Woord vooraf. Joris Van Olmen STEUNPUNT GROENE ZORG VZW JAARVERSLAG

JAARVERSLAG 2014

Woord vooraf In 2014 vierde Steunpunt Groene Zorg vzw zijn 10de verjaardag. In zijn gelegenheidstoespraak tijdens de viering van die 10de verjaardag, sprak toenmalig ministerpresident Kris Peeters zijn dank en waardering voor het steunpunt uit. Hij benadrukte daarbij onze rol als aanspreekpunt voor zorgboerderijen én zorgvoorzieningen. ‘De zorgboerderij is uitgegroeid tot een wijd verspreide praktijk’, zo stelde de minister-president vast en hij schreef dit onder meer toe aan het sterke partnerschap tussen het steunpunt en de Vlaamse overheid. 2014 was in meerdere opzichten een scharnierjaar. Het STRO-project, dat in de kwaliteit van onze dienstverlening voor een hefboomeffect heeft gezorgd, werd afgerond. We schakelden over naar een digitaal aanmeldsysteem en koppelden daaraan een nieuwe matchingapplicatie. Dankzij de digitale verwerking van ons gegevensbestand zullen we in de toekomst betere rapporten kunnen opmaken voor beleidsinstanties en onderzoekers. Ook de Vlaamse overheid stapte over naar een digitale verwerking van subsidieaanvragen via het e-loket van het Agentschap Landbouw en Visserij. Bij de bekendmaking van deze overstap en bij de begeleiding ervan op de werkvloer, wierp het partnerschap van het steunpunt met de Vlaamse overheid andermaal zijn vruchten af. Het belang van sterke partnerschappen is iets wat ook Georges Van Keerberghen steeds heeft aangevoeld. Van bij de start was hij er bij, eerst als bestuurslid en sinds 2006 als voorzitter. Onder zijn voorzitterschap is het aspect van kwaliteitszorg op de zorgboerderij uitgegroeid tot een centrale pijler waarop het steunpunt gaandeweg zijn werking verder heeft uitgebouwd. Onder zijn impuls werd gestart met het uitschrijven van de krijtlijnen en doelstellingen van het steunpunt voor de komende periode. Dat was nodig want het steunpunt bevindt zich op een kruispunt van vele ontwikkelingen en maatschappelijke uitdagingen. Het is zaak deze te ordenen en juiste doelstellingen te formuleren zodat we passend kunnen inspelen op datgene wat op zorgboerderijen, op welzijns- en zorgvoorzieningen en ook op het steunpunt afkomt. In het najaar 2014 mocht ik het voorzitterschap van Georges Van Keerberghen overnemen. Samen met de bestuursleden en de professionele medewerkers zijn we verder op de ingeslagen weg doorgegaan. Wellicht wordt 2015 het jaar om een en ander te consolideren. De resultaten van onze denkoefening omzetten in een toekomstgericht actieplan voor het Steunpunt Groene Zorg is de uitdaging waar we voor staan. Daarbij zal het steunpunt moeten uitgaan van de verschuivingen binnen het zorglandschap én van de toenemende verscheidenheid in de verwachtingen en mogelijkheden binnen de groep van zorgboerderijen. Ik kijk er alvast naar uit!

Joris Van Olmen

STEUNPUNT GROENE ZORG VZW

JAARVERSLAG 2014

2

Voorzitter


JAARVERSLAG 2014

3

1. Historiek Op 20 januari 2004 werd Steunpunt Groene Zorg (SGZ) officieel gelanceerd. De initiatiefnemers waren Boerenbond, Ons (toen nog Groep KVLV) en Cera. Deze organisaties hadden tijdens de voorgaande jaren elk hun eigen expertise opgebouwd rond deelaspecten van Groene Zorg. In de aanloop naar de opstart hadden de oprichters in 2003 een voorbereidende studie uitgevoerd over de haalbaarheid en opportuniteit van Groene Zorg en een ondersteunend servicepunt. Zowel qua vragen vanuit de welzijnssector als qua landen tuinbouwbedrijven die bereid waren om personen op te vangen, bleek Groene Zorg van bij de start een schot in de roos. De invoering van een Vlaamse subsidie voor zorgboerderijen einde 2005 betekende een belangrijke nieuwe hefboom voor Groene Zorg. Het aantal zorgboerderijen bleef toenemen en ook de vraag vanuit welzijnvoorzieningen groeide voortdurend. Dankzij middelen die de provinciebesturen daarvoor vrijmaakten, werd vanaf 2006 sterker ingezet op de uitbouw van een dienstverlening op provinciaal niveau. Deze dienstverlening is gericht op het samenbrengen van vraag en aanbod en was al sinds 2002 in een PDPO-project door Groene Zorg Oost-Vlaanderen uitgetest. Tot 2010 was er de trend van een toenemend aantal vragen. Sindsdien schommelt het aantal aanmeldingen rond 1.000 per jaar. De groei in het aanbod aan zorgboerderijen werd gedurende de voorbije 10 jaar onverminderd doorgezet, zij het dat het aandeel van niet-subsidiabele zorgboerderijen steeds groter wordt. Van bij de start werkte Steunpunt Groene Zorg aan betere randvoorwaarden voor de samenwerking tussen landbouw en zorg. De Kwaliteitsgids Groene Zorg, die in 2007 werd opgemaakt, bundelde de ervaring van de eerste werkingsjaren in een handleiding voor wie wilde starten met een zorgboerderij of ermee wilde samenwerken. Sinds de uitgave van de Kwaliteitsgids is de aandacht voor een kwaliteitsgerichte samenwerking op de zorgboerderij een voortdurend werkingspunt van Steunpunt Groene Zorg gebleven. Het STRO-project (2011-2014), waaraan Steunpunt Groene Zorg participeerde in het kader van Interreg IVa Vlaanderen-Nederland, gaf daartoe een extra impuls. De matchingmethodiek die het steunpunt toepast, kreeg een wetenschappelijke onderbouwing en werd met een nieuwe vragenlijst verfijnd. In 2014 werd de volledige dossierbehandeling geautomatiseerd. Bovendien actualiseerde het steunpunt tijdens het afgelopen jaar de kwaliteitsgids in de vorm van 3 bijkomende brochures.


JAARVERSLAG 2014

4

2. Missie en Visie Missie Steunpunt Groene Zorg vzw Het Steunpunt Groene Zorg vzw wil Groene Zorg als zorgvorm ondersteunen en hierbij de zorgboerderijen op de kaart zetten als een volwaardige versterking en verruiming van de zorgsector die op zoek is naar zorg op maat en dit door de cliënt te plaatsen in een natuurlijke setting midden in de samenleving. Het Steunpunt Groene Zorg vzw wil als autonome organisatie, maar in overleg met alle betrokken stakeholders, komen tot een kwaliteitsvolle invulling van Groene Zorg in Vlaanderen. Hierbij zal het Steunpunt haar werking focussen op volgende vier pijlers :  Dienstverlening aan zorgboerderijen en zorginstellingen/begeleiders, met aandacht voor een goede en kwaliteitsvolle koppeling tussen de zorgvraag en het aanbod van de zorgboerderijen  Belangenbehartiging van de samenwerking landbouw- zorg en van het concept zorgboerderij  Kennis en onderzoek  Vorming en informatie Visie Steunpunt Groene Zorg vzw Iedereen in onze maatschappij, vooral de zwakkeren en hulpbehoevenden, heeft recht op maximale ondersteuning en zorg. Groene Zorg is hierbij een weliswaar kleine, maar zeker niet onbelangrijke schakel in het geheel van de zorgondersteuning. Groene Zorg zijn alle mogelijke activiteiten voor een brede waaier van kwetsbare groepen waarbij, in een vrijwillig kader en onder begeleiding, een groene werkomgeving wordt benut met het oog op beleving, dagbesteding, time-out of begeleiding tot een arbeidstraject, waarbij :   

een holistische visie op hulp- en zorgverlening de zorgvorm schraagt en de praktische uitwerking onderbouwt, de waarden harmonie, verbondenheid en empowerment centraal staan, de meerwaarde ligt in het vermaatschappelijken van de zorg.

Het Steunpunt Groene Zorg vzw definieert het kader van haar werking als volgt : 

  

Zorgboerderij : dit is een bedrijf, vereniging of particulier initiatief waar activiteiten van land- of tuinbouwproductie of andere activiteiten die betrekking hebben op de omgang met planten of dieren, benut worden bij het aanbod van Groene Zorg. Zorgboer(in) : dit is de bedrijfsleid(st)er, verantwoordelijke van de vereniging of particulier initiatief die Groene Zorg op een zorgboerderij aanbiedt. Hulpboer/zorggast/zorgvrager : dit is de persoon uit een kwetsbare groep die deelneemt aan de Groene Zorg. Begeleider: de persoon die, al dan niet in het georganiseerd verband van een voorziening maar steeds binnen het kader van een hulpverleningstraject en vanuit een handelingsplan, als professioneel instaat voor de ondersteuning van hulpboer(in) en zorgboer(in) bij de zorgboerderijactiviteiten.


JAARVERSLAG 2014

5

3. Organisatiestructuur Algemene Vergadering De Algemene Vergadering is samengesteld uit ten minste 9 leden die elk afgevaardigd zijn vanuit een van de 3 stichtende organisaties: Boerenbond, Ons en Cera. De Raad van Bestuur van 27 februari 2014 nam Els Van Weert aan als nieuw lid van de Algemene Vergadering, ter vervanging van Leen Neirinck, die in 2013 op rust ging. De Raad van Bestuur van 9 oktober 2014 nam Frans De Wachter aan als nieuw lid van de Algemene Vergadering, ter vervanging van Georges Van Keerberghen. Leden (eind 2014): Franky Depickere, Lieven Vandeputte en Stéphanie De Smet namens Cera Peter Bruggen, Christian Stivigny, Frans De Wachter en Joris Van Olmen namens Boerenbond Nik Van Gool, Monique Swinnen, Els Van Weert en Chris Van Hoof namens Ons De leden van de Algemene Vergadering komen minstens eenmaal per jaar samen. Op 19 juni 2014 werd de Algemene Vergadering bijeengeroepen voor de goedkeuring van het Jaarverslag en de Rekening 2013 en de goedkeuring van de Begroting 2014. De Algemene Vergadering werd op 18 december 2014 een tweede maal bijeen geroepen met het oog op een herschikking van de Raad van Bestuur.

Raad van Bestuur: De leden van de Raad van Bestuur worden benoemd door de Algemene Vergadering. Op 19 juni 2014 nam de Algemene Vergadering kennis van het ontslag van Leen Neirinck als lid van de Raad van Bestuur, omwille van haar opruststelling. De Algemene Vergadering benoemde daarop mevrouw Marleen Vanhees tot lid van de Raad van Bestuur. Op 19 juni 2014 benoemde de Algemene Vergadering mevrouw Els Van Weert en de heer Frans De Wachter tot leden van de Raad van Bestuur. Op 18 december 2014 aanvaardde de Algemene Vergadering de beëindiging van de bestuursmandaten van de heren Georges Van Keerberghen en Peter Dauwe De Raad van Bestuur van 9 oktober 2014 herschikte de functieverdeling onder de bestuursleden. Eind 2014 zag de samenstelling van en de functieverdeling binnen de Raad van Bestuur er als volgt uit: Voorzitter: Joris Van Olmen Secretaris: Els Van Weert Penningmeester: Chris Van Hoof Lid: Frans De Wachter De Raad van Bestuur vergaderde op volgende data: 27 februari 2014 29 april 2014 19 juni 2014 9 oktober 2014 18 december 2014


JAARVERSLAG 2014

6

Medewerkers en hun taakverdeling: De provinciale medewerkers Nele Nackaerts: Antwerpen Katlijn Van der Meeren: Limburg en Vlaams-Brabant Mieke Braet: Oost-Vlaanderen. Mieke muteerde in augustus 2014 naar Steunpunt Groene Zorg, dat sinds juli 2014 de werking in Oost-Vlaanderen autonoom beheert. Els Roelof: West-Vlaanderen Deze provinciale medewerkers coördineren de koppeling van vraag en aanbod. Zij verzorgen tevens de vormingsen informatieactiviteiten (0,4 – 0,6 VTE/provincie). De medewerker centrale werking Willem Rombaut De medewerker voor de centrale werking volgt de algemene dossiers op en staat in voor de communicatie en de begeleiding van de interne structuren. (0,5 VTE) De projectmedewerkers Mieke Braet Willem Rombaut Zij begeleidden tot en met september 2014 het project ‘Samen TeRug de bOer op’, in het kader van het Interregprogramma Vlaanderen-Nederland. (2 x 0,5 VTE) De administratieve ondersteuning Maria Coenen. De medewerkers komen maandelijks samen in een werkoverleg waarop zowel de provinciale als de algemene werking besproken en voorbereid wordt.

Maatschappelijke zetel: Diestsevest 40 3000 Leuven tel (016)28.61.28 – fax (016)28.61.29 Werksecretariaat: Remylaan 4b 3018 Wijgmaal tel (016)24.49.22 - fax (016)24.39.72 website: www.groenezorg.be


JAARVERSLAG 2014

7

4. Uitbouw Steunpunt Groene Zorg in 2014 Vlaamse Overheid In 2013 ontving Steunpunt Groene Zorg vzw voor het eerst een subsidie op naam vanuit het Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Ook in 2014 kreeg het die subsidie, voor een bedrag van 100.000 euro toegekend. Het steunpunt beschouwt dit als een eerste stap naar een duurzamer samenwerkingsverband met de Vlaamse overheid in de vorm van een convenant als partnerorganisatie. Het steunpunt biedt immers kansen bij de realisatie van beleidsdoelstellingen zoals het faciliteren van inclusie, zorg op maat, empowerment van mensen uit kwetsbare groepen, continuïteit in de zorg, …. Het is echter niet eenvoudig aan een organisatie als Steunpunt Groene Zorg een juiste plaats te geven binnen de regelgeving van het verkokerde welzijnslandschap. Het vinden van een passende positionering van het steunpunt binnen het welzijnsaanbod blijft daarom een belangrijke uitdaging. Provinciale overheden Antwerpen In 2014 werd opnieuw een bedrag van 30.000 euro op naam toegewezen vanuit de Dienst Welzijn en Gezondheid van het Antwerps provinciebestuur. Limburg Steunpunt Groene Zorg ontving een werkingssubsidie op naam (begroot vanuit landbouw) voor een bedrag van 32.000 euro. Op 24/03/2014 kwam de provinciale stuurgroep bijeen. Oost-Vlaanderen In Oost-Vlaanderen was Steunpunt Groene Zorg samen met Centrale Landelijke Gilden en Steunpunt Welzijn medepromotor van de werking Groene Zorg Oost-Vlaanderen. Tussen deze drie partners werd in 2011 een protocol afgesloten en werd een partneroverleg geïnstalleerd. Dat partneroverleg moest de inhoudelijke en budgettaire planning bespreken en evalueren. Het kwam samen op 05/03, 01/04, 14/05 en 28/05/2014. Op 18/11/2014 was er een afsluitende partnerbijeenkomst. Vanaf 1 juli 2014 werd het partnerschap immers opgeheven. Sinds die datum ligt het beheer van de werking in Oost-Vlaanderen in handen van Steunpunt Groene Zorg vzw. De Centrale Landelijke Gilden blijft wel actief in de provinciale stuurgroep. De stuurgroep kwam samen op 30/01, 03/04, 26/06, en 06/10 en 05/11/2014. Voor 2014 voorzag het provinciebestuur in een toelage van 30.000 euro, verdeeld onder de budgetten van welzijn, onderwijs en landbouw. Het project ‘Zorg binnen Groene Zorg’, dat uitgaat van de directie welzijn werd verder gezet: zorggasten die intensieve begeleiding bij dagbesteding nodig hebben maar waarvan de begeleidende dienst die niet kan opnemen, worden doorverwezen naar een dienst voor arbeidszorgbegeleiding. Deze laatste ontvangt een subsidie per zorggast. Groene Zorg OostVlaanderen neemt het penhouderschap voor dit project op zich. Er was een overlegmoment met de betrokken partners op 21/01/2014. Met de provinciale administratie welzijn waren er overlegmomenten op 15/01, 25/02 en 08/10/2014. Op 14/03/2014 diende SGZ voor het eerst een projectaanvraag in bij de provinciale administratie onderwijs. De aanvraag werd op 08/05/2014 toegelicht in tijdens een persoonlijk onderhoud. SGZ kreeg een bedrag van 10.000euro toegewezen voor de organisatie van schoolvervangende trajecten op zorgboerderijen in Oost-Vlaanderen. Het provinciebestuur Oost-Vlaanderen was ook cofinancier van het Interregproject STRO.


JAARVERSLAG 2014

8

Vlaams-Brabant SGZ kon voor 2014 opnieuw rekenen op een provinciale werkingssubsidie van 33.000 euro vanuit het budget landbouw. Het provinciebestuur Vlaams-Brabant is ook cofinancier van het Interregproject STRO. West-Vlaanderen Het provinciebestuur heeft zich bij overeenkomst tot en met 2018 geëngageerd tot een jaarlijkse financiering van de werking in West-Vlaanderen. In 2014 bedroeg de subsidie 37.638 euro. Op 12/03 en 24/09/2014 was er telkens stuurgroepvergadering. Het provinciebestuur West-Vlaanderen is ook cofinancier van het Interregproject STRO. Provinciaal beleid voor plattelandsontwikkeling In het najaar 2014 lanceerden de verschillende provinciebesturen oproepen voor het indienen van PDPO-projecten met het oog op het versterken van de omgevingskwaliteit en vitaliteit van het platteland. Steunpunt Groene Zorg diende in 4 provincies een project in: Antwerpen: ‘Vrijwilligerswerk in de Groene Zorg’ op 29/10/2014 Limburg: ‘Trajectbegeleiding voor Limburgse zorgboerderijen’ op 14/10/2014 Oost-Vlaanderen: ‘Vrijwilligersinzet op de zorgboerderij’ op 14/11/2014 West-Vlaanderen: ‘Via een lerend netwerk voor West-Vlaamse zorgboerderijen naar nieuwe samenwerkingsverbanden binnen Groene Zorg’ op 24/12/2014 In Vlaams-Brabant diende SGZ geen projectvoorstel in aangezien het provinciebestuur een beperkte oproep lanceerde waarin het thema kwetsbare groepen nog niet aan bod kwam. Aangezien het PDPO Vlaanderen op kritiek vanwege de Europese Commissie stuitte (zie 5.2.4.) hebben de provinciebesturen in november 2014 de behandeling van alle projectaanvragen opgeschort. Interreg IVa Vlaanderen-Nederland Op 15 juni 2011 werd het project STRO, Samen TeRug de bOer op, goedgekeurd door de Stuurgroep van Interreg IVa Vlaanderen-Nederland. De startdatum werd met terugwerkende kracht vastgesteld op 1 april 2011. Het project liep gedurende 3 jaar en had een totale kostprijs van 2,7 miljoen euro. Bij de aanvang werden de kosten van Steunpunt Groene Zorg geraamd op 288.059 euro. In het najaar 2013 werd echter een verlenging en uitbreiding van het project voorgesteld. Deze aanpassing werd in mei 2014 goedgekeurd waardoor het project verlengd werd met 1 kwartaal (tot 30 september 2014) en de geraamde kosten voor Steunpunt Groene Zorg werden opgetrokken tot 360.924,50 euro. De financiering van dit bedrag gebeurde door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) (47%), de provincie West-Vlaanderen (17%), de provincie Vlaams-Brabant (3%) en eigen middelen (33%). Voor Groene Zorg Oost-Vlaanderen ging het om een totale kost van 335.255 euro. De financiering van dit bedrag werd gedragen door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) (50%), de provincie Oost-Vlaanderen (34%) en eigen middelen (16%). Van de toegewezen cofinanciering was eind 2014 nog maar een heel beperkt bedrag uitbetaald. In 2011 was er een blokkering van uitbetaling omwille van een onderzoek naar de berekeningswijze van het integraal uurtarief voor de toekenning van personeelskosten. Eind 2012 werd hierover een akkoord bereikt met het Interregsecretariaat. Kort daarop kwam er een tweede blokkering omwille van een onderzoek naar de instantie die controle moet uitoefenen op het Interregsecretariaat. Pas in het najaar 2014 werd deze tweede blokkering opgeheven. Het grootste gedeelte van de cofinanciering zal daardoor pas in 2015 uitbetaald worden.


JAARVERSLAG 2014

9

5. Werking 2014 5.1. Dienstverlening In elke provincie is er een deeltijdse consulent werkzaam om de dienstverlening in Groene Zorg te behartigen. In de provincie Oost-Vlaanderen lag die opdracht tot midden 2014 bij het partnerschap Groene Zorg Oost-Vlaanderen. De samenwerking berustte er op een protocol dat tussen Steunpunt Welzijn vzw, de Centrale van de Landelijke Gilden vzw en Steunpunt Groene Zorg vzw in 2011 werd vernieuwd. Steunpunt Groene Zorg vzw sloot een akkoord met het provinciebestuur OostVlaanderen dat de dienstverlening vanaf juli 2014 door het steunpunt zou opgenomen worden. Daartoe wierf het steunpunt vanaf augustus 2014 een deeltijdse medewerker aan.

5.1.1. Begeleiding van opstartende zorgboerderijen Wie interesse toont om te starten als zorgboerderij wordt bezocht door een consulent van Steunpunt Groene Zorg voor een zogenaamde screening. Tijdens dat bezoek worden de motivatie en de zorgmogelijkheden van de kandidaat-zorgboerderij onderzocht. Voor de inschatting van de competenties van de zorgboer(in) doet de consulent beroep op het competentieprofiel dat in het kader van het STROproject werd opgemaakt. Tijdens het maandelijks werkoverleg van de consulenten komen de ervaringen met de opmaak van competentieprofielen geregeld aan bod. In 2014 werd een screeningsmap samengesteld. Deze map nemen de consulenten mee op screeningsbezoek. In de screeningsmap steekt allerlei documentatie die nuttig kan zijn voor de kandidaat zorgboer(in). In 2014 werden 109 kandidaten bezocht. Dat is een daling met 12% tegenover het voorgaande jaar. De verhouding tussen het aantal subsidiabele en nietsubsidiabele zorgboerderijen binnen deze groep van nieuwe kandidaten is gelijk gebleven. 6 kandidaten haakten na het screeningsbezoek af. Tabel 1 Aantal gescreende zorgboerderijen in 2014 Antw. Limb. O.-Vl. Vl.-Br. W.-Vl. TOTAAL 16 5 21 4 16 gescreend subsidiabel 62 17 8 14 5 3 gescreend niet-subsidiabel 47 3 afgehaakt na screening (subs.) 3 1 1 1 afgehaakt na screening (niet-subs.) 3 NIEUWE ZORGBOERDERIJEN 32 13 31 8 19 103 Na het screeningsbezoek krijgen de nieuwe zorgboerderijen ondersteuning bij de opstart van hun eerste overeenkomst.

5.1.2. Inventarisering van het zorgaanbod Eind 2014 telde Steunpunt Groene Zorg 807 actieve zorgboerderijen in Vlaanderen. Over het ganse jaar groeide het aanbod aan actieve zorgboerderijen met 33. De meeste actieve zorgboerderijen zijn professionele landen tuinbouwbedrijven in hoofd- of nevenberoep (71%). Enkel deze kunnen een subsidie als zorgboerderij ontvangen vanwege het Departement Landbouw en Visserij.


JAARVERSLAG 2014

10

Van de actieve zorgboerderijen zijn er 238 niet erkend als landbouwbedrijf (paardenmanege, hobbyboer, tuinaannemer, …). Het aandeel van deze nietsubsidiabele zorgboerderijen in het totale aanbod gaat sinds enkele jaren in stijgende lijn en eindigde in 2014 op 29%. Grafiek 1

Sinds de subsidiemaatregel van kracht is (2005) ontvingen al 705 landen tuinbouwers een subsidie voor hun activiteit als zorgboerderij (tabel 2). 38 daarvan, genoten in 2014 voor het eerst van de maatregel. In de loop van 2014 waren er, van die 705, 399 landbouwers die voor hun zorgactiviteiten een subsidie hebben aangevraagd. Dat zijn er 6 minder dan het jaar voordien, in 2013. We kunnen uit die vergelijking besluiten dat het aantal zorgboerderijen dat een subsidie heeft aangevraagd in 2014 nagenoeg gelijk is gebleven met het jaar voordien. De omschakeling naar een administratieve verwerking van de aanvragen voor de zorgboerderijsubsidie via het e-loket was voor heel wat zorgboerderijen een moeilijke aanpassing maar heeft uiteindelijk voor slechts een beperkte groep aanleiding gegeven tot stopzetting van de zorgboerderijactiviteiten. Tabel 2 Aantal gesubsidieerde landen tuinbouwbedrijven Aantal sinds 2005 Aantal actief in 2014 Provincie (evolutie t.o.v. 2013) (evolutie t.o.v. 2013) Antwerpen 142 (+8) 83 (-1) Vlaams-Brabant 98 (+7) 54 (=) Limburg 114 (+10) 72 (+6) Oost-Vlaanderen 143 (+6) 91 (+1) West-Vlaanderen 208 (+7) 99 (-12) Totaal 705 (+38) 399 (-6) Bron: Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij De cijfers in de rechter kolom zijn voorlopige resultaten. Nog niet alle zorgboerderijen hebben hun registratiegegevens 2014 reeds ingestuurd.


JAARVERSLAG 2014

11

Nochtans wijst grafiek 1 wél op een daling van het aantal landen tuinbouwbedrijven dat zich engageert als zorgboerderij. De gegevens van grafiek 1 zijn afkomstig van het bestand van beschikbare zorgboerderijen dat Steunpunt Groene Zorg bijhoudt. In 2013 telden we nog 588 subsidiabele zorgboerderijen. Eind 2014 waren dat er 569. Deze daling verdient enige nuance. Steunpunt Groene Zorg vzw werkt sinds 2014 met een nieuw datasysteem. De overdracht van gegevens naar de nieuwe databank van zorgboerderijen was meteen aanleiding om het bestand te actualiseren. Er werd een enquête uitgevoerd onder de zorgboerderijen en zo kwam aan het licht dat een aantal van de niet-actieve zorgboeren zich ook niet langer beschikbaar wilden stellen als zorgboerderij. Het cijfer van aantal zorgboerderijen in 2014 moet aldus begrepen worden als een bijstelling ten opzichte van de gegevens uit voorgaande jaren. Niettemin kunnen we stellen dat de spectaculaire aangroei van het aantal subsidiabele zorgboerderijen, die we gekend hebben in de periode 2004-2011, sinds 2012 afgeremd is. Daarentegen kent het aantal zorgboerderijen buiten de sector van professionele landen tuinbouw sinds 2009 een gestage groei. Op 5 jaar tijd is het aantal niet-subsidiabele zorgboerderijen verviervoudigd, van 60 in 2009 naar 238 in 2014. Grafiek 2

Bovenop het aantal van 807 actieve zorgboerderijen telde Steunpunt Groene Zorg op 31 december 2014 nog eens 64 kandidaat zorgboerderijen die wel al gescreend werden maar in 2014 nog niet actief zijn geweest. Meer dan de helft van deze nieuwe kandidaten zijn niet-subsidiabele zorgboerderijen. Wat is het aandeel van zorgboerderijen binnen het totaal aantal landen tuinbouwbedrijven in Vlaanderen? In het verleden maakten we deze berekening op basis van het aantal landen tuinbouwbedrijven waarop ten minste één VTE actief is. In 2011 berekenden we dat 2,9% van de Vlaamse landen tuinbouwbedrijven actief was als zorgboerderij. In de recente cijfergegevens van het NIS wordt echter geen opsplitsing gemaakt tussen bedrijven met meer en minder dan één VTE-inzet. Daarom moeten we ons voor het jaar 2014 baseren op het totaal aantal bedrijven in Vlaanderen. Deze cijfers geven ons een minder juist beeld aangezien er onder de bedrijven die in de gegevens van het NIS als bedrijven met minder dan 1 VTE-inzet staan opgenomen, ook niet-subsidiabele zorgboerderijen vallen. Wij vergelijken in


JAARVERSLAG 2014

12

onderstaande tabel 3 deze cijfergegevens met het aantal subsidiabele zorgboerderijen. Van het totaal aantal landbouwbedrijven in Vlaanderen is 2,35% actief als zorgboerderij. In de provincie Antwerpen zijn de zorgboerderijen het sterkst vertegenwoordigd. Tabel 3 Aantal gesubsidieerde zorgboerderijen t.o.v. aantal landbouwbedrijven volgens landbouwtelling 2014 (bron NIS) ZB met Land- en tuinsubsidie bouwbedrijven 3.627 3,19% Antwerpen 116 2.911 2,78% Limburg 81 6.387 2,44% Oost-Vlaanderen 156 2.882 2,36% Vlaams-Brabant 68 8.445 1,75% West-Vlaanderen 148 TOTAAL

569

24.252

2,35%

Grafiek 3 geeft een voorstelling van de bedrijfsactiviteiten op de verschillende zorgboerderijen. Veeteelt heeft daarin een uitgesproken aandeel. De nietlandbouwactiviteiten (tuinaanleg, honden, dierenasiel, neerhofdieren en kinderboerderij) zijn in hoofdzaak een aangelegenheid van de zorgboerderijen die niet in aanmerking komen voor subsidiëring. Grafiek 3

De verbredingsactiviteiten (thuisverwerking en –verkoop, landschapsonderhoud, educatie, ontvangstruimte en verbruiksgelegenheid) blijken in Oost- en West-Vlaanderen vooral een zaak van subsidiabele zorgboerderijen. In de 3 andere provincies vinden we bijna evenveel niet-subsidiabele als subsidiabele bedrijven die aan verbreding doen. Activiteiten als educatie of ontvangst en verbruik op het bedrijf zijn in deze provincies populairder bij niet-subsidiabele zorgboerderijen.


JAARVERSLAG 2014

13

6,5% van de zorgboerderijen volgt een biologische teeltwijze. Daaruit kunnen we besluiten dat biologische bedrijven relatief goed vertegenwoordigd zijn binnen het aanbod van zorgboerderijen. Bepaalde productiesectoren zijn relatief sterk vertegenwoordigd binnen de groep van zorgboerderijen. Zo is 19% van de zorgboerderijen actief in de paardenhouderij. In meerderheid gaat het om niet-subsidiabele zorgboerderijen maar toch is ook 11% van de subsidiabele zorgboerderijen actief als paardenhouder. Over het algemeen is dat geen hoofdbezigheid maar gaat het om één of enkele paarden als hobbydieren. 7% van de zorgboerderijen is actief als schapen- of geitenhouder. Ook dat is een relatief hoog aantal. Maar ook hier gaat het in de meeste gevallen om een nevenactiviteit die weliswaar aantrekkelijk is voor de zorggasten.

5.1.3. Matching van vraag en aanbod Via bedrijfsbezoeken en tijdens opvolgingscontacten wordt het aanbod van zorgboerderijen in kaart gebracht. Steunpunt Groene Zorg biedt welzijns- en zorgvoorzieningen de gelegenheid om hun vraag voor activering van een cliënt op de zorgboerderij aan te melden. De provinciale consulent van het steunpunt onderzoekt deze aanmeldingen en probeert ze te matchen aan een passende zorgboerderij. Op die wijze worden de aanvragers in contact gebracht met de meest gepaste zorgboerderij.

5.1.3.1. Aanvragen voor een zorgboerderij Na een testperiode in het najaar 2013 startte SGZ vanaf januari 2014 met de toepassing van een digitaal aanmeldingsformulier. Hulpverleners die hun cliënt willen aanmelden voor activering op een zorgboerderij kunnen daarvoor terecht op www.groenezorgaanmelding.be. Ze doorlopen een onlineformulier met 9 tabbladen. Daarin geven ze informatie over de aanmelder(s), de kandidaat hulpboer en diens wensen en voorkeuren. Ze klikken ook aan welke doelstellingen via de samenwerking met een zorgboerderij beoogd worden. Tot slot krijgen ze een vragenlijst van 25 tot 44 vragen voorgeschoteld. Die vragenlijst peilt naar de ondersteuningsnood van de kandidaat hulpboer op het gebied van aanleren en uitvoeren van taken, omgang met feedback en persoonlijke aandacht. Grafiek 4


JAARVERSLAG 2014

14

In 2014 ontving Steunpunt Groene Zorg 914 aanvragen om een samenwerking met een zorgboerderij op te starten (grafiek 4). Daarmee kwam het aantal aanmeldingen opnieuw op het niveau van de jaren 2011 en 2012. Een vergelijking met de referentiejaren 2011 en 2012 wijst op een zekere trend binnen sommige sectoren. Grafiek 5 bevestigt een lichte toename van het aantal aanmeldingen vanuit de sector voor personen met een handicap. De dalende trend in het aantal aanmeldingen vanuit de sector bijzondere jeugdzorg, ingezet in 2011, blijft doorlopen. Grafiek 5

Grafiek 6 geeft per sector aan welk aandeel deze opneemt in het totaal aantal aanmeldingen voor een zorgboerderij. Deze grafiek geeft enkel weer wie de voornaamste aanmelder van kandidaat hulpboeren is. Dat is nog steeds de sector onderwijs, goed voor 45% van 914 aanmeldingen. Sinds 2013 hebben de aanmeldingen vanuit voorzieningen voor personen met een handicap een aandeel van meer dan 20%. Deze cijfers geven geen informatie over de problematiek of diagnose die bij de aangemelde zorggast is vastgesteld. Steunpunt Groene Zorg vraagt bij de aanmelding geen gegevens op over de indicatie omdat deze niet rechtstreeks relevant zijn voor de opdracht van matching. Wel weten we dat veel zorggasten die worden aangemeld vanuit een bepaalde sector, tevens begeleiding krijgen van een voorziening uit een andere sector. Zo leerden we uit een analyse van de aanmeldingen in schooljaar 2009-2010 dat minstens 75% van de aangemelde zorggasten uit de sector onderwijs, tegelijk begeleiding krijgt van één of meer voorzieningen uit een andere welzijns- of zorgsector.


JAARVERSLAG 2014

15

Grafiek 6

Wanneer we de aangemelde zorggasten verdelen per leeftijdscategorie (grafiek 7), stellen we vast dat 56% van hen jonger dan 18 jaar is. Dat bevestigt wat vorige jaren reeds werd aangetoond: ook vanuit de klassieke welzijnssectoren wordt een belangrijk aandeel van minderjarigen aangemeld. Dat geldt zeker voor de voorzieningen voor personen met een handicap. Slechts 21% van de aangemelde personen is ouder dan 24 jaar. Grafiek 7


JAARVERSLAG 2014

16

Niet enkel daalt het aantal aanmeldingen naarmate we in een hogere leeftijdscategorie terecht komen, ook de kans dat het daadwerkelijk tot een zorgboerderijovereenkomst komt vermindert met de leeftijd (grafiek 8). Het matchingpercentage blijkt het hoogst te liggen voor de leeftijdscategorie van 18 tot 24 jarigen. Voor een voorziening zich aanmeldt met een groep van zorggasten die ze zelf willen begeleiden tijdens de activiteiten op de zorgboerderij, lijkt de kans groot dat het tot een samenwerking komt. Al moeten we met deze conclusie voorzichtig zijn. Het absoluut aantal aanvragen voor groepsactiviteiten ligt immers bijzonder laag. Grafiek 8

5.1.3.2. Opstart van een zorgboerderijovereenkomst Bijlage 1 geeft een overzicht van het aantal samenwerkingsverbanden dat tussen zorgboerderijen en voorzieningen werd opgestart. Op 914 aanmeldingen werden er 562 zorgboerderijovereenkomsten afgesloten. Dat is 61%. Voor 352 aanmeldingen werd geen zorgboerderijovereenkomst opgestart. Daarvoor zijn meerdere verklaringen: a) 185 aanmeldingen (20%) werden ingetrokken nog voordat een overeenkomst kon worden opgestart. In 23 gevallen beslisten de indieners tot intrekking van hun aanvraag nadat ze eerst op kennismaking waren geweest naar de zorgboerderij. Meestal beslissen de indieners nog eerder om de aanvraag te stoppen. b) In een heel beperkt aantal gevallen (9) besliste SGZ zelf om de aanmelding niet te behandelen. Dat gebeurt omdat de consulent oordeelt, in principe in overleg met de aanmelder, dat de aanvraag niet past binnen de doelstellingen van een zorgboerderij. c) Voor 100 aanmeldingen (11%) werd geen passende zorgboerderij gevonden. d) Tenslotte waren eind 2014 nog 58 aanmeldingen (6%) in behandeling. Na aftrek van de categorieën a), b) en d), haalt Steunpunt Groene Zorg een gemiddelde matchinggraad van 85%.


JAARVERSLAG 2014

17

Oost-Vlaanderen bleef ook in 2014 de provincie van waaruit de meeste aanmeldingen kwamen. West-Vlaanderen is de provincie waar het aanbodtekort het laagst ligt: minder dan 2% van de aanmeldingen kon niet toegeleid worden omwille van geen passend aanbod. De Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling registreerde in 2014 976 lopende overeenkomsten met gesubsidieerde zorgboerderijen (tabel 4). Daarvan waren er 441 nieuwe overeenkomsten, die pas in de loop van 2014 gestart werden. Tabel 4: overzicht van aantal actieve overeenkomsten in 2014, opgesplitst per jaar inwerkingtreding Startjaar Aantal actieve overeenkomsten 2005 23 2006 13 2007 31 2008 34 2009 37 2010 47 2011 54 2012 71 2013 225 2014 441 TOTAAL 976 Bron: Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij

In grafiek 9 krijgen we een beeld van het aantal gesubsidieerde zorgboerderijovereenkomsten per jaar sinds 2005, het jaar waarin de subsidiemaatregel van kracht werd. De bovenste lijn geeft het aantal overeenkomsten dat lopende was tijdens het aangegeven jaar. De onderste lijn geeft weer hoeveel nieuwe overeenkomsten in het betreffende jaar werden opgestart. Grafiek 9


JAARVERSLAG 2014

18

Vooral die tweede, blauwe lijn vertoont sinds 2010 een dalende trend. In 2014 was die daling zelfs zeer uitgesproken: van 620 nieuwe overeenkomsten in 2013 naar 441 in 2014 (-29%). Dat is verrassend omdat het aantal bedrijven dat actief is geweest in 2014 zo goed als gelijk is gebleven ten opzichte van 2013 (zie tabel 2). Dit – een daling van het aantal overeenkomsten maar een quasi gelijkblijvend engagement van zorgboeren - laat vermoeden dat vooral hulpverleners hebben afgehaakt omwille van de procedure via het e-loket. Een andere vaststelling: het aantal zorgprestaties op de gesubsidieerde zorgboerderijen is niet navenant verminderd in 2014. Er zijn dus minder overeenkomsten maar deze zijn wel (gemiddeld) intenser qua duurtijd of qua aantal dagen per week. Merk op dat Steunpunt Groene Zorg zelf de opstart van 562 nieuwe overeenkomsten begeleidde. Hierin zitten uiteraard de overeenkomsten met nietsubsidiabele zorgboerderijen begrepen. In de veronderstelling dat deze overeenkomsten gelijk verdeeld zijn onder zorgboerderijen met en zonder recht op subsidie, zouden 399 (71% van 562) hiervan afgesloten zijn met een subsidiabele zorgboerderij. In diezelfde veronderstelling matcht SGZ 399 van 441 gesubsidieerde zorgboerderijovereenkomsten, wat overeenkomt met 90%.

Tabel 5: verdeling van actieve overeenkomsten in 2014 over de provincies Aantal actieve Provincie overeenkomsten Antwerpen 189 Vlaams-Brabant 123 West-Vlaanderen 256 Oost-Vlaanderen 232 Limburg 176 Totaal 976 Bron: Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij

De overeenkomsten die op 1 januari 2014 al lopende waren meegeteld, waren er in 2014 976 actieve zorgboerderijovereenkomsten met gesubsidieerde landen tuinbouwbedrijven (-14% t.o.v. 2013). Ook hier zien we het effect van het verminderd aantal overeenkomsten dat in 2014 werd afgesloten maar deze daling tekent zich minder scherp af aangezien het merendeel van deze overeenkomsten al vóór 2014 lopende was. Van de lopende overeenkomsten waren er 23 die al bij de start van de subsidiemaatregel, in 2005, werden opgestart. 138 zorgboerderijovereenkomsten (14%) liepen reeds 5 jaar of meer. Wetende dat de gesubsidieerde zorgboerderijen 71% van het zorgboerderijenbestand uitmaakt, kunnen we – via extrapolatie - het totaal aantal zorgboerderijovereenkomsten in 2014 ramen op 1375.


JAARVERSLAG 2014

19

Grafiek 10

Bron: Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij en eigen gegevens SGZ

Het aantal actieve zorgboerderijen blijft sinds 2010 nagenoeg constant. Dat blijkt duidelijk uit de registratiegegevens van de Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling. Grafiek 10 geeft de cijfers weer van de zorgboerderijen die in aanmerking komen voor de subsidie. Tegenover de groep van subsidiabele landen tuinbouwbedrijven die beschikbaar is voor zorgactiviteiten, plaatst de grafiek het aantal zorgboerderijen dat daadwerkelijk actief is geweest en een subsidie heeft ontvangen. Dat laatste cijfer blijft opmerkelijk constant. De blauwe lijn geeft het aantal gesubsidieerde zorgboerderijovereenkomsten weer. Deze cijfers leren ons dat het potentieel aan zorgboerderijen onderbenut blijft.

5.1.4. Begeleidingscontacten Eens een aangemelde kandidaat hulpboer werd gematcht met een passende zorgboerderij blijft Steunpunt Groene Zorg de opstart en samenwerking opvolgen. In het bijzonder wanneer, hetzij de zorgboerderij, hetzij de hulpverlener, voor het eerst een zorgboerderijovereenkomst afsluit, verleent het steunpunt ondersteuning bij de opstart. Maar ook indien zowel zorgboerderij als hulpverlener ervaring heeft met Groene Zorg, blijft de consulent van het steunpunt beschikbaar voor begeleiding. Met het oog op een goede begeleiding van de zorgboerderijen gaan de medewerkers van Steunpunt Groene Zorg geregeld ter plaatse op bezoek. In 2014 realiseerden zij 278 plaatsbezoeken op zorgboerderijen. Dat is een daling van het aantal plaatsbezoeken ten opzichte van 2013 (-33%). 222 bezoeken (80%) gebeurden naar aanleiding van de opstart van een nieuwe zorgboerderijovereenkomst. In 76 gevallen was dat omdat het voor de zorgboerderij de eerste maal was dat ze in een samenwerkingsverband met een voorziening stapte. Dat aantal is min of meer gelijk aan voorgaande jaren. De daling van het


JAARVERSLAG 2014

20

aantal plaatsbezoeken is volledig te situeren in contacten met zorgboeren die reeds ervaring hebben. Slechts 72 opstartbegeleidingen waren noodzakelijk om reden dat de hulpverlener voor het eerst ging samenwerken met een zorgboerderij. Er waren wel meer contacten met zorgboerderijen omwille van administratieve vragen. Vanaf januari 2014 moesten landen tuinbouwers immers de administratie voor de zorgboerederijsubsidie via het e-loket verrichten. Onze consulenten gingen vaak ter plaatse om hen daarbij op weg te helpen. Tabel 6

Aantal plaatsbezoeken in 2014 (zonder kennismakingsbezoeken bij kandidaat zorgboerderijen) Antw. Limb. O.-Vl. Vl.-Br. W.-Vl. TOTAAL 10 2 7 5 opstart ZBO, nieuwe ZB én HV 24 9 7 19 4 13 opstart ZBO, nieuwe ZB 52 13 9 11 3 36 opstart ZBO, nieuwe HV 72 8 15 21 14 16 opstart ZBO 74 12 4 6 1 administratieve vraag 23 2 4 3 2 2 probleembespreking 13 2 18 Andere 20 TOTAAL 56 41 85 24 72 278 Aanwezigheid van een medewerker van Steunpunt Groene Zorg bij opvolgingsen evaluatiegesprekken is eerder uitzonderlijk. Dit ligt anders in de provincie OostVlaanderen waar een groep vrijwilligers deze taak opneemt. Dit verklaart het hoge cijfer in die provincie binnen de categorie ‘andere’. Grafiek 11 laat zien hoe de verschillende motieven voor bezoeken aan zorgboerderijen geëvolueerd zijn in de periode 2008 tot en met 2014. Het aantal opstartgesprekken bij nieuwe zorgboerderijen, die voor de eerste maal een overeenkomst afsluiten, blijft over die hele periode zowat constant. Ook de contacten naar aanleiding van administratieve vragen of omwille van een probleembespreking schommelen weinig. De aanwezigheid van een consulent bij opstartgesprekken van zorgboeren die reeds ervaring hebben met Groene Zorg is daarentegen van jaar tot jaar wel sterk schommelend. Grafiek 11


JAARVERSLAG 2014

21

Door het lager aantal aanvragen en matchings in 2014, daalde de noodzaak van begeleidingscontacten bij de opstart. In plaats daarvan kwam er iets meer ruimte voor begeleiding van administratieve vragen en andere probleembesprekingen.

5.1.5. Zorgprestaties Volgens de stand van registratiegegevens waarover het Departement Landbouw en Visserij in het voorjaar 2015 beschikt, werden er in 2014 229.911 zorguren gepresteerd op gesubsidieerde zorgboerderijen. Deze gegevens zijn nog niet definitief aangezien er gedurende het ganse jaar 2015 nog registratiegegevens kunnen ingezonden worden. 229.911 zorguren komt overeen met 38.318 zorgdagen. Dit wijst op een lichte daling tegenover 2013. Toen werden er op de gesubsidieerde zorgboerderijen 39.126 zorgdagen geteld. We wijzen er nogmaals op: deze cijfergegevens zijn nog niet definitief en zullen wellicht, bij het afsluiten van 2015 nog hoger liggen. Wanneer we dit aantal van 38.318 zorgdagen extrapoleren naar alle zorgboerderijen, de niet-gesubsidieerde inbegrepen, komen we aan een totaal van 54.000 zorgdagen die in 2014 op zorgboerderijen werden gepresteerd. Grafiek 12 geeft de spreiding van het aantal zorguren van maand tot maand weer. Ze laat zien dat er in vakantiemaanden telkens een terugval is (ook in de maand april omwille van het Paasverlof). Deze terugval is te verklaren vanuit het grote aandeel van zorgboerderijovereenkomsten dat vanuit de sector onderwijs wordt afgesloten. Deze overeenkomsten worden niet uitgevoerd tijdens vakantieperioden. Bovendien zien we een geleidelijke opbouw van het aantal zorguren vanaf september tot en met mei (we gaan ervan uit dat vooral voor het laatste kwartaal van oktober tot en met september de registraties nog niet volledig zijn). Ook hierin speelt het aandeel van overeenkomsten vanuit de sector onderwijs, die, naarmate het schooljaar evolueert, steeds meer instromen. Grafiek 12

Bron: Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij


JAARVERSLAG 2014

22

5.2. Belangenbehartiging Om de kansen van samenwerking tussen landbouw en zorg te optimaliseren moet er ook aan structuren gesleuteld worden. Het wegwerken van knelpunten voor en het toegankelijker maken van de organisatie van Groene Zorgactiviteiten is daarom een belangrijke opdracht van Steunpunt Groene Zorg. In 2014 werden daartoe diverse dossiers opgevolgd.

5.2.1. Omschakeling naar e-loket Agentschap Landbouw en Visserij Sinds 01/01/2014 verloopt alle administratie voor het bekomen van een zorgboerderijsubsidie verplicht via het e-loket www.landbouwvlaanderen.be. De uitvoering van de subsidiemaatregel kwam daarmee in handen van het Agentschap Landbouw en Visserij. De begeleiding van zorgboeren en voorzieningen in de overstap naar het e-loket gebeurde in nauw overleg met Steunpunt Groene Zorg. Het regelmatig overleg met het Agentschap Landbouw en Visserij dat al in het najaar 2013 was opgestart, werd in 2014 voortgezet. Er waren overlegmomenten op 09/01, 13/03, 15/05 en 30/09. Steunpunt Groene Zorg zette het eigen e-zine in als middel om zowel zorgboerderijen als hulpverleners te informeren over de nieuwe procedure. Zowel ALV als SGZ nam eigen initiatieven voor de organisatie van infomomenten. ALV organiseerde infomomenten in Brugge, Antwerpen en Leuven. SGZ gaf er telkens een woordje toelichting over de eigen werking. Op vraag van SGZ werkte ALV een handleiding uit over de procedure via e-loket. De website van het e-loket werd in de loop van het jaar verschillende keren aangepast om het gebruiksgemak te optimaliseren.

5.2.2. Samenwerking met de sector onderwijs Steunpunt Groene Zorg volgt de ontwikkeling van het beleid betreffende schoolvervangende trajecten op via deelname aan de stuurgroep en de beleidsgroep van het Meldpunt Schoolexterne Interventies Vlaams-Brabant. Sinds 2012 participeert Steunpunt Groene Zorg ook aan het Netwerk Leerrecht Limburg. Het Vlaams-Brabantse meldpunt had een landschapstekening voor schoolvervangende trajecten opgemaakt. Deze landschapstekening moet dienst doen als beleidsvoorstel naar de Vlaamse overheid die de intentie heeft de organisatie van schoolvervangende trajecten in de loop van 2016 te hertekenen. Aangezien de rol en positie van de zorgboerderij en van Steunpunt Groene Zorg niet zo duidelijk naar voor kwamen in de landschapstekening, deed Steunpunt Groene Zorg het voorstel een addendum op de landschapstekening uit te werken. De Beleidsgroep Schoolexterne Interventies reageerde hierop positief. Het voorstel van addendum over de plaats van zorgboerderijen en van Steunpunt Groene Zorg binnen schoolexterne interventies werd op 28/11/2014 door de voltallige beleidsgroep aangenomen.

5.2.3. VLIF-steun voor zorgboerderijen Op 07/11/2014 keurde de Vlaamse Regering de nieuwe VLIF-reglementering goed. Het Vlaams Landbouw Investeringsfonds zorgt voor financiële ondersteuning van landen tuinbouwers bij investeringsprojecten op hun bedrijf. De VLIF-steun


JAARVERSLAG 2014

23

maakt deel uit van het Vlaams Programma voor Plattelandsontwikkeling en de financiële uitkeringen worden gedeeltelijk gedragen door EU-toelagen. Binnen de Vlaamse VLIF-reglementering is een tussenkomst van 30% voorzien voor investeringen in het kader van zorgactiviteiten. De Europese Commissie liet echter weten dat het niet bereid is tot cofinanciering van investeringen van zorgboerderijen. Volgens de EC zijn zorgactiviteiten geen vorm van verbreding binnen de landen tuinbouw. Er is geen directe link tussen zorg en landbouw. Steunpunt Groene Zorg vzw uitte zijn bezorgdheid hierover bij het Agentschap Landbouw en Visserij. De Minister van Landbouw en Plattelandsbeleid, Joke Schauvliege, besliste evenwel om het volledige bedrag aan VLIF-steun voor zorgboerderijen ten laste te nemen van het Vlaamse budget. Land- en tuinbouwers die willen investeren in accommodatie voor zorg kunnen dankzij deze ingreep blijven rekenen op een volwaardige tussenkomst van 30%.

5.2.4. Groene Zorg en plattelandsontwikkeling De provinciebesturen werkten in 2014 aan de opmaak van hun plattelandsontwikkelingsplan. Dit plan moest passen binnen het nieuwe Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling (2014 – 2020) van de Vlaamse Regering. In het PDPO vermeldt Vlaanderen binnen het deelthema ‘Aandacht voor kwetsbare groepen op het platteland’ o.a. Groene Zorg als thema. Steunpunt Groene Zorg maakte een nota op met suggesties over de invulling van het thema Groene Zorg en bezorgde die aan de 5 Vlaamse provinciebesturen. Het steunpunt stelde in de suggestienota 2 algemene doelstellingen voorop m.n.  Bevorderen van de kwaliteitszorg bij samenwerking tussen landbouw en zorg  Versterken van de professionaliteit van zorgboerderijen en van hun positie binnen het welzijns- en zorgaanbod Deze doelstellingen werden gestoffeerd met concrete voorstellen zowel in functie van de maatregel ‘versterken omgevingskwaliteit en vitaliteit van het platteland’ als met het oog op de opmaak van ontwikkelingsplannen in de Leadergebieden. In elk van de 5 provinciale plattelandsontwikkelingsplannen werd het thema Groene Zorg opgenomen. In de loop van de maand november werd echter duidelijk dat het Vlaamse PDPO niet aanvaard werd door de Europese Commissie. De EU zou onder andere de relatie van het thema Groene Zorg met landbouw in vraag stellen.


JAARVERSLAG 2014

24

5.3. Kennis en onderzoek 5.3.1. Dossierontwikkeling 5.3.1.1. Persoonlijk assistentiebudget op de zorgboerderij Steunpunt Groene Zorg wil de mogelijkheden onderzoeken die het PAB-systeem biedt om de samenwerking tussen een budgethouder en een zorgboerderij te organiseren. Daartoe waren er overlegmomenten met een vertegenwoordiger van de gebruikersorganisatie Onafhankelijk Leven. 5.3.1.2. Toekomstige ontwikkeling van Groene Zorg en de rol van Steunpunt Groene Zorg De Raad van Bestuur van Steunpunt Groene Zorg besprak op 29/04/2014 een voorstel met mogelijke ontwikkelingsscenario’s voor het steunpunt. Uitgaande van een aantal maatschappelijke ontwikkelingen werden mogelijke pistes uitgezet voor de toekomstige dienstverlening en belangenbehartiging van het steunpunt. Op 25/11/2014 werd met het voltallige bestuur een dag uitgetrokken om daar verder op in te gaan. Deze bespreking werd begeleid door Wim Wouters van Thomas More. Vooraf was er met hem een overleg op 04/11/2014. De Raad van Bestuur kwam op 18/12/2014 tot conclusies. Het bestuur gaat in zijn toekomstvisie uit van het scenario waarbij SGZ in de eerste plaats belangenbehartiger is voor Groene Zorg in Vlaanderen. Andere functies zoals dienstverlening, kennis en onderzoek, vorming en informatie worden bij hun invulling afgestemd op de rol als belangenbehartiger. Deze toekomstvisie zal in de loop van 2015 verdere uitwerking krijgen in een strategisch actieplan.

5.3.2. Wetenschappelijk onderzoek Steunpunt Groene Zorg bood ondersteuning aan een aantal onderzoeksprojecten. 5.3.2.1. Criteria voor Kwalitatieve Zorglandbouw Hogeschool Gent zoekt in dit multidisciplinair onderzoeksproject een antwoord op volgende vragen: 1. Wat zijn zorgboerderijen (profielschets van de Vlaamse zorgboerderijen) 2. Aan welke pedagogische, landbouwkundige en economische kwaliteitscriteria moet een zorgboerderij minimaal voldoen? 3. Zijn de huidige financierings- en andere ondersteuningsvormen toereikend om aan de kwaliteitscriteria te voldoen? 4. Bestaan er alternatieve/innoverende modellen om kwaliteitsvolle zorgboerderijen uit te bouwen? Het onderzoek ging van start in oktober 2013. Steunpunt Groene Zorg maakte op basis van vastgestelde criteria een selectie van 80 zorgboerderijen voor het onderzoekspanel. Daaruit schreef het steunpunt nog eens een selectie van 35 zorgboerderijen aan. In de loop van 2014 bezocht het onderzoeksteam van deze 29 zorgboerderijen, gespreid over gans Vlaanderen. Telkens werd met 2 tot 3 bezoekers een diepte-interview afgenomen. Het onderzoeksteam ging vanaf het najaar 2014 aan de slag om de resultaten te analyseren. Aanvullend bracht SGZ een tiental voorzieningen aan die regelmatig samenwerken met zorgboerderijen. Via deze voorzieningen konden de onderzoekers in contact komen met zorggasten voor een interview. STEUNPUNT GROENE ZORG VZW

JAARVERSLAG 2014

25

Van 21 – 24/04 ging SGZ mee op studiereis naar Italiaanse zorgboerderijen. Via SGZ kreeg een student ook een opdracht voor schoolstage om de taken van zorggasten in tuinbouwbedrijven in kaart te brengen. Vanuit de opleidingen bedrijfskunde en orthopedagogiek werkten studentengroepen voor 2 zorgboerderijen een businessplan uit. Steunpunt Groene Zorg volgde het verloop van het onderzoek als lid van de stuurgroep. Er waren bijeenkomsten van de stuurgroep op 28/01, 02/04, 16/09. 5.3.2.2. Andere Stadsbestuur Gent maakte i.s.m. VLM een studie over de toekomst van de landbouw in en om Gent. Ook verbredingsactiviteiten zoals zorgboerderijen kregen daarin een plaats. Op 6/10/2014 was er een gesprek met de medewerkster van dienst landbouw Gent. Ze maakte een verslag met inventarisatie van zorglandbouw in en om Gent.

5.3.3. Internationale samenwerking 5.3.3.1. Interregproject STRO ‘Samen TeRug de bOer op’ Op 15/06/2011 keurde de Stuurgroep Interreg IVa Vlaanderen-Nederland het project ‘Samen TeRug de boer Op’ goed. Het project werd gedragen door 8 promotoren. Hoofdpromotor van het project was Stad Brugge. De startdatum werd vastgesteld op 1/04/2011, de einddatum op 31/03/2014. In december 2013 dienden enkele partners, onder wie SGZ, een aanvraag voor een verlenging en uitbreiding van het project in. De goedkeuring van die aanvraag kwam er op 15/04/2014. Daarmee werd het project verlengd tot 30/09/2015. Inhoudelijk werd het project voor SGZ uitgebreid met  Een digitalisering van de matchingprocedure en het registratiesysteem van SGZ  Een onderzoek naar kansen voor zorgboerderijen binnen de nieuwe financieringsmechanismen van welzijn en zorg. Er waren partnerbijeenkomsten op 14/02, 24/04 en 02/09/2014. Inhoudelijk richtte het project zich op 6 activiteitgebieden. Hierbij volgt een beschrijving van de vooruitgang die geboekt werd bij elk van die activiteitgebieden. Activiteit 1: opmaak aandachtsagenda Vlaanderen/Nederland De oorspronkelijke doelstellingen binnen dit activiteitgebied werden reeds in 2012 gehaald. Maar een gedeelte van de uitbreidingsopdracht situeerde zich in deze activiteit. Partners ZLTO en Rotonde engageerden zich om tot een syntheserapport te komen over de kansen voor zorgboerderijen in het kader van de nieuwe ondersteuning aan personen met een handicap. Ter voorbereiding daarvan organiseerde SGZ enkele initiatieven: 02/07/2014 Excursie naar Noord-Brabantse zorgboerderijen 28/08/2014 Forumbijeenkomst voor zorgboerderijen in Lier Tijdens deze bijeenkomst kwam SGZ tot een inventarisatie van knelpunten die zorgboerderijen ondervinden wanneer ze hun zorgtak sterker willen uitbouwen. Het kwam tot een intensief gesprek waaruit nogmaals de nood aan meer contact tussen de zorgboerderijen heel duidelijk onderstreept werd. Als belangrijk discussiepunt was er de vraag of de betrokkenheid van een zorgvoorziening bij de samenwerking tussen zorgboer en zorggast een noodzaak is. SGZ werd tevens betrokken bij de initiatieven die partners Rotonde en ZLTO hebben georganiseerd. STEUNPUNT GROENE ZORG VZW

JAARVERSLAG 2014

26

17/06/2014 Panelbijeenkomst op initiatief van ZLTO 25/08/2014 Voorbereiding panelbijeenkomst op initiatief van Rotonde 29/08/2014 Panelbijeenkomst op initiatief van Rotonde 24/09/2014 Bijeenkomst met Rotonde/ZLTO voor opmaak syntheserapport Activiteit 2: uitwerking matchingsmethodiek * Ontwikkeling van een digitaal matchingprogramma dat toegankelijk is via internet. Dankzij de uitbreiding van het STRO-project kon SGZ een aanvullende investering doen voor een digitale applicatie op maat van de organisatie van de matching aan Vlaamse kant. Met het bedrijf eMuse, waaraan de opdracht tot digitalisering werd toegewezen, werd samengewerkt volgens het zogenaamde Agile-methodiek. Er waren het ganse jaar door periodieke samenkomsten waarop telkens de doelstellingen van de voorgaande keer werden geëvalueerd en deze voor de volgende bijeenkomst werden afgesproken. Op die manier werd het systeem stap voor stap uitgewerkt. Er waren overlegmomenten met eMuse op 17/01, 07/02, 28/02, 28/03, 16/05, 27/05, 06/06, 20/06, 07/07, 18/07, 18/08, 01/09, 15/09, 03/10, 22/10, 07/11, 28/11, 11/12/2014. De opdracht van eMuse omvatte: - De aanmeldingsfiche voor kandidaat hulpboeren op punt stellen. - De opmaak van een datafiche per zorgboerderij en voorziening, met bijhorende overzichtstabellen. - De uitwerking van een systeem waarbij per aanmelding een suggestielijst van in aanmerking komende zorgboerderijen wordt gegenereerd. - De opmaak van een Afsprakennota die na matching automatisch wordt ingevuld met gegevens vanuit de bestaande fiches. - Een plaats op het web waar elke hulpverlener gegevens kan terugvinden over de stand van zaken van zijn aanvraag en waar hij diverse documenten kan downloaden. - De opmaak van rapportagelijsten waaruit diverse registratiegegevens over de werking van zorgboerderijen kunnen gedestilleerd worden. Heel veel werk ging er ook naar het inbrengen van gegevens in het nieuwe datasysteem. Daarvoor werden tijdens de maanden juli, september en november enkele jobstudenten aan het werk gezet. * Een screeningsmethodiek om de competenties van zorgboerderijen in kaart te brengen Hiervoor werd beroep gedaan op de externe expertise van Thomas More Hogeschool: 3 docenten verbonden aan de opleiding arbeidspsychologie hebben die opdracht aangenomen. In 2013 werden 8 basiscompetenties voor zorgboer(inn)en afgebakend. In 2014 werd het gebruik van dit instrument verder uitgetest tijdens screeningsbezoeken en op andere contactmomenten met zorgboerderijen. Naar aanleiding van bezoeken en andere contacten met zorgboer(inn)en vullen de consulenten de competentieprofielen verder aan. Op 20/05/2014 was er een evaluatiebijeenkomst met de docenten van Thomas More Hogeschool. Op basis van de ingeschaalde competenties van 142 zorgboer(inn)en maakte SGZ een vormingsbehoeftenstudie voor zorgboer(inn)en. * Een vragenlijst om de ondersteuningsnood van de kandidaat hulpboer in kaart te brengen


JAARVERSLAG 2014

27

Hiervoor werd beroep gedaan op de externe expertise van HUBrussel: dr. Joris Van Puyenbroeck (orthopedagogie) en wetenschappelijk medewerkster Valérie Diels hebben deze opdracht aangenomen. Zij ontwikkelden een vragenbatterij waarmee gepeild wordt naar de nood aan ondersteuning bij de aangemelde persoon op het gebied van aandacht, hulp bij het aanleren, opleggen van regels en sanctionering. In het najaar 2013 werd de door hen ontwikkelde vragenlijst uitgetest op 131 concrete aanmeldingen. Op 10/02/2014 werden de analyseresultaten van de testfase samen besproken. De testresultaten toonden aan dat de vragenlijst een sterke interne samenhang toont en het bovendien mogelijk maakt om de variëteit tussen aangemelde personen zichtbaar te maken. Op basis van deze analyse werd beslist het quoteringssysteem op te nemen in de matchingapplicatie. In 08/04/2014 was er met het oog daarop een overleg met eMuse en HUBrussel. Deze toepassing resulteert in een rapport per aangemelde persoon waarin wordt weergegeven binnen welk percentiel de zorggast zich bevindt op het gebied van ondersteuningsnood binnen de totale groep van al verwerkte aanmeldingen. Op die manier heeft de consulent SGZ van elke aangemelde persoon een profielschets inzake ondersteuningsnood. Activiteit 3: Bouwen en renoveren van aangepaste infrastructuur Binnen dit activiteitgebied had SGZ geen opdrachten. Activiteit 4: Uitwerking methodiek voor aanpassing van zorgboerderij aan zorgvragers Binnen dit activiteitgebied waren de beoogde resultaten voor SGZ al in 2013 gehaald. Activiteit 5: Integratie van de zorgboerderij in het lokaal sociaal netwerk Binnen dit activiteitgebied waren de beoogde resultaten voor SGZ reeds in 2013 gehaald. Activiteit 6: communicatie van de projectresultaten * Redactie Kwaliteitsgids De resultaten van het STRO-project moesten gebundeld worden in diverse brochures die deel zouden uitmaken van de Kwaliteitsbox Groene Zorg. Voor de uitwerking kon SGZ rekenen op de ondersteuning van een redactieraad die werd samengesteld uit vertegenwoordigers van andere promotoren. In het voorjaar 2014 werd de brochure ‘Lokale inbedding van zorgboerderijen’ uitgegeven. Hierin werden de resultaten van activiteit 5 gebundeld. De brochure werd opgebouwd in 2 delen met een theoretische inleiding over community support en aansluitend een gedeelte waarin verwezen werd naar vele praktijkervaringen. De lezer krijgt hierin talrijke links naar andere informatiebronnen. In augustus 2014 kreeg de brochure ‘Hulpboer zoekt zorgboerderij’ definitieve vorm. Hierin werden de resultaten van activiteit 2 verwerkt. De wetenschappelijke basis en de methodiek van matching tussen vraag en aanbod wordt in deze uitgave stap voor stap voorgesteld. Als laatste kwam in september de brochure ‘Aan de slag met een zorgboerderij’ uit. Deze bundel geldt als een startersgids voor al wie een zorgboerderij wil starten of wil samenwerken met een zorgboerderij. Deze uitgave kan beschouwd worden als de vervanging van de vroegere Kwaliteitsgids Groene Zorg die in 2007 het levenslicht zag. Steunpunt Groene Zorg zette mee zijn schouders onder de organisatie van het slotsymposium van het STRO-project op 20/03/2014 in Malle.


JAARVERSLAG 2014

28

De gastspreker op het symposium was Joost Dessein. Aan de hand van panelgesprekken kwamen de verschillende partners aan bod met hun resultaten. Over de middag konden de 55 deelnemers een kleine markt bezoeken, waarop de partners zich voorstelden. SGZ zorgde bovendien voor de verspreiding van alle projectresultaten via een specifieke pagina op de eigen website. Tijdens het laatste kwartaal van 2014 ging veel aandacht naar de einddeclaratie van het STRO-project, waarin de projectresultaten op een duidelijke en aantoonbare manier gepresenteerd werden. 5.3.3.2. Diverse contacten met Waalse partners in Groene Zorg Op 09/01/2014 was er contact met Nos Oignons. Nos Oignons asbl is een initiatief van enkele particulieren. In 2012 startten zij met een kleinschalige boerderij. Voorlopig werken ze enkel samen met een voorziening uit de geestelijke gezondheidszorg. Ze hebben de intentie om een netwerk van zorgboerderijen uit te bouwen en met meer voorzieningen samen te werken. Met het oog daarop kwamen ze hun licht opsteken bij SGZ. Op 25/06 was er een tweede overlegmoment met een meer uitgebreide delegatie. SGZ onderhield contact met de partners van het voormalige Leaderproject in de regio Bastenaken. Op 17/02/2014 was er een overleg met Accueil Champêtre en met een vertegenwoordiging van de plaatselijke groep GAL Haute-Sûre Forêt d’Anlier, om de toekomstige plannen voor de uitbouw van een Waalse structuur voor Groene Zorg af te toetsen. 5.3.3.3. Nieuwe EU-programmatie SGZ volgde enkele informatiesessies om zich te informeren over de nieuwe EUprogrammatie 2014 – 2020. Op 13/01/2014 was er in Brugge een voorstelling van de toekomstige Interregprogramma’s. Op 12/02/2014 was er een overleg met een vertegenwoordiger van het secretariaat Vlaanderen-Wallonië-Frankrijk. Dit is het enige Interregprogramma waarin de doelstelling van sociale inclusie werd opgenomen. 5.3.3.4. Voorstelling aan buitenlandse delegaties In het kader van het Interregproject Rural Alliances organiseerde Rurant een driedaagse voor de buitenlandse partners in Vlaanderen. Op 27/03 was er een keuzeprogramma met een aantal excursies. Eén van de excursies bracht een bezoek aan de pleeggezinnenwerking van OPZ Geel. SGZ werd uitgenodigd om ter plekke de werking van zorgboerderijen voor te stellen. Op 01/07 begeleidde SGZ het bezoek van een groep Zuid-Koreaanse landbouwers aan de zorgboerderij St.-Janshoeve in Maaseik. SGZ bracht ook een presentatie van de werking van zorgboerderijen in Vlaanderen. De Vlaamse zorgboerderijwerking werd ook voorgesteld aan een groep uitbaters van hoevetoerisme in Finland. Dat gebeurde op 7/10.

5.3.4. Deelname aan studiedagen en vormingsactiviteiten De medewerkers van Steunpunt Groene Zorg participeren geregeld aan overlegmomenten en studiedagen waarin zij zowel eigen kennis en inzichten uitdragen als nieuwe verwerven. (Overzicht van studiedagen en externe contacten in bijlage 4)


JAARVERSLAG 2014

29

5.4. Vorming en informatie 5.4.1. Informatiesessies 5.4.1.1. Informatiesessies voor hulpverleners Hulpverleners die interesse betonen voor Groene Zorg of een eerste keer een vraag richten aan Steunpunt Groene Zorg worden uitgenodigd op provinciale informatiebijeenkomsten. Zo krijgen ze een gestructureerde voorstelling van de mogelijkheden, werkwijzen en aandachtspunten voor de samenwerking met zorgboerderijen. Er werden in 2014 11 informatiebijeenkomsten voor hulpverleners georganiseerd. (Overzicht van infosessies voor hulpverleners in bijlage 4) Aan verschillende organisaties, verenigingen of groepen geïnteresseerden werd, op hun vraag, uitleg gegeven over Groene Zorg en de rol van het steunpunt. Er waren 16 toelichtingsmomenten op vraag van voorzieningen. (Overzicht van infosessies op vraag in bijlage 4) Tabel 7

Aantal geïnformeerde voorzieningen in 2014 (totaal van infosessies op eigen initiatief en op vraag) Antw. Limb. O.-Vl. Vl.-Br. W.-Vl. 8 4 16 9 14 Pers m Handicap 4 4 13 8 14 Geestelijke Gezondheidszorg 1 6 6 2 10 Bijzondere Jeugdzorg 7 6 32 3 22 Onderwijs 1 1 Thuiszorg 1 3 1 1 1 Algemeen Welzijnswerk 2 10 4 9 Andere 22 25 78 27 71 TOTAAL

TOTAAL 51 43 25 70 2 7 25 223

Grafiek 13


JAARVERSLAG 2014

30

In 2014 bereikte SGZ met die infomomenten niet minder dan 223 verschillende voorzieningen. Het bereik van de infomomenten lag sinds 2009 nooit zo hoog. Grafiek 13 laat zien dat vanuit quasi alle sectoren de deelname aan infomomenten is gestegen. Meer dan 70% van de bereikte voorzieningen is gelegen in Oost- of WestVlaanderen. 5.4.1.2. Informatiesessies voor landen tuinbouwers Tevens organiseerde Steunpunt Groene Zorg informatiesessies voor geïnteresseerde landen tuinbouwers. Waar zich kansen aandienden gebeurde dit in samenwerking met gemeentelijke landbouwraden, eigen bewegingsstructuren en voorzieningen. Voor deze infosessies richt het steunpunt zich bijzonder op regio’s waar er een duidelijk tekort is aan zorgboerderijen. (Overzicht van infosessies voor landen tuinbouwers in bijlage 4)

5.4.2. Vormingsactiviteiten In tegenstelling tot voorgaande jaren organiseerde SGZ in 2014 geen Provinciale Trefdagen. Het steunpunt koos ervoor om de zorgboerderijen en de hulpverleners van voorzieningen elk afzonderlijk te benaderen voor gerichte informatiesessies. Die gerichte informatie had in de eerste plaats te maken met de nieuwe procedure voor de zorgboerderijsubsidie via het e-loket. Maar ook de eigen digitale applicatie voor de matching van vraag en aanbod kwam aan bod. 5.4.2.1. Studienamiddagen voor hulpverleners Onder de hoofding ‘Nieuwe ontwikkelingen in het samenwerken met zorgboerderijen’, organiseerde SGZ in de maand februari 6 studienamiddagen voor hulpverleners. Daarop werden volgende onderwerpen behandeld:  De verhouding tussen SGZ, zorgboerderij en voorziening geëxpliciteerd. Toelichting bij het samenwerkingsprotocol SGZ met getuigenis uit de hulpverlening.  De elektronische aanmelding en matching, theoretisch denkkader en werkwijze.  De overstap naar het e-loket en andere nieuwigheden in het Besluit van de Vlaamse Regering en het aanbod van SGZ bij de toepassing ervan. Alles samen bereikten we 218 deelnemers. (Overzicht in bijlage 4) 5.4.2.2. Samenkomsten met zorgboer(inn)en Eveneens in de periode februari organiseerde SGZ afzonderlijke informatieen vormingssessies voor zorgboerderijen. Daarin kwamen 2 onderwerpen aan bod:  De overstap naar het e-loket  De competenties van zorgboer(inn)en: in dit gedeelte werd een voorstelling gegeven van het competentieprofiel dat SGZ uitwerkte in het kader van het STRO-project. De zorgboer(inn)en konden de tool uittesten op zichzelf. Alles samen waren er 10 sessies waarop 140 deelnemers werden bereikt. (Overzicht in bijlage 4) In het najaar organiseerde SGZ provinciale ervaringsuitwisselingsavonden georganiseerd. Daarop werden alle actieve zorgboeren en –tuinders uitgenodigd. Opnieuw was de administratieve procedure op het e-loket een belangrijk onderwerp. Ook de protocoltekst tussen SGZ en de zorgboerderijen werd besproken. We bereikten op 3 samenkomsten 28 deelnemers. (Overzicht in bijlage 4)


JAARVERSLAG 2014

31

Op 3/12/2014 was er een vormingsavond voor Oost- en West-Vlaamse zorgboer(inn)en over het thema “Je eigen gedragsstijl als zorgboer(in)”. Deze sessie werd begeleid door vzw Zorg-Saam. In het kader van het Interregproject STRO was er op 02/07/2014 een excursie naar 3 Nederlandse zorgboerderijen. 5.4.2.3. Samenkomsten met vrijwilligers In Oost-Vlaanderen werkt een groep vrijwilligers mee aan diverse opdrachten zoals de ondersteuning van promotionele activiteiten en de opstart en opvolging van zorgboerderijovereenkomsten. De vrijwilligers worden ondersteund via regelmatige groepssamenkomsten. (Overzicht vrijwilligerssamenkomsten in bijlage 4)

5.4.3. Evoluties in het vormingsen informatieaanbod Grafieken 14 en 15 laten ons toe enkele conclusies te trekken over de vormingsen informatieactiviteiten door SGZ georganiseerd. Het aantal vormingsactiviteiten dat SGZ aanbiedt toont, over een langere termijn bekeken, een licht dalende trend. Toch kunnen we voor 2014 resultaten voorleggen die deze trend afremmen. Het aantal activiteiten bleef gelijk tegenover 2013 en het aantal deelnermers steeg zelfs lichtjes. De vormingsactiviteiten waren iets omvangrijker waardoor het aantal vormingsen deelnemersuren zich herpakte (Grafieken 16 en 17). Meest opvallend daarin is het toenemend aantal deelnemers aan de provinciale trefdagen. In 2014 organiseerde SGZ 6 in plaats van 5 provinciale trefdagen. Bij opsplitsing merken we verschillende evoluties tussen de types van vormingsactiviteiten. Zo trekken de consulenten veel minder dan vroeger naar teamvergaderingen van voorzieningen om er toelichting te geven bij de werking van zorgboerderijen. Het aantal infosessies in voorzieningen is gedaald van 31 (2011) naar 13 (2014). Ook inhoudelijk is er een verschuiving in datgene wat aan bod komt tijdens teambesprekingen. Voorheen lag het accent van dergelijke bijeekomsten op bekendmaking en voorstelling van de mogelijkheden tot samenwerking met zorgboerderijen. In 2014 werd met teamleden en directie vaker samengezeten rond kwaliteitszorg in de samenwerking met zorgboerederijen. De protocoltekst die SGZ heeft opgemaakt diende daarbij als handleiding. De informatieoverdracht over de mogelijkheden van samenwerking met zorgboerderijen gebeurt nu, meer dan vroeger, tijdens informatiesessies die SGZ zelf voor hulpverleners organiseert. Die waren opnieuw iets talrijker dan in 2013 en trokken vooral veel geïntersseerden aan. Een ander type van informatieverspreiding dat in dalende lijn ligt, is de infosessie naar het brede landbouwerspubliek, rechtstreeks of via activiteiten binnen de Landelijke Beweging.


JAARVERSLAG 2014

32

Grafiek 14

Grafiek 15

Het aantal vormingsbijeenkomsten met ervaringsuitwisseling voor actieve zorgboerderijen lag in 2014 uitzonderlijk hoog. De talrijke infosessies in verband met de overstap naar het e-loket van het Agentschap Landbouw en Visserij zijn daarvoor de verklarende factor. Ook de dagexcursie naar modelbedrijven in Nederland trok opnieuw de belangstelling van een bus vol zorgboer(inn)en.


JAARVERSLAG 2014

33

Grafiek 16

Grafiek 17

5.4.4. Ontsluiting van kennis via www.groenezorg.be De informatie op de website werd in de loop van 2014 telkens geactualiseerd naar aanleiding van de inhoudelijke declaraties voor het STRO-project en ter gelegenheid van de uitgaven van het e-zine. In 2014 werd aanvang genomen met de voorbereidingen van een nieuwe website. Met het werkoverleg werd nagedacht over een nieuwe structuur in functie van doelgroepen en inhouden van onze communicatie via het web. Voor 2015 wordt een budget ingeschreven om deze vernieuwing mogelijk te maken.


JAARVERSLAG 2014

34

5.4.5. E-zine De elektronische nieuwsbrief werd tweemaal verzonden. De nieuwsbrief is samengesteld uit korte nieuwsberichten met, waar mogelijk, een link naar de eigen website www.groenezorg.be. Nieuwsbrief en website worden op die manier in een sterke interactie opgebouwd. Het adresbestand groeide aan met 9% tot 4.315 e-mailadressen. (Overzicht van gepubliceerde nieuwsbrieven in bijlage 4)

5.4.6. Bekendmaking Voorstellingsfolder De promotiefolder werd verspreid tijdens individuele contacten, bij informatieen vormingsactiviteiten en via de promotiestand. Banners De drie banners, met hetzelfde beeld als op de voorzijde van de voorstellingsfolder, werden opgezet bij beurzen en manifestaties van Steunpunt Groene Zorg. Pers en media (Overzicht van persbijdragen over en media-aandacht voor Steunpunt Groene Zorg in bijlage 4) Beurzen (Overzicht van manifestaties waarop Steunpunt Groene Zorg aanwezig was met een informatiestand in bijlage 4) Andere promotionele manifestaties: Tot slot zijn er elk jaar bijzondere manifestaties waarop de werking van Groene Zorg in de aandacht wordt geplaatst en diverse betrokkenen elkaar kunnen ontmoeten. Op 05/05/2014 vierde Steunpunt Groene Zorg zijn tienjarig bestaan. De feestelijke receptie werd georganiseerd op de zorgboerderij van de gebroeders Vercammen in Koningshooikt. Minister-President Kris Peeters was gastspreker. Ter gelegenheid van deze viering onvingen alle zorgboerderijen een oorkonde. In het najaar 2014 ondertekende SGZ een samenwerkingsovereenkomst met FarmCafé. Het project biedt de kans aan ondernemers in de landen tuinbouw om via een beveiligde website in contact te treden met deskundigen (die ze zelf uitkiezen) en met hen virtueel in overleg te gaan over de plannen voor innovatie van hun bedrijf. Op die manier wordt Steunpunt Groene Zorg één van de deskundige partners van dit nieuwe digitale platform.


JAARVERSLAG 2014

35

BIJLAGE 1 Overzicht aantal aanmeldingen en matchings per provincie 2014 Vlaanderen

Aantal vragen

Ingetrokken Ingetrokken na kennism

Bevestigd

Afgewezen

Aanvaard

Match gevonden

ZBO Archiveren afgesloten

Geen aanbod

Antwerpen

215

44

9

0

3

2

12

118

1

26

Limburg

164

23

3

1

1

11

9

90

0

26

Oost-Vlaanderen

255

34

3

10

3

17

10

145

1

32

Vlaams-Brabant

103

25

3

0

1

10

5

46

0

13

West-Vlaanderen

177

36

5

1

1

4

18

109

0

3

Totaal

914

162

23

12

9

44

54

508

2

100

Aanvaard

Match gevonden

ZBO afgesloten

Overzicht aantal aanmeldingen en matchings per sector 2014 Vlaanderen

Aantal vragen

Ingetrokken

Ingetrokken na kennism

Bevestigd

Afgewezen

Archiveren

Geen aanbod

Pers m Hand.

188

31

5

4

3

13

9

96

2

25

Geestel Gezondh

118

23

5

2

0

10

7

56

0

15

Jongerenwelzijn

99

20

2

1

2

3

9

45

0

17

Onderwijs

416

73

4

4

2

11

20

265

0

37

Thuiszorg

56

7

3

0

1

4

7

29

0

5

Alg Welzijnsw

20

7

0

0

0

1

1

10

0

1

Andere

17

1

4

1

1

2

1

7

0

0

Totaal

914

162

23

12

9

44

54

508

2

100


JAARVERSLAG 2014

BIJLAGE 2 Overzicht van aantal aanvragen en opgestarte samenwerkingsverbanden per provincie en per sector 2014 Antwerpen

Aantal vragen

Ingetrokken


Bevestigd

Afgewezen

Aanvaard

Match gevonden

ZBO afgesloten

Archiveren

Geen aanbod

Pers m Hand.

37

5

3

0

1

1

0

23

1

3

Geestel Gezondh

25

5

2

0

0

0

2

13

0

3

Jongerenwelzijn

31

9

0

0

1

0

1

12

0

8

Onderwijs

93

20

2

0

1

1

2

60

0

7

Thuiszorg

23

4

1

0

0

0

7

6

0

5

Alg Welzijnsw

3

1

0

0

0

0

0

2

0

0

Andere

3

0

1

0

0

0

0

2

0

0

Totaal

215

44

9

0

3

2

12

118

1

26

Aanvaard

Match gevonden

ZBO afgesloten

Limburg

Aantal vragen

Ingetrokken


Bevestigd

Afgewezen

Archiveren

Geen aanbod

Pers m Hand.

30

3

0

0

0

4

1

13

0

9

Geestel Gezondh

25

5

1

0

0

0

2

12

0

5

Jongerenwelzijn

7

1

0

1

0

1

0

1

0

3

Onderwijs

78

11

1

0

0

4

6

47

0

9

Thuiszorg

16

1

1

0

1

1

0

12

0

0

Alg Welzijnsw

6

2

0

0

0

0

0

4

0

0

Andere

2

0

0

0

0

1

0

1

0

0

Totaal

164

23

3

1

1

11

9

90

0

26


JAARVERSLAG 2014

Oost-Vlaand.

Aantal vragen

Ingetrokken


Bevestigd

Afgewezen

Aanvaard

Match gevonden

ZBO afgesloten

Archiveren

Geen aanbod

Pers m Hand.

65

11

0

4

2

5

4

29

1

9

Geestel Gezondh

27

5

0

2

0

5

0

11

0

4

Jongerenwelzijn

26

3

0

0

0

0

2

17

0

4

Onderwijs

118

14

0

3

0

4

3

80

0

14

Thuiszorg

3

0

0

0

0

1

0

2

0

0

Alg Welzijnsw

6

1

0

0

0

1

0

3

0

1

Andere

10

0

3

1

1

1

1

3

0

0

Totaal

255

34

3

10

3

17

10

145

1

32

Aanvaard

Match gevonden

ZBO afgesloten

Vl.-Brabant

Aantal vragen

Ingetrokken


Bevestigd

Afgewezen

Archiveren

Geen aanbod

Pers m Hand.

24

6

0

0

0

2

1

12

0

3

Geestel Gezondh

13

3

1

0

0

4

0

2

0

3

Jongerenwelzijn

16

4

1

0

0

1

3

5

0

2

Onderwijs

37

10

0

0

1

1

1

19

0

5

Thuiszorg

12

2

1

0

0

2

0

7

0

0

Alg Welzijnsw

1

0

0

0

0

0

0

1

0

0

Andere

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Totaal

103

25

3

0

1

10

5

46

0

13


JAARVERSLAG 2014

West-Vlaand.

Aantal vragen

Ingetrokken


Bevestigd

Afgewezen

Aanvaard

Match gevonden

ZBO afgesloten

Archiveren

Geen aanbod

Pers m Hand.

32

6

2

0

0

1

3

19

0

1

Geestel Gezondh

28

5

1

0

0

1

3

18

0

0

Jongerenwelzijn

19

3

1

0

1

1

3

10

0

0

Onderwijs

90

18

1

1

0

1

8

59

0

2

Thuiszorg

2

0

0

0

0

0

0

2

0

0

Alg Welzijnsw

4

3

0

0

0

0

1

0

0

0

Andere

2

1

0

0

0

0

0

1

0

0

Totaal

177

36

5

1

1

4

18

109

0

3


JAARVERSLAG 2014

BIJLAGE 3


JAARVERSLAG 2014

BIJLAGE 4 OVERZICHT VAN CONTACTEN EN ACTIVITEITEN

Verspreiding Nieuwsbrief Groene Zorg Het elektronisch magazine werd verstuurd naar: 4.050 mailadressen op 11/04/2014 4.315 mailadressen op 16/12/2014

Overzicht van informatiesessies voor hulpverleners die door SGZ werden georganiseerd -

27/03/2014 in Roeselare 24 aanwezigen uit 16 voorzieningen 03/06/2014 in Leuven 12 aanwezigen uit 9 voorzieningen 05/06/2014 in Roeselare 22 aanwezigen uit 18 voorzieningen 05/06/2014 in Hasselt 11 aanwezigen uit 10 voorzieningen 17/06/2014 in Laarne 31 aanwezigen uit 25 voorzieningen 02/10/2014 in Roeselare 35 aanwezigen uit 25 voorzieningen 16/10/2014 in Oostmalle 25 aanwezigen uit 19 voorzieningen 13/11/2014 in Hasselt 25 aanwezigen uit 11 voorzieningen 20/11/2014 in Leuven 8 aanwezigen uit 7 voorzieningen 04/12/2014 in Roeselare 9 aanwezigen uit 9 voorzieningen 16/12/2014 in Bottelare 36 aanwezigen uit 28 voorzieningen

Overzicht van informatiesessies die werden gegeven op vraag van organisaties, verenigingen of groepen geïnteresseerden -

20/01/2014 info werking SGZ aan DOP Limburg 03/02/2014 info werking SGZ aan De Wiekslag 18/02/2014 probleembespreking PC Bethanië, Zoersel 13/05/2014 overleg Leerrecht Brugge 19/06/2014 bespreking met LT dossiers Antwerpen 27/06/2014 protocolbespreking Start West-Vlaanderen 12/08/2014 Therapeutische Gemeenschap De Spiegel, Kessel-Lo 20/08/2014 protocolbespreking BuSO + MFC Wagenschot, Eke 02/09/2014 overleg met BAAL i.k.v. gemeenschapsdienst 22/09/2014 info werking SGZ en protocolbespreking LOP SO Zuid-Oost-Vlaanderen 14/10/2014 team Witte Berken + zorgboeren waarmee zij samen werken 17/10/2014 protocolbespreking directie Kerckstede 20/10/2014 workshop in het kader van de studiedag sociale plattegrond provincie Vlaams-Brabant 04/11/2014 protocolbespreking begeleidingstehuis Van Celst, Antwerpen 02/12/2014 info werking SGZ op informatiebijeenkomst over de mogelijkheden na BuSO, MFC StFranciscus, Roosdaal i.s.m. VCLB Ninove, 14 voorzieningen aanwezig 09/12/2014 overleg met coördinatoren gastopvang LT

Overzicht van informatiesessies voor landbouwers -

06/02/2014 Les in kader van opleiding Hoevetoerisme, georganiseerd door Groene Kring, 11 aanwezigen 11/12/2014 infosessie voor kandidaat ZB i.s.m. werkwinkel Wetteren, en gemeenten WetterenLaarne-Wichelen


JAARVERSLAG 2014

41

Overzicht van persbijdragen en mediareportages over Steunpunt Groene Zorg -

-

Nieuwsbericht in Boer en Tuinder, ‘Nieuw besluit rond ondersteuning zorgboerderijen’ (03/01/2014) Reportage in EOS-magazine, ‘Een boerderij mist de koude uitstraling van een instelling’, met daarin een schets van zorgboerderijen in Nederland en Vlaanderen (editie februari 2014) Nieuwsbericht op www.vilt.be ‘Duurzaamheid gaat ook over mensen’ (21/02/2014) Nieuwsbericht op www.vilt.be ‘Groene Zorg à la Flamande koesteren en meer ambiëren’ (23/03/2014) Uitzending in TV-Limburg (in opdracht van provincie Limburg), zorgboerderij in Kortessem (24/03/2014) Nieuwsbericht op www.vilt.be ‘Vier vrouwen beloond voor hun inzet op het platteland’ (31/03/2014) Uitzending Ons TV (mei 2014) Reportage De Streekkrant ‘Dieren hebben geen vooroordelen. Anita Baeyens biedt met het Goteringenhof een alternatieve zorgvorm aan: de zorgboerderij.’ (07/05/2014) Reportage in Boer en Tuinder ‘Tien jaar Steunpunt Groene Zorg’ (16/05/2014) Reportage in Kerk en Leven ’Wieden, voederen en samen eten. Steunpunt Groene Zorg begeleidt al 10 zorgboerderijen in heel Vlaanderen.’ n.a.v. 10j SGZ, bij zorgboerinnen Evi Van Camp en Rita Peeters (28/05/2014) Nieuwsbericht op www.vilt.be ‘Steunpunt Groene Zorg viert zijn 10-jarig bestaan’ (06/05/2014) Reportage in Het Nieuwsblad ‘Zorghoeve begeleidt jonge volwassenen met autisme’, over SintJanshoeve in Maaseik (14/06/2014) Uitzending in VRT-journaal ter gelegenheid van persvoorstelling jaarverslag (21/08/2014) Uitzending Radio 1 in programma ‘Vandaag’ ter gelegenheid van voorstelling jaarcijfers (21/08/2014) Uitzending in journaal Focus West-Vlaamse TV ‘Bijna 200 zorgboerderijen in West-Vlaanderen’ (21/08/2014) Nieuwsbericht op www.vilt.be ‘Bijna 800 zorgboerderijen begeleiden kwetsbare groepen’ (21/08/2014) Reportage in Het Laatste Nieuws ‘Kwetsbare jongeren bloeien hier open’, Bij Wouter Claerbout in Ingelmunster (22/08/2014) Uitzending VRT over Koen Busschots die samenwerkt met leefloners Reportage in Vrouwen met Vaart, over zorgboerderij Leeuwenhof in Nieuwmunster Nieuwsbericht op www.vilt.be ‘Zorgboerderij krikt eigenwaarde zorggasten op’ (22/08/2014) Reportage in De Standaard, ‘Het gewone leven is de beste therapie’ over zorgboerderij Widar in Merksplas (03/12/2014)

Overzicht van persberichten en -bijeenkomsten van Steunpunt Groene Zorg -

-

07/02/2014 Overleg dienst communicatie Ons voor invulling Plattelands-TV. Er zullen 2 opnames gemaakt worden die telkens in combinatie met een ander onderwerp zullen uitgezonden worden. 1° reportage: niet-subsidiabele zorgboerderij met volwassene 2° reportage: zorgboerderij die groep ontvangt vanuit psychiatrische voorziening 03/04/2014 opnames voor Plattelands-TV (zorgboerderij in Borgloon) 05/05/2014 Persbijeenkomst ter gelegenheid van viering 10 jaar SGZ, uitnodiging naar nationale en regionale pers. 13/06/2014: persconferentie Limburg met gedeputeerden Moors en Smeets (bij Nelissen in Maaseik), regionale pers 21/08/2014 Persbijeenkomst op initiatief van SGZ, presentatie jaarverslag 2013 (zorgboerderij Wouter Claerbout, Ingelmunster), uitnodiging naar nationale en regionale pers.


JAARVERSLAG 2014

42

Manifestaties waarop Steunpunt Groene Zorg aanwezig was met een informatiestand -

-

25/02/2014 provinciale Agradag in Limburg - bemande promotiestand. 05/05/2014 stand tijdens de viering van 10 jaar SGZ 29/06/2014 opendeurdag van Hammes Hoevevlees, Hamme, bemande stand 21/09/2014 Dag van de Landbouw Zorgboerderij Cisse Vleminckx, Leest, onbemande stand Zorgboerderij Ons Dagelijks Groen, Meldert, onbemande stand Zorgboerderij Philip De Visscher, Lokeren, onbemande stand 02/10/2014 provinciale netwerkdag Vlaams-Brabant - bemande stand

Overzicht van studiedagen waaraan Steunpunt Groene Zorg heeft deelgenomen - 14/02/2014 voorstelling PDPOIII Limburg - 26/02/2014 studieavond Vlaams Welzijnsverbond, toelichting bij actuele ontwikkelingen in het welzijnsbeleid door Karine Moykens, secretaris-generaal Departement Welzijn Volksgezondheid en Gezin - 19/03/2014 startdag Lerende Netwerken 2020: initiatief van de koepelorganisaties welzijn ivm de hervormingen binnen de sector van personen met een handicap - 13/05/2014 studievoormiddag KAHO – HUB over informele zorgvormen. Op deze studiedag presenteerden de onderzoekers de resultaten van hun onderzoek naar nieuwe vormen van informele zorg o.a. zorgboerderij. - 15/05/2014: ICAG-seminarie over zorglandbouw, voordracht door Michiel de Krom - 06/06/2014: lancering projectideeën plattelandsontwikkeling in Wortel - 01/07/2014: kennismaking van het werkoverleg met zorgboerderij familie Nelissen in Maaseik - 19/08/2014: kennismaking van het werkoverleg met zorgboerderij De Kampenhoeve in Kampenhout - 10/10/2014 colloqium ‘Sociale Activering’, georganiseerd door POD maatschappelijke integratie - 20/10/2014 sociale plattegrond, provincie Vlaams-Brabant - 13/11/2014 studiebijeenkomst over kleinschalige zorgprojecten, Torhout - 03/12/2014 seminarie ‘Zaken doen in de zorg’, LeuvenINC

Andere externe contacten -

19/03/2014 gesprek met Mich Moors (sp.a studiedienst en gemeenteraadslid Leuven) 21/03/2014 stuurgroep leerrecht Brussel en A-H-V 26/03/2014 overleg stagiair Koïnoor i.k.v. eindwerk rond alternatieve schoolse projecten 25/04/2014 officiële opening Beestig Wijs (zorgboerderij Kortenaken) 26/05/2014 presentatie in opleiding Landwijzer 06/06/2014 stuurgroep leerrecht Limburg 20/06/2014 beleidsgroep Meldpunt Schoolexterne Interventies Vlaams-Brabant 23/06/2014 overleg met Breugelhoeve te Peer 19/09/2014 beleidsgroep Meldpunt Schoolexterne Interventies Vlaams-Brabant 23/09/2014 overleg met Ingrid Tacq (provincie Vlaams-Brabant/welzijn) ifv studiedag sociale plattegrond 02/10/2014 netwerkbijeenkomst W² (RWO Oudenaarde i.s.m. Provincie OVL en VDAB) 04/11/2014 stuurgroep leerrecht Limburg 12/11/2004 infosessie voor studenten 19/11/2014 voorstelling Groene Zorg aan studenten bachelor landen tuinbouw, Sint-Niklaas (OLTS) 20/11/2014 algemene vergadering SEN-netwerk 28/11/2014 viering 25 jarig bestaan ZorgSaam 02/12/2014 gesprek Gianni Loosveld, fractiemedewerker Vlaams Parlement 04/12/2014 gesprek Tine Van der Vloet, Vlaams parlementslid


JAARVERSLAG 2014

43

Bekendmaking en informatieverspreiding binnen de Landelijke Beweging -

10/01/2014 Provinciale receptie BB West-Vlaanderen 18/02/2014 Agradag West-Vlaanderen 10/03/2014 Provinciaal Overleg BB Antwerpen PK Geel 19/05/2014 Provinciaal Overleg BB Antwerpen PK Geel

Overzicht van Studienamiddagen voor hulpverleners -

28/01/2014 in Schaffen, 16 aanw. 04/02/2014 in Oostmalle, 37 aanw 11/02/2014 in Roeselare, 69 aanw 18/02/2014 in Lochristi, 42 aanw. 20/02/2014 in Hasselt, 34 aanw. 20/02/2014 in Aalst, 20 aanw.

Overzicht van ervaringsuitwisselingsavonden Thema’s ‘De overstap naar het e-loket’ en ‘Competenties van zorgboerderijen’ -

03/02/2014 in Ruddervoorde - 29 aanwezigen van 17 zorgboerderijen 05/02/2014 in Poperinge - 16 aanwezigen van 12 zorgboerderijen 11/02/2014 in Meensel-Kiezegem - 13 aanwezigen 11/02/2014 in Rijkevorsel - 16 aanwezigen 13/02/2014 in Lichtaart - 14 aanwezigen 18/02/2014 in Kortessem - 13 aanwezigen 18/02/2014 in Bree – 12 aanwezigen 25/02/2014 in Oudenaarde – 17 deelnemers 06/03/2014 in Meldert – 10 deelnemers

Thema’s e-loket en protocol met SGZ -

16/09/2014 Roeselare, 14 aanwezigen 18/09/2014 Lochristi, 5 aanwezigen, 18/09/2014 Lochristi, 8 aanwezigen 23/09/2014 Herentals, 7 aanwezigen 23/09/2014 Herentals, 10 aanwezigen

Thema “Je eigen gedragsstijl als zorgboer(in)”, i.s.m. Zorg-Saam - 3/12/2014, Zomergem, 22

Overzicht van vrijwilligersbijeenkomsten -

06/02/2014 in Zingem, 5 vrijwilligers 10/02/2014 in Zottegem, 1 vrijwilliger 14/03/2014 in Aalst, 2 vrijwilligers 15/05/2014: 4 vrijwilligers 26/06/2014: 6 vrijwilligers


JAARVERSLAG 2014

44

BIJLAGE 5 Lijst van gebruikte afkortingen

ALV AW BJZ GGZ HV L&T NIS Nt-subs Ond OPZ PAB PDPO PmH SGZ Subs STRO VLIF VLM VTE ZB ZBO ZLTO

Agentschap Landbouw en Visserij Algemeen Welzijnswerk Bijzondere jeugdzorg Geestelijke gezondheidszorg Hulpverlener Land- en tuinbouw Nationaal Instituut voor de Statistiek Niet-subsidiabele zorgboerderij Onderwijs Openbaar Psychiatrisch Ziekenhuis Persoonlijk Assistentiebudget Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling Personen met een handicap Steunpunt Groene Zorg vzw Subsidiabele zorgboerderij Samen TeRug de bOer op Vlaams Landbouwinvesteringsfonds Vlaamse Landmaatschappij Voltijdse equivalent Zorgboerderij Zorgboerderijovereenkomst Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie


JAARVERSLAG 2014

45

Woord vooraf. Joris Van Olmen STEUNPUNT GROENE ZORG VZW JAARVERSLAG

Recommend Documents