WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
1
Workshop: W2 in de praktijk Community building and optimism is a moral duty! Els Planckaert (vzw Kringwinkel Midwest) Bart Marichal (O.C. Sint-Idesbald/ zorg-sociale economie) Koen Oosthuyse (O.C. Sint-Idesbald/ Pas Par Toe)
Studiedag: Werk Werkt!. Ontwikkelingen in de sector sociale tewerkstelling. 27 Maart 2014
Inhoud 1. Situering 2. Maatschappelijke visie 3. Casussen: verhalen 4. Conclusies en uitdagingen • Burgers/ medewerkers: duurzame en motiverende trajecten • Organisaties: innovatieve arbeidsorganisatie • Samenleving: community building 5. Kans tot dialoog
1
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
1. Situering • • • •
Wie zijn wij? Regio Midden-West-Vlaanderen Netwerken in de regio Tracee: associatie weg van sociale economie
Wie zijn wij? •
Functies •
Els Planckaert: Adjunct-directeur vzw Kringloopcentrum Midden-WestVlaanderen
•
Koen Oosthuyse Coördinator dagbesteding (arbeid – vrije tijd) O.C. SintIdesbald/ Pas Par toe
•
Bart Marichal Directeur volwassenenwerking O.C. Sint-Idesbald (zorg – social economie)
•
•
•
•
Rollen: coachen, netwerken, bruggen bouwen, …
•
Professionele drive: sociale grondrechten
2
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Regio Midden-West-Vlaanderen
Regio Midden-West-Vlaanderen • • •
•
Ongeveer 238.000 inwoners 17 gemeenten 3 gemeenten met regiofunctie (Roeselare, Izegem, Tielt) Centrumstad: Roeselare (centrumfunctie regio)
3
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Netwerken in de regio •
• • • • • • •
Associatie Midwest: 17 gemeenten en OCMW’s • O.a. regie sociale economie lokale besturen Streekhuis Midden-West-Vlaanderen (provincie) RESOC/SERR 3 fora lokale werkgelegenheid Regionale arbeidsdienst OCMW Roeselare Netwerk arbeidszorg Midden-West-Vlaanderen Midwest-overleg V.A.P.H. PRIT: regionaal netwerk geestelijke gezondheidszorg
Netwerkdossiers in de regio • •
•
•
Consortium Arbeidszorg Roeselare Meerbanenplan (penhouder vzw KW MW): VDAB/ GTB, partners sociale economie/arbeidszorg, zorg/arbeidszorg (VAPH, GGZ), leerwerkbedrijf Doorstroom Arbeidszorg (penhouder vzw MW): partners: VDAB/GTB, sociale economie/ arbeidszorg, zorg/ arbeidszorg (VAPH, GGZ), leerwerkbedrijf Leerwerkbedrijf vzw Tot uw dienst (leerwerkactiviteiten)
4
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Tracee: associatie weg van sociale economie! • •
Ontstaan: informeel overleg vzw’s sociale economie, arbeidszorg, zorg Vzw: bedrijvengroep sociale economie Midden-West-Vlaanderen (nov. 2008): •
Vzw Kringwinkel Midden-West-Vlaandereren: SWP/ AZ/ diverse andere statuten
•
Vzw Lochting: SWP/ AZ/ diverse andere statuten
•
Vzw Werkspoor + Buurt & Co (LDE) + Par Par Toe (zorg/arbeidszorg VAPH): initiatieven van O.C. Sint-Idesbald (Broeders van Liefde)
•
Vzw Tot uw dienst: leerwerkbedrijf
•
450-tal medewerkers/ diverse statuten
•
Lancering: sept. 2009
Tracee: associatie weg van sociale economie! •
•
Uitgangspunten: •
Volwaardig burgerschap
•
Kwaliteit van leven
Missie: •
• •
Duurzame ontwikkeling sociale economie in de regio Midden-West-Vlaanderen (volledig continuum) Innoverend en divers aanbod m.b.t. producten en diensten
Gemeenschappelijke kompas
5
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
2. Maatschappelijke visie 2.1. Burgerschapsmodel 2.2. Kwaliteit van leven en arbeid 2.3. Ondersteuning (support) 2.4. Community building 2.5. W2
2. Maatschappelijke visie 2.1. Burgerschapsmodel • Gelijke rechten en plichten (cf. sociale grondrechten) •
• •
Recht op volwaardige deelname aan de samenleving
Gelijkwaardigheid Indien persoonsgebonden en maatschappelijke risicofactoren: recht op extra ondersteuning/ kansen
6
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
2.2. Kwaliteit van leven (Schalock) en arbeid •
•
8 dimensies kwaliteit van leven •
Emotioneel welbevinden
•
Interpersoonlijke relaties
•
Materieel welbevinden
•
Persoonlijke ontwikkeling
•
Fysiek welbevinden
•
Zelfbepaling
•
Sociale inclusie
•
Rechten
Gevoel van kwaliteit van leven: •
Objectieve factoren
•
Subjectieve beleving
•
Persoonlijke waarden en verwachten
2.3. Ondersteuning
7
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
2.4. Community building
8
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
2.4. Community building • •
• • •
•
Interventies op lokale niveau Aanpakken collectieve problemen (werk, wonen, onderwijs, vrije tijd, gezondheid, …) Bevorderen van burgerparticipatie Inzetten van alle bronnen in de samenleving Behouden, versterken en opbouwen van netwerken Terugverdieneffect voor de samenleving nastreven
2.5. W2 (voorstel van decreet 31 januari 2014 houdende de werk- en zorgtrajecten): 6 participatiegraden •
•
Niveau 1: sociale contacten •
Huiselijke kring
•
Welzijns- en zorgvoorziening
Niveau 2: •
Sociale contacten buitenshuis
•
Deelname georganiseerde activiteiten van sociaal-culturele en andere verenigingen of organisaties
•
Niveau 3: Arbeidsmatige activiteiten
•
Niveau 4: Activeringstrajecten
•
Niveau 5: Betaalde beroepsarbeid met ondersteuning
•
Niveau 6: Betaalde beroepsarbeid zonder ondersteuning
9
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
3. Casussen: W2 binnen een levenstraject van burgers/ medewerkers Puzzelstukken: • •
•
•
relevante persoonsgegevens: leeftijd, geslacht, persoonlijke situatie, … Verleden: • Scholing • Niveaus participatie verleden Heden: • Start traject • Diverse stappen/ participatieniveaus traject • Triumviraat: casemanager werk, casemanager zorg, (leer)werkvloer Toekomst: mogelijke opties voor de toekomst: • Droom medewerker? • Verdere traject? • Kansen/ risico’s
Casus Danny – persoonlijke situatie •
•
• •
38 jaar, woont bij zijn moeder, financieel geen mogelijkheden om zelf iets te huren BUSO – nijverheidstechnieken tot en met 5°jaar 20 jaar drugverslaving gekend Vast job – magazijnier – kwijtgeraakt (niv. 6)
10
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Casus Danny - verleden •
• •
8 jaar in BW gewerkt (niv. 5): verslavingsproblemen, medische problemen leiden tot ontslag opname 2012 opstart arbeidszorg in de kringwinkel (niv. 3) • Loopt goed • Danny heeft te kennen terug naar betaald werk te willen • Danny wil terug alleen wonen • Droom: heftruckchauffeur (niv. 5 of 6)
Casus Danny - heden •
Juni 2013 – opstart DAZ-traject (niv. 4) Empowerment: De Kringwinkel
• •
Financiële situatie, opbouw uren, uitbreiding taken
•
Realistische joboriëntatie Sollicitatietraining - problematisch
•
Zorg: psycholoog
• •
•
Aggressief gedrag
Jan 2014 •
Vaststelling herval druggebruik, vanuit AZI
•
Permanente communicatie AZI – Zorg – Empowerment en ondersteuning ambulante drugzorg
11
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Casus Danny - Toekomst •
•
•
Toekomst •
Opleiding heftruckchauffeur
•
Beschermde tewerkstelling (niv. 5)
Risico’s •
Herval
•
Psychische draagkracht is zeer zwak
Voorwaarde •
Intensief coachingstraject met permanente afstemming tussen zorg – empowerment-werkvloer
Casus: Cindy - persoonlijke situatie • •
•
• •
Cindy is 49 jaar, woont alleen, diploma hoger secundair onderwijs, hoger studies mislukken streng opgevoed, zware prestatiedruk vanuit de vader Scheiding Faalangst, weinig zelfvertrouwen, laag zelfbeeld
12
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Casus Cindy - verleden •
• •
administratief medewerker in het bedrijf van haar vader – 23 jaar Breekt met beschermde familiale situatie Droomt van job als bibliothecaris: •
Volgt opleiding bibliotheek, informatie- en documentatiekunde
•
Eerste tewerkstelling loopt in bibliotheek volledig verkeerd – proefperiode wordt niet verlengd (niv. 6)
•
versterking faalangst, afbreuk zelfvertrouwen en zelfbeeld
•
Ze komt voor het eerst in werkloosheid terecht (niv. 1)
•
Traject activeringsbegeleiding (niv. 4)
Casus Cindy - heden • •
•
•
2011 – activeringsstage – mislukt (niv. 4) Jan 2012 gestart in arbeidszorg - De Kringwinkel – 10u/week (niv. 3) Grote wens naar betaald werk, druk uit familie is zeer groot Opstart DAZ-traject (niv. 4) •
Zorgpartner: CGGZ
•
Empowerment: De Kringwinkel
•
Stagetraject: De Kringwinkel, Logistiek centrum, ‘t Roodhof
13
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Casus Cindy – Heden/Toekomst Kernelementen : •
Realistische joboriëntatie
•
Kan niet zelfstandig functioneren, geen inzicht, geen structuur brengen in werk
•
Vraagt permanent bevestiging
Toekomst: -
Beschermde tewerkstelling – SWP ? (niv. 5)
-
Probleem: scholingsgraad
Voorwaarde •
“Aangepaste” werkvloer
Casus: Kurt - persoonlijke situatie • •
•
•
Eind 30 jaar, woont samen met broer Heel klein huis, armoedig, geen eigen kamer, slaapt in zetel Veel angsten sedert zijn 20 jaar; 7 jaar thuis gewoond, zonder woning te verlaten (niv. 1) Moeilijke jeugd
14
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Casus Kurt - verleden •
•
•
•
2006: na ziekenhuisopname: dichtste arbeidszorgcentrum (niv. 2-3) 2008: arbeidszorgcentrum De Lochting, op basis van interesse tuinieren (niv. 3) 2009: kans contract sociale werkplaats/ start ‘bruggenproject’ Na 6 maand ‘bruggenproject’: contract sociale werkplaats Lochting Roeselare (niv. 5)
Casus Kurt – Heden/Toekomst Heden: •
2010: contract sociale werkplaats/ werkt in arbeidszorgcentrum Lochting Izegem (niv. 5)
Toekomst: •
•
Privé: •
wil niets veranderen aan privé-situatie
•
Zorgt met loon voor moeder en broer
Werk: wil niets veranderen (niv. 5)
15
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Casus: Marc - persoonlijke situatie •
40-er, komt uit groot gezin
•
Diagnose: licht mentale handicap met bijkomende gedragsproblemen
•
Moeder gestorven op jong leeftijd/ vader kon niet met Marc omgaan/ affectieve verwaarlozing
•
Woonde alleen met vader/ ontwikkelt verzamelwoede
•
evolutie naar kleine diefstallen, diefstallen met inbraak (niv. 1 en 2)
•
1998: internering in gevangenis tot 2006
•
•
2006: uit gevangenis naar project ‘Itinera’, intensieve woonondersteuning+behandeling voor mensen met interneringsstatuut en handicap 2008: doorstroming naar woon- en ondersteuningsproject De Drempel (intensieve, ambulante en mobiele woonondersteuning)
Casus Marc – heden •
•
2008: start begeleid werken (niv. 3) •
Interesses: fietsen, bromfietsen, werken met tuinmateriaal
•
Arbeidszorgjob zorgboerderij
•
2013: arbeidszorgjob fiets- en bromfietszaak
•
Inkomen: inkomensvervangende tegemoetkoming
Privé: •
De Drempel: woonondersteuning
•
2012: justitiële voorwaarden vallen weg
•
Bewindvoerder: geldbeheer
•
vriendin
16
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Casus Marc – toekomst •
Marc vindt dat hij veel dromen heeft gerealiseerd
•
Privé:
•
•
Wel zelfstandig gaan wonen met vriendin met mobiele woonondersteuning (De Drempel)
•
Advies: intensieve woonondersteuning noodzakelijk
•
Probleem: bij samenwonen met vriendin (beschutte werkplaats): verlies tegemoetkoming
Werk: •
Droom: doorgroeien naar betaald werk (niv. 5-6) / probleem: verlies tegemoetkoming + erkenning VAPH ‘tehuis niet-werkenden’
•
Advies: arbeidszorgjobs op basis van talenten/interesses behouden (met tegemoetkoming) (niv. 3)
4. Conclusies en uitdagingen 3 niveaus: • Burgers/ medewerkers • Organisaties • Samenleving
17
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
4.1. Burger/ medewerker: duurzame en motiverende trajecten •
Uitgangspunten trouw blijven (cf. deel 2): volwaardig burgerschap, kwaliteit van leven • uitgangspunt: talenten – vragen/dromen (vraaggestuurd) • traject is altijd een stuk van het leven van een burger/ medewerker: rekening houden met verleden, heden, toekomst • Streven naar empowerment van de burger/ medewerker • Betrekken sociale netwerk • vraagt engagement (commitment) van professionelen
4.1. Burger/ medewerker: duurzame en motiverende trajecten •
Ondersteuning: •
Triumviraat: • • •
•
•
Duurzame arbeidstrajectbegeleiding Motiverende coaching (leer)werkvloer Duurzame zorgtrajectbegeleiding
Benutten & versterken ondersteuningscirkels
Effect kwaliteit van leven: •
Tevredenheidsbevraging
•
Onderzoek i.s.m. VIVES (instrument: Werkplus3)
18
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
4.2. Organisatie: innovatieve arbeidsorganisatie •
•
Innovatieve arbeidsorganisatie beoogt: • Synergie tussen de kwaliteit van de organisatie en de kwaliteit van arbeid • Effecten: • verhoging slagvaardigheid: efficiëntie, flexibiliteit, kwaliteitsvolle werking, innovativiteit, duurzaamheid • meer actieve jobs: jobs met meer regel- en ontwikkelingsmogelijkheden voor de medewerkers Principes innovatieve arbeidsorganisatie: www.flanderssynergy.be • 4 basisprincipes: o.a. reduceren complexiteit: procesgericht organiseren: denk en doen bundelen • 9 principes voor effectief teamwerk/ zelfsturende teams
4.2. Organisatie: innovatieve arbeidsorganisatie •
Motiverende (leer)werkplekken: plekken met focus op kwaliteit van arbeid •
•
•
echte leerwerkplekken in de samenleving: focus op nuttig werk motiverende coach: •
talenten ontdekken en ontwikkelen
•
ondernemerschap
bondgenootschap met arbeidstrajectbegeleider en zorgtrajectbegeleider
•
actieve jobs/ taken: motiverend voor de medewerker
•
teamwerk
19
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Actieve jobs •
Actieve jobs: model van Karasek: • Stressrisico’s minimaliseren • Leermogelijkheden maximaliseren • Regelmogelijkheden en regelvereisten
B Leermogelijkheden Regelvereisten/Werkdruk
Laag
Hoog
Zinloos werk (low strain)
Actief werk
Passief werk
Slopend werk (high strain)
(controle)
Regelm ogelijkheden
Hoog
Laag
A Stress risico's
20
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Teamwerk: lean and mean Principes: teamwerk: • Vakmanschap bundelen • Organiserend vermogen • Samenwerken • Resultaatsgericht werken (teamresultaten)
21
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
4.3. Samenleving: community building • • •
Netwerkorganisaties en netwerken van organisatie Financiering Social return on investment
Netwerkorganisaties en netwerken van organisaties •
•
Netwerkorganisatie (o.a. Herman Roose: managen van een netwerkorganisatie) •
Organisatie als levend systeem
•
Organisatie als open systeem
•
Organisatie in de samenleving: co-evolutie
Gerichtheid organisatie: 4 types van organisaties Sterke interne gerichtheid Weinig externe gerichtheid
Versteende organisatie
Adaptieve organisatie
Stervende organisatie
Baanbrekende organisatie
Sterke externe gerichtheid
Weinig interne gerichtheid
22
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Netwerkorganisaties en netwerken van organisaties •
Netwerken van organisaties: • Gemeenschappelijke missie en visie op netwerkniveau • Transparante en efficiënte organisatie van het netwerk (middelen, communicatie, methodieken, …) • Netwerkovereenkomst • Basis: vertrouwen (hangt meestal af van personen (met mandaat)
Financiering •
• • • •
Regionaal: op basis van aantal inwoners (cf. burgerschapsmodel) Netwerkniveau Persoonsvolgend Voldoende Intersectoraal
23
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Social return on investment •
•
Wat is de maatschappelijke meerwaarde of ‘return’ van investeringen in arbeid en ondersteuning op maat? Ontstaan: V.S. jaren ’90 (Roberts Enterprise Development Fund): doel: wat is het rendement van een investering in een project en/ of sociale onderneming
•
Of: als ik 1 euro investeer in een sociaal project, hoeveel sociale euro’s levert dit dan op?
•
•
Europa: 10-tal jaar/ Nederland: ‘10/ Vlaanderen: ’11
•
Diverse onderzoeken
•
Moeilijkheid: inschatting bepaalde effecten
Social return on investment Balans arbeid: • Investeringen: Burger/ medewerkers:
• •
Indien van toepassing: vervangingsinkomen
Organisaties
• •
Werkvloer: afhankelijk van aard project: • •
Subsidie personeel Subsidie werking
•
Arbeidstrajectbegeleiding
•
Zorgtrajectbegeleiding
24
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
Social return on investment Balans: • Sociale winst: Producten & diensten (brede zin van het woord)
•
Burger/ medewerker:
• •
Loonvorming i.p.v. vervangingsinkomen
•
Participatiegraad: • •
•
Stimuleren participatie Verhogen participatiegraad (daling investering samenleving)
Effect kwaliteit van leven (cf. 8 dimensies): • •
Daling nood professionele ondersteuning Daling gezondheidskosten (lichamelijk, psychisch)
Keep it local!
25
WS5 - Bart Marichal - W2 in de praktijk def
5. Kans tot dialoog Vragen? Suggesties?
Dank voor uw interesse! Als je binnen een jaar wil oogsten, zaai dan graankorrels. Als je over 10 jaar je investering wil zien, plant dan bomen. Als je levenslang vruchten wil plukken, ontwikkel dan mensen en laat ze groeien. Lao Tse
26
