Zaaien, iets meer in detail per plantensoort In dit artikel proberen we wat meer in detail te praten over het zaaien van specifiek zaad per plantensoort. We spreken hier altijd over zaaien in zaadbakjes/potjes/zaadzakjes enz., dit omdat de meeste exoten die wij graag zaaien, niet echt buiten in volle grond uitgezaaid worden. Omdat dit ons zeker een groeiachterstand geeft en misschien zelfs kan leiden tot 0 % zaadopkomst, zeker bij vorstgevoelige exoten. Wanneer we binnenskamers zaaien hebben we altijd het voordeel dat we de temperatuur kunnen controleren en eventueel aanpassen. Al de informatie die we onderstaand geven komt van mensen zoals jullie, hun ervaringen dragen bij tot dit artikel. We gaan ook niet beweren dat het zaaien alleen lukt zoals onderstaand beschreven, we willen gewoon maar info meegeven, die jullie kan helpen om van het zaaien van de soorten in kwestie een succes te maken. Eenjarige – tweejarige zaaien :
Turfpotjes, gewone kleine plantpotjes, zaaibakjes, kweekbakjes, propagators al dit materiaal is goed om de een/twee-jarigen in te zaaien. Neem het volgens jou benodige materiaal om je voorziene hoeveelheid zaadjes in te zaaien, de zaadjes kunnen rechtstreeks uit het zaadzakje gezaaid worden. Fijne zaadjes kunnen gezaaid worden met/in zand en hebben geen extra afdekking nodig. Ander zaad heeft een toedekkend laagje zaai en stekgrond of vermiculite nodig. Dek de potjes/bakjes af met een laagje plastiek, glas, propagator deksel. Vermijdt direct zonlicht. Temperaturen verschillen van soort tot soort, meestal geeft het zaadzakje waar de zaadjes uitkwamen wel een indicatie. De meeste soorten kunnen gemakkelijk ontkiemen op de vensterbank in een warme kamer. Eens de onkieming begonnen is verwijder je de plastiek, glas, het propagator deksel, dat bovenop de potjes/bakjes zat. Plaats het potje/bakje in het zonlicht, maar toch beschut tegen directe zoninval. Hou de grond waar het zaad/ontkiemelingen in liggen, ten allen tijde vochtig. Groei de plantjes zo verder op, minimaal 3 blaadjes zijn er nodig bij een plant, vooraleer je verplanten/verpotten kan overwegen. Vaste planten : De zaden worden meestal in potjes gezaaid, apart of samen, afhankelijk van hun behoefte. De grondsoort die gebruikt wordt is meestal zaai- en stekgrond, maar hier zou men eventueel al wat leem kunnen tussen mixen. Hou het zaad voor tenminste één jaar in de potjes, want ontkieming kan traag gaan. Zaai niet te
©Copyright 2006 Palmeria
kort bij elkaar, dit kan tot problemen leiden bij het verpotten. Bedek het zaad met de grond gebruikt om in te zaaien. Zaad dat meer licht nodig heeft om te ontkiemen of zaad dat snel ontkiemt, bedek je het best met vermiculite. Bewater lichtjes, maar hou de grond steeds nat. Dek de potjes/bakjes af met plastiek/glas, … Hou de zaaibakjes/potjes weg van direct zonlicht wanneer gevraagd. De meeste zaden zullen ontkiemen bij een 15.5 °C, wintervaste soorten bij een 10 ° C en vorstgevoelige zaden bij een 20°C. Wanneer de zaden ontkiemen neem je de bedekking die je over de potjes/bakjes plaatste weg. Laat de zaailingen zo verder opgroeien en verpot/verplant pas, nadat de zaailing tenminste 3 blaadjes heeft. Wanneer je verplant/verpot, zorg je ervoor dat de grond waar je de nieuwe jonge plantjes inzet, niet te hard aangedrukt wordt, bij een luchtige grond kunnen de wortels zich makkelijker vastzetten/groeien. Palmen :
Zaad van Palmen kunnen verkregen worden wanneer het fruit afgerijpt en verkleurd is. De pulp moet verwijderd worden om het zaad te beschermen tegen eventuele rotting. Palmen hebben zaad met vochtig of droog vlees/omhulsel. Het droog vlees rond het zaad kan verwijderd worden, wanneer men de vruchten in heet water legt voor 1 of 2 dagen. Het zaad wordt het best vers gezaaid, zaad blijft goed ontkiembaar 4 tot 8 weken na de oogst, wanneer het vochtig bewaard wordt. Wanneer het zaad ouder is, wordt het het best voorgeweekt voor tenminste 24hr in lauw water, ververs ook het water om de 12hr. Vul de potjes of afsluitbare plastic zakjes met cocopeat of perlite, of een mengsel van de twee, stop de zaden erin. De luchttemperatuur die nodig is om ontkieming in gang te zetten komt neer op 30°/35° graden, bodemtemperatuur komt dan overeen met ongeveer 25-28°C. Alsook een hoge luchtvochtigheid stimuleert de ontkieming van de zaden. Let op, dat je de zaden nooit laat opdrogen.
©Copyright 2006 Palmeria
De ontkieming kan beginnen vanaf drie weken tot 18 maanden na het zaaien. Verwacht dat in normale omstandigheden 2/3 van de gezaaide zaden zullen ontkiemen. Plaats de pas ontkiemde zaden eerst in een schaduwrijke omgeving en laat ze zachtjes wennen aan het zonlicht. Voor Trachycarpus en Chamaerops zaden liggen de kiemtemperaturen iets lager, namelijk 18/22°C. Butia en Jubea zaden hebben dan weer een zeer lange kiemtijd nodig, die kan verkort worden door het zaad te slijpen of in te snijden.
Bananen/Banaanachtige :
Week de banaanzaden vooraf 48hr in lauw water, ververs ook hier het water om de 12hr. Doe de zaden met cocopeat of perlite of een mengsel van de twee, in potjes of afsluitbare zakjes. Zet ze dan warm weg, 25/30°C, ook hier geldt dat vochtigheid de ontkieming stimuleert. Na een tweetal weken zou de ontkieming kunnen starten. Indien er ontkieming is en de zaailingen er reeds sterk uitzien, verplant deze dan in potjes gemixt met goede potgrond en perlite. Laat de zaailingen dan ook rustig aan het zolicht wennen. Bananen groeien vrij snel wanneer ze warm en in licht staan. Wanneer de planten wat groter zijn, vergeet ze dan niet tijdig water en meststof te geven. Let wel, bananen kunnen veel tijd nodig hebben om te ontkiemen, kiemtijd tot 3 jaar is geen uitzondering, gooi de zaden niet te snel weg. Strelizia – Ravenala : Verwijder hier het felgekleurde pluimpje, kerf de zaden niet in, zoals soms voorgesteld wordt. Voor de rest gebruik je hetzelfde principe als hierboven beschreven. Varens :
Varens worden vermeerderd uit sporen. Deze zijn rijp wanneer ze van het blad afvallen en zien er dan eerder zwart/bruin of geelachtig uit. Wanneer je de sporen opvangt, leg je ze best nog even warm en
©Copyright 2006 Palmeria
droog weg op een toegevouwd blad ofzo, dan kan je de sporen heel gemakkelijk scheiden. sporen zien er eerder oranje tot bruin uit, ook poederig.
De echte
De grond die je gebruikt om sporen te zaaien, kan gewone zaai en stekgrond zijn, maar ook turf. Doe dit in een hittebestendige afsluitbare pot, zodoende je deze kan gebruiken om de grond die je gebruikt ook steriel te maken. Steriel maken kan je gewoon via de microgolf doen, bvb 4-6min aan 800watt. Eens de grond steriel gemaakt is, kan je de sporen zaaien, spreidt de sporen over de grond uit, gooi ze niet op een hoopje. Eens dit gedaan sluit je de pot af. Benevel de sporen op regelmatige basis en zorg ervoor dat de grond vochtig blijft. Zet de pot weg bij een temperatuur van +20°C. Na een aantal weken tot maanden zal je een groen schijn op de grond zien te voorschijn komen. Na nogmaals een week of 5 zullen de eerste kleine planten te voorschijn komen. Nu is het wachten tot de spoorlingen groot genoeg zijn om te verplanten, pas vanaf ze bladeren hebben van een 3/4cm grootte zijn ze groot genoeg om te verplanten. Plaats ze in een turfachtige grond, pas wel op met het uitnemen van de planten dat je de wortels niet beschadigt. Succulenten (agave’s, yucca’s, ....) en cactussen :
Deze soorten zijn over het algemeen traaggroeiend, maar zijn relatief gemakkelijk uit zaad op te kweken. Vers zaad geeft zoals steeds de beste resultaten. De meesten kunnen gezaaid worden in de late winter en met de ideale warmte zullen ze vrij snel ontkiemen. Sommigen zoals bvb ‘pediocactus’ hebben een koude periode nodig van 3°C voor ongeveer twee tot vier weken. In tegenstelling tot de meeste cactussen, heeft Opuntia grote zaden met een dikke schil die niet gemakkelijk ontkiemen. De ontkieming kan tot 2 jaar duren. Verzamel gerijpt zaad en zaai het in smalle containers. In een potje van 5cm kunnen gemakkelijk 25 tot 30 zaden in. Gebruik om te zaaien een cactuspotgrond of een zaaigrond met wat extra zand doorheen, bevochtig deze grond ook. Doe de zaden erin en bedek ze met een dun laagje grond, doe over het potje/bakje wat plastiek/glas om de warmte en vochtigheid in het potje/bakje te houden. Plaats de zaden warm weg, niet in direct zonlicht. Ideale temperatuur schommelt rond de 20/30°C, indien deze gehandhaafd wordt zouden de zaden moeten ontkiemen 2 tot 3 weken later. Wanneer de temperatuur kouder is, zal het langer duren voor de ontkieming begint, indien de temperatuur warmer is dan 32°C zal de ontkieming eerder minimaal zijn.
©Copyright 2006 Palmeria
Cycassen – Palmvarens :
Bij het zaaien van cycassen of palmvarens, mag je maar een ontkiemingspercentage van 50% verwachten. Verwijder het houtachtige uitsteksel van het zaad, dit zou de ontkieming tegengaan. Snij ondiep aan een kant of vijl het zaad. Wanneer het zaad meer dan twee weken oud is, is het het best om het zaad tot 3 dagen te weken in lauw water. Gebruik cocopeat of perlite of een mengsel van beiden. Zaai apart in diepe potten, want de cycas ontkiemt naar beneden met een lange penwortel. Leg de zaden in hun lengte op de zaaigrond en bedek lichtjes met grond. Hou de zaden vochtig en benevel tijdig. Een minimale temperatuur van 20° tot 30° C is nodig voor ontkieming. De ontkieming start normaal na 4 maand maar kan tot 15 maanden in beslag nemen. Vers zaad zal over het algemeen sneller ontkiemen. Dit document werd samengesteld op basis van ervaringen van onszelf en van andere exotenliefhebbers. De bedoeling is om een zo goed mogelijk document te creëren dat door iedereen geraadpleegd kan worden om zodoende de nodige kennis tot het zaaien/ontkiemen van exotische zaden te verkrijgen. Wij willen iedereen bedanken die bijgedragen heeft tot het tot standkomen van dit document, zeker Jean Paul Mostien voor het fotomateriaal en Geert De Maerschalck. Een heel klein aantal foto’s komt van het Internet, indien iemand hier iets op tegen heeft, laat ons maar weten, we verwijderen ze meteen. Voor opmerkingen en reacties kan je terecht op
[email protected]. Alvast bedankt, beste groeten, Palmeria Exotical Gardening - http://www.palmeria.be - http://community.webshots.com/user/palmeria
©Copyright 2006 Palmeria
