Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk
NOTITIE
DOOR
: Arbo & Milieuadviseur
VOOR
: Hoofd P&O Hoofd FB Hoofd Huisvesting Energiemanager
DATUM
: januari 2012
BETREFT :
Herziene business case “Plaatsen van licht- en aanwezigheidssensoren” in het kader van Evaluatie energiebesparingsmaatregelen voor de Gemeente Harderwijk
Algemeen Uit evaluatie van bekende energiebesparingsmaatregelen in de ziekenhuisbranche bleken 13 maatregelen relevant en mogelijk interessant te zijn voor het Ziekenhuis St Jansdal (zie ook lijst 5 (tabblad 5) van bijgevoegde herziene “Resultaat evaluatie bekende energiebesparingsmaatregelen in de branche” van 16 januari 2012). 12 Van deze maatregelen zijn mogelijk interessant bij grotere verbouwingen en renovatie. Aangezien hierbij sprake is middellange en lange termijnplanning en prijzen fluctueren is het zinvol om financiële calculaties te maken op het moment dat een verbouwing of renovatie daadwerkelijk uitgevoerd gaat worden. 1 Van deze maatregelen die voor nu mogelijk interessant is, is het plaatsen van licht- en aanwezigheidssensoren. Voor deze maatregel is een businesscase gemaakt. In deze herziene versie zijn jullie opmerkingen ten aanzien van de versie van 20 december 2011 verwerkt. Business case “Plaatsen van licht- en aanwezigheidssensoren” Algemeen In 2009 en 2010 zijn in algemene gebruiksruimten in het Ziekenhuis St Jansdal, zoals gangen en toiletten, evenals enkele kantoren licht- en aanwezigheidssensoren geplaatst. Het doel hiervan was energie en kosten te besparen. Algemene gebruikersruimten zijn immers ruimten waar regelmatig maar niet continu gebruik van gemaakt wordt; en waar mensen zich niet (altijd) verantwoordelijk voelen het licht zelf uit te doen. Daarnaast zijn in enkele kantoren van o.a. Huisvesting licht- en aanwezigheidssensoren geplaatst om deze uit te testen. Bovendien is voor deze energiebesparingsmaatregel subsidie verleend. De vraag die open staat is in hoeverre het momenteel zinvol is om in andere ruimten licht- en aanwezigheidssensoren te plaatsen. Hiertoe zijn de volgende typen ruimten onderscheiden: a) Algemene vergaderruimten b) Afdelingsmagazijnen (verpleegafdelingen) c) Afdelingskeukens (verpleegafdelingen) d) Spoelkeukens (verpleegafdelingen) e) Teamkamers op verscheidene afdelingen
Pagina 1
Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk f) Ruimten die door stafmedewerkers en management gebruikt worden, maar die ook regelmatig elders afspraken hebben Verder zijn er veel ruimten die functioneel overdag continu in gebruik zijn (onderzoekskamers/patiëntgebonden ruimten en kamers van stafmedewerkers die vanuit hun functie op hun werkplek werkzaam zijn), waardoor het niet zinvol is om licht- en aanwezigheidssensoren te plaatsen. Een laatste groep ruimten zijn de technische ruimten waar alleen Huisvesting toegang heeft als dat noodzakelijk is. Aangezien dit een beperkte groep personen betreft die hier toegang hebben en die gezet het licht weer uitdoet na gebruik, is het ook niet zinvol in deze ruimten licht- en aanwezigheidssensoren te plaatsen. De zes typen ruimten waar het mogelijk zinvol is om licht- en aanwezigheidssensoren te plaatsen worden hieronder na elkaar geëvalueerd. Vooralsnog wordt hierbij uitgegaan van globale gegevens. Voor iedere type ruimte is namelijk een voorbeeldruimte bekeken en de resultaten worden geëxtrapoleerd naar de gehele groep. Ook worden hier en daar aannames gedaan. Als een optie interessant lijkt, dan zal deze nog verder uitgewerkt worden. Resultaten De verschillende typen ruimten zijn geëvalueerd of het zinvol is om één of meerdere licht- en aanwezigheidssensoren te plaatsen, gezien het gebruikte vermogen van de aanwezige lampen en gebruik van de ruimten. De berekeningen hiervan zijn te vinden in de bijlage. Er is bij alle ruimten gekeken wat de terugverdientijd is en de baten na deze terugverdientijd. Een algemeen gehanteerde acceptabele terugverdientijd en tevens de termijn die door de Gemeente is gesteld is 5 jaar. Dit betekent dat bij alle opties waar de terugverdientijd 5 jaar of korter is, de optie bij investerings- en vervangsmomenten of bij uitbreiding van gebouwen uitgevoerd dient te worden –tenzij er zwaarwegende niet-financiële bezwaren zijn. De conclusies van de separate evaluaties zijn de volgende: Ad a) Algemene vergaderruimten: De terugverdientijd is ca. 10 jaar en is daarmee langer dan 5 jaar. Dit betekent dat wij deze investering niet hoeven te doen. Het kan wel. De geschatte opbrengst na deze 10 jaar is: €25/jaar/ruimte. (bij het huidige prijsniveau van electriciteit). Er zijn in totaal 11 algemene vergaderruimten. Als we de conclusie extrapoleren, dan kunnen de baten 11 x ca. €25/jaar = ca. €275/jaar na 10 jaar zijn. Ad b) Afdelingsmagazijnen op verpleegafdelingen: In de afdelingsmagazijnen hangen deels al sensoren. De terugverdientijden waren hiervan: 1,6 tot 2,3 jaar (afhankelijk van het type beschikbare lampen). Na deze termijn is de geschatte opbrengst: €55 tot €76/jaar/ruimte. Dit was dus een zinvolle investering. Er zijn in totaal 10 afdelingsmagazijnen. De baten kunnen 10 x ca € 56,50 (gemiddelde van €55 en €76) = ca. €565/jaar zijn na ca. 2 jaar. Ad c) Afdelingskeukens op verpleegafdelingen: De terugverdientijden van de afdelingskeukens zijn 7,1 tot 7,8 jaar en daarmee langer dan 5 jaar. Dit betekent dat wij deze investering niet hoeven te doen. Het kan wel. De geschatte opbrengst na deze termijn is: €16 tot €17,50/ jaar/ruimte. Er zijn in totaal 10 afdelingskeukens. De baten kunnen zijn 10 x ca. €16,75 = ca. €167,50/jaar na ca. 7-8 jaar.
Pagina 2
Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk
Ad d) Spoelkeukens op verpleegafdelingen: Het is in de spoelkeukens door de frequentie en wijze van gebruik niet wenselijk om hier sensoren te plaatsen. Deze opties b t/m d moeten daarnaast afgewogen worden tegen de te verwachten renovatie van de verpleegafdelingen in 2014, alhoewel een licht- en aanwezigheidssensor gedemonteerd en weer gemonteerd kan worden. Ad e) Teamkamers op verscheidene afdelingen: De terugverdientijd is ca. 7 jaar en is daarmee langer dan 5 jaar. Ook hier hoeven wij de investering dus niet te doen, maar kan het wel. De geschatte opbrengst na deze 7 jaar is: €36/jaar/ruimte. Er zijn in totaal ca. 15-20 teamkamers . De baten kunnen zijn 15 tot 20 x ca. €36 = ca. €540 tot € 720/jaar na ca. 7 jaar. Ad f)Ruimten die door stafmedewerkers en management gebruikt worden, maar die ook regelmatig elders afspraken hebben De terugverdientijd is ca. 6 jaar en valt daarmee net buiten de termijn van 5 jaar. De geschatte opbrengst na deze 5 jaar is: ca. €25/jaar/ruimte. Er zijn in totaal ca. 42 ruimten die door stafmedewerkers en management gebruikt worden, maar die ook regelmatig elders afspraken hebben. De baten kunnen zijn 42 x ca. €25 = ca. € 1050/jaar na ca. 5 jaar. Conclusie Het zinvol om licht- en aanwezigheidssensoren te plaatsen in de afdelingsmagazijnen (op enkele plaatsen in gebruik als medicijnbereidingsruimte), daar waar dit nog niet gebeurd is. Het is daarnaast wellicht zinvol om in ruimten die door stafmedewerkers en management gebruikt worden, maar die ook regelmatig elders afspraken hebben, licht- en aanwezigheidssensoren te plaatsen. De aanbeveling is om met de stafmedewerkers en management in overleg te gaan of zij een licht- en aanwezigheidssensor wenselijk vinden, gezien de functionele aspecten van een licht- en aanwezigheidssensor en hun huidige gedrag ten aanzien van het uitschakelen van licht bij afwezigheid. De bijkomende investeringen in licht- en aanwezigheidssensoren is niet groot en levert na de terugverdientijd zowel milieuals financiële besparingen op.
Pagina 3
Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk BIJLAGE: Berekeningen van terugverdientijden a) Evaluatie algemene vergaderruimten Als voorbeeldruimte is hier de Van Stampradekamer genomen. Wat voor lampen en hoeveel vermogen hangt er ? • 2 armaturen met elk 1 TL, type T8. Deze is elk 36 W + 10 W voor de voorschakelautomaat = 46 W 46 W x 2 armaturen = 92 W en gebruikt dus 0,092 KWh • 6 spots met spaarlampen van 20 W 20 W x 6 spots = 20 W en gebruikt dus 0,020 KWh Totaal: 212 W. Er wordt dus 0,212 KWh in een uur gebruikt Hoe lang is het licht aan, zonder dat de ruimte gebruikt wordt ? • De vergaderruimten worden gebruikt tussen 7:00u en 23:00u. • Personeel van het bedrijfsrestaurant doen voor het eerste gebruik de lichten aan (gebruik bekend via reservering). • Als de reserveringen in elkaar overlopen, d.w.z. dat een volgende reservering binnen een half uur komt, dan wordt tussendoor het licht niet uitgedaan door het personeel van het bedrijfsrestaurant. • Na de laatste reservering doet het personeel van bedrijfsrestaurant het licht uit (indien nodig) en sluit de ruimte af, als dit voor 19:30u is. Na die tijd doet beveiliging dit. • Aanname: gemiddeld is het licht aan zonder dat de ruimte gebruikt wordt: o 0,5 u voor het eerste gebruik o 0,5 u na het eerste gebruik o 4 x 0,5 u tussen de verschillende gebruikersgroepen In totaal ca. 3 u/dag = 15 u/week (bij 5 dagen per week) = 780 u/jaar (52 weken per jaar) Hoeveel wordt er dan verbruikt ? 780 u/jaar x 0,212 KWh = 165 Kwh/jaar Kosten en baten Baten: 165 KWh/jaar x €0,15/KWh = ca. €25/jaar Kosten: investering van 2 sensoren a ca. €125/stuk = ca. €250 Terugverdientijd: ca. 10 jaar. Conclusie: De terugverdientijd is ca. 10 jaar. Dit is een investering die zichzelf niet binnen 5 jaar terugverdient. De baten na deze 10 jaar zijn ca. €25/jaar (bij het huidige prijsniveau van electriciteit). Er zijn in totaal 11 algemene vergaderruimten. Als we de conclusie extrapoleren, dan kunnen de baten 11 x ca. €25/jaar = ca. €275/jaar na 10 jaar zijn.
Pagina 4
Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk b) Evaluatie afdelingsmagazijnen op verpleegafdelingen Als voorbeeldafdelingen zijn hier 1 Oost en 2 Oost genomen. Wat voor lampen en hoeveel vermogen hangt er ? • 2 Oost: 2 armaturen met elk 2 TL’s, type T8. Deze is elk 36 W + elk 10 W voor de voorschakelautomaat = 92 W en gebruikt dus 0,092 KWh OF • 1 Oost: 2 armaturen met elk 2 TL’s, type T5. Deze is elk 28 W + elk 5 W voor de voorschakelautomaat = 66 W en gebruikt dus 0,066 KWh NB: Bij 1 Oost is deze ruimte in gebruik als medicijnbereidingsruimte. Hoe lang is het licht aan, zonder dat de ruimte gebruikt wordt ? • De afdelingsmagazijnen worden af en toe gebruikt, ca. 5% van de tijd. Als medicijnbereidingsruimte wordt deze ruimte iets intensiever gebruikt • Op beide afdelingen is al een sensor in deze ruimten geplaatst. • Berekening van de besparing van een afdelingsmagazijn: Aanname: o 16 u overdag (tussen 7:00u-11:00u) x 95% = 15,2 u o + 8 u ’s nachts In totaal ca. 23,2 u/dag = 106 u/week (bij 7 dagen per week) = 5.533 u/jaar (52 weken per jaar) Hoeveel werd er dan verbruikt ? Bij gebruik T8: 5.533 u/jaar x 0,092 KWh/jaar =509 KWh/jaar Bij gebruik T5: 5.533 u/jaar x 0,066 KWh/jaar = 365 KWh/jaar Kosten en baten Baten met sensor in ruimte met T8: 509 KWh x €0,15/KWh = €76/jaar (Terugverdientijd was: 1,6 jaar) Baten met sensor in ruimte T5: 356 KWh x €0,15/KWh = €55/jaar (Terugverdientijd was: 2,3 jaar) Kosten: 1 sensor à ca. € 125,Conclusie: Bij de afdelingsmagazijnen hangen deels al sensoren. De terugverdientijden zijn hiervan: 1,6 tot 2,3 jaar (afhankelijk van het type beschikbare lampen). Na deze termijn is de geschatte opbrengst: ca. €55 tot €76/jaar/ruimte. Dit is dus een zinvolle investering. Er zijn in totaal 10 afdelingsmagazijnen. De baten kunnen ca. 10 x € 56,50 (gemiddelde van €55 en €76) = ca. €565/jaar zijn na ca. 2 jaar. Ad c) Afdelingskeukens op verpleegafdelingen Als voorbeeldafdelingen zijn hier 1 Oost en 2 Oost genomen. Wat voor lampen en hoeveel vermogen hangt er ? • 1 armatuur met 2 TL’s, type T8. Deze is elk 36 W + elk 10 W voor de voorschakelautomaat = 92 W
Pagina 5
Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk •
Boven aanrecht 2 TL’s van ca. 0,60 m (T8) Deze gebruiken elk 18 W + elk 10 W voor voorschakelautomaat = 56 W OF Boven aanrecht 1 TL van ca. 1,50 m (T8) Deze is 58 W + 10 W voor voorschakelautomaat = 68 W Totaal: 148 W of 160 W. Er wordt dus 0,148 KWh respectievelijk 0,160 KWh gebruikt. Hoe lang is het licht aan, zonder dat de ruimte gebruikt wordt ? • De afdelingskeukens worden regelmatig gebruikt. • Bij de TL’s boven het aanrecht zit een schakelaar. De schakelaar voor de armatuur met TL’s bevindt zich aan het begin van de gang en worden daar ’s morgens aangezet en ’s avonds uit voor de nacht (omdat anders patiënten last hebben van het licht). • Aanname: o Van de 16 u overdag wordt deze 2 uur niet gebruikt In totaal ca. 14 u/week (bij 7 dagen per week) = 728 u/jaar (52 weken per jaar) Hoeveel werd er dan verbruikt ? 728 u/jaar x 0,148 KWh/jaar =108 KWh/jaar of: 728 u/jaar x 0,160 KWh/jaar = 116 KWh/jaar Kosten en baten Baten: ca.106 KWh x €0,15/KWh = ca. €16/jaar Kosten: ca. €125 Terugverdientijd: ca. 7,8 jaar of Baten: ca. 116 KWh x €0,15/KWh = ca. €17,50/jaar Kosten: ca. €125 Terugverdientijd: ca. 7,1 jaar Conclusie: De terugverdientijden zijn hier ca. 7,1 tot 7,8 jaar en daarmee langer dan 5 jaar. Dit betekent dat wij deze investering niet hoeven te doen. Het kan wel. De geschatte opbrengst na deze termijn is: ca. €16 tot €17,50/ jaar/ruimte. Er zijn in totaal 10 afdelingskeukens. De baten kunnen zijn 10 x ca. €16,75 = ca. €167,50/jaar na ca. 7-8 jaar. d) Spoelkeukens op verpleegafdelingen Als voorbeeldafdelingen zijn hier 1 Oost en 2 Oost genomen. Hier hangen dezelfde lampen en vermogen als bij de afdelingskeukens. De spoelkeukens worden vooral overdag heel regelmatig gebruikt. ’s Nachts is het daarnaast vrijwel de enige verlichting op de afdeling; en daarmee van belang voor zicht en veiligheid. Het is onwenselijk in verband met functioneel gebruik om deze lampen uit te zetten of laten gaan.
Pagina 6
Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk e) Teamkamers op verscheidene afdelingen Als voorbeeld zijn hiervoor de teamkamers op 1 Oost en 2 Oost genomen Wat voor lampen en hoeveel vermogen hangt er ? • 5 armaturen met elk 1 TL, type T5. Deze is elk 28 W + elk 5 W voor de voorschakelautomaat = 66 W Totaal: 330 W. Er wordt dus 0,33 KWh gebruikt. Hoe lang is het licht aan, zonder dat de ruimte gebruikt wordt ? • De teamkamers worden regelmatig gebruikt. • Er is een schakelaar aanwezig. • Als deze overdag niet worden gebruikt, is het licht soms aan en soms uit. ’s Nachts is het licht aan, want dan is dat de plaats waar de dienstdoende afdelingsverpleegkundige verblijft. Deze blijft dan ook aan uit overwegingen van zicht en veiligheid. • Aanname: o Van de 16 u overdag wordt de teamkamer 2 uur niet gebruikt met het licht aan In totaal ca. 14 u/week (bij 7 dagen per week) = 728 u/jaar (52 weken per jaar) Hoeveel werd er dan verbruikt ? 728 u/jaar x 0,33 KWh/jaar =240 KWh/jaar Kosten en baten Baten: ca. 240 KWh x €0,15/KWh = ca. €36/jaar Kosten: 2 sensoren a ca. €125 = ca. €250 Terugverdientijd: ca. 7 jaar Conclusie: De terugverdientijd is ca. 7 jaar en is daarmee langer dan 5 jaar. Ook hier hoeven wij de investering dus niet te doen, maar kan het wel. De geschatte opbrengst na deze 7 jaar is: €36/jaar/ruimte. Er zijn in totaal ca. 15-20 teamkamers . De baten kunnen zijn 15 tot 20 x ca. €36 = ca. €540 tot € 720/jaar na ca. 7 jaar. f) Evaluatie van ruimten die door stafmedewerkers en management gebruikt worden, met regelmatig afspraken elders Als voorbeeld is hiervoor de kamer van Arbo & Milieu genomen Wat voor lampen en hoeveel vermogen hangt er ? • 4 armaturen met elk 2 TL’s, type T8. Deze is elk 36 W + elk 10 W voor de voorschakelautomaat = 92 W/armatuur Totaal: 4x 92 = 368 W. Er wordt dus 0,368 KWh gebruikt. Hoe lang is het licht aan, zonder dat de ruimte gebruikt wordt ? • De ruimten worden regelmatig gebruikt. Het geeft wel wat variatie bij kamers waar 1 persoon werkzaam is of meerdere personen. • De gemiddelde tijd dat een kamer overdag gebruikt wordt is tussen half 8 en half 6: 10 uur/dag
Pagina 7
Ziekenhuis St Jansdal Postbus 138 3840 AC Harderwijk • • •
•
Er zijn schakelaars aanwezig. ’s Avonds wordt het licht meestal uit gedaan. Overdag blijft het licht iets vaker aanstaan bij afwezigheid. De beveiliging controleert ’s avonds overal of de lichten nog aan staan; en doen deze dan uit. Dit vindt plaats zo tussen 19:00-21:00u. (Sommige afdelingen al om 17:15u, maar dat zijn ook meestal de ruimten die daar stafmedewerkers gebruikt worden die vrijwel altijd op hun werkplek aanwezig zijn). Aanname: o Van de 10u overdag wordt gemiddeld ca. 1 ¼ u de kamer niet gebruikt terwijl het licht aan is o Van de 2 ½ u voordat de beveiliging komt staat ca. 10% van de gevallen het licht nog aan, dat wil zeggen gemiddeld ca. ¼ u. In totaal ca. 1 ½ u/dag = 7 ½ u/week (bij 5 dagen per week) = 390 u/jaar (52 weken per jaar)
Hoeveel werd er dan verbruikt ? 390 u/jaar x 0,368 KWh/jaar = 144 KWh/jaar Kosten en baten Baten: ca. 144 KWh x €0,15/KWh = ca. €21,50/jaar Kosten: ca. €125 voor een sensor Terugverdientijd: ca. 5,8 jaar Conclusie: De terugverdientijd is ca. 6 jaar en valt daarmee net buiten de termijn van 5 jaar. De geschatte opbrengst na deze 6 jaar is: ca. €21,50/jaar/ruimte. Er zijn in totaal ca. 421 ruimten die door stafmedewerkers en management gebruikt worden, maar die ook regelmatig elders afspraken hebben. De baten kunnen zijn 42 x ca. €21,50 = ca. € 900/jaar na ca. 6 jaar.
1
Hierbij zijn meegenomen: ruimten stafmedewerkers en management dakopbouw 3e verdieping en dakopbouw 2 verdieping –niet zijnde ICT-medewerkers en secretariaten. e
Pagina 8
