Zwarte
vogel
Drentse
Zwarte
Nederlandse
ook
de
Specht
is
bossen;
holen die
zoals
soorten
Kauw,
soort
Manen
lastig
de aantallen in Drenthe eind
de vorige
van
en
eeuw
De bezoekers als Drentse
van
deze veel
van
de
al.
et
is
2009). te
om
De
bomen
Specht
hakt in de
slapen
Het 2008
Zwarte
Nederland fors
te
van
loop
van
paren
gebruiken
zijn
Aan het
in Drenthe terug. Al soort
nog
eens
doel
Drenthe.
dertiger jaren
dikte, in
soms
van
en
bij
met
opnieuw
het
de
dag
een
de Zwarte
Zwarte
werd
in
onderzoek
in
holen
zouden
nestplaatsen
verspreiding het kader
verder
en
de
de
van
van
is
deze
de
verbeelding
soort
zijn
ze
over
op basis
vervolgd
aangewezen
gebruikt. er
clusters er
op
van
holen
voldoende
beperkende
geen
-
en
De Zwarte
factor
specht.
Drentse
Vogel
van
broedvogelverspreiding van
gegevens
aan
leefwijze
status
gebruikt. Tegenwoordig is
achtereen aan
de
Specht de
Spechten zijn standvogel
meerdere holen uit, waardoor
jaren
tot
beschermde
vorige eeuw
territorium. Voor hun
de actuele aantallen
Daarnaast
wezen
geluidenrepertoire en
Drenthe worden meestal Beuken
eventuele verdere
van
de
de bosbouw.
aan
leven vaak
worden
het
specht spreekt blijkbaar
vandaag
broedgelegenheid; gebrek
het vaststellen
in
heeft
veelal in hun
zijn
verschijning,
voorkomende
vermeende schade
voldoende
daarmee
belangrijkste
Specht
de
broeden. Het is mede
hoog ingeschat.
2007 in Assen
in november
Specht
Tot in de
in het voorkomen
was
te
inventariseren. In het verleden
te
2008. De
Nederland
Holen ontstaan. en
Jaar
vogels blijven
oudere
meer
in
De
vanwege
de volwassen
het
van
grootste mensen.
geschoten-
oud bos
in
Drenthe
in
recent
en
meeste
en
hepen de aantallen
de WAD-avond
van
Vogel
Vogelrichtlijn.
kunnen
holen
grote
brengen.
te
van
van
Boommarter
al. voldoende redenen het voorkomen van de kaart
jaar
regelmatig gebruikt worden door andere
verschillende clusters van holen hierdoor dat de
leverancier
enige
Holenduif,
Ruigpootuil (van
het
van
Drewes Hans Olk & Harold Steendam
Remco
De
Martius
Specht Drycopus
biotoop
en
het
Jaar
de Zwarte
nestplaats
worden
verzameld.
88
Drentse Vogels
23 (2009)
Opzet Als
werkwijze
en
uitstek
bosvogel bij en
omvang
houtwallen
voldoende hoeven
het
beperkt
ouderdom.
we
leefgebied
In
Zwarte
geen
Spechten
de Zwarte
van
de Drentse te
verwachten.
potentieel geschikte gebieden werden geselecteerd: kleinere
mogelijk geschikte verleden
Zwarte
Zwarte
kunnen
de
en
leefgebieden lastig
daarbij
hoge
tot
bos
van
enige
van
agrarisch gebied moesten
boswachterijen de
meegenomen.
met
in. Alle
we
en een
aantal
gebieden waar in de selectie
Bij
het de
van
waarneming.nl gebruikt.
uitgebreide geluidenrepertoire flink
mate
stellen. Alles
vast te
in
De bossen
de Drentse
zich via het
echter door de
zijn
en
beukenopstand. Ook
als het recente bestand
luidruchtig zijn
maken. Territoria van
met
voorkwamen werden
Spechten
Spechten
overlap
liefst
zowel de diverse atlassen
gebieden zijn
kenbaar
bossen, het
zich
Specht
veenkoloniën
de grootte
mobiliteit,
van
tezamen
kan
genomen
de
en
gemakkelijk
er
overtelling optreden.
De te
tellers
werd
en
(bezette)
en
laanbeplanting)
Van
het
een
en
en
de
en
deel
gebieden
deze
bossen.
een
Verder
het
van
het
en er
losse
Zwarte
oude
naar
bomen,
met
maal
4-5
het zoeken
van
beukenpercelen
name
“kliuuu” werd
informatie
keuze
waarnemingen moesten op
Van
Dijk (2004).
de tellers
konden
Met
als niet
ze
aangegeven
over
gegeven
van
nestboom,
kaarten worden
broedseizoen, zijn geïnterpreteerd. Wanneer
Spechten
dekkend
holenclusters
geluiden (roffelen, lachen, contactroepjes).
klagende
werd
handleiding naar
geen
nesten
het kaartmateriaal
en
meegestuurd.
worden
doorgegeven,
mits
gedocumenteerd.
daarbij bruikbaar.
waren
van
de
die niet of
Het
Witteveen
Dickninge,
geselecteerde gebieden
kwaliteit
Voor
van
afloop
na
meldingen van
overgrote
2008
nestindicatieve
alle
naar
gevonden ging de interpretatie volgens
Dekking
en
de
daarbij uitgaan
actieradius werd benadrukt. De
grote
Vooral nestvondsten
Het
maart
moest
geschikt gebied (voldoende
beschouwen.
te
telformulier werd
Losse
begin
aandacht
vaakgehoorde “kru-kru-kru”en
ingetekend,welke werden
in
nesten
nestindicatief
nestgat
vanaf
gevraagd Speciale
onderzoeken.
gaat
&c
zijn
geen
recente
waarnemingen
en
provincie op
is in
recente
2008
geteld.
karteringen
in
(Ottens 2002), Gees, Mepperdennen (Ottens 2002).
Hollandscheveld
karteringen uitgevoerd.
de website
de
teruggegrepen
Sleenerzand
Jager 2008),
Oosterhesselen,
Klencke
is
Schoonloo
Boswachterij
om
(Hasper
De
potentieel geschikte gebieden in onvolledig zijn geteld
Voor
en
deze
De
Oosterbos
Wijk (Landgoed zijn
niet
geteld
in
gebieden is gebruik gemaakt
waarnemingen.nl.
Resultaten Aantallen Uit
en
onvoldoende om
een
verspreiding
aantal
een
gebieden zijn
territorium
Wijk/Dickninge
Van
de
overige
en
geen
Drentse Vogels
losse
op
te
kunnen
paren
gebieden zijn
23 (2009)
tot
op
voeren.
waarnemingen beschikbaar,
rondvliegendesolitaire vogels Dit betreft
maar
en
zijn
deze
zijn
of
onvoldoende
Assen/Rolde, Hijkerveld/Smilde,
De
Wildenberg/Zuidwolde.
waarnemingen aangetroffen daar
wel
gedocumenteerd, ofwijzen
broeden
op
geen
losse
waarnemingen binnengekomen,
www.waarneming.nl.
We
veronderstellen
noch
daarom
dat
zijn ook
zijn gekomen.
89
Tabel
1. Aantal territoria
2008.
*
is
N=nesten
gebaseerd op zoeken,
T=
en
dichtheid
van
literatuurbron
Zwarte
territoriumkartering,
density of Black Woodpecker in
areas
W=
Gebied
W
-
F=
A=
gebied
met
meer
aaneengesloten,
dan 100 ha bos in
F=
gefragmenteerd,
www.waarneming.nl. Breeding
that contain
of Drenthe in 2008. A= continuous woodland,
territory mapping.
Specht per
(zie werkwijze).
more
numbers
and
than 100 ha of woodlandin the Province
fragmented
woodland.
N= nest
searching,
7=
website for observations.
Bos
(ha)
Fragmen-
Werkwijze
Territoria
N/1000 ha
Method
Territories
N/1000 ha
tatie
Area
Woodland
Fragmented
(ha) Smilde/Berkenheuvel
2700
A
N
Gieten/Borger
2200
A
N
Exloo/Odoorn
1600
A
N
Dwingeloo/Anserdennen
1400
A
Schoon loo*
1250
A
Sleenerzand*
1100
A
Hooghalen
1000
Grolloo Ruinen
Boschoord
2,2
5
2,3
6
3,8
14
10,0
N
3
2,4
N
3
2,7
A
N
3
3,0
950
A
N
750
A
N
A
T
9
12,9 3,3
700
I
6
2
2,1
2
2,7
Valtherbos/Emmerdennen
600
A
N
2
Gees*
600
A
N
3
5,0
Oosterbos
400
A
W
0
0,0
An loo
250
A
N
1
4.0
Noordbarger bosch
200
A
N
1
5,0
0
0,0
Boswachterij
Spaarbanckbos
100
A
N
Veenhuizen
900
F
N
3
Uffelte/Havelte
800
F
I
10
600
3,3 12,5
F
N
1
Schipborg/Zeegse
400
F
N
1
2,5
Assen/Rolde
400
Norg/Peest
1,7
F
N
0
0,0
Roden/Steen bergen
350
F
N
1
2,9
Vledder/Frederiksoord
300
F
I
1
3,3
Hijkerveld/Smilde
250
F
N
0
0,0
Mepperdennen/Witteveen*
250
F
N
0
0,0
Hollandsche veld
250
F
W
0
0,0
Zuidwolde
200
F
W
0
0,0
Westerbork
150
F
N
0
0,0
90
Drentse
Vogels
23 (2009)
Figuur 1. Verspreiding nadruk lag op
Woodpecker in
niet alleen
die
we
per
de
van
voor
oppervlakte niet verder
de
soort
van
Woodland is
in
het bos
van
area
where
data
vanaf 200 ha
vanaf300 ha. In de
belangrijk,
ook
maar
de
gebied waar
Distribution of Black based
are
territory
on
aaneengesloten Oosterbos bij
de andere
Drentse bossen
en
is
en
in
gefragmenteerde
gefragmenteerde bossen
de
gekwantificeerd. Opvallend
hebben
in het
vormen
mate
op
van
het
Emmen
fragmentatie,
eerste
(400 ha).
de
gezicht Dit bos
is
dus te jong voor Zwarte
mogelijk
Ook
waar
territoria werden
in kleinere
gebieden waar
de nadruk sterk
de dichtheid
lag
op
10
paar per
gekarteerd
(Boschoord)
dergelijke werkwijze
in het
de dichtheid
Uitzondering vormt Dwingeloo met
waarnemingen. een
the
grey,
het
grijs,
zoeken is gearceerd.
te broeden.
om
enige grote bosgebied
blijkt bij
nesten
aaneengesloten bossen
grotere bosgebieden (>1000 ha) ligt
1000 ha.
Drenthe 2008. Bos is
provincie
nests is hatched
aanmerkelijk jonger dan
Spechten In de
komt
in
plaats
min of meer een eenheid
overigens
afwezigheid echter
searching
Specht
bosgebieden die is
Specht
Drenthe in 2008.
mapping instead of
De Zwarte
Zwarte
territuriumkarteringin
of
zonder uit
tussen 2
te
gaan
en
4
paren het
tegelijkertijd
van
nestindicatieve
gefragmenteerde bossen (Uffeltc/Havelte)
ongeveer
nesten en
algemeen
1000 ha. Dit is
vier keer
nestindicatieve
zo
hoog
als in
vergelijkbare
waarnemingen.
Nesten De
tellers
Zwarte
jongen
hebben
in
of
beklommen
Drentse
tijdens
het
broedseizoen
Specht zijn aangemerkt. Bij bij
voor
Vogels 23 (2009)
het het
nest
heeft
ringen
van
11
totaal 45
nesten
waargenomen. de
is
holen
broedsucces
In de
gevonden
boswachterij
jongen (J. Santing).
die
vastgesteld Exloo
In het nest
als
nest
doordat
zaten
van
de
de teller
is één nestboom vier
jongen,
drie
91
Figuur 2. Expositie Zwarte
van
Specht
holes of Black
vrouwtjes
1
en
door
overgenomen redenen De
een
Lariks
het
laagste
4. Van
genoteerd (Figuur 2).
27
jongen
de
eik
(9).
Het
of dat
de
van
ze
om
onduidelijke
gebleken. Beuk
Het
hoogste
Grove
(32),
bevond zich
gemiddeld
nest
zat
nestopening door
14
op
de tellers
niet uit maakt in welke
specht
begin
afrondingsfase zijn
weten
nest
(n=28 nesten).
richting
te
dat de eieren
de
in
ze
aangetroffen,
dat het de
lijkt
entrances of 27 nest
is berekend
dat
Boommarter is niet
het maaiveld is
27 Drentse nesten
van
of
Exposure
bekend
Amerikaanse
nesten
de variatie
Uit
de
is
boomsoorten
en
meter boven
op
van
nestholen
nesten door
van
(1)
nestopening
(Holenduif en Boomklever)
soorten
verschillende
vijf
in
zijn
hoogte van 7,2
en
aantal
de
in 2008.
Woodpecker in Drenthe in 2008.
de meetgegevens
een
andere
(2), Zilverspar (1),
meter
de
Van
verlaten. Overname
zijn
nesten
Den op
mannetje. Uit
zijn uitgekomen.
mei
van
richting
nestopening wordt gemaakt.
Discussie
conclusie
en
Verleden Bewoners
genieten.
Drenthe
van
hebben niet
Nadat in 1913
de
plaatsvond (o.a. Hustings werd de
et
al
werden
2006)
genoeg
Het
Drenthe
-
In die
bos
zal dan
in Drenthe
maar
jaren
toen
was
ook niet
er
grote,
het
jaren
1982). 1972
boktorlarven
Spechten
De bossen
en
en
de
in
het
de
Dit
artikel
Manen Os
waarna
kwam
nestgaten
en
van
deze
kunnen
Limburg
in
in Twente
broedgeval
eerste
in
Oosterhesselen
de Zwarte
Specht
specht, geschikt
voor
die
van
rijk
de
van
is
vorige
tevens
Van
den
1975-79
dat de
Brink en
en
de
eeuw
wijze
300-350
1996) van
paar
verder
en
terwijl
was,
op ten minste
de
oud
-
vanwege
Manen
de
soort
door in
van
25
al wel voldoende
paar die
(Van Dijk
ontstonden
rottende
stobben
huisden van
(Van
er
in beide
hoog
waren
Drentse
de
periode
avifauna's
zouden
1987-95
veel
Door de te
100
ruim
Manen
Manen
uitgekomen.
interpreteren daarbij, voor
6c in
met
zijn voorlopige paar
beschreven
1998).
daarop volgende uitbreiding, nader
te
der
1998).
Willem
Drenthe’
Specht
loop
gekoloniseerd. Voor
in Drenthe
hoogtepunt
de
geworden bossen,
er
stormvlakten
impuls
heeft
Specht
de
bij landgoederen. In
vinden
(Van
het
berekening
de Zwarte
al.
en
mieren
aantalschattingen
et
uit
ouder
Op
de Zwarte
vestigingen van
aanwezig
een extra
daalde.
een
wetente
schatting
aan
vestiging in Drenthe, met
vond
1982;
een
eerste
ondertussen ook al ouder
en
schaars
vermoedelijk
aantal betreft
territoriumkarteringen paar
flinke,
vervolgens
de stand
‘Aantalverloop
artikel is ook de
Van
1929 het
weinig, voor
behorend
bossen,
deze bossen ook
jonge aanplant
tachtiger jaren
provincie.
Van
van
werden
1973 gaven
dat de
geweest
niet alleen voorzien
aantalspiek bereikt, in
rond
1982). Bij Dwingeloo
maar
nog
geschikte nestgelegenheid nog
Halverwege
Os
Specht
Nederland
voor
geslaagde broedgeval
eerste
“hoogovaal vormige”
in al wel oudere
foerageermogelijkheden waren, Os
6c Van
in Drenthe
toevallig zijn
plaatsvonden
hebben Zwarte
1960,
92
1915
in
de Zwarte
aanwezigheid van
aanwezig.
jaren is Drenthe
255
en
plaats (Van Dijk
de eerste, kenmerkende
gevonden.
de
de
van
gevonden (Haverschmidt 1942), vond waarschijnlijk
provincie
Van
altijd
geregistreerde broedpoging
eerste
In dit
beschreven.
(Van Dijk de
6c
gebruikte
aantallen
hoog liggen.
Drentse
van
De
Vogels
23 (2009)
verspreidingskaart dan
1996) geeft
de Zwarte
van
ook
De laatste
schatting
Atlas
de Nederlandse
uit
van
79
op
113
tot
dateert uit 2002.
Friesland)
Deze De
atlas
kan
leegloop
zijn
onderzocht.
de
periode
Noordsche
Veld
(1243-44) bij
van
kwam de
Van
den
Brink
er
1998-2000
jaren
schatting
de
voor
et
al.
(Drenthe blok
geen
broedvogelatlas uit
en
was
de
voor
provincie atlas laat
laatstgenoemde
in
Nederland
leeg, terwijl
omdat
zijn,
een
enkele
gevolg geweest
atlas. Ook
eerste
deel
een
de
waar
van
soort
(Teixeira 1979).
1979
nu
in
zijn
nog
soms
blokken
van
gebieden
Wilhelminaoord
Meeuwenveen-Uffelterbinnenveld
(1626-43/44),Rustoord
Havelte
daarvan
(1242-45)
Landarbeid
en
zijn:
Asserbos
Vledder
Wilhelminaoord Havelte
geen
(1617-35),
Wateren
(1647-34), Overcinge
losse
jaren
(1626-54, 1636-14), Adelhof
clusters
twee
al
waar
slecht
te
een
zichtbaar. Voorbeelden
nog
(1244-43),
Balloo
bij
1998-2000
in
bijvoorbeeld
(kilometerhokl223-41), Peelinckbos
Frederiksoord
(1626-55), Schietbaanbos
uit de
gegevens
veranderingskaart
28 blokken
niet
Tumulibos
Assen,
De
de oude holenclusters
Sterren-AVesterbeekbos
42),
is
Donderen
bij
de
van
de Nederlandse
van
de
van
184 in
(Figuur
1973-77.
leegloop
broeden,
meer
basis
overtrokken
enigszins De
interpretatie ten tijde
spechten
raakten
opzichte
ten
besloeg
Op
in het noorden
atlasblokken
zien. In Drenthe
nieuw verscheen
Drenthe
in
Broedvogels (SOVON 2002)
(van Dijk 2003).
paar
verdwijnen uit veel
het
Specht
rooskleurig beeld.
te
een
(1626-
(1647-42)
en
Rheebruggen Uffelte (1648-22),
Recente
jaren (2002-2008)
Tijdens de is
een
inventarisatie
zijn
bewuste
daarnaast
en
Spechten. een
We
keuze
de
Er is flink
gehamerd op
gepoogd om overschatting
zo
et al.
2007). de
regio's
Dit
Sterk
afwijkend zijn
nesten
de
zoeken
paren
de
hand
Als
we er
nest
vanuit heeft
gaan op
afromen
leiden
paren
5
de dichtheden
in
enkele
zetten
Zwarte dat
en
waarnemingen.
Een
beperken.
voorzichtige
te
zekere
ondertelling
niet voor,
omdat in de
tot een
komen
te
van
territoria hebben
op
in Drenthe
Bovendien
gebieden waar waarnemingen
factor vier
van een
hoger.
Zwarte
De
Specht
in
de
in
de
gebieden
territoria
door
de al
waar
werden
vereist. In
waren
dringt
vraag
is beslist
niet
de
we een
Voor
de
soort
kleiner
wijst
in
een
waarnemers
jaren
intensief
zich
gekarteerd, waarbij deze
op
gebieden
wie
makkelijk
dan
erop
200 ha
dat de bij
de
territoria in
3 in
de hele
Boschoord, provincie
een
Zwarte
paar
en
bij
de
er
en er
is
de
gelijk heeft, zouden dus
verschil in aantal het
optreedt,
erop
of gefragmenteerde
75-
maar
dat Zwarte
bosgebieden
karteringen gevonden
dichtheden
uitsluiten.
gebieden
met
territoriumkartering
3 in Uflelte/Havelte
zou
de
Spechten bij
karteringsmethode
gebied, dan lijkt
factor vier niet kunnen
aantallen
Dwingenloo,
in Vledder/Frederiksoord.
Dit
zou een
nodig hebben
methodes vooral
van
bosgebieden
bosoppervlak.
van
bossen
grote
200-400 ha bos
dat tussen beide
hoog zijn, waarbij
Voorzichtig tot
in
het vaststellen
niet voorkomen in
te
een
ongeveer
minder dan 300 ha
toch wel
te
echter leiden
waarschijnlijk
laag zijn.
overeenmet
dichtheden
de dichtheid
van
invloed
Spechten
doet zich
relatief
gebaseerd
mogelijk
kan
uit
zijn gemist.
nestenzoekmethode
geen
het
zoveel
waarnemers
Spechten grote
territorium
een
bij
het inventariseren
bij
(Smilde, Gieten, Borger).
ongeveer
van
de valkuilen
op
dichtheden
nestindicatieve
noodzakelijkerwijs
gevonden dichtheid
met
probleem
sterk of exact
gezocht naar
kunnen
hoge
dichtheden
wordt
want het
heeft boven
met
gebiedenonderzocht. In de voorbereidingsfase
grote teleenheden
het feit dat Zwarte
hebben
gevonden aantallen
100.
attenderen
de voorkeur
meeste
ze
gebieden als
nestvondst
(Bocca
Aan
om
waarnemers te
interpretatie in gebieden
niet
de meeste belangrijke
gemaakt
daarmee
het
en
zou
(gelijkblijvend)
1
aantal paren op 55 paren
komen.
Drentse Vogels
23 (2009)
93
Reconstructie De
Drentse aantallen
vergelijking
van
de
Manen, 1998). Van de
halverwege hooguit
iets
vervolgens huidige van
enkele
toen
in
aantal
tempo 55
in de
paren
lijkt
waarheid.
In 2002
territorium
zes
tegen
derde
weer een
paar
Manen
Manen
(Figuur 3).
over
Deze
neergang
Foto
zo’n
Specht
meerdere holte in
bleef het
is
groot
snelle
kelderde
aantalspiek
het
vooral omdat op aan, en
van
Manen
en
aantal Het
uitging
Zuid-Drenthe, die
er
ook
tegen
in
vijf
ze
Manen)
de
lage
wel
volgt.
aantal min of meer
voor
als
het
eerst
in
Drenthe
monitoring, en
toename,
aan
het eind
de
in 2007
broedparen. snel
anders werd
nergens
door Arend tot
5
slechts één
jaren
van twee
die voortduurt
van
in 2002
sinds
drie
waarschijnlijk nogal
in Zuidwest-Drenthe
een
Zo
voor
slechts
(waaronder
en zes
Jannes Santing
zich
niet de hele
waarschijnlijk Gieten/Borger
jarenlang bestand
dichtheden
geschikt
gebied gedaan
afname
na een
in
(dit onderzoek)
trof
Hooghalen vestigde
dat is
zoeken
2008
In Odoorn/Exloo
van
maar
goed
van
het eind
dit
Dijk
van
de
jaren negentigstabiliseerde
gelijk.
in
een
jaren gebruikte
een
beuk.
22
april 2004,
Boswachterij
Appelscha
vak
Manen).
was
56
(Willem
Clutch of Black
Woodpecker in that
de
aantalspiek
overschat
jaren negentig (van Manen, 1998).
stabiel,
ondanks
tellingen tonen aanvankelijk
waarna een
en
eind
paar
de
Spechten tijdens
factor drie tot vier is
1. Vier-legsel van
Zwarte
van
In
territoriumkartering bij
jaren tachtig, de
2009).
in 2008.
de
en
Na
bedragen.
decennium
2002)
(gegevens W.
aantalsoverschatting,
getrouw
een
met
grofweg genomen
bijvoorbeeld
leidt zo
62
doordat
bemoeilijkt
gezeten..
het laatste
Hoewel tot
heeft
ongeveer
sluit daar
werden
(van
eeuw
wordt
vroeger
dat het aantal Zwarte
vorige
paar
van
geleid tot aanzienlijke overschattingen (Van
gefragmenteerde bosgebiedenvan Midden-
de stand
2009
de
van
niet hebben
gevonden (van
in
vermoedde
tot
paar
met die
verleden veelal hebben
honderd
van
Daarmee
territoria
94
dan
rap
waarschijnlijk
nesten)
Manen
jaren tachtig
meer
aantallen
hedendaagse
territoriumkarteringen in het
a
beech-hole
used several
years.
Drentse
Vogels 23 (2009)
Figuur
3.
de Zwarte
Aantalsverloop van
periode
1968-2008. Bron: Arend
Drenthe
(20 000 ha)
Oorzaak Van
voor
Manen
van
in
1972
en
dat de
Zwarte
zijn 1973
dan in de van
rest van
de
van
veroorzaakt door het
(Van
1995
Nederland
2007
en
en
(2,28 jong
de
in
van
genoeg
van
de
zijn
nesten
tegen
een
000
in de
ha)
in Southwest
de beschikbaarheid
oudere
geen
afnam
aantal
afname in de hoeveelheid
stormvlaktes
produceerden Drentse in 50
in
jaren negentig
marters,
beide. Afname
dichtgroeien
1998). Jammer
Manen
tussen
van
Zwarte
die
data
92
van
waren
over
Spechten
2,34jongen in
de Kauw
is
Gegevens
hierover eerder
waarschijnlijk
uit de
grotere
elke holencluster
vrijwel
door andere holenbewoners
nestplaatsconcurrentie
is onbekend.
competitie
van
(20
territories
voedsel
ontstaan
reproductie niet minder
nesten
(gegevens
Manen).
De invloed
Specht
Specht
predatiedruk door Havik, Buizerd
voorhanden, maar
W.
Woodpecker
aantalsveranderingen
beschikbaar voedsel of een combinatie kunnen
in Zuidwest-Drenthe
Number of Black
in 1968-2008.
(1998) suggereert
door toenemende
zou
Specht-territoria
Dijk.
afgenomen
dan
Zwarte
en
op
de stand
van
de Zwarte
lastig te kwantificeren,
erg
toegenomen
in Drenthe. Voorheen
bossen
van
zijn fragmentarisch
het
vanwege
maar
verdwijnen
kolonies Kauwen in
huisden kleine
Specht.
Blik in de toekomst Tussen
eindjaren negentig en nu lijkt
mogelijk
een
dip
vlak
beschreven
(1998)
vanaf de
na
de aantallen
verdwijnen van
de
wisseling
scenario's
tachtiger jaren
B, waarbij
de
en
lijkt
uit
min of
stagnatie
meer
stabiele
het millennium
daarvan
verder zullen
soort
een
van
van
scenario A
de aantallen
afnemen
tot een
Drenthe, kan voorlopig in
populatie
reëel. Van te
rond zeer
de
de
van
twee
60-70 paar met
door Van
Manen
zijn uitgekomen (aantalsafname het
laag
niveau
van
niveau of
1970).
mogelijk
Scenario zelfs het
ijskast.
Nawoord Met de
Zwarte
provinciale ongeveer valkuilen
Drentse Vogels
Specht
als 'Drentse
aantalschatting
15 van
deelnemers
hebben
het inventariseren
23 (2009)
Vogel
deze
van
soort
van
te
het
meegewerkt zijn
van
Zwarte
jaar'
is in 2008
krijgen. Tijdens de
gepoogd
de
waarnemers
om
een
inventarisatie
bewust
goede
waaraan
gemaakt
van
de
Spechten.
95
Dankwoord
De
is
grootste inspanning
inventarisatie
geholpen:
in
geleverd
Sander
van
der
Jac Hamers, Joop Kleine,Tinus Knegt, Gerrit
Olk,
aanvullende stellen
van
veld.
Arend
Willem
Oost, Aaldrik Pot, Jannes Santing,
Swieten.
van
het
Bor,
Bertil
Zoer heeft
informatie losse
uit
verstrekt.
de
Eelke
waarnemingen van
van
ontbrekende
Scheppers
de website
Summary: Count
Woodpecker in
were
asked
interpret observations carefully to
search for
additional
nests.
Largest
information
his observation.
more
over
300 ha
more
used
are
from
presented
gebieden
species
recent
Willem
(in
may was
be vocal in covered
1 and
a
a
home
website
l.The
Fig.
large
systematically
and
than 200 ha of continuous woodland
fragmented woodland (depending on degree
Table
1 and shaded
area
in
species
of sufficient
steady
in 1998
on
increase
probably
dode
stable,
means
pairs
Fig 1). Assuming
as
that after the first
in 1985
and
is confirmed
by
Landschap
that the
a
sharp
breeding
2008
asked them
and
was
age
can
everyone
found
and in
up
high density
areas
dump in all
breeding
most
Striking to
to
asked them
and for uncovered
where
pairs. This
decline until
in 2008. . In
areas
with
differences in
4 times
in these
higher
areas
is
an
is close to the estimated
in Drenthe
around
1929
1998, the population from
the numbers in SW-Drenthe
and
a
then
(Fig. 3).
dagen oude
13 mei 2004,
fijnspar.
Smilde vak
(Willem van Manen).
About 10 of Black
newly
days
old chicks
Woodpecker in
excavated
dead Norway
96
10
This
100
Simon
Martijn
in nieuwe holte in
Boswachterij 229
about
remained
Foto 2. Circa
jongen
(62 pairs).
to
en
Manen heeft
van
range,
of fragmentation).
artefact of method, we estimate the total for the Province at 56 number
de
het beschikbaar
Woodpecker. We
density probably are explained by method (mainly mapping method resulting in densities
Olk,
Drents
vanwege
the Province of Drenthe
publications
in Table
het
van
bedankt
locate all territories of Black
since the
Hans
Steendam,Tonnie Sterken
wordt
bij
Drewes, Jan Grotenhuis,
concepten.
part ofthe woodland
was
Results
with
areas
to
hebben
personen
Remco
waarnemingen.nl.
eerdere
of breeding Black
volgende
Dijk,
Manen, Aswin Mulder,
Harold
uitgebreid commentaar geleverd op
birdwatchers in Drenthe
De
van
a
hole in
spruce.
Elss|
c9s
;.
Literatuur
�
Bocca M., Carisio L. & RolandoA. 2007. Habitat
use, home
and census
ranges
techniques
Black Woodpecker Dryocopus martius
in
in the
Bijlsma R.G.
atlas van
2006. SOVON-monitoringproject
de
�
Schuyt & Co, Haarlem.
van
schaarsevogels van
en
2001. Algemene
Nederland 2). GMB
Nederland.
KNNV
Uitgeverij.
Haverschmidt
F.
1942. Faunistisch overzicht
de Nederlandsche broedvogels. �
Hustings F.,
Schols
R. &
Brill,
der Coelen J.,
van
van
Leiden.
van
Voskamp P. 2006. Avifauna
van
Limburg.
Kleine J. 2005. Fauna-inventarisatie
Dwingelderveld beheer, �
en
eigen
Nationaal
omgeving 2008. Rapport in
Dwingeloo. limitation in birds.
Academie Press Limited, London. �
SOVON, 1987. Atlas
SOVON, �
van
vogels.
SOVON
�
2002. Atlas van de
2008. Broedvogels 2007. SOVON-
Van
Manen
W.
1998. Aantalsveiioop van de
Specht Dryocopus martius
Fauna 5.
deZwarte
van
�
Van Manen W.,
Pot A..
Nederland,
Leiden.
Ottens H.J. 2002. Broedvogels
Schoonloo
in
P.
van
1996. Broedvogels
Dijk A.,
van
van
M.
Drenthe in 2008.
2002/07. SOVON, Ottens H.J.
Sleenerzand
�
van
Boswachterij
2002. SOVON-inventarisatierapport
Beek-Ubbergen.
2001.
in
Broedvogels
van
Boswachterij
2004. SOVON-inventarisatierapport
Beek-Ubbergen. In:
Verborg, P. 2008. Zwarte Specht.
Vogels
Veluwezoom. Vogelwerkgroep Arnhem
�
Vermeersch G., Anselin A.. Devos
van
Mededelingen H,
in
Limosa 82:49-51.
2004. Atlas
Van den Brink
Nederland.
Ottens G. & Jonker
Uitgeverij,
�
in
Specht
Broednieuws 21: 3-7.
M., Stevens J., Gabriels J. &
Invertebrate Survey
Drenthe.
Van Manen W. 2008. Enkele broedbiologische
aspecten
Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, KNNV
European
in
11: 43-49.
van
e.o.,
Arnhem.
Nederlandse
1998-2000. Nederlandse
K.
Gees in
Boswachterij
Drentse Vogels
de
Arnhem.
Broedvogels
Nederland, Beek-Ubbergen.
& Jager
2001/24. SOVON.
de Nederlandse
Nederland in
Ubbergen.
�
Newton I. 1998. Population
H.
in
2008/01. SOVON
inventarisatierapport 2008/02. SOVON, Beek-
�
Kleine J. 2009. Fauna-inventarisatie
Park Dwingelderveld
�
in
Dwingeloo.
eigen beheer.
C.L. 2008. Broedvogels
2009. Broedende Ruigpootuilen
omgeving 2004. Rapport
en
van
�
Noorden B.,
Stichting Natuurpublicaties Limburg, Maastricht. �
Hasper
Zwarte
Uitgeverij, Haarlem/Utrecht. �
Hustings F.. Koffijberg
Alps.
Bijlsma R.G., Hustings F. & Camphuysen C.J.
(Avifauna
Boele A.,
Dijk A.J,
Plate
Vogelonderzoek
1993. Ecologische
Nederlandseroofvogels.
�
Van
K. &
Ardea95: 17-29.
�
�
the
Os B. & Venema
de Vlaamse
van
van
K., Herremans
der
Krieken B.
broedvogels 2000-2002.
het Instituut
voor
Natuurbehoud
23. Brussel.
Drenthe. Van Gorcum,
Assen. �
Van Dijk A.J. &
van
Drenthe. Van Gorcum, �
Os B.L.J.
1982. Vogels
Assen
Van Dijk A.J. 2003. Aantalschattingen
�
17:1-14.
Van Dijk A.J. 2004. Handleiding Broedvogel
Monitoring
Adressen: Remco Drewes,
van
broedvogels in Drenthe in 1998-2000. Drentse Vogels
van
Project. SOVON Vogelonderzoek
De
Hilde
44.
9472 WG
Zuidlaren,
[email protected] Hans Olk, Doevenkamp
32, 9401
MD
Assen,
[email protected] Harold
Steendam, Ronkelskamp
9468 EM
21,
Annen,
[email protected]
Nederland, Beek-Ubbergen.
Drentse Vogels
23 (2009)
97
