HET MAGAZINE IN HET HART VAN DE ONDERNEMING
INGOnderneming Onderneming # 180 OKTOBER
NOVEMBER 2007
ISABELLE HAMBURGER VERVLOET ONAFHANKELIJKE BESTUURDERS Externe competentie als toetssteen voor uw beleid INTERNATIONAAL ZAKENDOEN Niet alleen hier, ook in het buitenland staan wij u bij STRESS OP HET WERK Het welzijn van het personeel, de motor van uw onderneming
www.ing-onderneming.be
“Na een eeuw herontdekt België ons kunstsmeedwerk”
INHOUDSTAFEL
www.ing-onderneming.be HET MAGAZINE IN HET HART VAN DE ONDERNEMING
06
INGOnderneming Onderneming
PORTRET VAN EEN ONDERNEMER
# 180
Vervloet: van koperslager tot edelsmid
OKTOBER
NOVEMBER 2007
De Brusselse fabrikant van handsmeedwerk Vervloet bestaat goed honderd jaar. Bij elke generatiewissel stort het bedrijf zich in een nieuw avontuur. Misschien haalt u binnenkort wel een decoratiestuk van Vervloet in huis. ISABELLE HAMBURGER VERVLOET
10
ONAFHANKELIJKE BESTUURDERS Externe competentie als toetssteen voor uw beleid
KMO'S DAG IN DAG UIT
INTERNATIONAAL ZAKENDOEN Niet alleen hier, ook in het buitenland staan wij u bij
Raad van bestuur: stop een onafhankelijk oogje in uw zeil
“Na een eeuw herontdekt België ons kunstsmeedwerk”
STRESS OP HET WERK Het welzijn van het personeel, de motor van uw onderneming
Bedrijven zijn niet verplicht onafhankelijke bestuurders aan te stellen, maar ze doen er wel verstandig aan. En het hoeft niet meteen veel voeten in de aarde te hebben.
www.ing-onderneming.be
# 180
oktober
november 2007
REDACTIECOMITE
10
16
L. Baltussen, I. Bourgeois, G. Busseniers, S. Druart, V. Manneback, L. Muguet, Ph. Picron, D. Spaenjers, A. Toussaint, A. Van Brakel, L. Violon, P. Walkiers
HOOFDREDACTRICE V. Thielemans
REDACTIE L. Baltussen, A. Bastin, S. Druart, B. Mathieu, J. Sterk, W. Temmerman
06
12
18 FOTO’S
12
ING, UW PARTNER Working Capital Management: uw werkkapitaal is goud waard Een tip van ING voor bedrijfsleiders: bewaak zorgvuldig uw werkkapitaal. Beheer uw geldstromen actief om uw kmo te versterken.
Internationaal zakendoen: het buitenland wenkt
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
Europa wordt groter en de globalisering neemt hand over hand toe. Kmo’s die de grens over willen, kunnen steeds meer een beroep doen op het internationale ING-netwerk.
16
DE MENS IN HET HART VAN DE ONDERNEMING
L. Bazzoni, Corbis, F. de Ribaucourt, Fotolia, S. Haas, Fotolia, F. Raevens, J.-L. Wertz, R. Willems
LAY-OUT M. Bourgois, C. Harmignies
© ING ONDERNEMING Reproductie is toegestaan, mits bronvermelding. Alle rechten voorbehouden voor de reproductie van foto’s, de lay-out en de illustraties, die eigendom zijn van Elixis. ING-Onderneming paraît également en français. ISSN-nummer: 1379-7123.
Stress op het werk: zorg voor een ontspannen werksfeer!
CONTACTPERSOON ING
Stress ondermijnt de interne organisatie van een bedrijf. Depressies, ongevallen, absenteïsme of gebrek aan werklust: het zijn allemaal mogelijke uitingen van een nog te vaak verwaarloosde kwaal.
V. Thielemans Marnixlaan 24 - 1000 Brussel Tel: 02 547 77 34 - Fax: 02 547 31 19 E-mail:
[email protected] Website: www.ing-onderneming.be
GRATIS ABONNEMENT
18
02
INITIATIEVEN Formula 1™ ING Belgian Grand Prix: vorstelijk onthaal in Francorchamps Zo’n 13.000 cliënten zakten af naar het mooiste circuit ter wereld om er de terugkeer van de F1 naar Francorchamps mee te maken, een Grand Prix waar ING haar naam aan verbonden heeft.
'Catching the Indian Tiger': in de voetsporen van ING Het seminarie ‘Catching the Indian Tiger’ dat ING en de BelgischIndische Kamer van Koophandel en Industrie op 10 september organiseerden, was een waar succes. Als uw bank u wegwijs maakt in de op één na grootste groeimarkt ter wereld, is de belangstelling groot.
www.ing-onderneming.be
REALISATIE ELIXIS bvba Ducpétiauxlaan 123 - 1060 Brussel Tel: 02 640 49 13 - Fax: 02 640 97 56 E-mail:
[email protected]
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Ph. Wallez – ING België nv Marnixlaan 24 - 1000 Brussel RPR Brussel BTW BE 0403.200.393 BIC (SWIFT): BBRUBEBB Rekeningnummer: 310-9156027-89 IBAN: BE45 3109 1560 2789
[ EDITO ]
VER WEG
en toch thuis D
e wereld is ons dorp. Zo staat het in de krant en zo ervaren mensen het. Grenzen vervagen of verdwijnen, afstanden verliezen hun betekenis, markten verruimen. U ziet dat. Wij
zien dat. Vandaag weten we dat ook veel bedrijven zakendoen in alle hoeken van de wereld. Het is niet meer dan normaal dat ze daarbij rekenen op de steun van hun bank en dat die steun naadloos moet zijn. Daarom werken we bij ING hard aan de wereldwijde uniformisering van onze diensten. Dezelfde documenten in elk land, bijvoorbeeld, voor bedrijven die er een rekening openen. Of kredietfaciliteiten die de ondernemer de mogelijkheid geven zelf te kiezen in welk land hij zijn krediet aanspreekt. In die optiek krijgt ons European Business Desksnetwerk een nieuwe scherpte. Ondernemingen kunnen begeleiden op hun buitenlandse
Zelf kiezen in welk land u uw krediet opneemt!
avonturen is één ding. Het is al iets heel anders om dat te doen op een transparante manier, die ondernemers ook in een totaal nieuwe markt het gevoel geeft op vertrouwd terrein te zijn. Dat u in deze editie meermaals verhalen over India zult tegenkomen, is geen toeval. Uw bank heeft inderdaad sinds een paar jaar meer dan een Misschien kunnen we ook u in deze enorme groeimarkt vooruithelpen?
Luc TRUYENS Directeur België Ondernemingen & Institutionelen
U wilt reageren op een bepaald artikel of ons gewoon een vraag stellen? Stuur dan een e-mail naar
[email protected].
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
voet aan de grond in wat toch een bakermat is van de wereldhandel.
03
NEWS
EQUITY CAPITAL MARKETS
ING leider op de IPO-markt
© R.V.
T
ijdens het eerste semester van 2007 bevestigde ING haar marktleiderschap op het vlak van beursintroducties en kapitaalsverhogingen. Uw bank speelde de belangrijkste rol in vier van de vijf gerealiseerde IPO’s op Eurolist by Euronext: Tigenix (€ 46 miljoen), Alfacam (€ 42,5 miljoen), Transics (€ 46 miljoen) en Banimmo (€ 62 miljoen). Zowel bij particulieren als bij institutionele beleggers kenden de transacties een groot succes. ING nam bovendien deel aan de twee grootste kapitaalsverhogingen van de voorbije zes maanden: Befimmo (€ 260 miljoen) en GBL (€ 1,2 miljard).
DE EERSTE BELGISCHE 'CLUB' VAN BEDRIJFSLEIDERS WERD BEGIN 2007 OPGERICHT IN PARTNERSHIP MET ING.
FAMILIEBEDRIJF
ING partner van een netwerk van bedrijfsleiders Info: Michaël Van Eenoo, 02 547 25 54,
[email protected]
MiFID
ING klaar voor nieuwe richtlijn
U
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
w bank heeft alle nodige maatregelen getroffen voor de nale ving van de MiFID-richtlijn (Markets in Financial Instruments Directive) die per 1 november in de Europese Unie van kracht wordt. De richtlijn verstevigt het wettelijk kader voor beleggingsdiensten en gereglementeerde markten. Concreet worden er u als belegger alsmaar complexere en soms risicovolle producten aangeboden. De richtlijn is bedoeld om u te beschermen bij de keuze van uw beleggingen.
D e nieuwe regels verplichten de banken om een risicoprofiel van hun klanten op te stellen en hen de meest geschikte producten en diensten aan te bieden. Bovendien moeten ze alle redelijke maatregelen nemen om het best mogelijke resultaat te behalen. Deze vereisten leiden tot een proactieve aanpak, die is afgestemd op de precieze verwachtingen van de cliënt. U kunt er als belegger alleen maar beter van worden. De richtlijn bevordert ook de vrije circulatie van effecten en bijgevolg de vrije concurrentie. ING heeft deze richtlijn grondig voorbereid en ziet de invoering met genoegen tegemoet.
04
Info:
[email protected]
A
ls bedrijfsleiders elkaar ontmoeten, is dat vaak op conferenties waar allerlei theoretische onderwerpen aan bod komen. Daarnaast hebben ze er echter ook behoefte aan om in een sfeer van discretie en vertrouwen met elkaar van gedachten te wisselen. Zeker als het om delicate kwesties gaat, zoals de overdracht van een familiebedrijf. Bij een aantal Waalse ondernemers groeide dan ook de belangstelling voor een in 1974 opgerichte groepering van bedrijfsleiders uit Québec. Het sociale netwerk, dat uitsluitend uit (kandidaat-)eigenaars met een uitvoerend mandaat bestaat, telt 1.200 leden verspreid over de hele Canadese provincie. Begin 2007 werd in België de eerste dergelijke ‘club’ boven de doopvont gehouden. Zij maakt deel uit van de 'Groupement du Québec' en verenigt momenteel onder meer de bedrijfsleiders van Upignac, GPI, Etilux en Ortis. Tegen 2010 mikt de club op een 160-tal leden. Aangezien 70% van de Belgische bedrijven in familiale handen is, stemt ING haar beleid onder meer af op de kmo-sector. Vandaar de beslissing om dit initiatief te ondersteunen. Via dit partnership is de bank nog nauwer betrokken bij kmo-leiders – de belangrijkste drijfkrachten van de Belgische economie – die zich in een geest van onderlinge steun en concrete ervaringsuitwisseling verder willen ontplooien.
Info: Pierre Portier, gedelegeerd bestuurder van Gustave Portier Industries, 04 273 72 00,
[email protected] Laurent Weerts, Partner bij Deloitte Bedrijfsrevisoren, 081 32 82 62,
[email protected] - www.groupement.ca
REAL ESTATE
Neemt de malaise op de Amerikaanse vastgoedmarkt uitbreiding?
"D
e financiële markten zijn de jongste maanden erg volatiel. Maakt dat de bedrijfsfinanciering duurder? Tegelijk stellen we vast dat de malaise op de Amerikaanse vastgoedmarkt zich ook in Europa laat voelen. Hoe zal de Belgische vastgoedsector die storm doorstaan?” Zo vat Peter Vanden Houte, Chief Economist ING België, de thema’s samen van het Real Estate seminarie dat ING op 4 oktober in Houthalen organiseerde. Het eerste deel ging over het nieuwe decreet op de ruimtelijke ordening, dat enkele belangrijke nieuwigheden bevat. Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw, legde uit welke concrete gevolgen het nieuwe decreet kan hebben op de ontwikkelingsactiviteiten van het Real Estate-cliënteel. Tijdens het tweede luik van het seminarie kwamen de nieuwste trends op de residentiële markt aan bod. Daarbij werd nader ingegaan op de gevaren van de verspreiding van de Amerikaanse vastgoedcrisis en op de mogelijke gevolgen ervan, met name in de regio’s Vlaams-Brabant en Limburg. Info: Sarah Vrijdags, National Sector Coordinator Real Estate, 02 547 38 57,
[email protected]
INGOnderneming Onderneming FAMILIEBEDRIJF
5de verjaardag van 'De Dag van het Familiebedrijf'
H
et Instituut voor het Familiebedrijf, in samenwerking met ING, organiseert voor het 5 de opeenvolgende jaar haar 'Dag van het Familiebedrijf'. Dit evenement, uitsluitend voorbehouden voor familiebedrijven, zal plaatsvinden op donderdag 8 november om 13.30 uur in Decascoop Gent. Het thema van dit jaar is 'Met uw familiebedrijf naar de Champions League'.
M&A
ING-deskundigheid overtuigt Artwork Systems
O
m zijn strategische opties te evalueren, heeft Artwork Systems Group beroep gedaan op het advies van ING Corporate Finance. Artwork Systems is een wereldleider op het vlak van ontwikkeling, verkoop en distributie van software oplossingen voor het beheren van de prepress-workflow in het segment van verpakkings- en etikettendrukwerk. Uit de analyse bleek dat het voor de toekomstmogelijkheden en groei van het bedrijf best zou zijn de consolidatie van de sector te bevorderen en vanuit dat oogpunt werd beslist het bedrijf te verkopen aan Esko nv, een concurrent ontstaan uit het samengaan van Barco Graphics nv en Purup Eskofot uit Denemarken. Een finaal akkoord werd begin augustus bereikt. ING Corporate Finance heeft de hoofdaandeelhouders bijgestaan bij de evaluatie van de opties, de zoektocht naar geschikte strategische partners, het management van het verkoopsproces en de onderhandelingen voor het bereiken van de meest optimale deal voor alle betrokkenen. ING treedt ook op als joint-lead manager voor het verplichte overnamebod dat zal gelanceerd worden door Esko nv.
Info: www.familiebedrijf.be of www.ing-onderneming.be
Info: Jos Behiels, 02 547 34 87,
[email protected]
FISCALITEIT FRANÇOISE PLATTEBORSE, HEAD OF DEFI, DE INGCEL DIE 'TAX SHELTER INVEST' ONTWIKKELDE,
T
© www.deribaucourt.com
ax Shelter Partners cvba en ING België hebben het genoegen u officieel de geboorte aan te kondigen van 'Tax Shelter STELDE HET NIEUWE Invest', een nieuw product voor financiële participatie aan PRODUCT VOOR OP HET Belgische audiovisuele producties (cf. ING Onderneming 179). De I NTERNATIONALE tax shelter ondersteunt de productie van Belgisch audiovisueel F ESTIVAL VAN NAMEN. werk door het toekennen van fiscale stimuli aan investeerders. Belgische bedrijven of buitenlandse bedrijven met een Belgisch filiaal die in het systeem stappen, kunnen 150% van het geïnvesteerde bedrag van hun belastbaar inkomen aftrekken. ING is de eerste bank die als schakel tussen investeerders en producenten optreedt. Dankzij dit initiatief krijgt de Belgische audiovisuele sector een impuls en krijgen investeerders belangrijke fiscale voordelen. ING heeft haar nieuwe product dan ook met gepaste trots voorgesteld op het 22 ste FIFF (internationale festival van de franstalige film van Namen). Info:
[email protected] of Françoise Platteborse, Head of DEFI ING, 02 547 33 75,
[email protected]
EBD
ING ondersteunt uw projecten in India
© Tartopom - Fotolia.com
I INDIA HEEFT NIET ALLEEN TOERISTISCHE TROEVEN: ING KAN U BEGELEIDEN OP DE OP ÉÉN NA GROOTSTE GROEIMARKT TER WERELD.
ndia is een gigantisch land met al even gigantische economische mogelijkheden. Het is de op één na grootste groeimarkt, de vierde grootste economie en het grootste reservoir van geschoold personeel en hoogopgeleide ingenieurs ter wereld. De Indische economie omvat zowel landbouwbedrijven en ambachtelijke ondernemingen als moderne industrieën en servicebedrijven. Samen vormen ze de belangrijkste motor achter een indrukwekkende en duurzame groei (meer dan 8% in 2006). India staat nog maar aan het begin van zijn ontwikkeling en de politieke stabiliteit is gunstig voor hervormingen. Het binnenlandse verbruik en de export stijgen evenredig met de bevolking, die nu al uit meer dan een miljard inwoners bestaat. Het bij buitenlandse investeerders populaire subcontinent is uitgegroeid tot een markt waar niemand nog omheen kan. ING helpt u graag bij de uitbouw van uw activiteiten in India: sinds begin jaren 90 zijn we ter plaatse aanwezig met ons filiaal ING Vysya Bank, dat dezelfde diensten aanbiedt als in Europa. Aarzel dus niet om contact op te nemen met de verantwoordelijken van onze European Business Desk.
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
Tax Shelter Invest officieel voorgesteld
05
Info: Nico Himpe, EBD Manager Belgium, 02 547 29 02,
[email protected], of Sunil Varma, EBD Manager India, 00 91 22 56 66 64 14,
[email protected]
© Frédéric Raevens
PORTRET VAN EEN ONDERNEMER
VERVLOET
Van koperslager tot edelsmid DE BRUSSELSE FABRIKANT VAN HANDSMEEDWERK VERVLOET BESTAAT GOED HONDERD JAAR. BIJ ELKE GENERATIEWISSEL STORT HET BEDRIJF ZICH IN EEN NIEUW AVONTUUR. MISSCHIEN HAALT U BINNENKORT WEL EEN DECORATIESTUK VAN VERVLOET IN HUIS.
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
W
06
ie Vervloet voor het eerst bezoekt, mag zich aan een paar verrassingen verwachten. Om te beginnen blijkt het familiebedrijf, dat sinds 1992 in hartje Sint-Jans-Molenbeek gevestigd is, niet eenvoudig te vinden. In een wirwar van steegjes ontdekken we na wat speurwerk het kleine industriële pand. “Voor vrachtwagens is het geen sinecure om hier te geraken”, zegt zaakvoerster Isabelle Hamburger terwijl ze ons begroet. Maar de grootste verrassing wacht ons nadat we door het indrukwekkende boogvormige portaal zijn gestapt en de wat verscholen liggende wenteltrap hebben beklommen. “Siersmeedwerk”, zo lezen we op het visitekaartje. “Bronzen siervoorwerpen voor gebouwen”, vult Isabelle Hamburger aan. Maar wat moeten we ons daarbij voorstellen? De showroom voor de receptie maakt ons al wat wijzer. Ons oog valt op een oneindige reeks deurkrukken. Nooit gedacht dat er zoveel modellen bestonden. En dan vormen de deurkrukken nog maar het topje van de ijsberg: deurplaten, sloten, grendels, pallen, meubelknoppen… tot zelfs opzetstukjes voor paumelles, een soort van scharnieren. “Vervloet maakt deur- en raambeslag. Brons is in dit geval een generieke term, want de
meeste stukken zijn tegenwoordig van messing, herkenbaar aan de lichtroze kopertint.
DE VEROVERING VAN BRUSSEL De knowhow van Vervloet komt niet uit de lucht gevallen. In 1905 koopt Joseph Vervloet, de overgrootvader van Isabelle Hamburger, een blikslagerij aan de Waversesteenweg in Brussel en begint er met een eigen bedrijf. Brussel is in de ban van de Art nouveau en de Art deco, en Joseph Vervloet wil de hoofdstad veroveren met zijn artisanale siersmeedwerk. Beetje bij beetje breidt hij zijn aanbod uit met nieuwe collecties. Tijdens de Eerste Wereldoorlog worden alle siervoorwerpen in een betonlaag gegoten of ingemetseld om ze uit handen te houden van het Duitse leger op zoek naar grondstoffen (koper) voor de productie van nieuwe wapens. Twee van de vier kinderen van Joseph Vervloet treden in de voetsporen van hun vader, al droomt de ene aanvankelijk van een baan als magistraat en de andere van een medische carrière. Een van beiden houdt het na verloop van tijd voor bekeken; de andere – de grootvader van Isabelle Hamburger – blijft op post. In zijn atelier merkt hij een jongeman op, die
INGOnderneming Onderneming Vervloet in een notendop
vlijtig werkt om zijn studies te betalen. Vervloet geeft hem al snel meer verantwoordelijkheid… en schenkt hem wat later de hand van zijn dochter. De jongeman blijkt een pientere kerel: hij ontwikkelt nieuwe modellen en droomt hardop van export. “Hij werd voor gek verklaard”, vertelt zijn dochter Isabelle. Toch trekt hij begin jaren 60 met zijn modellen onder de arm naar het Midden-Oosten: “Een van de grote keerpunten voor Vervloet”. In de jaren 70 nemen de internationale activiteiten uitbreiding. Van een terugval is geen sprake. Het bedrijf krijgt zelfs een grotere faam buiten de landsgrenzen dan in België zelf. In 1992 wordt dit succes bekroond met een Oscar voor de Export.
1905 Joseph Vervloet richt in Brussel een artisanaal bedrijf van siersmeedwerk op.
1960 Vervloet gooit zich op de export.
1977 Eerste internationale tentoonstellingen in Jeddah, Parijs, Keulen en München.
1992 Het familiebedrijf krijgt een Oscar voor de Export en
EEN KINDERDROOM
verhuist. De Waversesteenweg wordt verruild voor de
Datzelfde jaar neemt de geschiedenis van Vervloet nog een belangrijke wending. Alle beschikbare huizen rond de vroegere blikslagerij zijn inmiddels opgekocht, verder uitbreiden is onmogelijk. De ruimte is te krap geworden, het is tijd om naar een andere stek uit te kijken. Vervloet neemt zijn intrek in een oud industrieel pand in Molenbeek, vakkundig gerenoveerd door het Atelier d’Art Urbain. “Door te verhuizen konden we de productie opdrijven. De nieuwe locatie gaf ons een nieuw elan. De mensen hebben ons herontdekt, vooral dan in België.” In tegenstelling tot haar grootvader droomde Isabelle
Paalstraat in Sint-Jans-Molenbeek.
1995 Isabelle Hamburger stapt in het bedrijf dat haar overgrootvader heeft opgericht.
2005 Voor de viering van zijn eeuwfeest organiseert Vervloet een internationale designwedstrijd voor architecten, binnenhuisarchitecten, professionele designers en designstudenten. De wedstrijd geeft aanleiding tot een tentoonstelling.
In 1992 werd de snelle buitenlandse opmars van Vervloet bekroond met een Oscar voor de Export
Avondlessen bedrijfsbeheer, een managementseminarie… Isabelle Hamburger pakt de zaken grondig aan. Ze wil haar stempel drukken als zaakvoerster: “Ik probeer onze productieprocedures te professionaliseren”. Ze hamert ook op het belang van snelle responstijden. “Want iedereen wil meteen alles. Tegenwoordig halen we onze mooiste bestellingen binnen na een soort pingpongspel van drie of vier dagen, waarbij we voortdurend met de cliënt in
IN HET ATELIER VAN VERVLOET GEEN INDUSTRIELE MACHINES, MAAR WERKTAFELS MET BANKSCHROEVEN.
ACHTER DE
TAFELS STAAN DE ARBEIDERS TE VIJLEN EN TE BEITELEN.
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
EEN FRISSE KIJK
© Frédéric Raevens
Hamburger er altijd al van om in het familiebedrijf te stappen. “Mijn vader vertelde vaak over zijn reizen. Best indrukwekkend hoor, om op je zesde of zevende verhalen te horen over Arabische sjeiks… Mijn ouders waren er nochtans geen voorstander van: een eigen zaak runnen is meer dan een job, het beheerst je hele leven!” De schoolcarrière van Isabelle Hamburger liep niet altijd over rozen: “Ik was een losbol. Ik zette liever de bloemetjes buiten dan dat ik studeerde”. Na twee mislukte pogingen aan de faculteit economie vindt ze haar ware roeping: op de banken van Sint-Lucas, in de richting binnenhuisarchitectuur. Met twee jaar stage in een architectenbureau als bagage doet ze in 1995 haar intrede bij Vervloet. Ze is dan 28.
contact staan om op al zijn wensen in te spelen. En omdat het altijd motiverender is om te weten voor wie je werkt, brengen wij ook het personeel op de werkvloer op de hoogte.” Vervloet heeft vandaag 38 mensen in dienst, waarvan 23 arbeiders. Het zakencijfer ligt rond de € 3 miljoen per jaar. Het bedrijf heeft zijn familiale karakter behouden, zonder dat er sprake is van enige sleur of dat men ter plaatse blijft trappelen. “Je moet de vinger aan de pols houden en je mag je niet verschuilen achter het familiale en artisanale aspect. Het is dus nodig dat je je blik verruimt.” Isabelle Hamburger
07
PORTRET VAN EEN ONDERNEMER
ALS ZAAKVOERSTER VAN HET BEDRIJF DAT HAAR OVERGROOTVADER OPRICHTTE, STIPPELT ISABELLE
HAMBURGER NIEUWE WEGEN UIT VOOR
VERVLOET.
doet dat door zich te omringen met een ‘overlegcomité’ van mensen die niets met het bedrijf te maken hebben.
IDEEËN GENOEG De collectie van Vervloet telt bijna 45.000 stuks, en elk jaar komen er nieuwe modellen bij. Want maatwerk is een markt in volle expansie. Een paar veelzeggende voorbeelden: een reusachtig scharnier van een moskeedeur, een klant die om deurkrukken in Giacomettistijl vroeg voor zijn huis in Barbados of een jonge Saudische prins die de juiste klinken wilde om in volle woestijn het Alhambra na te bouwen. En dan was er nog de Maleisiër op zoek naar mooie sierkrukken voor zijn 472 ramen! Alles wordt ter plaatse met de hand gemaakt. Enkel de gieterij bevindt zich niet in Brussel. In het atelier van Vervloet zie je geen enkele grote industriële machine, alleen een reeks werktafels met bankschroeven. Achter de tafels staan arbeiders als volleerde edel-
De collectie van Vervloet wordt elk jaar groter, want maatwerk is een markt in volle expansie
smeden te vijlen en te beitelen. Het valt niet mee om geschikte kandidaten te vinden. “Heel wat van onze arbeiders werken hier al lang. Het personeelsverloop is erg laag.” Geen wonder, als je weet dat het drie jaar duurt om een vijler op te leiden en acht jaar om een ciseleur de knepen van het vak bij te brengen. “Het is tegenwoordig zeer moeilijk om het personeel te vinden dat wij nodig hebben. Voor de laatste aanwervingen hebben we zelfs advertenties geplaatst in Poolse kranten!” Die personeelsschaarste vormt een handicap voor Vervloet. Want de verbeelding van Isabelle Hamburger valt zelden stil. Ze broedt alweer op nieuwe plannen. Het atelier heeft net een reeks kandelaars ontworpen, de eerste stukken uit de collectie 'Vervloet home'. “Aan ideeën ontbreekt het ons niet”, besluit ze glimlachend. ■ Info: Vervloet, Paalstraat 78, 1080 Sint-Jans-Molenbeek, 02 410 61 50,
[email protected], www.vervloet.be
Documentair krediet maakt internationale contracten eenvoudiger ING begeleidt Vervloet al lang. Zo lang, dat niemand nog weet sinds wanneer juist…
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
EEN GEWAARDEERD BANKIER
08
“ING is de bank die ons het meest ondersteunt en met wie we de beste contacten onderhouden”, zegt Isabelle Hamburger. Al was het familiebedrijf niet altijd een ‘ideale’ cliënt. “Wij hebben lang geïnvesteerd op basis van eigen middelen,terwijl het vaak verstandiger is om een lening aan te gaan. Daar willen wij nu dus verandering in brengen.” Sinds een goede vijftien jaar houdt ING zich bezig met de documentaire kredieten van het bedrijf. “De tijd dat alle cliënten netjes op tijd betaalden is voorbij”, legt Frederick Meerbergen, relatiebeheerder van Vervloet, uit. “En voor buitenlandse cliënten geldt dat des te meer.” Dus hanteert Vervloet voor internationale bestellingen een strikte regel: een bestelling wordt pas uitgevoerd nadat er 50% voorschot is betaald en geleverd nadat het saldo is vereffend. “Documentair krediet dient om zowel de leverancier als de cliënt gerust te stellen. Het is een contract dat aan internationale regels gebonden is; dat vormt een garantie voor beide partijen.”
PERSOONLIJKE RELATIE Zowel bij Vervloet als bij ING benadrukt men het belang van een persoonlijke relatie tussen cliënt en bankier. “Op die manier kunnen wij onze cliënten individueel helpen en advies geven. Wij volgen de projecten van Vervloet rechtstreeks op, en indien nodig doen we een beroep op onze specialisten”, verduidelijkt Frederick Meerbergen.
PASSIE VOOR DE CLIËNT
ING EN M&A MANAGEMENT
Ondernemer tussen de ondernemers zijn Wouter Tack MERGERS & ACQUISITIONS MANAGER ING CORPORATE FINANCE – M&A MIDCORP 36 JAAR LICENTIAAT TOEGEPASTE ECONOMISCHE WETENSCHAPPEN – F.U.C.A.M. MONS BIJ ING SINDS FEBRUARI 1998 HOBBY’S: TUINIEREN, MOUNTAINBIKE, SKIËN EN ALPINISME
R
eeds sinds de start van zijn carrière kruist Wouter Tack om de haverklap het pad van ondernemende cliënten. Zijn eerste ervaringen en contacten met de ondernemerswereld dateren uit de periode 1994 tot 1997, toen hij actief was als exportmanager in machines voor de houtindustrie en als commercieel bediende in kunststof bouwmaterialen. Van 1998 tot 2003 was hij directeur van de ING-kantoren in Zulte en Sint-Martens-Latem. “Vooral in de rijkste gemeente van het land werkte ik frequent samen met cliënten die meer wilden dan het klassieke bankproduct. Zo heb ik ervaring opgedaan met fusies en overnames en heb ik de smaak te pakken gekregen om oplossingen op maat uit te werken.” Creativiteit is een van de stokpaardjes van Wouter Tack. En wat hem siert: het is geen creativiteit om de creativiteit, maar creativiteit die de bank dicht bij de cliënten brengt: “Pragmatisme en maatwerk zijn twee zaken die bij ons in de bovenste schuif liggen. We kunnen heel weinig standaardiseren en hebben een sterk inlevingsvermogen nodig.”
OP ZOEK NAAR DE M/V ACHTER DE ONDERNEMING M&A MidCorp – Overnamebemiddeling, waarop kmo's een beroep kunnen doen om een verkoop- of overnameproces (tot € 15 miljoen) in goede banen te leiden, fungeert binnen ING
Corporate Finance sinds 2000 als een vijfkoppig team. “Met wat verbeelding kun je ons team zien als een kmo binnen een grootbank”, vergelijkt Wouter Tack. “Als M&A Manager moet je zeer zelfstandig kunnen werken, wat niet wegneemt dat je onophoudelijk nieuwe contacten legt, zowel intern als extern. Als stagebegeleider bij de Alpenclub en als leider bij de jeugdbeweging had ik al heel wat mensenkennis opgedaan en dat is een groot voordeel in dit métier. Bij M&A MidCorp gaan we immers op zoek naar de man of vrouw achter het bedrijf en daar komen – meer dan bij de corporate deals – psychologische en emotionele aspecten aan te pas. We zoeken naar de achtergrond van de verkoop en willen tegelijk de cliënt vertrouwd maken met het verkoopproces.”
RUIMTE VOOR BUIKGEVOEL Zijn affiniteit met coaching schakelt Wouter Tack met plezier in bij het uitdokteren van oplossingen voor cliënten, maar het is meer dan louter begeleiding, benadrukt hij. “Als M&A Manager moet je, om de kmo-dossiers klaar te stomen, zelf enigszins de mentaliteit hebben van een ondernemer. Je moet ondernemer tussen de ondernemers zijn. Het moet ook samen gebeuren: het is een teamsport waarin de M&A Manager en de cliënt samen spelen. Waarom? De man of vrouw achter de onderneming maakt onder meer winst door buikgevoel en daarom heb je als M&A Manager in je relatie met de cliënt datzelfde buikgevoel nodig.”
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
IN ZIJN VRIJE TIJD IS WOUTER TACK ONTEGENSPREKELIJK EEN AVONTURIER, DIE ER TEGELIJK VAN HOUDT MENSEN TE COACHEN EN TE BEGELEIDEN. ZIJN PASSIE EN ERVARING OP DAT VLAK KOMEN HEM DAGELIJKS VAN PAS ALS M&A MANAGER BINNEN HET TEAM VAN 'M&A MIDCORP – OVERNAMEBEMIDDELING'.
9
KMO’S DAG IN DAG UIT BEDRIJVEN ZIJN NIET VERPLICHT ONAFHANKELIJKE BESTUURDERS AAN TE STELLEN, MAAR ZE DOEN ER WEL VERSTANDIG AAN. EN HET HOEFT NIET METEEN VEEL VOETEN IN DE AARDE TE HEBBEN.
RAAD VAN BESTUUR
Stop een onafhankelijk oogje in uw zeil raar corporate governance en executive director van het Belgian Governance Institute) zou het onverstandig zijn, het gewicht van die evoluties te onderschatten: “De praktijk die door de hele discussie en door de Codes Lippens en Buysse in het leven is geroepen, vormt een ‘soft law’ die minder soft is dan de naam laat vermoeden. Rechters houden bij hun oordeel rekening met geldende gebruiken. En die gebruiken zijn vandaag nu eenmaal niet meer dezelfde als gisteren”. Dat laatste geldt zeker voor het koninginnenstuk van de codes: het opnemen van onafhankelijken in de raad van bestuur.
GEEN GEBREK AAN BESTUURDERS Technisch gesproken is het niet moeilijk om een raad van bestuur open te breken naar de buitenwereld toe: “Kom mij niet vertellen dat er geen goede
EEN ONDERNEMING MOET ZICH GRONDIG AFVRAGEN WELKE COMPETENTIES ZIJ IN HAAR
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
RAAD VAN BESTUUR HET MEEST ONTBREEKT.
10
D
e tijd dat ‘corporate governance’ of ‘deugdelijk bestuur’ iets voor grote of beursgenoteerde ondernemingen was, ligt definitief achter ons. Sinds september 2005 beschikken de niet-beursgenoteerde bedrijven in ons land immers over de op hun maat geschreven Code Buysse. Nu is die code absoluut niet bedoeld als een Wet van Meden en Perzen. Anders dan de Code Lippens (voor beursgenoteerde bedrijven), die bedrijven aanmaant de regels toe te passen óf uit te leggen waarom men ervan afwijkt (Comply Or Explain!) is de code voor kmo’s meer opgevat als een receptenboek waardoor de ondernemer zich vrijelijk kan laten inspireren. Aan de andere kant loopt in het Parlement nu al een discussie over het wettelijk verankeren van de codes voor corporate governance en oefenen media en publiek steeds meer druk uit op de bedrijven om zich aan te passen. Volgens prof. dr. Lutgart Van den Berghe (hoogle-
Denk aan wat u zou betalen voor een consultant van hetzelfde niveau bestuurders te vinden zijn, stelt Lutgart Van den Berghe meteen. Ons Belgian Governance Institute is in wezen een netwerk van 900 bekwame bestuurders, altijd met een ruime ervaring in verschillende bedrijven, meestal ook met operationele verantwoordelijkheid. Velen onder hen staan beslist open voor bijkomende mandaten”. De moeilijkste stap, voor de ondernemer, is de mentale: “Het is natuurlijk een radicale keuze voor openheid en transparantie. De bestuursverantwoordelijkheid delen met mensen die geen eigenaar zijn en geen familie, houdt in dat de zaken uitsluitend vanuit het perspectief van het bedrijf bekeken worden. Bedrijf en privévermogen blijven dan strikt gescheiden”. Wie koudwatervrees heeft, kan kiezen voor een tussenstap: de adviesraad. Een adviesraad laat de beslissingsbevoegdheid van de eigenaar overeind
INGOnderneming Onderneming
OOK IN DE FAMILIERAAD Maar een tussenstap is maar een tussenstap, vindt Lutgart Van den Berghe: “Als u wil dat goede mensen zich voor een langere termijn inwerken in een specifiek ondernemingsdossier en als u wil dat ze echte verantwoordelijkheid dragen voor de grote beslissingen, dan moet u ze bestuurder maken”. De wet beperkt de duur van een mandaat tot 6 jaar (wel hernieuwbaar). De Code Lippens adviseert een duur van vier jaar en een behoorlijke evaluatie van de bestuurder. In grotere familiale kmo’s kan het nuttig zijn om naast de raad van bestuur ook een familieraad te voorzien. Tal van vragen die voor de familie heel belangrijk kunnen zijn en ook effectief een grondige evaluatie verdienen, horen in feite niet thuis in een raad van bestuur. Dat neemt niet weg dat ervaren onafhankelijke bestuurders vaak goede oplossingen kennen voor die familiale vraagstukken en daarom ook in een familieraad een nuttige inbreng kunnen hebben. Door hun onpartijdigheid kunnen ze er bovendien vaak een bemiddelende rol spelen tussen verschillende takken van de familie. Is de beslissing om uit te kijken naar externen eenmaal genomen, dan verloopt de rest in feite als een gewone vacature. Grote bedrijven laten headhunters het juiste profiel schrijven, de kandidaten screenen, de introducties verzorgen... Maar voor de rest van de markt heeft het Belgian Governance Institute volgens haar executive director een goed werkbaar alternatief ontwikkeld: “Bedrijven die een bestuurder zoeken, kunnen die vacature naar ons toesturen en wij publiceren die in de elektronische nieuwsbrief die we naar onze 900 leden sturen. Zij kunnen die vacatures ook op onze website vinden.” Voorheen moesten bedrijven betalen voor die service. Nu niet meer. “We zien het nu als een element van maatschappelijke dienstverlening.”
EEN CONSULTANT, EN MÉÉR In het opstellen van de vacature mag best wat energie geïnvesteerd worden. De onderneming moet zich grondig afvragen welke competenties zij in haar raad van bestuur het meest ontbreekt, zoals kennis van bepaalde markten of financiële deskundigheid. Voor competentie en engagement moet natuurlijk betaald worden. In een door het Instituut voor het Familiebedrijf gepubliceerd onderzoek staat volgende vuistregel: € 8.125 per jaar voor bedrijven met minder dan € 50 miljoen omzet; € 12.500 voor bedrijven met een omzet tussen € 50 miljoen en € 250 miljoen en € 25.000 voor bedrijven met een omzet hoger dan € 250 miljoen. Die vergoedingen gaan dan uit van vier vergaderingen die hoogstens een halve dag duren en van één strategische vergadering van één dag, per jaar. “De vergoeding moet natuurlijk rekening houden met de tijd die iemand in zijn mandaat moet stoppen”,
aldus Lutgart Van den Berghe. Daarbij telt niet alleen de tijd van de vergaderingen zelf maar natuurlijk ook die van de voorbereiding. “Men moet bedenken wat een consultant van een vergelijkbaar niveau zou rekenen. Met dat verschil dat een bestuurder mee beslist en dus mee verantwoordelijkheid én aansprakelijkheid op zijn schouders neemt. Dat houdt risico in en verdient dus een extra vergoeding.” Voor de hele procedure (profiel opstellen, vacature plaatsen, kandidaten selecteren en screenen, benoeming) moet rekening gehouden worden met een termijn van twee tot drie maanden. In de veranderende omgeving heeft ook de kmo steeds meer goede redenen om ook van de raad van bestuur een professioneel werkinstrument te maken. En steeds minder redenen om dat niet te doen. Onafhankelijke bestuurders aantrekken hoort daarbij. En moeilijk moet dat dus niet zijn. ■ Info: www.codebuysse.be, www.instituutfamiliebedrijf.be
Knowhow, maar vooral onafhankelijkheid
“N
atuurlijk breng ik als bankier ook fi nanciële knowhow in”, zegt Guy
de Marnix, hoofd van ING Private Banking, over zijn bestuursmandaat bij een fl ink opgeschoten familiaal industrieel bedrijf.
HET BELANG VAN DE ONDERNEMING “Maar dat is niet het belangrijkste; een goede CFO kan die knowhow ook hebben. Het punt is dat een onafhankelijke bestuurder… onafhankelijk is, dat hij in een positie is om afstand te nemen van familie en management. Dat betekent dat hij uitsluitend het belang van de onderneming zelf voor ogen houdt en van daaruit de resultaten, strategie en interne organisatie constructief in vraag kan stellen.”
OPERATIONELE MENSEN ONTMOETEN Naast Guy de Marnix zetelen nog twee andere onafhankelijken in de raad van bestuur van de Brusselse kmo, op een totaal van zeven. De raad komt vier keer per jaar samen; het auditcomité – waarvan Guy de Marnix voorzitter is – ook vier keer en het remuneratiecomité één of twee keer. Al die vergaderingen moeten voorbereid worden en dat is méér dan documenten lezen: een bestuurder spreekt ook regelmatig met de CFO, de CEO, de interne auditor... “Eens per jaar word ik ook uitgenodigd voor het strategisch comité, wat mij de gelegenheid geeft om tal van operationelen en mensen uit de sector te ontmoeten. Dat is van kapitaal belang om náást de
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
terwijl hij toch een reflectieplatform creëert waarin ook externen hun inbreng kunnen hebben. Ook voor de externen is het een minder radicale stap omdat ze zich in een adviesraad niet meteen de aansprakelijkheid op de hals halen die ze in een raad van bestuur wel dragen.
resultaten van het bedrijf ook de commerciële en strategische positie van het bedrijf goed te begrijpen.”
11
ING, UW PARTNER EEN TIP VAN ING VOOR BEDRIJFSLEIDERS: BEWAAK ZORGVULDIG UW WERKKAPITAAL. BEHEER UW GELDSTROOM ACTIEF OM UW KMO TE VERSTERKEN.
WORKING CAPITAL MANAGEMENT
Uw werkkapitaal is goud waard
I
NG is van mening dat Working Capital Management, zeg maar het beheer van het werkkapitaal van een bedrijf, in het ondernemingsbeleid nog altijd niet de plaats krijgt die het verdient. Marc Herremans, Commercial Development Manager ING heeft een duidelijke definitie van het begrip ‘werkkapitaal’: “Dat is het geld dat op dit moment in een bedrijf vastzit, het kapitaal dat nodig is om een onderneming draaiende te houden”. Het komt erop aan om de bedrijfsprocessen zodanig te beheren dat het werkkapitaal tot een minimum wordt beperkt. Geld dat zodoende wordt vrijgemaakt, kan bijvoorbeeld worden aangewend voor nieuwe productie-investeringen. “Geld kost geld. Door onze cliënten aan te moedigen hun werkkapitaal efficiënt te beheren, helpen we hen geld te verdienen.”
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
ING heeft een tool ontwikkeld die de cliënten helpt bij het optimaal beheren van het werkkapitaal
12
DRIE BELANGRIJKE BEDRIJFSPROCESSEN
MARC HERREMANS, COMMERCIAL DEVELOPMENT MANAGER, EN DANY DELMEIRE, SENIOR PCM SALES MANAGER, BEIDE ING-ADVISEUR INZAKE WORKING CAPITAL MANAGEMENT.
In elk bedrijf kunnen we drie belangrijke processen onderscheiden: de aankopen, het productie- of voorraadbeheer (naargelang het een industriële of handelsonderneming betreft) en de verkopen. Door die drie bedrijfsprocessen efficiënter te laten verlopen, kan het werkkapitaal gereduceerd worden. “De aandeelhouders verwachten een rendement op hun investering. Dat rendement zal des te hoger liggen naarmate het management spaarzamer omspringt met het beschikbare kapitaal. De meeste bedrijven hebben ook kredieten uitstaan. Een efficiëntere aanwending van hun financiële middelen kan de afbetalingstermijn van die kredieten verkorten. Uiteindelijk is een reductie van het werkkapitaal in ieders voordeel”, zo merkt Dany Delmeire, Senior PCM Sales Manager ING, op.
INGOnderneming Onderneming
AANDEELHOUDERS HEBBEN ER BELANG BIJ OM HET WERKKAPITAAL TE REDUCEREN”, MERKT DANY DELMEIRE, SENIOR PCM SALES MANAGER ING, OP.
MAKKELIJK MEETBAAR De efficiëntie waarmee werkkapitaal wordt beheerd is vrij makkelijk meetbaar. Het volstaat om na te gaan hoe lang het duurt alvorens een euro die in de bedrijfscyclus wordt gestopt er weer uitkomt. “In geval van een productiebedrijf moeten eerst grondstoffen worden aangekocht, die doorgaans niet onmiddellijk moeten worden betaald”, aldus Marc Herremans. De grondstoffen worden vervolgens gebruikt in het productieproces, waarna ze gedurende korte of langere tijd in de voorraden belanden. Uiteindelijk worden de geproduceerde goederen aan de cliënt verkocht. Die betaalt, naargelang de gemaakte afspraken, na 30 tot 60 dagen. De periode tussen de betaling aan de leveranciers en de inning van de facturen betaald door de cliënt bepaalt de hoeveelheid werkkapitaal die een bedrijf nodig heeft.”
SCHOENMAKER BLIJF BIJ UW LEEST Om echt meerwaarde te creëren, onderzoekt ING de drie bedrijfsprocessen om het bedrijf te helpen detecteren waar er bijgestuurd kan worden. Voor alle duidelijkheid: het is niet de bedoeling om de bedrijfsleider op de vingers te kijken. Dany Delmeire: “Een bedrijfsleider kent zijn bedrijf zelf het best. Schoenmaker blijf bij uw leest, zou ik zeggen. Wel moeten bank en cliënt samen de taal van de balans spreken.” Concreet vertaalt zich dat in een aantal gebruiksklare tips. “ING zal echter nooit een aankoper vragen om zijn facturen sneller te betalen. Wel zal het bedrijf het advies krijgen om daar iets aan te doen.” Dany Delmeire vergelijkt de situatie van het werkkapitaal binnen een bedrijf met een ijsberg: een stukje ervan steekt boven water, maar het grootste gedeelte is onzichtbaar… IJsbergen zijn gevaarlijk en hetzelfde geldt voor het onzorgvuldig inschatten van het werkkapitaal. “Regelmatig gaan bedrijven over de kop die qua verkopen succesvol zijn. De groei gebeurt te snel, ze hebben de middelen niet om achter de facturen aan te gaan. Zo ontstaan betalingsproblemen”, aldus Marc Herremans.
DE CASH CONVERSION CYCLE ING heeft een tool ontwikkeld die de cliënten helpt bij het optimaal beheren van het werkkapitaal. Via die tool is het mogelijk om de periode van doorstroming van kapitaal binnen het bedrijf te berekenen. Op basis van de balans maakt die tool het mogelijk om de openstaande facturen aan leveranciers (Days Payment Outstanding of DPO), de voorraadtermijn of de voorraadrotatie (Days in Stock of DIS) en de openstaande facturen bij de cliënten (Days Sales Outstanding of DSO) te berekenen. Op basis daarvan kan de Cash Conversion Cycle berekend worden: het aantal dagen dat verloopt tussen de betaling van de aankopen en het incasseren van het bedrag van de verkopen. Daarnaast maakt de tool het ook mogelijk om een aantal simulaties te doen, waarbij bijvoorbeeld het effect wordt berekend van de reductie van de betalingstermijn van de cliënten. Dany Delmeire rondt af: “De meeste cliënten schrikken zich een hoedje wanneer ze zien om welke bedragen het gaat. Deze tool werkt dus als een eyeopener voor de cliënten. Plots gaan ze beseffen hoe belangrijk het is om het werkkapitaal – tevoren vaak niet meer dan een vrij abstracte balansterm – proactief te beheren”. ■ Info: Dany Delmeire, Senior PCM Sales Manager, 02 547 82 77,
[email protected]
“DE PERIODE TUSSEN DE BETALING AAN DE LEVERANCIERS EN DE INNING VAN DE FACTUREN BETAALD DOOR DE CLIËNT BEPAALT DE HOEVEELHEID WERKKAPITAAL DIE EEN BEDRIJF NODIG HEEFT”, BENADRUKT MARC HERREMANS, COMMERCIAL DEVELOPMENT MANAGER ING.
Drie oplossingen bij bedrijfsgroei
"H
et is belangrijk dat een bank blijft meedenken met een bedrijf tijdens zijn groeifasen”, zo merkt
Albert Biebuyck, gedelegeerd bestuurder van ING Commercial Finance, op. “Wij kunnen onze cliënten op het vlak van Working Capital Management drie oplossingen aanreiken. Om te beginnen kunnen wij de financiering van de vorderingen opdrijven in de vorm van kredietlijnen. Optimalisatie en professionalisering van het debiteurenbeheer is een tweede oplossing. “Door de cliënt actief te helpen, slagen we er bijna steeds in om het gemiddelde aantal dagen dat facturen openstaan te verlagen. En ten slotte is er de kredietverzekering, die het debiteurenbeheer indekt. Albert
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
“BEDRIJVEN EN HUN
Biebuyck besluit: “De combinatie van een flexibele financiering, debiteurenbeheer en kredietverzekering vormt de basis van een efficiënt beheer van het werkkapitaal”.
13
ING, UW PARTNER
INTERNATIONAAL ZAKENDOEN
Het buitenland wenkt EUROPA WORDT GROTER EN DE GLOBALISERING NEEMT HAND OVER HAND TOE. KMO’S DIE DE GRENS OVER WILLEN, KUNNEN STEEDS MEER EEN BEROEP DOEN OP HET INTERNATIONALE ING-NETWERK.
W
“DE RELATIEBEHEERDER GEEFT DE CLIËNT EEN DUIDELIJK IDEE VAN WAT DE BUITENLANDSE VERTEGENWOORDIGING VAN
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
ING VOOR HEM KAN DOEN”, VERKLAART NICO HIMPE, EBD MANAGER BELGIUM.
14
erken op onbekend terrein houdt onvermijdelijk risico’s in. Hoe werkt de markt er precies? Hoe ga ik om met het taalverschil? Wie zijn die handelspartners eigenlijk? Wat verwachten ze van een leverancier? Reële vragen, allemaal. Het antwoord daarop kan doorslaggevend zijn voor het welslagen van de buitenlandse transacties. Nico Himpe, die de Belgische tak van de European Business Desks van ING coördineert, weet het beter dan wie ook: kmo’s willen kunnen vertrouwen op een bank die in het buitenland thuis is. "Daarbij willen ze niet hoeven te zoeken naar de juiste contactpersoon. Daarom vertrekken we bij ING altijd bij de relatiebeheerder: die geeft de cliënt een duidelijk idee van wat de buitenlandse vertegenwoordiging van ING voor hem kan doen en introduceert hem op het gepaste ogenblik bij de lokale ING-medewerkers in het buitenland." Tegenwoordig kan ING haar kmocliënten ondersteunen in 20 Europese landen en in India.
EEN VLAG VOOR VEEL LADINGEN Internationaal zakendoen kan uiteenlopende dimensies aannemen. Een occasioneel contract in Hongarije is natuurlijk heel iets anders dan een netwerk met vestigingen in zeven landen. "Waar het op aan komt, vat Nico Himpe samen, is dat de bank zowel de voorzichtige eerste stappen van een kmo in het buitenland kan begeleiden, als de ontplooiing van mature activiteiten over verschillende landen tegelijk." Voor een bedrijf dat pas experimenteert met buitenlandse contracten, is zekerheid over de betaling vaak een van de eerste concrete behoeften: "Met een product als het documentair incasso kan ING de risico’s van de leverancier tot aanvaardbare niveaus
terugbrengen." Het circuit van overleg en documenten tussen cliënt en leverancier én hun respectievelijke banken zorgt ervoor dat de uitlevering pas plaatsvindt zodra er garantie is over de betaling. Die garantie opent bovendien kredietmogelijkheden.
NAAR EEN EFFICIËNTER BETALINGSVERKEER Naarmate een kmo actiever wordt in het buitenland, groeit de behoefte aan langetermijnfinanciering en betaalfaciliteiten. De komst van SEPA (Single Euro Payments Area) maakt het binnenkort mogelijk alle betalingen binnen Europa te regelen vanaf één centrale rekening, wat het betalingsverkeer uiteraard efficiënter en goedkoper zal maken.
Tegenwoordig kan ING haar kmo-cliënten ondersteunen in 20 Europese landen en in India Bedrijven die zich stilaan thuis voelen in een lokale markt en er de gewoonten kennen, kunnen overwegen om een volgende stap te zetten: een vaste agent of misschien zelfs een eigen vestiging. Het kennisnetwerk waarover ING lokaal beschikt, toont dan zijn volle waarde, vindt Nico Himpe: "De European Business Desks - lokale contactpunten speciaal voor ons kmo-cliënteel - wijzen de cliënt in dat netwerk de weg". Op het financiële vlak biedt ING Belgium nu ook een ‘umbrella facility’ aan: de moedermaatschappij van de cliënt bepaalt zelf welk deel van de totale financiering binnen ING voor elk van de buitenlandse dochterbedrijven wordt gealloceerd. Volgens Nico Himpe creëert dat mooie nieuwe mogelijkheden: "Dankzij die facility kan een cliënt van ons, met vestigingen in zes landen, zijn hele vloot van 180 bedrijfswagens bij één enkele leverancier leasen. Wat een onvoorstelbare winst aan efficiëntie oplevert". Op de umbrella facility komen we in een latere editie beslist terug. ■ Info: Nico Himpe, EBD Manager Belgium, 02 547 29 02,
[email protected]
EXPO SCHITTEREND EUROPA
De juwelen van de Europese vorstenhuizen
D
e Europese dynastieën – van Portugal tot Zweden en van Frankrijk tot het Verenigd Koninkrijk – waren in het verleden met elkaar verweven door puur diplomatieke huwelijken. Voor de vorsten en hun entourage waren dat gedroomde gelegenheden om te pronken met de meest kostbare juwelen. Kroonjuwelen speelden een belangrijke symbolische rol als teken van status, rijkdom of macht. ING nodigt u uit om de geschiedenis te herbeleven aan de hand van juwelen die er hun stempel op hebben gedrukt…
EUROPALIA – EUROPA 2007
ING EN KUNST ING organiseert al meer dan dertig jaar lang tentoonstellingen. Door culturele waarden uit te dragen profileert ze zich als maatschappelijk betrokken onderneming en vergast ze haar cliënten op een al dan niet avondlijk museumbezoek. ■ Info: www.ing.be of ING Kunstafdeling,
[email protected], 02 547 22 92
©The Fitzwilliam Museum, University of Cambridge
'Schitterend Europa', de nieuwe tentoonstelling van ING in Brussel, toont historische juwelen die toebehoorden aan Europese monarchen. Ze getuigen van het enorme belang dat de vorsten hechtten aan pracht en praal, van hun drang naar aanzien en uitstraling die hun onderlinge relaties – en bijgevolg ook de loop van de geschiedenis – beïnvloedde. Deze tentoonstelling sluit dan ook volledig aan bij het festival 'Europalia-Europa 2007', dat de relaties tussen de Europese landen in de kijker zet.
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
'Schitterend Europa', van 24 oktober 2007 tot 17 februari 2008 in het ING Cultuurcentrum aan het Koningsplein te Brussel
DE MENS IN HET HART VAN DE ONDERNEMING
STRESS OP HET WERK
Zorg voor een ontspannen werksfeer! STRESS ONDERMIJNT DE INTERNE ORGANISATIE VAN EEN BEDRIJF. DEPRESSIES, ONGEVALLEN, ABSENTEÏSME OF GEBREK AAN WERKLUST: HET ZIJN ALLEMAAL MOGELIJKE UITINGEN VAN EEN NOG TE VAAK VERWAARLOOSDE KWAAL.
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
E
16
en overvolle agenda, kleine strubbelingen met collega’s, een krap bemeten werkplek, bergen dossiers of omgekeerd: een bedroevend leeg kantoor… 23% van de Belgische werknemers heeft last van stress en 7 tot 10% kampt met een burn-out! De neveneffecten van stress (prikkelbaarheid, demotivatie, slapeloosheid, spierpijn, migraine...) veroorzaken niet alleen veel menselijk leed, ze wegen ook zwaar door op het ondernemingsbudget. Volgens een enquête van de Europese Stichting tot verbetering van de leef- en arbeidsomstandigheden is stress – na rugklachten – het op een na meest voorkomende gezondheidsprobleem van professionele aard. Uit een extrapolatie van de resultaten van Belstress 1, een studie van de Universiteit Gent en de Université Libre de Bruxelles, blijkt dat we ons met z’n allen een kleine 5 miljoen dagen per jaar afwezig melden omdat we door stress zijn geveld.
WETTELIJKE VERPLICHTING Zonder kant-en-klare oplossingen voor te stellen, verplicht de Belgische wetgeving ondernemingen – multinationals zowel als kmo’s – sinds een tiental jaar om concrete maatregelen te nemen om de stress van hun medewerkers in kaart te brengen en te voorkomen. De wet omschrijft stress als "een door een groep van werknemers als negatief ervaren toestand die gepaard gaat met klachten of disfunctioneren in lichamelijk, psychisch en/of sociaal opzicht". In de
dagelijkse werkomgeving "ontstaat stress voornamelijk als werknemers het gevoel hebben dat ze niet in staat zijn om te voldoen aan de eisen en verwachtingen die hen worden gesteld", verduidelijkt Muriel Fuks, gedragspsycholoog en cursusbegeleidster bij de vzw Stress Management Team.
Stress is – na rugklachten – het op een na meest voorkomende gezondheidsprobleem van professionele aard
PAS HET WERK AAN DE PERSOON AAN Gebrek aan steun of erkenning, onzekerheid over de toekomst, te hoge werkdruk, slechte communicatie… allemaal vaak voorkomende stressfactoren, zo concludeerde dokter Luc Swinnen, consultant in stressbeheer, op basis van een bevraging bij 70.000 Belgen. Het lijstje is echter verre van volledig. Bovendien variëren de gevoeligheden van persoon tot persoon… Caroline gaat door het lint als de telefoon begint te rinkelen; Laurence, die tegenover haar zit, stoort zich niet aan het lawaai, maar wordt gek als ze in haar eentje moet werken.
INGOnderneming Onderneming De oorzaken van stress herkennen is uiteraard belangrijk om te proberen ze te vermijden, maar het is ook zaak om de gepaste maatregelen te nemen… Caroline zal minder stress hebben in een apart kantoor, maar dat is een dure oplossing en haar collega is er niet mee gebaat. Op ondernemingsniveau is het eerder de werkorganisatie die aangepakt moet worden, onder het motto: pas het werk aan de persoon aan, en niet andersom! Met de hulp van (interne of externe) preventiespecialisten moet elk werkgever maatregelen treffen om de werklast te reduceren en de intermenselijke relaties binnen zijn bedrijf te verbeteren. Eentonige taken opsplitsen, ieders rol duidelijk maken, de interne communicatie verbeteren of het aantal overuren beperken zijn slechts enkele voorbeelden. Al kunnen helaas niet alle individuele stressfactoren worden vermeden…
Ontwikkeling van de wetgeving in 3 stappen
I
n 1996 doet de problematiek van stress op het werk behoedzaam haar intrede in de Belgische wetgeving: op
4 augustus van dat jaar treedt een wet in werking over het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.
BETER VOORKOMEN DAN GENEZEN… Sindsdien moet elk bedrijf, groot of klein, over een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk beschikken en minstens één preventieadviseur hebben (in bedrijven met minder dan 20 personeelsleden kan de werkgever die functie zelf uitoefenen). In privébedrijven met 50 of meer werknemers gaat de wet
VOOR ELK WAT WILS
nog verder. De werkgever is verplicht om een comité voor
Stress bestaat in alle sectoren, maar sommige jobs zijn intrinsiek stresserender dan andere. Voor dat probleem kan een cursus en/of individuele coaching soelaas bieden. "Sommige mensen krijgen vlugger last van lichamelijke stresssymptomen: een hogere hartslag, een snellere ademhaling, gespannen spieren, klamme handen... Ontspanningstechnieken kunnen bijzonder doeltreffend zijn om de vicieuze cirkel van stress - lichamelijke klacht - meer stress te doorbreken, benadrukt Muriel Fuks. Wie die techniek beheerst, kan de negatieve spiraal veel makkelijker doorbreken." Daarnaast staan bedrijven met aandacht voor het welzijn van hun medewerkers steeds vaker open voor minder conventionele technieken zoals stoelmassage, yoga, sofrologie of hypnose.
Dat comité heeft als taak maatregelen te onderzoeken en voor te stellen om het welzijn van de werknemers te bevorderen.
… IN DE PRIVÉ- EN DE OVERHEIDSSECTOR Op 30 maart 1999 sloten de sociale partners een cao af die bepaalt dat werkgevers uit de privésector de risico’s op stress in hun bedrijf systematisch moeten opvolgen en de nodige preventieve maatregelen nemen… Interne confl icten, te korte pauzes, te hoge werklast: de rechter kan oordelen dat dergelijke omstandigheden aan de basis liggen van stressgebonden beroepsziekten. Tot slot vermelden we een recent koninklijk besluit over de psychosociale last die werk kan veroorzaken. Daarin worden
MENTALE WEERBAARHEID
de grote lijnen van de cao uit 1999 overgenomen. Enige nieu-
DE BELGISCHE WETGEVING VERPLICHT ONDERNEMINGEN
– MULTINATIONALS ZOWEL ALS
– OM
CONCRETE MAATREGELEN TE NEMEN OM DE STRESS VAN HUN MEDEWERKERS TE VOORKOMEN.
wigheid: ook overheidsbedrijven moeten hun medewerkers nu voor stress behoeden. ■ Info: FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, 02 233 40 23, www.werk.belgie.be (rubriek 'welzijn op het werk')
neen zeggen en grenzen stellen": dat zijn de basisregels voor een meer ontspannen communicatie, aldus Muriel Fuks. En dan is er nog een derde categorie mensen, die de neiging heeft om doemscenario’s te verzinnen en zich in negatieve gedachten te wentelen. Dat soort mensen kan met stress leren omgaan door zich bewust te worden van de cognitieve mechanismen die ons doen en laten bepalen en van de onbewuste interpretaties waarmee we reageren op angstwekkende situaties. Er bestaan dus heel wat oplossingen om werkstress in te dijken of te leren beheersen, van organisatorische maatregelen tot individuele technieken. Zowel werkgevers als werknemers hebben er alle baat bij…
ing-onderneming.be # 180 oktober > november 2007
Terwijl sommige mensen vooral lichamelijk op stress reageren, zijn er andere die agressiever worden of net in hun schulp kruipen als ze onder druk staan. Dat zien we vaak als de oorzaak van de stress in de relationele of communicatieve sfeer te zoeken is. "Je duidelijk leren uitdrukken en je vragen op een positieve manier verwoorden, kunnen delegeren,
KMO’S
preventie en bescherming op het werk (CPBW) op te richten.
17
INITIATIEVEN ZO’N 13.000 CLIËNTEN ZAKTEN AF NAAR HET MOOISTE CIRCUIT TER WERELD OM ER DE TERUGKEER VAN DE F1 NAAR FRANCORCHAMPS MEE TE MAKEN. EEN GRAND PRIX WAAR ING HAAR NAAM AAN VERBONDEN HEEFT.
FORMULA 1™ ING BELGIAN GRAND PRIX
Vorstelijk onthaal in Francorchamps V
VIP VILLAGE TENT TOT DE LOGE MET ZICHT OP DE RAIDILLON : ING BEZORGDE U EEN HEERLIJKE DAG .
AN DE
Onderneming # 180 oktober > november 2007 INGOnderneming
© Reporters
"O
18
nze cliënten worden op tal van manifestaties uitgenodigd, maar slechts zelden op een Grote Prijs Formule 1. Hun enthousiasme was dan ook groot. Geen wonder, want de terugkeer van de F1 naar het circuit van Francorchamps was een exclusief evenement waar een hele regio naar uitkeek. Heel wat cliënten waren zodanig in hun nopjes over de vorstelijke ontvangst, dat ze al lieten weten dat ze volgend jaar graag weer van de partij zijn… Het was een heuse uitdaging, maar we mogen stellen dat onze eerste F1-ervaring een denderend succes was. In 2008 komt er een tweede editie!” Luc Truyens, Directeur België Ondernemingen Institutionelen, feliciteerde de ING-teams met de uitstekende organisatie van het event dat op 5, 6, en 7 september
E
ING RENAULT F1 TEAM , EEN HAND N ELSON PIQUET J R , EEN POSTER , EEN HELM ,
EN FOTO BIJ HET TEKENING VAN
EEN VLAG , OF ZELFS EEN SIMULATIE IN DE RACEWAGEN VAN DE KAMPIOENEN : MOGELIJK .
ING MAAKTE HET IN FRANCORCHAMPS ALLEMAAL
A
GROTE PRIJS VAN BELGIË ING DE 'GRID GIRLS' DIE AAN DE STARTLIJN BIJ DE PILOTEN STONDEN. LS HOOFDSPONSOR VAN DE KLEEDDE
zowat 13.000 gasten van de bank naar het mooiste circuit ter wereld lokte.
ADEMBENEMEND ZICHT OP DE RAIDILLON! Als partner van het Renault F1 team, dat volgend jaar weer op de constructeurstitel mikt, is uw bank ook hoofdsponsor van de Grote Prijzen van Australië en België. Niet zonder trots zagen we de F1-bolides bij het ingaan van de beroemde Raidillon op het gemoderniseerde circuit van Francorchamps voorbij de ING-kleuren razen. Het adembenemende zicht op de beroemde bocht – hét symbool van het circuit – was voor onze gasten ongetwijfeld het hoogtepunt van een driedaagse die helemaal in het teken stond van de motorsport. Zowel op als naast het circuit was ING alomtegenwoordig en viel er van alles te beleven: van een ontbijt in ons VIP Village via een zitje in de loge boven de oude stands aan de Raidillon tot een kennismaking met het ING Renault F1 Team of een praatje met Nelson Piquet Junior in de 400 m2 grote ontvangstruimte. Jong en oud leefde op het ritme van de F1. Na deze onvergetelijke ervaring maken we meteen een nieuwe afspraak… Tot volgend jaar!
INGOnderneming Onderneming
D
CHATTERJEE, AMBASSADEUR VAN INDIA IN DE EUROPESE GEMEENSCHAP , BELGIË EN L UXEMBURG , DANKT BARON H UGO V ANDAMME VOOR ZIJN TIENJARIG VOORZITTERSCHAP VAN DE B ELGISCH -I NDISCHE K AMER VAN K OOPHANDEL EN N IJVERHEID . IPAK
'CATCHING THE INDIAN TIGER'
In de voetsporen van ING HET SEMINARIE 'CATCHING THE INDIAN TIGER' DAT ING EN DE BELGISCH-INDISCHE KAMER VAN KOOPHANDEL EN INDUSTRIE OP 10 SEPTEMBER ORGANISEERDEN, WAS EEN WAAR SUCCES. ALS UW BANK U WEGWIJS MAAKT IN DE OP ÉÉN NA GROOTSTE GROEIMARKT TER WERELD, IS DE BELANGSTELLING GROOT.
I
NG is met haar filiaal ING Vysya Bank Limited de grootste Belgische bankgroep in India. Met die bagage én het partnership dat we al meer dan tien jaar onderhouden met de Belgisch-Indische Kamer van Koophandel en Industrie kunnen we uw bedrijf oordeelkundig begeleiden bij de verovering van die gigantische markt, precies zoals we het in België doen. In welke sector u ook actief bent, ook voor uw bedrijf houdt India met zijn reusachtige economische en menselijk potentieel mogelijkheden in waar u misschien nog niet aan gedacht hebt. Het is ongetwijfeld daarom dat u zo talrijk inging op onze uitnodiging voor de derde editie van het seminarie 'Catching the Indian Tiger', dat op 10 september plaatsvond in het auditorium van onze Marnix-zetel in Brussel.
DE MOGELIJKHEDEN BENUTTEN Zowat 300 bedrijfsleiders namen deel aan dit jaarlijkse seminarie, dat georganiseerd wordt als voorbereiding op de missie naar India, waarmee Prins Filip de handelsbetrekkingen met België een zetje wil geven. Bij de gezaghebbende sprekers was onder meer de heer Dipak Chatterjee, ambassadeur van India in de Europese Gemeenschap, België en Luxemburg, die de economische en financiële mogelijkheden van zijn land in de kijker plaatste. Mark Cliffe, Chief Economist ING Group, en Rutger Koopmans, Global Head WB Clients Midcorporates
& Financial Institutions ING, legden uit hoe men de opportuniteiten in het land kan benutten. Vooraanstaande bedrijfsleiders als Baron Dilip Mehta, CEO van de diamantgroep Rosy Blue en Ivan Brems, CEO van Hansen Transmissions – een bedrijf met een florerende business in India – vertelden over hun ervaringen. Na het afsluitende debat volgde een cocktaildiner, bereid door de grootste Indische restaurateur van Brussel. Dit seminarie bood ING de kans om nogmaals haar kennis van de Indische markt aan te tonen en bedrijfsleiders uit diverse sectoren te ontmoeten. Of ze nu al in India aanwezig zijn, overwegen om naar ginder te trekken of naar India willen exporteren, wij kunnen hen stuk voor stuk bijstaan met diensten en knowhow. ■ Info: Nico Himpe, EBD Manager Belgium, 02 547 29 02,
[email protected], of Sunil Varma, EBD Manager India, 00 91 22 56 66 64 14,
[email protected]
L
ARS JACOBSEN,
SENIOR ADVISOR TRADE BANKING ING, PHILIPPE VLERICK, CEO, UCO, ERIK DRALANS, VOORZITTER EN CEO ING BELGIUM, JAN DEBOUTTE, BELGISCH AMBASSADEUR IN INDIA, BARON HUGO VANDAMME, VOORZITTER VAN DE RAAD VAN BESTUUR
ROULARTA EN KINEPOLIS, EN BARON DILIP MEHTA, CEO ROSY BLUE GROUP.
VAN
ing-onderneming.be # 180
E
R DRALANS , VOORZITTER EN CEO ING BELGIUM , LEIDDE HET SEMINARIE 'C ATCHING THE I NDIAN T IGER ' IN . RIK
KOOPMANS , GLOBAL H EAD WB CLIENTS MIDCORPORATES & F INANCIAL INSTITUTIONS ING. UTGER
19