z wa rte pa r el in he t g ro en wo o n h u i s m o i s t erw ij k
Een traditionele woning in Oisterwijk is omgetoverd tot een strakke, eigentijdse villa met beeldbepalende isolatieschil. FSC-gecertificeerd WaxedWood (Siberisch lariks) vormt de nieuwe zwarte huid, en brengt subtiele kleurcontrasten.
foto’s: hugo de heij eindhoven
foto’s: hugo de heij eindhoven
… en in het interieur.
Bestaande en nieuwe plattegronden.
tekening: willemsenu eindhoven
Clair-obscur bij de entree…
daarna strakgetrokken, uitgezuiverd. Bovenal kwam er
tect) is een hele belevenis. De eerste kennismaking ge-
een nieuwe, alomvattende huid rond het hele huis. Bij
beurt op straat: daar zie je achter een hek een schijnbaar
dichte muurdelen is steenwol toegepast, met daarop
gloednieuw zwarthouten huis. De voordeur vind je niet
dampdoorlatende folie en als buitenhuid een open gevel
meteen. Daarvoor moet je de carport in: een houten
van WaxedWood. Waar ramen zijn, is uitsluitend hoog-
bouwwerk met open voorkant dat tegen dit woonhuis is
waardig isolerend glas toegepast. Die nieuwe schil zorgt
aangebouwd.
niet alleen voor een uitstekende isolatie, maar smelt ook
augustus 2015
Binnenkomen in Woonhuis M (benaming van de archi-
oud en nieuw aaneen tot een volkomen andere gedaante. Het oude huis is onherkenbaar veranderd, zoals een
kenbaar één geheel: beider buitengevels hebben dezelfde
speurder die zich effectief verhult in hoed en regenjas.
bekleding van zwartgetint WaxedWood (Siberisch la-
Frutsels en uitbouwen zijn verdwenen, goten en regenpij-
riks), horizontaal als open gevel toegepast (18 x 69 mm).
pen zijn verholen. Het enige wat er nu staat, is één krach-
Maar het bijzondere van de carport is, dat deze ook aan de
tig, strak volume. De zwarthouten gevels gaan naadloos
binnenkant is bekleed met ditzelfde houtproduct, alleen
over in de zwarte leien van het dak met twee schoorste-
dan naturel van kleur. Architect Frank Willems legt ter lo-
nen en drie identieke dakkapellen.
41
het houtblad
Kleurcontrast Carport en woonhuis vormen onmis-
catie uit wat hij hiermee teweeg wilde brengen: ‘Dankzij dit kleurcontrast tussen buitenmuur en binnenwand er-
‘hout geeft meteen een uitstraling vaar je de carport als al een beetje binnen. Maar vlak voor
va n d u u r z a a m h e i d ’
de voordeur zit dan, in de carport, een groot dakraam. Als je daaronder staat, voelt het alsof je weer buiten bent. Daarna pas kun je de woning in.’
Transparantie Binnen is het vernieuwde huis veel groPrachtgebied De boeiende entree blijkt slechts een
ter dan het oude: aan de westkant werd een erker afge-
voorproef van wat je binnen te wachten staat. Het hele
broken, maar aan achterzijde (noordkant) kwam 3 m aan
woonhuis schakelt plekken aaneen die rijke ervaringen
extra volume bij. Daarnaast is aan de westzijde een laag,
ensceneren. Niet dat dit oorspronkelijk de opdracht was.
rechthoekige volume toegevoegd, waarin eerst de carport
Die betrof alleen de verbouwing van de vrijstaande wo-
is, dan een garage en vervolgens het nieuwe werkvertrek
ning die hier al stond. Een lieflijk wit gebouw was dat, met
met in het verlengde een overhuifd bordes naar de tuin.
wonen op de begane grond en een slaapverdieping onder
De woningindeling, ooit nogal hokkerig, blinkt nu uit
de pannenkap. De verbouwing diende vooral om ruimte
door transparantie. Beneden zijn als vanouds de woon-
te winnen. De heer des huizes wilde een groot werkver-
vertrekken, maar waar vroeger een trits kamertjes (bij-
trek en de kinderen (tieners) hadden ruimere slaapkamers
keuken, eetkamer en keuken) was, is nu één grote woon-
nodig. Het huis was met andere woorden te krap. Maar
keuken. Deze opent vol op de omringende natuur: zowel
daar kwam iets bij. Oisterwijk heeft niet voor niets de
aan de achterzijde (noorden) als aan de tuinkant (oosten)
koosnaam ‘parel in het groen’: de gemeente is zeer rijk
zijn brede, hoge raampartijen. Aan de straatkant is nu een
aan natuurgebied met vennen en bossen. Dat was ooit re-
knusse televisiekamer. De helderheid van het interieur
den voor de bewoners juist dit dorp als woonplaats te kie-
wordt nog versterkt, doordat de architect ook al het vaste
zen. Aan de achterzijde grensde het oude huis zelfs recht-
meubilair heeft ontworpen, zoals de meterslange keuken-
streeks aan zo’n prachtgebied: de landerijen van landgoed
tafel met ingebouwd kookeiland, de bureaus van beide
Nemelaer. En daar was jammer genoeg de oude woning
teenagers (op de slaapverdieping) en de kastenwand in
niet op gericht. De grootste ramen bevonden zich in de
het kantoor.
woonkamer aan de straatkant. Voor uitzicht op de natuur moest je de bijkeuken in, een hok met kleine ramen.
Onderhoudsvriendelijk De keuze voor hout als gevelmateriaal had verschillende gronden. Voor architect
Hoed en regenjas De gewenste uitbreiding bleek
Willems behoort het tot z’n favoriete materialen: het is
alras een mooie kans het huis veel drastischer aan te pak-
warm en levendig van karakter, beschikbaar in vele vari-
ken. De hele indeling van het huis, liet Frank Willems
anten en zeer handzaam. ‘Bovendien geldt: hout maakt
zien, kon beter worden. En omdat meteen is ingezet op
duurzaamheid zichtbaar. Voor de schil kun je ook andere
meer duurzaamheid, vielen uiteindelijk alle puzzelstukjes
materialen gebruiken. Maar alleen hout geeft meteen een
op hun plaats. De kracht van het ontwerp schuilt in z’n ra-
uitstraling van duurzaamheid.’ Het geselecteerde product
dicaliteit. Het huis van weleer is als het ware uitgerekt en
WaxedWood is bij uitstek geschikt voor gevels, legt
■ ■ ■
tekening: willemsenu eindhoven
augustus 2015 het houtblad
42
Detail gevel.
Binnen en buiten vormen een vloeiende eenheid.
foto’s: hugo de heij eindhoven
De zwarthouten gevels gaan naadloos over in de zwarte leien van het dak.
KlaasJan Swager van leverancier Foreco uit: ‘Siberisch la-
wordt onthuld die eerst achter het wegschuifpaneel ver-
riks is van zichzelf al gunstig. Het komt uit koude streken
borgen was. De nis is dan echt een buitenkamertje.
Belangrijkste echo De belangrijkste echo van de car-
uitsluitend side boards, dus geen kernhout. Dat is sterker,
port bevindt zich echter aan de achterkant van dezelfde
nauwelijks scheurvormend en heeft relatief weinig noes-
nieuwe vleugel, waarvan de carport de voorzijde vormt.
ten.’ Het onderhoudsvriendelijke WaxedWood is boven-
Welnu, aan die achterkant is dat nieuwe werkvertrek. De
dien onder hoge druk verduurzaamd tegen houtaantas-
meeste wanden zijn hier met het bekende naturelkleurige
ting; tegelijkertijd is in de houtporiën een wasemulsie
WaxedWood bekleed, de buitengevels zijn weer zwart.
aangebracht. De waterafstotende werking zorgt voor ver-
Maar het bijzonderst is hier de vloer. Hier is eiken toege-
beterd krimp- en zwelgedrag (minimaliseert scheurvor-
past, in exact dezelfde kleur als het naturelle lariks en in
ming), en vuil hecht niet aan. Zo gaat ook de eventuele
precies dezelfde maten (18 x 89 mm). En net als bij de
coating langer mee.
open gevel zijn ook hier tussen de planken kleine tussenruimten, die ditmaal met rubber zijn gevuld (zoals bij
Natuur WaxedWood is in diverse uitvoeringen en kleu-
scheepsvloeren). De vloer loopt ook nog eens door in het
ren leverbaar. Dat bood de mogelijkheid tintverschillen
houten bordes, de overhuifde buitenruimte die pal achter
aan te brengen. Hoezeer de architect dit heeft uitgebuit,
het kantoor is aangebracht. De houtsoort verandert daar-
bleek al in de carport. Het zwarte hout van de buitenzijde
bij precies op de buitengrens, want in de openlucht ligt
is aan de zichtzijde fijnbezaagd en behandeld met een
verder weer het WaxedWood.
woodstain: een watergedragen semi-filmvormende beits in zwarte kleur (DF2009-047). De lichte gevel aan de bin-
Hoge eisen Die wissel in houtsoort zie je niet dankzij de
nenzijde is eveneens fijnbezaagd, maar hier is geen wood-
met zorg gekozen kleuren. Hooguit valt op dat dat tussen-
stain toegepast, dus de tint blijft naturel. Het verkregen
rubber buiten ontbreekt: de ruimten tussen de planken zijn
kleurcontrast in de carport kreeg ook verder in het huis op
weer open. Dat is goed voor de afwatering, iets wat op
verschillende plaatsen een weerklank. Zoals bij de donke-
deze plaats hard nodig is, temeer daar het bordes zich ver-
re kastenwand naast de lichtgekleurde houten keukentafel.
der naar voren uitstrekt dan de luifel. Bij regen wordt dat
Of bij ingebouwde vitrines in het werkvertrek, met licht
onoverdekte gedeelte van het bordes kleddernat. Dat stelt
lariks aan de binnenkant in de donkere houten wandkast.
hoge eisen aan het WaxedWood, maar het blijkt zich goed te weren. Hooguit kleurt het een heel klein beetje groen.
Architectenvondst Een mooi voorbeeld is ook te vin-
Willems scherpe oog beziet het kritisch, maar dit mag, stelt
den in de buitengevel aan de tuinkant. Hierin is een nis
hij dan resoluut: ‘Het hoort bij de natuur hier.’ •
gemaakt, een inham, aan de binnenkant bekleed met naturel WaxedWood. Daar herhaalt het lichte hout de bood-
hilde de haan
schap van de carport: ‘Dit is een beschutte plek’. De nis is weliswaar ondiep, maar het beschutte gevoel wordt versterkt door de open luifel van zwart lariks die hier langs
CO2-VOETAFDRUK
de hele gevel als zonwering is aangebracht. En nog iets
In het project is onder meer 15 m3 WaxedWood (Sibe-
kreeg de nis, een inventieve architectenvondst. Eén zij-
risch lariks) toegepast. Dit betekent een CO2-vastleg-
wand is namelijk uitgevoerd als paneel dat via een rail in
ging van 12.832 kg. Het compenseert de uitlaatgassen
de zonwering naar buiten kan worden geschoven. Dan
van een middenklassenauto over 85.547 km, of het
vormt het daar een windscherm wat de nis aanzienlijk ver-
jaarlijkse elektragebruik van 14 huishoudens.
groot, terwijl door het wegschuiven tevens een kast
Locatie: Gaspeldoornstraat 21, Oisterwijk Opdrachtgever: Familie Meersschaert Ontwerp: WillemsenU Eindhoven; Frank Willems (willemsenu.nl) Aannemer: Janssen Aannemers Moergestel (janssenaannemers.nl) Constructeur: Vander Weide Van Bragt Eindhoven (vanbragtbv.nl) Advies keuken: Culimaat (culimaat.nl) Advies interieurinrichting: Intera Interieurbouw (intera.nl) WaxedWood (Siberisch lariks): Foreco Dalfsen (foreco. nl) Eiken vloer kantoor: H&T Vloeren Eindhoven (ht-vloeren.nl) Bouwoppervlak: 325 m2 Bouwperiode: September 2012 - mei 2013 Bouwkosten: Niet openbaar
43
het houtblad
bruikten hier bovendien ten minste kwaliteitsklasse B:
augustus 2015
waar hout traag groeit en dus relatief zwaar is. We ge-
