Workshop Centrumplein Emmen Van invullen naar betekenis geven Woensdag 7 december 2011
Inleiding Een warme ontvangst door Peter van Dijk op zijn nieuwe kantoor in De Weijert. Een mooi voorbeeld van wat de potentie van De Weijert is. De invulling als ‘brede’ kantoorlocatie waar het kantoor een creatieve plek is en waar ook meetings en workshops plaatsvinden, laat zien dat de belevingswaarde van De Weijert versterkt kan worden en meer potentie in zich heeft. De waarde van deze plek wordt duidelijk door het serveren van verse koffie met lekkers van de benedenbuurman en de erwtensoep van de “buurman” om de hoek. Hans Bartels heet de aanwezigen van harte welkom en dankt hen dat zij de uitnodiging van de Rabobank hebben aangenomen om mee te denken over deze belangrijke centrumopgave. De Rabobank heeft deze opgave geïnitieerd omdat zij met haar huisvestingsopgave bezig is maar bovenal omdat zij als coöperatie op een actieve manier de stad wil versterken. Gaat het de stad goed, dan gaat het de Rabobank immers ook goed. Concire heeft de opdracht gekregen om de betekenis van het centrumplein nader te onderzoeken, wat betekent deze stedelijke ruimte voor Emmen? David Tuinzing zal de bevindingen van de analyseronde presenteren. Op basis hiervan zal een plenaire discussie plaatsvinden. Van centrumplein naar foyer Wat is nu de betekenis van deze plek? Welke potentie heeft deze locatie en wat kan de invulling ervan voor de stad betekenen? Om hier zicht op te krijgen is Concire dit proces gestart met het interviewen van de aanwezigen. Al snel bleek dat het verbinden van belevingspark met het centrum van Emmen een hele opgave is, maar wel één die wezenlijk is voor een krachtig Emmen. Maar er is meer aan de hand. Het centrum van Emmen staat onder druk, een toename van het internetwinkelen, een niet goed functionerende winkelrouting, een krimpende bevolking en de verhuizing van de dierentuin naar wat nu de rand van het centrum is, zijn actuele zaken die spelen. Daarnaast staat de stad Emmen voor een herbezinning op de economische kracht van de stad. De industrie kalft af, maar op welke kracht de economie voortdrijft is nog onduidelijk. De vernieuwing van de dierentuin is essentieel, een goed functionerend centrum ook, maar de stad moet daarnaast op zoek naar een bredere basis om de werkgelegenheid van de stad naar de toekomst toe in stand te houden en te versterken. Vanuit dit gegeven is het belangrijk al deze opgaven niet te bezien als afzonderlijke projecten maar moet gezocht worden naar een verbindende meerwaarde. Werk niet aan de zoveelste spikkel op de donut, maar zorg ervoor dat deze spikkel verbonden wordt met de kernwaarden van de stad en waarde toevoegt aan de stad als geheel. Deze plek is prominent gelegen en heeft de potentie meer te zijn. Om hier concreter over te kunnen worden, maken we eerst de stap naar de stad als geheel. Waar ligt de kracht van Emmen? De stad heeft een prachtige landschappelijke basis, een rijke natuurlijke omgeving die al honderden jaren geleden bewoners aan dit gebied heeft verbonden. Daarna zijn de kolonisten naar dit gebied getrokken om het veen te ontginnen en een bestaan op te bouwen. Dit waren de armsten van de armsten, mensen met weinig eigenwaarde. In de volgende ontwikkelingsfase van Emmen zijn er op last van de overheid industrieën in Emmen neergestreken die voor de werkgelegenheid zorgden.
Workshop Centrumplein Emmen d.d. 7 december 2011
Pagina 1 van 6
Nu staat Emmen voor een volgende fase in haar ontwikkeling. Maatschappelijk zien we de trend van terug naar de oorsprong, authenciteit, het herwaarderen van intrinsieke waarden. Het is logisch als Emmen in navolging van deze maatschappelijk trend terugkeert naar haar eigen kracht. Terug naar de basis, terug naar de natuur. Met deze herwaardering van de bestaande waarden ontstaan nieuwe perspectieven voor een economisch krachtig Emmen. Het wiel der ontwikkeling leidt ons naar een nieuw toekomstperspectief wat we Natuurstad Emmen noemen. Een verweving van natuurlijke en stedelijke waarden die niet alleen fysiek maar ook programmatisch betekenis krijgen, zodat er een voedingsbodem voor nieuwe economische draagkracht gaat ontstaan.
Als we vanuit het perspectief van Natuurstad Emmen afdalen naar het centrumgebied dan ligt het centrum van Emmen precies in de taille van de Natuurstad. Op relatief korte afstand van elkaar liggen twee waardevolle landschappen de es en de beboste zandrug met het centrum als verbindende schakel. Op de plek van het centrumplein komen stad en landschap letterlijk/fysiek bij elkaar, daarmee krijgt deze plek niet alleen betekenis in de zin van het verbinden van het belevingspark met het centrum van Emmen, maar ook als plek waar natuur en stad samenkomen.
Workshop Centrumplein Emmen d.d. 7 december 2011
Pagina 2 van 6
Het oude assenkruis als drager van het sterke centrum van Emmen komt met het verplaatsen van de dierentuin onder druk te staan. De oost-westverbinding is geen vanzelfsprekende meer. Kijken we een schaalniveau hoger dan zien we een nieuwe oost-westdrager ontstaan, die van de landschappen buiten de stad, nl. de es en de zandrug. We noemen deze drager van natuurwaarden de Groene Loper, het is zaak deze betekenis te geven, hier ligt je onderscheidende kracht als stad. Dit zijn kwalitatieve ruimtes met een ontmoetingsfunctie voor bewoners, bedrijven en bezoekers. De groene loper valt uiteen in diverse stedelijke ruimten die elkaar niet beconcurreren maar juist versterken. Een veelvoorkomende vraag die ons is gesteld is, wordt het centrumplein het nieuwe hart van de stad? Wij denken van niet, het hart is waar het leven is, waar de oorsprong zit Dit neemt niet weg dat het centrumplein een heel belangrijke plek is voor de stad, het is de ontvangstruimte van de stad: wij noemen deze plek de Foyer van Natuurstad Emmen. De foyer als metafoor voor een stedelijke ruimte die de voorbode is van hetgeen de stad te bieden heeft: de direct aanpalende functies maar ook de stad als geheel en de omgeving. Hier laat Emmen haar kracht zien, de showcase van Emmen. De foyer is geen bestemming op zich maar wordt aangedaan in relatie tot een andere activiteit: een bezoek aan het belevingspark, het winkelcentrum, de omgeving van de stad. Op bepaalde tijden stroomt de foyer vol (voordat de voorstelling aanvangt), maar delen van de dag is de foyer ook leeg. De foyer is zelf als ruimte ondergeschikt en kan indien gewenst in gebruik genomen worden door aanpalende functies. Hoe deze foyer precies gaat werken en er uit gaat zien is onderwerp van nadere studie. De vraag voor nu is kunnen we ons hierin vinden met elkaar?
Workshop Centrumplein Emmen d.d. 7 december 2011
Pagina 3 van 6
Plenaire discussie In een plenaire discussie proberen we de opgave scherp te krijgen. De discussie spitst zich snel toe op de gigantische ruimte die er ligt tussen het winkelcentrum en de entree van het belevingspark. Een plein vraagt om wanden, die zijn er nu niet. Het blijkt dat de ‘wand’ van de dierentuin vastligt, deze kan niet richting het plein opgeschoven worden. De wand van De Weijert zou wel naar voren mogen waardoor de ruimte verkleind kan worden naar 70 meter. Het woord evenementenplein is ook al gevallen, vreselijk. Het lijkt goed om het ‘pleindenken’ even los te laten en voorwaarden te stellen over de opgave die speelt rond het plein: - Het verbinden van de dierentuin met het centrum van Emmen is essentieel, daarbij moet sprake zijn van economische draagkracht. - Denk vanuit meerdere perspectieven: wat is het beste voor de stad, maar ook wat wil de klant/ gebruiker? - Denk in onderscheidende kracht: waarmee kan je bezoekersstromen verleiden om te mengen? - Denk in stimulerende crossovers als combi-tickets, gezamenlijke marketing. - De huidige achterzijde van De Weijert moet een voorkant worden. Ook kwamen er al ideeën voor de inrichting boven tafel: - Benut de traverse als afscheiding van de grote ruimte. - Gebruik de kernwaarden natuur, cultuur en dieren voor de betekenisgeving van deze stedelijke ruimte. - Zie dit als de voortuin van Emmen. De opgave van het centrum van Emmen speelt ook. Hier moeten de nodige ingrepen gedaan worden om het winkelcentrum ‘toekomstbestendig’ te maken. De beleving van De Weijert moet anders. Peter van Dijk heeft hier al ideeën over. Hij is voor een concentratie van al het Emmens winkelareaal in het centrumgebied, dus ook de grotere formules vanuit de industriegebieden. Concentreren is de enige remedie in deze zwakke economische tijd. Deze tijd zou niet moeten leiden tot het krampachtig vasthouden van de bestaande voorraad, durf te innoveren. Een uitbreiding van De Weijert heeft als resultaat dat je een voorkant aan de foyer kunt realiseren. Hier zou je moeten inzetten op het toevoegen van belevingswaarde. De komst van een keukenzaak met een topkok die kookworkshops houdt en in de avonduren een restaurantsetting creëert. De werelden van het belevingspark lopen door in de foyer waar een verswereld de anonieme gevel van AH kan opluisteren. Denk in het model van de omgekeerde stad. Emmen moet zich onderscheiden, alleen zo kan ze de concurrentieslag in deze krimpende regio winnen. De combinatie van stedelijke met natuurwaarden is op zich niet verkeerd, het moet alleen niet ten laste gaan van de economische dynamiek die noodzakelijk is om de verbinding te leggen. Het idee om de traverse in te zetten voor een bijzondere trekker wordt omarmd. Ponte vecchio wordt als voorbeeld genoemd.
Conclusie Al met al een goede waardevolle discussie. Het blijkt zinvol om met elkaar inzichten en opgaven te delen, er ligt een duidelijk gemeenschappelijke opgave die alleen met elkaar opgelost kan worden. Het begrip foyer kan voldoen, we verstaan daaronder: - voorgebied van Emmen en omgeving - mooie aantrekkelijke inrichting - dichterbij elkaar brengen van de twee werelden - zet in op tell+sell
Workshop Centrumplein Emmen d.d. 7 december 2011
Pagina 4 van 6
Diagnose De conclusie die we stellen is dat de opgave groter is dan het invullen van deze plek. De plek heeft potentie om Emmen voor de lange termijn sterker te maken. Mits we nu de juiste keuzes maken en geen dingen doen die toekomstige ontwikkelingen onmogelijk maken. Concire heeft na afloop van de workshop de opgave in een breder perspectief geplaatst. We stellen vier stappen voor:
Stap 1: versterken van de entree van de stad Nut het bronpunt (1000 pp bij het centrum) uit, dit is de entree van stad en omgeving. Zet in op duidelijke route en gezamenlijk entree van aanpalende functies en stad & omgeving. Stap 2: verbinden belevingspark en centrum Emmen Deze twee belangrijke elementen moeten vanuit één denkwereld met elkaar verbonden worden. De opgave ligt in het mengen van bezoekers centrum / dierentuin. Rol stadstheater is hier ook belangrijk in. Stap 3: vernieuwen oost-westdrager De plek is meer dan een verbinding tussen twee werelden. Het is een onderdeel van een wezenlijke stedelijke drager die nader uitgewerkt zal moeten worden. De stad zal vanuit deze drager voor de lange termijn versterkt moeten worden. Deze plek als foyer van Emmen en omgeving voegt waarde toe aan de stad, waardoor ook bewoners en misschien wel nieuwe bewoners zich aan Emmen verbinden. Stap 4: verweven stad en landschap Emmen heeft een kans om zich te onderscheiden door stedelijke en natuurlijke waarden met elkaar te verweven waardoor een uitzonderlijk centrummilieu tot stand komt, wat Emmen voor de lange termijn versterkt.
Workshop Centrumplein Emmen d.d. 7 december 2011
Pagina 5 van 6
Deze stappen zien we als verschillende ‘lagen’ die in de Foyer betekenis moeten gaan krijgen. De kracht van de aanwezigen van deze avond is hierbij onmisbaar. Daarnaast zal aan stap 3 en 4 meer richting moeten worden gegeven. Een mooie opgave voor de volgende fase. Aanwezigen: Dierentuin Emmen Gemeente Emmen Gemeente Emmen Gemeente Emmen Adviseur voor theater Ondernemer Emmen-Noord Ondernemer in De Weijert Ondernemer in De Weijert Peter van Dijk projects Rabobank Emmen Coevorden Ten Cate Hotel Concire Concire
Workshop Centrumplein Emmen d.d. 7 december 2011
Frankwin van Beers Harry Hoefsloot Marlies Holwarda Gerrit Nijhuis Jes van Peer Jos Schomaker Dick Foorthuis Peter van Dijk & Pieter Alkemade Hans Bartels Hans ten Cate Annemieke van Doorn David Tuinzing
Pagina 6 van 6
