JUWELIERS
BRANCHES IN DETAIL
2005
INHOUD 1 2 3 4 5 6 7 8
2
BIJLAGEHEADER Inleiding Inleiding Bestedingen Bestedingen en marktaandelen en marktaandelen Ondernemingen Ondernemingen en vestigingen en vestigingen Samenwerking Samenwerking en ketens en ketens Omzet Omzet en enexploitatie exploitatie Arbeidsmarkt Arbeidsmarkt ICT-toepassingen ICT-toepassingen Organisaties Organisaties en media en media
juweliers
PB 1 3 4 6 9 11 13 14 16
branches in detail 2005
INLEIDING In 2004 is € 923 miljoen (incl. BTW) besteed aan juweliersartikelen. Bijna tweederde hiervan kwam voor rekening van de juweliers. In Nederland zijn er ruim 1.400 juweliers die samen bijna 1.700 vestigingen exploiteren. De meeste van hen opereren als ongebonden zelfstandige, slechts 8% van de vestigingen is als filiaal of franchisenemer aangesloten bij een keten. Driekwart van de juweliers is gevestigd in hoofdwinkelcentra. De gemiddelde oppervlakte is 59 m2. De juweliersbranche telt 3.300 voltijdsbanen (FTE's op de loonlijst). BRANCHEAFBAKENING
De juweliers staan bij het CBS geregistreerd onder de SBI-code 52483. Hieronder vallen winkels in: - juweliersartikelen en uurwerken, edelstenen en sieraden van edele metalen; - bestek e.a. gebruiksvoorwerpen van edele metalen; - horloges en klokken. Dit alles eventueel in combinatie met polijsten en graveren van voorwerpen van edele metalen en repareren van uurwerken. De winkels in bijouterieën en sieraden van onedele metalen worden hier niet toe gerekend (SBI 52426). WIJZIGINGEN TEN OPZICHTE VAN DE VORIGE EDITIE (2004)
De voorliggende Branches in Detail (BID) heeft op drie punten veranderingen ondergaan ten opzichte van de vorige editie. Het CBS heeft afgelopen jaar een forse revisie van de Nationale Rekeningen doorgevoerd. Dit heeft consequenties voor al haar statistieken, waaronder ook het aantal vestigingen, de omzetten en het aantal werkzame personen. De cijfers in deze BID zijn daardoor niet te vergelijken met die uit voorgaande edities. Ten slotte zijn niet langer 'krantenknipsels' opgenomen. Uit reacties is gebleken dat de Branches in Detail vooral wordt gebruikt als middel om cijfers over een branche te verkrijgen. Een selectie van nieuwsberichten is daarin minder op zijn plaats; slechts incidenteel is een kort bericht ter aanvulling op de cijfers geplaatst.
branches in detail 2005
juweliers
3
2
BESTEDINGEN EN MARKTAANDELEN In 2004 is er aan juweliersartikelen € 923 miljoen (incl. BTW) besteed. Dit is 3,7% minder dan in 2003. Bijna tweederde van de sieraden en uurwerken is aangekocht via de juweliers en opticiens. Helaas is het niet mogelijk de bestedingen bij deze twee kanalen afzonderlijk te onderscheiden. De prijzen stegen 1,3%, terwijl het volume bijna 5% terugliep. WAARDE, PRIJS EN VOLUME
In de navolgende afbeeldingen wordt onderscheid gemaakt in de ontwikkeling in waarde, prijs en volume. De ontwikkeling in waarde geeft aan hoeveel er in totaal meer of minder aan het desbetreffende product is besteed. Dus als er in 2000 € 100 miljoen werd besteed en in 2001 € 110 miljoen, dan is de waardeontwikkeling 10%. Als de desbetreffende producten in 2001 6% duurder waren dan in 2000, dan was de prijsontwikkeling 6%. Het verschil tussen de waardeontwikkeling en de prijsontwikkeling, in dit geval 4%, is de volumeontwikkeling; er zijn in 2001 4% producten méér over de toonbank gegaan dan in 2000.
4
juweliers
branches in detail 2005
SIERADEN EN UURWERKEN Bron: HBD Bestedingen & Marktaandelen
Bestedingen 2004 (incl. BTW) BESTEDINGEN
€
PER HUISHOUDEN
€
923 mln
PER HOOFD
€
130
57
Marktaandelen 2% ambulante handel, postorder 8% warenhuizen 7% niet-detailhandel
63% opticien, juwelier 20% overige winkels
Ontwikkeling waarde, prijs en volume (2000=100)
150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 '00
'01
'02
'03
waarde
branches in detail 2005
'04
'00
'01
'02 prijs
'03
'04
'00
'01
'02
'03
'04
volume
juweliers
5
3
ONDERNEMINGEN EN VESTIGINGEN Volgens het CBS waren er in 2004 ruim 1.400 juweliers. Samen exploiteerden zij bijna 1.700 vestigingen. Daarnaast zijn er ruim 200 ambulante handelaren actief in deze branche. Het aantal juweliers fluctueerde de afgelopen jaren. Aantal ondernemingen en vestigingen Bron: CBS ('01 en '02), raming EIM ('03 en '04)
2001
2002
2003
2004
aantal ondernemingen
1.440
1.377
1.381
1.441
aantal winkels
1.936
1.669
1.639
1.674
Juweliers zitten in verhouding tot de totale detailhandel relatief veel in hoofdwinkelcentra. Driekwart van de winkels is daar gevestigd. De gemiddelde winkelvloeroppervlakte (wvo) bedraagt 59 m2. Verdeling van het aantal winkels en gemiddelde wvo naar type winkellocatie, 2004 Bron: Locatus
aantal winkels juweliers
gemiddelde wvo
totale detailhandel
juweliers
5%
26 %
49 m
grootschalige concentratie
1%
2%
73 m
ondersteunende winkelcentra
19 %
21 %
53 m
hoofdwinkelcentra
75 %
51 %
61 m
100 %
100 %
59 m
2
verspreide bewinkeling
totaal
2 2 2 2
totale detailhandel 2
292 m
2
1.288 m
2
159 m
2
174 m
2
225 m
Bijna een kwart van alle juweliers bevindt zich in Zuid-Holland. Ook Noord-Holland en Gelderland tellen een groot aantal vestigingen. In de drie noordelijke provincies tezamen is nog geen 10% van de branche gevestigd. De helft van alle vestigingen bevindt zich in gemeenten met minder dan 50.000 inwoners. Wat betreft de omvang van het gemiddelde wvo bestaat er weinig verschil tussen winkels in verschillende provincies en gemeenten.
6
juweliers
branches in detail 2005
Aantal winkels en gemiddeld wvo per provincie, 2004 Bron: Locatus
aantal winkels
gemiddelde wvo 2
drenthe
36
71 m
flevoland
24
71 m
friesland
63
58 m
gelderland
188
62 m
groningen
58
69 m
limburg
149
55 m
noord-brabant
270
58 m
noord-holland
319
55 m
overijssel
120
60 m
utrecht
125
59 m
zeeland
50
68 m
433
58 m
1.835
59 m
zuid-holland totaal
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
Aantal winkels en gemiddeld wvo naar gemeentegrootte, 2004 Bron: Locatus
aantal winkels
gemiddelde wvo
< 10.000 inwoners
223
53 m
10.000 - 49.999 inwoners
666
63 m
50.000 - 99.999 inwoners
286
60 m
100.000 - 175.000 inwoners
260
57 m
> 175.000 inwoners
400
55 m
1.835
59 m
totaal
2 2 2 2 2 2
ETNICITEIT VAN ONDERNEMERS
Het aantal niet-westerse allochtone (etnische) ondernemers in de detailhandel neemt toe, terwijl het aantal autochtone ondernemers ongeveer stabiel blijft. Bovendien vergrijst de autochtone ondernemersgroep. Gezien de groei van het aantal allochtone ondernemers,
branches in detail 2005
juweliers
7
thans een kleine 2.000 starters per jaar, en de verwachte uittreding van oudere autochtone ondernemers, neemt het aandeel allochtonen in de totale ondernemerspopulatie fors toe. Natuurlijk verschillen deze cijfers per branche. In het rapport 'Demografie etnisch ondernemerschap in de detailhandel' dat in opdracht van het HBD is uitgevoerd door het ITS uit Nijmegen, vindt u deze cijfers over allochtone en autochtone ondernemers in de verschillende branches. Het rapport 'Demografie etnisch ondernemerschap in de detailhandel' kunt u (gratis) downloaden op http://www.hbd.nl Aantal zelfstandige ondernemers in de branche naar etniciteit, 2004 Bron: Demografie etnisch ondernemerschap in de detailhandel
autochtoon
niet-westers allochtoon
westers allochtoon
totaal
1.890 (82%)
240 (10%)
170 (8%)
2.300
8
juweliers
branches in detail 2005
4
SAMENWERKING EN KETENS Opvallend is dat de drang tot ketenvorming binnen de juweliersbranche reeds jaren achterblijft bij die in de overige detailhandel. Het merendeel (89%) opereert als ongebonden zelfstandige. Volgens de brancheorganisatie is dit het gevolg van de grote rol die het vertrouwen tussen de klant en de juwelier speelt. Hierdoor is de persoon van de juwelier van groot belang. Overigens is wel een groot aantal juweliers lid van de brancheorganisatie. Een beperkt aantal winkels is aangesloten bij een inkooporganisatie en 8% maakt als filiaal of franchiseorganisatie deel uit van een keten (van minimaal zeven vestigingen). Percentage van de winkels naar samenwerkingsvorm, 2004 Bron: Locatus
3% in- en/of verkoopsamenwerking
8% filiaal- en/of franchisebedrijven
89% geen samenwerking Winkelketens, 2004 Bron: Locatus
25 OF MEER VERKOOPPUNTEN
MINDER DAN 25 VERKOOPPUNTEN
LUIGI LUCARDI
HET JUWELIERSHUIS
SIEBEL
SCHAAP & CITROEN STREGO TWINKLE
branches in detail 2005
juweliers
9
Inkoopsamenwerking, 2004 Bron: Locatus
25 OF MEER VERKOOPPUNTEN
MINDER DAN 25 VERKOOPPUNTEN
CACHET JUWELIERS
GOLD DESIGN
10
juweliers
branches in detail 2005
5
OMZET EN EXPLOITATIE De juweliers realiseerden in 2004 een gezamenlijke omzet van € 628 miljoen (excl. BTW). De prijzen namen ruim 1% toe, het volume groeide bijna 4%. Daarmee maakte de branche wat betreft omzet terrein goed op de overige non-foodbranche en de detailhandel als geheel. Voor actuele omzetcijfers, zie de HBD/CBS-uitgave: Kwartaalbericht Detailhandel Omzetontwikkeling juweliersbranche t.o.v. totale detailhandel (2000=100) Bron: CBS
140 130 120 110 100 90 80 70 2000 Detailhandel totaal
2001
2002
Levensmiddelenzaken
2003 Non-food zaken
2004 Juweliers
Exploitatiebeeld, 2004 (in % van de netto-omzet, excl. BTW) Bron: raming EIM, o.b.v. CBS-gegevens
gehele branche 100
netto-omzet inkoopwaarde
54
brutowinst
46
kosten:
38
- personeelskosten - huisvestingskosten - overige kosten bedrijfsresultaat
branches in detail 2005
16 6 16 8
juweliers
11
De personeels- en huisvestingskosten verschillen per bedrijf sterk. De personeelskosten worden o.a. beïnvloed door de rechtsvorm: een BV of NV rekent het ondernemersloon tot de personeelskosten, terwijl bij een eenmanszaak het ondernemersloon onderdeel is van het bedrijfsresultaat. De huisvestingskosten zijn afhankelijk van de eigendomsverhouding: een eigen pand heeft veelal andere kosten dan een gehuurd pand. Kengetallen per winkel, 2004 (excl. BTW) Bron: CBS, raming EIM
gehele branche netto-omzet
€
375.200
omzet per m2 wvo
€
4.060
omzet per fte*
€
190.150
omzetsnelheid
0,9
* het CBS registreert niet langer het aantal ondernemers en meewerkende gezinsleden; het betreft hier de omzet per FTE op de loonlijst.
12
juweliers
branches in detail 2005
6
ARBEIDSMARKT
De juweliersbranche telt volgens het CBS 3.300 voltijdsbanen (FTE's op de loonlijst). Helaas maakt het CBS in deze statistiek niet langer onderscheid in werknemers respectievelijk ondernemers en meewerkende gezinsleden. Het aantal voltijdsbanen is in 2004, na een aantal jaren van terugloop, weer wat toegenomen. Voor meer arbeidsmarktinfo, zie de HBD-publicatie: Arbeidsmarkt in de detailhandel Aantal voltijdsbanen (FTE's op de loonlijst) Bron: CBS ('01 en '02), raming EIM ('03 en '04)
voltijdsbanen (fte's op de loonlijst)
2001
2002
2003
2004
4.112
3.506
3.251
3.303
CAO VOOR DE DETAILHANDEL IN JUWELIERSARTIKELEN
De werknemers uit de juweliersbranche vallen onder de CAO voor de detailhandel in juweliersartikelen.
Contractpartijen - Werkgeverszijde - Werknemerszijde
Nederlandse Juweliers- en Uurwerkenbranche (NJU) FNV Bondgenoten CNV Dienstenbond
Werkingssfeer Ondernemingen waarin overwegend juwelen, goud en zilveren werken, uurwerken, edelstenen en aanverwante artikelen worden verkocht aan particulieren.
branches in detail 2005
juweliers
13
7
ICT-TOEPASSINGEN De afgelopen jaren hebben het HBD, het HBA en de brancheorganisaties ondernemers in de desbetreffende branches ondersteund bij het verder professionaliseren van hun bedrijfsvoering en het vergroten van hun concurrentiekracht door meer en beter gebruik te maken van ICT-toepassingen. Dit project heeft de naam 'Over de digitale drempel' (O3D) gekregen en liep van 2000 tot 2004. Om een beeld te schetsen van de stand van zaken op ICT-gebied in de branche worden hier drie elementen uit de eindrapportage gelicht: het gebruik van ICT-apparatuur, de mate van automatisering van de bedrijfsprocessen en de aanwezigheid op internet. Voor de uitvoerige rapportages over deze en andere branches, zie www.optimaaldigitaal.nl Gebruik van ICT-apparatuur Bron: eindrapport O3D
computer betaalautomaat pinnen/chippen barcodescanner intelligente kassa/weegschaal pda of handheld mobiele telefoon gebruikt geen van deze apparaten
20%
0%
20%
overige detailhandel
40%
60%
80%
100%
juweliers- en uurwerkenbranche
INTERNET
Ondernemers in de juweliersbranche hebben in vergelijking met de rest van de detailhandel vaker toegang tot het internet (64% versus 59%). Binnen de branche heeft 33% van de bedrijven een eigen website, tegen 28% in de sector.
14
juweliers
branches in detail 2005
Mate van automatisering van bedrijfsprocessen Bron: eindrapport O3D
bedrijfsprocessen
juweliers- en uurwerkenbranche (%)
overige detailhandel (%)
kantoorautomatisering
65
59
financiële administratie
59
61
personeelszaken
14
24
inkoop-, assortiments- en voorraadbeheer
59
37
reclame en promotie
21
22
verkoop en klantenservice
23
17
branches in detail 2005
juweliers
15
8
ORGANISATIES EN MEDIA
ONDERNEMERSORGANISATIES
Federatie TMV, sectie: Orde van gecertificeerde taxateurs Goud- en Zilverwerken
Federatie Goud en Zilver
Postbus 15477, 1001 ML AMSTERDAM
Koningin Julianalaan 345
T 020 620 23 85
Postbus 904, 2270 AX VOORBURG
F 020 620 77 38
T 070 386 77 77
I
www.federatie-tmv.nl
F 070 387 10 47 E
[email protected] I
WERKNEMERSORGANISATIES
www.fgz.nl FNV Bondgenoten (detailhandel)
Nederlandse Juweliers- en Uurwerkenbranche
Varrolaan 100
(NJU)
Postbus 9208, 3506 GE UTRECHT
Koningin Julianalaan 345
T 030 273 82 22
Postbus 904, 2270 AX VOORBURG
F 030 273 82 25
T 070 386 62 48
E
[email protected]
F 070 386 94 41
I
www.bondgenoten.fnv.nl
E
[email protected] I
www.fgz.nl
CNV Dienstenbond Polarisavenue 175
OVERIGE ORGANISATIES
Postbus 3135, 2130 KC HOOFDDORP T 023 565 10 52
Nederlandse Juweliers Club NJC
F 023 565 01 50
Generaal Foulkesweg 61a
E
[email protected]
6703 BM WAGENINGEN
I
www.cnvdienstenbond.nl
T 0317 41 39 73 F 0317 42 59 19
ONDERZOEKSINSTITUTEN
Vereniging Goud- en Zilversmeden (VGZ)
Waarborg Holland
p/a Federatie Goud en Zilver
Stationsplein 9A
Koningin Julianalaan 345
Postbus 1075, 2800 BB GOUDA
Postbus 904, 2270 AX VOORBURG
T 0182 58 93 00
T 070 386 77 61
F 0182 52 68 76
F 070 387 10 47
E
[email protected]
E
[email protected]
I
I
www.waarborg.nl
www.fgz.nl
16
juweliers
branches in detail 2005
OPLEIDINGSINSTITUTEN
ROC Zadkine - De Vakschool Mr. Kesperstraat 10, 2871 GS SCHOONHOVEN T 0182 38 39 44 F 0182 38 30 47 E
[email protected] I
www.de-vakschool.nl
Zadkine Contractactiviteiten B.V. Mariniersweg 261 Postbus 1480, 3000 BL ROTTERDAM T 010 201 28 00 F 010 201 28 99 E
[email protected] I
www.zadkine.nl
OOGZ Koningin Julianalaan 345 Postbus 904, 2270 AX VOORBURG T 070 386 77 77 F 070 387 10 47 E
[email protected] I
www.fgz.nl
MEDIA
Edelmetaal Federatie Goud en Zilver, Voorburg Euro Juwelier Adrem Tijdschriften B.V., Amsterdam
branches in detail 2005
juweliers
17
18
juweliers
branches in detail 2005
COLOFON
C
ISBN 90-6946-644-9
Deze ‘Branches in Detail juweliers’ is een uitgave van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Als sectorinstituut ondersteunt het HBD de gehele detailhandel. Het HBD vervult een functie als kenniscentrum; maakt maatschappelijke ontwikkelingen en overheidsbeleid helder en hanteerbaar en stimuleert de professionaliteit in de sector. In het HBD werken samen: MKB-Nederland, Raad Nederlandse Detailhandel (RND), Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH), FNV Bondgenoten en CNV Dienstenbond. Het HBD brengt onder de titel Branches in Detail beschrijvingen uit van 34 branches. Deze uitgaven en een groot aantal andere HBD-publicaties kunt u gratis downloaden van www.hbd.nl. Wilt u meer informatie over het HBD of onze publicaties dan kunt u ook bellen met onze infodesk: 070 - 338 56 66.
Copyright © 2005 Hoofdbedrijfschap Detailhandel Het HBD hecht veel belang aan de verspreiding van kennis over de detailhandel. U mag dan ook gedeelten uit deze publicatie overnemen, mits met bronvermelding. Het integraal reproduceren van de inhoud van deze publicatie is echter alleen toegestaan met schriftelijke toestemming van het HBD.
branches in detail 2005
juweliers
19
Hoofdbedrijfschap Detailhandel Postbus 90703 2509 LS Den Haag T 070 338 56 66 F 070 338 57 11 E
[email protected] I
www.hbd.nl
Uitgave: september 2005