Zoeken naar literatuur in Hebreeuws schrift

Universiteitsbibliotheek

Zoeken naar literatuur in Hebreeuws schrift In de Catalogus komen verschillende transcriptiesystemen voor Hebreeuws schrift voor. De onderstaande systemen zijn het meest gebruikt. • Het eerste systeem is tot en met 2011 gebruikt voor het invoeren van Hebreeuwse titels in de catalogus van de Universiteitsbibliotheek. Dit systeem was een mengvorm van internationale standaarden en nationale richtlijnen. • Het tweede systeem is tot en met 2011 gebruikt voor het invoeren van Jiddische titels in de catalogus van de Universiteitsbibliotheek. Dit systeem was naar het voorbeeld van het YIVO instituut in New York opgesteld. • Het derde systeem is na 2011 in gebruik genomen en wordt gebruikt voor het invoeren van zowel Hebreeuwse als Jiddische titels in de catalogus van de Universiteitsbibliotheek. Dit is het ALA/LC Romanization transcriptiesysteem van de American Library Association – Library of Congress dat internationaal en op internet veel gebruikt wordt. Doordat er verschillende transcripties voor het Hebreeuws en het Jiddisch gebruikt zijn, is het soms nodig om de zoekactie met een ander transcriptiesysteem te herhalen! CatalogusPlus bevat alle beschrijvingen uit de Catalogus (van fysiek aanwezige werken), plus een deel van de content waar de UvA digitaal toegang toe heeft. Daardoor geldt ook hier dat verschillende systemen voorkomen en dat een zoekactie soms herhaald moet worden aan de hand van een ander systeem. Daarnaast is het mogelijk om in CatalogusPlus op oorspronkelijk schrift te zoeken. Plak of typ daarvoor een Hebreeuwse of Jiddische zoekterm in het zoekscherm. Bedenk wel dat nog veel beschrijvingen geen Hebreeuws schrift bevatten.

Aanwijzingen voor het invoeren van zoektermen in getranscribeerd Hebreeuws -

-

Voer de letters in zonder de diakritische tekens (streepjes en puntjes). Bij de weergave van de sjwa wordt rekening gehouden met de zowel de klassieke regels als de moderne uitspraak. Aan het begin van een woord wordt de sjwa in ieder geval weergegeven, dus teshuvah (en niet tshuvah). Na een gesloten lettergreep wordt de ‘e’ meestal niet weergegeven, dus toldot (en niet toledot), behalve als dit consequenties heeft voor de uitspraak: mitpalelim (en niet mitpallim). Er zijn ook uitzonderingen dus is het verstandig om met en zonder een ‘e’ te zoeken. Er worden geen verdubbelingen van medeklinkers (dagesh) gebruikt, ‫ ַרבִּי‬wordt geschreven als rabi. Het lidwoord ‫ ה‬wordt met een verbindingsstreepje geschreven: ‫ = הבית‬ha-bayit. Hetzelfde geldt voor ‫ב‬, ‫ו‬, ‫כ‬, ‫ל‬, ‫ ש‬en ‫מ‬: ‫ בבית‬wordt be–vayit of ba-bayit of be-vet. Het verbindingstreepje wordt voor het hoofdwoord geplaatst: ‫ מהמחזור‬: mehamahazor.

Transcriptie van het Hebreeuws (tot en met 2011) Hebreeuws ‫א‬ ‫בּ‬ ‫ב‬ ‫ג‬ ‫ד‬ ‫ה‬ ‫ו‬ ‫ז‬ ‫ח‬ ‫ט‬ ‫י‬ ‫כּ‬ ‫כ‬/‫ך‬ ‫ל‬ ‫מ‬/‫ם‬ ‫נ‬/‫ן‬ ‫ס‬ ‫ע‬ ‫פּ‬ ‫פ‬/‫ף‬ ‫צ‬/‫ץ‬ ‫ק‬ ‫ר‬ ‫שׁ‬ ‫שׂ‬ ‫ת‬

Zoeken in de Catalogus a, e, i, o of u (=oe) b v g d h w of als klinker o of u (=oe) z h t y of als klinker i of e k k l m n s a, e, i p f z q r s s t

Weergave in de Catalogus ` en de klinker b v g d h w of als klinker o of u (=oe) z .h .t y of als klinker i of e k _k l m n s ´ (en de klinker) p f _z q r ˇs ΄s t

Voorbeelden ‫דרך‬ ‫שמים‬ ‫צפרדע‬ ‫משלי שועלים‬ ‫חדש‬ ‫מורה נבוכים‬ ‫יונה נביא בארבעה לשונות‬ ‫שאלות ותשובות‬ ‫שכח‬ ‫מהלכות‬ ‫בלשון‬ ‫בדפוס‬ ‫שנת‬ ‫בניו‬ ‫עשוי‬ ‫חי‬

Pagina 2

derek samayim zefardea misle sualim hadas moreh nevukim Yonah navi be-arbaah lesonot Seelot u-tesuvot sakah me-halakot bi-leson bi-defus senat banaw asuy hay

Transcriptie van het Jiddisch (tot en met 2011) Jiddisch ‫א‬

(begin woord en tussen drie keer waw: niets) a o b v g d dzh h u en heel soms v u v oy z zh kh t tsh i / y en soms e i ey ay k kh l m n s e of heel soms niets p f ts k r sh s t s

ַ‫א‬ ָ‫א‬ ‫ב‬ ‫ֿב‬ ‫ג‬ ‫ד‬ ‫דש‬ ‫ה‬ ‫ו‬ ‫וּ‬ ‫װ‬ ‫ױ‬ ‫ז‬ ‫זש‬ ‫ח‬ ‫ט‬ ‫טש‬ ‫י‬ ִ‫י‬ ‫ײ‬ ‫ַײ‬ ‫כּ‬ ‫כ‬/‫ך‬ ‫ל‬ ‫מ‬/‫ם‬ ‫נ‬/‫ן‬ ‫ס‬ ‫ע‬ ‫פּ‬ ֿ‫ פ‬/ ‫ף‬ ‫צ‬/‫ץ‬ ‫ק‬ ‫ר‬ ‫שׁ‬ ‫שׂ‬ ‫תּ‬ ‫ת‬ Voorbeelden ‫פרקים‬ ‫יאָר‬ ‫יי ִדיש‬ ‫אויוון‬ ‫אױסגאַבע‬

Pagina 3

prokim yor yidish oyvn oysgabe

‫וויזיע‬ ‫אינטערפרעטאַטסיע‬ ‫געשיכטע‬ ‫מעשיות‬ ‫זכרונות‬

vizye interpretatsye geshikhte mayses zikhroynes

The ALA/LC Hebraica Romanization Tables Hebrew or Yiddish ‫א‬ ‫בּ‬ ‫ב‬ ‫ג‬ ‫ד‬ ‫ה‬ ‫ו‬ ‫וו‬ ‫ז‬ ‫ח‬ ‫ט‬ ‫י‬ ‫ךּ‬,‫כּ‬ ‫ך‬,‫כ‬ ‫ל‬ ‫ ם‬,‫מ‬ ‫ ן‬,‫נ‬ ‫ס‬ ‫ע‬ ‫ףּ‬,‫פּ‬ ‫ ף‬,‫פ‬ ‫ ץ‬,‫צ‬ ‫ק‬ ‫ר‬ ‫שׁ‬ ‫שׂ‬ ‫תּ‬ ‫ת‬

’ or disregarded b v g d h ṿ (only if a consonant) ṿ (only if a consonant) z ḥ ṭ y (only if a consonant) k kh l m n s ’ p f ts ḳ r sh s̀ t t (in Yiddish, s̀ )

Vowels used in Hebrew ַ◌ pataḥ ָ◌ ḳamats ֶ◌ segol ֵ◌ tsere ִ◌ ḥiriḳ ׂ◌ ḥolam ֻ◌ ḳubuts ‫◌ֶ י‬ segol+yud ‫◌ַ י‬ pataḥ+yud

a a e e i o u e ai

‫◌ֵ י‬ ‫◌ִ י‬ ‫וֹ‬ ‫וּ‬ ְ◌ ֲ◌ ֱ◌ ֳ◌

Vowels used in Yiddish ַ‫א‬ ָ‫א‬ ‫או‬ ‫ו‬

a o u u

‫י‬ ‫ע‬ ַ ‫איי‬ ַ ‫יי‬

Pagina 4

tsere+yud ḥiriḳ+yod ḥolam male shuruḳ shva ḥaṭaf pataḥ ḥaṭaf segol ḥaṭaf ḳamats

e i o u e or disregarded a e o

i e ay ay

‫אוי‬

oy

‫איי‬

‫וי‬

oy

‫יי‬

‫אי‬

i

Voorbeelden ‫דרך‬ ‫שמים‬ ‫צפרדע‬ ‫משלי שועלים‬ ‫חדש‬ ‫מורה נבוכים‬ ‫יונה נביא בארבעה לשונות‬ ‫שאלות ותשובות‬ ‫שכח‬ ‫מהלכות‬ ‫בלשון‬ ‫בדפוס‬ ‫שנת‬ ‫בניו‬ ‫עשוי‬ ‫חי‬ ‫מצוי‬ ‫חברי‬ ‫ספרי‬

Pagina 5

derekh shamayim tsefardea mishle shualim hadash moreh nevukhim Yonah navi be-arbaah leshonot Sheelot u-teshuvot shakhah me-halakhot bi-leshon bi-defus shenat banav asui hai matsui haverai sifre

ey: if pronounced as ai in aisle ey: if pronounced as ai in aisle