Het introduceren van referentiekaders voor kwaliteitsborging op het gebied van beroepsonderwijs en –training (VET) is de afgelopen jaren tot een prioriteit uitgegroeid. Tijdens de vroege stadia van de ontwikkeling van hun kwaliteitsborgingsaanpak kunnen aanbieders van beroepsopleidingen leren van de ervaringen van andere organisaties die reeds vergelijkbare referentiekaders hebben geïmplementeerd. Het EQAVET-netwerk heeft een reeks van gemeenschappelijke bouwstenen geïdentificeerd. Deze bouwstenen worden door Europese aanbieders van beroepsopleidingen gebruikt om processen voor kwaliteitsborging op te zetten en te versterken. Dit geldt met name voor de benaderingen die zijn vastgelegd in het European Quality Assurance Reference Framework (het EQAVET-referentiekader). De bouwstenen zijn gebaseerd op een eerste analyse van de verschillende aanpakken van kwaliteitsborging door Europese aanbieders van beroepsopleidingen.
Het EQAVET-referentiekader Het doel van het EQAVET-referentiekader is het bevorderen van de kwaliteit van het beroepsonderwijs- en training. Het referentiekader biedt hiervoor gemeenschappelijke hulpmiddelen aan. Gezien de diversiteit en complexiteit van benaderingen van het kwaliteitsbeheer voor het beroepsonderwijs binnen en tussen lidstaten biedt het kader van EQAVET een gemeenschappelijk referentiepunt om de transparantie en consistentie van de vele beleidsrichtingen en praktijken binnen Europa te waarborgen en de toepasselijkheid binnen lidstaten te bevorderen. Het doel daarbij is om het wederzijdse vertrouwen en de mobiliteit van studenten en werkenden te vergroten. Het referentiekader is ontwikkeld door de Europese lidstaten in samenwerking met de Europese Commissie en is in 2009 ingevoerd door het Europese Parlement en de Europese Raad. Het vormt een belangrijk element bij de navolging van de Verklaring van Kopenhagen, die oproept tot een hechtere samenwerking binnen het Europese beroepsonderwijs en bij de inspanningen om de Europese onderwijs- en trainingsystemen te vernieuwen. Binnen elke lidstaat is een Nationaal referentiepunt voor kwaliteitsborging aanwezig die toegang biedt tot informatie over het referentiekader en nationale aangelegenheden op het gebied van kwaliteitsborging binnen het beroepsonderwijs.
Bouwblokken Op basis van een eerste analyse van de aanpakken van kwaliteitsborging door Europese aanbieders van beroepsonderwijszijn zes onderling afhankelijke bouwstenen geïdentificeerd. Deze bouwstenen zijn in lijn met het EQAVET-referentiekader, ondersteunen elkaar,vullen elkaar aan en bouwen voort op de indicatieve descriptoren en indicatoren van EQAVET. De bouwblokken geven richting bij het identificeren van de belangrijke stappen die ondernomen kunnen worden om de processen voor kwaliteitsborging in overeenstemming met het EQAVET-referentiekader te verbeteren. Alle bouwstenen zijn voorzien van voorbeelden van Europese aanbieders van beroepsopleidingen. Meer informatie over deze voorbeelden is te vinden op www.eqavet.eu/index2.html
01
Management culture
02
Approaches reflect the provider’s circumstances
03
A culture of selfassessment
04
Support staff training
05
Use data and feedback to improve VET
06
Involvement of stakeholders
De bouwstenen geven stappen weer die aanbieders van beroepsopleidingen kunnen nemen voor de ontwikkeling van een aanpak voor kwaliteitsborging in overeenstemming met het EQAVET-referentiekader. Deze stappen omvatten onder meer: • Een verwijzing naar de cyclus voor kwaliteitsborging van EQAVET • een “call to action” • Identificatie van de belangrijkste vraagstukken waar rekening mee moet worden gehouden en de belangrijkste succesfactoren • Het trekken van lessen uit een analyse van recente ervaringen van Europese aanbieders voor beroepsopleidingen die een nieuwe aanpak hebben ontwikkeld.
01 1. Zorg voor een management-cultuur met toewijding voor kwaliteitsborging
De relatie tussen de bouwblokken en de vier stadia van de EQAVET-kwaliteitscyclus Planning
02 2. Ontwikkel verschillende aanpakken die de omstandigheden van de aanbieder van beroepsonderwijs weerspiegelen
Wat houden de bouwblokken in? Het EQAVET-referentiekader betreft alle aspecten van het beroepsonderwijs. Deze kunnen worden verbeterd door bestaande benaderingen van kwaliteitsborging verder te ontwikkelen.
Geleerde lessen
Vragen ten aanzien van de belangrijkste succesfactoren
Nieuwe benaderingen suggereren
Hoe kan het managementteam:
✔
Wat houden de bouwblokken in? Aan de basis van de implementatie van het EQAVET-referentiekader ligt een cultuur die kwaliteitsborging ondersteunt en waardeert.
ImplemenEvaluatie Herziening tatie
Belangrijke vragen
✔
✔
✔
De ‘call to action’ Onderschrijft het managementteam kwaliteitsborging? Spannen alle managers zich in om kwalitatief hoogwaardige beroepsopleiding en –training te waarborgen? Neemt het managementteam zijn verantwoordelijkheid voor de kwaliteitsborging?
De relatie tussen de bouwblokken en de vier stadia van de EQAVET-kwaliteitscyclus Planning
✔
ImplemenEvaluatie Herziening tatie
✔ De ‘call to action’
Hoe kunnen aanbieders van beroepsopleidingen het EQAVET-referentiekader toepassen om hun aanpak van kwaliteitsborging te verbeteren? Is er sprake van een beheersbare en realistische aanpak van kwaliteitsborging?
-- - voor leiderschap op het gebied van kwaliteitsborging zorgen? -- - een cultuur van kwaliteitsborging garanderen waarbij lessen worden getrokken uit de ervaringen van anderen? -- - de betrokkenheid van het personeel bij kwaliteitsborging stimuleren? -- - voor een kostenefficiënte en juiste benadering van kwaliteitsborging zorgen? Wat is de beste manier om het personeel binnen het beroepsonderwijs te stimuleren om hun aanpak van kwaliteitsborging te verbeteren?
Het EQAVET-referentiekader kan door managementteams van aanbieders van beroepsopleidingen worden ingezet voor de ontwikkeling en bewaking van een aanpak op het gebied van kwaliteitsborging. Externe erkenning van effectieve kwaliteitsborgingssystemen stimuleren managers en personeel.
Belangrijke vragen
Geleerde lessen
Vragen ten aanzien van de belangrijkste succesfactoren
Nieuwe benaderingen suggereren
Waar moeten aanbieders van beroepsopleidingen rekening meehouden tijdens de ontwikkeling van hun aanpak van kwaliteitsborging?
Een consistente benadering van kwalitatief hoogwaardig onderwijs en lesresultaten helpt bedrijven en aanbieders van beroepsopleidingen om hun concurrentiepositie te verbeteren.
Hoe kunnen aanbieders van beroepsopleidingen lering trekken uit de ervaringen van anderen?
Aanbieders van beroepsopleidingen kennen vaak een lange traditie van kwaliteitsborging. Het is eenvoudiger om succes te boeken als deze ervaring wordt gebruikt als basis voor verdere ontwikkeling.
Hoe kunnen Nationale referentiepunten voor kwaliteitsborging aanbieders van beroepsopleidingen helpen om ervoor te zorgen dat hun benadering aansluit op het EQAVET-referentiekader?
Een incrementele benadering die de introductie of versterking van kwaliteitsborging beter beheersbaar maakt, kan voor aanzienlijke verbeteringen zorgen.
03
De relatie tussen de bouwblokken en de vier stadia van de EQAVET-kwaliteitscyclus
3. Ontwikkel een cultuur van zelfevaluatie
Een cultuur die zelfreflectie en –evaluatie stimuleert zal resulteren in een verbeterde kwaliteit van het beroepsonderwijs.
✔
✔
Biedt het managementteam ondersteuning voor zelfevaluatie?
Wat houden de bouwblokken in? De kwaliteit van het beroepsonderwijs is afhankelijk van de kennis, vaardigheden en competenties van het personeel. Deze kwaliteit kan worden verbeterd als het personeel een vergroot bewustzijn heeft van de noodzaak van kwaliteitsborging.
Nieuwe benaderingen suggereren
Hoe kunnen managers hun personeel en andere betrokkenen aanmoedigen om voortdurend na te denken over de kwaliteit van de beroepsopleidingen?
Transparantie helpt alle betrokkenen om de kwaliteit van het beroepsonderwijs te evalueren en na te denken over manieren waarop dit kan worden verbeterd.
Hoe worden de resultaten van zelfevaluatie gebruikt om verbeteringen door te voeren?
Doet iedereen die bij het beroepsonderwijs is betrokken aan zelfevaluatie?
4. Zorg voor training van het personeel op het gebied van kwaliteitsborging
Vragen ten aanzien van de
Hoe kunnen aanbieders van beroepsopleidingen van elkaar leren?
De ‘call to action’
04
Geleerde lessen
Implemenbelangrijkste succesfactoren Evaluatie Herziening tatie
Planning
Wat houden de bouwblokken in?
Belangrijke vragen
Hoe kunnen aanbieders van beroepsopleidingen effectieve praktijken uitwisselen binnen een commerciële en concurrerende omgeving?
De relatie tussen de bouwblokken en de vier stadia van de EQAVET-kwaliteitscyclus Planning
✔
ImplemenEvaluatie Herziening tatie
✔
✔
De ‘call to action’ Zijn ondersteuning en training op het gebied van kwaliteitsborging beschikbaar voor iedereen die bij het beroepsonderwijs is betrokken?
Het formuleren van een succesvolle benadering van kwaliteitsborging heeft meer kans van slagen als deze zich richt op het verbeteren van het leren en lesgeven in plaats van het uitoefenen van controle op de onderwijspraktijk. Een voortdurende dialoog en communicatie zijn een eerste vereiste voor succesvolle zelfevaluatie.
Belangrijke vragen
Geleerde lessen
Vragen ten aanzien van de belangrijkste succesfactoren
Nieuwe benaderingen suggereren
Hoe kunnen managers ervoor zorgen dat iedereen die het nodig heeft, training op het gebied van kwaliteitsborging krijgt? Hoe kan men zorgen voor even kostenefficiënte als kwalitatief hoogwaardige training?
Een korte training op het gebied van kwaliteitsborging kan al een groot verschil maken. Een training op het gebied van kwaliteitsborging moet door leidinggevenden of het managementteam ondersteund worden. Het uitbouwen van de bestaande regelingen op het gebied van kwaliteitsborging zal tot meer succes leiden.
05
De relatie tussen de Belangrijke vragen bouwblokken en de vier stadia van de EQAVET-kwaliteitscyclus Vragen ten aanzien van de belangrijkste ImplemenPlanning Evaluatie Herziening succesfactoren
Geleerde lessen Nieuwe benaderingen suggereren
tatie
5. Gebruik informatie en feedback om de kwaliteit van het beroepsonderwijs te verbeteren
✔
Wat houden de bouwblokken in? Aanbieders van beroepsopleidingen moeten voorzien in de behoeften van zowel werkgevers als studenten. De sleutel tot elk kwaliteitsborgingssysteem is een systematische verzameling van prestatiegegevens en het gebruik daarvan om het onderwijsaanbod te wijzigen en verbeteren.
Hoe kunnen aanbieders van beroepsopleidingen voordeel putten uit het gebruik van de EQAVET-indicatoren?
✔
De ‘call to action’
Hoe kunnen VET-aanbieders: -- bepalen welke informatie relevant is?
Worden informatie en feedback geanalyseerd en gebruikd om de kwaliteit van het beroepsonderwijs te verbeteren? Helpen de indicatoren en indicatieve descriptoren van EQAVET bij het identificeren van verbeteringsgebieden?
06 6. Zorg dat het beroepsonderwijs gebaseerd is op de betrokkenheid van interne en externe stakeholders
Wat houden de bouwblokken in? Het beroepsonderwijs is gebaseerd op een effectieve samenwerking tussen de overheid, sociale partners en nationale instellingen, werkgevers, aanbieders van beroepsopleidingen, studenten en de samenleving als geheel. Deze samenwerking is de fundering van het beroepsonderwijs en voorziet het beroepsonderwijs van kracht, relevantie en draagvlak.
-- bronnen identificeren en gegevens verzamelen? -- de gegevens analyseren? -- de gegevens gebruiken om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren?
De relatie tussen de bouwblokken en de vier stadia van de EQAVET-kwaliteitscyclus Planning
✔
ImplemenEvaluatie Herziening tatie
✔
✔
✔
De ‘call to action’ Verbetert de kwaliteit van het beroepsonderwijs dankzij feedback van betrokkenen? Hoe gaat met om met de meningen van interne en externe betrokkenen? Worden de behoeften van alle betrokkenen op systematische wijze geïdentificeerd en opgevolgd?
Een systematische en consistente benadering van de verzameling, analyse en het gebruik van gegevens is een veilige manier om beslissingen ten aanzien van het aanbieden van beroepsonderwijs te nemen. De meningen van studenten, docenten, trainers en werkgevers zijn onontbeerlijk voor het verbeteren van de kwaliteit van het beroepsonderwijs. Transparantie zorgt ervoor dat iedereen begrijpt welke veranderingen er nodig zijn. Dit bevordert de verbetering van de onderwijskwaliteit.
Belangrijke vragen
Geleerde lessen
Vragen ten aanzien van de belangrijkste succesfactoren
Nieuwe benaderingen suggereren
Hoe houdt men rekening met de interne meningen over de kwaliteit van VET? Hoe worden de meningen van belangrijke externe betrokkenen verzameld en beoordeeld? Welke lessen kunnen worden getrokken uit de ervaringen van uw concurrenten of andere aanbieders van beroepsopleidingen?
Voorzien in de behoeften van werkgevers is van cruciaal belang voor het beroepsonderwijs. Samenwerking in nationaal en regionaal verband en met vergelijkbare organisaties kan helpen bij de ontwikkeling van betere processen op het gebied van kwaliteitsborging.
Belangrijkste boodschappen • Het EQAVET-referentiekader vormt een neerslag van bestaande benaderingen op het gebied van kwaliteitsborging die door aanbieders van beroepsopleidingen worden ingezet. • Er zijn diverse mogelijke manieren om benaderingen in kwaliteitsborging te introduceren die in overeenstemming zijn met het EQAVET-referentiekader. • Veel aanbieders van beroepsopleidingen hebben hun eigen systemen voor kwaliteitsborging ontwikkeld. Deze systemen zijn (kosten)efficiënt en worden alom gerespecteerd. • Veel aanbieders van beroepsopleidingen boeken vooruitgang met het EQAVET-referentiekader en andere Europese instrumenten. • Voor het versterken van hun concurrentiepositie zijn aanbieders van beroepsopleidingen afhankelijk van kwalitatief hoogwaardig personeel. Kwaliteitsborging kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. • Het bewaken van de kwaliteit van het leren en doceren vormt een belangrijk aspect van kwaliteitsborging. Het leveren van informatie en feedback na het leren en doceren alleen, is niet toereikend. • Leidinggevenden en het management spelen en centrale en cruciale rol bij de kwaliteitsborging en de aansluiting van het beroepsonderwijs op de behoefte van de arbeidsmarkt.
DE KWALITEITSCYCLUS van het Europees referentiekader voor kwaliteitsborging in Beroepsonderwijs en Training
Meer informatie De bouwstenen vormen onderdeel van de online tool EQAVET Quality Cycle. Deze softwaretool dient ter ondersteuning van de implementatieprocessen en initiatieven in het kader van het European Quality Assurance Reference Framework for Vocational Education and Training (EQAVET-referentiekader) op nationaal niveau en op het niveau van aanbieders van beroepsopleidingen. De tool is toegankelijk via de website van het EQAVET-netwerk op www.eqavet.eu
EQAVET Secretariat Quality and Qualifications Ireland (QQI) 10 Lower Mount Street Dublin 2, Ireland
Tel: 00353 1 905 81 44 E-mail:
[email protected] Website: www.eqavet.eu
© European Quality Assurance for VET, 2012. All rights reserved. You are welcome to use this material but please remember to quote EQAVET in all references.
Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informative die erin is vervat.
