dit lijkt misschien een overbodige vraag of, nog erger, een domme vraag van een dromer. Maar zo ervaar ik dat niet. Ik heb er soms moeite mee in deze tijd van het jaar en speciaal dit jaar. Het is eenvoudig te roepen “folle lok en seine”of “de beste wensen ”. Maar wat bedoel je dan? Niet ziek worden? Geen ongelukken krijgen? Helder in je hoofd blijven? Geen financiële zorgen? Goede relatie houden met je familie?

de herinneringen en wetenschap van het verleden, maar vol hoop kijken naar de dag van morgen. Er is niemand die jou komt redden, dus blijf bij je zelf, zoek contact met de bron van alle leven en leef in vrede met je zelf en je omgeving. Beleef in de stilte van je eigen omgeving de ontmoeting met De Ene. Mijn ervaring in de afgelopen weken in ziekenhuis / verpleeghuis / thuis op de bank is, dat het belangrijkste voor een mens is, dat hij een heldere geest houdt. Dat je niet verdoofd wordt door alcohol, nicotine, medicijnen of andere soorten drugs, maar helder kunt blijven denken. Het maakt het voor de persoon zelf en de omstanders zoveel gemakkelijker, zoveel rijker om elkaar vrede te wensen. Vrede met je eigen ik, vrede met je omgeving. Dat je vrede hebt met het resultaat van jouw loop over het levenspad. Er is een nieuw jaar begonnen, er komt weer een Pasen en Pinksteren, daarbij passen hoopgevende wensen. Hoopgevende wensen en een positieve blik op de toekomst.

Bij het schrijven van een wenskaart of het persoonlijk uitspreken van een wens voor de ander zoek ik vaak naar de woorden die daar bij passen. Wie ontvangt die wens? Wat is zijn/haar toekomst, hoe is de fysieke gesteldheid van de ontvanger? Is de mens in balans? Geloof jij in crisis, dan is het crisis. Geloof jij in welzijn en vrede tussen de mensen, dan zal het vrede worden in jouw omgeving.

Hop and Go Bed en Breakfast

Op veel nieuwsjaarkaarten word je ook vaak een goede gezondheid toegewenst. Dat lijkt me een eenvoudige maar goede wens. Is het lichamelijke of geestelijke gezondheid? Is het alleen een wens of ook een opdracht aan de ontvanger? Ja zeker ook een opdracht aan de ontvanger, immers de ontvanger dient die goede wensen uit te laten komen. Hij moet keuzes maken. Bij een goede gezondheid passen een aantal elementen die op zich al redelijk lastig zijn vooral door het grote aanbod dat er is. Het aanbod van alle soorten dranken en voeding, de adviezen over de belangrijkheid van een goed gewicht en het blijven bewegen. Middels lopen / fietsen/ schaatsen of de hersenen bewegen door studie / lezen / puzzelen. Ook de adviezen van goede nachtrust mogen in dit rijtje niet ontbreken. Gezondheid gaat om de gehele mens en niet een technisch onderdeel ervan. Let op uw zaak, voorkom tunnel visie van artsen. Ik ben van mening dat geestelijke gezondheid belangrijker is dan lichamelijke gezondheid. Ook al is je lichaaam ernstig ziek, maar je hoofd helder dan is er tenminste nog de mogelijkheid om met je omgeving een gesprek te voeren. Maar als er in je hoofd een chaos heerst, als er voortdurend een storm door je hoofd raast, dan blijft het onrustig en warrig in je hoofd. Gelukkig en sterk zijn de mensen die rust en vrede in het hoofd kennen. Die elke dag leven met

14

Wij bieden prachtige kamers en een heerlijk ontbijt in huiselijke sfeer. Hop en Go is de ideale plek om te overnachten tijdens uw fiets of wandeltocht in het prachtige natuurrijke waddengebied. Informeer naar de mogelijkheden! Wij heten u van harte welkom.

Goede reis en tot ziens. Hearrwei 17 9073 GA Marrum (FRL) www.hopandgo.nl

Joop & Gre Hop Tel: 0518-411725 Mob: 06-50600015 E-mail: [email protected]

15

Van het bestuur

Voor uw agenda

WIJ GEDENKEN

•

Met eerbied en in gepaste stilte brengen we een laatste eresaluut aan:

 -10 april 2014 9 Reünie Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Locatie : Lt Kol Tonnetkazerne in ’t Harde.

Mevr. B.Visser-Vos

6932 NA

Th.Maarsen

2051 KL

Westervoort Overveen

P.H.Schipper

1156 CH

Marken

P.H.Tettelaar

3122 HW

Schiedam

E.Woutersen

3851 LA

Ermelo

A.Leeflang

78323 KL

Apeldoorn

 oensdag 9 april ontvangen wij het 6e Infanterie Bataljon W (Regiment Infanterie Oranje Gelderland) Donderdag 10 april alle overige militairen die in Nederlands Nieuw-Guinea zijn geweest. Als u het nog niet al gedaan hebt dan kunt u zich nog inschrijven met maximaal één introducé door betaling met een bankoverschrijving. Uw betaling is dan uw inschrijving. Na betaling ontvangt u begin april uw toegangskaart(en) en verdere informatie. Overschrijven € 15,00 per persoon naar rekening 925456 IBAN rekening NL40 INGB 0000 9254 56 (gebruik de juiste tenaamstelling) te weten: Ver Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962. Tevens vermelden: woensdag 9 april of donderdag 10 april.

Nel Bouterse Onverwacht op 67-jarige leeftijd overleed Nel Bouterse de echtgenote van Ad Bouterse. Nel overleed op 8 december in Bangkok, Thailand. Op de terug reis uit voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. In Indonesië werd ze ziek en kon de terug reis niet meer afmaken.NEL en AD keerden terug van weer een reis naar het land waar ze van waren gaan houden. Het land waar AD zijn militaire dienst vervulde en waar hij samen met zijn echtgenote daarna nog vele keren terugkeerde. Reizen die altijd tot doel hadden om de mensen daar te ondersteunen met woord, daad, goederen en geld. Ook deze keer waren ze met vrienden weer naar het tropisch oord gereisd om de band met de mensen en het land daar nog strakker aan te halen. Wij Nieuw-Guinea veteranen kennen haar van onze reünies. Altijd was ze aanwezig bij de consumptiebonnen verkoop en had daar altijd een praatje voor iedereen waarbij opviel dat ze met weinig woorden veel kon zeggen. Ook in haar eigen omgeving Schagen was NEL zeer geliefd en gerespecteerd zoals mocht blijken uit de aanwezigheid van velen bij de kerkdienst en het afscheid in het crematorium. Een blijk van waardering voor haar manier van leven. Wij sobats steunen AD en zijn familie bij het verwerken van dit verlies.

16

Attentie: inschrijving sluit 15 maart 2014! Voor verdere inlichtingen over de reünie: Cor van Vliet, tel.: 06- 40141421 of 0224-751413; e-mail: [email protected] Jaap van Hensbergen, tel: 06-53199548; e-mail: [email protected] • 4 mei 2014 Dodenherdenking in o.a. Amsterdam en Wageningen • 5  mei 2014 Bevrijdingsdefilé Wageningen. U kunt zich nog opgeven als deelnemer aan het defilé op 5 mei in Wageningen, hetzij als defilant of (indien slecht ter been) voor meerijden op een voertuig. Deelname z.s.m. opgeven (en daarbij tevens vermelden of u per trein dan wel per auto naar Wageningen komt. Dit i.v.m. aanvraag NS vrijvervoer bewijzen dan wel parkeerkaart voor de auto bij: Ad Bouterse, Lindenlaan 110, 1741 TX Schagen. Tel.: 0224-215621 of 06-53374836; e-mail: [email protected] Evenals vorige jaren is de detachementcommandant Dick Breeuwer. Attentie: uiterste inschrijfdatum is: 15 maart 2014! • 1  5 mei 2014 Algemene Ledenvergadering VNNGM 1945-1962 UITNODIGING tot het bijwonen van de Algemene Ledenvergadering 2014 Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen 17

Donderdag 15 mei Kumpulan Bronbeek, Velperweg 147, 6824 MB Arnhem Ontvangst met koffie en tekenen presentielijst vanaf 10.30 uur. Aanvang vergadering 11.00 uur Agenda zie elders in deze NIEUWSBRIEF • 2  8 juni 2014 – Nederlandse Veteranendag in Den Haag. Op zaterdag 28 juni wordt weer (en dit keer voor de 10e keer) de jaarlijkse Nederlandse Veteranendag georganiseerd. Op de morgen van de dag is er de gebruikelijke bijeenkomst in de Ridderzaal voor hoogwaardigheidsbekleders en genodigden, die gevolgd wordt door de Medailleparade op het Binnenhof. De gehele dag vinden er activiteiten plaats op het Malieveld en kan men verschillende stands bezoeken. Als VNNGM zullen wij dit jaar weer een tent bemannen, waarvoor wij ook enige leden/vrijwilligers vragen. Vroeg in de middag zal dan het defilé geformeerd worden waaraan ons detachement zal deelnemen onder commando van Dick Breeuwer. De organisatie eist strikte opvolging van het protocol betreffende deelnemers en defilanten. Indien u wilt deelnemen aan het defilé of als toeschouwer op de tribune het defilé wilt volgen dan dient u zich spoedig te melden bij: Ad Bouterse, Lindenlaan 110, 1741TX Schagen. Tel.: 0224-21521 of 06-53374836 of per e-mail: [email protected] Met vermelding van:Naam, adres (ook e-mail adres), registratienummer en of u met (maximum) 1 partner c.q. begeleider komt. Ook vermelden of u ,indien u slecht ter been bent, op een voertuig (beperkte mogelijkheid en strikt persoonlijk!) wenst deel te nemen, dan wel op een tribune het defilé wilt aanschouwen. Dit teneinde tijdig NS vrijvervoer bewijzen en maaltijd/consumptiebonnen als ook voertuigenen tribuneplaatsen te kunnen aanvragen. Let wel: tribuneplaatsen zijn voor veteranen. Partners kunnen het defilé op grote TV schermen op het Malieveld volgen. Wilt u alleen als toeschouwer/bezoeker de Veteranendag bijwonen, dan kunt u hiervoor de 2, u jaarlijks door het Veteraneninstituut toegezonden, gratis treinkaartjes gebruiken. Attentie: de uiterste inschrijfdatum veteranendag is: 28 maart 2014! Aanvragen die later komen kunnen helaas niet meer geaccepteerd worden. • 1  oktober – Herdenking bij het Papua monument op Landgoed Bronbeek in Arnhem (zie hiervoor ook de volgende Nieuwsbrief)

UITNODIGING REUNIE 2014

UITNODIGING REUNIE 2014 Locatie: Luitenant Kolonel Tonnet kazerne in ’t HARDE Toegang voor leden van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen en introducés. Woensdag 9 april en donderdag 10 april 2014 9 april (woensdag) ontvangen we het 6e Bataljon Infanterie lichtingen 1959-1962 10 april (donderdag) ontvangen we alle overige militairen die in Nederlands Nieuw-Guinea zijn geweest. N.B. de dagen zijn veranderd. Natuurlijk is er weer een optreden en een voortreffelijke Oosterse maaltijd. Voor het optreden en de organisatie zorgt natuurlijk weer de reünie commissie o.l.v. Cor van Vliet. Wilt u naar de reünie komen dan kunt u inschrijven door betaling van de kosten met een bankoverschrijving. (zie hieronder) Hiervoor krijgt u een toegangskaart voor de opgegeven dag. Vergeet niet de dag van uw komst, bij uw overschrijving te vermelden. Woensdag 9 april of Donderdag 10 april. Inschrijving sluit 15 maart 2014 ! Overschrijven naar: Reünie bijdrage 2014. € 15,00 per persoon. Maximaal één introducé. Gebruik voor uw overschrijving het rekeningnummer: 925456 Of het IBAN rekeningnummer: NL40 INGB 0000 9254 56 Gebruik de juiste te naamstelling t.w.: Ver Nieuw-Guinea Militairen 1945-1962 Geen afkortingen of andere namen. Uw overschrijving bereikt ons dan niet Deze vermelding niet vergeten ! woensdag 9 april of donderdag 10 april Het bestuur verstuurt, evenals vorig jaar, geen acceptgiro. Dit i.v.m. de kosten. We gaan er vanuit dat u over een bankrekening beschikt. Kunt u niet via een bankrekening overschrijven dan is het mogelijk het bedrag bij een bankkantoor te storten. In dit geval kunt u ook contact opnemen met de penningmeester. Jaap van Hensbergen, telefoon: 06-53199548. Mail: [email protected] Inlichting over de reünie Cor van Vliet, 06 40 1415 21 of 0224 751413. [email protected] Jaap van Hensbergen, 06 53 1995 48. [email protected]

18

19

AGENDA Algemene Ledenvergadering 2014

Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Militairen Donderdag 15 mei KUMPULAN BRONBEEK, Velperweg 147, 6824 MB Arnhem

AGENDA 1.

Opening door de voorzitter

2.

Vaststelling agenda

3.

Mededelingen bestuur

4.

Ingekomen stukken

5.

Verslag Algemene Ledenvergadering 23 mei 2013*

6.

Jaarverslag over het jaar 2013*

7.

Financieel verslag over het jaar 2013*

8.

Bevindingen kascommissie. Benoeming kascommissie.

9.

Bestuurssamenstelling**

10.

Mededelingen over de Veteranendag in Den Haag.

11.

Eventueel nagekomen agendapunten

12.

Rondvraag en sluiting.

13.

Leggen bloemstuk bij het Papoea monument

14.

Borrel en lunch.

15.

Gelegenheid tot bezoeken Museum Bronbeek

*Ad. Agendapunten 5, 6 en 7

Wilt u de jaarstukken ontvangen neem dan even contact op met de secretaris. C. Drost, Brouwersveld 2, 1541 PG Koog a/d Zaan, tel: 075-6160779 of +31(0)622332531 De stukken worden u dan enige dagen voor de vergadering gestuurd.

Ledenbijdrage voor het jaar 2014 Een vriendelijk maar wel dringend verzoek. In vorige Nieuwsbrieven (42 en 43) vroeg ik om de betaling van de ledenbijdrage te regelen. Met het verzoek om eind december over te maken. Dit verzoek doe ik nu al een aantal jaren in de Nieuwsbrief omdat we geen acceptgiro meer sturen i.v.m. de hoge kosten daarvoor. En tegenwoordig kun je makkelijk een betaling op termijn inplannen. Als het dus direct na het verzoek in orde wordt gemaakt hoef ik geen herinnering meer te sturen. Ook een herinnering kost ongeveer € 1.00. Op 31 december had 55% van de leden de betaling gedaan. En op het moment (half januari) dat ik de herinneringen verstuurde was dat opgelopen naar 60%. Op dit moment (eind januari 2014) zijn er toch nog ongeveer 150 leden die de bijdrage nog niet overmaakten. Als u dit leest en u heeft nog niet betaald doe het dan direct. Statutair moet het bestuur op 1 maart besluiten over het wel of niet handhaven van het lidmaatschap als er op dat moment nog niet is betaald. Wij heten onze nieuwe leden welkom J.C.van Drunen

Esdoorndreef 46

6871 LJ Renkum

B. Dijkstra

De Ardennen 28

8303 GG Emmeloord

J.W.P. Jansen

Groote Peel 46

1112 KH Diemen

G.M. Sluijter

Sumatrastraat 28

5215 AZ Den Bosch

**Ad. Agendapunt 9

Volgens rooster is aftredend BRAM MEURS. Helaas heeft Bram het bestuur medegedeeld niet herkiesbaar te zijn. Verleden jaar werd het bestuur (met instemming van de ALV), met een lid boven het statutair toegestane aantal, uitgebreid. Het bestuur heeft daarom besloten geen kandidaten te stellen voor het bestuur. Het bestuur komt daarmee weer op de statutair toegestane formatie. Lunch ALV

U kunt deelnemen aan de lunch als u uiterlijk 26 april 2014 een bedrag van € 15,25 heeft overgemaakt. U ontvangt dan tijdig een lunchbon. Tegen afgifte van deze bon op 15 mei kunt u dan deelnemen aan de lunch. Rekening: NL40 INGB 0000 9254 56 t.n.v. Ver Nieuw-Guinea Militairen (beslist deze naam gebruiken) Vermelden ALV 2014

20

21

Regiment Infanterie Oranje Gelderland Contact overbrugt jaren

Enige jaren geleden zocht de leiding van het 45 Painf bataljon RIOG contact met onze vereniging om het verleden en heden binnen het Regiment Oranje Gelderland te verbinden. Het bestuur pakte dit op en de band die is ontstaan is in de loop der tijd steeds hechter geworden. De Delta compagnie van het bataljon onderhoudt hiervoor het contact met de militairen van het 6e INFANTERIE BATALJON binnen onze vereniging. Bij speciale gelegenheden worden we uitgenodigd op het kazerne terrein in Ermelo. De onthulling van het Bronzen Schild was daar een voorbeeld van. Lees daarover de artikelen van Ed van Tuijl in vorige nieuwsbrieven. Zo was er het afgelopen jaar de bataljonsdag in augustus waar we uitgebreid vertellen over het Nieuw-Guinea verleden en hoorden over de Afghanistan missie. Die band dreigde door de Rijks bezuinigingen op defensie in het najaar echter wreed te worden doorgesneden. Het 45 Paninf RIOG stond op de lijst om te worden opgeheven. Iets wat ook gebeurde na onze terugkeer uit NieuwGuinea maar in deze eeuw werd hersteld. Te elfder ure voorkwamen een paar politiek partijen de opheffing in 2013opheffing en het 45 Painf bataljon blijft bestaan maar gaat wel verhuizen. Het vertrek naar Havelte zit aan te komen. Op 12 december jl. was er weer bijeenkomst van Delta compagnie toen er een aantal onderscheidingen voor trouwe dienst werden uitgereikt. Cor van Vliet en ik mochten hierbij zelfs daadwerkelijk die medailles opspelden (zie de foto’s) We werden die dag ontvangen in het compagnies gebouw en konden weer eens zien hoe het er tegenwoordig in ons leger toegaat. Na de officiële plechtigheid was er gelegenheid om uitgebreid familieleden van de gedecoreerden te ontmoeten bij een prima maaltijd Aanwezig zijn bij een dergelijke bijeenkomst is erg plezierig en de Delta compagnie wordt daardoor ook een beetje onze compagnie. Je ziet hoe het nu in de landmacht toegaat. Er is veel veranderd, maar vooral is te zien en dat zal zeker bekend voorkomen, dat de onderlinge band ook vandaag de dag enorm is en dat in dat opzicht het leger niet anders is dan in onze tijd. Dit opgebouwde contact tussen heden en verleden is heel waardevol en zeker iets om door ons te koesteren. Jaap van Hensbergen.

22

23

Vertel je verhaal!

B&B Arbeid Adelt

Naar aanleiding van eerdere oproepen, nam een aantal Nieuw-Guinea militairen contact met me op. Ze waren bereid om hun verhalen te vertellen. Ook in deze aflevering van de Nieuwsbrief de weergave van een interview. En elke keer als ik na zo’n interview huiswaarts rijd, denk ik bij mezelf. Wat zijn dat toch boeiende gesprekken. Waarom vertellen niet véél meer sobats hun verhaal. Ooit interviewde ik een Indië ganger voor een regionale krant. Die merkte later onder meer op. “Weet je wat het is. Ik had nooit echt behoefte om mijn familie te vermoeien met verhalen over mijn diensttijd. Maar nu kom ik erachter hoe bijvoorbeeld mijn kleinkinderen het reuze interessant vinden. “Opa, vertel nog eens wat meer over Indië”, vragen ze nu.” Kortom, ik denk dat ook de verhalen over Nieuw-Guinea voor veel familie best boeiend is om te lezen. Trouwens er zullen ongetwijfeld knipseldiensten van overheidsinstellingen zijn, die de Nieuwsbrief napluizen om jullie verhalen te bewaren. En dan gaat het echt niet om super spannende gebeurtenissen waar de vonken (letterlijk en figuurlijk) vanaf springen. Nee, juist de verhalen van het dagelijkse leven zijn net zo boeiend om opgeschreven, gelezen en bewaard te worden. Vertel over de hobby die voorkwam dat je uit verveling alleen maar op je bed lag. Vertel over contacten met burgers waardoor je een adresje had om zo nu en dan eens op bezoek te gaan. Vertel over de oefenpatrouille waar je voor het eerst een tampatje moest bouwen. Vertel over de voetbalwedstrijd tegen de Papoea’s. Vertel over de brieven die je naar pa en ma en je meisje schreef. Vertel ook rustig over die treiter sergeant die je het leven zuur maakte. Kortom, vertel over het alledaagse leven op de kazerne en daarbuiten. En nogmaals het hoeven niet perse super spannende verhalen over vuurcontacten te zijn. Mag wel, natuurlijk. Bel of mail je adres door en ik neem contact met je op. Soms kan het zijn dat er voor de eerstvolgende Nieuwsbrief al voldoende kopij is. Je verhaal wordt dan wat later gepubliceerd. Maar dat krijg je dan netjes te horen. Wie zich opgeeft, wordt door mij benaderd om een afspraak voor een interview te maken. Daarna krijg je in alle gevallen het uitgewerkte verhaal ter controle te lezen. Je kunt dan altijd correcties doorgeven en in ieder geval zelf bepalen hoe het artikel in de Nieuwsbrief komt. Overigens kun je me ook op de komende reünie benaderen. Dat wil zeggen op die van woensdag 9 april.

Nieuwendijk 43, 5688 LK Oirschot (N-Br) tel. 0411-674457/06-34348598 Email: [email protected]

Wij bieden prachtige kamers met eigen badkamer en een heerlijk ontbijt in huiselijke sfeer. B&B Arbeid Adelt is de plek om te overnachten na uw fiets- of wandeltocht in het prachtige natuurgebied “Het Groen Woud”. Informeer naar de mogelijkheden! Wij heten u van harte welkom.

Kortom, mail, bel of schrijf me even. Ed van Tuijl Polderstraat 13 2965 BA Nieuwpoort Tel.: 0184 601817 Mail: [email protected]

24

25

Boeken rubriek

Tijd heelt de wonden, niet de littekens Auteur Commandeur b.d. Kees Leebeek Killed in Action Mark Schouwink

Wat gebeurt er met je als je te horen krijgt dat je zoon is gesneuveld in Afghanistan? 18 april 2008: Mark Schouwink, een jonge soldaat op vredesmissie, sneuvelt in Uruzgan. Zijn ouders Gerard en Gisela hebben na dat vreselijke bericht vrijwel direct contact met Marks maten in Afghanistan. Door brieven, verslagen en dagboekfragmenten wordt duidelijk hoe Gerard en Gisela, maar ook de collega’s van Mark, die nog een aantal maanden in Uruzgan blijven, met dit verlies omgaan en welke rol Defensie speelt in de nazorg voor de nabestaanden. Killed in Action is het aangrijpende verslag van de gebeurtenissen rond en na die achttiende april, opgetekend door de ouders van Mark. Het is een hommage aan hun zoon en Defensie, maar ook een met liefde geschreven boek over verlies, respect en vriendschap. Uitgever: Kaft Media, ISBN 978-94-91061-39-4 De opbrengst van dit boek gaat naar Stichting Hulphond Nederland ten behoeve van het project Veteranenhond. (www.hulphond.nl) Brieven naar de groene hel

Henk Krijnen De schrijver werd in de tachtiger jaren van de vorige eeuw voor een oliemaatschappij uitgezonden naar voormalig Nederlands Nieuw-Guinea en werkte aan de noordkust, in het stroomgebied van de rivier Mamberamorts in Tanzania. Zijn vriendin, nu zijn vrouw, werkte als tropenarts in Tanzania bij het Victoria meer. Het boek gaat over ontwikkelingsproblematiek, gezondheidszorg, de contrasten tussen bedrijfsleven en ontwikkelingshulp en het onderhouden van een latrelatie. Het is een beeldend verhaal, vlot geschreven en verteld in de sociaal-economische context van toen. Als u het boek bestelt via onderstaande website en onder opmerking op het bestelformulier Papoea Steunfonds vermeld, ontvangt de Stichting Papoea Steunfonds een deel van de opbrengst

26

Dit boek van oud – marinevlieger en historicus Kees Leebeek is geschreven op basis van authentieke bronnen en interviews met nog in leven zijnde bemanningsleden die in de periode 1950-1960 dienden in Nederlands Nieuw-Guinea. De primitieve omstandigheden vormden het levensechte decor waarin het loyale en plichtsgetrouwe marinepersoneel ver verwijderd van huis en haard met deze grote amfibische vliegboten haar bijdrage leverde aan de verdediging van Nederlands Nieuw-Guinea. Aan de hand van een aantal ernstige ongevallen – waarbij helaas 32 slachtoffers vielen en 8 Mariners verloren gingen – vertelt dit boek niet alleen het echte verhaal over deze rampen maar geeft het ook een unieke en onthullende blik achter de schermen bij de Koninklijke Marine. Uitgeverij Geromy B.V. ISBN10 – 9081893653 en ISBN13 - 9789081893657 De eer en de ellende

Nieuw-Guinea 1962 Nu- meer dan een halve eeuw later- is het tijd om te vertellen wat er werkelijk gebeurde. Niet alleen gezien vanuit de Nederlandse invalshoek, maar ook uit die van de Indonesiërs, de Amerikanen en de kinderen van het land, de PAPOEA’s Auteur Pierre Heijboer ISBN 978-90-484-9-020-2 Uitgeverij LITEROZA

Paradijsvogels en kroonduiven Indische Nederlanders in voormalig Nieuw-Guinea Tjaal Aeckerlin 2010 KIT Publishers Amsterdam ISBN 978 94 6022 049 4

27

Nieuw Guinea De Marinierskant van het verhaal G.K.R.de Roos

De zomer van 1962 Het boek over Nederlands Nieuw-Guinea Auteur Andreas Schelfhout

Bureau Maritieme Historie 1979 Den Haag”

Hét boek over Nederlands Nieuw-Guinea haalt de 8e druk Met veel onderkoelde humor en een scherp gevoel voor detail beschrijft Schelfhout in zijn boek de aanloop, de reis naar en de gebeurtenissen in Nieuw-Guinea en creëerde daarmee een indringend, onthutsend tijdsbeeld. Het boek vindt nog steeds veel kopers. Daarom is al de achtste druk verschenen. Deze nieuwe druk is ook weer verder uitgebreid, aangevuld en verbeterd. De grootste aanvulling in deze achtste druk betreft de luchtdoelartillerie. Aad Nuis, de enige vaandrig in Nederlands NieuwGuinea (hij weigerde de officierseed af te leggen), auteur, politicus en nog veel meer beschreef in zijn boeiende kroniek “De Balenkraai”wat hij zoal aantrof bij de stukken luchtdoelgeschut rond Sorong tijdens zijn maandelijkse rondrit om op de buitenposten soldij uit te betalen. Hij schrijft: “De soldaten op de meest afgelegen posten leidden een tamelijk vrijgevochten maar ook half versuft bestaan. Hoogstens één keer per week, kwamen ze naar het Paradise Hotel, dat voor hen het centrum van vertier betekende. Verder waren ze op elkaars gezelschap aangewezen. De bemanning van een dergelijk kanon bestond uit een man of acht: elke soldaat zat overdag meer dan drie uur op post, samen met een ander en s’ nachts anderhalf uur alleen. De rest van de tijd werd al slapend of dommelend doorgebracht in de verblijven, soms grote tenten, soms leegstaande huizen. De soldaten vormden er in het algemeen een zwijgzaam slag, dat met moeite het woord tot buitenstaanders richtte. En buitenstaander werd iedereen die niet tot de stuksbemanning hoorde. Vele jaren later schreef wachtmeester Kees Schelfhorst wat hij tijdens de opleiding en in Nieuw Guinea meemaakte. Deze notities stelde hij aan de schrijver Andreas Schelfhout van de “Zomer van 1962” met foto’s ter beschikking. Dat vormt nu een flink en boeiend hoofdstuk van het boek in de achtste druk. Ondanks de vele pagina’s meer, is de prijs van het boek onveranderd en blijft € 16,50

Patrouilleren voor de Papoea’s De Koninklijke Marine in Nederlands Nieuw-Guinea 1945-1960 R.E.van Holst Pellekaan & I.C.de Regt & J.F.Bastiaans 1989 De Bataafse Leeuw Amsterdam ISBN 90 6707 197 8 gebonden

Patrouilleren voor de Papoea’s De Koninklijke Marine in Nederlands Nieuw-Guinea 1960-1962 R.E.van Holst Pellekaan & I.C.de Regt & J.F.Bastiaans 1990 De Bataafse Leeuw Amsterdam ISBN 90 6707 243 5 gebonden

Met stille trom

Schrijver: F Springer Het boek werd al 1963 aangekondigd maar niet gepubliceerd. De auteur trok het manuscript terug, omdat hij bij nader inzien het drama van de oorspronkelijke bevolking er in miste. In 2011 zegt hij: “Ik had toen de kans moeten grijpen om de Nederlanders te laten weten hoe wij verbeten onze plicht tegenover de aan ons toevertrouwde Papoea’s bleven doen.” Door de roman te bewerken en alsnog te laten publiceren, wilde hij deze geschiedenis alsnog aan de vergetelheid ontfutselen. Helaas stierf hij voor de daadwerkelijke publicatie. De roman geeft voor veteranen een andere kant van het toenmalige Nieuw-Guinea weer en is daarom juist voor ons een erg lezenswaardige roman. Gezien vanuit het bestuur beschrijft hij een stammenstrijd in het bergland van Nieuw-Guinea. Met vlotte pen, droge humor en een vleugje romantiek, geschreven.

Luchtdoelkanon, een 40L70 voor kenners, brandt los Uitgeverij “De Zomer van 1962” isU2pi, Voorburg

Uitgeverij Querido . www.querido.n

28

29

Colofon De doelstelling van de Vereniging Nederlands Nieuw-Guinea Miltairen 1945-1962 is het bevorderen van de onderlinge contacten tussen de militairen, die in de periode 1945-1962 in de Nederlandse Krijgsmacht hebben gediend in het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea. Het in de ruimste zin van het woord behartigen van de belangen van die militairen en hun families. Het herdenken van hen die gevallen zijn bij de vervulling van hun plicht, evenals van hen die, ten gevolge van, ongevallen of ziekten tijdens militaire dienst zijn overleden. De Vereniging Nederlands NieuwGuinea Militairen is aangesloten bij het Veteranenplatform. Beschermheer, tevens adviseur: Luitenant-generaal C.J.M. de Veer b.d., Voorheen Inspecteur-generaal der Krijgsmacht en der Veteranen. Algemeen adviseur: Kolonel L. Habraken b.d. Voorheen directeur van het Veteraneninstituut. Lid van verdienste: J. Peperkamp Ereleden:

A.S. Poortvliet H.P. Willemsen D. Willemsen-Hens Bestuur: C. Aarts, voorzitter (Rijen), C. Drost, secretaris (Koog a/d Zaan), H. Vos, 2e secretaris (Kerkdriel), J.H. van Hensbergen, penningmeester (Arnhem), C. van Vliet, organisatie Reünie (Winkel), A. Dielemans, organisatie Nieuwjaarsreceptie (Roosendaal), A.J. Bouterse, voorzitter Sociale commissie (Schagen) Contact Secretariaat: C. Drost Brouwersveld 2, 1541PG Koog a/d Zaan, tel. 075-6160779, mob. 06-22332531 E-mail: [email protected] Website: www.vnngm.nl Redactie Nieuwsbrief: J.H. van Hensbergen Ravelstraat 4, 6815 HB Arnhem, telefoon 06 53199548 E-mail: [email protected] Copyright: Tegen overname van artikelen bestaat in principe geen bezwaar, mits hier vantevoren toestemming voor is verleend en duidelijk in de uitgave wordt vermeld. Geplaatste foto’s komen uit privé collecties tenzij anders vermeld. De inhoud geeft niet noodzakelijkerwijs de mening van bestuur en/of redactie weer. Bestuur en/of redactie kunnen daarom niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de geplaatste artikelen. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te weigeren of te redigeren.

Sluitingsdatum kopij Nieuwsbrief nummer 45: 15 mei 2014 30

Merapi Tour & Travel

Dé Indonesië reisspecialist

Merapi maakt reizen naar het voormalig Nederlands Nieuw-Guinea weer gemakkelijk! Merapi Tour & Travel is de Indonesië specialist en biedt onder andere reismogelijkheden naar Papua. Enkele keren per jaar organiseren we groepsreizen naar o.a. Biak, Jayapura en de Baliemvallei, maar het gehele jaar door kunt u bij ons terecht voor individuele reizen. Op verzoek stellen we ook graag reizen samen voor kleinere groepen.

Merapi Tour & Travel Prinses Irenestraat 58 6611 BK Overasselt 06-53262692 www.merapi.nl E-mail: [email protected]