Zwerfblad De reis naar het westen
De grootte van China: bijna 10 miljoen km2 (het op twee na grootste land ter wereld en bijna 300 keer groter dan Nederland).
Opdracht Teken op de kaart van China de volgende plaatsen in. – Hong Kong – Beijing – Shanghai
Het land heeft een geschiedenis van meer dan 4000 jaar. China heeft een eigen jaartelling. Volgens de Chinezen is het nu het jaar 4701.
Hoe heet de hoofdstad van China? Wat is is grootste land ter wereld?
Met ruim 1,3 miljard mensen (meer dan 1/5 van de wereldbevolking) is China het land met het hoogste aantal inwoners. Vanwege de overbevolking is in 1979 het één-kind-beleid ingevoerd.
Zwerfroute
Maak de reis naar het westen … En wijs aan waar India ligt.
Informatie
Wetenswaardigheden
Chinese jongens en meisjes die in Den Haag en omgeving wonen, leren in het weekend de Chinese taal en cultuur. In Den Haag alleen al heb je drie Chinese scholen.
Op zondag wordt in de gymzaal van de school in de Lepelstraat geoefend in het drakendansen en trommelen. De jongens en de meisjes oefenen om de verschillende technieken van de Chinese vechtkunst onder de knie krijgen. Het duurt jaren voordat je de juiste trappen, sprongen en andere bewegingen goed kan uitvoeren. Bij speciale gelegenheden als het Maanfestival en het Nieuwjaarsfestival treden deze jongens en meisjes op.
Vragen en opdrachten
Bezoek de repetitie van Yin Lau. Loop de Lepelstraat uit, linksaf Boekhorststraat; vierde straat rechtsaf oversteken: De Herderinnestraat. Oversteken Paviljoensgracht. Rechtdoor Gedempte Burgwal.
Chinese mensen houden van dingen die geluk en voorspoed brengen. Zo zijn er geluksgetallen en zijn rood en geel de kleuren van geluk en rijkdom. Altijd is er wel een beeld dat geluk symboliseert of kwade geesten moet wegjagen. In bijna elke Chinese winkel die je bezoekt, staat tegenwoordig een beeldje van een dier dat geluk moet brengen: de gelukskat. Het gebruik van de Gelukskat is overgewaaid uit Hong Kong.
Onderzoek op elke Chinese locatie waar je langs komt, of er een Chinese gelukskat of ander geluksbeeld te vinden is.
2
Zwerfroute
Informatie
Startpunt: Dim Sum Palace Gedempte Burgwal 24
Eten is erg belangrijk voor Chinezen. Als je elkaar tegenkomt, vraag je bij begroeting vaak als eerste of de ander al gegeten heeft. In de Chinese keuken zijn vele regionale en plaatselijke stijlen met een eigen smaak. Zo heb je de Pekingkeuken, de Kantonese Keuken en de Sichuankeuken maar ook de islamitische invloed is terug te vinden in de keuken van China.
Ga uit Dim Sum Palace linksaf de Paviljoensgracht op. Op nummer 20-24 vind je de Vrije Academie, werkplaats voor beeldende kunsten.
Ga uit de Vrije Academie naar links en ga de tweede straat links de Nieuwe Molstraat in.
De Chinezen hebben een eigen dierenriem. Het Chinese jaar begint ongeveer half februari. Net zoals de westerse astrologie heeft de Chinese ook dierentekens, maar dan niet voor een maand maar voor een jaar. Rat, Buffel, Tijger, Konijn, Draak, Slang, Paard, Geit, Aap, Haan, Hond en Zwijn wisselen elkaar om de twaalf jaar af. 2004 is het jaar van de Aap.
Wetenswaardigheden
Vragen en opdrachten Hoeveel verschillende gerechten staan er op de kaart? Wat is gerecht nr. 100?
In de Chinese keuken is naast de smaak van de gerechten, de geur, de kleur en de vorm van groot belang. Het bereiden van gerechten is een ware kunst. Op het bord hiernaast zie je een wortel die uitgesneden is in de vorm van een draak. De meeste Chinese koks beheersen de techniek van het figuursnijden. Ze maken van uien mooie bloemen zoals waterlelies, van wortels dieren als draken of phoenixen. Het zijn prachtige kunstwerken. Met recht kan men zeggen dat de kok ook een kunstenaar is.
Op de tweede etage kun je het atelier van de Chinese kunstenaars Xue Hui en Zhou Le Sheng op zondag en maandag bezoeken.
2003 is het jaar van de Geit (Ram). De Aap is niet alleen de hoofdfiguur in ‘De reis naar het Westen’, maar hij is ook een belangrijk dier in de legende over de dierenriem. De Jade Keizer Yu-ti, heerser over de hemel, wilde kennismaken met de twaalf belangrijkste dieren. Hij beloonde de Aap met de negende plaats. Veel van de karaktereigenschappen van de Aap herken je terug in het teken van de Chinese horoscoop. Mensen die in het jaar van de Aap zijn geboren, zijn leuke en zorgzame mensen, die onafhankelijk en vol energie zijn. Ze zijn heel slim. Apen zijn heel goed in het oplossen van problemen, maar ze zijn ook nieuwsgierig en willen graag veel weten.
Zoek uit wat jouw Chinese teken is.
Aap
3
Zwerfroute
Informatie
Loop de Nieuwe Molstraat uit en steek de Wagenstraat over.
Wetenswaardigheden
Vragen en opdrachten
In China worden veel verschillende talen en dialecten gesproken. Er zijn in totaal 36 dialecten in China. De algemene voertaal in China is Mandarijn (Hoog Chinees). De Chinese taal, ook wel Hanyu (Han-taal) of Putonghua (Algemeen Beschaafd Chinees) genoemd, verwijst naar de landstaal van de Volksrepubliek China. Het is gebaseerd op het Chinees dat rond Beijing wordt gesproken. Het wordt gebruikt op scholen en in de nationale media. De geschreven taal is echter in heel China hetzelfde.
Welke vrucht is ook een taal?
Draak Linksaf Wagenstraat. Naast het Leger des Heils vind je op nummer 104 c een Chinese acupunctuur- en medicijnenwinkel.
Naast de westerse geneeskunde heb je ook de oosterse geneeskunde die een nog oudere geschiedenis kent. Steeds meer mensen gebruiken Chinese medicijnen omdat het een natuurlijke basis en daardoor minder bijwerkingen heeft. Naast het gebruik van verschillende kruiden wordt er ook acupunctuur toegepast om sommige kwalen te verhelpen.
Neem gerust een kijkje in de Chinese medicijnenwinkel.
Loop langs de Chinese Supermarkt Cheung Kong op 94a in de Wagenstraat.
Deze supermarkt is genoemd naar de Yangzi Rivier, ook wel de Chang Jiang genoemd. Het is de langste en de belangrijkste rivier van China. In het Kantonees wordt Yangzi uitgesproken als Cheung Kong.
Kijk op de landkaart van China. Zoek en markeer deze rivier.
Loop door en stop bij eetcafé " The Golden Harvest" op nummer 84.
Op de ruit zie je de menukaart met foto’s van de dimsumhapjes. Dimsum is typisch een Kantonees gerecht. Het zijn deeghapjes die op verschillende wijze worden bereid. De meeste worden gestoomd, maar andere worden ook gefrituurd, of gebakken. Vroeger werd het voornamelijk gegeten tijdens de lunch, maar de laatste jaren is het een trend geworden om het ‘s avonds ook te eten. In verschillende Chinese dimsumrestaurants kun je de hele dag door dimsum krijgen. De gestoomde dimsumhapjes worden geserveerd in een van bamboe gemaakt stoommandje.
Wat kost het dimsumhapje Ha Kau? Wat zit er in het deeg gewikkeld?
4
Zwerfroute
Informatie
Wetenswaardigheden
Vragen en opdrachten
Het Chinese schrift bestaat uit karakters. Ieder karakter is opgebouwd uit een radicaal (de betekenis) en een fonetisch element (de aanwijzing voor de uitspraak). Aangezien het leren van het schrift erg lastig is, wil men het schrift proberen te vereenvoudigen. In 1979 heeft de regering het pinyin-systeem (= fonetische spelling van het Chinees) geïntroduceerd. Dit wordt ook wel de ‘romanisering’ (westerse spelling) van de Chinese karakters genoemd. De Chinese hoofdstad Peking heet nu Beijing en het voormalige Canton, Guangzhou.
Het moderne Chinees kent enkele duizenden karakters in ruim duizend klank/toon-combinaties. Je ziet dat als Chinezen elkaar niet verstaan, zij overschakelen op de schrijftaal die wel voor iedereen hetzelfde is. De ene Chinees mag dan de ander niet verstaan, hij kan wel zijn tekst lezen. De Chinese taal is een moeilijke spreektaal omdat het gebruik maakt van een andere structuur en klanken dan het Nederlands. Het putonghua kent vier verschillende hoofdtonen waarop de taal uitgesproken kan worden. De combinatie van klank en toonhoogte bepalen de betekenis. Omdat de betekenissen van woorden behoorlijk met elkaar in tegenspraak kunnen zijn al naar gelang de toonval, is het zaak de klank zorgvuldig uit te spreken. Hao zonder toonteken kan onder andere "goed" (van "ni hao ma?" Gaat het goed?), "nummer", "verbruiken" of "oester" betekenen.
Haal binnen een Chinese krant. Zoek de karakters van Nederland (Helan) en China (Zhongguo).
China
Nederland Ga rechtsaf St. Jacobstraat. Stop even bij de Chinese kapper Whenzhou op nr. 13
Vlak voor grote feesten als Chinees Nieuwjaar of verjaardagen gaan Chinese mensen naar de kapper en kopen nieuwe kleren. Het symboliseert een nieuw begin.
Wat voor behandeling kan je bij de kapper nog meer krijgen?
Chinees Nieuwjaar of Lentefestival (Chun Jie) is het belangrijkste feest van het jaar, waarbij iedereen minstens twee dagen vrij is. Het is een familiefeest bij uitstek waarbij de Chinezen samenkomen in het ouderlijk huis, net zoals bij het westerse kerstfeest. Volgens de berekening van de maankalender valt het Chinese Nieuwjaar ergens rond eind januari / begin februari. Kort voor middernacht gaat het vuurwerk met heel veel harde knallen om de boze geesten te verjagen de lucht in. De eerste dag van het nieuwe jaar is voor familiebezoek. Op de tweede en derde dag bezoeken vrienden elkaar en wisselen wensen en geschenken uit.
5
Zwerfroute Loop rechtdoor. Op nummer 15 is Informatiecentrum Chinatown.
Informatie
Wetenswaardigheden
Vragen en opdrachten
De nadruk bij het Chinese geloof ligt op het leiden van een In het informatiecentrum kun je informatie deugdzaam leven en hoe de mens harmonieus kan leven. over Chinese ondernemers in Den Haag Er zijn verschillende stromingen zoals het Confucianisme, krijgen. het Taoïsme en het Boeddhisme. Confucius (551-479 v. C.) heeft de geest en de gedachten van de Chinezen sterk beïnvloed. Hij predikte de ideale samenleving waarin iedereen de juiste deugden moest proberen na te leven en zich moest gedragen in overeenstemming met zijn positie. Het Taoïsme houdt in dat de mensen moeten leven volgens hun innerlijke natuur. Het woord Tao betekent 'het gaan van een weg', een weg die in overeenstemming is met de menselijke natuur. In die natuur schuilt de harmonie van krachten en verstoring daarvan zou leiden tot ziekte en dood. Deze gedachte is later de leidraad geworden voor de Chinese geneeskunst. Het Boeddhisme is de enige stroming die van oorsprong niet Chinees is. Boeddhistische teksten en afbeeldingen werden helemaal uit India via de Zijderoute naar China gebracht, waar het behoorlijke veranderingen onderging. Centraal staat het lijden van de mensen en het bereiken van de verlichting door zuiver te leven. Het meest karakteristieke beeld van Boeddha, dat typisch Chinees is, is de afbeelding van de zogenaamde 'lachende Boeddha'. Een vrolijk lachende Boeddhafiguur met een dikke ronde buik symboliseert rijkdom en vruchtbaarheid. Elk pas getrouwd Chinees echtpaar zal niet vergeten een offer aan deze Boeddha te brengen. Een van de oudste uitvindingen uit China is het papier. De Chinezen zijn ware papierkunstenaars. Voor alle gelegenheden maken en vouwen ze van papier de prachtigste versieringen en objecten. Deze vouwkunst heet origami. De Chinese vlag: Rood is de kleur van de eigenlijke Chinezen (de Han) en van het communisme. De grote ster symboliseert de leidende rol van de communistische partij. De vier kleinere staan voor de boeren, de arbeiders, de kleine burgerij en de (vaderlandslievende) landbezittende klasse.
Probeer een ster te vouwen volgens de vouwmethode in de bijlage.
6
Zwerfroute
Informatie
Wetenswaardigheden
Vragen en opdrachten
Het theedrinken in China is een heel ritueel. Tijdens een theeceremonie worden de kleine kopjes en de pot omgespoeld met gloeiend heet water, waarna thee in de pot wordt gestopt en kokend water wordt toegevoegd. Na korte tijd wordt de thee geschonken en meteen gedronken. Er zijn vele soorten Chinese thee. In de restaurants schenkt men meestal automatische jasmijnthee, maar je kunt ook vragen om zwarte, groene, lindeof magnoliathee.
Wat zie je niet in een kopje Engelse thee en wel in een kopje Chinese thee?
In de vegetarische winkel vind je ook voedsel dat in de vorm van dieren is gemaakt.
Ga weer terug naar de Wagenstraat. Stop bij de Vegetarische Toko Sie San op de hoek, nr. 86.
Chinezen houden van lekker eten en ook van gezond eten. Vegetarisch eten is al jaren een trend in Hongkong en Taiwan. Vele kiezen voor vegetarisch eten uit geloofsoverwegingen, anderen gewoonweg omdat het gezond en lekker is. Om de vegetarische producten nog aantrekkelijker te maken zijn deze gemaakt in de vormen van verschillende dieren
Steek de straat over en stop bij het restaurant Kee Lun Palace op nr. 93.
Een goed voorbeeld van de Chinese bouwstijl vind je in de voorgevel van dit restaurant.
De Chinees bestelt meestal verschillende gerechten. Er worden zoveel schotels besteld als er mensen om de tafel zitten; soms wel meer als teken van rijkdom. De gerechten worden in het midden van de tafel op een rond draaiplateau (lazy daisy) gezet. Het is de bedoeling dat je van alle schotels steeds een beetje in je kommetje schept. Om de mogelijke overgebleven gaatjes in de maag te vullen, wordt aan het eind van de maaltijd de soep geserveerd. Chinezen vinden het erg vreemd om de soep als eerste gang op te dienen omdat alle gerechten dan in de soep plonzen. Het voedsel dat geserveerd wordt, is op zo’n manier klaargemaakt, dat je geen mes nodig hebt. De Chinezen eten dan ook met stokjes.
In deze bakkerij vind je allerlei lekkernijen. Hartig en zoet gebak waar verschillende stijlen en smaken bij elkaar komen; bijvoorbeeld een broodje kaas met zoet ui of een egg-puddingtaartje.
Veel Chinezen hebben heimwee naar het voedsel uit hun moederland. Ze komen dus graag naar de Chinese winkels om daar hun vertrouwde producten en lekkere hapjes te kopen. In Nederland zijn er twee grote Chinese bakkerijen. Je vindt hun filialen in Rotterdam en Den Haag. Op zondag zijn de bakkerijen gesloten.
Loop rechtdoor en stop bij de Chinese bakkerij St. Annies op nr 77
Welke dieren kom je in de diepvries allemaal tegen? Kijk daarvoor maar eens in de diepvries van deze winkel.
Welke bijzondere dieren zie je op de voorgevel en wat symboliseren deze dieren?
7
Zwerfroute
Informatie
Loop door naar meubelzaak Oriëntique op nr. 79
In deze meubelzaak - een voormalige bioscoop vind je onder andere oosterse meubelstukken. Het is net een miniatuur museum met antiek. Sommige stukken dateren van de Ming dynastie (1368-1644) en de Qing dynastie (1644-1911). Naast meubels vind je hier ook schilderijen, beeldjes, vazen en andere typische oosterse spulletjes. Midden in de winkel zie je een verkleinde replica van het beroemde "Terracotta Leger" van de Gele Keizer, de eerste Chinese keizer. Bij zijn grafcomplex zijn in 1974 ruim 4500 grote beelden ontdekt. Nu is de grafheuvel net zoals de Chinese Muur een van de belangrijkste toeristische attracties.
Wetenswaardigheden
Vragen en opdrachten Tel het aantal soldaten en het aantal ambtenaren van de replica van het Terracotta Leger. Zoek in de winkel de twee grote leeuwen die gebruikt worden bij de viering van het Chinese nieuwjaar. Wat zijn de kleuren van hun manen?
In het echt is elk beeld net zo groot of zelfs groter dan een mens en elke gezichtsuitdrukking is verschillend; hieruit heeft men geconcludeerd, dat de Chinezen vroeger veel langer moeten zijn geweest en dat echte soldaten model hebben gestaan. Het leger bestaat uit een deel soldaten en een deel ambtenaren. Aan kledij en uitrusting kun zien bij welke groep ze horen. Steek de Wagenstraat over en ga de Chinese videotheek Tin San op nummer 58 binnen.
Zoals wij soaps hebben als Goede Tijden Slechte Tijden hebben Chinezen ook hun soaps uit Hong Kong en China. De laatste jaren kan men ook met de decoder nieuws, (teken-)films en soaps zien. Hierdoor is het aantal klanten van de videotheek afgenomen. Het voordeel van een band huren bij de videotheek is, dat je in één adem de hele serie kan bekijken. In de etalage zie je de posters van de nieuwste soaps. Sommige spelen zich af in de moderne tijd en andere in het verleden. Aan de kleding kun je het verschil zien.
Vergeet niet te kijken of je in de winkels een gelukskat tegenkomt. Heeft de videotheek een videoband met het verhaal van Aap Sun?
8
Zwerfroute
Informatie
Loop door langs de Chinese mobiele telefoonzaak GSM. Ga rechtsaf: Gedemtpe Brugwal. Stop bij de Chinese medicijnenwinkel op nummer 5.
Rechtdoor en loop verder met de markthof aan je rechterhand. Bekijk hier de Chinese toko Ming Kee en de snackbar. Eindpunt van de route
Wetenswaardigheden
Vragen en opdrachten
In deze medicijnenwinkel zie je een bord van een mens met de 12 energiebanen of meridianen waar het bloed langs stroomt. Met acupunctuur worden er naalden op de verschillende punten langs de meridiaan geplaatst. De bloedbanen die verstopt zijn, worden door middel van de naalden weer vrij gemaakt. Op deze wijze gaat de pijn of de ziekte over. Op de ruit zie je een afbeelding van de voet met massagepunten. Die drukpunten staan in verbinding met de organen. Door de voet te masseren veroorzaak je een heilzame werking.
Wat wordt gestimuleerd door het masseren van de grote teen?
Als beloning voor jezelf kun je hier een lekker Chinees hapje kopen.
Naast typisch Chinese hapjes worden er hier ook Indische hapjes verkocht. Ook kun je hier de ingrediënten kopen voor het volgende recept: 800 gram witte rijst 80 gram in kleine stukjes gesneden Tja Sieuw 80 gram kleine garnalen 40 gram doperwten 2 eieren 1 uitje in kleine stukjes gesneden beetje sesamolie 1 theelepel zout _ theelepel ve-tsin 1 theelepel soyasaus Verwarm 3 eetlepels olie in de wok en voeg de Tja Sieuw en de kleine garnalen toe. Klop 2 eieren, doe die met de witte rijst en de doperwten erbij in de wok en roer alles om. Breng het op smaak met het zout en de ve-tsin en roer het tot de witte rijst heet is. Doe dan soyasaus, een scheutje sesamolie en het uitje erbij, roer het even en klaar is de maaltijd! Eet smakelijk! Man man chi !
In het Atrium vindt de jaarlijkse Kinderboekenmarkt plaats. Uitgebreide aandacht is er voor de Chinese vertelcultuur en de karakters van het Chinese schrift. Probeer de karakters na te tekenen. kind
Gelukkig nieuwjaar (san nien fai loh)
9
De vis symboliseert overvloed, rijkdom. Het woord voor vis, 'yu', is klinkt hetzelfde als 'yu' dat overvloed betekent. Wanneer een vis samen met een kind wordt afgebeeld, staat dit voor de wens 'dat u veel succesvolle zonen mag krijgen'. Het woord 'goudvis' (jinyu) betekent aldus 'goud in overvloed' - vandaar dat het houden van goudvissen erg populair is. Ook de bamboe is een gelukssymbool. De plant is geliefd om zijn sterkte en buigzaamheid. De bamboe is altijd groen, blijft als het ware altijd jong. Symbolen in de Chinese cultuur
De draak is misschien wel het meest afgebeelde symbool in China. Al eeuwenlang is dit mythische dier onderwerp van verhalen en fantasieën en nam dan ook letterlijk en figuurlijk honderden gedaanten aan. Op het platteland zag men de draak als brenger van onweer en regen, wat zowel vreugde als angst kon betekenen. Door regen werd de draak symbool van de vruchtbaarheid. Zijn ontwaken uit de winterslaap valt samen met de komst van de regen. Ook wanneer hij opstijgt naar de hemel volgt er regen; twee draken die met een parel of bal spelen, symboliseren de donder. De draak is ook het symbool van de Chinese keizer. Die was niet alleen de zoon van de hemel, hij was ook de zoon van een hemelse draak. De draak wordt al sinds 4000 v. Chr. als versiering gebruikt. Hij is ook terug te vinden in de Drakendans, die oorspronkelijk als regenbrengende dans werd uitgevoerd, maar nu een belangrijk onderdeel van de festiviteiten van het Chinese Nieuwjaar is. Daarnaast worden elk jaar op de 5e dag van de 5e maanmaand Drakenbootraces gehouden.
De perzik (tao) is vol symboliek; de bekendste associatie is die met lang leven en onsterfelijkheid. In 'De reis naar het Westen' komt ook het volgende verhaal voor: In de tuinen van de Koningin Moeder van het Westen (Xi Wang Mu), een godin die in het Kunlun gebergte woonde, stond een perzikboom die maar een keer in de duizend jaar vruchten droeg. Bij een zo'n gelegenheid, waarbij ze alle Onsterfelijken uitnodigde voor een feestelijk diner, stal Aap Sun alle perziken van de boom - en werd onsterfelijk.
www.kinderboekenstad.nl Colofon van het Zwerfverhaal : De Reis naar het Westen © Stichting Vi-taal, 2003 samenstelling Claudia Leung Hetty Looman Marijke de Jong foto’s Marijke de Jong vormgeving Unit-1
Met dank aan Stichting China Town Den Haag City Mondial Mevrouw Bronkhorst Dim Sum restaurant Harvest Yin Lau Vereniging Yat Hong (Elke dag gezond) Dim Sum Palace Wei-Ping Guo Vegetarische Toko Sie-San Oriëntique Videotheek Tin San Chinese Toko Au Vrije Academie interessante links www.origami.com www.geledraak.nl www.chineesvertaalbureau.nl
10
