Zij kan u helpen. De toga Al eeuwen stemmig zwart BG-terrein Studenten bedenken eigen plan. Spinoza s drukker Het geheim is ontrafeld

FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA

Zij kan u helpen De toga Al eeuwen stemmig zwart BG-terrein Studenten bedenken eigen plan Spinoza’s drukker Het geheim is ontrafeld

nr. 33 26/06/2013

(advertenties)

Luister naar Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

Van 07:00 tot 19:00 uur op 103.3 op de kabel, 106.8 in de ether. En 24 per dag op www.amsterdamfm.nl Als het in Amsterdam gebeurt, hoor je het hier!

Radio AmsterdamFM: De stem van de hoofdstad!

is de publieke radio van Amsterdam. Nieuws, kunst en cultuur en politiek: als het in Amsterdam gebeurt hoor je het op AmsterdamFM.

+ MORE TO BE ANNOUNCED

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

Kijk voor meer informatie op www.amsterdamfm.nl

FLOOR met vakantie van 8 juLi tOt en met 9 augustus is FLOOR gesLOten

that Matter Filmfestival plaats en organiseren we rond de feestdagen een culinaire markt op het Kohnstammhof. Met deze en nog veel meer andere activiteiten wil FLOOR onderwijs, onderzoek, bedrijfsleven, cultuur en de stad bij elkaar brengen. De agenda voor het nieuwe studiejaar is Een divers programma met onder andere veelbelovend, dus iedereen is weer van lezingen, workshops, debatten, voorstelharte welkom na de zomervakantie! lingen en tentoonstellingen biedt ruimte voor uitwisseling en ontmoeting binnen Zo wordt er vanaf september iedere maand en buiten de HvA. een HvA CollegeCafé georganiseerd met een leuke gastspreker en staan er diverse Facebook www.facebook.com/floorHvA debatten op het programma, bijvoorbeeld Twitter @floorHvA over werkloosheid onder pas afgestuWebsite floor.hva.nl deerde jongeren (i.s.m. ASVA). Verder is van 20 september t/m 31 oktober de fototentoonstelling De Eerste Oosterparkstraat te zien, vindt op 15 oktober het Students FLOOR is dicht van 8 juli tot en met 9 augustus. Het Kohnstammhuis is wel toegankelijk gedurende de zomerperiode, de bibliotheek is echter dicht van 22 juli tot en met 9 augustus.

CReating tOmORROW

inhoud #33

Vragen

Terrasbediening 6

Zes vragen om over na te denken tijdens de vakantie. 1. Wordt Jan-Peter Balkenende de nieuwe voorzitter van de VU? 2. Hoe lang duurt het voordat de nieuwe Asva-voorzitter Esther Crabbendam wordt ontdekt door de politiek? 3. Zal burgemeester Van der Laan spreken tijdens het HvAjubileum op 29 augustus? 4. Wordt de dader gepakt van de brandstichting van de bakfiets van A.S.V. Gay? 5. Gaat Ajax spelen in café de Oerknal? 6. Moet u 26 november in uw agenda vrijhouden?

Het is zomer, voor veel studenten de tijd om het dienblad ter hand te nemen.

Historisch verantwoord 12

Bouwkundestudenten Maarten Jan en Guido willen water zien stromen over het BG-terrein. Net als in de veertiende eeuw.

Mode voor hoogleraren 22

Meestal van wol, altijd kreukvrij en zwart van kleur; de toga is onmisbaar in de academie.

1. Nee, hij is namelijk niet bepaald goed met Wouter Bos, de nieuwe voorzitter van het VUmc 2. Maximaal twee jaar; Crabbendam is een groot politiek talent. 3. Nee, het is nog onduidelijk wie de keynote doet. 4. Helaas niet. 5. Een beetje. Als Ajax speelt, wordt de Oerknal omgebouwd tot Ajax-café inclusief goedkoop bier. 6. Zeer zeker. Samen met Het Parool organiseert Folia een wetenschapsavond in de Stadsschouwburg, met Robbert Dijkgraaf, Marcel Levi, Erik Verlinde en vele anderen.

Eindelijk gevonden 26

Na honderden jaren weten we wie Spinoza’s werk drukte. Dankzij twee hardnekkige boekwetenschappers.

en verder

de week/het moment/navraag 4-5 passie 11 op de tong 15 opinie 16-18 Asis Aynan 17 Emma Curvers 18 overigens 19 objectief 20-21 drift 29 Folia maakt kennis 30-31 Folia tipt 32 lezingenladder/promoties 33 prikbord 34-35 wasdom 36-37 stage 37 toehoorders 38 de lezer/deining 39

Folia op internet: www.foliaweb.nl

@FoliaWeb

FoliaWeb.en.Magazine

redactioneel

FoliaTV

Ik wens u een mooie zomer. Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, [email protected], @jimfjansen (Twitter)

FoliaMagazine

3

de week De laatste loodjes

W

ie dit leest heeft waarschijnlijk een break nodig van het zwoegen op hertentamen of scriptie. Terwijl de muur van je Facebookpagina onverstoorbaar vol blijft lopen met foto’s van vrienden op Thaise full moon party’s, dansend op festivals, bbq’end in het Vondelpark, of varend door de Amsterdamse grachten, kwijn jij weg achter een computer in een stoffig zaaltje van het Bushuis of een andere bibliotheek. Ondertussen heb je jezelf al vele malen vervloekt omdat je eerder dit jaar niet harder hebt geleerd voor die toets. Maar troost je met de gedachte dat er deze zomer ook op de burelen van de UvA, HvA en VU flink moet worden doorgebuffeld. Afgelopen week werd namelijk bekend dat de drie instellingen onder de naam Amsterdam City Technology (ACT) gezamenlijk meedingen naar een nieuw op te richten toponderzoeksintituut waar de gemeente tussen de 20 en 50 miljoen in wil investeren. Ze hebben concurrentie van vier andere consortia. In september valt de definitieve keuze, als al de gegadigden hun plannen verder hebben uitgewerkt. Dat betekent dat er voor ACT nog wat werk aan de winkel is. Want zeg nou zelf: met de focus die ze nu hebben gekozen voor hun onderzoeksinstituut – Wat heb jij nodig als je wakker wordt in de stad? – gaan ze de oorlog niet winnen. Dat associeer je toch eerder met sterke koppen koffie en warme croissantjes dan met hoogwaardig onderzoek. Of de UvA, HvA en VU nu wel of niet worden uitverkoren, samen in bed belanden ze toch wel. In juli zal er door de bestuurders van beide universiteiten een ‘voorlopige definitieve’ beslissing worden genomen over de Amsterdam Faculty of Science: de fusie tussen de bètafaculteiten van de universiteiten. Met al die go-no-go-momen-

4

FoliaMagazine

Nog even doorbijten, dan is het vakantie. De hoge bazen van de UvA, de HvA en de VU liggen voorlopig nog niet op een zonovergoten strand: die hebben het druk met het bedenken van toponderzoeksinstituten en het uitvoeren van fusies.

ten die op het laatste moment werden verplaatst, intentieverklaringen die werden getekend en knopen die nét niet werden doorgehakt werd de UvA-VU-soap steeds moeilijker te volgen. Wij vermoeden dat het allemaal afleidingsmanoeuvres zijn en dat de fusie in de achterkamertjes al lang beklonken is. Kijk dus niet vreemd op als er na de zomer ineens een blauwe griffioen (het logo van de VU) prijkt naast het UvA-logo en dat je voor colleges voortaan naar de De Boelelaan moet fietsen. Maar dat is allemaal van later zorg. Hup, klap je laptop dicht, lever je scriptie in en negeer de berichten dat de ‘koudste zomer sinds 1816 op komst is’. Tijd voor een break. yyy Eva Rooijers en Gijs van der Sanden

21 juni 2013

tweet van de week thomasvanaalten @thomasvanaalten Beste mail ooit van een student. “Wegens omstandigheden heb ik de deadline niet gemist.”

Traditiegetrouw begeleiden ALO-studenten de Amsterdamse Olympische Dagen. Deze sportdagen voor groepen 7 en 8 van Amsterdamse basisscholen vonden 20 en 21 juni plaats op sportpark Ookmeer. Op de foto wordt een partijtje straatvoetbal gespeeld onder het toeziend oog van Fabian Nieuwenhuis (l) en Jimmy van Nieuwburg. yyy foto Danny Schwarz

navraag Sylvia Witteveen De bachelor psychobiologie vierde vrijdag zijn tienjarig jubileum. Ooit van start gegaan met 67 studenten, aankomend studiejaar verwelkomen ze er naar verwachting 380. Daarmee is Sylvia Witteveen directeur van de grootste opleiding van de bètafaculteit.

Er was dus wel reden voor een feestje. ‘Zeker. Het is mooi om te zien dat zo veel studenten kiezen voor deze bachelor. Vooral meisjes trouwens, wel zeventig procent.’ Kunnen jullie die groei wel aan? ‘Het is nu tijd om pas op de plaats te maken. We overwegen sterk om in het studiejaar 2014-2015 een numerus fixus in te voeren. Anders komt de kwaliteit onder druk te staan. Dan zijn er bijvoorbeeld niet voldoende aio’s om de onderzoekspractica en -stages te begeleiden.’

Wat is denkt u de aantrekkingskracht van de opleiding? ‘Het is een brede bachelor. We trekken vooral veel meisjes aan met een bètaprofiel die ook geïnteresseerd zijn in gedrag, in psychologie. Bij ons leren ze op alle niveaus naar de hersenen kijken, van molecuul tot de menselijke geest.’ Zijn er nog mensen die tijdens het feest te diep in het glaasje hebben gekeken? Lachend: ‘Ik ga geen namen noemen, maar de naborrel was wel heel erg gezellig.’

Drinken psychobiologen niet minder omdat ze weten hoe slecht dat voor de hersenen is? ‘Als studenten het vak “leren en geheugen” hebben gehad, zijn ze zich een stuk bewuster van de destructieve werking die alcohol heeft, zeker op hun nog ontwikkelende brein. Maar of ze dat ook in de praktijk brengen, dat weet ik niet.’ yyy Eva Rooijers

FoliaMagazine

5

Allemaal vrolijke mensen Amsterdams barpersoneel staat over het algemeen bekend als arrogant, slordig en traag. Maar je kunt ook een van deze studenten treffen: vakbekwaam, enthousiast en prettig om naar te kijken. tekst Robrecht de Vocht / foto’s Danny Schwarz

6

Café Van Zuylen Torensteeg 4-8

Bar Baarsch Jan Evertsenstraat 91

Mark

Simone

Mark (26) economie & bedrijfskunde UvA

Simone (22) toegepaste psychologie HvA

Beste barskill ‘Ik ben eigenlijk niet zo’n goede barman. Maar ik kan het mensen altijd zo uitleggen dat ze op hun gemak zijn en er een top-avond van maken.’ Boiling point ‘Mensen die

Beste barskill ‘Mijn contact met de gasten. Je krijgt je eigen vaste gasten die voor je terugkomen en dat levert weer fooi op.’ Boiling point ‘Als het superdruk is en mensen gaan moeilijke

FoliaMagazine

dingen vragen waar het antwoord al op bekend is, bijvoorbeeld: “Hebben jullie ook wijn?”.’ USP ‘De locatie, de sfeer, het is een van de lekkerste terrassen en we hebben heel lang zon.’

dingen bestellen. Dit in plaats van dat of een extra sausje.’ USP ‘Wij hebben hier een heel leuk team staan, meer vrienden dan collega’s.’

Bar Bukowski Oosterpark 10

Chocolate Bar Eerste van der Helststraat 62-A

Babette

Puk

Babette (21) bouwkunde HvA Beste barskill ‘Ik kan goed de sfeer erin houden. Iedereen aanspreken, een praatje maken.’ Boiling point ‘Mannen met een paar slokjes te veel op die

opmerkingen gaan maken die echt niet kunnen. ‘ USP ‘We onthouden wat je drinkt, je krijgt veel persoonlijke aandacht.’

De Ysbreeker Weesperzijde 23

Puk (21) tandheelkunde UvA Beste barskill ‘Cocktails maken.’ Boiling Point ‘Mensen die een latte macchiato “met sojamelk en zoetjes” bestellen.’

USP ‘We hebben ongeveer als enige hier in de ochtend zon, dus het is perfect voor een ontbijtje.’

Dan (24) bestuurskunde HvA Beste barskill ‘Ik ben heel goed in bonnen maken. Alle bonnen komen bij de bar uit en die moeten dan heel snel gemaakt worden.’ Boiling point ‘Als iemand met zijn vingers gaat knippen dat ik

moet komen, daar kan ik echt niet tegen.’ USP ‘Vriendelijke bediening en een heel mooie plek langs de Amstel.’

Dan FoliaMagazine

7

De Pizzabakkers Plantage Kerklaan 2

Studio/K Timorplein 62

Emma

Lena

Emma (22) Amfi HvA Beste barskill ‘Ik ben met de mensen begaan, ik vind het belangrijk om altijd te glimlachen en een persoonlijke band met mensen te onderhouden.’ Boiling point ‘Als mensen zonder reservering met een

grote groep binnenkomen op vrijdagavond, en boos worden op mij als er geen plek meer is.’ USP ‘De locatie. Het is een heel groot terras, in een mooie rustige buurt, aan het water. En we hebben de beste pizza’s!’

Dauphine Prins Bernhardplein 175

Lena (21) communicatiewetenschap UvA Beste barskill ‘Ik ben altijd vrolijk, en daar worden andere mensen ook vrolijk van. Als de zon schijnt huppel ik over het terras.’ Boiling point ‘Als het gaat

regenen en iedereen ineens naar binnen wil.’ USP ‘Er is altijd wat te doen in Studio/K. En het wordt helemaal gerund door studenten, allemaal vrolijke mensen.’

Thalia (22) International Business & Languages HvA Beste barskill ‘Vriendelijk en spontaan zijn denk ik, je merkt wel dat ze dat leuk vinden.’ Boiling point ‘Als gasten met hun vingers knippen, naar me gaan fluiten of me ineens vastpakken. Ze moeten niet zo

8

FoliaMagazine

neerbuigend doen tegen de bediening.’ USP ‘Iedereen is gezellig en we hebben lekker eten!’

Thalia

De Biertuin Linnaeusstraat 29

Amstelhaven Mauritskade 1

Daantje

Cliff

Café Fonteyn Nieuwmarkt 15

Cliff (22) communicatiemanagement HvA Beste barskill ‘Mijn dienblad is altijd in balans. Ik heb het nog nooit laten vallen en ben dat ook niet van plan.’ Boiling point ‘Als mensen irritant dronken worden. Als ze beginnen

te schreeuwen en andere mensen lastigvallen.’ USP ‘Je zit aan de Amstel, daar is het allemaal begonnen in Amsterdam. Zo’n terras heb je eigenlijk nergens in de stad.’

Daantje (23) media, informatie & communicatie HvA Beste barskill ‘Mensen hun dorst lessen. Als iemand een halfleeg glas heeft, vraag ik snel of het bijgevuld moet worden.’ Boiling point ‘Seksistische opmerkingen. Komt gelukkig niet heel vaak voor.’

USP ‘Supergroot terras, supergezellig, werken leuke mensen, concept staat als een huis.’

Daniel (23) toegepaste psychologie HvA (links op de foto)

Daniel

Beste barskill ‘Ik ben de snelste barman van Fonteyn. Dus ik kan het snelst zorgen dat de klanten krijgen wat ze nodig hebben.’ Boiling point ‘Er was laatst een dronken zwerver in de zaak, die

in zijn broek had gescheten en niet naar buiten wilde. Dat was wel een boiling point.’ USP ‘Het is heel huiselijk, het voelt vertrouwd. De bediening is als je vrienden.’

FoliaMagazine

9

(ingezonden mededeling)

HET LEENSTELSEL ZIT KLEM Partijen voor leenselsel Partijen voor leenstelsel

met extra investeringen

Neutrale partijen

Partijen tegen leenselsel

PvdA

14

D66

5

SGP

1

SP

8

VVD

16

GL

5

50+

1

CDA

11

OSF

1

PVV

10

CU

2

PvdD

1

+

30

10

+

+

3 2

31 32

+

Nodig voor een meerderheid: 38 van de 75 zetels

In de eerste kamer zijn de VVD en de

In de oude situatie zouden de VVD en de

dat straks minimaal 6.500 studenten niet

PvdA voorstanders van een leenstelsel.

PvdA genoeg hebben aan een van de twee

gaan studeren, dat is onwenselijk.”

GroenLinks en D66 hebben meermaals aan-

twijfelende partijen, dus óf GroenLinks,

gegeven voor een vorm van een leenstelsel

óf D66, plus alle neutrale partijen om een

te zijn, maar kunnen zich niet vinden in de

meerderheid te verkrijgen. Een van de tot

versie van het leenstelsel dat er nu ligt.

nu toe neutrale partijen, de Onafhankelijke

Zij willen dat het kabinet extra investeert

SenaatsFractie, verklaarde echter tijdens

in het hoger onderwijs en GroenLinks wil

de actie van ASVA op 12 juni ook fel tegen

ook dat de collegegelden verlaagd worden

het leenstelsel te zijn. Eerste Kamerlid

zodra er een leenstelsel wordt ingevoerd.

voor OSF C.A. De Lange: ‘Als hoogleraar aan de VU maak ik me grote zorgen over de ontwikkelingen in het hoger onderwijs. De invoering van het leenstelsel zorgt ervoor

boven: ASVA in actie op de dam op 12 juni fotografie: Selma Broeder

Dit betekent dat allebei de twijfelende partijen, zowel D66 als GroenLinks, voor het leenstelsel zullen moeten stemmen voordat deze er ook echt komt. Beide partijen blijven in de media aangeven het leenstelsel zoals het er nu ligt niet in te willen voeren. Voorlopig lijkt het er op dat het leenstelsel er niet komt. Goed nieuws voor studenten!

passie Permacultuur MADELon CArELS (55, medewerker Studenten Services) heeft niet genoeg aan één tuin. ‘Ik zit anderhalf uur op de fiets naar mijn volkstuin. Onderweg verheug ik me op het weekend en voel ik me bevoorrecht dat ik me die tuin kan permitteren. Op de tuin kom ik tot rust. Met mijn handen in de aarde, dat heb ik nodig. De aarde is de basis, daar komt alles uit voort. Ik bedoel het niet religieus, maar letterlijk. Alles op de wereld is op de één of andere manier ontstaan uit de aarde. Het voelt goed om met die aarde in contact te staan, nadat ik de hele week op mijn werk met mensen en computers bezig ben geweest. Hoewel ik geboren en getogen Amsterdammer ben, wil ik graag de stad uit. In de natuur wonen, met meer ruimte om groenten en fruitbomen te verbouwen. Maar dat wil mijn man liever niet. Nu wonen we op IJburg, als compromis. We hebben een kleine tuin, maar die ben ik ontgroeid. Sinds ik vijf jaar geleden voor het eerst hoorde over permacultuur: gewassen zo op elkaar afstemmen dat ze het prettig hebben in elkaars omgeving en een klein ecosysteem vormen waar ze allemaal bij floreren, voelde dat als thuiskomen. Ik tuinier sinds mijn achttiende, en dacht al wel na over bodemgebruik en samenwerking tussen planten. Het was een openbaring dat ook anderen daarmee bezig zijn. Ik ben meteen een cursus gaan doen. Dat is uitgemond in een grote tweede tuin, bij Sloterdijk. Op IJburg heb je altijd barbecueënde buren en spelende kinderen. Op de volkstuin is het heerlijk stil. Ik ben ieder weekend op de tuin. Dat moet in de zomer ook wel, de planten vragen veel aandacht. Maar het voelt nooit als een verplichting. Ik ga er ook in de winter heen om te genieten. Heerlijk knus, een soort luxe kamperen bij de houtkachel.’ yyy tekst Marieke Buijs / foto Fred van Diem

FoliaMagazine

11

Het gedroomde BG-terrein Twee bouwkundestudenten zien het BG-terrein graag in rustieke stijl herrijzen, inclusief rivier. Helaas is hun ontwerp alleen voor spek en bonen gemaakt. En om mee af te studeren natuurlijk. tekst Eva Rooijers / illustratie Maarten Jan Aarts en Guido van Grieken

S

tuderen aan een kabbelend riviertje. Klinkt aantrekkelijk. Als het aan HvA-studenten bouwkunde Maarten Jan Aarts (27) en Guido van Grieken (26) had gelegen, was dit scenario werkelijkheid geworden. Voor hun afstudeerproject stortten zij zich op de herinrichting van het Binnengasthuisterrein. Opdracht: een groot, modern studiecentrum op de plek waar tot voor kort onder andere Crea 2 was gevestigd. Een heikele klus. Het terrein, dat verscholen ligt tussen het Rokin en de Amstel en waar veel panden van de UvA zijn gevestigd, kent een beladen geschiedenis. De universiteit was jarenlang in een loopgravenoorlog verwikkeld met omwonenden over de toekomst van het BG-terrein. In een notendop kwam het erop neer dat de UvA twee Rijksmonumenten gedeeltelijk wilde slopen, het Zusterhuis en de Tweede Chirurgische kliniek – ooit onderdeel van een ziekenhuis. Voor de twee monumenten moest een modern studiecentrum in de plaats komen, ontworpen door architectenbureau Cruz y Ortiz, dat ook tekende voor het nieuwe Rijksmuseum. STrijD Omwonenden, verenigd in Vereniging Vrien-

12

FoliaMagazine

den van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB), waren echter faliekant tegen de sloop van de monumentale panden. Zij vonden monumenten- en erfgoedinstanties als de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en een groot deel van de stadsdeelraad aan hun zijde. De UvA hield echter stug vast aan de plannen, en een rechtszaak volgde waarin de vraag centraal stond of het stadsdeel terecht een sloopvergunning had

‘Het riviertje vormt de scheidslijn tussen nieuw en oud’ verleend. Nee, oordeelde de rechter. De UvA liet het er niet bij zitten en diende opnieuw een sloopaanvraag in bij de stadsdeelraad. Vlak voordat de raad een besluit zou nemen trok de UvA de aanvraag terug, al dan niet om gezichtsverlies te voorkomen. Het ontwerp van Cruz y Ortiz, dat miljoenen had gekost, kon de prullenbak in en de UvA schreef een nieuwe opdracht uit voor een ontwerp waarin de monumenten worden behouden. Met die opdracht in het achterhoofd gingen Maarten Jan en Guido aan de slag. Mede door al het getouwtrek dat eraan vooraf was gegaan,

realiseerden ze zich terdege dat ze niet zomaar een futuristisch nieuw gebouw konden neerplanten. ‘Ons afstudeerproject heet niet voor niets architectonisch ontwerpen binnen de historische context, zegt Guido. ‘Je moet de historische waarde van een pand kunnen formuleren en kijken welke historische aspecten je wilt behouden of terugbrengen.’ Daarom doken de studenten de archieven in. Dat levert een indrukwekkend analyseboek op vol met kopieën van historische prenten van het gebied. In de veertiende eeuw stond er bijvoorbeeld een nonnenklooster. Vanaf de zestiende eeuw worden er ziekenhuizen, wat toen gasthuizen heetten, gevestigd. De monumentale panden waar zo veel strijd om is geleverd, het Zusterhuis en de Tweede Chirurgische kliniek, werden aan het begin van de twintigste eeuw gebouwd. KrAKErShoL Maarten Jan laat een kaart zien uit 1342. Het gebied bestaat dan nog uit kleine eilandjes. ‘Het steegje waar nu de Oudemanhuispoort zit met de boekverkopertjes was vroeger een watertje,’ wijst hij aan op de kaart. Ook het fietspad op de Vendelstraat was vroeger een riviertje. Het liep langs de Kloveniersburgwal met een

bocht via het plein op het BG-terrein langs een smalle doorgang tussen de ziekenhuisgebouwen door naar de Nieuwe Doelenstraat en dan de Amstel in. Dat riviertje is de belangrijkste inspiratiebron voor hun ontwerp, vertelt Guido. ‘We wilden een deel van dat riviertje terugbrengen, daar waar het vroeger ook liep. Dat moest een scheidslijn worden tussen nieuw en oud.’ Oud is in dit geval het Zusterhuis en de Tweede Chirurgische kliniek, waar Crea was gevestigd. ‘De binnenkant van die gebouwen is slecht onderhouden en verpauperd,’ zegt Maarten. ‘Het lijkt wel een krakershol,’ vult Guido aan. ‘Maar de buitenkant is nog mooi intact.’ Maarten Jan: ‘Er zit veel mooi siermetselwerk op dat karakteristiek is voor de laatnegentiende-eeuwse Amsterdamse bouw, het begin van de Amsterdamse

School. Het zou zonde zijn om dat te slopen. En de bewoners zijn daar ook tegen.’ FonKELEn De ontwerpers besloten al snel dat het nieuw te bouwen gedeelte moest komen op het braakliggende terreintje aan de rechterzijde van het gebouw waar de muren volgekalkt zijn met graffiti. Guido: ‘Dat is een donker hoekje waar nu weinig mee gebeurt.’ Voor het ontwerp van dat nieuwe gedeelte lieten ze zich ook inspireren door het riviertje. De buitenkant van de nieuwe aanbouw maakt een golvende beweging. De structuur doet denken aan een diamant. ‘Als de zon er op schijnt moet het een beetje fonkelen. Net als water,’ zegt Maarten Jan. De volgende uitdaging was de binnenkant. De UvA stelt heel specifieke eisen aan wat er

allemaal in het nieuwe studiecentrum moet komen. Een greep: 548 studieplaatsen tussen de collectie, een chatruimte, collegezalen en 949 fietsparkeerplekken. ‘Dat was wel even passen en meten,’ zegt Maarten Jan. ‘Maar we hebben aan alle eisen kunnen voldoen. We dingen natuurlijk niet echt mee maar vonden het belangrijk dat het ontwerp wel echt kan worden uitgevoerd’. Begin juli kiest de UvA uit de ontwerpen van vijf architectenbureaus die daadwerkelijk meedingen. Bij de afstudeerpresentatie van Guido en Maarten was ook Juliette Daniels van Huivestingsontwikkeling van de UvA aanwezig. Volgens Guido was Daniels vol lof over de nieuwe aanbouw die ze hebben ontworpen. ‘Ze had het ontwerp nog beter gevonden als we in het oude gedeelte ook zo creatief te werk waren gegaan. Maar met het riviertje hebben we hoge ogen gegooid.’ yyy

FoliaMagazine

13

(advertenties)

LOVE IT...

MET AL JE VRIENDEN IN ACTIE KOMEN

KOM OOK IN ACTIE CHECK FIGHTCANCER.NL

Folia maakt kennis... ...met Peter

Vonk

directeur Studentenartsen UvA en HvA

Woensdag 26 juni tussen 16.00 en 17.00 uur in de OBA (Oosterdokskade 143) Live te beluisteren op AmsterdamFM (106.8 in de ether en 103.3 op de kabel)

Vanaf 27 juni terug te luisteren op

www.foliaweb.nl

3 juli • Jacomine Ravensbergen voorzitter domein bewegen, sport & voeding van de HvA

Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam Amsterdam FM.nl de stem van de hoofdstad

Zomer Actie!

01 juni t/m 31 augustus 2013 2 uur lang onbeperkt wokken en drinken ( ALLE FRISTDRANKEN, TAPBIER, RODE-, WITTEHUISWIJNEN, KOFFIE OF THEE )

Voor maar € 19,95 pp en voor kinderen € 13,- PK Tevens All you can Eat in Sono (kinderen van 3 tot 10 jaar) Bos en lommerplein 92 | 1055 EK | Amsterdam-West T: 020-684 88 29 | F: 020-684 88 65 www.asianplaza.nl | [email protected] *reservering gewenst*

foto Sandra Hazenberg

op de tong

Café Walvis

nodig. Niet echt een aardige ontvangst en het is pas zes uur dus ze hadden het helemaal niet hoeven zeggen. We bestellen een lamsburger en ravioli van Holy Ravioli. Dit is een cateraar aan de overkant van de straat die uitsluitend ravioli’s verkoopt. We zijn er nog nooit toe gekomen ze te gaan proeven dus dit is het uitgelezen moment. De lamsburger is echt overheerlijk en de Holy Ravioli – holy shit! – is echt goddelijk! Hier moeten we vaker heen! De bediening is chaotisch, allles loopt door elkaar en de gerechten worden niet tegelijk gebracht, ook niet bij de buren. Als dessert nemen we tiramisu. We krijgen een bord met vijf lange vingers, wat mascarpone en een glaasje likeur met koffie. Dit mag je zelf over de lange vingers gieten, paar minuutjes laten intrekken en opeten. Het idee is origineel en het smaakt niet verkeerd. Toch heb ik liever echte tiramisu met veel mascarpone. De likeur is wel erg sterk. We waggelen de zaak uit, net op tijd, want de popquiz begint! yyy Minou van Beurden

Spaarndammerstraat 516 (West)

C

afé Walvis ligt in de Spaarndammerbuurt, een volksbuurt met veel buurtcafe’s. Het café is volgens de laatste trends ingericht, je kunt er lekker eten en heerlijk op het terras vertoeven. Daarnaast organiseert Café Walvis allerlei spel-

letjesavonden. Wordt in het volkscafé verderop nog geklaverjast, hier wordt op de avond dat wij komen een popquiz georganiseerd. Ik zit er persoonlijk niet op te wachten. We kunnen een tafeltje krijgen, maar moeten wel voor half acht weg zijn, want dan is het tafeltje voor de quiz

Folia Magazine ontvangt graag je restaurantrecensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar [email protected]. Stuur de originele bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, A'dam.

JonA

MoBY DiCK

LAMSBUrGErS

Doordat ze zo groot zijn en hun leven zich voornamelijk onder water afspeelt, spreken walvissen al eeuwen tot de menselijke verbeelding. In verschillende mythes spelen ze een rol, met als bekendste voorbeeld het bijbelse verhaal van Jona, die opgeslokt wordt door een walvis en daar drie dagen en drie nachten doorbrengt, voordat het dier hem ongedeerd uitspuugt op het strand. Opgelucht vervult hij alsnog Gods wil, om de mensen in de stad Ninivé te vertellen dat ze zondig zijn.

Free Willy, bultrug Johannes, aan beroemde walvisachtigen geen gebrek. Maar de bekendste walvis aller tijden komt uit de literatuur: Moby Dick uit het gelijknamige boek uit 1851 van de Amerikaanse schrijver Herman Melville. In Moby Dick monstert zeeman Ishmael aan op de walvisjager Pequod, met aan het roer kapitein Ahab. Samen varen zij over de wereldzeeën, op zoek naar Moby Dick, de walvis die het oude schip van kapitein Ahab verwoestte en zijn been afbeet.

Maak zelf lamsburgers door 2 lenteuitjes, ½ chilipeper, wat takjes koriander en platte peterselie heel fijn te hakken, en dat te mengen met 500 g lamsgehakt. Voeg een snuf komijn toe, rasp een stukje gember boven de schaal, gooi er een ei bij en wat paneermeel. Kneed het gehakt en vorm het tot burgers van ongeveer 2 cm dik. Laat even staan, buiten de koelkast, en bak de burgers dan in hete olijfolie in een koekenpan. Serveer in pitabroodjes, met een salade en knoflooksaus.

FoliaMagazine

15

opinie

Stop het evaluatieregime De huidige evaluatiemethoden doen geen recht aan de vertrouwensband tussen docent en student, betogen Floortje Moes en Stefan Molenaars. illustratie Marc Kolle

W

e leven in een evaluatiemaatschappij, zoals politicoloog Peter Dahler-Larsen vaststelde in The Evaluation Society. Op elke aankoop of geleverde dienst volgt tegenwoordig het onvermijdelijke evaluatiemoment via bijvoorbeeld e-mail of sms: bent u, beste klant, tevreden met ons product? De evaluïtis woekert ook naarstig voort in het hoger onderwijs. Elk vak wordt afgesloten met een evaluatie, zonder oog te hebben voor de ontstane enquêtemoeheid onder de beoogde respondenten. In HvA-gebouwen struikelden bezoekers laatst bijna over professioneel vormgegeven displays met daarop het vriendelijke doch dringende verzoek aan studenten om mee te werken aan een zoveelste evaluatie; de Nationale Studenten Enquête dit keer. Tot in de twintigste eeuw waren begrippen als evalueren en evaluatie uitsluitend vaktermen in de beurs- en bankwereld. Managers in allerhande sectoren namen het begrip vervolgens over. Meten is weten; u kent de bijbehorende claim wel. Evaluatie in het onderwijs draagt bij aan, zo beweert men, beter onderwijs. Maar wie meent dat een evaluatieregime leidt tot geldige, betrouwbare, nauwkeurige en bruikbare uitspraken over zoiets ingewikkelds als onderwijskwaliteit, zet hoog in.

16

FoliaMagazine

Eén ding weten we wel zeker: evaluaties zorgen voor veel papierwerk. Je zou denken dat geen enkele universiteit of hogeschool graag als bureaucratisch te boek staat. Toch heeft de

Aynan

Fuck your morals gekozen evaluatiemethodiek alle kenmerken van een bureaucratie: continue herhaling, routinematigheid en veel verplichte procedures. Vergeten is dat evaluatie een hulpinstrument is dat je blijkbaar ergens voor wilt gebruiken. Voor gebruik, lees de aanwijzingen op de verpakking. Ofwel: hoe kan evaluatie het beste worden ingezet? Wanneer werkt het wel of niet? En vooral: welk doel moet het dienen? Die vragen worden nauwelijks nog gesteld, waardoor evaluatie een soort rituele dans wordt. Een managementritueel trouwens dat ook nog

Hoe vaak wordt er werkelijk iets met een evaluatie gedaan? een berg geld kost. Wordt het ‘ritueel evalueren’ zélf weleens geëvalueerd? Bestuurders hebben geen idee van de directe kosten (zoals het maken van de vragenlijsten, het verwerken ervan) laat staan de indirecte kosten (loonkosten, vergadertijd) die met evaluatie gemoeid zijn. En verder, hoe vaak wordt er werkelijk iets met een evaluatie gedaan? Studenten voelen dit heel goed aan, wat hun weerzin voor weer een enquête maar al te goed verklaart. Welk overtuigend bewijs is er überhaupt dat organisaties die veel evalueren ook beter presteren? Evaluaties geven vooral een behaaglijk gevoel, want de impliciete boodschap van een evaluatie is een geruststellend ‘we zijn er mee bezig’. Maar deze suggestie van controle en beheersing heeft amper vlees om de botten. Hogescholen en universiteiten staan onder druk vanuit Den Haag én de student: er moet gepresteerd worden. In de discussies over het hoger onderwijs (topsectorenbeleid, de langstudeer-

boete, het strippen van de studiebeurs) wordt over de universiteit en hogeschool gesproken als fabriek of bedrijf. Hogeschool en universiteit moeten – in een korte productietijd – voor markt en maatschappij aantrekkelijke studenten afleveren. Ondertussen moeten zij ook nieuwe aanwas stimuleren. Dat doet het hoger onderwijs door te luisteren naar de wensen van de student-als-klant. Het hoger onderwijs zit dus met een moeilijke puzzel: hoe stuur je op studierendement én op studenttevredenheid? In de huidige situatie is de student zowel een product dat op tijd geleverd moet worden, als een klant die tevreden moet blijven. En dat bijt. Gewend als studenten zijn aan commerciële klanttevredenheidsonderzoeken is de verleiding groot zich ook in het onderwijs als ‘klant’ te gedragen. En de opgejaagde onderwijsbestuurders lijken niet meer van eigen kracht uit te durven gaan. Tussen de regels door van de ontelbare evaluaties klinkt hun smeekbede: ‘Like me, like me’. Student wordt koning; docent wordt knecht. VU-collega’s merkten onlangs zelfs op dat het evaluatieregime zorgt voor een fundamenteel wantrouwen van het onderwijsbestuur tegen het eigen onderwijzend personeel. Docenten zijn verplicht aan te geven wat ze met feedback van studenten gaan doen, ook al is de respons minimaal of erger nog: aantoonbaar een studentengrap. Geen wonder dat docenten zich niet geborgen weten door het huidige onderwijsmanagement. Omgeven door steriel papierwerk en inspiratieloze targets is bovendien nauwelijks ruimte – laat staan waardering – voor een persoonlijke aanpak en bevlogen vakmanschap. Docenten worden afgemeten aan uniforme eisen, zonder erkenning voor individuele kwaliteit. De focus die het onderwijsbestuur legt op gestandaardiseerde evaluaties geeft geen blijk

Bij een cd-presentatie kwam ik iemand tegen die ik jaren niet had gezien. Ik sloeg mijn arm om haar schouders en vroeg hoe het was. Het werd geen gesprek. De tijd had ons van elkaar vervreemd. Dacht ik. Iets later kwam een vriend naar me toe, die waarschuwde dat het beter was niet meer in de buurt van de vrouw te komen. Haar contractuele wederhelft vond dat ik een fatsoensgrens had overschreden. Hij was eerst van plan verhaal bij mij te komen halen, maar werd daarvan weerhouden. Als ik mij nog een keer vriendschappelijk gedroeg, zou het mij bezuren. Het stelletje vertrok. Ik keek hun lichamen na. En dacht aan de gestifte woorden op het blote bovenlijf van Amina Tyler: ‘Fuck your morals’. Tyler is een 19-jarige Tunesische meid die door de tekst op haar naakte lijf zich afzet tegen racistische, seksistische en onbevredigende leefregels die onze levens deprimeren en nog zinlozer maken. Ik weet dat ik niet te maken had met een gevoelige jongen die ik jaloers had gemaakt, want voorbeelden te over. Ultrakorte bloemlezing. Een paar weken voor de presentatie was ik bij een bijeenkomst over Syriëgangers. Op het podium sprak een imam over verstandig leven. De voorganger zelf had obesitas. Ik ken iemand die in de drugshandel zit, diep religieus is en gerespecteerd wordt door zijn omgeving. De zomer komt eraan en de een vraagt zich af of ze wordt uitgehuwelijkt, de ander bedenkt hoe hij veilig overdag kan eten tijdens de ramadan. Nee, er is meer aan de hand dan gevoelens die ons tegen gezond verstand in laten handelen. Een deel van de moraal die mijn geliefde achtergrond vergezelt, is in het hier en nu failliet. Het heeft weinig zin om de vuile was buiten te hangen noch het wasgoed te bleken. De vieze en versleten kleren moeten uit, net als Amina Tyler deed. yyy Asis Aynan

FoliaMagazine

17

Curvers

opinie van vertrouwen in de capaciteiten van individuele docenten. Het wekt juist de suggestie dat docenten structureel hun werk niet naar behoren doen. Onderwijs leent zich slecht voor consumptiegedrag. De universiteit noch hogeschool is een fabriek die alleen maar studenten produceert op marktwaarde. Studenten zijn geen producten en ook geen klanten. Onderwijskwaliteit zit in de relatie tussen docent en student. Leren gebeurt in een context waarin een menselijke band bestaat tussen leraar en leerling; een vertrouwensband (geen relatie van wantrouwen!). Het anoniem – via gestandaardiseerde vragenlijsten – bevragen van studenten gaat voorbij aan die vertrouwensband. En juist dat menselijke aspect lijkt in het papieren evaluatieregime van het hoger onderwijs te worden vergeten. Er is nog een ander aspect dat bij de huidige evaluatiemethode totaal vergeten wordt. Een bekend voorbeeld in dit verband was de ruzie eind jaren tachtig tussen leerling Frank Rijkaard en leraar Johan Cruijff (toen coach bij Ajax). Cruijff, die veel oog had voor Rijkaards enorme mogelijkheden, gaf Rijkaard tijdens trainingen constant aanwijzingen. Dat irriteerde Rijkaard en op een dag barstte de bom. ‘Krijg toch de kolere met je eeuwige gezeur,’ riep Rijkaard, en vertrok. U kunt wel raden hoe hij over Cruijff en zijn trainingen zou hebben geoordeeld als hij toen een evaluatieformulier had moeten invullen. Jaren later heeft Rijkaard ontelbare malen in interviews de waarde van Cruijffs aanpak bewierookt. Cruijff maakte hem, naar eigen zeggen, een betere voetballer. Leren genereert niet altijd instant pleasure. De huidige onderwijsevaluaties gaan voorbij aan de effecten van kennisoverdracht, coaching en bildung die pas op een lange termijn gewaardeerd kunnen worden. Het is de hoogste tijd kritisch na te denken over een context waarin evaluatie een zinvol instrument is. Laat de strikte wens tot anonimiteit los, neem elkaar echt serieus en laat docent en studenten na afloop van een cursus onder genot

18

FoliaMagazine

van een kop koffie terugblikken. Want laten we wel wezen: de universiteit of hogeschool is een gemeenschap. En die laten zich nou eenmaal drijven door verhalen en dialoog. Niet door data en cijfers. Dergelijke terugbliksessies vinden nu overigens ook al geregeld plaats, buiten het evaluatieregime om. Bestuurders zouden eens aan moeten schuiven bij zo’n sessie. Zo’n gesprek biedt de achtergrond waartegen cijfermatige oordelen en losse opmerkingen van studenten in evaluatieenquêtes betekenis krijgen. Pas dan kunnen de oordelen van studenten op waarde worden geschat. Of moeten de beoordelingen die voortkomen uit een studentengrap of persoonlijke wrok, even zwaar wegen als de kritische reflectie van een meedenkende student? Het openbaar bespreken van wat je van elkaar vindt, dwingt de deelnemers om hun uitspraken goed te beargumenteren. Pas dan kan er sprake zijn van een constructieve uitwisseling van ideeën en ervaringen, terwijl de student nog steeds wordt gezien als de persoon om wie het uiteindelijk bedoeld is. De burgemeesters van Londen en New York, respectievelijk Boris Johnson en Michael Bloomberg, laten steeds vaker zien lak te hebben aan hun nationale overheid met hun papierwinkel en regels die kant nog wal raken. Ze zijn boegbeelden voor hun gemeenschap en durven met krachtige en inspirerende oplossingen te komen. Misschien kunnen zij als rolmodel dienen voor onze eigen UvA/HvA-bestuurders, die zich zouden moeten (en misschien ook wel willen) bevrijden uit hun gevangenschap in lijstjes, tomeloze ambities en accreditatieorganen. Bewaak de vertrouwensrelatie tussen docent en student en kruip onder het juk van het evaluatieregime vandaan. Prettige bijkomstigheid: de besparingen kunnen regelrecht worden ingezet ter bevordering van de onderwijskwaliteit. yyy Floortje Moes is docent wetenschapsfilosofie aan de UvA, Stefan Molenaars is docent marketingmanagement aan de HvA.

Per ongeluk expres Om kwart over tien werd ik wakker voor de vergadering van half tien. Inwendig vloekend stapte ik op de fiets, denkend over het excuus dat ik mijn collega’s zou vertellen. Terwijl ik doortrapte diende het excuus zich aan, in de vorm van een motorkap die probeerde mijn fiets te doorboren. ‘Ja hoor, echt iets voor mij’, dacht ik nog voor ik opkrabbelde en luidkeels aan het vloeken sloeg over de voorrang die ik bleek te hebben. Omstanders namen het voor mij op en berispten de bestuurder, een mannetje op leeftijd, om zijn rijgedrag. Ze wezen naar de fiets, die nu de vorm van een krakeling had: vergoeden! Ja, het voelde best lekker om gelijk te hebben. Maar wat voor gelijk had ik eigenlijk? Ik bedacht me dat ik geen moment stil had gestaan bij mijn voorrang. Mocht ik mijn gelijk wel opeisen als ik helemaal geen besluit genomen had? Die dag had ik in wel tien verkeerssituaties evenveel ongelijk kunnen hebben. Soms worden dingen die niet onder je controle zijn aan jou toegeschreven, ten nadele of voordele. In de filosofie heet zoiets ‘moreel geluk’. Een gek begrip – want waarom is er verschil tussen ‘moord’ en ‘poging tot moord’: waarom anders dan door geluk, verdient de tweede moordenaar een lagere straf dan de eerste? Behalve het feit dat de tweede slechter is in zijn beroep. Intenties doen ertoe voor de waardering van gedrag. Had het mannetje toevallig zin om een jongedame aan te rijden, of lette hij niet op? Het viel hem niet aan te zien. En niemand zag aan mij dat ik een wegpiraat ben. Dat maakte voor dit spontane volksgerecht natuurlijk niet uit – er moet schuld en onschuld zijn. Die dag was het morele geluk in mijn voordeel. Het feit dat mijn fiets van tevoren ook al niet zo gesmeerd fietste? Bonusgeluk. Op m’n werk was overigens niemand boos dat ik te laat was. Ik was namelijk aangereden. Een drievoudige geluksdag. yyy Emma Curvers

overigens Reizigers die zoeken naar ongerepte oorden helpen die oorden juist de vernieling in. Vier liever vakantie in eigen land.

irene de Jong hoogleraar Griekse taal- & letterkunde

Wilma Scholte op reimer lector Evidence Based Nursing

Jan Willem Duyvendak hoogleraar sociologie

irene de Jong ‘Eens. Zelfs in de onherbergzame Alpen veranderen gebieden nu alles eenvoudig te bereiken is. Ik was laatst in Grindelwald, een klassiek vakantieoord in Zwitserland waar de well-to-do zich vroeger in de zomer terugtrokken. Ik schrok me rot. In alle restaurants was de menukaart in het Japans. Ik had het gevoel dat ik in een Hollywooddecor beland was, maar dan met de verkeerde ondertitels. Japanse toeristen werden voor een paar dagen ingevlogen, met een treintje de berg opgejaagd, aten een forelletje en kochten een wandeloutfit. Daarmee is de authenticiteit weg, maar voor Grindelwalders vormen deze nieuwe toeristen wel een belangrijke inkomstenbron. Zo is het ook met landen als Egypte, waar ik laatst was. Iedereen kan nu voor een habbekrats op een Nijlcruise in dit straatarme land, maar de mensen hebben de inkomsten hard nodig. Het ligt dus toch wel gecompliceerd. Dat iedereen op vakantie naar hetzelfde “onbedorven” plekje gaat, getuigt van weinig fantasie, maar is ook een zegen. Zo heeft ieder land een eigen Marken of Volendam, en blijft de rest onaangetast.’

Wilma Scholte op reimer ‘Oneens. Ik werk nu een halfjaar op Bonaire en zie hier hoe toerisme juist kan bijdragen aan natuurbehoud. Er komen scheepsladingen toeristen op de natuur hier af, toch leidt dat niet tot problemen. Bonaire heeft een actieve en invloedrijke natuurbeschermingsorganisatie, Stinapa. Delen van het eiland en de zee zijn niet toegankelijk voor toeristen. Bovendien moet iedere toerist die hier duikt of snorkelt vijfentwintig dollar betalen aan Stinapa. Met dat geld wordt de natuur beschermd. En niet alleen tegen toeristen. De Spanjaarden hebben hier ooit geiten geïntroduceerd. Die worden nu veel gehouden voor melk en vlees. Arme boeren besparen daarbij op voer, de geiten lopen vrij rond en vreten het eiland kaal. Daar kan Stinapa nu tegen optreden. Bovendien worden toeristen zelf ingeschakeld voor natuurbehoud. Ze worden verleid om te helpen op koraalduivels te vissen. Die vormen namelijk een plaag en bedreigen het koraal. Met het sterke bewustzijn van de economische waarde van natuur zou Bonaire als voorbeeld moeten dienen voor andere mooie plekken op de wereld.’

Jan Willem Duyvendak ‘Oneens. Dat backpackers met de Lonely Planet in de hand massaal dezelfde route afleggen op zoek naar ongerepte oorden, betekent weliswaar dat die oorden niet meer ongerept zijn, maar daarmee is niet gezegd dat ze ook echt vernield worden. Dat hangt van het gedrag van de reizigers en van de situatie ter plekke af. Vakantie in eigen land is beter, maar een nationalistisch vakantiebeleid lijkt me geen oplossing. Je kunt beter overal ter wereld de kwetsbare natuur beschermen. De enige partij die er bedrogen vanaf komt, is de reiziger zelf. Die wordt geconfronteerd met een paradox. Een verre reis voelt bij uitstek als een uiting van de meest individuele keuze, het is een streven naar authenticiteit. Maar ook daarin zijn mensen dus afhankelijk van een gids met de opgeslagen collectieve ervaring van andere reizigers. Als ik op reis ben, begin ik enorm te twijfelen aan mijn eigen originaliteit. Ik kom altijd weer andere reizigers tegen, die eigenlijk heel erg op mij lijken. Je realiseert je dat mensen op elkaar lijken in hun streven naar uniciteit.’ yyy Marieke Buijs

FoliaMagazine

19

20

FoliaMagazine

objectief VErBoUWinG in BEELD In april 2011 werd gestart met de herontwikkeling van het Roeterseiland. Een van de meest opvallende renovaties is die van bouwdeel C over de Nieuwe Achtergracht. De onderste verdiepingen van het bouwdeel zijn inmiddels verdwenen, waardoor een doorkijk is ontstaan over de hele gracht. Edgar Tossijn, manager van een bedrijf in elektronische informatieverwerking en onderzoeksondersteuning gevestigd in het Kohnstamm Instituut, maakte sinds september 2011 zo nu en dan een foto van de verbouwing van gebouw C. Dit gebouw is het uitzicht vanaf mijn bureau en toen ze begonnen dacht ik: dat kan leuk worden. Ik begon min of meer spontaan met het vastleggen van de vorderingen. Elke keer als er iets veranderde dat de moeite waard was maakte ik een foto. Naarmate ik er langer mee bezig was, werd het steeds leuker. Je krijgt toch niet vaak de kans zo’n ontwikkeling op deze manier te volgen. Het ziet er dusver allemaal veelbelovend uit. Op de tekeningen zag ik dat er ook nog een brug onder komt, dus ik blijf foto’s maken tot het helemaal klaar is.’ yyy tekst Robrecht de Vocht / foto’s Edgar Tossijn

FoliaMagazine

21

Uniform voor academici De toga, geen hoogleraar kan er buiten. Een ecologisch verantwoord model, de oude toga van je vader of een versleten leenexemplaar; wie de toga past trekke hem aan. ‘Tegen twijfelaars zeg ik vaak: neem eerst in elk geval een eigen baret.’ tekst Clara van de Wiel / foto’s Danny Schwarz

‘D

e allermooiste toga om te maken, dat is die van de Universiteit van Amsterdam.’ Togamaker en eigenaar van togamakerij Rhebergen, Kahraman Kazanci, zegt het met enige stelligheid. De kleurige linten, bij elke faculteit verschillend. De bijzondere mouwen, waar de armen door speciale elleboogopeningen kunnen worden gestoken. Daar kunnen de toga’s van andere universiteiten niet aan tippen. Sinds 1991 heeft de van oorsprong Turkse kleermaker zich specifiek op toga’s toegelegd en produceert hij in zijn atelier aan de Amsteldijk niets anders. Prachtig, vindt Kazanci zelf. ‘Allemaal in één kleur, één model. Dat heeft voor mij iets rustigs.’ In die voorliefde is hij naar eigen zeggen een uitzondering. ‘Ik heb wel stagiaires gehad, maar die willen uiteindelijk toch ook andere kleding in andere kleuren maken. Alleen maar zwart vinden ze te somber.’

UniForM De zwarte hoogleraarstoga; in combinatie met baret het uniform bij uitstek voor de academicus. Aan de Nederlandse universiteiten worden ze vanaf de zeventiende eeuw gedragen en aan statigheid hebben ze sindsdien weinig ingeboet. Man, vrouw, decaan en rector: allen gaan tijdens oraties, promoties en de jaarlijkse dies gekleed

22

FoliaMagazine

in dezelfde uitrusting. Die is vrijwel altijd zwart, met de rode toga’s van de Universiteit Maastricht als uitzondering binnen Nederland. Tijdens de eigen oratie is het dragen van een toga aan de UvA verplicht. Maar, benadrukt pedel Annelies Dijkstra, dat mag ook een leentoga zijn. ‘Je hoeft geen eigen exemplaar aan te schaffen. Dat kunnen we ook moeilijk vragen, want met zo’n 1300 euro

‘Je hoeft geen eigen exemplaar aan te schaffen’ is het een flinke uitgave.’ Bijzonder hoogleraren raadt Dijkstra dan ook af er een aan te schaffen: overbodig voor die paar sporadische optredens. ‘Maar als je hier in vaste dienst komt dan hoort het er een beetje bij. Tegen twijfelaars zeg ik vaak: neem eerst in elk geval een eigen baret. Het is prettig als die goed op je hoofd past en je niet altijd in de vettige baret van een ander hoeft.’ Vettige baretten en stokoude toga’s: de togakamer achter de Aula aan de Singel hangt er vol mee. Talloze exemplaren van hoogleraren die allang met emeritaat zijn – af te lezen aan hun geborduurde titel aan de binnenzijde – hangen netjes aan kleerhangers. De toga’s met groene details overheersen: traditioneel zijn de meeste

hoogleraren aan de Faculteit der Geneeskunde verbonden. De smalle ruimte heeft voorafgaand aan een ceremonie soms wat weg van een sportkleedkamer. Vooral bij afscheidscolleges kan het behoorlijk dringen zijn. Dijkstra: ‘Dan is het af en toe bizar druk. Een vermakelijke toestand eigenlijk. Iedereen heeft de neiging om voor de gezelligheid in de togakamer te blijven hangen. Ik moet dan echt roepen: “Wie klaar is gaat naar de senaatskamer! Daar is koffie en thee!”’ Veel van de oude toga’s doen inmiddels dienst als leentoga: voor hoogleraren die op de kleintjes letten, maar ook voor bezoekende professoren. In alle maten zijn ze voorhanden, want ook een geleende toga moet natuurlijk goed passen. Toch levert dat volgens Dijkstra weleens problemen op. Bijvoorbeeld als er Amerikaanse gasthoogleraren op bezoek komen. ‘Die vinden het geweldig om een oude Europese toga aan te mogen. Maar overgewicht is daar een veel groter probleem dan hier. Sommigen zijn gewoon vierkant. Dat kan lastig zijn, want veel van de leentoga’s zijn nogal smalletjes.’ Aan Dijkstra de taak voor iedereen toch een fatsoenlijke toga te vinden. Want potsierlijk, dat mag het volgens haar nooit worden. Toch gaat het weleens mis. ‘In de Agnietenkapel heb ik er geen zicht op, want daar verkleedt men zich in de ruimte boven de zaal. Dan beginnen ze al met lopen en

Togamaker Kahraman Kazanci aan het werk in zijn atelier

is het te laat om nog terug te gaan. Soms ziet het er echt niet uit.’ Ook te lange toga’s kunnen daar voor spannende taferelen zorgen. ‘Aan het eind van de zaal moeten ze met z’n allen een wenteltrap af. Gelukkig is er nog nooit iets gebeurd, maar ik houd mijn hart vaak vast.’

BEDrijF Dat een toga goed moet passen, dat weet kleedmaker Kazanci als geen ander. Voor een persoonlijk exemplaar moet dan ook het gehele lichaam opgemeten worden: lengte, bovenwijdte, eventuele verschillen in armlengte. Het

feit dat ze allemaal hetzelfde model hebben wil daarom niet zeggen dat het maken van toga’s eenvoudig is, benadrukt Kazanci. De bijzondere mouwgaten bijvoorbeeld, moeten helemaal met de hand worden gemaakt en ook het innaaien van de binnenkant is echt vakwerk. Een slecht

FoliaMagazine

23

links: Debbie Jaarsma rechts: Frits Bolkestein

gemaakte toga, die herkent Kazanci direct. Zijn eigen producten zijn duurzaam, met een levenslange garantie. Hij trekt een toga tevoorschijn. ‘Deze bijvoorbeeld, is al zestig jaar oud. En kijk: hij heeft alleen wat kleine slijtage bij de nek.’ Naast de naaimachine staan kartonnen dozen met stof opgestapeld. Honderd procent zwarte wol, speciaal geïmporteerd vanuit Duitsland. Bij wol uit Nederland zit er volgens Kazanci altijd polyester tussen. En dat mag niet, want alleen een volledig wollen toga heeft de duurzaamheid die het keurmerk van de firma Rhebergen mag dragen. Sinds 1894 bestaat de firma Rhebergen al; eerst als gewone kleermakerij, maar in de loop van de vorige eeuw steeds sterker met de toga als specialiteit. Toen de vorige eigenaar De Vos bij zijn pensioen in 1991 overwoog de traditie stop te zetten, deed Kazanci een bod om het bedrijf over te nemen. En zo geschiedde: inmiddels zijn de toga’s voor hem al bijna twintig jaar

24

FoliaMagazine

lang dagelijks werk. Maar kleermaker, dat was Kazanci al vanaf zijn elfde. Het vak leerde hij in het Turkse Trabzon van een kleermaker. In 1973 kwam hij als gastarbeider naar Maastricht, waar hij bij een confectiebedrijf in dienst trad. De specifieke togakunst was hem in 1991 nog

‘Soms ziet het er echt niet uit’ onbekend. Maar ook dit leerde hij snel genoeg. ‘Van meneer De Vos heb ik zes weken gratis les gehad. En ik vroeg mijn Nederlandse vriendin alles wat hij zei op te schrijven. Als zij het dan weer voorlas, leerde ik gewoon verder.’ Met succes, want de oude eigenaar was meer dan tevreden toen hij Kanzanci’s eerste toga keurde. Trots vertelt Kazanci nog steeds aan eenieder diens letterlijke woorden: ‘Ik kan mijn ogen niet geloven, maar dit is een echte Rhebergentoga.’

DUUrZAAM De duurzaamheid van toga’s blijkt wel uit de exemplaren in de togakamer. Van de twee- tot driehonderd toga’s die er hangen zijn sommigen al decennia oud. Één keer per jaar gaan ze naar de stomerij; vaker is volgens Dijkstra niet nodig om de stof mooi te houden. Wel dreigde er enkele jaren terug gevaar, vertelt ze. ‘In het hiernaast gelegen Maagdenhuis hadden ze toen last van motten. Dat leverde wel even paniek op. We hebben toen alle toga’s eruit moeten halen en de boel stevig schoongemaakt.’ Maar zonder aanvallen van ongedierte kunnen de toga’s jaren mee. Die duurzaamheid komt soms goed van pas. Sommige hoogleraren nemen bijvoorbeeld het exemplaar van hun voorganger over. Of, in de meest bijzondere gevallen, die van de eigen vader of moeder. Emily Hemelrijk, hoogleraar oude geschiedenis, nam bij haar aantreden in 2007 de toga over van haar vader, emeritus hoogleraar klassieke archeologie Jaap Hemel-

Emily Hemelrijk in haar vaders toga – op foto in 1966

rijk. Toen ze hem over haar hoogleraarschap vertelde was het zelfs het eerste wat hij zei. Emily Hemelrijk: ‘Hij was er volgens mij best een beetje blij mee. Zijn toga is destijds gewoon in de togakamer blijven hangen en werd door ontzettend veel mensen als leentoga gebruikt. Op de mouwen waren daardoor wel wat haakjes stukgegaan. Nu is hij weer in de familie.’ Omstikken was niet nodig, want vader en dochter zijn vrijwel even lang. Ook was de toga, gemaakt in 1966, afgezien van de kleine slijtage, nog helemaal mooi. Na een kleine reparatie kan hij voorlopig weer een flinke tijd mee. Wie niet wil dat een vreemde met zijn toga aan de haal gaat, kan die het beste thuis bewaren. Dat doet dan ook het gros van de hoogleraren, volgens Dijkstra. Wanneer ze voor een ceremonie mee worden genomen ziet ze van alles langskomen: van Albert Heijntassen tot heel oude rolkoffertjes. Veel maakt het ook niet uit, want de stof kreukt niet en valt direct goed.

Toch is zelfs duurzame wol niet voor iedereen duurzaam genoeg. Hoogleraar Evidence-based Education Debbie Jaarsma koos er bij haar aantreden voor een speciale ecologische toga te laten maken. Jaarsma: ‘Ik las dat er iemand in

‘Als je hier in vaste dienst komt dan hoort het er een beetje bij’ Rotterdam was met zo’n toga en dacht: dat is bijzonder. Samen met een vriend die ook net was benoemd besloten we toen samen een ecotoga te nemen.’ In plaats van uit de gebruikelijke wol, is haar ecotoga uit de recyclebare stof ‘Returnity’ gemaakt. Na het afdanken van het kledingstuk kunnen alle materialen een nieuwe bestemming krijgen. Kleermakerij De Togamaker aan de Weteringschans produceerde het kledingstuk. Haar

toga is vooral een statement, verklaart Jaarsma. ‘Ik vind het belangrijk zo veel mogelijk rekening te houden met de aarde. Deze stof kan op alle mogelijke manieren hergebruikt worden. Ik zou er na mijn emeritaat zelfs een mantelpakje van kunnen maken!’ Ecotoga’s, daar doet Kazanci niet aan. Aan de werkwijze van voorganger De Vos heeft hij al twintig jaar niets veranderd. Maar met zijn bedrijf gaat het sinds de crisisjaren niet al te best. Toen vorig jaar zomer de telefoon wekenlang niet één keer rinkelde dacht hij zelfs de firma volledig te moeten opdoeken. Gelukkig gaan de zaken inmiddels weer wat beter. Maar het blijft voor hem hard werken om het hoofd boven water te houden. En met pensioen gaan? De tweeënzestigjarige Kazanci piekert er niet over. De toga zit hem naar eigen zeggen in het bloed. ‘Ik zou niet weten wat ik anders zou moeten doen.’ Met emeritaat gaat men in de togawereld niet. yyy

FoliaMagazine

25

De vingerafdruk Rindert Jagersma en Trude Dijkstra hadden een missie: ontdekken wie de drukker was van de werken

D

eze letters A en D stonden twee maanden lang, vierentwintig uur per dag, op het netvlies van Rindert Jagersma (26) en Trude Dijkstra (26), respectievelijk promovendus en student boekwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Overdag speurden ze naar de letters in antieke zeventiende-eeuwse boeken bij de Bijzondere Collecties van de UvA. ‘s Nachts verschenen de letters in hun dromen. De obsessie met deze prachtig versierde letters kwam voort uit een weddenschap die de jonge boekwetenschappers afsloten met hun docent Paul Dijstelberge. Zij zouden weleens ontdekken wie de drukker was van het werk van de befaamde Nederlandse filosoof Baruch Spinoza (1632-1677). Al 350 jaar lang tastten wetenschappers daarover in het duister. AnoniEM Deze sierletters vormden de sleutel tot die ontdekking. Ze staan in de twee belangrijkste werken van Spinoza. De Tractatus theologicapoliticus en de Ethica waarin Spinoza onder andere pleit voor godsdienstvrijheid en scheiding van kerk en staat. Ook in het tolerante Amsterdam van de zeventiende eeuw was dat een bijzonder controversiële boodschap en het drukken en verspreiden van de boeken werd al snel verboden. Drukkers, uitgevers en schrijvers van controversieel werk liepen het risico op een flinke geldboete of gevangenisstraf. De drukker van Spinoza deed er dus wijs aan zijn werk in de anonimiteit te doen. Maar door deze sierletters, waar een tekst mee begon, nauwkeurig te bestuderen en te vergelijken met boeken uit die tijd waarvan de drukker

26

FoliaMagazine

Sierletters uit het werk van Spinoza

terug als ze afgedrukt worden. Het is als het ware de vingerafdruk van de drukker.’ Wie goed kijkt, ziet bijvoorbeeld in het midden van de boog van de D een beschadiging, daar waar de ronding niet zwart kleurt maar wit. En in de rechte poot van de D zit een zwart scheurtje. Zouden ze precies deze letters tegenkomen in een ander werk waar de naam van de drukker op stond, en kwam de rest van het typografisch materiaal in dat boek overeen, dan was het aannemelijk dat dit ook de drukker van Spinoza was.

wel bekend was, konden Dijkstra en Jagersma, de drukker van Spinoza achterhalen. Dijkstra: ‘De sierletters werden gedrukt met houtsneden en die hebben karakteristieke beschadigingen. Ze zijn een keer gevallen of versleten. Dat zie je

BEWijS Maar waar te beginnen? Want het Amsterdam van de Gouden Eeuw gold als het boekhandelscentrum van de wereld. Er was dus veel materiaal om door te spitten. Dijkstra en Jagersma startten met het bestuderen van letters in de werken van de grootste drukkers rondom

van de drukker van Spinoza. En wat nog nooit een wetenschapper was gelukt, flikten zij wel. Eva Rooijers wat mensen die de drukker hebben gezocht, maar hem nooit hebben gevonden, inclusief ikzelf.’ Maar na controle van de bewijsvoering concludeerden Dijstelberge en andere onderzoekers dat Israël de Paull inderdaad de drukker van Spinoza moest zijn.

Sierletters uit ander gedrukt werk van Israël de Paull

Jan Riewertsz, de uitgever van Spinoza, maar vonden geen overeenkomstige letters. Twee maanden en rond de duizend boeken later

De drukker is gevonden dankzij een weddenschap kwamen ze uit bij het werk van een redelijk onbekende drukker: Israël de Paull (1632-1680). Jagersma: ‘Hij had maar vier boeken gedrukt met zijn naam erop. Maar wat hij drukte zag er mooi en verzorgd uit. Het was dus iemand die wist wat hij deed.’ En in twee van die vier boeken zagen ze het: precies die letters A en D waar ze twee maanden lang onophoudelijk naar op zoek waren geweest. ‘Ik was op een gegeven moment enorm afgestompt door het constant turen naar die letters, maar toen we het werk

van De Paull zagen, wisten we het eigenlijk direct. Dit moest de drukker van Spinoza zijn,’ zegt Dijkstra glunderend. ‘Dat zullen we nog weleens zien’ was de eerste reactie van hun docent Dijstelberge. ‘Er zijn heel

iDEALiSME ‘Dit is echt een bijzondere ontdekking,’ zegt Dijstelberge. ‘Je kan wel zeggen dat dit de belangrijkste boeken zijn die ooit in Nederland zijn gedrukt. Ze vormden het begin van de moderniteit. Spinoza pleitte in zijn werk onder meer voor tolerantie tegenover minderheden. Hoe een wereld zonder Spinoza eruitziet, zie je nu in Syrië.’ De vraag waarom Israël de Paull de boeken drukte, is nog onbeantwoord. ‘Dat kan uit idealisme zijn omdat hij achter het werk van Spinoza stond. Maar misschien was het wel een zakenman die geld wilde verdienen,’ zegt Dijkstra. ‘Maar als hij veel meer verboden boeken heeft gedrukt, dan zou je kunnen zeggen dat hij dat uit idealisme deed. Anders neem je zo’n groot risico niet.’ De ontdekking van de drukker biedt volgens Dijstelberge een belangrijk aanknooppunt voor verder onderzoek. ‘Over Spinoza zijn niet veel feiten bekend. Bovendien is zijn werk nogal ondoorgrondelijk. Als je weet wie de mensen om hem heen waren, mensen die mogelijk invloed hebben gehad op de tekst zoals die in het boek terecht is gekomen, kunnen we zijn werk beter begrijpen. Er zijn in ieder geval een aantal geleerden die hun boeken kunnen herschrijven omdat ze ervan uitgingen dat Jan Riewertsz, de vermoedelijke uitgever van Spinoza, ook de drukker was.’ yyy

FoliaMagazine

27

(advertenties)

win één jaar collegegeld collegegeld!

In 2013 bestaan de Studentenartsen 75 jaar ! Dit gaan we natuurlijk vieren. We organiseren wedstrijden voor studenten en er zijn allerlei kleine en grote manifestaties. Meer weten over de manifestaties en over hoe je een jaar collegegeld kunt winnen?

foto: Mats van Soolingen

Je vindt alle informatie op: www.75jaarStudentenartSen.nl

UvA-HvA team

DAm tot DAm loop 2013 op zondag 22 september 2013 doet het UvA-HvA team voor de vijfde keer mee met de Dam tot Damloop. We nemen deel aan de 16,1 km Recreatie Businessloop, en jij kan meedoen! Voordelen UvA-HvA Damloopteam: Zes gratis hardlooptrainingen, trainingsschema’s, een duurzaam en uniek hardloopshirt, toegang tot onze VIp-tent met gratis consumpties.

W fo in lia tic w k fa o eb ets ce nz .n o bo e l o p f ok .

Kosten: € 23,- voor studenten, € 35,- voor medewekers Inschrijving en meer informatie: www.usc.uva.nl/damloop

Folia

illustratie Denise van Leeuwen

drift

De baltsende boekhouder

M

ercedes (27), docent aan de Faculteit der Maatschappij- & Gedragswetenschappen: ‘Ik mailde Frederik met de vraag of hij mijn jaaropgaaf wilde doen. Hij reageerde met: “Mercedes, wat een topnaam! Stuur mij maar je gegevens.” Frederik is boekhouder; via via had ik zijn naam doorgekregen. Na een maand had ik mijn administratie op orde, en stuurde ik hem de documenten. “Mercedes, je bent briljant!” schreef hij. Toch had ik ook een groot aantal zaken niet goed begrepen. We zouden daarom beter een keer kunnen afspreken, zei hij. Met al mijn multomappen kwam ik aan in de bibliotheek. Hij zag er precies uit zoals je van een boekhouder zou verwachten: brilletje, bruine gaatjesschoenen en een overhemd. Hij legde die middag alles heel zorgvuldig aan mij uit. In de week daarna volgden een aantal mailtjes waarin hij mij documentaires aanraadde, en hij stuurde ook links naar clips van Die Antwoord. Ik vond dat hij een verrassende smaak had voor een boekhouder, maar ik zocht er niks achter. Hij mailde ook dat hij nóg een keer wilde afspre-

ken om mijn belastingaangifte door te nemen. We spraken weer af, maar door mijn chaotische agenda was ik hem totaal vergeten. Hij mailde: “Wat jammer dat je er gisteren niet was. Lijkt het je anders leuk om vanavond naar het Nederlands elftal te gaan?” Ik was nog nooit naar een voetbalwedstrijd geweest en het leek mij wel grappig.

‘Ik zocht er niks achter’ We spraken af bij de Arena. Hij had alleen nog geen kaartjes. Het was maart, het sneeuwde en het waaide. De paar mensen die we tegenkwamen hadden geen kaartjes. Frederik had in zijn rugzak een oranje vlag, maar naar binnen konden we niet. Hij wilde niet opgeven, maar uiteindelijk gingen we naar een café. Vanaf dat moment begon mij pas te dagen waar hij op uit was. “Mercedes, je lijkt me een heel vrijgevig type. Echt zo’n meisje dat veel rondjes aan haar vrienden geeft,” complimenteerde hij mij. Ik moest lachen: hij had natuurlijk mijn hele administratie gezien.

Op een gegeven moment flapte hij eruit: “Gaan we nou nog zoenen of hoe zit het?” Hij ging er vol voor: dat hij mij zo leuk vond en dat hij heel goed kon zoenen. Ik kapte het vrij snel af en vroeg om de rekening. Hij betaalde, en stopte mij het bonnetje toe: “Voor je administratie.” Hij kwam heel dichtbij. “Ik denk niet dat het gaat gebeuren Frederik,” zei ik. Buiten wilde ik mijn fiets pakken, maar hij gaf niet op: “Je bent zo leuk, lief en lekker”, riep hij. En: “Mercedes ik hou van je!” Vervolgens ging hij tegen een politieauto staan en schreeuwde: “Heb je weleens tegen een politiewagen aan gezoend? Dit is je kans!” Een paar dagen later kreeg ik een kaart van hem: “Mercedes, durf in dit avontuur met mij te springen!” Ik heb hem daarna nog één keer gezien: om de rekening te betalen. Zelfs toen gaf hij zich niet gewonnen: “Ah toe, zoen me. Al is het maar een minuutje.”’ yyy Roos Menkhorst Om privacyredenen zijn de namen gefingeerd. Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar [email protected].

FoliaMagazine

29

Een uitgesproken dokter Deze week in Folia maakt kennis: Peter Vonk, huisarts en hoofd van het Bureau Studentenartsen van de UvA en HvA. De studentenartsen bestaan dit jaar 75 jaar.

tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz

D

e ‘winkel’ die Peter Vonk runt is volgens ingewijden een tamelijk unieke winkel in Nederland. Waar vrijwel overal de studentenartsen al zijn wegbezuinigd of weggereorganiseerd staat het Bureau Studentenartsen van de UvA (en later ook van de HvA) al 75 jaar fier overeind. Natuurlijk: Amsterdam is qua studentenaantallen niet vergelijkbaar met de rest van Nederland en typische studentenkwaaltjes als geslachtsziekten of studiestress komen dus ook relatief veel voor, maar dat Bureau Studentenartsen nog bestaat is zeker ook aan Peter Vonk te danken, zeggen intimi. ‘Zonder Peter zou Bureau Studentenartsen al lang niet meer hebben bestaan,’ zegt dokter Frans Meijman van de afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde van de VU. Hij en Peter kennen elkaar al dertig jaar. ‘Door zijn doortastendheid en volharding heeft Peter opeenvolgende CvB’s er steeds van weten te overtuigen dat de studentenartsen een goed instituut zijn. Peter komt altijd op het goede moment met het goede verhaal. Hij is een brede denker met een brede blik. Hij is bovendien heel inventief met geld. Hij weet van een dubbeltje een euro te maken.’ Peter Vonk (Hoogezand-Sappemeer [Gr], 1956)

30

FoliaMagazine

is huisarts en hoofd van Bureau Studentenzaken van UvA en HvA. Hij studeerde geneeskunde in Groningen, volgde een opleiding tot homeopathisch arts en een opleiding voor neurolinguïstisch programmeren. Sinds 1985 is hij werkzaam als huisarts in Huisartsenpraktijk Oude Turfmarkt, gecombineerd met de functie

‘Hij is een brede denker met een brede blik’ van studentenarts bij de UvA. Sedert 1997 is hij hoofd Studentengezondheidszorg UvA, waar later de HvA bij kwam. Peter houdt daarnaast van politiek: hij is voorzitter van de afdeling Amsterdam-Noord van de PvdA en was in 2010 lid van de kandidaatstellingscommissie van de PvdA voor de stadsdeelraadsverkiezingen. Daarnaast houdt Peter van water in de medische en bestuurlijke zin. Hij zat als bestuurslid in het hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht en was in 2007 een van de oprichters van de Algemene Waterschapspartij (AWP), waarmee hij het jaar erop meedeed aan de waterschapverkiezingen. Nu bezet hij een van de twee AWPzetels in het dertig leden tellende algemeen

bestuur van het hoogheemraadschap Noorderkwartier, dat de waterhuishouding beheert in het hele gebied ten noorden van het IJ. ‘Waarom mensen op de AWP moeten stemmen is gauw verteld: deskundig en geen politieke spelletjes in het waterschap,’ schreef hij in 2008 in een blog op Folia.nl. ‘Peter is echt gedreven als het om water gaat,’ zegt dijkgraaf Luc Kohsiek van het hoogheemraadschap. ‘Dat heeft niet per se iets met het milieu of zo te maken, maar het is vooral bestuurlijk. Zeventig procent van ons bruto nationaal product wordt verdiend onder het zeeniveau. Dat moet wel mogelijk blijven en dat betekent “droge voeten en voldoende schoon water”. Daar zet Peter zich bestuurlijk voor in. En dat doet hij heel goed. Hij is een echte bestuurder: analytisch en strategisch. Momenteel is er nogal wat politiek gedoe over een eventueel samengaan van provincies en waterschappen. Peter heeft daar dan al snel een brede analyse over klaar. Hij is bovendien altijd heel goed op de hoogte van wat er speelt in Den Haag. Tweede Kamerstukken heeft hij soms eerder gelezen dan ik.’ Tot zover het water. Hoewel? Ook in de medische beroepspraktijk houdt Peter wel van een beetje water. Enige jaren geleden schreef hij

Folia maakt kennis samen met Cécile Boot en Frans Meijman het boek Water! als medicijn over onder meer de medicinale effecten van water drinken, gorgelen en water snuiven en de medicinale effecten van ijs en stoom. Crea-directeur Sjoerd Jans noemt Peter ‘een van de laatsten der Mohikanen’ in de studentenartsenbranche. Peter is volgens hem iemand die zijn eigen en eigengereide koers vaart en daardoor zijn werk en vak goed uitoefent. ‘Peter is wars van allerlei onnodige nieuwigheden en flauwekullerigheid. Hij drijft gewoon zijn praktijk en laat zich niet door allerlei regels in een malletje drukken. Tegelijkertijd is hij ook erg verknocht aan de UvA, maar wel in een perifeer clubje. Dat past hem. Hij vindt het toch leuk om in zo’n grote organisatie blijmoedig zijn eigen weg te vinden.’ Samen met wat andere ‘perifere clubjes’ binnen de UvA, waaronder ook het sportcentrum USC, zitten Peter en Sjoerd in een ‘herenclub’ die af en toe bij elkaar komt om een hapje te eten en de UvA en/of de HvA even door te nemen. ‘Daar wordt niet alleen gegeten en gedronken,’ zegt Jans, ‘maar ook gediscussieerd. Dat is leuk met Peter. De gezondheidszorg is een relevante activiteit en Peter heeft daar uitgesproken ethisch-medische opvattingen over die hij graag met ons deelt.’ yyy

Folia Radio zendt op 26 juni een interview uit met Peter Vonk. Aan de orde zullen komen 75 jaar studentenartsen, de PvdA en water. Te beluisteren via Amsterdam FM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb.nl/radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl.

FoliaMagazine

31

Folia tipt

Absurdistische beleving

TiP 1 STA: GênAnT GEWoon Opstaan, ontbijten, haastig naar je werk, koffiedrinken, hard werken, koffiedrinken, thuiskomen, uitrusten. Studenten Toneelvereniging Amsterdam (STA) is klaar met de alledaagsheid. In hun nieuwe theaterstuk ‘Gênant gewoon’ proberen zij die dan ook samen met het publiek uit alle macht te ontvluchten. Het is tijd het heft weer in eigen hand te nemen.

Godmother Films

H

et individu de oorlog verklaren en opzoek gaan naar een nieuw WIJ. Klinkt misschien een tikkeltje absurdistisch, maar de mannen van Project Wildeman (Milan Mes, Maarten Vinkenoog, Robin Block en Steven Hamperpagt) doen dit in hun nieuwe theaterstuk door terug te gaan naar de oerkracht. Om dit te bereiken maken ze gebruik van instrumenten. Geen piano of gitaar, maar voorwerpen als handschoenen en bollen die ook verwerkt zijn in het decor worden ingezet om muziekklanken te produceren. Dit alles met een knipoog naar de tegenstellingen van de moderne tijd. Project Wildeman nodigt het publiek uit om deel te nemen aan een zintuigelijk ritueel waarmee ze de grens opzoeken en het publiek tot het uiterste drijven. Met bezwerende poëzie, woeste rondedansen, muziek, en fysiek theater creëren de mannen een taal die de zintuigen prikkelt. Hun talent voor nieuwe, inspirerende ideeën werd in 2009 beloond toen ze de Jur Naessens Muziekprijs voor de meest innovatieve nieuwe muziekact wonnen. Wil jij met de mannen mee op zoek naar het

WIJ? Geef je dan over aan de oerkracht van deze vier mannen en kom ze aanschouwen op het Over het IJ Festival. Folia geeft twee kaartjes weg, zie foliaweb.nl voor de winactie. yyy Hester Hinloopen

€ 16,50 (Normaal), € 15,- (CJP, Stadspas)

TiP 3 SArAh ForSYTh: Mijn leven in de hel Mijn leven in de hel is het aangrijpende waargebeurde verhaal van de Britse Sarah Forsyth. Als negentienjarig meisje komt ze naar Amsterdam in de veronderstelling hier als crècheleidster aan de slag te gaan. Maar ze blijkt in handen te zijn gevallen van mensenhandelaars, en wordt op de Wallen achter een raam gezet. Een vreselijke anderhalf jaar later weet ze te ontsnappen.

20.00 uur en 30 juni om 14.00 uur / € 3,- (STA-

TiP 2 Fellini – The exhibiTion Laat je onderdompelen in de wonderlijke wereld van Federico Fellini en kom naar de expositie over de toonaangevende naoorlogse filmmaker uit Italië, bekend van films als La strada en La dolce vita. Fellini – The Exhibition laat de rijke verbeelding van de filmmaker zien en toont de manier waarop hij een mythisch beeld van het Italiaanse leven schiep. De tentoonstelling wordt omlijst door een programma van films, lezingen en evenementen.

leden), € 6,- (studenten)

Fellini – The Exhibition / EYE / 30 juni tot en met

onder meer bij bol.com

STA: Gênant Gewoon / Crea theater / 28, 29 juni

29 september / entree gratis

32

Project Wildeman: Wij / Over het IJ Festival NDSMwerf / 4 tot en met 14 juli / diverse dagen en tijden /

FoliaMagazine

Sarah Forsyth: Mijn leven in de hel / € 7,50

lezingenladder

promoties

Voor een ieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine lezingenladder. Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen.

Ignite Amsterdam 29 Mediamatic Fab. WO 26/06, 19.00 uur Twaalf presentaties van vijf minuten, met dit keer o.a. kunstenaars, grafisch designers, verhalen van de Javastraat, local farming en een schoenenontwerper.

De circulaire stad Pakhuis de Zwijger WO 26/06, 19.30 uur Avond gericht op een meer circulaire stad; een stad waar we slimmer en efficiënter omgaan met onze grondstoffen, energie en afval.

I Amsterdam/I Europe De Balie WO 26/06, 20.30 uur De Oostenrijkse Eurocommissaris Johannes Hahn in debat met de burgemeester over het belang van Europa voor Amsterdam.

Bankrupting Nature De Balie DO 27/06, 15.00 uur Anders Wijkman coauteur van het boek Bankrupting Nature houdt de Erasmuslezing 2013.

Archeologie in Azië Spui25 DO 27/06, 17.15 uur Jesper Eidem, bijzonder hoogleraar archeologie van West-Azië, over Nederlands archeologisch werk in West-Azië en in de Koerdische regio van Irak.

Macro-economie Common room AUC DO 27/06, 20.00 uur Voormalig CPB-directeur Coen Teulings en voormalig IMF-directeur Johan Witteveen bekijken de crisis vanuit historisch en macroeconomisch perspectief.

Afschaffing slavernij

jaar zonder slavernij. Hoe zag het achttiendeeeuwse Suriname eruit en welke invloed heeft het slavernijverleden op het heden?

Leren van China Pakhuis de Zwijger VR 28/06, 19.30 uur Een presentatie over wat westerlingen kunnen leren van de Chinese filosofie, een wushudemonstratie, Chinese animaties en een boekpresentatie.

MAAnDAG 1/07 14.00 uur: Niek Wit – Biologie (Agnietenkapel) 16.00 uur: Minouche van Rumste – Geneeskunde (Agnietenkapel)

DinSDAG 2/07 10.00 uur: Marianne van de Pol – Geneeskunde (Agnietenkapel) 12.00 uur: Louwrens Kiestra – Rechtsgeleerdheid (Agnietenkapel) 14.00 uur: Jorma de Ronde – Geneeskunde (Agnietenkapel)

16.00 uur: Roel Boomsma – Bedrijfskunde (Agnietenkapel)

Damn Food Waste

WoEnSDAG 3/07

De Dam ZA 29/06, 12.00 uur

10.00 uur: Ilse Timmerman – Biologie

Gratis lunch voor 5000 mensen gemaakt van voedsel dat anders weggegooid zou worden. Met allerlei activiteiten rond voedsel(verspilling).

(Agnietenkapel)

11.00 uur: Josje Damsma – Geschiedenis (Aula)

12.00 uur: Elske Sieswerda – Geneeskunde (Agnietenkapel)

Talk of the Town #53 Pakhuis de Zwijger WO 3/07, 18.00 uur

13.00 uur: Liesbeth van Welie – Onderwijseconomie (Aula)

Gesprek over de bèta- en ict-kracht van Amsterdam, en de rol van het Science Park daarin.

14.00 uur: Bram Mulling – Biologie

Ongehoorde wetenschap Felix Meritis VR 5/07, 16.30 uur Podium voor wetenschappers met een maatschappelijke boodschap. Wetenschappers pitchen een plan of houden een pleidooi in maximaal tien minuten.

Onderzoeksjournalistiek De Balie DO 22/08, 16.00 uur Deense toponderzoeksjournalisten Carsten Ellegaard Christensen en Morten Phil en Raju Narisetti (News Corp) over de toekomst van de onderzoeksjournalistiek.

(Agnietenkapel)

DonDErDAG 4/07 10.00 uur: Lidewij Wolters – Geneeskunde (Agnietenkapel)

12.00 uur: Esther Gijsbers – Geneeskunde (Agnietenkapel)

14.00 uur: Marco Baggio – Theoretische natuurkunde (Agnietenkapel) 16.00 uur: Ewa Maslowska – Communicatiewetenschap (Agnietenkapel)

VrijDAG 5/07 10.00 uur: Anja van der Laan – Geneeskunde (Agnietenkapel)

12.00 uur: Marieke Schouw – Geneeskunde (Agnietenkapel)

13.00 uur: Roelof Waaijman – Geneeskunde U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje

Spui25 DO 27/06, 20.00 uur

naar [email protected] onder vermelding van ‘Aan-

Programma ter gelegenheid van Suriname 150

melding lezingenladder’.

(Aula)

14.00 uur: Lisa Hartgring – Theoretische fysica (Agnietenkapel)

Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/nieuws-agenda.

FoliaMagazine

33

prikbord HvA HvA Social

34

Media Café

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

HvA Zetels

De eerste editie van het Social Media Café vindt plaats op 27 juni. Dit open spreekuur is bedoeld voor iedereen die vragen heeft over het gebruik van sociale media. Het thema van deze eerste bijeenkomst is: ‘Beginnen met sociale media: Twitter’. Er zal ook een gastspreker aanwezig zijn. Docenten en medewerkers die een twitteraccount willen aanmaken zijn bij deze bijeenkomst aan het juiste adres. De bijeenkomst vindt van 09.30 tot 11.00 uur ’s ochtends plaats in het Benno Premselahuis. De toegang is gratis.

Het aantal studenten dat meedeed in de strijd om de twaalf studentenzetels in de Centrale Medezeggenschapsraad was dit jaar met 45 kandidaten bijzonder hoog. Rosanne van Kessel (Domein Techniek) haalde als kandidaat voor de CMR het hoogste aantal stemmen binnen: tachtig stuks. Huidige voorzitter Sebas Veeke (Domein Media, Creatie & Informatie) moet het met 24 stemmen en een plek op de reservelijst doen. De opkomst was zoals gewoonlijk laag; slechts 3 procent van alle studenten bracht hun stem uit.

DBSV Move2Cure

DEM Student

Op woensdag 10 juli organiseren studenten van de Academie voor Lichamelijke Opvoeding het evenement Move2Cure. Hiermee zetten zij zich in voor het Nederlandse Kankerinstituut en de Antoni van Leeuwenhoek Foundation. Tijdens het evenement zullen er verschillende sportactiviteiten plaatsvinden. ’s Avonds vindt er een fakkeltocht plaats waarbij zal worden stilgestaan bij de gevolgen van kanker. De avond zal worden afgesloten met een concert op het water van de Sloterplas. Move2Cure vindt plaats van 18.00-00.00 rond het gebouw aan de Dokter Meurerlaan nummer 8. Entree is gratis.

Heb jij een succesvol bedrijf en ben je student aan de HvA? Ding dan mee naar de titel van Student Ondernemer 2013. Daarnaast kun je verschillende prijzen winnen, waaronder een mediacampagne ter waarde van 20.000 euro in Metro, een geldprijs van 5000 euro en juridisch advies. De Studenten Ondernemersprijs wordt op donderdag 5 september uitgereikt in Den Haag. Wie mee wil doen, kan zich voor 1 juli inschrijven via deze link: www.stuop.nl/inschrijven.htm.

DOO Ontwikkelingslanden

DBSV Sport4Food

Van Indonesië en Uganda tot Ecuador en India. Studenten die de minor Werken in Ontwikkelingslanden volgen, brachten het afgelopen semester door in een derdewereldland. Inmiddels komen ze alweer bijna thuis. Op maandag 1 juli vertellen ze over hun stage en belevenissen in het buitenland. De bijeenkomst is verdeeld in twee presentatierondes; één ’s morgens om 10.30 uur en de andere ’s middags om 13.10 uur. De presentaties zijn in lokaal 5A.19 van het Kohnstammhuis.

Het is niet alleen gezond, maar brengt ook nog geld in het laatje. Op 30 augustus gaan studenten op het Rhijnspoorplein in Amsterdam Oost energie opwekken door te sporten. Hoe ze dat precies gaan doen, is nog niet duidelijk. In ieder geval komt er een lichtgevende dansvloer die energie genereert. De opbrengsten van die middag gaan naar de Voedselbank Amsterdam. Binnenkort wordt er meer informatie geplaatst op de website van de HvA.

DT Spottiapp

DT Publieksprijs

De investeerders staan voor hem in de rij. Student bij de opleiding Engineering, Design & Innovation Martin Balk heeft 20.000 euro opgehaald met zijn concept voor de Spottiapp, een app waarmee gebruikers berichten, foto’s of voicemessages achter kunnen laten op gps-locaties. Balk ontwikkelde de app in zijn vrije tijd en bood het concept aan op een crowdfundingwebsite. Zijn campagne om investeerders te trekken verbrak in twee weken alle records. Balk is al in gesprek met verschillende app-ontwikkelaars.

HvA-studenten Paul Koblens, Guus Bruijns en Johannes Breevaart hebben de GasTerra Transitie Publieksprijs 2013 gewonnen. Hun energiebesparende idee voor passieve wisselverwarming, voor sneeuw- en ijsvrije wissels in de winter, kreeg de meeste publieksstemmen. Het systeem van de vierdejaarsstudenten houdt wissels begaanbaar door het gebruik van heatpipes, die volledig passief en onderhoudsvrij warmte uit de grond halen. Aardgasleverancier GasTerra wil met de jaarprijs onder hbo-studenten meer interesse wekken voor energietransitie.

FoliaMagazine

Ondernemer

prikbord UvA BC Spui

in space

ideëen voor deze rubriek: [email protected]

Huisvesting BG2

Een editie van het alumnimagazine Spui is met astronaut en UvA-alumnus André Kuipers mee geweest de ruimte in. In het internationale ruimtestation ISS kreeg de omslag van het blad een Russisch echtheidsstempel als bewijs van aanwezigheid in de ruimte. De omslag van het magazine heeft inmiddels archiefnummer KG 13-68 gekregen en is opgeslagen in het depot van de Bijzondere Collecties (BC). Volgens adjunct-hoofdconservator Marike van Roon heeft deze editie ‘geen wetenschappelijke waarde. Het is vooral een curiositeit. Een souvenirtje uit de ruimte’.

Begin juli gaat de eerste fase van de renovatie en bouw op het BG-terrein van start. Dan beginnen de werkzaamheden aan het pand BG2, het voormalige Crea. Er wordt begonnen met het bouwklaar maken van de binnenkant van het gebouw. Daardoor ontstaat meer inzicht in de bouwtechnische kwaliteiten ervan. Op basis daarvan kunnen de plannen voor de definitieve restauratie van het monumentale gebouw gestalte krijgen. In BG2 zullen in de toekomst opleidingen worden ondergebracht die behoren tot de kunst-, religieen cultuurwetenschappen.

FNWI Academische

Studenten Asva

Jaarprijs

Een UvA-team van het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteemdynamica onder leiding van Judy Shamoun-Baranes en Willem Bouten is met het onderzoeksvoorstel ‘Vogel het uit’ doorgedrongen tot de finale van de Academische Jaarprijs 2013. Het team wil met behulp van het publiek vogels lokaliseren en de vogeltrek signaleren. De andere twee finalisten zijn Leiden en Twente. In totaal waren zeventien onderzoeksvoorstellen ingediend. De winnaar wordt op 23 oktober bekendgemaakt. De hoofdprijs bedraagt 100.000 euro. Info: www.academischejaarprijs.nl.

Student geschiedenis en Italiaans Esther Crabbendam (foto), tot nu toe voorzitter van de Facultaire Studentenraad geesteswetenschappen, is verkozen tot voorzitter van Asva. Ze volgt Michiel Stapper op. Naast Crabbendam is verkozen student taal & communicatie en geschiedenis Lizzy Entjes (vicevoorzitter), student algemene sociale wetenschappen Nina van Douwen (secretaris), student algemene sociale wetenschappen Alex Peters (penningmeester) en HvA’er Donne Engelbertink als algemeen bestuurslid. De bestuurswisseling vindt plaats op 9 september.

FNWI KHMW

FMG MOOC

Vier hoogleraren zijn benoemd tot lid van de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen. Het gaat om Erik Verlinde (Institute of Physics) vanwege zijn verdiensten in de theoretische natuurkunde, Rens Bod (Institute for Logic, Language and Computation) vanwege zijn verdiensten voor de digitale geesteswetenschappen, Joost Reek (Van ’t Hoff Institute for Molecular Sciences) voor zijn werk op het gebied van de homogene katalyse en duurzame chemie en Henkjan Honing voor zijn werk op het gebied van de cognitieve en computationele musicologie.

De eerste Massive Open Online Course (MOOC) krijgt een vervolg: de cursus wordt voortaan twee keer per jaar aangeboden, de eerstvolgende in september. De deelnemers aan de eerste cursus ‘Introduction to Communication Science’, die in februari startte, zijn volgens de UvA zeer tevreden. Er waren bijna 5.500 deelnemers, waarvan dertig procent uit het buitenland. De cursus is gratis en Engelstalig. Hij duurt acht weken en behandelt aan de hand van videoclips alle aspecten van communicatie. Deelnemers krijgen wekelijks opdrachten. Zie www.mooc.uva.nl.

Huisvesting Cedla

FGw Scriptieprijs

Het Centrum voor Studie en Documentatie van LatijnsAmerika (Cedla), gevestigd aan de Keizersgracht 395397, gaat komende zomer verhuizen. De UvA heeft de panden aan de Keizersgracht verkocht. Cedla-directeur Michiel Baud en zijn medewerkers vertrekken naar het pand van de UvA Holding op de hoek van de Roetersstraat en de Sarphatistraat. Daar worden twee etages deels ingericht voor Baud en zijn medewerkers. Bij het Cedla werken rond de dertig medewerkers inclusief promovendi. Zij gaan allemaal mee, evenals de Cedla-bibliotheek.

De Volkskrant en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) loven voor de vierde keer de Volkskrant-IISG Scriptieprijs voor Geschiedenis uit. In aanmerking komen masterscripties met een historisch onderwerp die tussen 1 augustus 2012 en 16 september 2013 zijn geschreven en beoordeeld aan een Nederlandse universiteit. Ook voor niet-geschiedenisstudenten. Hoofdprijs: 1500 euro. De beste scriptie krijgt aandacht in de Volkskrant en bij het IISG. Deadline: 16 september. Info: http://socialhistory.org/nl/nieuws/scriptieprijs-2013.

FoliaMagazine

35

wasdom Meer dan alleen maken Annemijn van Hilten Leeftijd 29 (geboren op 24 februari 1984) Beroep Presentator en verslaggever AT5 Studie Journalistiek (Hogeschool Windesheim) en media & cultuur (UvA) Afgestudeerd 2007 Docent ‘Maarten Reesink van televisiewetenschappen, ik heb zelden iemand zo enthousiast horen praten. Hij straalt uit dat hij het leuk vindt om les te geven. Bovendien leerde ik van hem dat het ok is om pulptelevisie leuk te vinden en daar was ik heel blij mee.’ Locatie ‘De Oudemanhuispoort is de enige plek aan de UvA waar ik onderwijs heb gevolgd, maar dat is ook wel meteen een toplocatie.’ Café ‘Ik ging veel stappen in de Bitterzoet.’ Afknapper ‘Als mensen niet inzien dat slechte tv ook goede tv kan zijn, of als mensen geen televisie hebben. Ik heb ook veel filmvakken gevolgd, en dat was al snel wat elitairder. Die verdeling tussen hoe film en tv worden gezien, vind ik jammer.’

36

FoliaMagazine

stage Zij studeerde journalistiek en media & cultuur en werd presentator en verslaggever: Annemijn van Hilten. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff

‘I

k wist echt niet wat ik wilde studeren en heb na mijn eindexamen een heel uitvoerige beroepskeuzetest gedaan. Daar kwam journalistiek uit, iets waar ik nooit over had nagedacht, maar ik had nog een week om me in te schrijven en dacht: ik ga er gewoon voor. Al na twee maanden wist ik zeker dat ik het zou afmaken, want toen kreeg ik het televisieblok en dat vond ik heel leuk. Bij journalistiek ben je verplicht om stage te lopen. Dat deed ik bij RTV Noord-Holland en Zoom.in, een online persbureau gekoppeld aan Novum Nieuws. Op die laatste plek mocht ik blijven als bijbaantje. Toen ik klaar was met journalistiek was ik eenentwintig. Ik woonde inmiddels in Amsterdam omdat ik daar stage had gelopen en mijn omgeving stimuleerde me om nog niet meteen fulltime gaan werken. Ik besloot verder te studeren en koos media & cultuur omdat het goed aansloot bij journalistiek. Ik dacht dat zo’n studie mij een betere verslaggever zou maken. Je leert er namelijk hoe mensen televisie interpreteren. Als ik in een item van twee minuten aan mensen wil vertellen hoe iets in elkaar zit, dan is het best belangrijk om te weten hoe het op een kijker overkomt. Media & cultuur heeft me wat dat betreft geholpen om meer na te denken in plaats van alleen te maken. Als keuzevak heb ik genderstudies gevolgd. Een vriendin wilde dat heel graag doen, en ik was ook wel benieuwd. Het bleek een van de leukste dingen die ik in mijn studie heb gedaan. Ik had het vooroordeel dat het een Dolle Mina-achtige bedoening zou zijn, maar dat was het totaal niet. Er kwamen

interessante vragen aan bod waar ik nog nooit over had nagedacht; wat ons man en vrouw maakt, of dat alleen biologisch of ook cultureel bepaald is, waarom je vader geen jurk draagt, waarom een strenge vrouw mannelijk wordt genoemd. Dat vak heeft echt iets toegevoegd aan mijn manier van denken. Nog tijdens mijn studie kwam er een vacature open bij AT5, eentje die eigenlijk veel te leidinggevend was voor mij, maar ik mocht toch op gesprek komen en het klikte. De baan van de vacature heb ik niet gekregen, maar ik mocht wel blijven als camjo. Iedereen zegt altijd dat AT5 zo’n goede kweekvijver is, maar dat is denk ik niet waarom mensen er zitten. Het is vooral heel erg leuk om er te werken. Het zijn leuke mensen en omdat er zelden extern gezocht wordt voor vacatures, krijg je er de kans om door te groeien. Elke eindredacteur is wel begonnen op een andere plek en iedere nieuwspresentator heeft als verslaggever op straat achter mensen aangerend voor een interview. Het is nu een lastige tijd om als journalist aan een baan komen, daarom zou ik mensen zeker aanraden om stage te lopen en ervaring op te doen. Ik heb zelf allerlei dingen naast mijn studie gedaan; ik was vrijwilliger bij een radiostation, maakte studenten-tv en zette een keer een bedrijfsfilmpje in elkaar. Kleine dingen, maar wel dingen die je zelf vrij makkelijk kunt doen en die toch goed staan op je cv. Ik had toen ik bij AT5 kwam relatief weinig ervaring, maar wel een divers cv. En ook al zijn het alleen maar vrijwillige dingen, het geeft een drive aan die door bepaalde bedrijven heel erg wordt gewaardeerd.’ yyy

Evelien Veenman (27) Studie Culturele & maatschappelijke vorming (HvA) Stage Versa Welzijn Gooi & Vechtstreek Verdiensten Geen Beoordeling JJJJJ ‘Tijdens mijn stage heb ik het vrijwilligersbeleid van Versa Welzijn, een grote welzijnsorganisatie, geanalyseerd en een adviesrapport geschreven dat ik vervolgens heb aangeboden aan het management. De overheid heeft het de laatste tijd regelmatig over “actief burgerschap”, waaronder ook vrijwilligerswerk valt, en dat maakt het onderzoek heel actueel. Ik was benieuwd naar wat welzijnswerk eigenlijk inhoudt. Ik heb hier een beter beeld van gekregen en tegelijkertijd goed kunnen netwerken. Ik had al vaker van deze organisatie gehoord en heb ze gewoon gebeld en mijn plan voorgesteld. In zo’n grote organisatie werken veel mensen op intuïtie. Ik keek naar hoe je beleid moet toepassen en in hoeverre je dat zou moeten aanpassen per beroepskracht. Uit mijn onderzoek bleek dat het beleid wel wat specifieker mag. Er zijn veel verschillende soorten vrijwilligers en er komen ook weer nieuwe soorten bij, zoals mensen die nu geen baan kunnen vinden en graag bezig willen blijven om geen gat in hun cv te krijgen. De vraag is: hoe ga je daarmee om? Vroeger bleven mensen heel lang vrijwilliger. De nieuwe vrijwilliger is vooral bezig met het werken aan de eigen competenties en gaat sneller verder. Wil je ze aan je binden dan moet je ze iets meer bieden, bijvoorbeeld door een leertraject op te zetten. Ik werd heel erg vrijgelaten en zou deze stage zeker aanbevelen. Je krijgt een heel duidelijk beeld van zo’n organisatie en of dit iets voor jou is.’ yyy Robrecht de Vocht

FoliaMagazine

37

FoliaMagaz ine weekblad

voor HvA

en UvA

nr. 33 26/06/201 3

toehoorders

Zij kan u helpen

cover Danny Schwarz

De toga

Al eeuwen stemmig zwart BG-terrein Studenten eigen plan bedenken Spinoza’s Het geheimdrukker is ontrafeld

FOL_1326_#1.i

ndd 1

24-06-13

Oratie Het nastreven van exactheid in de kwantumfysica, door Jean-Sébastien Caux, vrijdag 21 juni 2013, 16.00 uur, Lutherse kerk tekst en foto’s Hester Hinloopen Gemiddelde leeftijd 45 jaar Aantal notieblokken 5 Kleur stropdassen donkerblauw Scrabblewoorden Discovery of superconductivity, wave of translation, equilibrium

D

e Lutherse kerk zit voor een derde vol wanneer de oratie van Jean-SébastienCaux begint. Opvallend is dat vooral ouderen op de oratie af zijn gekomen, het aantal aanwezige studenten is op één hand te tellen. Wanneer Caux de zaal samen met de in toga geklede hoogleraren van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica betreedt, fluistert Caux’ zoon die op de eerste rij zit glunderend: ‘Hé daar is papa!’ waarna Caux even naar hem zwaait. Wanneer het publiek weer is gaan zitten, neemt hij plaats achter de microfoon en begint met zijn rede. Vanwege de aanwezigheid van zijn familie uit Canada, spreekt Caux in het Engels. Hij begint met te vertellen over hoe hij zijn interesse in fysica ontdekte tijdens zijn studietijd in Montréal. Als tiener worstelde hij met het kiezen van de juiste studie, hij dacht eraan om rechten te studeren, maar kreeg toen van een leraar het advies om zich te verdiepen in sterrenkunde. De ‘limit of knowledge’ van mensen intrigeerde hem. Na de inleiding begint Caux met te vertellen wat fysica precies inhoudt, dit doet hij aan de hand van verschillende theorieën en hij ondersteunt zijn verhaal met een Powerpoint waarop vooral afbeeldingen te zien zijn. Niet alle aanwezigen zullen veel weten van fysica, het is knap hoe hij de zaal weet te boeien door met een flinke dosis enthousiasme het onderwerp zo simpel mogelijk uit te leggen. Zijn twee kinderen op de eerste rij doen ondertussen een wedstrijd wie het langst een boek op het hoofd kan laten balanceren. Natuurlijk gaat dit fout en met een doffe dreun belandt het op de grond. Er klinkt gelach wanneer Caux een filmpje laat zien waarin hij met een stuk Lego van zijn kinderen zijn theorie over de zwaaibeweging van een pendulum illustreert. Caux sluit na ruim een uur zijn dankwoord af met het benoemen van de UvA als een prettige studieomgeving. yyy

38

FoliaMagazine

David Robbert de Ruiter (26) (media, informatie & communicatie, HvA)

‘Het leek me een interessant onderwerp en daarom ben ik naar de Lutherse kerk gekomen. Ik ben echt een leek wat betreft dit onderwerp, maar misschien juist omdat hij in het Engels sprak, en dus geen Nederlands vakjargon gebruikte kon ik het verhaal makkelijk volgen.’

Martijn den Ronden (21) (natuurkunde, UvA)

‘Ik vond het een goede rede, ook voor leken was het denk ik aardig te begrijpen. Caux is een goede spreker, hij weet het publiek te boeien. Het bachelorgroepje waarmee ik samenwerk wilde de oratie bijwonen en het leek mij ook interessant dus besloot ik mee te gaan.’

Wouter Meinster (21) (natuurkunde, UvA)

‘Caux weet moeilijke onderwerpen voor iedereen begrijpelijk te maken door het op een eenvoudige manier uit te leggen. Hij is wel bekend op onze faculteit, ooit was hij namelijk genomineerd voor de Docent van het Jaarverkiezing. Ik vind het jammer dat ik geen college van hem heb.’

colofon

17:31

Weekblad voor de HvA en UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en Havana (1996). Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: [email protected] Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Marieke Buijs, Sandra Hazenberg, Hester Hinloopen, Hagar Jobse, Wim de Jong, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Annemarie Vissers, Robrecht de Vocht, Dirk Wolthekker Aan dit nummer werkten mee Asis Aynan, Bob Bronshoff, Emma Curvers, Fred van Diem, Julie de Graaf, Marc Kolle, Denise van Leeuwen, Roos Menkhorst, Danny Schwarz, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Clara van de Wiel Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Mirna van Dijk, Harmen van der Meulen Opmaak Pascal Tieman, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, [email protected] Voor advertenties binnen UvA en HvA: [email protected] Folia Magazine probeert altijd de rechthebbenden van fotomateriaal te contacteren. Bent u rechthebbende en hebben wij u niet kunnen bereiken? Mail dan naar [email protected].

(advertentie)

Cultureel Studentencentrum Nieuwe Achtergracht 170 Huur een repetitiestudio voor je eigen project, doe een cursus, bezoek een lezing of drink een drankje in het dagelijks geopende CREA Café. Als student kun je nergens in Amsterdam goedkoper en beter terecht dan bij CREA, hét cultureel studentencentrum van UvA en HvA.

Schrijf je nu in voor de CREA Zomercursussen! Zijn je colleges afgerond en je punten binnen? Of zit je deze zomer juist in de bibliotheek vol scriptieperikelen en hertentamens? Trakteer jezelf op een CREA Zomercursus! Met een CREA Zomercursus kun je je helemaal uitleven binnen je favoriete discipline. Kies uit audiovisueel, dans, muziek, theater, beeldend of literatuur en dompel je vijf dagen onder in een intensieve cursus. Schrijf je nu in voor een week bomvol fun, dynamiek, uitstapjes en workshops. Studenten E 135,-, alumni/medewerkers van UvA en HvA E 195,-, overigen E 270,-

www.crea.uva.nl

de lezer

In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via [email protected].

ADELAiDA DE CUBA (20), MEDiA, inForMATiE & CoMMUniCATiE, hvA ‘Folia Magazine komt heel professioneel en netjes op me over. De cover is iedere week heel pakkend. In de afgelopen uitgave bladerde ik direct door naar het artikel over de beste singersongwriter. Ik ben zelf fan van het programma en een muziekliefhebber. Het stuk over de studentendokter spreekt me minder aan. Ik vind de titel niet aantrekkelijk en ook de foto’s niet heel boeiend, als lezer zou je dan graag zo’n studentendokter aan het werk willen zien. De tussenkop “preventie of curatie” bijvoorbeeld trekt me niet omdat ik geen idee heb wat het betekent. De lay-out van Folia oogt heel overzichtelijk, gestructureerd en prettig leesbaar. Af en toe een pagina met veel foto’s maakt het blad levendiger. Wat kortere teksten tussendoor is ook fijn, zoals de rubrieken “stage” en “passie”. Ik vind dat er wat veel columns instaan, die van Hadjar Benmiloud lees ik graag maar wat mij betreft mag er wel een column uit. In plaats daarvan zou ik graag een rubriek met wat bizarre feitjes over de UvA en HvA zien. Ook wat meer interviews met studenten zou leuk zijn, wat mij interessant lijkt is om een oud-student aan het woord te laten die nu werkzaam is in de creatieve sector. De tone of voice van Folia sluit goed aan bij de doelgroep, de hoger opgeleide studenten. Toch mis ik soms wat humor, woordspelingen bijvoorbeeld kunnen de wat drogere artikelen aantrekkelijker maken.’ yyy tekst en foto Hester Hinloopen

deining ‘Die taak hebben ze zelf verzonnen, maar staat niet in de Grondwet.’ Volgens emeritus hoogleraar staats- en bestuursrecht JiT PETErS is de toetsende taak van de Eerste Kamer ‘een rotsmoes’: het draait uiteindelijk allemaal om politiek, in de VPRO gids.

‘Moet er in de Tweede Kamer niet dringend worden gesproken over een verbod op het onverdoofd schillen van appels?’ Volgens journalist BErT LAnTinG zet de ontdekking dat groenten in de schappen nog een tijdje doorleven de vleesdiscussie op haar kop, in de Volkskrant.

‘Als je heel strikt kijkt, dan mag je ook niet vragen wat er voor de oerknal was, want toen was er geen tijd.’ Hoogleraar astrofysica rALPh WijErS valt collega Eric Verlinde bij in diens scepsis over de oerknal, in alumnimagazine Spui.

‘Studenten moeten denken: die man op het podium staat zich geweldig te amuseren.’ Emeritus hoogleraar sociologie BArT VAn hEEriKhUiZEn zorgt dat hij altijd straalt als hij college geeft, in alumnimagazine Spui.

‘Natuurlijk had ik ook liever 300.000 exemplaren verkocht, maar ik vind mijn boek veel bijzonderder.’ Volgens journalist en schrijver JooST DE VriES lijkt Peter Buwalda zijn Bonita Avenue geschreven te hebben als marketeer, als een formule, in Het Parool.

Opvallende quotes uit de afgelopen week van (voormalig) HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien, mail het naar [email protected].

FoliaMagazine

39

CREA ZOMER CURSUSSEN 8 juli t/m 16 augustus 2013

De zomer is begonnen! Tijd om je in te schrijven voor een zomercursus bij CREA! www.crea.uva.nl

Theater Film Beeldend Dans Fotografie Muziek Literatuur