ZELFSTANDIG WONEN DOOR MIDDEL VAN TECHNOLOGIE
ICT-oplossingen voor de Vergrijzing: volgens de huurders
I-stay@home (ICT SoluTions for an Ageing societY) is an EU-funded project under the lead of Joseph-Stiftung, kirchliches Wohnungsunternehmen, from Bamberg, Germany with run time from 2012 till 2015.
Acknowledgements The I-stay@home partners wish to thank all the research participants from Belgium, France, Germany, Netherlands and United Kingdom, who shared their personal views and feelings with us.
Imprint Independent living through technology - Elderly and disabled people‘s view about the use of information communication technology
Report researched by:
I-stay@home Housing Organizations
Report written by:
Glen Joseph and Donald Orr, Habinteg Housing Association
Design:
I-stay@home
Copyright:
I-stay@home 2013
Publisher:
I-stay@home
Publisher‘s adress:
see last leaf
Published in:
November 2013
Editorial:
Linda van Rooijen, Donald Orr, Jutta Eisler-Mook, Kathleen Mous, Julia Siebert
Sale:
only non-commercial use via I-stay@home partners
Photography /Figures:
Linda van Rooijen (pp. 8, 9); SOPHIA living network GmbH (pp. 10,11); fotolia.de (pp. 16, 17, 18)
Print run:
250 copies
Reprinting this publication - even in abstracts - is allowed only with permission of the publisher.
2
INHOUDSOPGAVE
1
Samenvatting
4
2
Over Het Project
5
3
Huidige Uitdagingen van Huurders
6
4
Huidige Ondersteuningsstructuur
7
4.1 Familie en Vrienden
7
4.2 Sociale Zorg
7
4.3 Technologie
8
5
6
7
Introduceren van Ondersteunende Technologie
10
5.1 Huurders die geen ondersteunende technologie overwegen
10
5.2 Huurders die ondersteunende technologie overwegen
10
Punten van Zorg voor de toekomst
12
6.1 Grootste Zorgen van Huurders
12
6.2 Specifieke Punten van Zorg
13
Ondersteuningsstructuur voor de toekomst
14
7.1 Familie en Vrienden
14
7.2 Sociale Zorg
14
7.3 Technologie
14
8
Drempels voor aannemen technologie
16
9
Conclusie
18
Bijlage
19
3
1
SAMENVATTING
Dit rapport geeft inzicht in de mening van sociale-
De resultaten laten zien dat ouderen en mensen met een
woninghuurders afkomstig uit België, Frankrijk, Duitsland,
beperking nu voornamelijk afhankelijk zijn van familie en
Nederland en Groot-Brittannië, over het gebruik van ICT-
vrienden als steun bij de dagelijkse activiteiten. Deze steun
oplossingen als ondersteuning bij het ouder worden. Het
wordt aangevuld door maatschappelijke zorg – meestal
rapport maakt duidelijk wat de belangrijkste aandachtspunten
thuishulp – en enige technologie zoals automatische
zijn voor huurders, ook voor de toekomst. In totaal namen
rolstoelen, alarmsystemen en computers.
208 mensen deel aan de enquête. Over ondersteuning in de toekomst en hoe dat de Aan de hand van een lijst dagelijkse activiteiten, werd de
levenskwaliteit van huurders zal verbeteren, zeiden huurders
huurders gevraagd met welke ze op dat moment moeite
dat familie en vrienden nog steeds een integrale rol zullen
hadden. De meestgenoemde activiteiten waren online
spelen. Op de vraag welk type technologie hen zou kunnen
bankieren (52%), gebruik van internet (46%), mobiliteit
helpen konden de huurders over het algemeen niets
(45%), schoonmaken (38%), en slapen (34%).
bedenken. Dit illustreert een gebrek aan bewustzijn van de technologische mogelijkheden, waar het I-stay@home
Om erachter te komen wat hun belangrijkste
project op kan inhaken.
aandachtspunten zijn voor de toekomst, kregen de huurders een lijst met tien brede leefaspecten. De huurders gaven aan
Drie-vijfde (61%) van de huurders die momenteel geen
dat zij zich het meest zorgen maken over mobiliteit,
ondersteunende technologie gebruiken gaven aan open te
gezichtsvermogen, gehoor en communicatie (53%),
staan voor nieuwe technologieën, terwijl een kwart (27%) zei
geestelijke gezondheid en welzijn (40%), voor zichzelf en hun
geen dergelijke ondersteuning te willen (een overige 13%
huis kunnen zorgen (34%), gezondheidszorg en -controle
wist het niet).
(33%). Huurders maakten zich specifiek zorgen over degeneratieve ziekten, invaliditeit, eenzaamheid en
De grootste drempels voor het aannemen van
depressiviteit.
ondersteunende technologie zijn betaalbaarheid (74%), onbekendheid met de producten (52%), bruikbaarheid (50%) en betrouwbaarheid (40%).
4
2 OVER HET PROJECT In heel Europa leven mensen langer dan ooit. De specifieke
I-stay@home loopt van 2012 tot 2015. De partners zullen
behoeften en problemen van ouderen maken dat de
samen vier werkfases opleveren:
vergrijzing steeds hoger op de agenda komt te staan van overheden en dienstverlenende organisaties.
1. De belangrijkste problemen van ouderen identificeren en overwegen (2012).
I-stay@home (ICT SoluTions for an Ageing societY) bestaat uit zowel woningverhuurders als technische partners uit Noordwest Europa. Het doel van I-stay@home is het
2. Een voorselectie maken van beschikbare ICT-gebaseerde
identificeren, selecteren en testen van diverse betaalbare
praktijken en diensten (2013).
ICT-oplossingen die ertoe kunnen bijdragen dat ouderen langer op zichzelf kunnen blijven wonen. 3. Het live testen van de geselecteerde oplossingen in zo'n De nadruk ligt hierbij op veiligheid, gezondheid en comfort.
180 huurwoningen van de participerende
Het is ook van belang dat alle apparaten, diensten en
woningcorporaties. (2014).
oplossingen die getest zullen worden beschikbaar zijn tegen een redelijke prijs. Ondersteuning in huis moet voor iedereen
4.Het integreren van producten en diensten in de platform
bereikbaar zijn!
database en de beschikbaarheid hiervan vergroten (2015).
Wanneer de producten eenmaal geselecteerd en getest zijn, zal het consortium een online referentiebron publiceren waarin alle informatie te vinden is over de beste slimme apparaten.
DE PARTNERS Lead Partner: Joseph-Stiftung, Bamberg, Duitsland Aareon France SAS, Meudon la Forêt, Frankrijk De ideale Woning c.v., Antwerp-Berchem, België EBZ Business School, Bochum, Duitsland Foundation Smart Homes, Eindhoven, Nederland Habinteg Housing Association Ltd, London, United Kingdom Le Foyer Rémois, Reims, Frankrijk Rheinwohnungsbau GmbH, Düsseldorf, Duitsland Stichting Woningbeheer Betuwe, Lienden, Nederland SOPHIA living network GmbH, Bamberg, Duitsland Vilogia, Villeneuve d'Ascq, Frankrijk Volkshaard cvba, Ghent, België De Woonplaats, Enschede, Nederland Subpartners of Aareon France: Intent Technologies, Paris, Frankrijk Isen Ecole d‘Ingenieurs, Lille, Frankrijk
Dit project wordt waargenomen door: European Federation for Living 5
3 H UIDIGE U ITDAGINGEN VAN H UURDERS Ouderen en mensen met een beperking krijgen te maken met veel uitdagingen in hun dagelijks leven. Het gaat in grote lijnen om aspecten zoals geestelijke gezondheid en welzijn, socialisering, voeding, huishoudelijke en persoonlijke activiteiten, veiligheid en bescherming, gezondheidszorg en -controle, algemeen bewustzijn, burgerparticipatie, en financieel beheer. Om te bepalen met welke uitdagingen huurders momenteel te maken hebben, kregen zij een aantal condities binnen deze thema's te zien. Hun reacties kunnen gebruikt worden om de typen ondersteunende technologieën te identificeren die het beste aansluiten bij de huidige behoeften van huurders. De resultaten laten zien dat huurders het meest moeite hebben met internetbankieren (52%) en met het gebruik van internet (46%). De interactie op
Figuur 1, Proef = 208
internet is dus een grote uitdaging voor huurders. Bijna de helft van de huurders had ook moeite met mobiliteit (45%), en in lagere mate met schoonmaken (38%), slapen (34%) en winkelen (28%). Omgekeerd zijn huurders het minst geneigd om moeite te hebben met activiteiten zoals het medicijngebruik (7%), met anderen communiceren (7%), praten (8%) en/of deuren sluiten (8%). Huurders gaven spontaan een aantal specifieke zaken aan waar ze op dat moment tegen op zagen, waaronder degeneratieve ziekten, depressiviteit, in een isolement komen, onveilig gevoel en economische ontbering.
Figuur 2, Proef = 208
6
4 HUIDIGE ONDERSTEUNINGSSTRUCTUUR Voordat huurders geïntroduceerd worden met ICT-
Huurders zijn ook afhankelijk van familie en vrienden
oplossingen ter ondersteuning in hun dagelijks leven,
voor gezelschap en sociale activiteiten. Familie en
moest het I-stay@home project eerst bepalen wat de
vrienden houden specifiek contact door op bezoek te
huidige hulpstructuur is van huurders. Het project heeft
gaan, te mailen en te bellen.
drie brede hulpcategorieën benoemd waar huurders een beroep op doen: familie en vrienden, maatschappelijke zorg, en technologie. Het doel van het I-stay@home project is om een balans te creëren tussen deze drie categorieën, zowel nu als in de toekomst.
“Mijn buren rijden mij rond, ik rijd met hen mee om ergens te komen.” – Belgische bewoner
“Mijn familie brengt me naar de dokter, of om er gewoon even uit te zijn.”
Tag cloud 1. Ondersteuning van Familie en Vrienden
– Duitse bewoner
Huurders kregen daarnaast ook veel huishoudelijke hulp. De meest genoemde hulp was met boodschappen “Familieleden sturen mij berichten, komen regelmatig
doen, schoonmaken, onderhoud in huis en douchen/wassen.
kijken hoe het met me is en gaan met me wandelen.”
Ten slotte krijgen huurders ook financiële hulp van
–
familie en vrienden. Financiële ondersteuning van
Belgische bewoner
familie was bijvoorbeeld hulp met bankzaken, verkrijgen van voedselbonnen en contant geld.
4.1
FAMILIE EN VRIENDEN
4.2 SOCIALE ZORG
Huurders kregen een kaart te zien waarop deze drie
Huurders gaven twee brede hulpcategorieën aan vanuit
hulpvormen waren afgebeeld met de vraag over welke
sociale zorgsystemen: hulp in de vorm van
hulp zij op dat moment beschikten. Bewoners wezen
huishoudelijke zorg, zoals boodschappen doen en
familie en vrienden aan als de meest gebruikte vorm van
schoonmaken; en hulp in de vorm van persoonlijke zorg,
hulp. Meestal ging het hier om kinderen en echtgenoten.
zoals douchen/wassen en toiletgebruik. Hoewel deze zorgverlening voor het merendeel wordt vergoed door
De vaakst genoemde hulp die huurders van familie en
de zorgverzekering (per land verschillend), gaven
vrienden ontvingen was hulp met transport. Het
sommige huurders aan dat ze vaak tenminste een eigen
merendeel van de huurders kon zich niet zelf
bijdrage moeten betalen voor maatschappelijke zorg,
verplaatsen in de buurt om belangrijke taken uit te
waardoor sommigen het financieel moeilijk hebben.
voeren, zoals een bezoek aan de huisarts en/of naar het centrum. 7
Huurders krijgen ook financiële hulp vanuit de sociale
4.3 TECHNOLOGIE
voorzieningen. Deze informatie is belangrijk bij de ontwikkeling van een businessmodel voor het I-stay@home
Naast de hulp die het maatschappelijke zorgsysteem biedt
project. Huurders krijgen hulp in de vorm van huurtoeslag,
aan huurders, is het belangrijk voor het project om vast te
zorgtoeslag en overige uitkeringen. Deze uitkeringen
stellen wat de huidige rol is van ondersteunende technologie.
reflecteren het lage inkomensprofiel van sociale
De huurders werd gevraagd met welke vormen van
woninghuurders in het onderzoeksgebied.
technologische ondersteuning zij te maken hebben. De antwoorden passen in een aantal brede categorieën.
“Ik krijg huurtoeslag, 75% toeslag op mijn energierekeningen, en ik hoef geen gemeentebelasting te betalen.” – Britse bewoner
“Ik krijg kant-en-klare maaltijden en ook huishoudelijke hulp.” – French resident
“Ik krijg dagelijks lichamelijke hulp, en eens per week huishoudelijke hulp, schoonmaken etc.” – Nederlandse bewoner
De meest genoemde categorie van technologie was mobiliteitshulpmiddelen. Huurders noemden voorbeelden als elektrische rolstoelen, trapliften, en gewone liften. Hiermee worden eerdere resultaten bevestigd dat huurders zich voornamelijk zorgen maken over hun mobiliteit en de toegankelijkheid van plaatsen. De toepassing van ondersteunende technologie kan succesvol in deze behoefte
Huurders kunnen ook terecht bij maatschappelijke
voorzien.
dienstverlening als het gaat om sociale activiteiten, breed gezien zijn dat activiteiten in buurtcentra, openbare en
Huurders benoemden ook omgevingsaanpassingen,
gefinancierde hobbyverenigingen, en bijeenkomsten van
technologie die in hun huis of andere vaak bezochte locaties
lokale huurdersverenigingen.
is geïnstalleerd om die meer toegankelijk te maken. Voorbeelden van dergelijke aanpassingen waren een badlift, een verhoogd toilet, wandgrepen en steunbeugels, automatische deuren en ramen. Huurders noemden vervolgens technologische ondersteuning rond gezondheidsmonitoring, die belangrijk is voor de zelfstandigheid. De meest genoemde voorbeelden waren alarms en bloeddrukmonitors. Computers spelen ook een belangrijke rol in de ondersteuning van ouderen en mensen met een beperking zodat zij zelfstandig kunnen
Tag cloud 2. Ondersteuning vanuit sociale zorg
blijven. Het gebruik van de computers varieerde, maar de nadruk lag op algemeen gebruik van internet om nieuwe dingen te leren en betrokken te blijven met lokale groepen,
8
het versturen en ontvangen van e-mails; internetbankieren; en spelletjes spelen.
Huurders noemden tenslotte een serie communicatiemiddelen die ze beschouwden als vormen
“Ik ben lid van een computerclub, waar we mensen leren hoe ze kunnen mailen en internetten.” – Britse bewoner
Tag cloud 3. Ondersteuning vanuit Technologie
“Ik gebruik mijn computer voor
van technologische ondersteuning. Het ging hier om mobiele telefoons, smartphones, en hoortoestellen. Ouderen bleken vaak een mobiele telefoon te hebben als “gunst” voor hun familie en vrienden, zodat die indien nodig contact konden opnemen. Voor veel meer werd de telefoon
internetbankieren en om te internetten, maar het is zo ontzettend langzaam…” – Britse bewoner
niet gebruikt. Mensen met een smartphone echter, leken meer bezig te zijn met de mogelijkheden van die technologie, en gebruikten hun apparaten veel vaker, ook voor spelletjes en financieel beheer. Hoortoestellen werden gezien als een wat meer basale technologie, gewoon een hulpmiddel om te kunnen horen.
“Ik zou graag dingen willen bekijken op de computer...” – Belgische bewoner
9
5 INTRODUCEREN VAN ONDERSTEUNENDE TECHNOLOGIE Het doel van dit gedeelte was om te bepalen of de participanten open zouden staan voor het introduceren van technologie in hun huis, wanneer ze niet spontaan hadden aangegeven technologie als ondersteuning te zien. Van deze huurders zou drie-vijfde (61%) een technologische oplossing voor een probleem overwegen, terwijl ruim een kwart (27%) aangaf dit niet te doen.
5.1 HUURDERS DIE GEEN ONDERSTEUNENDE TECHNOLOGIE OVERWEGEN Een aantal huurders gaven aan dat ze geen technologie zouden overwegen als oplossing voor hun problemen. Verreweg de meest genoemde reden hiervoor was dat de individuele huurders op het moment geen problemen
5.2 HUURDERS DIE ONDERSTEUNENDE TECHNOLOGIE OVERWEGEN
hadden en dus geen behoefte hadden aan ondersteunende technologie. Anderen zeiden geen ondersteunende technologie te overwegen omdat ze er niet bekend mee waren, zich er niet prettig bij voelden, of de technologie niet de moeite waard vonden.
Waar huurders aangaven wel technologische ondersteuning in huis te overwegen maar op het moment niet hadden, was betaalbaarheid de meest genoemde drempel. De reden dat huurders geen gebruik maken van technologie is omdat zij – terecht of onterecht - denken dat het aanschaffen van dergelijke technologie te duur voor hen is. Als er werd doorgevraagd bleken huurders veelal op een zeer mager inkomen te leven en eenvoudig niet te kunnen investeren in extra technologie.
“Ik wil een internetcursus doen, mijn zoon gebruikt internetbankieren en ik heb er belangstelling voor.” – Belgische bewoner
Tag cloud 4. Uitspraken van huurders die geen ondersteunende technologie verwegen
Sommige huurders wilden geen ondersteunende technologie gebruiken omdat ze er niet afhankelijk van
“Ik zou wel open staan voor
wilden worden. Een interessante reactie om te overwegen
technologische ondersteuning, maar
voor dit project. De paradox is dat het I-stay@home project
ik ben bang dat het te duur zou zijn
technologie wil inzetten om huurders juist te helpen om onafhankelijker te leven. Voor deze huurders is de afhankelijkheid van technologie op zichzelf al een bedreiging, wat een interessante tweedeling vormt binnen het project.
10
en te moeilijk om te leren.” – Britse bewoner
Volgens de huurders zouden zij inderdaad elke beschikbare technologie wel overwegen, zolang die eenvoudig te gebruiken is. Huurders waren bang dat zij sommige technologische oplossingen niet zouden kunnen hanteren, vanwege hun eigen onwetendheid, of omdat de technologie niet aan hun behoefte zou kunnen worden aangepast.
“Omdat ik vaak alleen ben en mijn dochter haar eigen leven heeft, heb ik hulp nodig van technologie, zoals de alarmdienst.” – Duitse bewoner
Ondanks de vraag of technologische oplossingen hanteerbaar of betaalbaar zijn, waren huurders wel bereid om technologische oplossingen aan te nemen als het duidelijk was dat deze specifieke problemen zouden oplossen, zoals op het gebied van veiligheid, mobiliteit, financiën, goede gezondheid, schoonmaken, communicatie en noodsituaties.
“Ik zou elke technologische ondersteuning overwegen, zolang die nodig is en niet te veel kost.” – Nederlandse bewoner
Tag cloud 5. Meningen van huurders die ondersteunende technologie zouden overwegen
11
6 PUNTEN VAN ZORG VOOR DE TOEKOMST Dit gedeelte van het rapport behandelt de zorgen die huurders hebben voor de toekomst. Hierdoor zal het Istay@home project beter rekening kunnen houden met de
“Ik heb meer geld nodig. Ik
angsten van huurders en op zoek gaan naar
heb geen spaargeld en leef
ondersteunende technologie die het beste tegemoet komt aan deze zorgen.
van de hand in de tand.” – Britse bewoner
6.1 GROOTSTE ZORGEN VAN HUURDERS Huurders kregen weer een lijst te zien met de tien levensaspecten, met de vraag over welke drie zij zich het meest zorgen maakten (zie figuur 8). Als geheel gaven huurders de volgende drie categorieën aan: mobiliteit, gehoor en communicatie (53%), geestelijke gezondheid en
“Ik ben bang dat als ik niet meer kan bewegen ik gedwongen wordt naar een verzorgingstehuis te gaan.” – Duitse bewoner
welzijn (40%) en het kunnen verzorgen van zichzelf en hun huis (34%). Deze werden gevolgd door gezondheidszorg en controle (33%) en financieel beheer (30%).
Tag cloud 6. Specifieke punten van zorg voor huurders
12
Drie Grootste Punten van Zorg volgens Huurders
“Mijn grootste angst is om hulpeloos te worden in een noodsituatie.” – Duitse bewoner
Figuur 3, Proef = 208
6.2 SPECIFIEKE PUNTEN VAN ZORG “Ik ben bang dat mijn mobiliteit zo achteruit
Vervolgens werden alle huurders gevraagd wat hun grootste
gaat dat ik niet meer kan komen op de
zorg was uit de bovengenoemde lijst van levensaspecten. Dit
plekken waar ik wil of moet zijn.”
is een belangrijke vraag bij het selecteren van
– Nederlandse bewoner
ondersteunende technologie die gericht is op de problemen waar huurders zich het meeste zorgen om maken. De resultaten hieronder gaan alleen over de gebieden waar huurders zich het meest zorgen om maakten. Huurders die zich over het algemeen zorgen maakten over Beperkingen (mobiliteit, gezichtsvermogen en gehoor) en gezondheidszorg en controle, gaven ook meer specifieke
Waar huurders zich het meest zorgen om maakten op
problemen aan waar ze bang voor waren. Genoemd werden
gebied van persoonlijke verzorging en het huis onderhouden,
met name de degeneratieve gezondheidsproblemen, zoals
was de hulpeloosheid, niet langer in staat om het huis
spierdystrofie, Alzheimer, en artritis. Invaliditeit als gevolg
schoon te maken, te onderhouden. Met deze zorg komt de
van deze ziekten en de algemene broosheid van veroudering
angst om in een verzorgingstehuis geplaatst te worden.
werden ook genoemd als serieuze punten van zorg.
Huurders die financieel beheer als serieus punt van zorg
Als het ging om geestelijke gezondheid en welzijn, zeiden
benoemden, waren bang om niet genoeg economische
huurders vooral bang te zijn voor depressies, want veel
middelen te hebben om toekomstige uitdagingen aan te
huurders gaven aan dat ze al te maken hadden gehad met
kunnen (financiële moeite). Deze zorg uitte zich in twee
een lichte, of zware depressie. Een andere grote zorg was
vormen: het kunnen betalen van huidige rekeningen en
dementie; het kwijtraken van geestelijk vermogen is een
andere uitgaven; en de voortdurende bezuinigingen op
beangstigende gedachte en veel huurders gaven aan dat dit
sociale zekerheden in Europa en het effect daarvan op
ook hun grootste angst is.
toekomstige middelen.
13
7 ONDERSTEUNINGSSTRUCTUUR VOOR DE TOEKOMST 7.1 FAMILIE EN VRIENDEN Volgens huurders zullen familie en vrienden blijvend een belangrijke rol spelen in het behouden van hun onafhankelijkheid. Zij zullen zich daardoor minder geïsoleerd voelen en hun algemene kwaliteit van leven zal verhoogd
“De zorgverleners moeten persoonlijker zijn, wij hebben elke dag een andere zorgverlener. We zien dezelfde zorgverlener zelden nog een keer.” – Britse bewoner
worden. De uitdaging van het I-stay@home project is het identificeren van ondersteunende technologie die een aanvulling is op deze belangrijke ondersteuningsstructuur tussen huurders en hun familie en vrienden. Figuur 10 belicht de typen ondersteuning die huurders zouden
“We zouden gemeentediensten willen
verwachten van familie en vrienden in de toekomst.
gebruiken voor ontspannende activiteiten, en het gebruik van hun busje willen om ergens naar toe te gaan als dat nodig is.” – Franse bewoner
Tag cloud 7. Ondersteuning van familie en vrienden in de toekomst
7.2 SOCIALE ZORG Tag cloud 8. Ondersteuning van Sociale Zorg in de toekomst
Op de vraag wat het sociale zorgsysteem voor huurders zou kunnen betekenen in het langer zelfstandig wonen in de toekomst, kwamen verschillende diensten naar voren.
7.3 TECHNOLOGIE
Huurders zouden een efficiëntere dienstverlening willen, met meer bezoeken en langere tijd per bezoek zodat
We vroegen de huurders om de typen technologische
zorgverleners niet gehaast, maar vriendelijker en
oplossingen te belichten die hun zouden kunnen helpen
persoonlijker gericht zijn op de individuele behoeften van de
langer onafhankelijk te blijven leven. Frappant genoeg,
huurder. De huurders zouden zelfs meer interne zorg en 24-
konden de meeste huurders geen enkele oplossing
uursdiensten willen zien. Zij gaven ook aan dat toekomstige
bedenken, wat aangaf dat zij zich minimaal bewust zijn van
zorgverlening goedkoper moet worden en dat er betere
technologische oplossingen.
samenhang moet zijn tussen de gezondheidsdiensten en sociale zorgverlening. Huurders gaven bijvoorbeeld aan dat
Huurders die met een reactie kwamen, gaven vaak
zij meer thuisbezoeken van de huisarts zouden willen.
voorbeelden van technologische oplossingen op gebied van
14
mobiliteit. Het ging dan om auto's die bestuurd kunnen
dat oudere huurders deze soort technologie willen
worden door een rolstoelgebruiker, rollators, trapliften,
uitproberen.
elektrische rolstoelen en busliften. Al deze technologieën zouden een oplossing bieden voor mobiliteitsproblemen en
Evenzo hadden veel deelnemers van de enquete interesse in
zouden daardoor een positief effect hebben op de
het internet, ondanks hun onbekendheid hiermee. Huurders
onafhankelijkheid.
zagen in dat internet veel te bieden heeft, en ze zouden het waarschijnlijk gebruiken voor e-mailen, algemene
Huurders noemden ook een aantal technologische
zoekopdrachten, internetbankieren, online spelletjes, en/of
oplossingen die te maken hebben met thuistechnologie en de
online winkelen.
inrichting van het dagelijks leven. Voorbeelden hiervan waren automatische gordijnen en deuren, lichtere, meer bruikbare
Ook werden er producten besproken die ontworpen zijn als
text readers, gehoorapparaten, meer genuanceerde
hulpmiddel bij huishoudelijke activiteiten. Het ging hier vooral
spraakherkenningssoftware, en ook andere technologie die
om schoonmaakapparaten, zoals automatische stofzuigers.
ontworpen is voor alledaagse taken. “Ik zou wel geïnteresseerd zijn in
Op gebied van veiligheid en bescherming hadden huurders
schoonmaak- of ondersteunende
grote interesse in ondersteunende technologie die mogelijk
apparaten.”
criminaliteit kan tegengaan en ook catastrofale
–
gezondheidssituaties voorkomen, zoals een hartaanval of
Franse bewoner
een beroerte. Sommige van de meest voorkomende technologieën binnen dit thema zijn thuisveiligheidssystemen, deurcamera's, alarmsystemen, en ook technologie die detecteert en automatisch alarm slaat wanneer iemand is gevallen.
“Een computer en webcam zou heel handig zijn in de communicatie met mijn familie.” –
Communicatie technologie werd ook genoemd als een
Franse bewoner
manier waarop huurders via ondersteunende technologie langer op zichzelf konden blijven wonen. Met name in het contact onderhouden met vrienden en familie ver weg. Veel deelnemers zeiden interesse te hebben in video communicatie technologie. Huurders noemden ook mobiele telefoons, smart phones, tablets, en computers. Dit geeft aan
“Ik zou graag camera's willen en bewegingsdetectoren tegen diefstal .” – Franse bewoner
Tag cloud 9. Technologische ondersteuning in de toekomst 15
8 DREMPELS VOOR AANNEMEN TECHNOLOGIE Huurders kregen een lijst met mogelijke drempels voor het aannemen van ondersteunende technologie. We vroegen hen welke drempels een rol spelen in de punten van zorg. Drie van de vier (74%) huurders vonden dat de betaalbaarheid van een dienst hen zou tegenhouden om ondersteunende technologie aan te schaffen. Ongeveer de helft van de huurders vond ook dat de kennis van technologische mogelijkheden (52%) en de bruikbaarheid (50%) grote obstakels zouden zijn. Omgekeerd waren huurders minder geneigd om databeveiliging (30%) en het stigma (9%) dat vastkleeft aan een bepaalde technologie te zien als drempels.
Figuur 4, Proef = 208
16
Figuur 5, Proef = 208
Huurders gaven ook aan onder welke twee voorwaarden zij ondersteunende technologie in hun huis zouden willen gebruiken. Zoals de illustratie hieronder laat zien, zijn dat het aanbieden van ondersteunende technologie door woningcorporaties en/of sociale zorginstellingen (mee eens 64%) of wanneer ondersteunende technologie hun familie zou helpen (mee eens 64%). Opmerkelijk is dat twee-vijfde van de huurders (45%) bereid is zelf te betalen voor ondersteunende technologie als deze hen beschermt tegen hun grootste angsten.
17
9 CONCLUSIE Huurders gaven ons een aantal zeer bruikbare inzichten in de uitdagingen die zij dagelijks tegenkomen en welke rol ICT-oplossingen kunnen spelen in het behoud van hun onafhankelijkheid. Huurders gaven aan het meest moeite te hebben met internet-toegang, mobiliteit (met name winkelen), en het huishouden. Ze zijn voornamelijk afhankelijk van de steun van familie en vrienden. Sociale zorg en technologie spelen ook een belangrijke rol. Huurders benoemden het behoud van hun onafhankelijkheid, en financiële moeiten als grootste punten van zorg voor de toekomst. Ze zijn met name bezorgd dat ze invalide zullen raken, geestelijke gezondheidsproblemen zullen ontwikkelen (zoals dementie), en dat ze zichzelf en hun huis niet langer kunnen verzorgen. Bemoedigend is, dat de meeste huurders bereid zijn om nieuwe technologieën te accepteren die hen helpen om beter en langer onafhankelijk te blijven wonen. Echter, de belangrijkste drempels om nieuwe technologieën te gebruiken zijn de betaalbaarheid, populariteit en bruikbaarheid. Deze drempels worden lager wanneer huurders denken dat de woningcorporaties de oplossingen aandragen en/of dat de technologie hun familie op één of andere manier zal helpen. De resultaten laten zien dat er inderdaad een vraag is naar ICT-oplossingen als ondersteuningsmechanisme gekoppeld aan de reeds aanwezige ondersteuning die huurders krijgen van familie en vrienden, en/of sociale zorgverlening. Van cruciaal belang is dat elke oplossing de veroudering van huurders moet verzachten.
18
BIJLAGE DEMOGRAFIE HUURDERS
Leeftijd
Eigenschappen
Aantal
Percentage
Minder dan 70
54
26%
70-79
99
48%
80 of ouder
54
26%
Vrouw
131
63%
Man
76
37%
Flat / Appartement
173
83%
Huis
27
13%
Bungalow
8
4%
Een persoon
135
65%
Twee personen
71
34%
Drie of meer personen
2
1%
Ja
93
46%
Nee
111
54%
Pensioen (werknemer)
106
54%
Pensioen (overheid)
119
61%
Spaarrente
5
3%
Ondersteuning familie
3
2%
Geen bron van inkomen
2
1%
Liever geen uitspraak
6
3%
Frankrijk
54
26%
Duitsland
49
24%
Verenigd Koninkrijk
30
14%
Nederland
25
12%
Belgie
50
24%
Geslacht
Type behuizing
Samenstelling huishouding
Internet toegang
Bron van inkomsten
Land
19
I-stay@home Lead Partner: Joseph-Stiftung Kirchliches Wohnungsunternehmen Hauptgeschäftsstelle Hans-Birkmayr-Straße 65 96050 Bamberg Germany Telephone: +49 951 9144-0 Telefax: +49 951 9144 - 555 www.joseph-stiftung.de
