YOGA NIEUWSBRIEF. Jaargang 35. nummer

Y O G A N I E U W SBR IEF N

LA ND

V E R E NI

DER

GI

N

G A D O C E NT E

NE

G

YO

nd

Un

i

e

li d

va

e Eu

ropese Yo

ga

Jaargang 35 nummer 2013-1 Maart 2013

UNIDE

Yogaopleidingen sinds 1979

Erkende tweejarige opleiding

Docente Yoga voor Zwangeren

GADOCENTEN YO

G

va

nd e

ni

li d

e

RLAND DE NE

VERENIG IN

Gebaseerd op inzicht in de esoterie o.l.v. Elisabeth Wesseling-Nijman

g E u r o p e s e Yo

a

U

Erkende bijscholingen voor docenten Hatha/Raja Yoga Studie/werkgroep Universeel Denken www.unide.nl 070 - 365 7775, [email protected]

SPIRITUELE REIZEN NAAR INDIA MET NEDERLANDSE GIDS

Mediteer aan de oevers van de Ganges en in grotten van heiligen. Ervaar het leven in een ashram door actieve participatie. Laat je inspireren door Kennis en Wijsheid tijdens satsanga. Maak een pelgrimstocht naar je Ware Zelf. Deze reis is een pelgrimstocht door Noord en/of Zuid India en brengt je naar heilige plaatsen waar de kracht en energie van deze ‘powerspots’ heel sterk worden ervaren. De innerlijke pelgrimstocht heeft te maken met de verdieping die plaatsvindt tijdens het proces om met je ware Zelf in contact te komen. Door meerdere dagen op een plek te zijn en regelmatig momenten van rust en bezinning in te voegen is het mogelijk ervaringen te integreren en tot een werkelijke verdieping te komen. Noord India: vertrek in februari/maart. Zuid India: vertrek in september/oktober.

REISLEIDSTER: PURNIMA ZWEERS WWW.SACREDINDIATOURS.COM

Colofon De Yoganieuwsbrief wordt uitgegeven door de Vereniging Yogadocenten Nederland (VYN), opgericht op 23 maart 1978, ter behartiging van de belangen van yogadocenten en als informatiepunt voor yogacursisten. De VYN is lid van de Europese Yoga Unie. De Yoganieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar aan het eind van ieder kwartaal en heeft een oplage van 1000 exemplaren.

Inhoudsopgave Redactioneel – Francien Goudsbloem

4

Omschrijving foto omslag – Jacqueline in den Haak

4

Afscheid van Douwe Tiemersma – Freia Wallaart

5

Interview met Marijke Ludwig

6

Interview met Klaas-Jan van Velzen

7

Vormgeving en druk: Drukkerij de Waal, Sommelsdijk, 0187 - 471026 www.drukkerijdewaal.nl

Collegiaal – Margriet van Kampen en PascalPoell

9

Van het bestuur

11

Medewerkers aan deze aflevering: Inge Turan, Chris Bieze, Els Krop, Jacqueline in den Haak, Freia Wallaart, Marijke Ludwig, Klaas-Jan van Velzen, Christiane Gathmann, Margriet van Kampen, Pascal Poell, Trude Matla, Atie Olff, Imana Petterson, Anoesjka Hilbrands, Joke Wensing.

Doe het zelf ontspanning – Atie Olff

15

Estafette interview – Christiane Gathmann

16

Verslagen – Anoesjka Hilbrands, Joke Wensing

18

Column Yoga en meer… – Trude Matla-van der Veer

19

Redactie: Francien Goudsbloem, [email protected], 020 - 7851125, 06 - 40182078.

Sluitingsdata voor kopij en advertenties Yoganieuwsbrief jrg. 35 nr. 2013-1 1 maart 2013 nr. 2013-2 1 juni 2013 nr. 2013-3 1 september 2013 nr. 2013-4 1 december 2013

Activiteitenkalender20 Gesignaleerd 

22

Kopij zonder opmaak in Word font Verdana 11pt. sturen naar [email protected]. Kopij voor activiteitenkalender door leden VYN in Word font Verdana 11pt. volgens vast format sturen naar het secretariaat. Advertenties sturen naar het secretariaat: Chris Bieze, Oudeweg 22, 9608 PM Westerbroek, [email protected], 050 - 4042926 (ma, di, do 9.30 - 12.00 uur). Graag uw advertentie insturen onder vermelding van het gewenste formaat in mm en publicatienummer nieuwsbrief. Gegevens t.b.v. advertenties Formaat B x H (mm) Leden Niet leden 1/1 z/w 190 x 277 € 105,– € 210,– 1/1 kleur 190 x 277 € 210,– € 420,– 1/2 z/w 190 x 135 € 57,50 € 115,– 1/2 kleur 190 x 135 € 105,– € 210,– 1/4 z/w 190 x 68 € 36,50 € 73,– of 92 x 135 1/4 kleur 190 x 68 € 57,50 € 115,– of 92 x 135 1/8 z/w 92 x 68 € 20,– € 40,– 1/8 kleur 92 x 68 € 36,50 € 73,– Zetspiegel: 190 x 277 Advertentie bestanden bij voorkeur in pdf of jpg (hoge resolutie) formaat aanleveren. Advertenties zonder afloop. Advertenties zonder kleur in zwart/wit aanleveren. Advertenties met kleur als kleuren advertentie aanleveren. Over plaatsing van artikelen, brieven en advertenties beslist het bestuur van de VYN

Foto cover:

Jacqueline in den Haak in Bhujangasana Margo Oosterveen

3

Redactioneel De lente werd bij het samenstellen van deze nieuwsbrief ingehaald door een paar stevige winterdagen, vol kou en sneeuw. Bij het uitkomen van deze nieuwsbrief is de lente gelukkig echt doorgebroken. In dit nummer een kort interview met Marijke Ludwig en Klaas-Jan van Velzen, om ze wat beter te leren kennen. Zij geven allebei een dagworkshop tijdens het Yoga Congres. Ook tijdens het congres worden door de redacteur interviews gehouden, met verschillende collega’s. Wij zien korte verslagen of impressies tegemoet, die gemaakt worden van workshops tijdens het Yoga Congres. Ongeveer 250 woorden in Verdana 11pt (tekst svp niet opmaken) sturen naar: [email protected] Publicatie in de Yoga Nieuwsbrief 2013-2, deadline 1 juni 2013. Samen met de foto’s die gemaakt zullen worden kan dat weer een bijzondere uitgave worden. Graag tot ziens in Mennorode!

Cover foto door Jacqueline in den haak

Bhujangasana (de Cobra – borstopener)

In mijn lessen werk ik graag met borstopeners omdat de meeste houdingen tijdens het werk bijv. achter de computer in een gebogen houding (ingezakte borstkas) zijn. Juist met een geopende borst kun je goed door ademen met je middenrif. Deze asana opent het borsten hartgebied, versterkt de schouderspieren (schouders actief laag houden) en de schouderbladen actief naar elkaar toe trekken, geeft rek aan de buikspieren, stimuleert de spijsvertering en geeft een terugduwende kracht op de onderste tussenwervelschijven. Ga op de buik liggen met het gezicht naar beneden. Plaats je handen onder de schouders met je vingertoppen naar voren. Span licht je bilspieren aan (bekken kantelt iets) Houd je knieën gestrekt en houd je voeten bij elkaar. Op een uitademing maak je lengte in je rug. Op een inademing duw je jezelf omhoog tot je ellebogen gestrekt zijn. Als je last hebt van je polsen kom dan terug en zet je handen een halve handlengte verder naar voren. Duw je schouders actief naar beneden. Open dan het borstgebied door je borstbeen schuin omhoog te duwen. Adem een aantal keer goed door Kom weer langzaam terug uit de houding door de ellebogen langzaam te buigen. Optie 1. Je kunt hierbij ook nog het keelgebied openen door je kin op te tillen en schuin omhoog te kijken. Optie 2. Op een uitademing laat je jezelf langzaam terugzakken door je ellebogen te buigen.

INFO

Optie 3. Zie 2 en maak een sissend geluid! lange uitademing! Herhaal dit een aantal keer.

Francien Goudsbloem [email protected]

4

Afscheid Omdat het bestuur van de Vereniging voor Yogadocenten Nederland niet aanwezig kon zijn bij de afscheidsbijeenkomst voor Douwe Tiemersma, is mij als oud-bestuurslid gevraagd de VYN te vertegenwoordigen. Opmerking: Deze tekst werd schriftelijk overhandigd omdat toespraken niet waren ingepland.

Op 3 januari is helaas overleden Advaita Yoga docent Douwe Tiemersma. Zijn fysieke lichaam werd al ruim een jaar ondermijnd door kanker. Maar tot zeer kort voor zijn heengaan bleef hij zijn leringen uitdragen, De Advaita, het non-dualisme: “Er is geen tweeheid”. Hij heeft de volledige opzet voor een vierjarige opleiding Advaita Yoga nog net weten af te ronden. Ikzelf heb Douwe leren kennen als docent tijdens mijn opleiding als een bijzonder aimabel en geleerd mens. Hij sprak zo gemakkelijk over voor mij nog veel onbegrijpelijke zaken. In de eerste tijd van mijn eigen beginnende periode van lesgeven heb ik nog enkele workshops gevolgd en langzamerhand werden er meer sluiers opgetrokken. Ongeduldig als ik toen was, verbaasde het mij dat Douwe niet meer aan de weg timmerde en al die waardevolle inzichten niet meer in de landelijke publiciteit bracht. Door mijn gezinsleven, mijn activiteiten voor de Vereniging en de vele wekelijkse lessen, heb ik zijn leringen fysiek niet verder meer kunnen volgen maar dankzij “Advaitapost” ben ik er met mijn gedachten wel mee bezig gebleven. Wat een wijsheid! Wat een inzicht! Daarom is het niet wezenlijk een afscheid. Ik neem wel afscheid van zijn fysieke lichaam, het voertuig dat hem in staat stelde dit voor ons te doen er voor ons te zijn. En dat laatste blijft; zo ervaar ik dat tenminste.

Douwe was een zeer gewaardeerd docent, een wijs mens met een bijzondere uitstraling. Enkele malen was hij gastdocent op ons VYN congres, hij gaf bijscholingen en in 2010 was hij docent in Zinal. Er zijn fijne herinneringen aan ontmoetingen met Douwe en het VYN bestuur.

Nee, we zullen hem niet als hype in de media tegenkomen. Geen optredens in “De Wereld Draait Door” of bij Pauw en Witteman of whatever. Meer onder de oppervlakte zoals ik enkele jaren geleden heb kunnen ervaren op een symposium in Rotterdam over Yoga en Geestelijke Gezondheidszorg waar Douwe sprak naast deskundigen in de gezondheidszorg. Een indrukwekkende middag! Mijn eerder genoemde ongeduld kreeg antwoord. Het is er wel en het blijft: als een grote kracht die continu door de wereld stroomt als een prachtige rivier in directe verbinding met de grote, oneindige Oceaan. In zijn eigen woorden: “Het universeel laten stromen van licht en liefde in non-dualiteit is het mooiste wat er is”. Dat blijft, dat laat hij ons na. Dank je Douwe!

INFO

Freia Wallaart

5

Even voorstellen

van de redactie

Marijke Ludwig Marijke Ludwig (1943) is voor velen een bekende collega-docent, maar misschien niet voor iedereen. Dit jaar geeft zij tijdens ons VYN congres de dagworkshop ‘Yoga Vederlicht’. Een lange lijst met opleidingen en trainingen staan op haar Curriculum Vitae. Een collega met een indrukkende carrière. Reden voor de redactie om haar een paar vragen te stellen.

Benita Cantieni was het laatste puntje op de i van mijn zoektocht. De bekkenbodem, de basis. Niet alleen lichamelijk maar ook en vooral een basis van kracht; lichamelijk, geestelijk, emotioneel en spiritueel. Wie zou je nog eens willen ontmoeten en waarom? Paul Solomon. Een lezing in de Kosmos in Amsterdam (1975 denk ik) met als onderwerp Victim- en Master Consciousness. Een man met megahumor! Ik heb tijdens die lezing veel gelachen. Hij leeft niet meer maar wat zou ik graag deze lezing nu nog eens bijwonen na al mijn opgedane ervaringen.

Je bent al heel lang actief met Yoga. Hoe kwam Yoga op je pad? Op mijn 18de verjaardag gaf mijn vader me een boekje getiteld: Yoga in tien lessen van Dechanet, een Franse priester. Op mijn 21ste verjaardag kreeg ik van een van mijn broers: Autobiografie van een Yogi van Paramahansa Yogananda cadeau. Ik realiseer me nu pas dat ik me nooit afgevraagd heb waarom juist dit geschenk. De autobiografie van Yogananda riep zoveel gevoelens op. Hoe kon ik dit allemaal vergeten zijn, vroeg ik me af…’. Daarna heb ik een schriftelijke cursus bij het Self- Realization Fellowship, Los Angeles U.S.A. gevolgd. Ik trouwde (23). Wij hadden een eigen bedrijf. Dat betekende veel werk en yoga raakte op de achtergrond. Op een dag kwam er een jonge vrouw in de winkel en zij vertelde dat ze nog zo graag….. had willen doen, maar dat kon nu niet meer want ze had een kindje. Op dat moment welde er een gebed uit mijn ziel op waarin ik de lieve God vroeg om mijn kinderen nooit verantwoordelijk te maken voor de dingen die ik niet deed. Ik had ook net mijn eerste kind gekregen. Die avond heb ik me meteen inschreven voor yogalessen.

Kun je iets vertellen over Yoga in je dagelijks leven. Wat blijft je inspireren? Yoga is mijn leven en een bron van inspiratie. Mijn cursisten blijven me inspireren. Mijn nieuwsgierigheid om samen met hen te zoeken naar een mooie, ruime houding. De blijdschap als er dan ruimte ontstaat. De rust, schoonheid en de stilte die ik in hun gezicht weerspiegeld zie, ontroert me. Ik houd zo van mijn vak. Wat is je grootste passie? Het wonder van het menselijk lichaam en de geest. Mijn uitdaging is om in een yogales woorden en beelden te vinden die helpen vertalen naar ruimte. Hoe ga je met ‘weerstand’ om? Hoe verander je dat in ruimte? Ruimte voor adem, ruimte voor zachtheid. Wat is het belangrijkste inzicht dat je hebt verworven? Oei, wat lastig, het zijn er vele. Boeiend vind ik steeds weer dat de manier waarop iets bekijk of beleef, mijn gevoel en de emotie van dat moment bepaalt. Kijk ik vanuit een ander gezichtpunt, dan ontstaat er een heel ander gevoel. Soms een kwartslag draai (lachend). Het is zo eenvoudig, zo simpel. Dat maakt het gemakkelijk om de verantwoording voor mijn leven en mijn beslissingen te nemen.

Welke persoon heeft je het meest geinspireerd en waarmee? Om te beginnen Paramahansa Yogananda. Door hem werd ik ‘wakker’. Daarna Saswitha, van hem leerde ik een praktische yogi te zijn. Shyam Bhatnagar gaf me inzicht in de chakrapsychologie.

Hoe zie jij de toekomst van Yoga in Nederland? Rooskleurig. Yoga geniet een grote populariteit. Er wordt veel over de verscheidenheid in yogavormen geschreven. Daardoor wordt men zich bewust van de verschillende ontwikkelingsmogelijkheden . Maar welke richting men ook kiest, de individuele benadering van de yogadocent(e)) maakt het grootste verschil. Zijn of haar levenservaring ‘schijnt’ door. Dat vind ik een goede ontwikkeling.

6

Klaas-Jan van Velzen Klaas-Jan van Velzen (1951) is in Nederland een bekende collega-docent en is schrijver van een aantal boeken over Yoga. Een collega met veel ervaring, die tijdens ons VYN congres een dagworkshop geeft. Persoonlijk beleven en verdieping is daarbij een belangrijk uitgangspunt. Een paar vragen heeft de redactie hem gesteld om wat meer te weten over zijn persoonlijke ervaringen.

masseer ik graag en laat ik me ook graag masseren. Halverwege de jaren negentig kreeg ik problemen met m’n spijsvertering en kwam daardoor terecht bij Anil Mehta in Den Haag. Door zijn adviezen ging het al snel veel beter. Dat motiveerde mij om de opleiding tot Ayurvedisch therapeut bij hem te doen. En sindsdien besef ik dat ik een rechtgeaarde Pitta ben: steeds opnieuw dreigt m’n focus te sterk te worden en vraagt het vuur om verzachting, om globaal gewaarzijn in plaats van aandacht als een laserstraal. Het beeld van “een zacht vuur” is voor mij waardevol en inspirerend als ik voel dat ik weer eens te enthousiast, te gretig of te boos word. Concreet betekent dat bijvoorbeeld ook dat ik de asana’s beoefen met zachte ogen en dat ik veel minder verwarmend eet dan m’n vrouw. En één keer per jaar, toevallig op dit moment, doe ik thuis een Pancha Karma van 9 dagen. De tien paren van tegenstelling uit de Ayurveda hebben veel bijgedragen aan mijn begrip van de levensbeweging en het al dan niet harmonieuze daarin. Vandaaruit is “in het midden van de stroom” voor mij een belangrijk transformerend en dynamisch concept geworden, zowel voor mezelf als voor m’n werk, bijvoorbeeld ook voor het aanvoelen van de harmonie tussen Ha en Tha en de adviezen die ik op grond daarvan geef voor een persoonlijke stijl van asana-beoefening.

Hoe en wanneer kwam Yoga op je pad? Toen ik in 1970 in Amsterdam ging wonen, kwam ik midden in de hippie-scene terecht. De ervaringen met bijbehorende marihuana, psychedelische muziek en spirituele literatuur waren zeer bewustzijnsverruimend. Als ik ‘stoned’ was, dacht ik de I Ching en de boeken van bijvoorbeeld Huxley, Castaneda of Aurobindo te begrijpen. Maar als ik weer ‘clean’ was, had ik een enorme kater en waren zowel de ervaring als het inzicht totaal opgedroogd. Hoewel ik deze ervaringen dus eigenlijk niet aankon, hebben ze me wel enorm gemotiveerd: ik wist uit eigen ervaring dat er méér was. De boeken over Yoga, o.a. Saswitha’s ‘Swabhawat’, leken te beloven dat je stoned kon worden zonder stuff. Dat werd toen mijn levensdoel. Ik experimenteerde met de yogaoefeningen uit de boeken van Indra Devi en André van Lysebeth. Via Herman Cohen, die het voorwoord van de Swabhawat had geschreven en bij wie ik in therapie was om m’n hasj-ervaringen te verwerken, kwam ik in contact met Saswitha. In 1977 begon ik aan de docenten-opleiding bij Saswitha. In 1987, tijdens een bijscholingsweekend van de Saswitha Yoga Vereniging, werd ik erg geraakt door een lezing van Ad Stemerding. Door mijn opleidingen bij hem kreeg mijn Yogabeoefening de energetische en spirituele verdieping waar ik naar zocht. Wat is jouw levensdoel? De realisatie van de eenheidservaring niet alleen in m’n meditatiekamer maar ook in m’n dagelijkse doen en laten.

Waarom ben je boeken gaan schrijven? M’n eerste boek, ‘Yoga & Chakra’s’, was in eerste instantie m’n eindscriptie van de opleiding tot Spiritueel therapeut bij Ad Stemerding. Bij de chakracursussen die ik daarna gaf, gebruikte ik de scriptie als reader en gaandeweg verfijnde de tekst en ontstond er onbedoeld een boek. Het idee voor m’n boek “Holistische psychotherapie” ontstond in een bliksemflits tijdens een stage op een psychiatrische afdeling van het ziekenhuis van de Gujarat Ayurved University in Jamnagar, India. Omdat ik zelf vijf jaar in een psychiatrisch ziekenhuis in Nederland had gewerkt, wist ik hoeveel extra betekenis de beschreven

Heb je een favoriete asana? Het openen van de borst door bijvoorbeeld de Vis is voor mij favoriet. Leef je volgens Ayurvedische principes en zo ja, kun je daarover iets vertellen? Begin jaren tachtig heb ik bij Jos en Diana Plenckers de cursus Ayurvedische massage gevolgd. Sindsdien

7

soms onvoldoende welke vorm van bewegen bij een specifieke leerling past. Maar nog belangrijker is dat door de enorme nadruk op de lichaamsbewegingen, uit het oog dreigt te worden verloren dat de Hatha Yoga in de traditie slechts een voorbereiding is op de Yogabeoefening. Worden we niet als een musicus die steeds z’n instrument aan het stemmen is en vergeet muziek te maken? Hier ligt in mijn ogen ook een taak voor de Vereniging. Toen ik de opleiding bij Saswitha deed, was het bijna taboe om een anatomieboek in te kijken. Elk beeld van het lichaam staat immers de beleving van het pranalichaam in de weg en anatomische kennis versterkt slechts dit beeld. Dus het is jammer dat er van de spaarzame opleidingsuren tegenwoordig zoveel tijd wordt ingeruimd voor anatomie. Het zet mensen ook op het verkeerde been, het gaat in de Hatha Yoga niet om de spieren maar om de prana. In de praktijk is er wel enige behoefte aan het vak ‘contra-indicatie’. In mijn ogen hoeft alleen de beperkte anatomische kennis te worden onderwezen die nodig is om dit vak te begrijpen. Dat geeft ruimte aan zaken die wel tot het hart van het Yogaonderwijs behoren zoals bijvoorbeeld Isvarapranidhana, Pratyahara, of de klesha’s. En dan niet alleen kunnen zeggen wat dat inhoudt maar daar ook echt iets van realiseren. Dat vraagt veel tijd en aandacht. Dan zal ook blijken dat het Yoga-onderwijs niet alleen maar in groepen kan plaats vinden maar een meer individuele benadering vraagt. In mijn eigen praktijk merk ik hoezeer het mensen motiveert om naast groepslessen ook enkele individuele lessen te krijgen juist om de eigen spirituele beleving meer wakker te maken en om de persoonlijke leerpunten die daarmee samenhangen er bewuster bij te betrekken. Ik verwacht dus dat in de toekomst yogalessen niet alleen groepsgewijze gegeven zullen worden maar ook veel meer individueel. Gelukkig zien we, ook buiten de erkende opleidingen om, al meer initiatieven die de spirituele dimensie van de Yogabeoefening, bijvoorbeeld in de vorm van Karma of Bhakti Yoga, voorop stellen. Ik hoop dat dat de komende 60 jaar verdieping zal geven aan de Yogabeoefening in Nederland.

werkwijze heeft en vond ik het belangrijk om dit te publiceren. En toen had ik de smaak te pakken. Schrijven geeft echt een verdieping aan je eigen inzicht en beleving. De Ayurvedische ochtendwandeling en klankmeditatie doe ik zelf heel graag en door over deze beide onderwerpen een boekje te schrijven, kwam ik er meer mee in contact. Wat is het belangrijkste inzicht dat je hebt verworven? Moeilijk om het antwoord tot één inzicht te beperken, maar in het kader van deze Nieuwsbrief kies ik voor sutra 4.24 uit de Hathayogapradipika: “Prana en Manas zijn als melk en wei en hun activiteiten vallen samen: iedere beweging in de energie (prana) is een beweging in de geest (manas) èn andersom.” Hoe zie jij de toekomst van Yoga in Nederland? In mijn fantasie begonnen Saswitha en Rama Polderman begin jaren ‘50 in hun huiskamer met een paar groepjes. Als ik dan zie waar dat zestig jaar later toe geleid heeft, is duidelijk hoe onvoorstelbaar veel potentie Yoga heeft en hoe veelbelovend de toekomst dus is. In z’n algemeenheid zie ik de toekomst daarom heel zonnig in. Maar de keerzijde van populariteit is de dreiging van een zekere oppervlakkigheid. Zo vind ik het jammer dat het woord ‘Hatha Yoga’ vervangen is door ‘ Yoga’. Voor de man in de straat betekent ‘Yoga’ het doen van ontspannende lichaamsoefeningen. Door het loslaten van het concept ‘Hatha’ herkennen we de verschillende yogastijlen niet goed als slechts mogelijke antwoorden op het centrale thema: het in harmonie (Yoga) brengen van de receptieve (tha) en actieve (ha) pool van de levensenergie. En doordat we dit onvoldoende begrijpen, verschuift de aandacht teveel naar het fysieke lichaam in plaats van naar het pranalichaam en weten we als docent

Matsyasana

8

Collegiaal elke voet kan dat hebben. Die voeten moeten dan eerst behoorlijk getraind worden, willen ze dat aankunnen. Daarom ben ik er een voorstander van om de achterste voet zo’n 30 á 60 graden mee naar binnen te draaien. Ook dan moeten de voeten flink geoefend zijn om te voorkomen dat je ‘in de voetholte gaat hangen’. Ik raad het volledig indraaien dan ook af bij voetklachten, zoals hallux valgus, - limitus, en –rigidus, en tevens bij voetarthrose. De voet moet volledig in de voorvoet recht naar voren kunnen buigen én sterk zijn om de ‘kracht van de asana te kunnen dragen’. Anders gaat het onherroepelijk ten koste van de ruimte in het bekken, de ademruimte, en tevens de bundeling en de rust in de geest (evenwichtsproblemen!). Zijn de voeten zwak en ongetraind, dan moet daar eerst aan gewerkt worden, wil men verder gaan in die versie. Bij bovenvermelde vergroeiingen kan dat soms jaren in beslag nemen, weet ik uit ervaring. En vaak is een andere, mildere versie meer aan te raden.

De Virabhadrasana, Heldhouding of Krijger, moet toch worden uitgevoerd met beiden voeten en het bekken naar voren? Vaak wordt deze houding uitgevoerd met een voetstand, van het achterste been, die helemaal dwars staat. Is dit een variant? Kan hierover uitleg gegeven worden. antwoord margriet: Bij mijn weten zijn er twee hoofd-uitvoeringen van de Virabhadrasana. Beide asana’s kunnen worden ingezet vanuit Tadasana (met een stap of vanuit een sprong). Bij de éne worden de beide benen én het bekken in dezelfde richting gedraaid (naar links of rechts), het voorste been is dan gebogen en de armen worden boven het hoofd gestrekt. Bij de andere draait het bekken, plus romp, niet mee in de uitstaprichting, maar blijven min of meer zijwaarts gericht. De armen worden dan zijwaarts gestrekt. De ene arm wijst dan mee in de uitstaprichting, gelijk aan het gebogen been. De andere arm wijst juist terug naar achteren. De armen worden zó weg gestrekt alsof er in beide richtingen aan getrokken wordt. Hierbij komt de achterste voet altijd schuin, zo’n 30°, in de uitstaprichting te staan. Aangezien de vraag hier niet over gaat, beperk ik me tot de eerste uitvoering waarbij bekken en bovenlichaam dus in de uitstaprichting wijzen. De asana kán ook zo uitgevoerd worden met de achterste voet volledig ingedraaid, dus in dezelfde richting wijzend als de voorste voet. De achterste voet komt dan alleen op de vóórvoet te rusten. Ik noem dit een variant van deze uitvoering. Als je de asana zó uitvoert zal je merken dat die zwaar belast wordt. Lang niet

INFO

Margriet van Kampen margrietvankampen@ kpnmail.nl

antwoord pascal: De houding Virabhadrasana bestaat uit een reeks houdingen die uitdrukking geven aan het speerwerpen. Deze asana is vernoemd naar de held Virabhadra die in opdracht van de god Shiva een oorlogsheer verslaat. Dit oud mythisch verhaal wordt door Kalidasa verteld in het grote epos ‘Kumara sambhava’ hetgeen ‘de geboorte van de oorlogsheer’ betekent. Het is een prachtig verhaal en te lang voor deze rubriek. Daarom geef ik hier even een korte samenvatting. In de oudheid vierde Daksa, die ook wel als demon wordt genoemd, een groot offerfeest. Zijn dochter Sati en haar echtgenoot Shiva de Godheid werden niet uitgenodigd. Sati ging toch naar het feest en werd

9

Hoe is de houding van de voeten? In bovenstaande is dat al enigszins beschreven. De voorste voet draait 90° uit en het hele bekken draait ook even veel mee. Het probleem voor veel leerlingen is dat de lies van het achterste been stijf is en dat terwijl eigenlijk het achterste been het sterke staande been moet zijn met iets meer gewicht dan het voorste been. De consequentie is dat of de knie van het achterste been wil buigen, of het bekken kantelt voorover, of de heupen staan niet meer in de lijn 90° gedraaid. Dat laatste zie je ook vaak in Hanumanasana ook wel bekend als de spagaat. In de ballet zie je dat ook, het is een simpele compromis voor die stijve lies (meerdere spieren zoals ook m. iliapsoas). Vaak zie dat er een combinatie van deze aanpassingen gaande is in de uitvoerende leerling. Bij de voet van het achterste been zie je een soortgelijk probleem. De stijfheid van de kuit, Achillespees en enkel zorgt ervoor dat de hiel omhoog gaat als de voet wat verder wordt ingedraaid. Als je de voet niet in draait is het onmogelijk om de heupen 90° graden te draaien. Dus de voet moet wel een beetje indraaien. De stijve lies vraagt in samenhang met balans aan de voet om nog wat verder in te draaien, en dan zie je de hiel omhoog gaan, waardoor de balans nog moeilijker wordt. De hiel is juist belangrijk voor het Prakrti (aarde) aspect. Sommige leerlingen draaien dan de achterste voet 90° in, of zelfs nog verder en dan zie je dat ze achter hangen en op het voorste been vallen (energetisch). Dus de moeilijkheid is het goed openen van de enkel en de heup. Maar vaak is de klacht over de onderrug nog sterker. En dat vraagt om de goede voorzorg, de onderrug is kwetsbaar en we willen geen gezondheids problemen opwekken. Dit is belangrijker dan de stijfheid van de voet, maar heeft er ook deels verband mee. Als het bekken voorover kantelt en de romp gaat verder wel omhoog dan kort de onderrug in en de spieren spannen aan. Als de heupen niet helemaal mee draaien dan is er daardoor ook nog verschil tussen de rechter helft en de linker helft van de onderrug. Mensen met rugklachten laat ik bij de muur oefenen zonder dat ze de handen omhoog tillen. Ook helpt het om de hiel van de achterst voet een houten steuntje te geven. Ik kan niet alle details opsommen. Het belangrijkste is dat er steeds veel aandacht is voor het strekken en tillen (held). Denk ook maar eens over de volgorde van de drie Virabhadrasana’s en de actie van deze held.

daar zwaar vernederd en sprong in het vuur en stierf. Shiva trok van kwaadheid een haar uit zijn hoofd en wierp het op de grond. Uit de haar verscheen de grote held Virabhadra die zich ten dienste van Shiva stelde. Hij voerde het leger van Shiva aan om de offers van Daksa te vernietigen. Dit gebeurde, en de andere goden en priesters vluchten, en Daksa werd onthoofd. Bedroefd om Sati ging Shiva mediteren in Kailas. Sati werd wedergeboren als Uma in het huis Himalaya, en de geliefde vonden elkaar uiteindelijk weer. Nu over het uitvoeren van de houding, Virabhadrasana I, II en III. Eerst geef ik de basis van alle drie de variaties. Virabhadrasana I, in de grote spreidstand één voet uitdraaien en de andere ietsje in, navel en heupen in de richting van de uitgedraaide voet. De voorste knie 90° buigen en het achterste been compleet gestrekt. Romp rechtop en armen omhoog gestrekt. Kijk naar handen. Virabhadrsana II, grote spreidstand 1 voet uitdraaien en de andere een beetje in, bekken blijft in oorspronkelijke positie. Knie van uitgedraaide voet buigt zijwaarts 90°, andere volledig gestrekt. Armen strekken horizontaal zijwaarts en kijk naar de hand boven de gebogen knie. Virabhadrasana III, grote spreidstand, en kom in Virabhadrasana I, breng het gewicht helemaal op het voorste gebogen been en kantel met het bekken voorover en til het achterste been helemaal gestrekt omhoog tot horizontaal en strek het staande been. Het hele lichaam is horizontaal met de armen langs het hoofd gestrekt, kijk naar de handen. Virabhadrasana I is, naar mijn inschatting, de houding waar de vraag over gaat.

INFO

Geraadpleegde literatuur: B.K.S. Iyengar: Yoga Dipika (Light on Yoga)

Pascal Poell [email protected]

10

Het bestuur van de VYN Voorzitter: Inge Turan, [email protected] 06 - 19766156 Secretariaat: Chris Bieze, Oudeweg 22, 9608 PM Westerbroek [email protected] 050 - 4042926 (maandag, dinsdag en donderdag van 9.30-12.00 uur)

V E R E NI

Vergeet niet je aan te melden voor het congres op 10 en 11 mei a.s.!!

Toetsingscommissie: Anne Bjørndal aspirant bestuurslid [email protected]

va

Algemene Leden Vergadering 11 mei 2013 om 9.00 uur in Elspeet

Al aangemeld voor de ALV? Er staan weer interessante punten op de agenda zoals een voorstel voor uitbreiding van de toelating van nieuwe leden. Ook doen de verschillende commissies hun jaarlijkse verslag waaronder dit jaar ook de Commissie Zorgverzekeraars. Verder zal er een presentatie zijn van de mooie en vooral handige aanpassingen van de website.

i n nd U opleiding Aanmelding nieuwe a e Eu g (AYO) uit Gouda heeft bij o Y Dero Advaita Yogaleraren Opleiding e pes de Vereniging een verzoek ingediend voor toelating tot het e

li d

Public Relations: Els Krop - bestuurslid [email protected]

LA ND

Congres

Aanname en regiocontact: Petra Janssen [email protected] 0487 - 516958 Bijscholingscommissie: René Tol - bestuurslid [email protected]

N

De opleiding Amitabha van Maartje van Hooft uit Deventer is toegelaten door de VYN als erkende opleiding. De opleiding is gedurende twee jaar getoetst door de Toetsingscommissie waarna een positieve aanbeveling is gegeven aan het bestuur. Het bestuur heeft deze aanbeveling tijdens de bestuursvergadering van 8 maart jl. overgenomen. Het bestuur en de Toetsingscommissie zijn erg blij dat zij Amitabha tot de erkende opleidingen mogen rekenen en wensen Maartje veel succes!

DER

GI

N

G

Y

A D O C E NT G O E Nieuwe erkende opleiding!

NE

Penningmeester: Marian Faasen Eikenlaan 31a 3203 BE Spijkenisse [email protected] 0181 - 616311 ING 5363836 ABN-Amro Spijkenisse 53.90.16.098

Van het bestuur

erkenningstraject. Hierbij stelt de Vereniging de leden in de gelegenheid om eventuele aanbevelingen of bezwaren kenbaar te maken. Dit dient schriftelijk te gebeuren, ter attentie van het secretariaat, binnen 1 maand na het verschijnen van deze Nieuwsbrief. Anonieme reacties worden niet in behandeling genomen.

11

Betalingsverkeer intervisiegroepen Intervisie groepen

Het bestuur van de VYN kreeg de vraag hoe het betalingsverkeer van een intervisiegroep het beste georganiseerd kan worden. Na enig speurwerk komen we tot dit advies. Open een extra persoonlijke rekening en laat alle leden daar afgesproken bijdrage op storten. De zaalhuur en de huur van eventuele docenten kan van die rekening voldaan worden. Voor het openen van een zakelijke rekening is een rechtspersoon nodig en voor een intervisiegroep is het (te) bewerkelijk om een vereniging of een stichting op te richten.

Intervisiegroep yogadocenten Gouda Per mei aanstaande zal er een andere coördinator voor onze intervisiegroep yoga en non-dualiteit zijn: Marco Flipse – email: [email protected]

A D O C E NT G O E

G

Y

N

V E R E NI

Inhoud:

Deze yogareeks wordt in de klassieke stijl beoefend met het bijbehorende ademritme en mantra’s. De bijscholing behandelt de effecten op lichaam en geest, de contra-indicaties en de filosofische achtergronden. Goede beoefening met mantra’s, verhoogt concentratievermogen, geeft een goede start van de dag en is een uitstekende voorbereiding voor meditatie. Docent: Francien Goudsbloem Locatie: Centrum de Boom Amstelland, Zijdstraat 72a, Aalsmeer Datum: 13 april 2013 van 10.30-16.30 uur Kosten: B 85,- incl. reader VYN punten: 5 bijscholingspunten Info/opgave: [email protected]; www.extradimensie.com; 06-40182078

li d

Pranayama is samen met asana één van de pijlers van de yogapraktijk. Deze stage beoogt een studie van de belangrijke principes van pranayama.En dat is nodig want pranayama is een minder goed gekende discipline en vooral minder goed geïntegreerd in de yogalessen. Soms worden de technieken toegepast zonder juiste kennis van de klassieke principes en teksten. Elke dag worden de technieken van asana en pranayama beoefend in twee praktijken (11.30 – 12.30 en 17.00 – 18.00). Docent: Paul Meirsman Locatie: Vormingcentrum Maison Notre-Dame du Chant d’Oiseau te Brussel Datum: stage van 27 juli tot en met 31 juli 2013 Kosten: B 350,- incl. btw en syllabus (mogelijkheid tot logeren en gebruik van maaltijden apart te betalen). VYN punten: 30 bijscholingspunten of 34 lesuren Info/opgave: [email protected]; www.yogagent.be

va

nd

e Eu

i n U

e

Inhoud:

LA ND

_ _ Suryanamaskara

Basisbeginselen van pranayama volgens de methode van TKV Desikachar

DER

GI

Alleen nieuw erkende bijscholingen worden in deze rubriek bekend gemaakt. De volgende bijscholingen zijn na bespreking in de Bijscholingscommissie erkend:

NE

N

Bijscholingscommissie

ga o Y ropese

12

Yoga in klank, Klank in Yoga

Workshop Kunst van het Begeleiden

Inhoud:

Ervaar hoe klank de Yoga kan verdiepen, door klank te gebruiken tijdens asana’s, en meditatie. Klankoefeningen, mantra’s en boventonen. Docent: Chris Bieze Lokatie: 26 mei en 2 juni Westerbroek (Gr), 15-19 juli Hennezel, Frankrijk Kosten: 26 mei en 2 juni van 10-17 uur B 160 inclusief lunch en thee en reader. VYN punten: 10 bijscholingspunten Info/opgave: www.ontspanningbalansenergie.nl of 050-4042925 of www.eigentijdszomercollege.nl/yogaweek

Docent: Locatie:

5-daagse verdieping in Vinyasa flow yoga

Specialisatie Kinder-en jongerenyoga

Inhoud:

Inhoud:

Tonnie Goes Dasra Center, Antoniushof 33 Montfoort (nabij Utrecht) Datum: 6 okt, 27 okt, 10 nov, 8 dec 2013 van 9.30 – 14.30 uur Kosten B 650,- incl. cursusmap (vrijgesteld van BTW door CRKBO). VYN punten: 18 bijscholingspunten Info/opgave: Het is handig om een pen, papier en eventueel een sticky mat mee te nemen (matten zijn ook aanwezig in Dasra Center) [email protected]; www.poweryoga.nl; 06-55113660

A D O C E NT G O E

V E R E NI

LA ND

li d

va

nd a Yoga-Props e EuBenelux Yog

i n U

e

N

N

DER

GI

G

Y

Mijn ervaring van 12 jaar verzorgen van kinder- en jongerenyoga lessen wil ik graag delen. Doel van de specialisatie is om kinder- en jongerenyoga zelf te kunnen toepassen. Docent: Mariës Oostdijk-Föllings Locatie: “Yoga Mariës” in Wijchen, Zevendreef 3085 Datum: 6 zaterdagen van 10 tot 16 uur in de periode september 2013 tot en met maart 2014 Kosten: B 550 plus B 30 voor studiemateriaal VYN punten: 30 bijscholingspunten Info/opgave: [email protected]; www.yogawijchen.nl; www.kinderyogacentrum.nl; 024-6454700 of 06-34545387

NE

Een 2 uur durende vloeiende yoga les die dagelijks uitgebreid wordt met nieuwe houdingen. Steeds worden enkele asana’s uitgediept wat betreft o.a. doel, uitlijning, organen en meridiaan werking. E.e.a. is uitgewerkt in een syllabus. Docent: Eric Staals Locatie: ECOlonie, Hennezel, Frankrijk Datum: 15 – 19 juli 2013 VYN punten: 10 bijscholingspunten Info/opgave: www.eigentijdszomercollege.nl/yogaweek

ropese

Snelle levering binnen Benelux tegen aantrekkelijke prijzen voor gecertificeerde leerkrachten. Afhalen in ons magazijn/showroom in Duivendrecht mogelijk na afspraak; voor advies kun je ook contact opnemen met:

Jan Toussaint: +31(0)20-41 60 316 13

www.yoga-props.nl

MEDITATIE ~ YOGA-WEEKENDEN SPECIALISATIES ~ BIJSCHOLINGEN BASISOPLEIDING

HATHA RAJAYOGA

OPLEIDING TOT

YOGA

DOCENT(E)

14 donderdagavonden, verdiepend, oriënterend als inleiding tot de praktijkopleiding de vierjarige opleiding start medio januari; hatha/raja yoga (ashtanga) - esoterie; filosofie (oost - west) chakraleer; kundalini, meditatie en ademleer.

BEGELEIDING

aanvang eerste vrijdag van de maand 11.00 tot 15.00, 1x per maand; 10 keer; je kunt maandelijks instappen

HARA

één maal per veertien dagen op de donderdag.

BIJSCHOLING JA A RT R A I N I NG

MEDITATIE-

ONTWIKKELING

voor info en studiegids: LeoXIIIstraat 55, 5046 KH Tilburg T: 013-5350760 / 5356137 E. [email protected] I: www.blikopener.info

Aangesloten bij: Vereniging van Yoga leerkrachten Nederland Union Européenne de Yoga.

14

Het bewustzijn van eenheid 

Het kruinchakra wordt al eeuwen lang voorgesteld als een cirkel rond het hoofd van een heilige. Ook de hoofdversiering van de Boeddhabeelden symboliseert het kruinchakra. Het bewustzijn van eenheid van de chakra’s vindt van boven naar beneden plaats. Hier laten we de samenhang zien tussen het oergesteente van onze aarde en wij mensen. Het verband tussen chakra ‘s, kleur en edelstenen heeft hiermee te maken. Daarom schenken we weer aandacht aan het zevende chakra, waarbij de helderheid van bergkristal past. De doorzichtige kleurloze steen die alle kleuren in zich draagt. Bergkristal is een doorzichtige steen, dat uit gekristalliseerd kiezelzuur bestaat. Kiezelzuur zorgt voor de doorschijnendheid, de helderheid en lichtkracht. Er worden op aarde heel grote bergkristallen gevonden, sommige met een lengte van anderhalf tot twee meter en een gewicht van vierduizend kilo.

INFO

Atie Olff 071 5460505 [email protected]

Een doe-het-zelf-ontspanning voor het zevende chakra

Ze zijn al vanuit de prehistorie van de mens in de aarde aanwezig en liggen soms negen tot achttien meter onder de grond. Ze worden rechtstreeks uit een ader gewonnen en zelfs op het heetst van de dag zijn ze ijskoud als je ze aanraakt.

Ontspanning: Het bewustzijn van eenheid in de vroege morgenuren te beoefenen Kies elke keer als je deze ontspanning beoefent uit de volgende begrippen één uit, die je op dit moment en op deze dag het meest nodig hebt: Aandacht, Creativiteit, Kennis, Liefde, Vreugde, Vrijheid en Wijsheid. We maken gebruik van bergkristal. De steen van de zon die symbool staat voor de oneindigheid en volharding. Wie in het bezit is van twee langwerpige stukken bergkristal, uitlopend in een punt, kan in iedere hand een bergkristal nemen. Je laat de rechtopstaande zacht gesloten handen (met ieder een bergkristal) op de dijbenen rusten. In beide handen steekt de punt van het bergkristal een stukje uit boven de gesloten handen. Voel de koelte van de bergkristallen in je handen. Wie geen bergkristal bezit stelt zich levendig voor op deze wijze een bergkristal in iedere gesloten hand te houden. Neem een rechtopzittende meditatieve houding aan die bij je past. Hierdoor sta je in directe verbinding met hemel en aarde. Voel de verbinding met hemel en aarde. Spreek een paar keer hardop datgene uit waarvoor je hebt gekozen. Stel je voor dat de punten van de bergkristallen hiervan meer gaan schitteren en fonkelen. Laat deze helderheid inademend je armen, borst en hoofd binnenstromen en uitademend via buik, benen en voeten de aarde ingaan. Voel hoe aan het eind van een inademing zich in je kruinchakra de kleuren van het bergkristal pas echt ontvouwen. Daarvan kunnen alle cellen in je hele lichaam gaan sprankelen. Voel je geleidelijk aan lichter en lichter worden. De bergkristallen in je handen hebben nu dezelfde temperatuur aangenomen als je handen. Het is of ze daar horen. Ze vertellen je vrij van zorgen te zijn. Vrij van schaduwen, onaangetast en tijdloos als dit heldere kristal. Als je het voldoende vindt, leg je de bergkristallen naast je neer en voel je na. Reinig en ontlaad bergkristal door deze na gebruik 24 uur in water te leggen en bewaar een stuk bergkristal in een donker stuk stof.

Helderheid in ons bestaan is iets wat we zelf kunnen scheppen…

15

Estafette interview In deze rubriek vertellen docenten iets over zichzelf en beantwoorden een aantal vragen. De geïnterviewde geeft het stokje door aan een collega.

Welke yogaleraar zou jij nog eens willen ontmoeten? Dat is niet een specifieke persoon. Ik ben wel op zoek naar een soort goeroe. Iemand, die mij een tijdje zou willen begeleiden op mijn spiritueel pad.

Ik ben Christiane Gathmann, geboren in Duitsland en woon samen met Ton en onze twee dochters, Rebecca en Myrthe in Vollenhove. Sinds mijn 16e is Yoga een onderdeel van mijn leven. Voor mij was dit de manier om het verdriet, de angst en schaamte, die ik in mijn kindheid heb mogen ervaren, te verwerken. Toen ik 10 jaar geleden borstkanker kreeg, heb ik veel spirituele momenten gehad en wist ik dat ik er meer over te weten wilde komen. Een jaar na de diagnose ben ik begonnen met de docentenopleiding bij Samsara in Bilthoven. Daar heb ik geleerd te voelen en steeds meer vertrouwen te krijgen in mijn lichaam, maar ook in mijzelf, in wie ik ben en wat ik wil en kan. Afgelopen september heb ik na een studie van twee jaar mijn lesbevoegdheid behaald voor het vak Duits. Ik geef lessen Duits in het middelbaar onderwijs en lessen ICT aan de NHL. Dat mijn ontwikkeling op spiritueel gebied nog niet afgerond is, verbaasd misschien niet. Ik ben in september gestart met het basisjaar van de opleiding Rebalancing. Dit sluit enorm goed aan bij de manier waarop ik Yoga bij Samsara heb mogen ervaren.

Als je naar een onbewoond eiland zou moeten, welke 3 boeken zou je dan meenemen? ‘De 7 spirituele wetten van Yoga’ van Deepak Chopra: dit vind ik een hele goede en vooral korte samenvatting van alle aspecten van yoga; ‘Ik ben zijn’ van Shri Nisargadatta Maharaj: voor meer verdieping in de Advaita Vedanta. Daarnaast kies ik nog voor een boek van bijvoorbeeld Carlos Ruiz Zafón, geschreven in mijn moedertaal Duits. Hoe ziet jouw dagelijks yogadiscipline eruit? De docentenopleiding ben ik begonnen met het idee dat ik veel asana’s zou doen. Dit is inmiddels veranderd en ik doe steeds meer meditatieve oefeningen. Meestal kies ik een asana waarin ik een tijdje verblijf om de uitwerking ervan goed te kunnen ervaren. Daarnaast doe ik soms drie keer in de week de actieve meditaties: een kwartier schudden, een kwartier dansen, een kwartier je lichaam ervaren en een kwartier in stilte liggen. Dit is onderdeel van het lichaamswerk binnen Rebalancing. Kun je iets vertellen over jouw keuze voor zwangerschapsyoga en kinderyoga? Tijdens de docentenopleiding bij Samsara moest ik kiezen voor een specialisatie. Omdat ik zelf twee

Wat is je levensmotto? Ik ben positief ingesteld en ontmoet graag als een goed mens het goede in de ander. Op welke eigenschappen word je het liefst niet aangesproken? Dat ik soms erg ongeduldig ben. Ik wil altijd van alles en veel te snel. Wat is je beste eigenschap? Ik straal rust uit. Dat merk je aan mijn stem, hoe ik beweeg en in mijn hele uitstraling. Daarom hoor ik ook van veel mensen, dat het hen niet verbaasd dat ik yogadocent ben. In mijn lessen kunnen mijn cursisten snel tot zichzelf komen en rustig worden.

16

dochters had, was de keuze voor kinderyoga snel gemaakt. Ik vind kinderen puur en eerlijk en geniet er altijd van. Kinderen zijn een spiegel voor mij. Tegen het einde van de opleiding koos ik aanvullend voor de specialisatie Zwangerschapsyoga. Uiteindelijk had ik altijd genoten van de yogalessen tijdens mijn zwangerschappen. Dit was een hele goede keuze. De variatie in deze lessen spreekt mij enorm aan: Ik geef graag uitleg over de werking van spieren, ontspanning en ademhaling en tegelijk laat ik dit de zwangere door middel van verschillende oefeningen ervaren. Zo wordt de theorie direct in de praktijk gebracht.

Welke toekomst zie je voor yoga in onze samenleving? In deze tijden van stress en onzekerheden zoeken mensen naar rust en naar wie zij in wezen zijn. Yoga, maar ook alle andere vormen van bewustwording kunnen hiervoor van enorme betekenis zijn.

Wat is de grootste verandering in je leven door Yoga? Het leren voelen is voor mij de grootste verandering in mijn leven. Dit vóelen verandert op dit moment steeds meer in zíjn.

Aan wie geef je dit stokje door? Ik geef het stokje door aan Evelyne Shamier van Vlinderyoga. Ik heb haar ontmoet tijdens de bijscholing kinderyoga. Zij is een inspirerende en uiterst zorgvuldige yogadocente.

Welke rol denk je te kunnen spelen? Ik bied ruimte voor eenieder die deze rust in zijn leven wil hervinden. Graag wil ik mensen begeleiden, die door welke omstandigheden ook, de weg naar binnen kwijt zijn geraakt.

Hoe combineer je jouw yogini zijn met je thuissituatie? Daar denk ik eigenlijk niet bewust over na. Yoga maakt deel uit van mijn leven en daarmee ook van ons gezin. Dat gaat vanzelf.

Iyengar Yoga Centrum Oosterhout en Breda

Yogabindu

Satyananda Yogacentrum

* bijscholingen & workshops * Satyananda Yoga boeken * schapenwollen matten, latex onderlaag * neuskannetjes - tongschrapers * yogakussens * yoga nidra cd's - mala’s - chakra kaarten www.yogabindu.nl

Gediplomeerde docenten Pascal Poell en Irma Menssink Tel. 0162-456422 E-mail: [email protected]

www.iyengar-yoga-breda.nl

17

Verslagen bijscholing Aangezien ik al jaren in de overgang ben met wisselend ongemak, sprak de bijscholing ‘Yoga en de Wijze Vrouw’ van Francien Goudsbloem mij aan. Helaas werd deze op zondag aangeboden en is het voor mij niet mogelijk om me op zondag vrij te maken. Na telefonisch contact met Francien besluit ik in plaats van ‘de wijze vrouw’ de bijscholing ‘Chakra’s en Archetypen’ te gaan doen.

docentenopleiding Afgelopen september ging de Kidsyoga docentenopleiding van start. Een gemotiveerde groep yogadocenten, maar ook een paar leerkrachten, reisde in de herfst en winter van 2012 drie weekenden naar Arnhem om door Femmy Brug opgeleid en geïnspireerd te worden in het geven van yogalessen aan kinderen. De eindbeoordeling van de najaarsgroep vond onlangs plaats in kleine groepjes. Femmy Brug schreef ‘Hallo zon!’, een yogaboek voor kids en ontwikkelde de docentenopleiding. Gedreven, enthousiast en creatief bouwt Femmy haar programma tijdens de opleiding op. Ze leert ons yogahoudingen, ademoefeningen, concentratieen ontspanningsoefeningen op de leeftijd afgestemd aan te bieden aan kinderen en jongeren. Elk weekend biedt een schat aan theoretische informatie, doorleefde ervaringen en handvatten om een speelse en dynamische yogales voor kinderen te maken. Kinderen met ‘special needs’, fysieke klachten, de verschillende ontwikkelstadia van kinderen. Alles kwam aan bod. Na elk weekend kregen we huiswerk mee om de informatie te verwerken, te verdiepen en eigen te maken. “Vraag je altijd af waarom je een bepaalde houding aanbiedt, welk effect deze heeft op kinderen en wat je wilt bereiken met je lessen”, houdt Femmy ons voor. Tegen kinderen wordt soms gemakkelijk gezegd dat ze zich beter moeten concentreren. Maar hoe dat kan, dat leren kinderen vaak niet. Lichaamsbewustzijn, zelfvertrouwen, plezier, creativiteit en concentratieontwikkeling. Yoga kan kinderen veel bieden. En een kinderyogales is bijna niet te vergelijken met een yogales voor volwassenen. De houdingen wisselen in een veel hoger tempo.

Ik verheug me erop. Ik heb mijn leven zo volgepakt met vaste zaken, ik heb behoefte aan iets nieuws om met een frisse blik naar mezelf te kunnen kijken. Wat chakrakennis betreft, ben ik een, zo goed als, onbeschreven blad. Blijkbaar heeft het me tot nu toe niet voldoende aangesproken om me erin te verdiepen. Ik weet tenslotte al jaren van het bestaan ervan. Er hoort een syllabus bij de cursus waar ik naar uitkijk. Ik moet even slikken (en om mezelf glimlachen over mijn teleurstelling) als blijkt dat ik deze pas aan het eind van de cursus zal krijgen. Ik heb me geen duidelijke voorstelling gemaakt van wat me te wachten staat, tenslotte weet ik nauwelijks iets van het onderwerp , maar moet toch even schakelen binnen de 1e paar minuten van de cursus. Ik ging er open, onvoorbereid naar toe; een beetje van: er wordt mij iets geleerd en ik ga achterover leunend genieten. En dit is een patroon dat ik van mezelf herken. Maar er wordt ook iets van mij verwacht. Het doel van de cursus is dat we ons bewust worden van terugkerende patronen in ons leven en hiermee aan de slag gaan. Tussen de cursusdagen zit minimaal 2 weken waarin we aan het huiswerk kunnen werken. En twee weken heb ik wel nodig! Ik maak een altaar voor het betreffende chakra, oefen mijn keuze uit de bijbehorende asana’s, mediteer en doe de bija-mantra, kijk in welke archetypes ik me herken en aan de hand van de vragen uit de huiswerkopdracht laat ik me terugvoeren naar de bijbehorende periode van mijn leven. En ik droom! En schrijf er zoveel mogelijk over op, om dit –desgewenst- te vertellen tijdens de volgende cursusdag. En als ik dat wil, interpreteert Francien en geeft me zo bijzondere inzichten in wat zich onbewust in mijn afspeelt. Fascinerend! Het is veel. De informatie over de chakra’s, de combinatie met archetypen, de asana’s die gedegen voorbereid en uitgevoerd worden. Aan het eind van elke bijeenkomst heb ik een overvloed aan nieuwe kennis, waarvan ik nog niet weet wanneer dit zijn plek in mij zal vinden. Soms duizelt het me, maar elke keer ben ik geïnspireerd en geënthousiasmeerd.

“Wat gaat dat enorm snel!”, roepen de cursisten die al wat lessen aan kinderen hebben gegeven. “Wat een dynamiek, maar wat ook een plezier en een interactie”. Femmy weet de groep te inspireren met originele en aanprekende concentratiespelletjes, series, muziek, oefeningen voor samen, bewustmaken van zintuigen etcetera. De opleiding is een mooie mix van theorie en praktijk en biedt de basisbagage om yogalessen aan kinderen en jongeren te geven. Naast de basisopleiding biedt Femmy Brug ook verdiepingsmodules aan: yoga voor tieners, yoga op school en yoga voor kinderen met ‘special needs’. Anoesjka Hilbrands [email protected]

Joke Wensing

18

De kracht en doorzettingsvermogen van een dappere cursist Joze is een yoga cursist van mij, die ongeveer acht jaar geleden bij mij op les kwam. Zij leed aan angst voor aanraking, overgewicht, lichamelijke beperking door letsel van hoofd, nek- en schouders, chronische darmontsteking en medicijn gerelateerde Parkinson. Toen ze bij mij op les kwam was er fysiek voor haar weinig mogelijk. Ze zat tijdens de oefeningen en de ontspanning op een stoel en deed veel aan visualisatie tijdens de oefeningen die voor haar fysiek niet mogelijk waren. Ondanks dat ze de enige was die op een stoel zat deed ze wekelijks dapper mee. Haar weerstand was zwak waardoor ze ook vaak af moest bellen maar als het even mogelijk was, dan was Joze van de party. Zij was al sinds 1978 ziek. Vanaf die tijd was ze aan de medicijnen. Door het slikken daarvan kreeg ze nog meer klachten waardoor haar meer medicijnen werden voorgeschreven. Na enkele jaren yoga is ze in 2008 en 2009 naast de yoga EMDR therapie gaan volgen waardoor ze in 2010 haar medicijnen kon gaan afbouwen. Daarna is ze in 2012 begonnen met het aanpassen van haar voeding waardoor ze heel veel overgewicht is kwijtgeraakt. Daardoor steeg haar zelfvertrouwen. Een arts had al tegen haar gezegd dat ze voor de maatschappij niets meer kon betekenen dus was verdere behandeling niet nodig. Joze die naar mijn mening, ondanks alle ellende uit haar jeugd en de gevolgen daarvan in haar latere jaren, toch steeds weer wist op te staan en door te gaan. Zelfs na zo’n belachelijke opmerking van een arts. In de afgelopen jaren ben ik vaak geraakt door te zien hoe Joze, na al die jaren van dapper door oefenen, het bereikt had om alle oefeningen weer mee te doen en zelfs tijdens de eindontspanning heerlijk kon genieten van de rust in haar zelf op de yoga mat. Maar daarnaast ook in haar dagelijkse leven veel meer naar haar gevoel en hart kan luisteren. En letterlijk weer met beide benen in het leven kan staan. Joze ’s motto is: als je iedere dag een paar pennen breit, heb je na de winter toch je trui af. Wat ben ik dankbaar dat ik de levensverhalen van al mijn openhartige yoga cursisten mag meemaken en mag zien. Doordat ik zelf in het leven ook door de donkere nachten van de ziel ben gegaan, kan ik nu met een glimlach en een open hart genieten en meevoelen met de mensen om me heen. Ik hoop dat dit korte verslag ook voor jullie cursisten mogelijkheden laat zien hoe verandering kan plaatsvinden. Een weg die leidt langs heuvels en dalen, langs prachtige vergezichten en diepe ravijnen. Een weg met ontmoetingen en afscheid, van in en uitademen, eb en vloed, dag en nacht. Een weg die wij HET LEVEN noemen. Wat een dankbaarheid! Imana Petterson

Yoga en meer … Wanneer het leven op orde is, werk en vrije tijd in evenwicht en als het dan ook nog lente is, dan lijkt het of niets of niemand mijn balans kan verstoren. Als een cursist meldt dat hij/zij aan het verhuizen is, dan zie ik vaak een bleek, smal en getekend gezicht. Vooral de zwangeren trekken vaak in een ander huis vlak voor de geboorte van de kleine. Hoe fijn een nieuwe woning ook is/wordt, verhuizen staat in de top3 van stress veroorzakende factoren. Dat heb ik nu zelf weer eens aan den lijve ondervonden. Mediteren op een morsige vloer tussen half ingepakte dozen en gereedschap? Dat leidt behoorlijk af. Wanneer het “oude huis” meer en meer wordt onttakelt, verandert je vertrouwde, gezellige onderkomen langzaam maar zeker in een armoedig soort kraakpand met alleen het hoognodige om te eten en te slapen. Dan komt de verhuiswagen. En in het “nieuwe onderkomen” wordt je verwelkomd door een vergelijkbare stoffige wanorde. Met eerste chakra asana’s blijf ik op de been en met mijn voeten stevig op de aarde. Mijn cursisten vragen hoe het gaat, of ik moe ben. En als ik dat voorzichtig bevestig, vragen ze of ik het naar mijn zin heb in de nieuwe omgeving, spreken ze me moed in, sturen lieve kaartjes of brengen bloemen voor me mee.

INFO

Trudy Matla-van der Veer [email protected]

[email protected]

19

Activiteitenkalender door vyn leden Alleen VYN leden kunnen hun activiteiten plaatsen in de Yoganieuwsbrief.

Wat Bijscholing Suryanamaskara Zonnegroet Wanneer 13 april 2013 van 10.30-16.30 uur. Waar Centrum de Boom Amstelland, Zijdstraat 72a, Aalsmeer. Wie Francien Goudsbloem. Info/opgave e 85. incl.handouts. 5 VYN punten. Yogareeks in de klassieke stijl met bijbehorend ademritme en mantra’s. De bijscholing behandelt de effecten op lichaam en geest, de contra-indicaties en de filosofische achtergronden. 06-40182078; info@extradimensie. com; www.extradimensie.com.

Voorwaarden: kosten e 10,- p.keer en p.activiteit; aanleveren kopij volgens vaste indeling met korte tekst voor: wat – wanneer – waar – wie en max. 250 tekens incl.spaties tbv: informatie. Kopij mailen naar [email protected]. De activiteit wordt geplaatst als de kosten voor plaatsing ontvangen zijn op rek nr. 5363836 of 53901609 o.v.v. activiteiten kalender.

Wat

Meer energie met yoga en voeding Wanneer 12-4-2013 van 9.30-16.00 uur. Waar Grundel 77, 2377 DA Oude Wetering of 3-daags arrangement, data najaar 2013 later bekend zie websites, Hotel Westduin: www.westduin.nl/yoga-envoeding-arrangement. Wie Yoga: Beate Karg en/of Marco Flipse, Voeding: Hans Schuiling. Info/opgave Kosten: e 98. incl. btw, koffie, thee, lichte lunch en handouts. Yoga: www. bm-welzijn.nl; 06-12885708/ 06-30420499; [email protected]. Voeding: www.hansschuiling.nl; 0252222292/06-10205844; 5 VYN punten voor dagbijscholing; 6 VYN punten voor meerdaagse bijscholing.

Wat Introductie kinderyoga (4-12 jaar) Wanneer 23 februari en 13 april. Waar Jip & Jan Academie, Operetteweg 92 in Almere. Wie Helen Purperhart. Info/opgave e 70. Tijdens deze workshop maak je kennis met de kinderyoga opleiding. Je krijgt een voorproefje van de verschillende oefeningen en yoga avonturen voor kinderen in de leeftijd 4-12 jaar. www.opleiding-kinderyoga.nl en www.kinderyogatrainingen.nl.

Wat Yoga en klank Wanneer 20 april 2013 van 9.00 tot 16.30 uur. Waar Amitabha, Deventer. Wie Maartje van Hooft en Esther Linssen. Info/opgave e 80. 6 VYN punten. [email protected]; www.amitabha.nl; 0570-606106.

Wat Wanneer

Detoxen met yoga en sappen 13-4; 28-9; 26-10-2013 van 9.3016.00 uur. Waar Grundel 77, 2377 DA Oude Wetering of 3-daags arrangement, data najaar 2013 later bekend zie websites, in Hotel Westduin: www.westduin.nl/yoga-envoeding-arrangement. Wie Yoga: Beate Karg en/of Marco Flipse, Voeding: Hans Schuiling. Info/opgave Kosten: e 98. incl. btw, koffie, thee, lichte lunch en handouts. Yoga: www. bm-welzijn.nl; 06-12885708 0630420499; [email protected]. Voeding: www.hansschuiling.nl; 0252222292/06-10205844; 5 VYN punten voor dagbijscholing; 17 VYN punten voor meerdaagse bijscholing.

Wat Introductie Therapeutische Kinderyoga Wanneer 27 april. Waar Jip & Jan Academie, Operetteweg 92 in Almere. Wie Helen Purperhart. Info/opgave e 70. Tijdens deze workshop maak je kennis met de Therapeutische kinderyoga opleiding. Je krijgt een voorproefje van de verschillende coachtechnieken zoals houdingen, meditaties, creatieve opdrachten en emotiewerk. www. therapeutischekinderyoga.nl en www. kinderyogatrainingen.nl

20

Wat Prana Yoga Flow en de Elementen Wanneer 11 en 12 mei van 10.00 tot 17.30 uur. Waar Yogacentrum Lotus te Bussum. Wie Alberto Paganini. Info/opgave e 85. ex BTW per dag. 2 dagen e 160. Voor verdieping en plezier in je yogapraktijk. Het is aan te raden 2 dagen te volgen maar de dagen kunnen ook afzonderlijk gevolgd worden. Meenemen: lunch en yogamat. 6 VYN punten per dag. [email protected] www.yogalotus.nl; 035-6833871; 06-45154838

Wat Training yoga geven aan tieners/ jongeren Wanneer 8 en 9 juni. Waar Arnhem. Wie Femmy Brug. Info/opgave Leer yoga geven aan deze geweldige doelgroep. Relevante asana’’s theorie, series, gebruik van muziek, samenwerkings aspecten yogafilosofie in de tienerles, ademtechnieken en meer. Uitgebreide handout. www.kidsyoga.nl; 0317-617555; 12 VYN punten.

Wat Introductie Yoga met je kind (0-4 jaar) Wanneer 26 mei. Waar Jip & Jan Academie, Operetteweg 92 in Almere. Wie Helen Purperhart. Info/opgave e 75. Tijdens deze workshop maak je kennis met de Opleiding Yoga met je Kind. Je krijgt een voorproefje van de verschillende oefeningen voor ouders met kinderen in de leeftijd 0-4 jaar. www.yogametjekind.nl en www. kinderyogatrainingen.nl

Wat Coaching met klank Wanneer 29 juni 2013, van 9.00 tot 16.30 uur. Waar Amitabha, Deventer. Wie Maartje van Hooft en Maurice Willems. Info/opgave e 75. [email protected]; www.amitabha.nl; 0570-606106. Infodag voor het leerjaar Coaching met klank. Erkenning is aangevraagd.

Wat Wanneer Waar

Yoga voor hardlopers 29 juni 2013 van 10-17 uur. ontspanning.balans.energie, Oudeweg 22 Westerbroek (Gr). Wie Petra Janssen. Info/opgave kosten e 90. Incl. lunch/thee/ water. 5 VYN punten. Meenemen: hardloopkleding/schoenen, yogakleding en badlaken. Het programma: basis hardlooptraining buiten, binnen, het begrip rompstabiliteit, praktijkgedeelte yoga: 6 series oefeningen ter ondersteuning van het hardlopen. www.ontspanningbalansenergie.nl of 050-4042925.

Wat Bijscholing/retraite: ‘Yoga & de Wijze Vrouw’ Wanneer week 23-2013. Waar Wildemann-Harz-Dsld. Wie Francien Goudsbloem. Info/opgave Een bijzondere week waarin een retraite gecombineerd wordt met de bijscholing Yoga & de Wijze Vrouw. Geheel verzorgd e 590 excl. reiskosten. info@ extradimensie.com; www.extradimensie. com; 06-40182078; 24 VYN punten.

Wat Workshop Kunst van het Begeleiden Wanneer 6 okt, 27 okt, 10 nov, 8 dec 2013 van 9.30 - 14.30 uur. Waar Dasra Center, Antoniushof 33 Montfoort (nabij Utrecht). Wie Tonnie Goes. Info/opgave kosten e 650. Incl. cursusmap. 18 VYN punten (vrijgesteld van BTW door CRKBO). Het is handig om een pen, papier en eventueel een sticky mat mee te nemen (matten zijn ook aanwezig in Dasra Center) [email protected]; www.poweryoga.nl; 06-55113660

Wat Retraite Yoga & Wandelen Wanneer week 24-2013. Waar Wildemann-Harz-Dsld. Wie Francien Goudsbloem. Info/opgave Deze retraite is voor iedereen die tot rust wil komen en tijd wil nemen voor zelfreflectie. Een unieke combinatie van yoga, wandelen, genieten van de natuur. [email protected]; www. extradimensie.com; 06-40182078

21

Wat Wanneer

Specialisatie Yoga bij Kanker 9 zaterdagen 21 sept 2013 t/m 17 mei 2014 van 10.00-17.00 uur. Waar Karthuizerhof, Karthuizersstraat 157, Amsterdam. Wie Gespecialiseerde yoga- en gastdocenten o.l.v. Josette van Leeuwen. Info/opgave Professioneel yogales geven aan (ex-)kankerpatiënten; zie www. stichtingsaranederland.nl; 0206122780; 54 VYN punten.

Wat Zomerstage Pranayama volgens de methode van TKV Desikachar Wanneer 27 juli t/m 31 juli 2013. Waar Vormingscentrum Maison NotreDame,du Chant d’Oiseau te Brussel Wie Paul Meirsman. Info/opgave Deze stage beoogt een studie van de belangrijke principes van pranayama om ze goed te integreren in de yogalessen. e 350. incl. btw en syllabus. 30 VYN punten. www. yogagent.be; www.chant-oiseau.be; [email protected] (mogelijkheid tot overnachten en gebruik van maaltijden apart te betalen).

Wat Wanneer

Yoga en Aplomb 27 sept, 25 okt, 22 nov, 20 dec 2013, 24 jan 2014 van 9.15 tot 16.15 uur. Waar Sarvata, Nijmegen. Wie Maartje van Hooft. Info/opgave e 400. 30 VYN punten. [email protected]; www. amitabha.nl ; 0570-606106.

Gesignaleerd vragen. Kinderen hebben het vaak te druk, net als volwassenen. Ze kunnen niet slapen, piekeren, zijn snel afgeleid en onrustig. De aanknop doet het, maar waar zit de pauzeknop? Dit boek met cd staat boordevol mindfulnessoefeningen en verhaaltjes.

De verbinding tussen wetenschap en spiritualiteit Ervin Laszlo & Kingsley L. Dennis Paperback, 196 pagina’s | ISBN 978 90 202 0853 5 | e 22,95 Wetenschap en spiritualiteit lijken tegenwoordig twee gescheiden werelden. De auteurs in dit boek stellen dat er geen ontwikkeling, geen wezenlijke verandering op maatschappelijk en wetenschappelijk gebied mogelijk is zonder draagvlak vanuit de spiritualiteit. Het spirituele betekent het overstijgen van de materie.

Yoga op leeftijd Carole Morency Gebonden, 128 pagina’s | ISBN 978 94 013 0008 7 | e 16,95 Een handleiding met beschrijvingen van yogahoudingen specifiek, voor ouderen van 60 tot 90 jaar. Aan de hand van kleurenfoto’s laat de Canadese yogadocente zien hoe het zelfvertrouwen en de kwaliteit van leven van ouderen verbeterd kunnen worden door het doen van yoga.

Stilzitten als een kikker; Mindfulness voor kinderen (5-12 jaar) en hun ouders Eline Snel Paperback, 144 pagina’s | ISBN 978 90 259 0218 6 | e 17,95 Rustgevende oefeningen waar kinderen zelf om

22

Centrum Zweiersdal Workshops en bijscholingen (VYN) 2013 - 2014

Vierjarige opleiding tot yogaleerkracht Oudste yoga-opleiding van Nederland; erkend door de VYN, lid van de Europese Yoga Unie

door onder andere

De basisopleiding bestaat uit: eerste, tweede en derde basisjaar

Djihi Marianne, Yvonne Brouwer, Lea Vos, Francien Goudsbloem, Gonnie van de Lang, Annie Boekhout, Diana Plenckers, Sabine Kern, Magda Samson, William Yang.

Daarnaast keuze uit modules: Adem en Ademtherapie, Adem en Pranayama, Yoga en Wijsbegeerte, Yoga en Meditatie, Mantra/Yantra, Ayurvedische Beginselen, Ayurvedische Massage,Anatomie/Fysiologie (verplicht voor de beroepsopleiding)

Yogaweekend Prana Yoga Flow’s o.l.v. Alberto Paganini

De opleiding wordt afgerond met één van de specialisatiejaren: Chakrapsychologie, Zwangerschapsyoga, Yoga voor Doelgroepen met de onderdelen: yoga voor lichamelijk gehandicapten, yoga voor verstandelijk gehandicapten, yoga voor kinderen, yoga voor jongeren, yoga voor ouderen

Critical Alignment Yoga

4 level basis- en vervolgtrainingen o.l.v. Gert van Leeuwen

Diverse onderdelen zijn ook toegankelijk voor belangstellenden en/of instromers.

Stilte weekend o.l.v. Lea Vos

Voor alle cursussen, lezingen en workshops graag aanmelden bij het secretariaat. Prof. Bronkhorstlaan 10-54, 3723 MB Bilthoven Tel. 030-2292744 Email: [email protected]

www.zweiersdal.nl Weverstraat 65 - 6862 DK Oosterbeek Programma aanvragen? Bel: Lea Vos 06 42315757 of stuur een e-mail naar [email protected]

Uitgebreide studiegids op aanvraag of bezoek onze website: www.yoga-saswitha.nl

advertentie SaswithaA6(zonder open dag)141212.indd 1

14-12-12 14:24

Organiseert Organiseert -

De 4-jarige opleiding tot yogadocent

-

1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga

Organiseert - Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten -

-

De 4-jarige opleiding tot yogadocent

-

1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga

-

Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten

De 4-jarige opleiding tot yogadocent Nieuwsgierig?

-

Nieuwsgierig? 1-jarige opleiding tot docent zwangerschapsyoga Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland

-

Bel of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland Zeer interessante bijscholingen voor yogadocenten - Email : [email protected]

-

Tel.

: 0297-284597

-

Of kijk op

: www.yoga-academie.nl

Nieuwsgierig?

-

Tel. Email Of kijk op

: 0297-284597 : [email protected] : www.yoga-academie.nl

Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam

of mail voor informatie met de Yoga Academie Nederland YO

G A D O C E NT E

Onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam

N

LA ND

V E R E NI

DER

GI

G

NE

N

: 0297-284597 : [email protected] : www.yoga-academie.nl va

nd

Un

i

e

li d

Tel. Email Of kijk op

Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie

e Eu

ropese Yo

ga

23 Erkend door de Vereniging van Yogaleerkrachten Nederland Voldoet aan de eisen van de Europese Yoga Unie

Voor verrijking en ontwikkeling van lichaam en get

ing!

anbied Lezersa

Tijdschrift voor Yoga ontwikkelt de masterclass

����

‘DE IMPACT VAN YOGA’ 22 JUNI 2013 / BEEKBERGEN

�������������

Tijdschrift voor Yoga is er voor en door de

MASTERCLASSES YOGA & PSYCHE

lezers. Daarom willen wij als redactie graag

VERVOLGSERIE VAN 3 ZATERDAGEN

en Flor Stickens mee te maken.

met je in gesprek blijven. Maak gebruik van deze unieke kans om de uitgebreide workshop met Ron van der Post

VOOR YOGA DOCENTEN & YOGA

PROGRAMMA

GEVORDERDEN

09.30-10.00

ontvangst met koffie en thee

10.00-12.30

workshop Ron of Flor

12.30-13.30

vegetarische lunch

deelnemers aan de Masterclass

13.30-16.00

workshop met Flor of Ron

Werkwijze: korte blokken theorie met veel

‘De Impact van Yoga’. Inclusief diner op zaterdagavond,

16.30-16.45

oefenen en veel ervaren.

afsluitende gezamenlijke meditatie

13 april 2013 chakra 4: ik volg mijn hart 8 juni 2013

chakra 5: ik wil ruimte

BOEK EEN OVERNACHTING

6 juli 2013

chakra 6 en 7: Ik heb visie en helder bewustzijn

Speciale aanbieding voor

ontbijt en lunch op de zondag Docenten / Armand Mensingh

slechts t 99,50 p.p. (op basis van

Kosten

(Kundalini yogadocent) en Marjo Havinga

twee personen op een kamer;

Abonnees: 60 euro

(docent psychologie/therapeut)

kamer op zondag tot 17.00

Niet abonnees: 95 euro

Tijd / 10.00 - 16.00 uur

uur beschikbaar!). Zo kun je

Kosten / t 275,00 per persoon voor de

aansluitend aan de Masterclass

Locatie

vervolgserie van 3 dagen, inclusief lunch.

een eigen yoga activiteit of yoga

BEST WESTERN

Locatie / het schitterend gelegen

reünie organiseren, je partner

Hotel de Veluwe

Landgoed Beukenrode te Doorn (Utrecht)

uitnodigen, of gewoon nog

in Beekbergen

Aanmelden / www.yoga.nl en het tabblad

even van de bosrijke omgeving

(bij Apeldoorn/Arnhem)

masterclasses.

genieten en het zwembad

Extra informatie / bij Marjo Havinga

uitproberen.

www.depraktijkisanders.nl

Voor meer informatie:

T. 06 - 5187 5132

www.yoga.nl

Toonaangevend sinds 1957

of bel Marjo Havinga. T. 06-5187 5132

AL 24 JAAR HÉT PLATFORM VOOR YOGA TRADITIE INTERVIEWS KENNIS TRENDS IMPACT KWALITEIT

WWW.YOGA.NL

24

WWW.YOGA-MASTERCLASSES.NL