Workshop Zonnewarmte Regelgeving Gerard van Amerongen vAConsult
Inhoudsopgave • • • •
Regelgeving Kwaliteitseisen Specificaties Vragen
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
• 30 minuten is kort! o Focus op toepassen o Vaak alleen aanhalen en enkele zaken eruit lichten o Focus op zonne-energie en minder gerelateerde zaken
2
Regelgeving Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
3
Regelgeving Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Algemene opmerkingen: o Meeste regels zijn van toepassing op het ‘drink’ water deel v/d installatie. o Niet alle regels zijn zon-specifiek
• Min of meer niet specifieke regels: o NEN 1010: “Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties” o NEN 1078: “Voorziening voor gas met een werkdruk tot en met 500 mbar”
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
4
Regelgeving - WaterwerkbladenRegelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Invulling van de NEN1006 o WB 4.4a: “Leidingontwerp, wachttijden, toestellen en temperatuurregeling” o WB 4.4b: “Beveiliging ” o WB 4.4c: “Zonne-energiesystemen” • Specifieke invulling voor ZE. (Deels) overlappend met 4.4a & 4.4b • Volksgezondheid en veiligheid: o Min. temperaturen: 55 oC & 60 oC voor bacteriële veiligheid o Max. temperaturen: <70 oC en mengventielen o Overdruk en terugstroom beveiligingen o Warmtewisselaars • Energie-efficiëntie: afschakelen ketel bij hoge Tze • Geschiktheid ketel: hoge aanvoertemperaturen
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
5
Regelgeving Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Drinkwaterwet: o Zorgplicht: eigenaar • Collectieve installaties: geen gevaar voor volksgezondheid • Woninginstallaties: geen gevaar voor leidingnetten
• Drinkwaterbesluit: o Specifieke eisen Legionellapreventie zorginstellingen, campings, hotels, …
• [Verwacht] Ecodesign (Zonnewarmte + naverwarmer) o Minimale eisen t.a.v. de energie-efficiëntie o Label Ecodesign Zonnewarmte + naverwarmer [verwacht]
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
6
Intermezzo - Legionella Voorkomen / 100.000
Aantal gevallen Legionella (Hicks et al, MMWR . Aug 2011 / Vol. 60, No 32)
4 3 2 1 0 -9
10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79
80 -
Leeftijd
Bovengemiddeld in de EU (/miljoen): 1) Slovenia (> 20) 2) Spanje (> 20) 3) IJsland (> 20) 4) Denemarken (> 20) 5) Italië (> 20) 6) Frankrijk (> 15) 7) Nederland (> 15) Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
Kenmerken: • Oudere en zieke mensen zijn vatbaar • Gevoelig publiek onderwerp • NL doet het niet bijzonder goed • Warm- & koud waterinstallaties zijn oorzaak (8% - 16%), • maar niet de belangrijkste oorzaak Koudwater; 0,40%
Warm- & koudwater; 8%
Koeltoren; 27% Onbekend; 56%
Watersysteem ; 3% Spa; 5% Anders; 1%
7
Intermezzo – Legionella Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Legionella en warmwaterinstallatie o Complete installatie is risicofactor • Vanaf koud water t/m douchekop o Onderhoud, beheer, gebruik zijn cruciale factoren o Componenten kunnen bijdragen (+) of voorkomen (-), bijv.: • (+) Warmteopslag tussen 25 oC en 45 oC • (-) Naverwarmer 60 oC o Warm- en koud waterinstallaties: 8 – 16% oorzaak • Zonneboiler is aandachtspunt (opslag tussen 25 oC en 45 oC (groei), maar ook vaak > 70 oC (desinfectie)) • Geen (goed) gedocumenteerde gevallen bekend voor zonneboilers, maar ook maar relatief weinig installaties. • In alle gevallen serieus nemen!
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
8
Regelgeving – Legionella Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Drinkwaterwet o Collectieve installaties o Beheer (eigenaar), ontwerp en realisatie (adviseur, install.) o Ref.: ISSO 55.2 “Handleiding Legionellapreventie in leidingwater”
• Drinkwaterbesluit o Specifieke toepassingen (bv zorg, hotel, camping, …) o Eisen aan de eigenaar (risicoanalyse & beheersplan) o Ref.: ISSO 55.1 “Handleiding Legionellapreventie in leidingwater”
• NEN 1006 o Woninginstallaties o Installateur (voorziening & handleiding), eigenaar (beheer) o Ref.: ISSO 30.5 “Legionella code voor woninginstallaties”
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
9
Kwaliteitseisen Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
10
Kwaliteitseisen Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Normen o EN 12975: o EN 12976: o EN 12977-3:
Collector Zonneboiler Opslagvat
• Kwaliteitssystemen o o o o o
Solar Keymark Zonnekeur Gaskeur NZ NEN 7120 Label gebouw
voldoen aan EN 12975 of EN 12976 Zoals Solar Keymark & NL regelgeving Geschiktheid als naverwarmer Energie efficiëntie gebouw (nieuwbouw +) Energie efficiëntie gebouw (bestaande bouw)
• Kwaliteitseisen o Breeam NL kwalificatie, CO2 prestatieladder, LEED US, GPR
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
11
Kwaliteitseisen Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• NEN 7120 “Energieprestatie van gebouwen”
EPc eis 1,6 1,4 Minimale EPc
o Eis minimale energieprestatie o Geldig voor: • Alle gebouwtypen • Nieuwbouw en ‘aanmerkelijke renovatie’ • Energielabel (nieuwbouw) (verwacht) o Maatregelen zijn vrij, zonnewarmte draagt bij o Huidige eis: <0,6 EPc punten • Zonnewarmte doet: - 0,07 tot -0,2 • Soort toepassing en collectoroppervlak o Via ‘Kwaliteitsverklaring’: • Echte prestatie telt mee. Dan is de invloed groter
1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 1995
2000
2005
2010 Jaar
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
12
2015
2020
Kwaliteitseisen Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Energielabel op woningen o Label klasse bepaald door energie-efficiënte o Energielabel verplicht bij verkoop / verhuur • Tot op heden geen handhaving (weinig aandacht particulieren) • Huurwoningen: puntensysteem, gekoppeld aan labelklasse o [verwacht] vanaf volgend jaar • Effectieve handhaving => ook van belang voor particulieren • en utiliteit o Maatregelen zijn vrij, zonnewarmte draagt bij. • < 1 labelstap o ISSO 75.1 (utiliteitsgebouwen) ISSO 82.1 (woningen) o [Verwacht] Nieuwbouw volgens NEN 7120 • Ook dan via Kwaliteitsverklaring
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
13
Specificaties Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Referentie naar methodieken: o ISSO handboek, bijlage A / B • Energieprestatie • Milieuprestatie • Economische prestatie • Zoninstraling o NPR 7976 • Energieprestatie
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
14
Energieprestatie Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Prestatie volgens voormalige subsidieregelingen: Qaux
Qpar
Qext
Qaux,ref Qsav
1,4
0,4
1,8
8,4
6,6
• Prestatie volgens NPR 7976 l/dag
80
110
140
170
200
Tk-Tw 10-60
10-60
10-60
10-60
10-60
Qvrg
6.1
8.4
10.7
13.0
15.3
Qaux
3,4
5,2
7,1
9,1
11,2
• Volgens NEN 7120 Qvrg
6000
8000
10000
12000
14000
16000
18000
20000
22000
24000
26000
28000
Qsol
5400
6700
7800
9000
10000
11000
12000
13000
13500
14000
14500
15000
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
15
Prestatiespecificatie Regelgeving | Kwaliteitseisen | Specificaties
• Prestatie volgens NEN7120 (vervolg) o Invloed op de EPc: 0,08 – 0,2 o Afhankelijk van het gebouw en de installaties
• Prestatie volgens EN 12976 o Als NPR 7976 (Qaux), maar dan voor o Stockholm, Wurzburg, Davos en Athens
• Prestatie volgens Ecodesign energielabel o o o o o
Energielabel combinatie zonnewarmte & naverwarmer Beste conventionele naverwarmer: ‘A’ Tapwater: zonneboiler: A+ => A+++ Zonnecombi: A+ Installateur zorgt voor label (wettelijke bepaling)
Workshop Regelgeving Zonnewarmte installaties
16