______________
S TUD
lEG
R 0 EVP
CRI
N A ------------
REDACTIE
MEDEDELINGENBLAD
K. Wijdooge
2e jaargang nr.l
Elzenhorst 51 WADDINXVEEN.
maart
1 9 7 0
.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.I n hou
d
Bestuursmededelingen Min Chü post in China Vragen van lezers Luchtvaart en luchtpost in China (I) De noordelijke postverbinding tussen China en Europa (11 en slot) Beknopte cursus Chinees (IV) (losse bijlage) Medewerkers dit nummer "Tijdelijke neutraliteit" Afbeeldingen
2 6 9
bladz. 11
"
"
11
"
18
"
23 23 24
ti
"
"
10
13
._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._._.-e-.-
- 12 - 15
VAN DE REDACTIE Hoewel ook dit nummer weer vierentwintig pagina's telt, de inhoud gevariëerd is (dachten wij) en kopij moest blijven overstaan (o.a. de Tijdschriftenrubriek), menen wij toch alle leden/lezers te moeten oproepen bijdragen voor hun eigen Bulletin in te zenden. Er is genoeg kennis onder onze leden aanwezig om jaargangen te vullen met stof over de meest uiteenlopende onderwerpen en van elkaar kunnen wij leren. Het is prettig dat langzamerhand zich "vaste medewerkers" hebben gevormd, die ieder nummer present zijn. Toch willen ook zij wel eens uw ervaringen weten, delen in uw kennis en ook uw kritiek lezen over hetgeen reeds in dit Mededelingenblad is gepubliceerd. Kortom, uw redacteur zit om werk verlegen •••• ! Kw •• - 1 -
Bes
t u u r s m ede
del
i n gen
B=!:"j;::enkomst 11_ decembe.!.:.. Vele leden hadden hun afwezigheid reeds verontschuldigd. De gladheid had het merendeel van de overigen hun komst onmogelijk gemaakt. Ondanks deze moeilijkheden waren er toch nog tien leden aanwezig. Het officiële gedeelte is hierdoor vrij informeel ..afgewerkt. De volgende punten kwamen de orde: Rondzendverkeer. Unaniem was er grote waardering voor de organisatie en kwaliteit van het rondzendverkeer. Overwogen zijn de problemen die kunnen ontstaan rond de rentabiliteit van de verkoop. Slechts een beperkt aantal zegels zal worden verkocht. Deze zullen de onkosten moeten dragen. De vergadering was unaniem van mening dat een kostenpercentage van 10 als minimum moet worden aangehouden. Ook is voorgesteld de mogelijkheden te onderzoeken om de restanten via een landelijke veiling te slijten. Onderzocht zal worden hoe de opbrengst dan zal moeten worden omgeslagen. Veiling. Gevraagd is de mogelijkheid te onderzoeken om tijdens de bijeenkomsten van de Studiegroep een veiling te organiseren . .Vignet. Naar aanleiding van he t verzoek om een vi.gnet te kiezen voor de Studiegroep heeft' het be st uur' vo or'ges t eLd om de karper te kiezen. De Chinezen hebben drie voorstellingen gebruikt als boodschapper: de draak, de wildgans en de karper. De Engelsen hebben de vijftenige draak tot hun embleem verkozen~ de Amerikanen de wildgans. In feite is de karper voor ons nog over. Bovendien past deze vis goed bij ons waterig land. Het vignet zal in een afzonderlijk artikel worden geïntroduceerd. Contacten. Het bestuur heeft de vergadering de groeten 0vE;?rgebracht van de Cercle Philatélique "Le Timbre Chinois" te Parijs. Deze Franse studiegroep stelt een uitwisseling voor van een lid en van publikaties. Omdat in de vergadering geen lid aanwezig was die zich voldoende met h~ Frans vertrouwd acht om als correspondent op te treden zal de briefwisseling voorlopig in het Engels worden gevoerd. Wil een van de leden deze taak op zlch nemen?
a§.n
- 2 -
Contributie. Verschillende leden hebben erop aangedrongen de contributie te verhogen tot f 10 à f 15. Het bestuur geeft toe hierdoor meer armslag te krijgen. Besloten is om het boekjaar van maart tot maart te laten lopen. Volgende vergadering. Deze zal bij het verschijnen van dit nummer reeds gehouden zijn te Utrecht op zaterdag 28 februari.
M.
Bericht
van de rondzending.
De rondzending is nu van de grond gekomen en gestart met een veertigtal boekjes. De eerste serie van 6 rondzendingen is nu achter de rug en ieder lid heeft thans één rondzending gehad, meerderen reeds twee. Tegen de verwachting in is er uit de boekjes, die op enkele uitzonderingen na hoofdzakelijk zegels van het huidige "rode" China bevatten, aardig verkocht. Drie boekjes waren in één klap leeg. Kennelijk is er voor dit soort zegels, vooral bij de beginnende leden, toch nog vraag geweest. Daarnaast heb ik nog aanbiedingen ontvangen, maar die bevatten bijna allemaal het reeds genoemde en uit de pakketten zo bekende materiaal, zodat ik hiervan toch niet veel meer gebruiken kan omdat de vraag gering zal zijn. Wel is gebleken dat er grote behoefte is aan zegels van Formosa en de communistische provincie-uitgiften. Graag een woord van dank aan de leden die de eersten zijn goweest om boekjes in te zenden, zodat we konden beginnen. Er zijn ook boekjes bij van niet-leden. Zelf ben ik een van de 11grotere" inzenders geweest omdat ik na de advertentie (waar ik overigens niets van wist) een hoeveelheid partijtjes "ongeregeld" aangeboden kreeg met verzoek of ik daarvan maar even de cataloguswaarde wilde vaststellen en er een bod opdoen. In arren moede heb ik toen maar een en ander zelf gekocht om te kunnen starten, maar dat doe ik nu niet meer! Er blijven teveel niet om te zetten zegels over; bovendien heeft het mij weken tijd gekost. Dank ook aan de heer Oranje voor zijn assistentie bij het maken van deze boekjes. En nu moet ik toch nog een paar standjes uitdelen. De gebruikelijke, die iedere rondzendman regelmatig uit. Er zijn leden die de controlekaart helemaal niet of veel te
- 3 -
laat inzenden, die de toelichting behouden5 die ver over tijd doorzenden of betalen of nog niet betaald hebben, die op de verpakkingsdozen (die ook geld gekost hebben)schrijven of plakken, die niet weten wat filatelistisch frankeren is of onder deugdelijke verpakking een dun papieren zakje verstaan of die niet kunnen tellen en dus te weinig afrekenen. Maar U maakt mij serieus boos als U op de vergaderingen de rondzendingen meeneemt en daar nog eens onderling de boel laat circuleren! Als U dat nogmaals doet, heeft U geen rondzendcommissaris meer, want ik heb nu, ten koste van veel tijd, als een waar detective speurwerk moeten verrichten. Diverse kriebelingen op de geleidelijsten gaven wel enige aanwijzingen, maar niet alles. Drie rondzendingen liepen helemaal door elkaar heen en in die chaos blijft er een onbetaald bedrag over dat niemand uitgenomen schijnt te hebben. Uw rondzendman heeft veel voor U over, maar dit gaat mij te ver en ik ben toch niet van plan alle achtergelaten corveeên te blijven opruimen. En dit is nog maar de helft van de jeremiade ••. Enfin, U heeft mij wel goed begrepen. Allen die het I'goed" gedaan hebben van harte proficiat. Tenslotte nog een boodschap voor de inzenders. Er zijn nogal wat kosten, verpakkingsmateriaal, wat drukwerkjes , hoge portikosten, etc. Derhalve heeft de vergadering op de dertiende december moeten besluiten aan de inzenders een percentage van 10 te vragen teneinde deze kosten te bestrijden. Wat overblijft komt ten goede aan de kas. Het percentage moest wel zo hoog zijn, gezien de betrekkelijk geringe waarde van de boekjes (gemiddeld f 15 ~ot f 25 per stuk).
%
IvÏ"g.taties. Als nieuw lid van de Studiegroep is genoteerd de heer J. Wiebes, Sloterweg 32111, Amsterdam, tel. (020) 17 04 74. Eil1..ancie~l.....i9:ê:_rverslag 1lli.Ll~ De secretaris-penningmeester heeft op de verg~dering te Utrecht het volgende ovorzicht gegeven van de financiêle gang van zaken in het afgelopen jaar ~
-4 -
Uitgaven.
Ontvangste~ contributie 1969 1) 25 x f 7,50 Mr. Duncan
f 187,50 11,--
(USA)
Verzending 4 Bulletins; convocaties bijeenkomsten + frankering f 44,37 Lichtdrukken sus Chinees
cur46,40
Zaalhuur (2x) Postmuseum,Den Haag Tekort in kas
31,29
Aankoop 502catalogi (Yu))
==========
f
229 79 ======:!:===
20,--
- 119,02
======== f 229 79
=====!==
Toelichting: 1) Drie leden hebben de contributie over 1969 nog niet betaald (totaal f 22,50). 2) De Yu-catalogi zijn aangeschaft voor wederverkoop onder de leden; de opbrengst van bovenstaande investering is nog niet te schatten.
Kl.
Documentatie~~~!rum
voo~~hina~richt.
Het blad "China Informatie" (oktober 1969, nr. 4) maakt melding van de oprichting van een documentatie- en studiecentrum dat zich volledig op het huidige China concentreert. Dit instituut is te Leiden gevestigd, waar vanouds de wetenschappelijke bestudering van het Chinese taal- en cultuurgebied in ons land geconcentreerd is. Bijna vanzelfsprekend is het documentatiecentrum gevestigd in het gebouw van het Sinologisch Instituut, Ie Binnenvestgracht te Leiden. Over opzet en doel wordt in "China Informatie'! uitvoerig bericht e~ als losse bijlage is een chronologisch overzicht opgenomen van de gebeurtenissen in en om de Volksrepubliek China van 1>49 tot 1969, opgesteld vanwege het nieuwe documentatiecentrum door prof. dr. E. Zürcher. (China informatie, p/a Bibliotheek TH, Doelenstraat 101, Delft, tel. (01730) 3 32 22).
- 5 -
lHN CHU POST IN CHINA
Hoewel het op den duur nodig zal zijn een of meerdere artikelen over deze postorganisatie te schrijven, willen wij daarop vooruitlopend enige notities geven die wij hebben opgepikt uit een verslag vall de heer Ruhstrat, ambtenaar bij de Keizerlijke Zeedouane. Dit verslag is gepubliceerd in de DBZ van 1897. China heeft tot nu toe wat de postale verhoudingen betreft een bijzondere positie ingenomen. Pas de laatste tijd is het doende het voorbeeld van het Avondland na te volgen. Vroeger was het idee van een u~iversele postdienst volledig onbekend bij de Chinese regering. Hun ~mbtelijke post werd door speciale koeriers getr~nsporteerd (I Chang.) De verzorging van de burgerlijke post liet de Chinese regering over aan het particulier initiatief. Vele Chinese particuliere postdiensten hebben geweldige prestaties geleverd. Het porto kan voor niet te grote afstanden enigszins worden vergeleken met de porti van de UPU. Leeft de ontvanger ver weg van de afzender dan is het verzenden van een brief met de Min ChU een dure zaak. De volgende gegevens hebben wij gekregen bij zorgvuldige informaties bij de Chinezen. Zij hebben betrekking op de toestanden van de door de Yang Tse Kiang doorstroomde provincies. Voor zover wij weten is deze situatie in de andere delen van China hetzelfde. Wij zullen verschillende afwijkingen vinden van hetgeen bij ons gebruikelijk is. Ik moet hierbij opmerken dat in de provincie Shantung door de protestantse missionarissen tussen hun staties een eigen postdienst is opgericht omdat de Min ChU daar niet zo goed is georganiseerd (naweeën van de Taiping opstanden). Volgens een zeer oud en over geheel China verbreide gewoon te werken ook de particuliere posthuizen samen in gilden, die een enorme invloed hebben. Aan de Yang Tse Kiang bestaat een gilde van veertien posthuizen. Ieder van deze huizen heeft een hoofdagentuur in de zeven grootste en een bijkantoor in ongeveer tien minder grote steden langs de rivier. Bovendien is er in iedere stad nog een aantal kleinere huizen dat niet tot het grote gilde behoort. Zij be~eperken zich tot het verzorgen van de lokale post en zijn
- 6 -
daartoe vaak weer in kleinere gilden verenigd. Als transportmiddelen worden veelal stoomschepen gebruikt. Het vervoer tussen de verdraghavens wordt door de Keizerlijke postdienst (Imperial Maritime Customs Post) verzorgd. De postzakken worden na ontvangst doorgegeven aan de particuliere diensten ter plaatse. Het tarief dat de rederijen vragen voor het vervoer van de particuliere post is zo laag dat men de indruk heeft dat dit bedrag alleen maar wordt gevraagd omwille van het principe. Zo heeft het gilde van de veertien aan de Engelse maatschappij slechts een bedrag van 250 $mex jaarlijks te betalen. U moet hierbij bedenken dat deze rederijen hun schepen wekelijks tweemaal de stroom op en neer moeten laten varen. Zodra een schip voor anker gaat breekt er rond de Chinese postbeambte een geweldige chaos los. Dicht opeen gepakt dringt een menigte zich om deze man. Schreeuwend en druk gesticulerend smeken de koelies om het eerst de postzakken voor hun wijk te openen. Daarom sturen veel zaken hun eigen koelies naar het schip. Want de Chinees is er zeer op gebrand zijn brief zo snel mogelijk te krijgen. Soms heerst er zo een chaos op het schip dat een buitenstaander niet g~loofd dat er nog iets van een juiste bezorging terecht komt. Het ziet er echter veel erger uit dan het is. Als de koelies dolgelukkig met hun post zijn vertrokken veegt de ambtenaar de overgebleven brieven bij elkaar en gaat de stad in om ze te bezorgen. Op plaatsen die niet voor een schip bereikbaar zijn gebruikt het huis alle voorhanden vormen van transport. Midden- en Zuid-China worden doorsneden door talloze kanalen. Daar zijn dus bijna alle plaatsen met het schip bereikbaar. In Noord-China echter wordt veel van de bekende tweewielige karren gebruik gemaakt. Bij kleine afstanden wordt de brief altijd door hetzelfde huis bezorgd. Moet een brief echter een grotere afstand afleggen dan duurt het transport een langere tijd. Bovendien gaat de brief dan door vele handen die alle iets wil~ len ontvangen. Daardoor wordt het verzenden over een grotere afstand een dure zaak. Zo verscheen eens, diep in het binnenland, een postbeambte met een dergelijke brief bij eenvoudige lieden. De vrouwen waren alleen thuis omdat de mannen naar het werk waren. De postbeambte doorzag de si-
- 7 -
tuatie onmiddelijk. In zlJn ogen komt een grote verstoort heide "Een brief uit Peking", schreeuwt hij, "dat kost een dollar po r t!! • Verschrikt kijken de vrouwen hem aan. Zij hebben nauwelijk een idee waar Peking ligt.Enige maanden geleden was een familielid daar naartoe gegaan om als kneCht bij een handelaar te gaan werken. Wat het normale tarief is, daarvan hebben de vrouwen geen weet. Onrust is er in hun hart omtrent de inhoud van de brief. Maar het bedrag dat wordt gevraagd komt overeen met ongeveer het dagloon van hun mannen. Wat moeten zij doen. Daar staat de vertoornde postbeambte die de brief niet zonder betaling wil afgeven. Aan de andere kant zijn er de huisgoden die wraak zullen nemen als van de inhoud van de brief geen kennis wordt genomen. Hand enwr-ingend smeken zij hem met een kleiner bedrag genoegen te nemen. De postbeambte zal zich eerst na lang smeken daartoe laten overhalen. Het zal weinig baten om in zo'n geval achteraf het altijd teveel betaalde bterug te verlangen. Men zou aleen maar worden uitgelachten. Zoals bekend zijn de lokale postambtenaren zeer grof omdat zij van lage komaf zijn. Vaak zijn het ook professionele smokkelaars. +) De gilden verdienen goed. Een directeur van een hoofdkantoor aan de Yang Tse Kiang kan een inkomen halen van 6000 $mex, wat voor Chinese verhoudingen erg veel is. Voor dat geld moeten ze wel veel doen. Zij moeten elkaar in snelheid en accuraatheid overtreffen. Daarbij komt dat zij op ieder uur van de dag klaar moeten staan, want als een Chinees een brief heeft geschreven staat hij erop dat hij onmiddellijk wordt verzonden. Pakketten worden niet verzonden maar de brieven mogen erg zwaar zijn zonder dat daarvoor meer wordt berekend. De port kan vooruit worden betaald maar ook slechts een gedeelte, zodat de ontvanger de rest betaald. Dit is bij grotere afstanden gebruikelijk. Geldwissels kunnen per brief worden verzonden. Men dient dan de waarde van de wissel op de omslag te vermelden. Deze brieven zijn zonder meerkosten verzekerd. Zoals de North China Daily News laatst vermeldde is een brief van een Engelse missionaris verloren gegaan waarin zich een wissel van 3000 $mex bevond. Het bedrag werd de man zonder enig voorbehoud uitbetaald.
+) Naschrift. - 8 -
De
lezer dient zich bij sommige opmerkingen
te bedenken dat de heer Ruhstrat beambte was van de Customs. Deze postdienst had de allergrootste moeite om zich tegen de concurrentie van de Min Chü te ontwikkelen. Er is dan ook erg veel geroddeld om de concurrent in een kwaad daglicht te stellen. De algemene gegevens zijn echter correct vermeld. vertaling C. Mulder.
VRAGEN
0
VRAGEN 0 VRAGEN 0 VAN LEZERS
0
VRAGEN
0
VRAGEN 0
- Ten behoeve van een tentoonstellingsinzending zoek ik de gebruikte postzegels, die Yvert 1969 onder de nrs. 399 t/m 404 en 441 t/m 444 noemt. Indien er onder onze lezers of andere relaties mensen zijn het gezochte of een gedeelte daarvan kunnen aanbieden, verzoek ik hen contact op te nemen met G. H. Hillen sr., Mozartlaan 31, AALSMEER. - Ons lid de heer H. J. Oranje, Stolpmand 49, RotterdamHoogvliet, is een grondige studie aan het maken van de eerste emixsie Shanghai. Wellicht schuilen er onder onze lezers boekjes of artikelen die hem bij deze studie kunnen helpen? Willen zij dan contact opnemen met de heer Oranje? De resultaten van zijn studie zijn natuurlijk "geclaimd" voor ons Mededelingenblad! - De heer Th. van Mourik, Vandergaagstraat 31, Den Haag, vraagt of er een mogelijkheid bestaat om aan een abonnement te komen van nieuwe uitgaven van Rood China. Wellicht wil een lid die bekend is met de Haagse postzegelhandel de heer Van Mourik te hulp komen. Overigens raden wij aan alle postzegelhandelaren af te gaan, want door zelf zoeken komt men achter de meest interessante dingen. Mits men geduld uitoefent, natuurlijkl Red •• - Op de vergadering in december van het vorige jaar vroeg de heer R. A. D. Wieringa te Den Haag naar'zegels welke gebruikt zijn door de Duitse missionarissen. Inmiddels is zijn vraag beantwoord door de heer Oranje, maar voor onze lezers volgt een korte toelichting (uit Kohl's Eriefmarkenhandbuch) over dit onderwerp in het volgende Mededelingenblad.
- 9 -
3 en 4.
Afbeeldingen
r;;?
A ..e-
'll
--
_.
~
,
/
J--L •
1':.kC, ,,~.'-~='
A/~'
IR #.t:~
..... l" . '.'
,.~
I Ui NCIUj~":(<"l!I~m . ---,
• --- -<.;:.! " I." . '$ • ..' ...-r
--'
•
\.
.
•
/[[7 :) .•
'-,".
•••
t
•
:4,.I' .. '~' .. 1./
~.
0.3~C'
<jIW-~Yh/1ff'Y;'
LUCHTVAART
EN LUCHTPOST
IN CHINA
Een van de grote problemen in China in het begin van deze eeuw vormde het gebrek aan communicatie- en verkeersmiddelen in dit enorme gebied van rond 4 miljoen vierkante kilometer, dat circa 250 maal het oppervlak van Nederland besloeg en alles wat er toe kon bijdragen dit gebrek op te heffen was uiteraard van bijzonder groot belang. In Westerse landen, waar reeds vrij goede wegen en spoorwegverbindingen waren die snelle transporten mogelijk maakten, had de civiele luchtvaart in de beginperiode minder directe voordelen te bieden, maar in.China waar spooren wegvervoer toen nog zeer primitief waren, bood het luchtverkeer enorme mogelijkheden, ook ten opzichte van het in dit land zo belangrijke vervoer te water. Het was dan ook geen wonder dat - nadat het vliegtuig door de eerste wereldoorlog zover ontwikkeld was dat men er over kon gaan denken het voor verkeersdiensten te gaan gebruiken _ verschillende landen pogingen in het werk stelden om in de Chinese luchtvaart "een voet aan de grond te krijgen". Ook in China kunnen we het begin van de burgerluchtvaart wel op 1919 stellen. Na het beëindigen van de wereldoorlog 1914-1918 beschikte men over een grote voorraad vliegtuigen. Vele van deze militaire machines waren geschikt om tot civiele vliegtuigen te worden verbouwd en vooral de tweemotorige Handley Pagemachines droegen veel bij om het vervoer door de lucht van passagiers, post en goederen ingang te doen vinden. Deze toestellen waren oorspronkelijk als bommenwerpers er op gebouwd met een vrij grote lading een behoorlijke afstand te kunnen afleggen, m.a.w. ze hadden een voor die tijd grote actieradius. Ze werden dan ook over vele landen uitgezonden daar Handley Page (HP) grote voorraden oorlogsmateriaal (war-surplus) in zijn Aircraft Disposal Co. Ltd. verhandelde. Nu was voor de meeste landen de na de eerste wereldoorlog geldende bepaling dat geen militaire vliegtuigen aan andere landen mochten worden geleverd, niet zo belemmerend om zaken te doen, want men ging van het standpunt uit dat een machine zonder bewapening net zo min oorlogsmateriaal was als een paard, dat misschien wel eens door een cavalerist zou kunnen worden bereden •••
- 11 -
Afb.
Afb.
7.
8.
Afb.
1.
Op 25 februari tekende 1919 het Chinese minusterie van verbindingen een overeenkomst met een symdicaat in Peking, dat optrad als vertegenwoordiging voor HP, voor de levering van zes HP-vliegtuigen waarmee men een Chinese handelsvluchtdienst wilde openen. Deze HP's moesten 160 snelheid hebben en 20 passagiers kunnen vervoeren of een equivalent gewicht aan lading. In de overeenkomst werd niet gesproken over financiële hulp. Door de Marconi co. was in 1918 reeds een plan gemaakt om HP-vliegtuigen te gebruiken om in het grote Chinese binnenland materiaal aan te voeren voor op te richten radiostations, zodat men in 203 dagen een en ander ter plaatse kon hebben, hetgeen anders langs de grond drie maanden zou duren omdat de af.E.elegenuithoeken van het rijk niet vlugger bereikbaar waren. HP zou dan tevens de noodzakelijke organisatie opbouwen t.b.v. het Chinese ministerie van verbindingen. De eerste uit te zenden vliegtuigen zouden twee motorige HP's worden, verbouwd voor het vervoer van 10 passagiers en 817 kg (1800 Ibs) lading, terwijl de nodige technici en vliegtuigbestuurders zouden worden meegezonden en men ook vliegvelden zou helpen aanleggen. De eerste HP kwam per schip in China aan en werd in Peking gemonteerd met behulp van Chinese krachten die uiteraard geen Engels spraken netzomin als de Engelse monteurs Chinees konden verstaan. Men was dan ook bijzonder opgelucht toen het vliegtuig op 6 december 1919 gereed was en dezelfde dag nog een geslaagde proefvlucht maakte. Toevallig zouden alle proefvluchten in China met bar slecht weer plaatsvinden, maar dit drong juist grote bewondering af. De eerste drie-uurs vlucht vond plaats van het vliegveld Nanyuan af op 16 december 1919 met twee vertegenwoordigers van het Chinese gouvernement en in totaal 14 passagiers, waaronder 11 Chinezen en verder met een 100 kg zand als ballast. Het totaalgewicht was 6000 kg, men vloog drie rondjes boven Peking en omgeving en dook driemaal als saluut boven het presidentiële paleis, het was bar koud en men maakte kennis met lichte ijsafzetting, mat op 1800 m hoogte een temperatuur van _200• In de avondschemering werd geland op een vliegveld dat met lampions was verlicht! Inmiddels was de naam van een andere Engelse vliegtuigfa-
kmfo
- 14 -
Afbeeldingen
5 en 6.
Via Siberk ..}\tb~$;~S!~ . I{pe3L
CJi6uPL~M(ltï;"Rrl
.Ä.
C.' E., ·WEGELIN, Esq.
,
·A.
"HOLLAND .. B~'
roaaannho.
'
......
t..,E:' Bereaam, .
'
'
NIJMEGEN.
Hnaorerens,
briek, namelijk die van Vickers te Weybridge, wereldbekend geworden door de eerste succesvolle vlucht over de Atlantische Oceaan van Amerika naar Ierland in uur en 12 minuten op 14 juni 1919 door captain Alcock en It. Brown met een tweemotorige Vickers Vimy bommenwerper (waarmee de Daily Mail prijs van 10.000 pond was gewonnen). Men stelde zich dan ook veel voor van de commerciële versie van deze machine, die al was geëxposeerd op de Eerste Luchtverkeerstentoonstelling te Amsterdam (ELTA) in de zomer van 1919. Dit vliegtuig was ingericht voor 16 passagiers of lt .ton goederen of mail, één piloot en had een kruissnelheid van ca 100 km/h bij een actieradius van 5 uur vliegen. Vickers slaagde erin ook nog in 1919 een contract af te sluiten met de Chinese regering voor de levering van niet minder dan 100 civiele vliegtuigen van dit type, overigens zeer tegen de zin van de Amerikaanse legatie in Peking, die zelfs een protest indiende bij het Chinese Foreign Office tegen dit contract! Naar de mening van de Amerikanen had men tien jaar de voorkeur gegeven aan de Amerikaanse industrie voor de levering van dergelijke (!) vliegtuigen en ging het nu niet aan om andere landen gelijksoortig voordeel te bieden. Het was natuurlijk wel pech voor de Amerikanen, vooral aangezien zij reeds enige tijd bezig waren om met de Franse luchtmachtofficier E. C. Ricou - die goede met de Chinese toestanden op de hoogte was - plannen uit te werken voor een Chinees luchtnet. Vickers plaatste een lening groot 1.800.000 pond sterling voor de ontwikkeling van de civiele luchtvaart in China, voor de aanschaf van materieel, de aanleg van vliegvelden en onderhoudswerkplaatsen. Deze lening werd sterk overtekend maar Vickers kreeg nog 60% van het door haar ingeschreven bedrag toegewezen. Capt. Ross Smith en zijn broer It. Smith en de sergeants Shiers en Bennett brachten de Vickers Vimy nog meer in het wereldnieuws door hun vlucht van Engeland naar Australië van 12 november tot 10 december 1919. In april 1920 werden zes Chinese marine-ladetten naar Engeland gezonden om bij ~ickers te worden opgeleid. In december 1919 was inmiddels in alle stilte gesticht het Chinese Government Aeronautic Department met hoofdzetels te Nanyuan en Hsiyuan. Naar aanleiding van een verzoek door
In
- 16 -
de Chinese regering gedaan aan de Engelse regering werd de Engelse Group Captain Col. F. V. Holt CMG, DSO, RAF, aangesteld als Aeronautical Adviser bij het Chinese gouvernement, terwijl twee Italiaanse engineers werden aangetrokken voor de supervisie over de bouw van vliegtuigen in de daarvoor opgerichte werkplaatsen te Nanyuan. Het departement stond onder leiding van generaal Tinn en onder zijn taak viel ondermeer: de opleiding van vliegers, de bouw van luchthavens en de vertaling van boeken en verhandelingen over de luchtvaart. Men ging de school in Nanyuan, waar 30 oude vliegtuigen waren, reorganiserend voor advaneed students, terwijl beginners hun opleiding in Hsiyuan konden krijgen. In de provincies werd bekend gemaakt dat een selectie voor 150 piloten zou worden gemaakt en generaal Tinn maakte bekend dat hij met vijf van de in Engeland gekochte HP-machines de volgende routes wilde gaan vliegen: 1. noordwest route Peking - Hankow via Kalgan; 2. centrale route Peking - Hankow via Paotingfu; 3. Yangtse route Ichang - Shanghai via Wuchang en Nancha. Vickers Vimy-machines waren in mei 1920 nog niet in China. De eerste luchtpostdienst tussen Peking en Tientsin werd geopend op 7 mei 1920 met de grote HP-machine, bestuurd door Capt. Mackenzie, die post en 15 passagiers vervoerde, waaronder His Majesty's Minister at Peking the Hon. Mr. Beilby of Alston , de Britse Handelsattaché Mr. Archibald Rose, leden van de Britse legatie, generaal Ching (Tinn?) en de Chinese vliegtuigbestuurder Wei. Voor de eerste maal in de geschiedenis van de Chinese posterijen kwamen brieven die om vijf uur in Tientsin werden gepost tijdig aan in Peking om dezelfde dag om acht uur in de bestelling te kunnen worden opgenomen. De Chinese Posterijen liet een speciaal stempel maken voor de openingsvlucht (zie afbeeldingen op bladz. 10). Juist de deelname aan de vlucht van de Engelse autoriteiten leverde de Chinezen het bewijs van vertrouwen dat de Engelsen hadden in hun eigen vliegtuigen. Een succes voor de Engelsen en ondanks het feit dat de concurrentie niet had stilgezeten. (wordt vervolgd) C. Wijdooge
sr.
- 17 -
DE nOORDELIJKE
POSTVERBnmum
TUSSEN
CHINA EN EUROPA
(11)
~Ja de ervaringen, zoals beschreven in nummer 4 (1969) van dit Bulletin, was het Chinese gouvernement bereid om de Russen de gevraagde consessies te verlenen. Hun overvreging en waren dat de vergrote invloed van Rusland een barriêre tegen het Japanse opdringen zou vormen. Bovendien hoopten de Chinezen via de consessie de Russen tot bondgenoot tegen de Japanners te krijgen. In 1896 werd het contract tussen beide landen getekend. De spoorwegen op Chinees grondgebied werden in een eigen maatschappij ondergebracht, de Chinese Eastern Railways. De directie werd door beide partijen gezamenlijk gevoerd. De Îinanciering werd verzorgd door de Russo-Chinese Bank, eveneens in 1896 opgericht met een 50/50 inbreng. De 'C.E.R. zou omvatten: een lijn van Sui Îen Ho in het oosten van Kirin tot aan Man chou lin in het westen van Heilungkiang (de belangrijkste stad op deze lijn is Harbin), een tweede lijn van Harbin naar Port Arthur en Dairen, de havens aan de Golf van Chih li (de belangrijkste plaats aan deze lijn is Mukden). Via New chwang gaf deze laatste spoorlijn aansluiting aan de spoorweg van Peking via Tientsin naar LIukden, de bekende Yang-King lijn. ~adat de aanleg van de spoorlijn reeds op Chinees grondgebied was begonnen landden Duitse troepen in Shantung en bezetten het schiereiland Kiao chow met de haven ffisinanin 1897. Het jaar daarop verwierf Engeland Wei hai Wei als kolonie. Hierdoor werd wederom het machtsevenwicht rond de Gele Zee verbroken. Om hun belangen in de spoorlijn te verzekeren huurden de Russen het schiereiland Lyao tung met de havens Port Arthur en Dairen. Dit gebied was na Shimonoseki door de Japanners verlaten. Bovendien huurden de Russen een strook van 50 kilometer langs de spoorlijnen van de C.E.R. Reeds eind 1899 hadden de Russen op Lyao tung 20.000 soldaten gestationeerd terwijl een vrij grote troepenmacht van de cavalerie langs de spoorlijnen patrouilleerde. Gedurende de Boxeropstand in de loop van het jaar 1900 werden grote stukken van de spoorlijn verwoest. De opstandelingen waren min of meer terecht van mening dat de bouw van deze apo orweg inbreuk maakte op de souvereini- 18 -"
teit van China. Ondanks deze tegenslagen was het spoorwegnet van de C.E.R. in de herfst van 1901 gereed gekomen. De gehele TSR was eind 1902 gereed voor het gebruik. Het belang
van de CER en de TSR voor het postvervoer.
In de gebieden rond de spoorlijnen van de C.E.R. hadden de Russen een dertigtal postkantoren geopend. Deze kantoren stonden vooral ten dienste van de Russische troepen en de Russische officials van de C.E.R. In Centraal China hadden de Russen in een aantal belangrijke steden eveneens postkantoren ingericht. Deze dienden voornamelijk de belangen van de Russische particulieren en handelshuizen. De kantoren waren gevestigd in Peking (1870), Kalgan (1863), Tient sin (1870), Shanghai, Chefoo en Hankow (allen waarschijnlijk in 1899). Zodra de spoorlijn hiertoe geschikt was maakte de Russische Posterijen hiervan gebruik. Een voorbeeld hiervan is afbeelding 3 (bladz.12). De kaart is verzonden van Petrograd en in Newchwang ontvangen op 3 IV 1903. Deze verbinding gaf de Russische Posterijen in N.O.-Azië een enorme voorsprong op die van andere landen. Zoals in eerdere afleveringen van deze artikelenserie gezegd ging vrijwel alle post van China naar Europa via Shanghai en het Suezkanaal. De reis van Shanghai naar Nijmegen duurde zev~nendertig dagen - zie brief besproken in mei 1969 -, terwijl een brief van Shanghai naar Berlijn er via de TSR er vijfentwintig dagen overdeed (zie afbeelding 4). Deze brief is verzonden van Wenchow via Shanghai. Het is te begrijpen dat de belangstelling voor deze verbinding bij de Europese Posterijen groot was. De Russen berekenden echter de forse prijs van 15 Fr/kg voor brieven. Dit was de reden dat de Europese en Japanse Posterijen aanvankelijk geen gebruik van deze route maakten. Voor de handelshuizen in China zou deze hogere prijs geen bezwaar zijn geweest. Maar zij waren meestal gebonden om gebruik te maken van de postkantoren van hun eigen nationaliteit. In hoeverre dit contractueel was geregeld dient nog te worden onderzocht. Onder druk van de handelshuizen en de Chinese Posterijen accepteerden de Fransen als eersten de voorwaarden van de Russen. In het Bulletin Mensuelle des - 19 -
Postes van oktober 1903 maakten de Franse Posterijen bekend dat de Transsiberische route voor het postvervoer is geopend. De Chinese Posterijen profiteerden hièrvan op grond van de postconventie die in januari 1902 in werking was getreden. In november 1903 sloten de Duitse en de Engelse Posterijen eveneens een contract met de Russen. Verdere
perikelen
en de post~le gevolge~~
De bezetting van Kiao chow door de Duitsers in 1897, van Wei hai Wei door de Engelsen in 1898, het "huren" van Lyao tung door de Russen en niet in de laatste plaats de enorme invloed van de TSR hadden grote onrust gewekt bij de Japan se regering. Toen de Russen ook nog een afdeling Kozakken stationeerden in Feng Hwang Chen, valkbij de Koreaanse grens, werd het de Japanners te veel. Japanse troepen landden verrassend bij Dairen, veroverden de stad op 30 mei 1904 en vervolgens op 7 augustus Port Arthur. In grote haast werd de machtige Baltische Zeevloot naar Oost-Azië gedirigeerd met het doel de Chinese Gele Zeekust te blokkeren. De vloot arriveerde tegen het eind van 1904. Tijdens de feestelijkheden naar aanleiding van de troonsbestijging van de Czaar die aan boord van het admiraalsschip werden gevierd, werd de voor anker liggende vloot door de veel zwakkere Japanse in de grond geboord. De Russen capituleerden op 2 januari 1905 en ondertekenden in augustus het verdrag van Portsmouth. De Russen stonden hun consessies in N.O.-China af aan de Japannerd en bovendien de helft van het eiland Sachalin. Bovendien moesten zij toestaan dat Korea onder het protectoraat van Japan kwam. Het Russische aandeel in de C.E.R. werd door de Japanners overgenomen. Het bedrijf werd voortgezet onder de naam Chemin de Fer Japonais et Chine (CoJ.C.). De spoorbreedte werd op de normale Europese maat gebracht. Een ongelukkige omstandigheid voor de Russen bij dit alles was dat zij nu een tweede spoorweg om China heen moesten leggen en wel langs de Ussuri en de Amur. Vanaf 15 februari 1904 is de postweg via Siberië wegens de bovenvermelde omstandigheden niet gebruikt. Alle post, ook die welke een voorkeursroute aangaven, werd weer via het - 20 -
Suezkanaal vervoerd. Een voorbeeld hiervan is afbeelding 5. De brief is verzonden van Tientsin. Als voorkeursrichting wordt de route "via Siberia" aangegeven. Het aankomststempel vermeld nijmegen / 12 APR 06. De brief heeft er dus 40 dagen over gedaan, waaruit kan worden afgeleid dat hij over Suez is gegaan. Ook werden brieven via de USA of Canada naar Europa verzonden. Deze toestand heeft geduurd tot 17 april 1907. Vanaf die datum functioneerde het postvervoer met de TSR weer normaal. Tijdens de UPU conventie van Rome op 26 mei 1906 waren de tarieven voor het vervoer vastgesteld en bovendien de verhoudingen tussen de Russische en de Japanse postadministratie geregeld. Een interessant detail hierbij was dat de postzakken komende uit Oost-Europa met bestemming China in Wladiwostok moesten worden overgeladen op een trein van de C.J.C. In omgekeerde richting was dit niet nodig. Gedurende zeven jaar heerste er rust rond de noordelijke postroute. Nog juist voor het uitbreken van de tweede wereldoorlog werd China als volwaardig lid van de UPU aanvaard (15 maart 1914). De dienst van de Franse kantoren in Tientsin en Shanghai 'Terden door de Nationale Chinese Post ove rge nomen . Vanaf die datum treffen we dan ook het Franse poststempel niet meer aan. De tHeede werelQQQ.r.:.l.9.&... "Het uitbreken van de tweede wereldoorlog blokkeerde wederom de lijn omdat de lijn Peking-Berlijn-Moskou werd onderbrok@n. Hierdoor kon er geen post van West-Europa na~r Oost-Azië worden verzonden via de TSR. Omgekeerd ging dit wel. De postz~kken werden in Uoskou overgeladen naar Petersburg en vandaar per schip getfansporteerd naar een van de neutrale landen. Na de blokkade van Petersburg en de Oostzee door de Duitsers gingen de postzakken van Petersburg naar Archangelsk, via de noordkaap per schip naar schip naar Engeland en soms rechtstreeks naar een van de neutrale landen. Afbeelding 6 is hiervan een voorbeeld. De brief werd 16.9.16 in Shanhaikun gepost, op 22.9 overgeladen in Manchuli, arriveerde op 20.9 in Petersburg (Juliaanse tijdsrekening~ dus 12 dagen bijtellen, wordt 1.10) verliet Petersburg 22.10 = 3.11 en arriveerde te Breda op - 21 -
23 XI 16. Brieven uit deze periode maken de verzamelaars van censuurstempels helemaal doll Op deze brief komt een Russisch en een Nederlands censuurstempel voor. Ik heb in mijn verzameling brieven met verschillende Russische plus Engelse en Nederlandse censuurstempels (zie ook afb. 7) • .De Russiche
revo1utie.
In maart 1917 werd de Czaar gedwongen te abdiceren. Het gouvernement werd overgenomen door een voorlopige regering onder Kerensky. In november van dat jaar brak er een opstand uit in Petersburg geleid door Bolsjewisten. Deze opstand leidde de burgeroorlog in. Deze revolutie blokkeerde de TSR zelf, vooral omdat het tot midden 1923 heeft geduurd voor geheel Siberië onder controle was van de revolutionairen. Gedurende deze periode is incidenteel post vervoerd. Voor de verzamelaars zijn dit echter rariteiten, niet alleen omdat zij ze zeldzaam zijn maar ook omdat de weg die deze brieven gingen uiterst grillig is. Zo is er een brief bekend die van N.O.-China met bestemming Frankrijk uiteindelijk in Turkijë belandde, terug werd gezonden naar Rusland en vier jaar later aan de afzender werd geretourneerd omdat de brief niet bestelbaar was. In dit artikel gaan wij op de postale verhoudingen in Si~ berië niet in. Ten eerste zijr- de problemen rond de spoorweg gedurende deze periode dermate complex dat het niet doenlijk is ze in dit bestek te bespreken. Bovendien heeft deze situatie uitsluitend betrekking op interne Russische verhoudingen en die van de verschillende landen en groepen die in Siberië intervenieorden. China is hierbij politiek niet rechtstreeks betrokken geweest. Gedurende deze periode werden de oude postroutes gebruikt via Suez, de USA of Canada. Op 6 september 1923 is de TSR weer voor het vervoer van post opengesteld. Aan de brieven is dit echter steeds minder te zien. Reeds spoedig hierna raakt in de meeste landen de gewoonte in onbruik om een ontvangststempel te plaatsen. Men kan echter aannemen dat op een enkele uitzondering na alle post uit China via Siberië ging. De periode - 22 -
tot in de tweede wereldoorlog
(1942)
zal in een
later artikel worden besproken. Wij zullen daarin de verbindingen nagaan van China onder de verschillende besturen. Om dit duidelijk te maken zullen wij eerst over andere zaken spreken. C. Mulder. Li t eratuJJ.l:... - Tschilinghirian & Stephen, Stamps of the Russian Empire used abroad (Part IV). - J.N. Westwood, A History of Russian Railways. - Kuo Hengyü, China und die Barbaren. - Henry Tristant, La Voie Postale Transsiberienne • .0pmerkinKt. De namen van verschillende Chinese steden zijn volgens IIT he Postal Romanization" van 1906. Sommige namen verschillen per taal. Post. Rom. Chinees Russisch Harbin Dairen ? Mukden Newchwang BEKNOPTE
Ha erh Pin Ta lien Lyu shun Shen yang Ying kow
Harbin Kharbin Dairen Dalny Port Arthur Pos t Arthur Mukden Mukden Newchwang Inkou
CURSUS CHINEES
voor de vierde maal treft U als losse bijlage bij dit nummer enige afleveringen aan van de beknopte cursus Chinees, samengesteld door de heer J. van Amerongen te Leende. En hij is nog lang niet aan het eind gekomen van zijn zo interessant e "Latijn" ! WANNEER U IN DE PEN KLIMT: Kopij voor het tweede nummer van 1970 inzenden v66r 15 april a.s •• DIT NUMMER kwam tot stand dankzij de medewerking van: H. J. Kleer, W. de Zwijgerlaan 14, Leiderdorp; C. :Mulder, Kievietstraat 23, Alphen aid Rijn; H. J. Oranje, Stdpmand 49 , Rotterdam-Hoogvliet; T. Vrijdag, Klaarwaterboslaan 18, Putten (Gld.); c. Wijdooge, Burg. v. Lennepweg 9, Heemstede. - 23 -
Op de bijeenkomst van onze Studiegroep in december van het vorige jaar bleek dat een aantal leden niet op de hoogte was van de plaatselijke overdrukken van de "tijdelijke neutraliteits"periode. Bij mijn weten geeft alleen Kohl's Briefmarkenhandbuch deze overdrukken. Hierna wordt in het kort weergegeven wat Kohl hiervan vermeldt. TIJDELIJKE NEUTRALITEITII Gelijk met de ambtelijke Shanghai-opdrukken en soms nog daarvoor werden door sommige kantoren lokale overdrukken gemaakt d.m.v. houten handstempels. Voor zover de postmeester van het ontvangende kantoor deze opdruk herkende als echt werd de brief doorgelaten. Indien dit echter niet het geval was werd de brief met port belast alsof deze in het geheel niet was gefrankeerd. Nadat een mededeling van de directie der posterijen was ontvangen waarin werd medegedeeld ,dat deze overdrukken geen frankeerwaarde hadden, werd voor alle brieven met deze zegels gehandeld alsof zij niet gefrankeerd waren. In onderstaande tabel betekenen de letters "R" rode opdruk, "B" blauwe opdruk en "Z" zwarte opdruk. I 11 :l 2 c R, Z R, Z 1 c R, Z Z 2 c R, Z Z 3 c R, Z Z 4 c R, Z Z 5 c R, Z Z 7 c R, Z lOc Z
16c
Z?
20c 30c
111 IV R, Z R, Z Z R, Z
Z
B Z B R, Z B R, Z B
Z
R,
Z
Z
?
R,
R,
Z
Z
VI
VIII
VIII
Z
Z Z
R
B
B
R
IX
Z
R
R
B
B
?
B B
?
(zie afbeeldingen
V B
8 op bladz.
15). H.J.ORANJE
Dit
artikel
toelichting. dedelingenblad.
- 24 -
behoeft
noodzakelijkerwijs
Zie daarvoor het volgende RED ••
nog enige andere nummer van ons Me-
