Zomerse inspiratie
De tweede nieuwsbrief van dit jaar ligt voor u. Het is een editie geworden waarin twee interessante ondernemingen centraal staan, te weten Lankhorst Engineered Products in
Nieuwsbrief juni 2014
Sneek en Lemar in Soest. We spraken met hen over de gang van zaken binnen hun bedrijf en hoorden positieve berichten. Beide interviews laten zien dat er in ons land altijd mooie bedrijven bezig zijn om het nog beter te doen. Met passie en ambitie, bevlogenheid en inzet, betrokken mensen en – hoe kan het ook anders – voortdurend verder willen gaan door innovatie. Beide zijn wat ons betreft voorbeelden van die zogenaamde ‘verborgen kampioenen’ die, vertrouwend op hun eigen kracht, langzaam maar zeker doorgaan met wat ze doen en daar steeds beter in worden. Wij hopen dat u door hen wordt geïnspireerd! Ter inspiratie is ook de leestip: het boek Good Strategy Bad Strategy. Zeer aan te bevelen vakantielectuur, zij het dat het soms wel handig is om tijdens het lezen aantekeningen te kunnen maken. Het is een echt goed en praktisch boek over strategie. U weet wel: het lange(re) termijn actieplan om de gestelde doelen dichterbij te brengen. Verder vertellen we u over een aantal nieuwe opdrachten en een vervolg op zakendoen over de grens. Wij zijn namelijk aangemerkt als exportadviesorganisatie in het kader van de Subsidieregeling internationaal ondernemen 2014. Tot slot een vraag: is uw organisatie fit genoeg? Voor nu? Voor straks? Voor de toekomst? Wij zijn bezig om de zogenaamde Business Success Index te ontwikkelen, naar analogie
}} Verborgen kampioenen in Nederland: in gesprek met Sjouke Tjalsma, Lankhorst }} Is uw organisatie wel fit genoeg? Ontdek uw BSI
}} Verborgen kampioenen in Nederland: in gesprek met Leonard Bult, Lemar
}} Starters International Business: coachingstraject voor internationale aanpak }} Leestip: Gwood Strategy Bad Strategy van Richard Rumelt
van de Body Mass Index. Toepasselijk in deze WK-periode om te ontdekken of uw onderneming fit genoeg is om deel te nemen aan de wedstrijd. Wij wensen u veel leesplezier, inspiratie en een mooie zomer!
Nieuwe opdrachten Ook het afgelopen kwartaal hebben we weer mooie opdrachten ontvangen, zoals: • het opstellen van de winnende strategie voor een installatiebedrijf; • het doorlichten van een organisatie in financieel zwaar weer; • het opzetten van een managementsysteem voor een snelle groeier; • het scholen van medewerkers van een accountantsorganisatie in adviesvaardigheden; • het afnemen van een test om de fitheid van de onderneming te meten bij diverse ondernemers; • het op interim-basis ondersteunen van een bedrijf als financieel directeur.
Werkt verhelderend | juni 2014 | 1
Verborgen kampioenen in Nederland In gesprek met Sjouke Tjalsma
Over Lankhorst Engineered Products Lankhorst Engineered Products is nu al veertig jaar wereldwijd succesvol
Dit keer zoeken we een verborgen kampioen op in Friesland, Lankhorst
met het ontwikkelen van innovatieve
directeur Sjouke Tjalsma over de maakindustrie in Nederland, over samen-
Lankhorst Euronete Group dat in
Engineered Products in Sneek om precies te zijn. We spreken algemeen
werken in de keten en over lean management. Ten slotte heeft hij ook nog een paar tips voor ondernemers die internationaal zaken willen gaan doen.
Hoe ben je verzeild geraakt in de kunststof recycling?
en duurzame kunststofproducten. Het bedrijf is onderdeel van de Royal 1998 ontstond uit een fusie tussen het Portugese Grupo Euronete en het Nederlandse Lankhorst. De Royal Lankhorst Euronete Group is uitgegroeid van een regionaal familiebedrijf
Ik werk sinds 2003 bij de Lankhorst-groep. Ik ben begonnen bij Ekon in Limburg en na
tot een wereldwijd opererend bedrijf
een aantal stappen binnen de groep nu algemeen directeur bij Lankhorst Engineered
met leidende posities in markten
Products. Daarvoor werkte ik tien jaar bij Vanderlande Industries, ook een mooi maak
voor onder andere touw, industriële
bedrijf, maar wat minder verborgen. Ik heb nu een vrij brede functie, maar gelukkig kan
garen, visnetten, versterkt composiet
ik wel steunen op een technische achtergrond. Ik heb werktuigbouwkunde gestudeerd
materiaal en gerecycled kunststof.
aan de Universiteit Twente. Ik wilde aanvankelijk – net als veel van mijn klasgenoten – een
Sinds juli 2012 is de groep onderdeel
bedrijfskundige studie volgen. Maar mijn wiskundedocent gaf me de tip eerst maar eens
van de Amerikaanse WireCo World-
‘een diepe sloot over te steken’. Die ‘brede sloot’ zou dan eventueel later wel komen.
Group, gespecialiseerd in de productie
Andersom is een stuk lastiger.
en verkoop van staaldraad en staal kabel in verschillende eindmarkten. De
Dat bleek een heel goede tip te zijn. Zeker in de maakindustrie is het belangrijk dat je
divisie Lankhorst Engineered Products
technisch inzicht hebt. En via een aantal managementopleidingen heb ik mij in de loop der
bestaat uit de onderdelen Ekon
jaren ook kunnen verbreden. De keuze voor werktuigbouwkunde was dus een goede zet.
(Born, Limburg), Lankhorst Recycling
Ik zie dat nu ook terug in de arbeidsmarkt: de maakindustrie staat te springen om goede
Deutschland (Niederlangen, Duitsland)
mensen, mensen die écht iets kunnen. Iets kunnen bedenken, uitrekenen en maken. Dat
en Lankhorst Mouldings, samen met
vind ik dan ook hét strategische issue van dit moment: de factor mens. Hoe krijg je de
Lankhorst Recycling Products in Sneek.
goede mensen en vooral ook: hoe behoud je ze?
Hoe doen jullie dat? Om je mensen te kunnen behouden, heb je groei nodig. Alleen dan kunnen je mensen ook groeien. Bovendien versterkt dat elkaar. Je moet je mensen de kans geven om zich steeds weer te blijven ontwikkelen. Daarom doen we veel aan scholing in ons bedrijf. Dat moet ook wel, want de machines en de producten worden steeds complexer. Daarnaast hebben we regelmatig overleg met andere bedrijven in de regio. We wisselen onze kennis en ervaring uit en kijken hoe we samen dingen kunnen oppakken. Want iedereen heeft het lastig om de juiste technische mensen te vinden. Daarom is het goed als mensen een vak leren, als basis. Ik denk ook dat de bedrijfsschool terug gaat komen – dat zien we al gebeuren bij sommige bedrijven.
Kun je iets vertellen over de geschiedenis van Lankhorst?
Een van de producten van Lankhorst
Lankhorst Engineered Products is een relatief nieuwe divisie binnen de groep, alhoewel
Engineered Products: een duurzame
we ook alweer veertig jaar actief zijn. Lankhorst zelf bestaat al sinds 1803, nog steeds op
steiger van gerecycled kunststof
deze locatie in Sneek.
Werkt verhelderend | juni 2014 | 2
Begonnen als touwslagerij stapte Lank-
series, met veel ontwerptijd. R&D gaat
horst in de jaren 60 van de vorige eeuw
met ons mee naar de klant, maar kijkt aan
over van sisal naar kunststof vezels. Daar
het eind van het project ook in de fabriek
kwam echter redelijk wat restafval bij vrij.
of het product er zo uitkomt als bedoeld.
Toen in de jaren 70 de oliecrisis kwam en
Daarom zitten verkoop, R&D en produc-
de grondstoffen duurder werden, wilden
tie ook bij elkaar, in Sneek. Wij moeten
we dat afval gaan hergebruiken, recyclen.
het vooral hebben van onze innovatieve
Zo is Lankhorst Engineered Products ont-
producten. Ongeveer 10 tot 20% van
staan. De eerste producten die we maak-
onze omzet komt uit nieuwe producten,
ten, waren puur van onze eigen resten,
producten die twee jaar geleden nog niet
eigenlijk een bijproduct. Onze divisie is dus
bestonden.
ontstaan als een kostenoptimalisatie, maar kans. Inmiddels een mooi bedrijf met ruim
In hoeverre is zo’n succes stuurbaar en planbaar?
240 medewerkers.
Volgens mij is maar 25 tot 35% van je
we hebben de crisis ook aangegrepen als
Hoe zie jij de rol van de maakindustrie in Nederland?
succes echt stuurbaar. Je kunt succes niet volledig managen. Ik geloof dan ook niet dat je je als bedrijf heel erg op de borst
Sjouke Tjalsma directeur Lankhorst Engineered Products
“Wij stellen de technologie centraal. We proberen nét
Volgens mij is de maakindustrie essentieel
hoeft te slaan als het goed gaat. Je moet
voor de hele infrastructuur van ons land:
natuurlijk je kansen pakken en eventuele
van scholen en ziekenhuizen tot en met
waarschuwingssignalen oppikken. Dan
wegen, Schiphol en de haven van Rotter
kan een gebeurtenis als een oliecrisis een
dam. Innovatie is gekoppeld aan de maak-
heel goede trigger zijn om een bedreiging
industrie, daar vinden veel ontwikkelingen
om te buigen naar een kans. En daarbij
plaats. Daarom is er volgens mij wel een
stellen wij onze technologie centraal. Wij
‘revival van de maakindustrie’ aan de gang
proberen nét iets slimmere oplossingen
als basis voor de Nederlandse economie.
te bedenken dan onze concurrenten. Veel
Wij – als maakindustrie – slagen erin om,
problemen in de wereld zijn al opgelost,
Zonder innovatie lijk je bijna niet meer mee te tellen, maar wat is volgens jou innovatie?
ondanks, of misschien wel dankzij, de
maar bijvoorbeeld in hout, staal of beton.
Als het over innovatie gaat, wordt vaak
crisis, succesvol te blijven, en groei en
Wij proberen dan een nieuwe oplossing in
gesproken over subsidies en de rol van de
werkgelegenheid te creëren.
kunststof te vinden, bijvoorbeeld omdat
overheid om innovatie te stimuleren. Of
de regelgeving andere eisen gaat stellen
over grote, tot de verbeelding sprekende
of omdat de bestaande oplossingen niet
projecten. Maar ik denk dat innovatie juist
helemaal optimaal zijn.
ook optreedt tussen bedrijven onderling.
Hoe verklaar je jullie succes? Onze snelst groeiende afdeling van de afgelopen tien jaar is de R&D-afdeling en
iets slimmere oplossingen te bedenken.”
Als wij een nieuw product ontwikkelen,
team van bijna twintig mensen. Stuk voor
Wat maakt jullie producten dan slimmer?
stuk specialisten. Zij zorgen, samen met
Wij innoveren vaak door te zoeken naar
en andere samenwerkingspartners. We
verkoop en productie, voor de continuïteit
een product dat langer meegaat, minder
laten bijvoorbeeld de matrijzenbouwer al
van onze organisatie. Want als je drie jaar
onderhoud nodig heeft of sneller geïnstal-
in een vroeg stadium meedenken over het
lang niets doet aan de ontwikkeling van je
leerd kan worden. Dat laatste is bijvoor-
product. In de keten kan iedereen slimme
product, ontstaan er nieuwe dingen om je
beeld heel belangrijk in de offshore. Hoe
ideeën aandragen en zo krijg je uiteindelijk
heen en ben je niet meer nummer 1 of 2
sneller iets geïnstalleerd kan worden, hoe
een nog beter nieuw product. Zonder een
in de markt. Dat gaat echt heel snel.
goedkoper het totale product wordt. Want
cent subsidie te gebruiken. Innovatie is
Daarom is de driehoek ‘verkoop’ - ‘R&D’
een installatieschip voor de offshore kost
voor ons een kwestie van heel gericht, slim
- ‘productie’ essentieel voor ons. Ik noem
tonnen per dag. Als je het leggen van een
nadenken, in het bedrijf en in de keten
het ook wel de gouden driehoek, ze ver-
pijpleiding dan tien dagen sneller kunt
die we om ons heen verzameld hebben.
sterken elkaar. Wij maken relatief kleine
realiseren, bespaar je algauw een paar mil-
Je kunt het namelijk niet allemaal zelf
joen. Met dat soort innovaties proberen
bedenken. Sterker nog, dat moet je niet
we ons te onderscheiden.
eens willen.
die groeit nog steeds. We hebben een
betrekken we ook onze productie en technische dienst daarbij én toeleveranciers
Werkt verhelderend | juni 2014 | 3
hebben we vanaf het begin gedaan en zo
Dat is ook handig als je op zoek gaat naar
is lean langzamerhand helemaal ingebed
partners, want het is heel belangrijk om
in onze organisatie. Met deze groep col-
betrouwbare partners in het buitenland
lega’s zijn we bij veel andere bedrijven
te hebben. Je kunt ook eens meegaan met
gaan kijken. Zo zijn we naar een brouwe-
een handelsmissie, daar leer je veel van.
rij in Kiev geweest om te kijken hoe zij
En ten slotte: als je iets slims bedenkt, leg
hun productieproces hebben ingericht.
het vast. Zorg dat je je patenten op orde
Sommige mensen waren best kritisch van
hebt. Internationaal zakendoen lijkt mis-
tevoren, want wat kunnen wij nu leren van
schien ingewikkeld, maar in de basis komt
Een kunststof dwarsligger als alternatief
zo’n Oostblokland? Maar we mochten alles
het neer op: je moet een goed product
voor de spoorbiels: geluidsabsorberend en
zien, alles vragen en zij bleken al veel ver-
hebben, je moet weten hoe je het moet
onderhoudsvrij.
der te zijn dan wij. Dat bezoek is dan ook
verkopen in het buitenland, hoe je het
een trigger geweest om dingen anders te
daar krijgt en hoe je je geld binnen krijgt.
gaan doen. Daarna zijn we stap voor stap
Maar het gaat niet in één dag, het is een
aan de slag gegaan, met een samengesteld
proces, waarbij je steeds van anderen kunt
Lean, iedereen heeft het er inderdaad
team, uit allerlei afdelingen. We zijn, met
leren. En als je winst kunt maken met een
over en iedereen wil er iets mee. Terwijl
deze teams, werkplek voor werkplek door
product in het buitenland, ondanks de
het toch echt niets nieuws is. Tijdens mijn
de fabriek gegaan. Steeds in blokken van
extra transportkosten die je moet maken,
studie werktuigbouwkunde hadden we al
twee dagen. Daar hebben de specialisten
dan is dat fantastisch. Zeker in een tijd
colleges in lean management. Volgens mij
uit Kiev ons bij geholpen, ook ter plekke in
waarin de economie in Nederland niet van
gaat het met name over communicatie en
Sneek. Er werd dus tijd en ruimte gemaakt,
z’n plek komt. Als je dan wel vol gas kunt
inzicht. Lean is een kwestie van gezond
plus suggesties voor verbetering werden
geven in landen als Chili, Mexico, Vietnam,
nadenken en je ‘huishouden’ op orde heb-
gelijk ingevoerd. De vooruitgang was heel
Amerika en in Rusland is dat bijzonder
ben. Je ziet nu dat veel bedrijven lean gaan
zichtbaar. Het mooiste vond ik de reactie
prettig.
werken om kosten te besparen. Omdat het
van een van onze medewerkers die zei ‘Ik
moet. Daar geloof ik niet zo in – dan werkt
dacht dat lean weer een bevlieging was,
lean meestal verstarrend. Wij zijn zo’n drie
maar het was voor het eerst in de 25 jaar
jaar geleden met lean gaan werken op een
dat ik hier werk, dat mij iets over m’n werk
Tot slot, wat is jouw gouden tip voor ondernemers in het algemeen?
moment dat het gemiddeld genomen heel
gevraagd is en dat ik mijn ei kwijt kon.
Kijk bij elkaar in de keuken! Mensen
goed ging. Maar er konden ook wel wat
Helemaal fantastisch.’ Kijk, dat is mooi. Zo
vinden het soms spannend om andere
dingen beter. Met name door miscommu-
is er de afgelopen drie jaar veel gebeurd in
bedrijven binnen te laten. Maar je krijgt
nicatie gingen er dingen mis. Daarom heb-
onze organisatie. Lean heeft ons geholpen
er veel voor terug. Het is ontzettend
ben we lean bottom-up geïmplementeerd.
om de energie in ons bedrijf te mobilise-
leerzaam – iedere tip is welkom wat mij
ren. Het is een kapstok voor een proces
betreft. Lankhorst zit bijvoorbeeld in
van continue verbetering. Het is belangrijk
een lean innovation netwerk met zo’n
Drie jaar geleden zijn we in de fabriek
dat iedereen in de organisatie begrijpt
veertig collega’s uit de maakindustrie. In
begonnen, dat is ook de meest zichtbare
waar we mee bezig zijn en waarom we de
dat netwerk vindt een enorme uitwisse-
plek. Sinds een jaar zijn we bezig de slag
dingen doen zoals we ze doen. Lean hoort
ling van ideeën plaats. We lopen elkaars
naar ons kantoor te maken. In feite maken
daar gewoon bij.
lean-rondes. Daar leer je heel veel van en
Een ander modewoord tegenwoordig is lean.
Hoe heb je dat aangepakt?
we een transformatie door van een bedrijf
zijn destijds met de leiding van de fabriek
Heb je tips voor ondernemers die net als jullie internationaal zaken willen gaan doen?
om tafel gaan zitten en besloten als team
Volgens mij is de belangrijkste tip dat je
dat we dit een belangrijk thema vinden,
klein moet beginnen. En ga eerst eens bij
waar we met z’n allen energie in wilden
andere bedrijven informeren hoe zij het
stoppen. Dat voelden we toen en dat
doen, zeker als je nog geen ervaring hebt
voelen we nog steeds zo. Mensen betrek-
met internationaal zakendoen. Andere
ken in het proces is heel belangrijk. Dat
bedrijven zijn best bereid om je daar iets
met allerlei afdelingen (eilandjes) naar een veel meer procesgeoriënteerd bedrijf. Wij
het motiveert geweldig! Dus zoek andere bedrijven op en leer van elkaar. Je kunt het niet alleen.
}} www.lankhorst-ep.com
over te vertellen of contacten te delen.
Werkt verhelderend | juni 2014 | 4
Is uw organisatie wel fit genoeg? Ontdek het met de BSI
Is uw organisatie klaar voor de uitdagingen van nu, van straks en van de
toekomst? Kortom, is uw organisatie fit genoeg? Wij zijn bezig de Business Success Index (BSI) te ontwikkelen, naar analogie van de BMI.
De Body Mass Index oftewel BMI werkt met lengte en gewicht als een maatstaf voor over- of ondergewicht. De BMI wordt vaak ook als een proxy voor de algehele gezondheid
“There is always someone out there getting better than you, by training harder than you.” (Pelé)
gezien. Datzelfde principe passen we met de BSI toe op organisaties. De BSI kijkt naar zes aspecten van gezondheid van een organisatie: (1) geld, (2) mensen, (3) markt, (4) strategie, (5) bedrijfsvoering en (6) innovatie. De beoordeling hiervan door een of meer respondenten uit de organisatie (bijvoorbeeld het managementteam) levert één getal op dat als maat voor de gezondheid van de organisatie kan worden opgevat: • Fit, of het Olympische Minimum Niveau (OMN): de organisatie is fit genoeg om zich te kwalificeren voor deelname aan de wedstrijd; • Elite, of een podiumplaats met medaille: de organisatie laat zien dat zij meer dan fit genoeg is om een van de drie podiumplaatsen te veroveren; • Top, of een Olympisch record: de organisatie zet de nieuwe standaard neer voor alle anderen. Net zoals in de sport zal er moeten worden getraind om verschillende niveaus te bereiken en vast te houden. Dat laatste is minstens zo belangrijk. Immers, alles heeft de neiging te vervallen, ook de conditie, als het niet wordt onderhouden. Wij hebben op de zes aspecten van de fitheid van de organisatie verschillende bewezen trainingsprogramma’s beschikbaar met ervaren trainers om aan de fitheid van de organisatie te blijven werken.
Meer weten?
Wilt u weten wat de BSI van uw organisatie is? Neem contact op met Richard of Hidde.
Richard Zwart
Hidde van der Wal
Tel 06 52 68 47 61
Tel 06 43 37 88 14
Werkt verhelderend | juni 2014 | 5
Verborgen kampioenen in Nederland In gesprek met Leonard Bult
Over Lemar B.V.
Lemar B.V. in Soest is een handels bedrijf in levensmiddelen en zoetwaren. In 2000 gestart vanuit een
Snel groeien als organisatie lijkt aantrekkelijk. Maar het gaat niet zelden
management-buyout van Toms
bedrijf in levensmiddelen en zoetwaren. Na een aantal jaren van snelle
Nederlandse markt. Lemar noemt zich-
gepaard met de nodige groeistuipen. Zo ook bij Lemar in Soest, een handels
Nederland, vertegenwoordigt Lemar inmiddels een tiental merken op de
groei, leek het bedrijf de groei niet meer te kunnen bijbenen. Gelukkig trok
zelf ‘partner in retail’, als intermediair
IJsselvliet, hem helpen stap voor stap de boel weer in goede banen te leiden.
producten op basis van een gezamen
directeur Leonard Bult op tijd aan de bel en kon Bert Gadellaa, adviseur bij Een gesprek met Leonard en Bert over groeistuipen en klankborden.
tussen fabrikant en wederverkoper. In nauw overleg met fabrikanten worden lijk bepaalde marketingstrategie aangeboden. Lemar fungeert daarbij als een verlengstuk van fabrikanten
Ze komen net terug van een afspraak bij de producent van een nieuw product: Frozz,
op het gebied van marketing en sales.
frozen yoghurt. Frozz wordt al een paar jaar met succes verkocht in een aantal zaken in de
In de loop der jaren heeft Lemar een
grote steden en wil nu ook de supermarkten gaan veroveren. Omdat Frozz een gezonder
breed en gevarieerd assortiment opge-
en verantwoorder alternatief is voor ijs, hebben ze Lemar benaderd om hen daarbij te
bouwd. In bijna alle segmenten van de
helpen. Leonard en Bert lopen elk met een koelbox vol Frozz-bekers het kantoor binnen.
levensmiddelenhandel vind je produc-
Het interview begint dan ook niet met het gebruikelijke kopje koffie, maar een heerlijk
ten die door Lemar in Nederland zijn
bordje Frozz. Al snel komen we op het centrale thema van het gesprek: groeistuipen.
geïntroduceerd. Via een grote logis-
Leonard, hoe zagen die groeistuipen bij Lemar eruit?
tieke dienstverlener, die de opslag en fysieke distributie voor Lemar regelt,
“Een paar jaar geleden had Lemar last van groeistuipen: het ging al jaren goed, we waren
vinden de producten hun weg naar
winstgevend en groeiden, maar de snelle groei bracht ook veel rompslomp met zich mee.
praktisch alle afnemers in het food
Als je groeit wordt er steeds meer van je verwacht en ook de regelgeving in de foodsector
kanaal: petrol, drogisten, warenhuizen,
wordt steeds strenger. Door de groei en nieuwe producten kregen we met steeds grotere
catering, speciaalzaken en uiteraard
budgetten te maken. Daar waren we als organisatie niet voldoende op voorbereid. En mis-
de supermarkten en groothandel.
schien nog wel het belangrijkste: ik was niet meer bezig met wat ik eigenlijk wilde doen. Ik
Met merken als Eat Natural, Bionina,
vond het niet meer leuk.”
Mrs Crimbles, Fiorentini en Mani
Heb je daar een verklaring voor?
richt Lemar zich op alles wat gezond, verantwoord én lekker is.
“Ik las ooit een interview met John de Mol, die na de fusie met Van den Ende succesvoller dan ooit was, maar tegelijkertijd zei ‘Ik ben nog nooit zo ongelukkig geweest. Want ik moet ineens vergaderingen voorzitten, waar ik geen verstand van heb en ik vind het helemaal niet leuk. Ik wil op de vloer staan, in de studio, mensen enthousiasmeren en spelletjes bedenken – dáár voel ik me happy bij. Ik wil niet alleen maar vergaderen.’ Dat herken ik heel goed. Ik wil ook graag lekker bezig zijn met producten, nieuwe dingen bedenken en dat was in alle hectiek volledig op een zijspoor geraakt. Ik zat niet meer in mijn kracht en moest te veel dingen doen waar ik helemaal geen energie van kreeg: mensen aansturen, problemen oplossen en van alles regelen.”
Hoe heeft Bert jullie toen geholpen? “Bert en ik kenden elkaar al goed en na een paar intensieve gesprekken besloot Bert bij te springen. Hij is toen letterlijk naast me gaan staan, als klankbord en sparring partner. Het gevoel dat je niet meer alles zelf hoeft te doen – dat gaf al heel veel rust. Maar Bert doet meer. Hij helpt echt mee in de organisatie, ongeveer anderhalve dag in de week.
Werkt verhelderend | juni 2014 | 6
Zo heeft Bert ons de afgelopen twee jaar
lekker is. En de wereld van de fast moving
stap voor stap geholpen de boel weer op
consumer goods spreekt me aan, omdat
de rails te krijgen. Niet alleen door een
die je dwingt om keer op keer te blijven
goede gesprekspartner voor mij te zijn,
vernieuwen. De levenscyclus van food
maar ook door te helpen de hele organi-
is over het algemeen niet heel lang dus
satie naar een hoger niveau te brengen.
je moet steeds weer op zoek gaan naar
Onze salesmensen bijvoorbeeld moesten
nieuwe producten. Maar of het nu food
de stap maken naar omgaan met grotere
is of niet, het belangrijkste is dat ik kan
samenwerkingspartners, grotere budget-
ondernemen. Dat ik onafhankelijk ben
ten en meer financieel inzicht.”
en zelf kan bepalen wat ik doe. Dat is m’n belangrijkste drijfveer geweest.”
Hoe hebben jullie dat voor elkaar gekregen?
Of neem het verhaal achter Frozz: een
“Door ze te trainen, maar ook door ze de
goed betaalde management consultant die
juiste hulpmiddelen te geven. Zo heeft
op vakantie in Amerika de frozen yoghurt
Hoe ben je van drop bij gezonde, verantwoorde producten terechtgekomen?
IJsselvliet een tool gebouwd, waarmee
ontdekt. Terug in Nederland realiseert ze
“In het begin waren we volledig afhanke-
inzichtelijk is geworden wat de bijdrage
zich dat het daar nergens te krijgen is, dus
lijk van Heksehyl. Dat moest anders, vond
van bepaalde producten en beslissingen
gaat ze het zelf maken. Ze gelooft zo sterk
ik. Ik had een ingang naar alle belangrijke
is aan de totale omzet en het rendement.
in het product dat ze haar baan opzegt
supermarkten in Nederland en zag dat
Zo kunnen de verkopers zien wat klanten
en het op de Nederlandse markt introdu-
als een kans om het assortiment uit te
bijdragen aan het resultaat en of een
ceert. Ze gaat helemaal voor haar passie,
breiden. Onze focus kwam toen eigenlijk
bepaalde investering (een marketing- of
dat vind ik mooi.”
al vrij snel te liggen op gezonde, verant-
een kortingsactie) heeft opgeleverd wat beter wat werkt en wat niet. Zo kan ieder-
Heb je zelf altijd al een passie voor food gehad?
een veel beter bijdragen aan het succes
“Nee, eigenlijk ben ik maar toevallig in
van Lemar, niet alleen op korte termijn,
de food terechtgekomen. Na de HEAO
maar ook op de lange termijn.”
kreeg ik de kans om een management
de bedoeling was. We weten nu steeds
Merk je het resultaat?
woorde producten. Dat zag ik toen al als een trend voor de toekomst. Eat Natural is vervolgens onze eerste productlancering geweest en dat werd een groot succes.”
development-traject in te gaan bij Ahold. Van dat enorm grote concern met veel
“Ja, de professionaliseringsslag heeft
overlegstructuren ben ik na een paar
effect. In twee jaar tijd hebben we onze
jaar overgestapt naar een heel klein
omzet weten te verdubbelen. Dat komt
handelsbedrijf, Fridam, dat importeur
doordat iedereen weer doet wat hij moet
van Heksehyl was, het bekende dropje.
doen. Er komt nog steeds van alles op ons
Dat bedrijf werd verkocht aan de fabri-
af, maar we kunnen het nu in goede banen
kant: Toms. Ik werd directeur en na een
leiden. En misschien nog wel belangrijker:
managementverandering besloten ze zich
ik doe weer de dingen die ik leuk vind,
meer te gaan focussen op Scandinavië.
Waarom zijn jullie succesvol?
waar ik energie van krijg.”
Daardoor kreeg ik de kans om alleen
“Ons succes wordt bepaald door op het
verder te gaan met Heksehyl. Vanuit een
juiste moment met de juiste producten
management-buyout ben ik toen onder de
te komen. Een goede timing is essentieel.
naam Lemar verder gegaan.”
Je moet de trends aanvoelen en daar op
Waar haal je die energie uit? “Met nieuwe dingen bezig zijn, beurzen bezoeken en op zoek gaan naar nieuwe
de juiste manier mee omgaan. Daarnaast
beurs rond te struinen en ik vind het nog
Maar je voelt je vast ook thuis in de food?
steeds een kick als ik daar iets in handen
“Ja, natuurlijk heb ik inmiddels ook echt
voor de lange termijn is om binnen elke
krijg waarvan ik denk dat het iets is, en dat
wel iets met food. Wat ik er mooi aan
categorie in de supermarkt een gezond,
het dan drie maanden later in Nederland
vind, is dat je zelf altijd wel een beleving
verantwoord, maar lekker alternatief te
in de schappen ligt.
bij eten hebt. Ik ben een bourgondiër,
kunnen bieden. Want als het niet lekker is,
dus ik vind het leuk om te delen wat
ga je het niet verkopen.
kansen. Ik vind het heerlijk om op een
is het heel belangrijk dat je duidelijk weet wat je focus is. Onze doelstelling
Werkt verhelderend | juni 2014 | 7
In de categorie ijs is dat nu Frozz gewor-
Ik denk dat het heel belangrijk is dat je als
den. Zo vertegenwoordigen we op het
ondernemer vaker stilstaat bij de vraag
moment een tiental merken in Nederland
waar het nu echt om gaat in je onder
en is het meer dan gelukt om de afhanke-
neming. Dat je af en toe een goed gesprek
lijkheid van Heksehyl te verkleinen. Op dit
durft aan te gaan, of dat nu met een
moment maakt dat nog maar zo’n 15% uit
adviseur is of met iemand anders. Zolang
van onze omzet.”
je maar een goed klankbord vindt met wie je de tijd neemt om te reflecteren op wat
Hoe helpt die focus op ‘gezond, verantwoord, maar lekker’?
je doet en waar je naartoe gaat.”
geworden. Die missie hebben we gaande-
Hoe is het om zo dicht bij een ondernemer te staan?
weg ontdekt. En gelukkig merken we dat
“Ik vind het heel bijzonder dat ik als het
“Het is ons onderscheidende vermogen
we daar ook steeds vaker op gevonden worden. Bijvoorbeeld Frozz. Zij vroegen ons of wij de sales wilden oppakken om hun product naar de supermarkten te brengen. Dat is mooi, want het zou eigenlijk zo moeten zijn dat als een inkoper denkt ‘ik zoek iets verantwoords’ dat hij dan automatisch ‘dan moet ik Lemar eens even bellen’ erachteraan denkt.”
Hoe ziet jullie organisatie er nu uit?
“Als je hard wilt groeien, zorg dan dat je organisatie er klaar voor is. Dat je als team kunt groeien, want het is teamwork!”
ware in de ziel van de ondernemer mag kijken. Daar leer ik zelf ook heel veel van. Als adviseur ken je de mooie modellen allemaal wel, maar het is zoveel interessanter om van dichtbij te zien hoe die modellen nu echt in de praktijk werken.”
Leonard, heb jij nog tips voor snelle groeiers? “Als je hard wilt groeien, zorg er dan voor dat je organisatie er klaar voor is. Dat je als team kunt groeien, want het is teamwork!
“Lemar is een heel platte, informele orga-
Daarom is het belangrijk dat die product-/
De belangrijkste les voor mij persoonlijk
nisatie. In totaal zijn we nu met zo’n acht
marketingmanager er komt en op korte
is geweest: als je het gevoel hebt dat het
mensen. Een kleine organisatie dus, alhoe-
termijn waarschijnlijk ook nog een extra
niet goed gaat, kom dan in actie en doe
wel we in omzet zeker niet klein zijn. Daar
account manager. Alleen dan kunnen
er iets aan. Volg je hart. Schakel mensen
waar nodig vliegen we expertise in, zoals
we het overzicht behouden. En door de
in die je kunnen helpen om de zaak weer
nu met IJsselvliet. Naast Bert ondersteunt
goede basis die we samen met Bert heb-
op de rit te krijgen. Zorg ervoor dat je zelf
Bianca Dijk ons als externe controller,
ben gelegd, kunnen we dan echt verder
weer overzicht krijgt en dat je plezier hebt
Edwin ter Burg heeft onze salesmensen
groeien.”
in wat je doet. Want als je het niet meer
getraind en Anteun Braakman helpt ons product-/marketingmanager. Ook onze
Waarom loopt jullie samen werking zo goed, Bert?
logistiek hebben we volledig uitbesteed.
“Het belangrijkste is dat we elkaar als
We hebben zelf geen opslag en transport.
mens goed liggen. We zijn heel verschil-
En als er een reclamecampagne moet
lend, maar vullen elkaar daardoor juist
komen, schakelen we daar een reclame-
heel goed aan. Leonard is heel ongedurig
bureau voor in. Wat je kunt uitbesteden,
en wil maar steeds door in hoog tempo,
moet je gewoon uitbesteden.”
terwijl ik veel behoudender ben en af en
momenteel met de werving van een
Wat wordt de volgende stap?
toe eens aan de rem trek. Die combinatie houdt elkaar in balans. Als adviseur heb je
“We moeten er eerst voor zorgen dat de
ook niet altijd de wijsheid in pacht. Onder-
infrastructuur van ons bedrijf klaar is om
nemen is gewoon heel weerbarstig, maar
de volgende stappen te kunnen maken,
je gaat samen op zoek en door veel met
met nieuwe producten en een nog breder
elkaar van gedachten te wisselen kom je
assortiment.
tot betere ideeën en betere besluiten.
leuk vindt, glipt het je zo door de vingers.”
}} www.lemarbv.com
Werkt verhelderend | juni 2014 | 8
Starters International Business Gratis advies en coaching bij internationaal zakendoen
Export biedt nieuwe kansen voor uw bedrijf. Het kan leiden tot meer omzet en hét antwoord zijn op de toegenomen concurrentie op de binnenlandse
markt. Door export kunt u uw risico’s beter spreiden. Maar hoe pakt u dat
goed aan? Wat zijn uw sterktes? Welke markten bieden kansen? Met Starters International Business komt u tot een duidelijk stappenplan waarmee u direct aan de slag kunt.
Kosteloos coachingstraject
Starters International Business is een initiatief van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De regeling bestaat uit een kosteloos coachingstraject dat in drie stappen naar een internationale aanpak leidt. IJsselvliet is een van de geaccrediteerde adviesorganisaties die dit traject uitvoeren.
Voor wie is het en wat kunt u verwachten?
“Wilt u weten wat uw kansen en mogelijkheden in het buitenland zijn?”
Starters International Business is voor MKB-ondernemers die:
• geen of weinig ervaring hebben met zakendoen in het buitenland;
• internationaal ondernemen willen inbedden in de structuur van hun onderneming; • tijd en geld willen investeren om daadwerkelijk stappen over de grens te zetten. In drie tot vijf adviesgesprekken binnen een periode van maximaal vier maanden onderzoeken we uw mogelijkheden en risico’s in het buitenland en werken we samen naar een concreet actieplan toe. Hierbij bestaat ook de mogelijkheid om meer marktgegevens aan de hand van specifieke selectiecriteria te ontvangen. De kosten voor de adviesgesprekken gedurende het traject voldoet u met een SIB-voucher. Deze kunt u aanvragen bij de RVO.
Belangstelling?
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met collega Edwin ter Burg. Op de website
Edwin ter Burg
van de RVO vindt u meer informatie over het programma:
Tel 06 45 56 03 03
Werkt verhelderend | juni 2014 | 9
Leestip: Good Strategy Bad Strategy Eindelijk een goed boek over strategie, geschreven door Richard Rumelt. Rumelt leert ons dat bij een goede strategie de focus ligt op uitdagingen voor de lange termijn. Ook legt hij uit hoe deze zijn te
overwinnen. Zijn centrale boodschap: organisaties die erin slagen hun strategie goed te bepalen zijn winstgevender, doeltreffender en dynamischer.
Strategie vraagt om focus
Meer dan gemiddeld businessboek
Een goede strategie is zeldzaam, aldus de auteur. Veel organisaties
Het gemiddelde businessboek smeert één argument dat ook met
die zeggen een strategie te hebben, hebben die niet. In plaats
twintig pagina’s kan worden behandeld uit over een heel boek. Dit
daarvan hebben ze een set doelstellingen, of – nog erger – een
boek is veel meer dan dat. Het blinkt uit in mooie verhalen over
verzameling vage aspiraties. Een strategie vraagt concentratie
onder andere DARPA (p. 43-44), ‘New Thought’ (beschrijf je doel
van actie en middelen. Er moet worden gekozen: focus. Maar
en het realiseert zich vanzelf, p. 71-76), de schitterende Denton-
er zijn sterke krachten in elke organisatie om dat vooral niet
case over entropie in een bedrijf (p. 214-218) en een klassieke
te doen. Elke organisatie, aldus Rumelt, wordt geplaagd door
anekdote over Carnegie en Frederick Taylor (p. 257-259). Natuur-
zijn onvermogen om te gaan met veranderingen (inertie) en de
lijk, de verhalen zijn vaak Amerikaans gekleurd, maar als je daar
voortdurende verfrommeling als gevolg van onvoldoende sterk
doorheen kijkt, zie je mooie dingen tevoorschijn komen.
management (entropie). Het opstellen van een strategie dwingt een organisatie tot het creëren van inzicht en het overwinnen van
Zoals de auteur het zelf zegt: “Ik heb geprobeerd een boek te
de eigen myopie en het aangaan van het gevecht met de immer
schrijven dat interessant is, met fascinerende verhalen en nieuwe
aanwezige inertie en entropie.
manieren om naar dingen te kijken. Het is ook een eerlijk boek over
De essentie van een goede strategie
strategie. Het biedt geen eenvoudige formule voor succes. Integen deel, het legt uit wat de logica van een goede strategie is, wat de
Een goede strategie heeft een onderliggende logica: een effec-
inspiratiebronnen voor goede strategen zijn en welke valkuilen
tieve mix van denken en doen. Dit is wat Rumelt the kernel of kern
vermeden dienen te worden.”
van de strategie noemt. Deze kern omvat drie dingen: 1. een diagnose die de uitdaging die moet worden overwonnen definieert of uitlegt;
Daarin is de auteur meer dan geslaagd. Het boek is leesbaar, volstrekt no-nonsense, eerlijk, praktisch en vermakelijk (neem
2. richting geven hoe die uitdaging te overwinnen;
een woord als ‘fluff’ als een van de kenmerken van een slechte
3. een set van samenhangende acties, gericht op het uitvoeren
strategie: “the superficial restatement of the obvious combined with a generous sprinkling of buzzwords”). Bovendien staat het
daarvan.
vol met interessante wetenswaardigheden, voorbeelden en case Een strategie is dus gerichte actie, of, zoals Rumelt het mooi for-
studies. En ten slotte is het handzame pocketformaat gemakkelijk
muleert: “A good strategy honestly acknowledges the challenges
mee te nemen op vakantie. Een aanrader dus voor de zomer van
being faced and provides an approach to overcoming them” en
2014!
“Good strategy works by focusing energy and resources on one, or a very few, pivotal objectives whose accomplishment will lead to a cascade of favourable outcomes.”
Bestellen bij Waanders
Colofon De nieuwsbrief van IJsselvliet
Redactie: Hidde van der Wal
IJsselvliet bv
organisatieadviseurs verschijnt drie keer
Eindredactie, opmaak & ontwerp:
Eekwal 12
per jaar. Wilt u deze nieuwsbrief niet
MIRVI vorm & inhoud
8011 LD Zwolle
langer ontvangen? Mail dan naar
Tel (038) 444 96 71
[email protected]
www.ijsselvliet.nl
Werkt verhelderend | juni 2014 | 10
