, agenda, contacten en groepen beheren via een webserver

Reportage | Cloudalternatieven: gehoste diensten

Holger Bleich, Christian Wölbert

Teamwerk zonder cloud E-mail, agenda, contacten en groepen beheren via een webserver Er bestaan veel alternatieven voor e-mail en online teamwork. Aan de serverkant krijgt Microsofts groupware-product Exchange steeds meer concurrentie van krachtige opensource software. Gunstig voor de cliëntèle, want de webhosters overlopen elkaar met hun aanbiedingen op basis van Open XChange, Zimbra en dergelijke.

M

ensen die nog niet zo veel met de cloud hebben, zijn snel te overtuigen van de voordelen. Er zijn aardig wat hosters die stabiele, goede en beveiligde omgevingen aanbieden zonder reclame. De servers van deze hosters staan bovendien op Europees grondgebied, zodat alles wat in de cloud staat in ieder geval onder Europees recht valt – in tegenstelling tot diensten van Amerikaanse afkomst (Dropbox, Facebook

56

ct130708_056061_cloudout_ok.indd 56

en Google) die met name op het gebied van privacy nog wel eens negatief in het nieuws komen. De servers hier voldoen vaak aan gestandaardiseerde normen voor rekencentra. We hebben voor dit artikel de gehoste alternatieven voor de mail- en workgroup-diensten van bedrijven als Google en Microsoft eens nader bekeken. Voorwaarde was dat we van de andere diensten dezelfde functieom-

vang mochten verwachten als je van Google Mail en Agenda gewend bent. Je wilt een krachtig mailaccount, waar je met al je apparaten overal bij kunt. Ook wil je je agenda kunnen delen met je gezinsleden, vrienden of collega's om afspraken te maken. Daarnaast moeten de contactpersonen te exporteren zijn en met anderen te delen. Kortom: je zoekt een workgroup-service voor je gezin, je medecarpoolers of voor je collega's. In het vorige artikel stond al dat het een illusie is om te denken dat Google dat allemaal gratis levert. Als je een beetje meer service of beveiliging voor je data wilt hebben, moet je je richten op 'Google Apps for Business' – en dus betalen. Hetzelfde geldt voor Office 365, Microsofts uitgebreide commerciële variant van Outlook. c’t 2013, Nr. 7-8

24-05-13 11:53


Outlook Web Access 2013 is voor Exchange-gebruikers de nieuwe vervanger voor Outlook in de browser. Het programma heeft een elegante Windows 8-stijl en ondersteunt touchbediening.

space of thuis op je NAS geïnstalleerd worden. Via hun website (zie tabel op het eind) kun je bij een item als 'partners' achterhalen welke bedrijven hun producten in een bepaald land aanbieden.

Outlook-problemen

com, met dan nog steeds gehoste Exchangeaccounts.

Exchange als referentie Webhosters gebruiken voor de werkgroepdiensten zowel commerciële serversoftware als opensource producten die nauwelijks minder krachtig zijn. Microsofts Exchange Server is qua groupware te beschouwen als het referentieproduct – met name bij grotere bedrijven. Het biedt heel wat functies voor e-mail, het plannen van afspraken en het beheren van contacten en ruimtes. Voor particulieren en kleine bedrijven loont het amper om dit product te kopen, temeer omdat er voor het beheer heel wat kennis

nodig is. Als je toch een Exchange-omgeving wilt, bieden de providers gehoste accounts die per gebruiker en maand betaald moeten worden. Microsoft heeft Exchange van oudsher geoptimaliseerd om benaderd te worden door zijn eigen mail- en PIM-client Outlook. Dit programma is onderdeel van het Office-pakket, maar ook los verkrijgbaar. Outlook communiceert met een Exchange-server via MAPI, een propriëtaire interface die de functieomvang van Exchange compleet beschikbaar stelt. Je kunt met de web-applicatie Outlook Web Access (OWA) ook bij Exchange, maar de mogelijkheden van OWA zijn wel beperkt, al lijkt hij op de desktopversie. Microsoft waagde begin april de sprong van Exchange Server 2010 naar 2013. Op clientgebied is daarbij ook het een en ander veranderd. De wezenlijk gemoderniseerde HTML5-web-app OWA 2013 heeft de looks van Windows 8 en biedt ondersteuning voor touchschermen. Het design is zeker overtuigend, oogt elegant en maakt een opgeruimde indruk. In tegenstelling tot vorige versies staat het nooit te vol.

Voordat we de diensten concreet gaan bekijken, loont het de moeite om de verschillende protocollen onder de loep te nemen. Hiermee wordt namelijk bepaald hoe goed de server, de clients, de mobiele apparaten en de buitenwereld met elkaar kunnen communiceren. De manier waarop de clientsoftware contact maakt met een Exchangeserver verandert continu. Je moet dan ook niet alleen kijken naar de compatibiliteit met Exchange. Om te kunnen beoordelen onder welke omstandigheden en met welke Exchange-versies een product kan samenwerken, heb je meer informatie nodig. Als je dat allemaal goed wilt begrijpen, is het handig om overzicht te hebben van de verschillende Exchange-versies. De clients communiceren met de huidige Exchange 2013 bij voorkeur via de Exchange Web Services (EWS). Microsoft heeft die

Aanval van kloonsoftware

Safari onder iOS toont een uitgedunde, touchvriendelijke versie van de webclient. c’t 2013, Nr. 7-8


Naast de clouddiensten ondervindt Microsoft de laatste jaren ook toenemende concurrentie van enkele andere groupwareservers. Deze oplossingen zijn in enkele opzichten soms beter dan het origineel, ook zijn ze al met al goedkoper of zelfs gratis. Deze situatie biedt bovendien voordelen voor hostingklanten: een afzonderlijk Exchange-postvak kost zo'n 10 euro per maand, maar hosters bieden andere groupware-accounts al voor nog geen 5 euro per teamlid. Een populair alternatief voor Exchange is Open Xchange. Kerio Connect doet het met name in Amerika goed. Zarafa en Zimbra doen het ook goed onder hobbyisten. Zij kunnen (met iets minder functies) gratis via een one-click-installatie op je eigen web-

BlackBerry 10 OS synchroniseert standaard ook Exchange-notities. 57

24-05-13 11:53


geïntroduceerd samen met Exchange 2007. Voor het beschikbaar stellen van de functies worden diverse standaarden gebruikt: HTTP/ HTTPS als toegangsprotocol, een beschrijving via WSDL, een mapdienst (UDDI) en SOAP als conventie voor het versturen van gegevens.

De EWS hanteren daarmee een andere methode dan ontwikkelaars eerder deden, waaronder op WebDAV gebaseerde protocollen (Exchange 2000, 2003 en 2007) of – nog erger – direct aangesproken via links in Outlook Web Access (OWA), de webinterface om Exchange in de browser te

Exchange ActiveSync op mobiele besturingssystemen Product

Hosted Exchange

Open Xchange

Kerio

Zarafa

Zimbra

Android1 E-mail v v v v v E-mails als belangrijk markeren v – v v v Mappen tonen die op de server gemaakt zijn v v v v v Mappen maken – – – – – E-mails op de server doorzoeken v – v v v Agenda v v v v v Afspraken accepteren/weigeren v – v v v Meerdere agenda's van een account – – – – – weergeven Agenda maken – – – – – Contactpersonen v v v v v Taken – – – – – Notities – – – – – BlackBerry 10 OS E-mail v v v v v E-mails als belangrijk markeren v – v v v Mappen tonen die op de server gemaakt zijn v v v – – Mappen maken – – – – – E-mails op de server doorzoeken – – v v – Agenda v v v v v Afspraken accepteren/weigeren v v v v v Meerdere agenda's van een account v v v – – weergeven Agenda maken – – – – – Contactpersonen v v v v v Taken v v v v v Notities v – – v – iOS E-mail v v v v v E-mails als belangrijk markeren v – v v v Mappen tonen die op de server gemaakt zijn v v v v v Mappen maken v – v v v E-mails op de server doorzoeken v – v v v Agenda v v v v v Afspraken accepteren/weigeren v v v v v Meerdere agenda's van een account v v v v v weergeven Agenda maken v v v v v Contactpersonen v v v v v Taken v v v v v Notities – – – – – Windows Phone 8 E-mail v v v v v E-mails als belangrijk markeren v – v v v Mappen tonen die op de server gemaakt zijn v v v v v Mappen maken – – – – – E-mails op de server doorzoeken v – v v v Agenda v v v v v Afspraken accepteren/weigeren v v v v v Meerdere agenda's van een account v v v v v weergeven Agenda maken – – – – – Contactpersonen v v v v v Taken v v v v – Notities – – – – – 1 Android 4.2 getest op Google Nexus 4, BlackBerry 10 OS op BlackBerry Z10, iOS 6 op iPhone 3GS, Windows Phone 8 op Nokia Lumia 820; alleen gekeken naar standaard geïnstalleerde apps; andere functieomvang op apparaten van andere fabrikanten en met andere apps mogelijk v aanwezig – niet aanwezig

58


gebruiken. MAPI blijft nog bestaan als interface, maar dan direct via RPC in het lokale netwerk (tot Exchange 2010) of getunneld in een HTTPS-verbinding voor toegang via internet (als Outlook Anywhere sinds Exchange 2003). Alle genoemde werkgroepservers hebben brugmodules om verbinding te maken tussen de server en de MAPI-interface in Outlook tot 2010 – zogenaamde connectors. Deze worden als Windows- of Mac OS-variant op de computer geïnstalleerd. Dan is er nog het protocol Exchange ActiveSync (EAS) dat eigenlijk voor mobiele apparaten en pushberichten bedacht was. EAS gebruikt een bewust lang openstaande TCP-verbinding waarmee de server vrijwel direct e-mails, agendagegevens en contactpersonen kan versturen. ActiveSync is in desktopclients inmiddels ook een toegangsprotocol – bijvoorbeeld bij Outlook 2013 en in de e-mailclient van Windows 8. De conclusie van dit alles: hoe ouder de client, des te onwaarschijnlijker dat hij überhaupt nog samenwerkt met een moderne Exchange-servervariant. De Exchange-versies zoals die in de dialoogvensters voor de configuratie worden aangegeven, kun je als indicatie gebruiken voor het gebruikte protocol.

Toegang met smartphone en tablet De belangrijkste moderne mobiele besturingssystemen communiceren allemaal via ActiveSync met Exchange- en compatibele servers als Zarafa en Zimbra. Android, iOS en Windows Phone kunnen dat al enkele jaren, BlackBerry OS sinds de nieuwe versie 10. Die vier mobiele besturingssystemen synchroniseren in elk geval e-mails, contactpersonen en afspraken met de betreffende apps. Hierdoor is het ook mogelijk om offline te werken en bijvoorbeeld achtereenvolgens e-mails te wissen, afspraken in te voeren en taken af te vinken. Zodra je weer verbinding hebt, worden de wijzigingen naar de server gestuurd. Er zijn enkele belangrijke verschillen tussen de Exchange-implementaties van smartphones en tablets: Android synchroniseert als enige besturingssysteem alleen het 'basispakket' van e-mails, contactpersonen en de agenda – taken zitten daar niet bij. Bovendien toont de agenda-app van Android alleen de standaardagenda van ieder Exchange-account. Windows Phone, iOS en BlackBerry 10 OS synchroniseren daarentegen ook taken. Ook tonen ze alle agenda's van een bepaald Exchange-account, zodat je bijvoorbeeld zakelijke en privé-afspraken gescheiden kunt beheren. Notities werken alleen met BlackBerry 10 OS. Met apps zijn veel van dit soort problemen op te lossen. Met Moxier Mail en TouchDown kun je onder Android binnen een Exchangeaccount bijvoorbeeld meerdere agenda's en taken synchroniseren. Beide apps kosten 15 euro, maar zijn ook enkele weken gratis te c’t 2013, Nr. 7-8

24-05-13 11:53


De app Moxier Mail voor Android synchroniseert meerdere agenda's van een Exchange-account en lost daarmee een beperking van de standaard Androidagenda op.

Exchange-compatibel betekent daarbij niet altijd meteen compatibel met Exchange. Onze BlackBerry Z10 vertoonde in combinatie met Zimbra en Zarafa bijvoorbeeld tegen verwachting in alleen de standaardagenda. Details staan in de tabel op de vorige pagina. De protocollen IMAP (voor e-mail), CalDAV (voor agenda's) en CardDAV (voor contactpersonen) gelden als alternatief voor ActiveSync. iOS en BlackBerry 10 OS ondersteunen CalDAV en CardDAV van huis uit, Android en Windows Phone (nog) niet. Maar ook lang niet elke server kan overweg met de opensource protocollen. In de tabel aan het eind van dit artikel staat daar meer over.

Hosted Exchange

testen. iMExchange haalt Exchange-notities naar een iPhone of iPad en kost 6 euro.

Pushproblemen Bij alle vier de besturingssystemen is 'push' de standaardinstelling voor het synchroniseren van data met Exchange-servers. Wijzigingen moeten dus meteen verstuurd worden. Dat lukt met e-mails en afspraken vrijwel altijd, na een paar seconden verschijnen ze op het display van je smartphone. We kregen wel de indruk dat de mobiele platformen op verschillende manier pushen: toen we e-mails op de server markeerden, werd dat bij iOS en Android in het algemeen binnen een paar seconden getoond. Dat gold ook voor nieuwe mappen en afgevinkte taken. Windows Phone en BlackBerry hadden daar vaak meerdere minuten voor nodig, soms zelfs een kwartier. In omgekeerde richting – van client naar server – viel vooral Windows Phone in negatieve zin op. We maakten er een gewoonte van om bij de Windows-apps handmatig te synchroniseren, zodat dat proces sneller verliep. Niet-verstuurde wijzigingen kunnen voor verwarring en dubbel werk zorgen. Hoe irritant dat in de praktijk werkelijk is, ligt eraan hoe snel en hoe vaak je tussen je pc en smartphone switcht. Smartphones en tablets stellen afhankelijk van het besturingssysteem dus andere voorwaarden aan de communicatie via ActiveSync. Maar ook de servers spelen een rol: Microsoft Exchange, Open Xchange, Kerio, Zarafa en Zimbra stellen voor mobiele apparaten verschillende functies beschikbaar. c’t 2013, Nr. 7-8


De kosten voor de diensten van gehoste Exchange groupware-accounts beginnen bij ongeveer vijf euro per gebruiker per maand. Veel hosters voor Microsofts nieuwste Exchange-versie konden we in Nederland nog niet vinden. Wij kwamen uit bij het Tilburgse MITServ, dat drie pakketten aanbiedt met maximaal 5 GB opslag per mailbox: Basis, Standaard en Standaard Plus. De maand tarieven liggen tussen 7,25 en 12,25 euro. Zoals bij Microsoft gebruikelijk, blijkt Exchange 2013 vrij hermetisch afgesloten te zijn. Clients mogen alleen via MAPI en ActiveSync met de server communiceren, want de open DAV-protocollen zijn niet bruikbaar. Ook zijn er geen andere e-mailaccounts te integreren. Qua functieomvang kan echter niets aan deze server tippen: de groupwaremogelijkheden laten niets te wensen over. Ondanks dat webclient Outlook Web Access (OWA) er mooi uitziet, ontbreken veel belangrijke functies die wel in de desktopversie van Outlook zitten. Zo is het bijvoorbeeld niet mogelijk om een e-mail naar de agenda te slepen om er meteen een afspraak van te maken. Uitgerekend de veelgeroemde People Hub, de integratie van accounts in sociale netwerken, kan met OWA ook niet. Als je dus automatisch je Facebook-, Twitter- en LinkedIn-contacten compleet met afbeelding in je Exchange-account wilt opnemen, moet je dat met Outlook 2013 doen. Sommige hosters bieden iedere gebruiker nog een eigen licentie voor de desktopclient Outlook 2013. Voor eindgebruikers kost die licentie ongeveer 100 euro. De OWA-client draait in Internet Explorer 10 ook prima in de offline modus. Bij Firefox

verschijnt na authenticatie echter vaak een lege pagina. Met Chrome lukt het daarentegen probleemloos. Als je met de Safaribrowser van een iPhone of iPad inlogt, dan krijg je een uitgedunde, maar zeer touchvriendelijke versie van de webclient te zien. De e-mails, agenda, contactpersonen en nog wat opties worden dan getoond, maar taken en notities zitten er niet bij. We hebben geen manier gevonden om de volwaardige webclient op het scherm te toveren. Op onze iPad 1 en iPhone 3GS liep de client behoorlijk stroef. Met de browsers van Android 4.2, Windows Phone 8 en BlackBerry 10 OS wordt het een ander verhaal. Daar hadden we de keuze tussen twee desktopweergaven. Geen enkele weergave was echter aangepast aan het kleine scherm van een smartphone. Standaard kwamen we bij de 'Web App Light' uit, een ouderwetse weergave met kleine pictogrammen. Toen we bij de browserinstellingen van de smartphones de desktopmodus activeerden, kregen we de volwaardige weergave met het uiterlijk van Office 2013 – zoals je dus ook op je desktop-pc ziet. In beide versies moet je veel scrollen om het overzicht te behouden.

Open Xchange Zoals de naam al aangeeft, profileert de opensource oplossing Open Xchange zich als concurrent voor Microsofts systeem. Het

Dubbele verwarring: Open Xchange beheert alle objecten in mappen, die bovendien alfabetisch gesorteerd zijn. Je kunt geen andere volgorde instellen. 59

24-05-13 11:53


Zarafa

Met de Planner-functie van Zimbra zijn agenda's van potentiële deelnemers te vergelijken, zodat je makkelijk kunt zien wanneer iedereen kan. project komt van het gelijknamige Duitse bedrijf Open Xchange dat er daar samen met webhoster 1&1 een vrij succesvol hosterproduct van gemaakt heeft. Veel hosters bieden inmiddels een Open Xchange-account, waaronder Strato met het pakket MailPro3. Strato biedt een speciale bundel waarin voor 9 euro per maand al drie Open Xchangeaccounts zitten die tot een team samengevoegd zijn – ideaal voor een MKB of gezin. Indien nodig kun je nog extra leden toevoegen. Elk account heeft een niet heel royale 2 GB aan e-mailspace. Daarbij komt nog wel 1 GB aan gemeenschappelijke opslagruimte van 'het Gegevensdepot', de map voor het opslaan van bestanden. Open Xchange wordt bediend via de op Ajax gebaseerde browsertoepassing, maar kan via de Outlook-connector OXtender en MAPI ook met Microsofts desktopclient verbonden worden. In tegenstelling tot bij Exchange is de software op allerlei gebieden open: e-mailaccounts van andere providers kunnen onder één dak geïntegreerd worden, voor sommige accounts als Gmail en Yahoo zijn zelfs importwizards beschikbaar. De DAV-protocollen worden volledig ondersteund, ook zijn er im- en exportmogelijkheden voor agenda-items en contact personen. Ook kan Open Xchange zelfs contacten en berichten uit sociale netwerken als Facebook en Xing ophalen. Bij onze test lukte het overigens nooit om gegevens van Facebook te importeren – Open Xchange gaf een of andere cryptische foutmelding waaruit bleek dat de Open Graph-API van Facebook niet bereikbaar was. Vergeleken met de chique interface van OWA 2013 komt de Open Xchange-applicatie erg ouderwets over en is hij op bepaalde punten ook niet bepaald gebruiksvriendelijk. Een paar kleine zaken is storend, zoals het feit dat de mapweergave aan de linkerkant altijd alfabetisch gesorteerd is. Dat is dus even wennen als je de map voor nieuwe e-mails het liefst bovenaan wilt hebben. De verzonden items en verwijderde mails ('Prullenbak') staan weer elders in het rijtje. 60


We hebben geen versie van de webclient gezien die geoptimaliseerd is voor een smartphone of tablet. Je ziet in de mobiele browser kortom hetzelfde als in die van de desktop. Het voordeel is dan wel dat je alle functies kunt gebruiken, maar daar staat tegenover dat je ook veel moet scrollen. Bij een aanraakscherm is het dan zaak om exact op de goede plek te tappen.

Kerio Connect Het Amerikaanse bedrijf Kerio noemt zijn connect-server een werkgroepomgeving voor de 'business class'. Hij heeft niet zo'n overdadig aantal functies als Exchange. De software is in Amerika behoorlijk populair, maar wordt in Europa minder gebruikt. Waarschijnlijk speelt mee dat je voor de minimale uitvoering al bijna 500 dollar kwijt bent. Als je een account bij een hoster aanmaakt, word je meestal gebombardeerd tot teamleider en krijg je op twee manieren toegang: via de ene manier kom je als standaardgroepslid bij de webinterface, via de andere heb je de rechten van administrator. Die heb je nodig om als teamleider nieuwe groepen aan te maken, ruimtes en beamers te definiëren en mailinglijsten op te zetten. Ook zie je dan het gebruikersbeheer. De web-app van Kerio lijkt qua lay-out en bediening erg op een solide desktopclient. Als je bij het aanmelden via de webclient een vinkje zet bij de optie om WebMail Mini te gebruiken, krijg je een simpelere weergave die voor een smartphonebrowser goed te behappen is. De functies voor e-mail, agenda, contactpersonen en taken zijn strikt gescheiden en duidelijk te herkennen. Het is namelijk niet mogelijk om – in tegenstelling tot alle andere groupware-interfaces – alle mappen gemeenschappelijk weer te geven. Daarmee vervallen drag&drop-mogelijkheden helaas, wat het werken bij andere interfaces net makkelijker maakt. Kerio Connect biedt sowieso relatief weinig functies. Dat blijkt vooral uit de opties voor de agenda (zie de tabel op p.61).

Zarafa is het ambitieuze project van het gelijknamige Nederlandse bedrijf. De ZCPserver is gratis als beperkte Community Edition (zonder bijvoorbeeld ActiveSync) te installeren. Webhosters gebruiken normaal gesproken echter de Professional Edition, die als meerwaarde ook geavanceerde ondersteuning voor bijvoorbeeld agendafuncties en voor de BlackBerryserver biedt. Sinds versie 7.0 zit er een andere IMAPimplementatie in Zarafa en is de opslag van data in vergelijking met oudere versies behoorlijk herzien. De huidige versie 7.1 heeft daarnaast een nieuwe CalDAV-interface en kan sneller zoeken. Zarafa heeft als voordeel dat er enorm veel functies zijn. Desondanks hou je als gebruiker het overzicht omdat de indeling ook goed is. De rechtermuisknop heeft consequent aandacht gekregen. Als je daar op klikt, verschijnt bij elk object een bijbehorend snelmenu voor bijvoorbeeld het rechtenbeheer. De agendafuncties zijn helemaal fantastisch. We konden aan een uitnodiging voor een afspraak niet alleen een bestand toevoegen, maar ook een link naar een gemeenschappelijke Dropboxmap. Daar kan Exchange nog wat van leren. Jammer is alleen dat integratie niet echt een sterk punt van de server lijkt te zijn. Je kunt bijvoorbeeld geen mailaccounts bij andere providers in een Unified Inbox onder Zarafa laten lopen. Ook lukte het niet om agenda- en contactgegevens te im- of exporteren. Net als OpenXchange biedt Zarafa geen uitgedunde webclient voor smartphonebrowsers, waardoor je mails op mobiele apparaten met ActiveSync dan wel de daarmee compatibele Zarafa-variant Z-Push moet opvragen.

Zimbra Zimbra is sinds 2010 onderdeel van VM ware. De Collaboration Suite Server is echter nog steeds als afgeslankte opensource versie verkrijgbaar. Bij hosting wordt normaal gesproken de Network Edition gebruikt, die ondersteuning biedt voor BlackBerry en ActiveSync. Voor hosters is met name een back-up- en restore-module een handige aanvulling. Wij kregen een account van Capitar IT Group. Dit bedrijf uit Ede is begin dit jaar ontstaan uit een fusie tussen ZXFactory en IGI Group. Op de website van Zimbra (rubriek 'Partners') was dit bij redactiesluiting nog niet bijgewerkt. Als service provider stond namelijk nog IGI Group aangegeven. Capitar IT Group vermeldt geen prijzen op haar site, maar een alles-in-1-pakket compleet met mailboxoplossing inclusief infrastructuur, beheer en licenties is vanaf 2 euro per maand verkrijgbaar. De webclient van Zimbra is gebaseerd op Ajax. De software werkt snel en overtuigt c’t 2013, Nr. 7-8

24-05-13 11:53


ook zonder grafische elementen als pictogrammen. In geen enkele andere groupware-applicatie waren roll-over-functies van de muis ('hovers') naar onze mening zo zinvol toegepast als hier. Een voorbeeld: als je met de muisaanwijzer over de bestandsnaam van een afbeelding in een bijlage gaat, wordt een preview getoond met een schaduwrandje eromheen. Zarafa laat samen met Zimbra aan concurrenten als Open Xchange zien hoe een moderne mail interface ingedeeld zou moeten worden. De agendaopties doen niet onder voor Exchange. Van het plannen van resources tot aan het importeren van agenda's ontbreekt het aan niets. Vooral de 'Planner'modus, waarmee je afspraken kunt maken, heeft ons overtuigd: deze modus zet de agenda's van de uit te nodigen teamleden onder elkaar, waardoor je overlappingen in één oogopslag kunt zien. Een ander uniek kenmerk: Zimbra-gebruikers kunnen via het webfront-end met een muisklik een back-

up van al hun data laten maken. De data worden dan opgeslagen als een met gzip gecomprimeerd tar-bestand. Indien nodig kun je die ook weer terugzetten. Net als bij Zafara kun je met mobiele eindapparaten het best met ActiveSync (Z-Push) synchroniseren. Voor smartphonebrowsers biedt de webclient van Zimbra een eenvoudige, touchvriendelijke weergave. Je kunt bij het aanmelden echter ook de volwaardige desktopweergave opvragen.

Conclusie Webhosters bieden veel hoogwaardige alternatieven voor de werkgroepservices van Google en Microsoft en dergelijke. Voor 5 tot 10 euro per persoon per maand krijg je veel comfort en functies die in grotere bedrijven normaal zijn. De webapplicaties bij de diensten zijn voor het merendeel eenvoudig in gebruik. In het begin moet je waarschijnlijk alleen even wen-

nen aan het front-end van Open Xchange omdat hij zich enorm onderscheidt van wat je van Google gewend bent omdat hij op mappen gebaseerd is. Open Xchange heeft als voordeel dat hij met name door grote providers aangeboden wordt, die zich al jaren bewezen hebben. Bij een grote hoster als Strato zal het niet gebeuren dat een dienst op korte termijn zal verdwijnen of ineens radicaal verhuist. Kerio is de simpele variant van groupware-hosting en biedt niet veel functies. Als je het graag simpel en overzichtelijk houdt en zonder al die uitgekiende planningsopties kunt, is Kerio zeker aan optie. Zarafa en Zimbra doen zeker niet onder voor Exchange, ook al zijn de bijbehorende webapplicaties niet zo elegant als de nieuwe Outlook Web Access 2013. Bij een directe vergelijking beviel Zimbra ons vanuit het perspectief van de gebruiker iets beter. (mvdm)

Werkgroepsoftware Product URL Huidige softwarebasis Desktopclient Interfaces POP3 / IMAP CalDAV / CardDAV / WebDAV ActiveSync (EAS) MAPI Blackberry Sync Webmail Externe accounts opnemen E-mail in agenda plaatsen Inline-antwoord Mappen delen (team / alle) S/MIME Webagenda Weergave (maand / week / dag / lijst met afspraken) Uitnodigingen voor afspraken (team / alle) Resources blokkeren (lid / team / ruimte / equipment) Secretaressefunctie (rechten geven voor agenda) Agenda's over elkaar leggen Op externe agenda's abonneren Eigen agenda's openbaar maken Bijlage aan uitnodiging toevoegen Contactpersonen Contacten doorsturen Contacten drag&drop Verdeellijsten Importformaten Exportformaten Importeren uit sociale netwerken Bijzonderheden Beoordeling Functieomvang server Gebruiksvriendelijkheid web-app Verbindingsmogelijkheden ++ zeer goed + goed

c’t 2013, Nr. 7-8


Hosted Exchange http://technet.microsoft.com/ nl-nl/exchange/ Microsoft Exchange Server 2013 Outlook 2013

Open Xchange www.open-xchange.com

Kerio www.kerio.com

Zarafa www.zarafa.com

Zimbra www.zimbra.com

Open-Xchange Server 6.22 –

Kerio Connect 8.0.2 –

Zarafa Collaboration Platform 7.1 –

Zimbra Collaboration Server 8.0.3 Zimbra Desktop 7.2.2

–/v –/–/– v v v

v/v v/v/v v v (met OXtender voor Outlook) –

v/v v/v/– v (extra kosten) v (met Kerio Outlook Connector) v

v/v v/–/– v (via Z-Push) v (met Zarafa-client) v

v/v v/v/v v v (met Zimbra Connector) v

– – v v –

v – – – –

– – – v –

– – – – /v v (met plug-in)

v v – v /v v

v/v/v/v

v/v/v/v

v/v/v/–

v/v/v/v

v/v/v/v

v/v

v/v

–/–

v/v

v/v

v/v/v/–

v/v/v/v

–/–/v/v

v/v/v/v

v/v/v/v

v

v

v

v

v

v v v –

– v (alleen Google Agenda) v v

– – v –

v – – v

v ('Planner') v (ICS-formaat) v (ICS-formaat) –

v – v – – – voor touch geoptimaliseerde web interface OWA 2013

– – v ICS, vCard, CSV vCard, CSV Facebook, LinkedIn, Xing 'InfoStore'-map voor opslaan van privébestanden of voor hele team

– – v – ics – –

v v v – – – –

v v v CSV CSV – –

++ ++ ± voldoende

+ ± ++

++ ± v aanwezig

+ + ±

++ + +

- slecht

-- zeer slecht

– niet aanwezig

g.o. geen opgave

c 61

24-05-13 11:53

, agenda, contacten en groepen beheren via een webserver

Recommend Documents