WOORDJE VAN DE VOORZITTER

ALS ICE CAN HEEMKUNDIGE KRING V.Z.W. ARENDONKS HEEMNIEUWS JAARGANG 19 - NUMMER 3 - DECEMBER 2014

ARENDONKS HEEMNIEUWS - jaargang 19 - nr. 3 - december 2014

WOORDJE VAN DE VOORZITTER Beste lezer, In de eerste plaats wil ik de bijna 240 nieuwe lezers van ons heemnieuws van harte welkom heten. Onze retrotentoonstelling over het Bemdfestival in oktober heeft onze kring inderdaad bijna 240 nieuwe leden opgeleverd ! Daarmee hebben we voor het eerst in het bestaan van onze kring niet meer dan 300 of 400, maar meer dan 500 leden. Dat dit een onverhoopt succes is, hoeft geen betoog. We hopen uiteraard dat iedereen veel plezier zal beleven aan het lezen van ons heemnieuws. Maar ik ben er zeker van dat iedereen wel iets zal vinden dat hij of zij interessant zal vinden om even te lezen in deze donkere dagen rond Kerst. En met dit heemnieuws ronden we alweer een jaar af waarin er binnen de kring van alles werd georganiseerd. Denken we maar aan de activiteiten rond de herdenking van WOI, de eerder genoemde Bemdtentoonstelling die meer dan 800 bezoekers trok, onze maandelijkse opening van het heemmuseum, de bezoeken op aanvraag van verschillende groepen aan ons museum, … Maar ook achter de schermen is er weer heel wat gebeurd: we zijn begonnen met het digitaliseren van onze collectie van meer dan 7.000 bidprentjes en doodsbrieven, onze grote formaten werden met speciale apparatuur gedigitaliseerd, er werd begonnen met het opstarten van een plan voor een totale make over van ons museum die we hopelijk in 2016 kunnen realiseren, … U ziet het: de Arendonkse heemkring bruist als nooit tevoren. Een uitgebreide werking vergt evenwel vele helpende handen. En hoewel er zich de laatste 2 jaar al nieuwe mensen hebben gemeld om mee te draaien in onze werking, blijft het een constante opdracht op zoek te gaan naar nieuwe actieve leden. Mocht je dus zin hebben om een handje te willen toesteken (gaande van klussen, over het digitaliseren van ons archief en het schrijven van artikels tot het gidsen van groepen) laat het ons dan zeker weten ! Je bent meer dan welkom. Ondertussen wens ik iedereen fijne feesten en het allerbeste voor 2015 ! Bart Vosters Voorzitter

Illustratie op voorpagina - Binnenzicht oude kerk (voor 1904)

HEEM- EN SIGARENMAKERSMUSEUM Open elke laatste zondag van de maand tussen 14 en 17u. Om 15u is een rondleiding met gids mogelijk. INKOM Leden gratis - niet leden 2€ RONDLEIDINGEN Rondleidingen op andere data kunnen ook op afspraak via onderstaande contactgegevens p. 2

REDACTIE Guy Van Deuren

GENEALOGIE Opzoekingen zijn mogelijk elke eerste donderdag van de maand tussen 20 en 22u CONTACT Molenwiel 37 - 2370 Arendonk www.heemkringarendonk.be [email protected] 0032 (0) 477/25.32.95


ONZE TELJOORLEKKER … OF HET ‘ARENDONKS WOORDENBOEK’ ONZE TELJOORLEKKER GENIET VAN ZIJN PAP OP DE BOERENBRUILOFT. WAAR HAALDE PIETER BRUEGHEL DE OUDE ZIJN INSPIRATIE? WAS HET IN ARENDONK? MISSCHIEN WEL …

WOORDEN

EN ONS ‘BIJDEHAND’ MANNEKE HOORT DE MENSEN VERTELLEN EN ZIJN ARENDONKSE TAALSCHAT WORDT KEER OP KEER WEER UITGEBREID.

Vessen Hielen Bessemen Niet stil zitten Kéél Kiel Kèèl Keel A-erderen Overeenkomen Tetsen Licht spelend slaan Bospuijper Goudhaantje Stöpke Dobber aan vislijn

Aongemakt zen Met iets op het lijf zitten, met een permanente kwaal zitten Snubbers Snoepers Rissenaissie Redenering Bloaien Geld opstrijken Riggels (rils) Plooien; tramrail Kwebbeke Vogeljong Pjer(e)man Ruiter

UITDRUKKINGEN Iemand achterut dun » Iemand te kort doen, niet zijn recht

Sijn hiefaaizers zijn afgetroeke » Hij is opgegeven, hij is ongeneeslijk ziek

Het dak afsloagen » Het dak isoleren

Eun kaar geus moaken » De dissel van een kipkar tussen de wielen verdraaien

Den dup zèn » Het slachtoffer zijn Mut dè èèt? » Moet dat echt zo? Oan kötsten ènje trè-eu » Moeten toegeven Iemanten met zeun tanden int gat loaten hangen » Zijn tanden uit kloppen Kop over gat binne rolle » Hals over kop binnen komen Huw ga dè in de goare? » Hoe verloopt dat?

Boven eijer liggen » Opgebaard liggen na overlijden Noegninekèr ! » Niet nog eens ! Ze zen der gekommen » Ze zijn geslaagd in ‘t leven Zeuhn lèèr oantrekke » Zich klaar maken om op te stappen (zijn schoenen aandoen) Hai zit-er jellek eut » Hij ziet er niet goed uit, hij is ziek Rene Claessen, red.

p. 3


EEN GIFT AAN HET HEEMARCHIEF - VUURKRUISER FRANS STEEMANS We ontvingen van de gezusters Augusta en Maria Van Camfort een Guldenboek Der Vuurkaart en de medailles van oud-strijder 1914-1918 Frans Steemans.

Het Guldenboek Der Vuurkaart is een uitgave van het Uitgevershuis J. Rozez te Brussel. Men startte met deze uitgaven in de jaren dertig tot 1940. Er werden 8 edities uitgegeven (8 in het Nederlands en 8 in het Frans). In het boek staan namen en foto’s van oud-strijders 1914-1918 die een vuurkaart bezaten. Om het boek te kunnen ontvangen en om in het boek vermeld te kunnen worden moest men een formulier invullen. De onderscheidingen die de oorlogsveteraan ontvangen had, werden vermeld met het voorleggen van de nodige bewijzen en betaling van om en bij de 300, -Bfr. De opbrengst van het boek betekende steun voor het “Fonds der grootse verminkten en invaliden”. Op één van de eerste bladzijden van het boek kan je de vuurkaart terug vinden van de persoon die dit boek welverdiend heeft aangekocht. Het is tevens een kopie van de vuurkaart die de oud-strijder op zak heeft. Aan de vuurkaart waren voordelen voor de oud-strijder verbonden: 75% korting op trein, tram en bus in België. Terugbetaling

p. 4

van medische consultaties bij artsen en (gedeeltelijke) terugbetaling van medicatie op voorschrift. Hiervoor waren specifieke formulieren ter beschikking. Tijdens hun periode aan het front hadden de militairen frontstrepen ontvangen, vanaf hun 45ste kregen ze hiervoor om de drie maanden een rente uitbetaald waarvan het bedrag afhankelijk was van het aantal frontstrepen. In het boek kan je een korte samenvatting over de Eerste Wereldoorlog terugvinden, gekoppeld aan de geschiedenis van de regimenten. Dit vormt al een eerste interessante literatuur om deze oorlog te bestuderen. Na de geschiedenis van het regiment kan men foto’s vinden van militairen uit dat regiment, die dit boek hadden aangevraagd. Alleen zij die de Eerste Wereldoorlog overleefden werden vermeld in dit boek (op enkele uitzonderingen na). (Ten Boome) Iedere vuurkruiser ontving met het boek ook een Plaque met zijn naam persoonlijk op vermeld. In het geval van deze schenking gaat het dus over Steemans Frans. Daarnaast werden ze ook gedecoreerd met het vuurkruis. Tevens kon men lid worden van de Nationale vuurkruisenbond. Wanneer de oud-strijder dan stierf, werd er op zijn graf een groot vuurkruis aangebracht, een mooi gebaar, dat nu nog steeds een teken is voor de voorbijganger: “Herinner u, hier ligt een oud-strijder 14-18.”


In dit Guldenboek der Vuurkaart uit 1938-1939 vind je allemaal foto’s terug van oud-strijders. Het boek van deze gift bevat verschillende oud-strijders van ons dorpke, Arendonk: De Proost Gustaaf, Janssen August, Maes Karel, Beirens Remi, Jacobs Jozef, Van Laerhoven Louis, Maes Adrien J., Van Otten Jan, Van de Ven Jan B., Hulselmans Louis, Verschueren Jan-Baptist en Steemans Frans Pierre. Tevens ontvingen we de medailles van Frans Steemans waaronder het oorlogskruis met palm, het vuurkruis, de herinneringsmedaille en de overwinningsmedaille. Franciscus Petrus Steemans werd te Arendonk geboren ter streke Koeistraat op 19 juni 1894 om 4 uur ’s namiddags als zoon van Franciscus Steemans, daglooner en Maria Berthilia Gevers.

Uit een eerste blik op de vuurkaart van Frans vooraan in het Gulden Boek der vuurkaart leren we dat Frans bij de lichting (de klas) van 1914 hoorde en vermoedelijk op 21 september 1914 met de andere jongens geboren in 1894 werd opgeroepen. Deze jongens vertrokken met de eerste tram uit Arendonk. Zij werden vrijwel direct naar Frankrijk gestuurd, waar ze hun militaire opleiding kregen. Frans krijgt het immatriculatienummer S/5057. Op 18/02/1915 is de opleiding ten einde en vervoegt hij de 6e linie aan het front tot en met 31/12/1916. Dan volgt er een reorganisatie van het leger en van 01/01/1917 tot en met 11/11/1918 is hij ingelijfd bij het 16e linieregiment. Voor deze periode aan het front krijgt hij 7 frontstrepen. Daarnaast wordt hij gedecoreerd met het Oorlogskruis met palm, de Zegemedaille en de Herinneringsmedaille 1914-1918.

Wij, als heemkring zijn dan ook dankbaar voor deze gift van de zusters Van Camfort. Maria De Bie Illustraties bij dit artikel: Archief Heemkundige Kring Als Ice Can Bibliografie: Verlinden, M. (sd). Ten Boome. Opgeroepen op maart 28, 2014, van www.tenboome.be: http://www.tenboome.webruimtehosting.net/guldenboek/Guldenboekprojecttotaal/guldenboek.htm www.tenboome.be. (sd). Opgeroepen op maart 28, 2014, van http://www.tenboome.webruimtehosting.net/IIZludr/node/1958

p. 5


SIGARENFABRIKANTEN IN BEELD In dit heemnieuws gaan we verder met de firma Lenaerts-Schillebeeckx die gevestigd was op het Begijnhof te Arendonk. We zetten de sigarenmerken Patron, Select en Biscops in ‘the picture’. Dit laatste merk verwijst naar de spionagedienst die actief was in de eerste wereldoorlog en in Arendonk zijn wortels had. Arvid Van Gorp & Guy Van Deuren

p. 6


ZEG JOM Mi de vélo Herre gallie ’t ok gezien, ikke wel. Euht stoend in de gezet, dus ’t zal wel woar zen. En der woer tog perfors gezéét det nèw goenk durgoan. Mer ’t zal er genne van zèn. Nie vur déés joar. Pesjensie,… mèr tog… ’t is zund want ’t zoe euhn grellige verbètering gewist zen. En ok plezant vur de nief mannen van het gementebestuur al zoet dan tog noeg vur euh growet déjel het wèrek gewist zen van diej detter nimmer oan zen. Allè… Tis zouwe wa tussenin want der zender ok noeg van de vurrigen die dètter nèw noeg oan zèn. Ge wittet allegèr zoeguwd as ik huw dètter mi sta. Oep déjen plek zoet dus klèèrkommen, en oep dander plek ni. ’t Hè zouwe al héjel wa sapperasse gekost, en ‘tis van deuhn éjenen nè den andere gegoan, en zouwe witter nè geman nimmer huw dèt ’t vèreke gebonnen ligt en ok ni wien dèt eigelèk verklöt hè. De gepensjenéérden ruwpen allank dèsse nimmer van pad kunne zoender dèsse euhn howege brug over mutte. Allè. dè ruwpen ze vur dèsse vertrèkken want asse de höwege brug over gerakt zèn, dan wordter nimmer geruwpen, mèr gefleuhsterd oemdesse alleger mutten haaigen van het dèwwen. Guwt dèsse segewoerig elletrikke véloos euhtgevonnen hemmen. Mèr dè is dan wir de owerzoak desse weijer mutten raaijen oem èèt muug te worre. Dus aaigelèk isser ok wir neuh goeije kant oan mi diej howege bruggen oemdèche tog wir muug toois kunt kommen. Want… asge na ’t vélo raaien deuhn hof noeg mut goan oemdun om verdint te hemme oem in den zeurreg te muege goan zitte, dè trekter dan ok wir ni oep. Mèr ’t stond in de gezet dèt noeg nie euhtgemakt is dètter neuh vélopad komt nèr brug zes. De véloraaijers van de gepensjenéérden hemme dè al in vette letters oep hunniejen brief stoan (mèr woar ist talderes van sinterkloas). En daawers van de kinne-euhs diej oep de Klosjterboan net school goan diej zen ok oep zuuk nèr neuhn hèllegen diejen dè vur déés wonder sta. Want ’t wil nie lu-euhn zoende spesjale tussenkomst. Tis al neuh kèr gewist dètter twééje aaigenèèrs dwaaijes lagen, en durre grond nie wilnen afgéven. Tis al ne kèr gewist dè diej van de previncie doechten dèsset bèter koessen, mèr tuwn goenket ok nie vurooit. Nèw is wir oeppernief de gement diej dèt mut dun, en ‘tzoetter van gekommen zè. Tis euhn kwestie van verandere, snapte. Mèr nèw muege de bouwmen wir nie weg. Zouwe stoennet tog in de gezet. Ni dèt geman wis dè doar bouwmen stoennen, diej stoan dèr al héjel lank, over de graat stoan der noeg veul méjer. Allewel dèt gezéét mut

worre dèt wel wa hè….’t Zicht van de bouwmen dan. Als de zon zoe het schènt lek as peséje zomer, dan hègget toch wa asge in de loemmer kun raaien mi de vélo. En vur de voegeljes hègget ok wa, en die verschieten segewoerig ok nimèr van diej roar kleuren oep de brug van brug zes. Tis wad è véloraaijen. Azzekik nèw over diej houwege bruggen raaij dan muttik noegalis oan meuhn scheuhnvoader denken. Tuwn dè deuhn oorlog euhtbrook is diejen mie euhn poar moaten oep de vlucht gesloagen en diej zèn toet in ’t zooiden van Frankrèk gerakt. Allesbèjééjen nie zoe rap as den Deuhts zèllef. Mèr zallie zèn mie hunniejen boanvélo ok nog trug toois gerakt, en tuwn han ze de went nie van aeren. Main scheuhnvoader, dè wèèr dèr éjenen van vollek van “(Do)- Minne-euhs” met tgeen dè diej tuwn klèèr gespeult hèmmen wèèr nie van minne-euhswèrek. Ast mut, dan kan neuh minjs veul. Het mut zellefs gennen oorlog zen èn dan denkik oan die slirten venten diej vrugger mie de vélo nè den Hollandeer oepoan réjen, oemdoar tien ujeren sigèren te goan oeprolle. En asse dan soaves toois kwampen, woar dèt ‘tkot vol joeng zaat, woar dèche mi moeite vur allemoale neuh stuwl hat, dan krégen die mannen noeg gènne stress. Dè was euh stèrek ras zoek denken. Komtet er nèw of nie. Diej vant nief zengen van “joa”, tga deur, en dan zalt zouwe wel zèn. Asget nie geluift dan ist mèr zouwe. Mèr kekt mèrris nèr brug vaaif. Doar zèn ze bizzig. Doar lingen de bouwmen euhver en ge kunnet noeg nie zien oemdet né noeg neuh growete rommelhoup is, met doar ga de brug lègger worre. Allè.. vur de véloos tog want ze goan doar twééje verlengstukken aonhangen oan wirskanten. Allè, wa zengekik nèw...gén verlengstukken want tis in de brette dèsse diej stu(kk)euhn doar oan goan hangen oem der slangs over te raaien, mer in de dipt zalt dan vur de véloraaiers ni zoe houweg zèn as nèw oemdè de vluwer van dè verlengstuk nie zoe houweg ga kommen ast boevenste (de zolder zoek zengen) van de brug woar dè dottoos over goan mutte raaien. Tga ferm worren, denkik. Eèt iet nief. Hopelèk zetten ze dèr nèw gen kleur oep woar dè de voegeljes neu schrik van pa(kk)en... Messchin kunne ze ok noeg zeurrege detter euhn goot neffes dè nief geduuwn komt oemt zwéjet te loate weglouwpen van de véloraaiers diej mi dèr kebassen van reuzelmèt kommen. Diej inzenjeurs mutten tog oan veul dings denken éjer dèt alleger gemakt is. Mer tzoe tog best zen detter oan brug zes nèw is èèt wèèrek van gemakt wordt. néjvanjanvandenbos

p. 7


APIKS - THEODOOR WOUTERS Sommige mensen lopen in hun omgeving in de kijker. Dat gebeurt soms gewild na veel persoonlijke moeite of bij anderen toevallig door hun gewoonten. Sommige vallen op door hun rijkdom of door hun prestaties voor het algemeen belang. Ze zijn belangrijk voor de maatschappij of vallen op in de samenleving door hun lengte, aanleg of bekwaamheden. Anderen worden dan weer genadeloos te kijk gezet door een onverdraagzame gemeenschap. In praktisch alle gevallen zegt dat veel over de man of vrouw in de spiegel, en ook veel over de kijker en het milieu waarin hij beweegt. We gaan hier verder met de nieuwe reeks met ... APIK’s - Arendonkse personen in de kijker. Theodoor Wouters

In de lijst van opmerkelijke Arendonkse figuren is Theodoor Wouters een persoonlijkheid die “met stip” in dit rijtje past. Het langste deel van zijn leven woonde hij in Weelde en alhoewel hij bepalend is geweest voor de gang van zaken in ons dorp zullen weinigen hem kennen, of zelfs maar een vermoeden hebben van zijn bestaan. Hij was een Kempische politicus van katholieke strekking, die op het niveau van de provincieraad moest opboksen tegen de hautaine, Franssprekende collega’s uit de Antwerpse periferie. Die waren meestal van adel, of hadden (wilden) er een band mee. Wouters kwam uit het Kempense hinterland

p. 8

en behoorde duidelijk niet tot die kliek. Hij was provincieraadslid van 1845 tot 1873, en zijn aanwezigheid daar was geenszins onopgemerkt. Theodoor Wouters werd geboren in Arendonk op 17 oktober 1807 en stierf in Weelde op 11 oktober 1873. Zijn ouders waren Dominicus Wouters en Anna Mundelaers. Hij werd notaris in Weelde en verhuisde naar dat dorp, waar hij trouwde met Anna Van Roy. Deze was de dochter van Henricus Van Roy, die kuiper was van beroep. Haar moeder was Henrica De Doncker. In 1830 was Wouters duidelijk een patriot. Hij werd commandant van de burgerwacht van het kanton Arendonk, die onder zijn leiding van 1830 tot 1839 de grens bewaakte, toen België en Nederland nog in staat van oorlog waren. In Weelde ging hij al vlug in de lokale dorpspolitiek. Zo werd hij in 1836 gemeenteraadslid, in 1845 lid van het schepencollege. Bij het overlijden van burgemeester De Bondt in 1849 werd hij burgemeester ad interim benoemd. In 1839 was hij ondertussen ook benoemd tot provincieraadslid. Hij was terzelfdertijd ook opzichter voor de buurtspoorwegen. Hij bleef burgemeester en provincieraadslid tot zijn dood in 1873. Wouters was een hardnekkige doordouwer en daardoor een vervelende luis in de pels van zijn tegenstanders. Terwijl hij burgemeester was, werd Weelde, door hogere instanties, genoemd als “de meest verdeelde gemeente van België”.


De gezagsdragers in de provincieraad wisten zodoende ook dat hij niet de onverdeelde steun had van zijn achterban. Op het gemeentelijk vlak situeerde het conflict zich ondermeer rond de aanleg van de weg tussen Weelde centrum en Weelde statie. De twee strijdende kampen bestonden uit een clan van de burgemeester Wouters met de schepenen tegenover de clan van pastoor Beerten met de gemeentesecretaris en de andere gemeenteraadsleden. Het kwam zover dat er beroep werd gedaan op de Bestendige Deputatie om de bestuurbaarheid van de gemeente te herstellen. Er werd op Wouters ook een aanslag gepleegd. De disputen eindigden bij de dood van Wouters in 1873 maar zelfs daarna werd bijvoorbeeld nog zijn graf beschadigd. Nu staat zijn zerk wel nabij de kerk.

Ook in zijn geboorteplaats Arendonk had hij tegenstanders. Als provincieraadslid wilde hij zijn geboortedorp aan een nieuwe kerk helpen, maar burgemeester Verbist wilde vooreerst een nieuw rustoord. Ook hier konden zijn tegenstanders op het niveau van de provincie garen spinnen om hem tegen te werken. In de provincieraad ijverde hij voor de heroprichting van het kanton Arendonk, dat in 1827 door het Hollands bewind werd afgeschaft. Ook de oprichting van een Rijkswachtbrigade te Arendonk was een van zijn strijdpunten. Te pas en niet te pas kwam hij daarop terug tot zijn ijver beloond werd. Rene Claessen

WERELDOORLOG 1914-1918 PAUL JACOBS EN JAN HUYBRECHTS Twee Arendonkenaars in de Groote Oorlog, Paul Jacobs achter de IJzer en Jan Huybrechts achter de Draad in Reusel-deel 3 verschijnt in het heemnieuws van mei volgend jaar.

ARENDONKSE INDUSTRIE - ROOSEN Als Arendonkse heemkring hebben we een hele tijd de architectuur van ons dorp onder de aandacht gebracht. Hoewel alle interessante huizen in ons dorp nog niet aan bod kwamen of opgenomen werden in onze jaarpublicatie 2013, is het misschien toch tijd om een ander facet van het Arendonks patrimonium of dorpsleven te bekijken, met name de industrie. Ergens moet begonnen worden, en waarom niet met de firma Roosen, die haar “roots” weliswaar in Nederland heeft. Maar laat die “roots” dan Oisterwijk zijn, het dorp waarmee Arendonk hechtere banden heeft aangeknoopt sinds de viering van ons en hun 800-jarig bestaan in 2012. De firma Roosen was bovendien ook één van de eerste om zich in Arendonk op het industrieterrein “Hoge Mauw” te vestigen. Roosen Industries heeft vestigingen in Nederland (Eersel en Haelen), Duitsland (Nettetal) en India (Kanpur) maar haar hoofdzetel is in Arendonk, Hoge Mauw 440-442-448. Het is dus een internationaal georiënteerde groep, die bedrijven heeft in de genoemde landen en die, naast fabricage van investeringsgoederen voor de paardensport, gespecialiseerd is in een breed scala aan metaalbewerkingen en mechatronica assemblage. In alles wat met fijn metaalwerk te maken heeft is de groep actief.

Het bedrijf bestaat uit 11 NV’s met alle verschillende disciplines namelijk: Roosen Fijnconstructie NV (CNC buizenlaser, robotlassen), Roosen Laser NV (CNC lasersnijden en plaatbewerking), Roosen België (Boxen, stallen en trainingsmolens voor de paardensport), Roosen Nederland BV (CNC-FMS draaien freesbewerkingen), Roosen Mechatronica BV (Mechatronica samenstellingen), Roosen BPL BV (Handlingsystemen), Roosen Engineering BV (3D engineering), Roosen NC (metaalcomponenten voor de nucleaire industrie), Roosen India BV (CNC draaien freesbewerkingen) en Roosen Gmbh (Roosen industries oplossingen – handlingsystemen – boxen, stallen en trainingsmolens voor de

p. 9


paardensport). Deze activiteiten inzake de paardensport maken 5% uit van de werkzaamheden van de firma, de andere 95% gaan naar de metaalbewerking. De metaalbedrijven produceren hoofdzakelijk subsamenstellingen voor medische apparaten zoals röntgenapparaten en MRIscans en andere hightech staalproducten. Er is een eigen R&D afdeling.

nieuwe industrieterrein Hoge Mauw. De burgemeester kwam daartoe zelfs op de fiets van Arendonk naar Hoogeloon. In de beginjaren waren de wegen van dit nieuwe industrieterrein nog zandpaden. Die waren hard als het gevroren had, maar bij regenweer zakten de vrachtwagens van de staalleveranciers diep weg in de modder. Gelukkig was er altijd wel een boer met zijn tractor bereid om de vrachtwagens los te trekken en naar de fabriek te brengen. Maar door een te kort aan financiën bij het gemeentebestuur duurde die miserie tot de firma Mols de zandwegen ophoogde met steenpuin zodat de wegenis wat verhard werd. De volgende burgemeester heeft toen een betonbaan laten aanleggen tot aan fabriek van Roosen. Die moesten daarvoor wel flink meebetalen, en bij hun bedrijf hield de betonweg op en ging weer over in een zandpad. De daaropvolgende burgemeester Bouwen, liet de gehele weg verharden en ringleiding voor elektriciteit aanleggen, zodat ook de regelmatige stroomstoringen opgelost waren. Roosen zocht verdere uitbreiding en wil, volgens haar toekomststrategie, het aantal medewerkers op termijn verdubbelen. Ze hopen dat de gemeente haar medewerking aan deze uitbreiding in Arendonk gaat verlenen. In de gehele Roosen groep werken nu 225 medewerkers, waarvan 70 in Arendonk.

Harry Roosen

De stichter, Harry Roosen geboren in 1947, genoot in aanvang, in Nederland, een hogere technische scholing. Hij begon met zijn activiteiten als ondernemer in 1971 in de schuur van zijn ouders met een paar verspanings machines. Hij had toen twee werknemers in dienst, en hij combineerde toen zijn job als ondernemer met een universitaire scholing in techniek en economie. Vooraleer hij naar de universiteit vertrok had hij zijn machines afgesteld, zodat de arbeiders gedurende de dag konden werken. Via uitbreidingen naar een oude melkfabriek, en later nog enkele boerderijen is zijn bedrijf gestaag gegroeid en nu uitgegroeid tot de huidige status als wereldspeler in metaalbewerking. De “Arendonkse” Roosen familie werd in 1974 door de toenmalige burgemeester van Arendonk, Vic Maes, gevraagd om met de firma van Hoogeloon naar Arendonk over te komen en om zo als eerste werkgelegenheid uit te bouwen op het

p. 10

De huidige CEO Gandert Roosen en zijn zuster Hendrieckje

Toen de firma Roosen in 1975 naar Arendonk kwam was Harry Roosen de CEO. Hij bouwt nu af en wordt opgevolgd door zijn zoon Gandert, terwijl ook dochter Hendrieckje in het directiekader zetelt. In 2006 werd in India een nieuwe fabriek gebouwd en in 2007 officieel door Harry Roosen geopend. Hier werken momenteel


60 Indiase medewerkers in de zeer fijne metaalbewerking met hightech machines. Het bleek een schot in de roos te zijn, want door de lage fabricagekosten van de onderdelen daar en de assemblage hier kon op de Europese markt geconcurreerd worden en daardoor groeide ook de omzet in Arendonk. In drie jaar tijd, van 2009 tot 2011, zag Roosen Industries zijn omzet stijgen met 772%, en het kreeg daarvoor in 2012 in Nederland, vanwege het Financieel Dagblad, de gouden FD Gazelle Award wegens de snelste groei. Om dezelfde reden was hen ook al in 2011 de regionale bronzen Award en in 2012 de nationale bronzen Award verleend. De overnames, in 2013, van de firma’s BPL en Brubek in het Nederlands Limburg Haelen completeerde de firma in engineering én productie van handlingmachines, terwijl de overname van FBFC Components in Dessel de weg baande om sterker in de nucleaire sector te kunnen werken. Momenteel heeft Roosen Industries een omzet van 20 miljoen euro. Het personeelsbestand is van 45 in 1975, aangegroeid tot 180 in 2007, naar 225 in 2014. De oppervlakte van het fabrieksterrein besloeg in 1975 0,5 hectare, nu in 2014 heeft de firma in Arendonk 3 hectaren in gebruik. Als we verder nog naar de geschiedenis van de familie kijken, zien we dat gedurende 800 jaar de familiestam Roosen in de regio Moergestel en Oisterwijk verbleef. Stamvader Goyart Roosen woonde in Moergestel-Oisterwijk in de periode 1310 tot 1387. Hij was invloedrijk en betaalde in 1340 al een cijns van 3 nieuwe penningen voor een erfgoed. In die tijd was Roos een voornaam voor mannen. Roos zoon werd Roosen, en zo is de familienaam ontstaan. De naam komt het meest voor in de Noord-Brabantse en Belgische Kempen. In 1670 verhuisde de “Arendonkse” Roosentak naar Wintelre in de Kempen, waar ze ongeveer 250 jaar woonde. Ongeveer 100 jaar geleden verhuisde de familie dan weer naar Hoogeloon, nu gemeente Bladel.

Anno 2012 woont één van die Roosentakken al sinds 1975 in Arendonk en deze omvat vijftien personen. Harry Roosen en Gerty Bijveld hebben drie kinderen en acht kleinkinderen. De kinderen zijn allemaal betrokken bij de bedrijven. De hele familie woont ook in Arendonk. Harry Roosen en Gerty Bijveld wonen nu in Arendonk op de Berendonk. Verklarende woordenlijst: Mechatronica is een combinatie van mechanica en electronica GmbH: “Geselschaft mit beschränkter Haftung” Verspanen: elke vorm van metaalbewerking waarbij door middel van machines metaaldelen worden weggenomen waarbij “spanen” of krullen ontstaan, bv frezen, tappen, draaien, boren, zagen, slijpen enz. R & D-afdeling is “research en development” (onderzoek en ontwikkeling) Gouden FD Gazelle Award: industriële waardering uitgaande van het Financieel Dagblad en Gazelle Rene Claessen

RETROTENTOONSTELLING BEMDFESTIVAL Het zal U niet ontgaan zijn: in oktober was er de retrotentoonstelling over het Bemdfestival dat tussen 1980 en 1994 tienduizenden muziekliefhebbers naar Arendonk trok.

nog zo vers in het geheugen lag. Toch wilden we dit zeker organiseren omdat ook recente geschiedenis heemkundig interessant kan zijn.

Om eerlijk te zijn, wisten we zelf niet goed wat we van deze tentoonstelling moesten verwachten: het was immers de eerste keer dat we een onderwerp in de kijker zetten dat

Dat deze aanpak werd gesmaakt blijkt uit de meer dan 800 bezoekers die we mochten verwelkomen. Bovendien hoopten we zo met onze heemkring ook bij een “jonger” publiek

p. 11


bekend te raken. En ook dat is meer dan gelukt. Bijna 240 leden werden lid ! De vele positieve reacties hebben ons alleszins gesterkt

p. 12

in onze overtuiging dat ook de meer recentere geschiedenis van ons dorp af en toe in de kijker mag gezet worden en dat daar zeker een publiek voor bestaat. Zal dus ongetwijfeld vervolgd worden…

WOORDJE VAN DE VOORZITTER

Recommend Documents