ZEEUWSE FLORON-middag

Redactie: Justus van den Berg, Fluitekruidstraat 151, 4461 MG Goes, 0113-271210. [email protected] Abonnementen: €3,50 per jaar. Voor actieve en beginnende floristen wordt het Blad door FLORON betaald. Oplage 175 exemplaren digitaal en 10 per post INHOUDSOPGAVE Zeeuwse FLORON middag

1

Resultaten 2011

3

Flora Bigday half september 2012 Noord-Beveland

3

Het determineren van bramen

3

Zannichellia's en ruppia's in Zeeuwse wateren, Waterschap Zeeuwse Stromen

7

Heemstweken na drie jaar afgesloten

10

Muurherstel in Middelburg, voor mij toch een flop maar nog niet alles is verloren

11

Rozen in Nederland

15

Nieuwe soorten in Zeeland

15

Adressen en informatie over FLORON Zeeland

16

ZEEUWSE FLORON-middag Zaterdag 4 februari 2011 Tijdstip: ·13.00-16.15 Plaats het MEC-Vlissingen Korenbloemstraat 5 12.30

Koffie met ……..

Het MEC is open vanaf half een, met zoals gewoonlijk koffie, thee en 15 bolussen voor de vroege floristen. Voor de laatkomers is er eventueel een droog Zeeuws kaakje! 13.00-13.20 Opening en resultaten 2011, door Justus van den Berg Ik zal een overzicht geven van de resultaten van het afgelopen jaar met natuurlijk enige mooie plaatjes. Bijzondere aandacht voor: Heemst, afronding van het project van de afgelopen 3 jaar en de restauratiewerkzaamheden aan de kademuren in Middelburg.

Het Blad nummer 71, januari 2012 – pagina 1

13.20- 13.50

Bijzondere waarnemingen in Zeeland en de rest van Nederland in 2011, door René van Moorsel René geeft een overzicht van de bijzondere waarnemingen in 2011, zoals onlangs gepresenteerd op de landelijke variadag. Aangevuld met specifieke waarnemingen in Zeeland. 13.50-14.20

Veerplein Breskens, dijkverzwaring en beschermde flora, door Alex de Smet

In 2011 hebben dijkverzwaringen plaatsgevonden bij het veerplein Breskens. Een deel van de bijzondere vegetatie is tijdelijk verplaatst een en ander volgens de gedragscode van de Unie van Waterschappen. Alex zal aangeven wat er is gedaan met de bijzondere flora en wat de verwachting is. 14.20-14.50

Bramen in Zeeland: door Anton van Haperen

Bramen is een lastige groep. Op het internet leverde de zoekopdracht: "Het determineren van bramen", het volgende op: door AJ ter Pelkwijk - 1950 Wie voor het determineren van bramen bruikbaar materiaal wil verzamelen, moet van de ...(zie ook elders in het Blad). Sinds die tijd is er veel onderzoek gedaan naar de bramen en ik dacht dat er nu wel duidelijkheid is over welke soorten er onderscheiden worden. Anton zal aangeven welke soorten er onderscheiden worden en welke er in de Delta zijn waar te nemen. 14.50-15.15

pauze

14.15-15.35

Rozen in Zeeland, door Sipke Gonggrijp

In 2011 is er een nummer van Gorteria (35-1/4) verschenen over de rozen in Nederland. Sypke is in de duinen van Noord-Holland intensief betrokken geweest bij het onderzoek naar de rozen en is daar nog steeds mee bezig. Hij zal ons op de determinatiekenmerken wijzen en het voorkomen van diverse soorten in Nederland en onze regio. Van de zomer komen er ook twee excursie waarbij we ons richten op de rozen en bramen. 15.35-16.00

plannen 2012, door Justus van den Berg

De plannen voor 2012 bieden veel kansen voor verdieping en leuke zoektochten: -

weer geen kamp in Zeeland, maar wel weer op Terschelling;

-

inventarisatie van ruppia's en zannichellia;

-

verspreidingsonderzoek 2012, nader info volgt;

-

big day: september 2012, wie wil mee doen?;

-

bramen en rozen: twee excursies;

-

Flora Zeelandica Chiel heeft geen bezwaar en wil wel meedoen, maar dan moet er een werkgroep komen. Gaan we (wie?) het serieus doen?

16.00: slot.

Resultaten 2011 Van de volgende groepen en mensen heb ik streeplijsten ontvangen: - pwg 't Duumpje; - pwg KNNV Bevelanden; - pwg Schouwen; - pwg KNNV Walcheren; - pwg Tholen;


-

Awie de Zwart; Hans en Maaike; Wijnand Lammers; Wim van Wijngaarden.

In totaal 36 streeplijsten en 13 detailformulieren, met circa 4.700 waarnemingen. Daarnaast zijn er gegevens via pda verzameld. Hier heb ik geen zicht op. Daarnaast zijn er natuurlijk diverse waarnemingen gemeld via waarneming.nl.

Foto Chiel Jacobusse

Flora Bigday half september 2012 Noord Beveland Ik volg al jaren de "strijd" tijdens de Walcherse Bigday. In groepjes van minimaal 3 personen zoveel mogelijk soorten scoren op één dag: dat is de uitdaging. Dit is ook overgeslagen naar de Vogelwerkgroep Bevelanden. Laatst las is het verslag van 2011: • Vandaag hebben we, Edward, Ilona, Lennart en ondergetekende, parallel met de Walcherse Bigday onze Bigday gehouden op Noord-Beveland, inclusief Neeltje Jans. Om maar met de deur in huis te vallen: we hebben het oude NBeveland-record van 13 september 2003 met 114 soorten geëvenaard; toen door Niels, Andre en mijzelf. Het leuke is dat we (opnieuw geloof ik) net zoveel hadden als de winnaar van Walcheren. We doen het dus niet zo slecht op de Bevelanden! Vogelaars zijn meer soorten jagers dan floristen. Maat toch lijkt het me leuk om ook met planten een Bigday te doen. Voordeel van planten in dit geval is dat ze (deels) honkvast zijn. Je kan je goed voorbereiden (waarneming.nl en de Nieuwe Atlas). Maar ook hier speelt trefkans een grote rol. Als er minimaal twee groepen zijn van 3 personen dan wil ik voorstellen om op dezelfde dag als de vogel Bigday ook een flora Bigday te houden op Noord-Beveland inclusief Neeltje Jans (dus ergens half september).


HET DETERMINEREN VAN BRAMEN Bramen is een lastige groep. Op het internet leverde de zoekopdracht: "determineren van bramen", het volgende op: door AJ ter Pelkwijk - 1950 Wie voor het determineren van bramen bruikbaar materiaal wil verzamelen, moet van de ...(zie ook elders in het Blad). Sinds die tijd is er veel onderzoek gedaan naar de bramen en ik dacht dat er nu wel duidelijkheid is over welke soorten er onderscheiden worden. Anton zal aangeven welke soorten er onderscheiden worden en welke er in de Delta zijn waar te nemen. Toch leuk om te zien wat de instructies van 60 jaar geleden zijn voor het verzamelen van herbariummateriaal van bramen. Ik denk overigens dat deze richtlijnen nog steeds gelden, maar daar kan Anton ons meer over vertellen.





Zannichellia's en ruppia's in Zeeuwse wateren, Waterschap Zeeuwse stromen Typisch Zeeland Tijdens het FLORON kamp op Walcheren in 2009 werd Spiraalruppia waargenomen in de Yerseke Moer. Dat jaar is nog eens extra gezocht naar ruppia's in Zeeland. De plantenwerkgroep van de KNNV Bevelanden heeft zich mede door deze waarnemingen gericht op een nadere inventarisatie van de Kapelse en Yerseke Moer, met specifiek aandacht voor de waterplanten. Naast de twee ruppia's zijn er ook twee zannichellia's. Het blijkt dat het waterschap Zeeuwse Stromen ook al lang gegevens verzameld over waterplanten (helaas ad hoc en niet systematisch). Deze gegevens zijn nog niet toegevoegd aan de landelijke databank, maar het blijkt dat het aantal waarnemingen veel groter is na tot u toe bekend. Zeeland vormt een belangrijk verspreidingsgebied, zie ook de "Nieuwe Atlas van de Nederlandse Flora". Nader onderzoek Op de Bevelanden gaan we ons richten op deze toch bijzondere soorten. We willen ook dat de overige plantenwerkgroepen meer aandacht besteden aan deze soorten. Daarom de gegevens van het waterschap op kaart en in detail. Sommige waarnemingen zijn oud maar ook dan zijn eventuele 0-waarnemignen zeer waardevol. Voor onze plantenwerkgroep is het een vijfjarenplan, nadere informatie bij Justus.

Ruppia 425

Ruppia Ruppia cirrhosa Ruppia maritima

415

405

395

385

375

365

355 10

20

30

40

50

60

70

Waarnemingen van het waterschap coord_x_s

coord_y_s

loc_name

date_smp

par_name

48920

414990 Elkerzeeseweg, Elkerzee

31-8-1995 Ruppia cirrhosa

Elkerzeeseweg, Elkerzee

31-8-1995 Ruppia maritima

49740

410810 Gemaal Prommelsluis Gemaal Prommelsluis

8-9-2001 Ruppia maritima 21-6-2007 Ruppia


54440

407680 Gemaal 't Sas

23-4-1998 Ruppia

47940

411590 Flaauwers inlaag,West


47943

411591 Flaauwers Inlaag

59554

411011 Dijkwater, stuw bovenstrooms

54200

408280 Kaaskenswater, Zierikzee

20-9-2010 Ruppia

57710

409260 Steenzwaan, Nieuwerkerk

11-10-2010 Ruppia

50880

409000 Suzanna en Stoffel Kistersinlaag

2-6-1992 Ruppia

Flaauwers Inlaag

47510

5-9-2002 Ruppia cirrhosa 4-6-1996 Ruppia


Suzanna en Stoffel Kistersinlaag

14-6-2010 Ruppia

Suzanna en Stoffel Kistersinlaag


411810 Wevers Inlaag


Wevers Inlaag


Wevers Inlaag

10-9-1999 Ruppia

Wevers Inlaag

16-5-2002 Ruppia

Wevers Inlaag


Wevers Inlaag


70560

401570 Gemaal Van Haaften

21-8-2006 Ruppia

68140

405420 Bruintjeskreek

9-10-2003 Ruppia

64100

395620 De Pluimpot, noord


63720

394720 De Pluimpot, zuid


De Pluimpot, zuid

8-10-2009 Ruppia

66530

393700 Het Botgat midden, Scherpenissepolder

6-10-2003 Ruppia

66390

393760 De Boezem noord, Scherpenissepolder

18-6-1992 Ruppia

66150

393760 De Boezem midden, Scherpenissepolder


71068

392869 Karrevelden, Schakerloopolder


73740

394320 Middenvest Tholen, Molensingel


20880

394140 Westkapelsche Kreek, Grindweg

12-9-1991 Ruppia

34430

386480 Rammekenskreek 1

11-8-1998 Ruppia

31460

391540 Binnengracht, Kromme Weele, Middelburg

30-9-1996 Ruppia

37684

398569 Gemaal Jacoba

30-8-1999 Ruppia

51275

397817 Katse Gat

59157

388876 Gemaal De Moer

45764

378707 Gemaal Hellewoud


61730

383560 Den Inkel, kleine weel


47300

391420 Terluchtse Weel


Terluchtse Weel


51500

393350 Goese Meer, AKF

59900

392664 Plasje Koude- en Kaarspolder

31300

390000 Vijver Park Erasmuswijk, Middelburg

2-5-2002 Ruppia

Vijver Park Erasmuswijk, Middelburg

24-9-2002 Ruppia

18-9-2008 Ruppia maritima 11-10-2010 Ruppia

24-9-1998 Ruppia 4-9-1998 Ruppia

58752

390636 Postweg, Kapelsche Moer, Kapelle


70599

401436 Hollaereweg oost, Tholen

17-9-2009 Ruppia

64160

406120 Inlaag Bruinisse

27-8-2008 Ruppia

64228

396147 Sportterrein nabij Pluimpot, Sint Maartensdijk

8-10-2009 Ruppia

61510

383530 Den Inkel, grote weel



Zannichellia 425

Zannichellia Zannichellia palustris

415

Zannichellia palustris subsp. pedicellata 405

395

385

375

365

355 10

20

30

40

50

60

70

waarnemingen van het wAterschap coord_x_s coord_y_s loc_name

date_smp

par_name

50884

359299 Waterloop aan de Kromhoekseweg

29-7-2008 Zannichellia palustris

45503

368742 Kr waterloop met Nieuw Westendijk

25-6-2004 Zannichellia

16959

368915 Waterloop Blauweweg Krabbeschans


59381

371585 Kr. waterloop met Polderweg, Sr. Pauluspolder

18-6-2007 Zannichellia palustris subsp. pedicellata

28809

372521 Kruising waterloop met Verbindingsweg


61840

397450 Gemaal De Noord, hoog

68140

405420 Bruintjeskreek

59580

401550 De Visserij, Stavenisse


35604

396243 Gemaal Oostwatering


26599

399840 Gracht landgoed Duinbeek


22090

394620 Westkapelsche Kreek, Schoutsweg

45920

402950 Inlaag Wanteskuip, Colijnsplaat


63317

381312 Gemaal Waarde


46040

384380 Rotweel, Blazekoppolder

47300

391420 Terluchtse Weel

58701

400443 Groeneweg, Stavenisse

35798

400469 Middenhofweg, Kamperland


43167

389658 Oude Zandweg, Graszode, Lewedorp


59920

409285 Galgeweg, Nieuwerkerk

27260

387990 Gemaal Pauwenburgweg, Vlissingen


Gemaal Pauwenburgweg, Vlissingen


25-8-1987 Zannichellia palustris 11-10-2007 Zannichellia palustris subsp. pedicellata


3-9-1986 Zannichellia palustris 29-9-1987 Zannichellia palustris 1-9-2008 Zannichellia palustris subsp. pedicellata



48087

387503 Feiterswegje, Heggengebied, 's H. Abtskerke


73745

383342 Plasje zeedijk nabij Oesterdam


44977

386524 Boomdijk, Heinkenszand


Heemstweken afgesloten De afgelopen drie jaar is er in Zeeland door de plantenwerkgroepen en floristen intensief naar heemst gezocht. Onderstaande figuur laat het resultaat zien. Een nadere toelichting op de resultaten wordt nog opgesteld. Het landelijke beeld van waarneming.nl laat zien dat de soort ook in de Hollandse delta veelvuldig is waargenomen. Buiten de delta zijn er maar weinig waarnemingen doorgegeven. Veelal betreft het dan stedelijke gebieden en zal het vaak om verwilderde exemplaren gaan. In Zeeland komt heemst in de stedelijke gebieden nauwelijks voor, uitgezonderd het gemeentehuis van Schouwen-Duiveland waar heemst is uitgezet in de vijvers rond het stadhuis.


Waarnemingen van Heemst op Waarneming.nl periode 2006 - 2011. In Zeeland (km-hok) en landelijk (uurhok) Nog niet alle waarnemingen zijn verwerkt.

Muurherstel in Middelburg: voor mij toch een flop maar nog niet alles is verloren Plan van aanpak met aandacht voor flora In 2011 zijn renovatiewerkzaamheden aan de Rouaansekaai in Middelburg uitgevoerd. De totale kosten voor dit werk waren ruim zeven ton. In een krantenbericht van oktober 2009 staat vermeld "dat de muurbegroeiing aandacht krijgt. Er groeien onder meer varens en deze zijn beschermd. Net als bij de kader van Achter de Houttuinen, die in 2008 is gerestaureerd, blijft de vegetatie nu ook behouden." Er is inderdaad overleg geweest tussen SLZ en de gemeente/de uitvoerder. Nanning-Jan Honing, met op de achtergrond Wim van Wijngaarden, heeft een werkwijze voorgesteld. Basisgedachte was de zogenaamde wolkenbenadering (bij een grachtmuur te Utrecht succesvol toegepast), waarbij de te behouden groeiplaatsen op de muur werden aangegeven. Dit principe was ook al aangegeven door Bert Maes (ecoloog, Ecologisch Adviesbureau Maes te Utrecht), die in opdracht van de gemeente enige jaren geleden de muurvegetatie heeft geïnventariseerd. Op grond van deze gegevens zijn er vervolgens waar nodig door de gemeente vergunningen aangevraagd. Mijn beeld van de werkzaamheden De herstelwerkzaamheden lijken kleinschalig van opzet maar zijn toch zeer fundamenteel. Feitelijk wordt al het los, maar ook nog goedzittende materiaal verwijderd en hersteld met een volledig gemetselde muur. De planten die behouden moesten blijven worden in depot gezet en ook weer teruggeplaatst. Rond de groeiplaats wordt dan een mortel gebruikt in plaats van het standaardcement.


Herstel van de kade muur, kleinschalig maar zeer degelijk , zomer 2011

De te behouden planten zijn opgeslagen op de bouwplaats in houten bakken boven de bouwkeet

Detail van de te behouden planten in houten kisten met aarde (duidelijk klein glaskruid), zomer 2011


Op zes plaatsen zijn planten teruggezet (zomer 2011)

De voormalige groeiplaats van ijzervaren


De eens zo rijke groeiplaats van ijzervaren, met de terug geplaatste planten (januari 2012) Ik ben op 12 januari 2012 wezen kijken naar de planten die herplaatst waren. Vrolijk wordt je daar niet van en in ieder geval is het principe van de wolkenmethode helemaal niet herkenbaar. Het goede is: - de aannemer wil rekening houden met de groeiplaatsen van beschermde planten; - de planten worden in depot gezet en herplant met een kalkmortel; - de oude stenen worden hergebruikt aan de zichtzijde (in de muur komen de nieuwe stenen); - het blijft een gemetselde kademuur. Het slechte is; - de muur wordt volledig hersteld, van de "wolkenbenadering" van de oude muur met bestaande groeiplaatsen is geen sprake; - alle terug geplaatste planten verdrogen direct na de herplant; - de mortel wordt alleen maar toegepast in de directe omgeving van de te herplaatsen plant. De kade met de mooiste vegetatie moet nog worden gereconstrueerd, het lijkt mij noodzakelijk dat hier een totaal andere methode wordt toegepast dan tot nu toe is uitgetest. Er zou meer uitgegaan moeten worden van behoud van zoveel mogelijk origineel metselwerk en alleen waar nodig inboet van baksteen. Bijzondere begroeiing kan het beste in pakketjes van bakstenen worden teruggeplaatst in de muur. Werk voor SLZ en andere vrijwilligers die zich willen inzetten voor het behoud van deze toch zeer bijzonder groeiplaats van muurplanten. Wie?


Rozen in Nederland Je kan met een nieuw bosje rozen thuis komen! In Gorteria is een overzicht gegeven van de rozen in Nederland en de daarbij behorende determinatiesleutel. Tien soorten uit de sleutel kunnen tijdens de bloei gedetermineerd worden. De overige zestien soorten (sectie Caninae) kunnen uitsluitend op naam gebracht worden van half augustus tot eind september, in de periode dat de bottels rijpen (rood kleuren). Tijdens de bijeenkomst wordt inzicht gegeven in de verschillen tussen de soorten en het (mogelijk) voorkomen in Zeeland. Met de twee excursies zullen we onze kennis in het veld kunnen verdiepen en toetsten. We moeten aan een groot aantal nieuwe soorten en namen wennen Rosa multiflora Rosa arvensis Rosa spinosissima Rosa rugosa Rosa ‘Hollandica’ hort. Rosa majalis Rosa glauca Rosa virginiana. . Rosa micrantha Rosa rubiginosa Rosa agrestis Rosa inodora Rosa elliptica Rosa tomentosa . Rosa pseudoscabriuscula Rosa sherardii Rosa villosa Rosa dumalis Rosa caesia Rosa subcanina Rosa subcollina Rosa canina Rosa corymbifera Rosa balsamica

Veelbloemige roos Bosroos Duinroos Rimpelroos Hollandse rimpelroos Kaneelroos Bergroos Virginische roos Kleinbloemige roos Egelantier Kraagroos Schijnkraagroos Wigbladige roos Viltroos Schijnviltroos Berijpte viltroos Bottelroos Kale Struweelroos Behaarde struweelroos Schijnhondsroos Schijnheggenroos Hondsroos Heggenroos Beklierde heggenroos

Nieuwe soorten in Zeeland Mart Karremans is al enige tijd bezig met het opstellen van een overzicht van nieuwkomers in Zeeland: wanneer is een plant voor het eerst in Zeeland waargenomen. Samen met Peter Meininger (met de meldingen in waarneming.nl) wordt het overzicht nader afgepeld. Het blijkt dat we op het niveau van Zeeland toch niet eenvoudig een overzicht kunnen opstellen. De provincie heeft geen actueel bestand, FLORON is niet rechtsreeks raadpleegbaar maar waarneming.nl is actueel maar er ontbreken oude data. Daarom maar een ruwe versie die waarschijnlijk op de bijeenkomst beschikbaar is.


ADRESSEN voor informatie over FLORON Zeeland Centrale coördinatie; Justus van den Berg, Fluitenkruidstraat 151, 4461 MG Goes, tel 0113-271210. e-mailadres: [email protected]. De volgende werkgroepen leveren een belangrijke bijdragen aan het verzamelen van flora gegevens in Zeeland: ⋅ Plantenwerkgroep van de Natuur- en vogelwacht Schouwen-Duiveland; ⋅ Plantenwerkgroep Natuurvereniging Tholen; ⋅ Plantenwerkgroep KNNV Walcheren; ⋅ Plantenwerkgroep KNNV Bevelanden; ⋅ Plantenwerkgroep van natuurvereniging ’t Duumpje; ⋅ Plantenwerkgroep van de Steltkluut.


ZEEUWSE FLORON-middag

Recommend Documents