Woonoverlastmonitor 2003

Woonoverlastmonitor 2003

Mei 2004

Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht

Samenwerking De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in Utrecht zijn samenwerkingsprojecten op wijkniveau waar de volgende organisaties in participeren :

Politie

Woningcorporatie Mitros

Woningcorporatie Portaal

Woningcorporatie Bo-ex

Woningcorporatie SSH

Zorgcombinatie Continu

Wijkwelzijnsorganisatie Cumulus Wijkwelzijnsorganisatie Welzijn Utrecht Zuid West Wijkwelzijnsorganisatie Portes Wijkbureaus

Woonoverlastmonitor 2003 Met een vette knipoog naar de makers van de Utrecht Monitor en de Wijkenmonitor dan hier de Woonoverlastmonitor 2003. Utrecht telt zeven woonoverlastprojecten (zie hieronder) waarin Politie, Woningcorporaties, Wijkwelzijnsorganisaties, GG&GD, Centrum Maliebaan, Altrecht en Stade Profiel in nauwe samenwerking met elkaar trachten om extreme woonoverlast te bestrijden en te voorkomen. In deze Woonoverlastmonitor komen de registratiecijfers van de projecten aan bod. Om welke woonoverlast gaat het ? Welke wijk of buurt genereert die meeste overlast ? Om welke achterliggende problematiek bij de woonoverlastveroorzaker gaat het ? Wat zijn de trends ? Waar liggen de knelpunten ? Kortom de cijfers en de analyse op basis van de cijfers.

woonoverlast gaat het om ernstige overlast die directe buren van elkaar ondervinden—ernstige overlast van woning tot woning. Overlast op straat valt in de regel niet onder onze definitie van woonoverlast. De woonoverlastprojecten voeren een vrij uitgebreide registratie. Dat is geen eenvoudige klus. Tussen de 100 en 150 personen zijn direct betrokken bij de woonoverlastprojecten — wijkagenten, casemanagers, verhuurmedewerkers en hulpverleners — en zij leveren op meerdere momenten gedurende het proces van aanpak gegevens aan voor het registratiesysteem. Een hele operatie dus. Daar komt nog bij dat het niet eenvoudig is om woonoverlastsituaties in een registratiesysteem te ‘vangen’. Er is sprake van zo’n diversiteit aan overlast dat geen

Voor alle helderheid : bij extreme

enkel registratiesysteem zo flexibel is dat het alle situaties compleet kan omvatten. Woonoverlastsituaties zijn vaak uitermate complex : conflictrijke situaties, zware achterliggende problematiek bij de overlastveroorzaker en heel veel gezwoeg om de overlast beheersbaar te maken en het bestaan van de overlastveroorzaker weer wat op orde te krijgen. Bijna altijd situaties waar tal van anderen zich reeds op stukgebeten hebben of waar anderen de hoop al lang hebben opgegeven. De aanpak is een zeer arbeidsintensief gebeuren. De oplossing moet vaak van heel ver komen. Toch blijkt dat met vereende krachten er goede resultaten te behalen zijn.

Woonoverlastprojecten in Utrecht In Utrecht zijn zeven Woonoverlastprojecten actief en wel in de volgende wijken :

Overvecht

GG&GD Woonhygiëne

Verslavingszorg Centrum Maliebaan

Zuilen

1) Zuilen, 2) Ondiep/Pijlsweerd,

Altrecht (voorheen RIAGG) Stade (intensief casemanagement multiprobleemgezinnen) Woningnet (Tweedekans en Kenniscentrum)

Extreme woonoverlast Woonoverlast, waarvan door aard en/of frequentie een zodanige dreiging uitgaat dat het welzijn, de gezondheid, de veiligheid en/of de leefbaarheid van omwonenden ernstig wordt aangetast. Deze overlast is meestal gerelateerd aan ernstige psychiatrische problematiek, psychische problematiek, psychosociale problematiek, alcohol- of drugsgebruik, drugshandel, criminaliteit, asociaal gedrag en intimidatie of een combinatie van deze factoren bij de veroorzaker.

Ondiep/Pijlsweerd

Lauwerecht, Staatsliedenbuurt, Tuinwijk-West

3) Hoograven/Lunetten, 4) Overvecht, Transwijk/Rivierenwijk/Dichterswijk

5) Kanaleneiland,

Kanaleneiland

6) Lauwerecht, Staatsliedenbuurt, Tuinwijk-West,

Hoograven/Lunetten

7) Transwijk, Rivierenwijk, Dichterswijk.

Het eerste project in de wijk Zuilen startte in het jaar 1997. De projecten in de wijken Ondiep/Pijlsweerd, Hoograven/Lunetten, Overvecht en Kanaleneiland werden in de periode 2000/2001 opgestart. In 2002 volgde het project in de wijken Lauwerecht/Staatsliedenbuurt/ Tuinwijk-West. Het laatste project in de wijken Transwijk/Rivierenwijk/ Dichterswijk ontstond in het jaar 2003.

Belangrijkste kenmerken van de woonoverlastprojecten : • • • • • • • • • •

Integrale aanpak, Gezamenlijke verantwoordelijkheid gedurende het hele traject Korte lijnen op wijkniveau, Vroegtijdige onderkenning en signalering Completer beeld door samenbrengen informatie, betere plannen van aanpak Registratievolgsysteem Dwang en drang, stok achter de deur Case-management Outreachende hulpverlening, bemoeizorg, voorwaardelijke hulpverlening Aandacht voor overlastveroorzaker én omgeving

Pagina 2

Woonoverlastmonitor 2003 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht

1

Extreme woonoverlast

1

Belangrijkste kenmerken aanpak

1

Projecten in cijfers

2

Woonoverlastsituaties per project

2

Wijken in cijfers

3

Casemanagers Woonoverlast

3

Definities Woonoverlast

4

Stroomdiagram Woonoverlast

4

Woonoverlastsituaties per buurt

5

Woonoverlastsituaties en Huishoudens per buurt

5

Nieuwe aanmeldingen 2003 per

6

Nieuwe aanmeldingen 2003 per buurt afgezet tegen huishoudens

6

Ernst woonoverlast per buurt

7

Meest problematische buurten

8

Ernst van de woonoverlast per buurt

8

Soorten woonoverlast

9

Achterliggende problematiek

9

Veiligheid

10

Meldende instanties

10

Leeftijd overlastveroorzaker

11

Samenstelling huishouden overlast-

11

Herkomst overlastveroorzaker

11

Eigenaar woning

12

Casemanagers

12

Duur aanpak

13

Overzichten per buurt

14-17

Samenwerking

18

Instanties betrokken bij aanpak

18

Resultaten (2003)

19

Recidive (2003)

19

Verhuizingen

19

Positieve ontwikkelingen Zuilen

19

Vergelijking 2002 en 2003

20

Aanmeldende instantie 2002 en 2003

21

Eigenaar woning 2002 en 2003

21

Aanmelding door eigenaar woning

21

We beginnen met een aantal algemene cijfers.

600 35

In het jaar 2003 zijn de gezamenlijke woonoverlastprojecten actief geweest in 580 ernstige woonoverlastsituaties. Onder die 580 ernstige woonoverlastsituaties waren 35 situaties die uiteindelijk werden terugverwezen naar de oorspronkelijke aanmelder. Zogenaamde volgsituaties die te licht werden bevonden voor een aanpak vanuit de projecten. Zonder die 35 situaties komen we uit op 545 ernstige woonoverlastsituaties. Dat is een getal dat regelmatig zal terugkeren in deze rapportage. Van die 545 ernstige woonoverlastsituaties werden 300 situaties aangemeld in 2003. De overige 245 woonoverlastsituaties werden vóór 2003 aangemeld. Van die laatste situaties liep de aanpak door tot in 2003. In 2003 werd de aanpak van 280 ernstige woonoverlastsituaties afgesloten. De aanpak van de overige 265 woonoverlastsituaties gaat verder in 2004.

2002

500

open

245

265

400

300

580 545

2003

afgesloten

200

300

280

100

0

Afgesloten/Open

Woonoverlastprojecten in Utrecht

Projecten in cijfers

Aangemeld

1

Totaal woonoverlastsituaties 2003

Woonoverlastmonitor 2003

Woonoverlastsituaties 2003

In dit jaarverslag

Woonoverlastsituaties per project De bijgaande afbeelding geeft het aantal woonoverlastsituaties weer waaraan per project in het jaar 2003 is gewerkt. Overigens omvat één woonoverlastsituatie in ieder geval twee partijen; de bewoner die overlast veroorzaakt en de bewoner die daarover klaagt. In de meeste gevallen gaat het om één à twee bewoners die klagen/melden. Soms echter komen we ook situaties tegen waarin sprake is van veel meer klagers. Zo hebben we een zaak gehad waarbij 40 bewoners klaagden over één overlastveroorzaker. Het komt natuurlijk ook voor dat er per situatie meerdere veroorzakers zijn. Meerdere leden van één huishouden veroorzaken overlast of het bezoek van de hoofdbewoner. Soms wordt een woning gebruik als een soort duiventil of een semi-openbare gebruikersruimte van verslaafden. In weer andere situaties is sprake van kluwenconflicten en veroorzaken meerdere partijen elkaar overlast. Eén woonoverlastsituatie kan dus een grotere groep bewoners omvatten. Terug naar de woonoverlastprojecten. Het Project Aanpak Woonoverlast Zuilen heeft zich in 2003 beziggehouden met de aanpak van 101 ernstige woonoverlastsituaties. Het Project Aanpak Woonoverlast Ondiep/ Pijlsweerd met 93. Het Project aanpak Woonoverlast Hoograven/ Lunetten met 66. Het Project Aanpak Woonoverlast Overvecht met 103. Het

Project Aanpak Woonoverlast Kanaleneiland met 92. Het Project Aanpak Woonoverlast Staatsliedenbuurt e.o. met 47 project is kleiner van opzet dan de overige projecten). Het Project Aanpak Woonoverlast TRD (Transwijk/ Rivierenwijk/Dichterswijk) met 43. Dit laatste project startte pas op 1 april 2003, dus de cijfers zijn nog niet representatief.

verschillende wijken (bevolking, huishoudens, woningvoorraad). Verder is aan het aantal formatie-uren casemanagement woonoverlast af te lezen hoe groot het woonoverlastproject in de betreffende wijk van opzet is.

De tabel op de volgende pagina geeft zicht op de grootte van de

103 101 93

92

47

43 *

66

Aantal extreme woonoverlastsituaties per project (2003)

Pagina 3

Wijken in cijfers Wijk

Totale woningvoorraad Bevolking Huishoudens Huishoudens totaal Huishouden met kinderen Huishoudens eenpersoons Huishoudens onzelfstandig wonend

Zuilen

10.463 23.038

Ondiep/ Hoograven/ Pijlsweerd Lunetten 7.842 17.622

11.708 25.829

Overvecht

Kanaleneiland

Staatsliedenbuurt

TRD

14.155 30.440

5.849 14.946

2.360 5.155

7.579 16.542

11.624 3.245 5.403 1.508

9.444 2.144 4.805 1.793

13.569 3.255 6.896 1.476

15.224 4.016 7.286 1.153

6.683 2.183 3.054 960

2.769 661 1.493 441

8.780 1.901 4.314 1.287

Woningbezit Mitros Portaal Bo-ex SSH Groenrand Wonen Totaal corporaties

4.351 871 0 30 0 5.252

3.046 375 0 256 0 3.677

2.049 2.244 1.486 137 0 5.916

5.439 4.034 1.284 0 0 10.757

1.345 1.246 884 0 0 3.475

798 282 24 77 0 1.181

1.216 375 944 0 0 2.535

Koopwoningen

3.830

2.783

4.239

1.948

1.237

958

4.219

36

30

30

28 (* 42)

28

16

26

Casemanagement Woonoverlast (uren)

Casemanagers Woonoverlast Elk Woonoverlastproject heeft zijn eigen Casemanager Woonoverlast. Deze casemanager speelt een sleutelrol binnen de aanpak. De casemanager woonoverlast is in dienst van de wijkwelzijnsorganisatie die opereert in de betreffende wijk, maar heeft zijn/haar werkplek op een politiepost midden tussen de wijkagenten. Op die manier worden twee vliegen in één klap geslagen. Ten eerste leidt dit tot een goede inbedding in de wijk en een vlotte toegang tot het welzijnsaanbod in de wijk. Ten tweede zorgt de combinatie met de wijkagenten voor het snel doorkoppelen van overlastsignalen en een gerichte aanpak in minder veilige situaties. Extreme woonoverlastsituaties zijn vaak zeer complex en de oplossing van deze situaties vraagt geregeld inzet van meerdere partijen. Partijen met andere belangen, een andere cultuur, andere doelen en een andere “taal”. Een goede afstemming en terugkoppeling is van het grootste

belang. Dat laatste is vooral de taak van de casemanager woonoverlast. De casemanager woonoverlast maakt contact met de overlastveroorzaker, zoekt uit wat er precies aan de hand is, zoekt uit welk hulpverleningsaanbod er moet komen, biedt zelf een stuk begeleiding, probeert de overlastveroorzaker te motiveren om hulp te accepteren, c.q. te zoeken van de gespecialiseerde hulpverlening (tweedelijn : Altrecht, Zorgcoördinatieteam, Verslavingszorg, SPD etc.). Als de hulp door de gespecialiseerde hulpverlening eenmaal is opgestart houdt de casemanager woonoverlast contact om de voortgang te bewaken (vooral ook : leidt de hulpverlening tot het verminderen van de overlast) en verzorgt de terugkoppeling naar de andere partners. Soms ook neemt de casemanager woonoverlast contact op met de omwonenden (als de veroorzaker niets wil). Hij organiseert omwonenden om een oplossing te forceren. De casemanager woonoverlast

slaat een brug tussen de meldende instanties en de hulpverlenende instanties en slaat een brug tussen de zorgwekkende overlastveroorzaker en de gespecialiseerde hulpverlening. Verder vertaalt de casemanager de woonoverlast in een hulpvraag en organiseert daarop een hulpverleningsaanbod. Casemanager : • intensief casemanagement • organiseren juiste hulp, • organiseren ondersteuning omwonenden, • bewaken voortgang terugdringen woonoverlast, • bemoeizorg, • voorwaardelijke hulpverlening met stok achter de deur (ontruimingsprocedure) • terugdringen overlast eerste doel • gebrek aan motivatie en hulpvraag van cliënt/ overlastveroorzaker geen belemmering voor hulpverlening. cliënt wordt geholpen met formuleren hulpvraag. • sleutelrol bij afstemming

Woonoverlast 2002 en 2003 (nieuwe aanmeldingen)

22

Woonoverlast 2002 en 2003 (totaal)

23

Problematiek 2002 en 2003 (nieuwe aanmeldingen)

24

Problematiek 2002 en 2003 (totaal)

24

Instanties 2002 en 2003

25

Woonoverlast en Straten 2002

26

Woonoverlast en Straten 2003

27

Straten zonder woonoverlast 2002 en 2003

27

Straten 2002 en 2003 (Corporatiebezit)

28

Wijkgericht werken

29

Overzichtskaart Utrecht en woonoverlastsituaties 2003

30-31

Wijken in cijfers

32-54

Zuilen

32-34

Ondiep/Pijlsweerd

35-37

Hoograven/Lunetten

38-40

Overvecht

41-44

Kanaleneiland

45-47

Transwijk/Rivierenwijk/Dichterswijk

48-51

Lauwerecht/Staatsliedenbuurt/ Tuinwijk-west

52-54

Maatschappelijke ontwikkelingen

55

Conclusies en aanbevelingen

56-57

Wijk en buurtnummers

58-59

Portes

60

Contact

60

Website

60

Pagina 4 Woonoverlast Het resultaat van het gedrag van een bewoner dat regelmatig of voortdurend optreedt waardoor één of meer omwonenden ernstig in hun woongenot worden gestoord en/of in hun vrijheid worden belemmerd, of waardoor de individuele bewoner zichzelf schade toebrengt tot last van omwonenden. Extreme woonoverlast Woonoverlast, waarvan door aard en/of frequentie een zodanige dreiging uitgaat dat het welzijn, de gezondheid, de veiligheid en/of de leefbaarheid van omwonenden ernstig wordt aangetast. Deze overlast is meestal gerelateerd aan ernstige psychiatrische problematiek, psychische problematiek, psychosociale problematiek, alcohol- of drugsgebruik, drugshandel, criminaliteit, asociaal gedrag en intimidatie of een combinatie van deze factoren bij de veroorzaker. Belangrijke elementen in de definitie van (extreme) woonoverlast : • Het gaat om overlast vanuit de ene woning richting andere woningen. Onder woonoverlast wordt dus niet verstaan de overlast die bijvoorbeeld veroorzaakt wordt door jongeren op straat. Het gaat om overlast die directe buren van elkaar ondervinden. • Er moet sprake zijn van overlast die regelmatig of voortdurend optreedt. Het gaat in de regel niet om één enkel incident. • Van extreme woonoverlast is sprake wanneer het welzijn, de gezondheid, de veiligheid en/of de leefbaarheid van een of meer omwonenden ernstig wordt aangetast. Het gaat om een ernstige verstoring van het woongenot van omwonenden. • Aan de definitie van extreme woonoverlast zou, als we het hebben over de aard van de overlast c.q. de ernst van de overlast, kunnen worden toegevoegd dat het gaat om woonoverlast die met de reguliere instrumenten van de betrokken organisaties en de bilaterale contacten tussen de betrokken organisaties en derden niet is terug te dringen of op te lossen. Duidelijk moet zijn dat niet alle vormen van woonoverlast ook vallen onder de noemer extreme woonoverlast. Er moet nogal wat aan de hand zijn, wil een overlastsituatie in projectverband betiteld worden tot extreme woonoverlast. De zogenaamde huis-tuin-en-keuken woonoverlast valt niet onder het project. In de definitie van extreme woonoverlast zijn grofweg twee categorieën aan overlastveroorzakers te onderscheiden. De ene categorie wordt gevormd door mensen die te kampen hebben met ernstige persoonlijke probleem. De andere categorie wordt gevormd door mensen die asociaal gedrag vertonen en anderen willens en wetens overlast bezorgen vanwege crimineel of intimiderend gedrag .Een laatste nadere aanvulling betreft een wat bijzondere groep van overlastveroorzakers. Soms komt het voor dat omwonenden de zorg op zich nemen voor een zorgwekkende zorgmijder, maar op den duur de last van deze zorg niet meer kunnen dragen. In het licht van vroegtijdige onderkenning en preventie willen we deze last toch scharen onder het kopje extreme woonoverlast. Meetpunten in deze situaties zijn, de mate waarin de zorgwekkende zorgmijder zichzelf schade toebrengt en de last van de zorg hierover bij de omwonenden.


Stroomdiagram Extreme Woonoverlast

Pagina 5 Woonoverlastsituaties per buurt

Woonoverlastsituaties per buurt

In de bijgaande afbeelding is het aantal ernstige woonoverlastsituaties waaraan gewerkt is in 2003 weergegeven per buurt. U kunt de buurten terugvinden op de laatste pagina’s van deze rapportage. Hieronder vindt u de tabellen met nogmaals de cijfers.

0 20 14

0

12 20

14 10

12

16

10 8

5 23 5

5 33

9

21 12

4

1

13 13 15 13

7

Het gaat om ernstige woonoverlastsituaties die in 2003 zijn aangemeld plus de ernstige woonoverlastsituaties die voor 2003 zijn aangemeld maar waarvan de aanpak doorloopt tot in 2003. De aantallen op zich zeggen nog niet zo veel en daarom hebben we deze aantallen in de volgende afbeelding en tabel afgezet tegen het aantal huishoudens.

23

2 14 46

21

5

Rest : 7

Bij wijze van uitzondering worden soms ernstige woonoverlastsituaties aangepakt die zich buiten het werkgebied van de projecten afspelen. Dit gebeurt meestal op dringend verzoek van de Wijkbureaus (gemeente Utrecht). Dit verklaart het aantal onder rest.

5 4

6

45

13

Woonoverlastsituaties en huishoudens per buurt

20

In de bijgaande afbeelding is het aantal ernstige woonoverlastsituaties waaraan gewerkt is in 2003 afgezet tegen het aantal huishoudens per buurt. De getallen zijn percentages.

18 0

Buurt Pijlsweerd-Zuid

Woonoverlastsituaties en huishoudens per buurt

0,82 0,92

1024

15

1,46%

Ondiep

2869

33

1,15%

2e Daalsebuurt e.o.

2047

4

0,20%

Egelantier-, Mariendaalstraat e.o. Geuzenwijk

1616

9

0,56%

1603

23

1,43%

436

5

1,15%

Julianapark e.o.

1538

8

0,52%

Elinkwijk e.o.

2289

10

0,44%

Prins Bernhardplein e.o.

1521

10

0,66%

Schaakbuurt

1514

16

1,06%

842

14

1,66%

1518

14

0,92%

363

5

1,38%

Taag-, Rubicondreef e.o.

2006

12

0,60%

Zamenhofdreef e.o.

1519

5

0,33%

Donau-, Wolgadreef e.o.

2069

21

1,01%

Neckardreef e.o.

2031

12

0,59%

Amazone-, Nicaraguadreef e.o. Zambesidreef e.o.

2873

20

0,70%

2149

12

0,56%

Tigris-, Bostondreef e.o.

2446

20

0,82%

Lauwerecht

937

13

1,39%

Staatsliedenbuurt

604

13

2,15%

Tuinwijk-west

1228

13

1,06%

Lunetten-noord

2703

13

0,48%

Lunetten-zuid

3722

20

0,54%

447

4

0,89%

Tolsteeg, Rotsoord

1930

5

0,26%

Oud Hoograven

1988

6

0,30%

Nieuw Hoograven

2779

18

0,65%

Dichterswijk

1997

2

0,10%

Rivierenwijk

4391

21

0,48%

57

0

0,00%

494

5

1,01%

Transwijk-noord

1841

14

0,76%

Kanaleneiland-zuid

3530

45

1,27%

Kanaleneiland-noord

3153

46

1,46%

De Muinck Keizerlaan e.o.

0,00

0,56 0,70 1,66 0,66 1,06

0,59 0,33

1,01

1,43 0,60 1,38 1,15 0,52 1,15 1,39 1,06 0,56 1,46 2,15 0,20 1,22

0,10 0,76 1,46 1,01

0,48 0,26 0,30

1,27

Zuilen-noord Loevenhoutsedijk

0,44

% 1,22%

Pijlsweerd-noord

De Driehoek

0,00

HuisWoonhoudens overlast 1888 23

0,89 0,48

0,65 0,00 0,54

Bokkebuurt

Bedrijvengebied Kanaleneiland Transwijk-zuid

Woonoverlastsituaties afgezet tegen het aantal huishoudens per buurt (getal is percentage)

Pagina 6


Nieuwe aanmeldingen 2003 per buurt

Woonoverlast 2003 Nieuwe aanmeldingen 2003 In de afbeelding hiernaast is het aantal nieuwe aanmeldingen in 2003 weergegeven. In totaal waren er in 2003 300 nieuwe aanmeldingen. In de onderstaande afbeelding is het aantal nieuwe aanmeldingen weer afgezet tegen het aantal huishoudens per buurt. Daarbij moet worden

0 14 6

6 3

Wijk C Pijlsweerd-Zuid Pijlsweerd-Noord Ondiep

5

3 16 2

De Driehoek

2

Julianapark e.o.

5

Elinkwijk e.o.

7


3

Schaakbuurt

8


7

Zuilen-noord

6

Loevenhoutsedijk

3


6

Zambesidreef e.o. Tigris-, Bostondreef e.o. Bedrijvengebied Overvecht Lauwerecht Staatsliedenbuurt

3 13

20

4

3 3

2

20

9 11 0 8

Soorten woonoverlast percentage van het totaal aantal aangepakte woonoverlastsituaties in 2003

Nieuwe aanmeldingen en huishoudens per buurt

5 6

2,08

14

0,57

1

0,40

5

5

Tuindorp, van Lieflandlaanwest Voordorp, Voorveldsepolder

1

Lunetten-Noord

9

Lunetten-Zuid

8

Bokkebuurt

3 3

Oud Hoograven

2

0,25

0,20 0,63 0,44 0,83 0,30 0,46 0,33 0,59 0,53 0,90 0,25 0,49 0,99 0,10

0,31

1

Tolsteeg, Rotsoord

0,58

0,10 0,60 0,86 0,81

11

0,46 0,16

0,57

0,10

0,67 0,33

2

Niets is zo moeilijk als het “vangen” Rivierenwijk 20 van woonoverlast in een registratieTranswijk-Zuid 4 systematiek. Woonoverlast heeft Transwijk-Noord 11 zoveel verschillende verschijningsKanaleneiland-Zuid vormen en de situaties zijn vaak 20 bizar. Hoe registreer je de situatie27 Kanaleneiland-Noord dat de buurman regelmatig zijn Halve Maan 2 behoefte doet in de lift ? Dat de buurvrouw in verwarde toestand in Totaal 300 haar blootje buiten loopt ? Dat de

0,00

0,28 0,45 0,83 0,20 0,53

6

Tuinwijk-Oost

Dichterswijk

11 27

13

11

Nieuw Hoograven

2

7

Tuinwijk-West

Woonoverlast vangen in een registr atiesyst eem

5

11

5

4

Amazone-, Nicaraguadreef e.o.

11

17


Neckardreef e.o.

1 5 6

5

2

Rest : 5

11

2


13 6

3 17

Aanmeldingen 1

2e Daalsebuurt e.o.

Zamenhofdreef e.o.

5

8 7

4

Wijk

0

13

7

buurman in razernij zijn hele inboedel van drie hoog uit het raam flikkert ? Dat de manische buurman met zijn boormachine honderden gaten in muur en plafond boort bij voorkeur ‘s nachts ? Dat bewoners elkaars draadloze telefoon afluisteren als volgende stap in een burenruzie ? Dat buren geobsedeerd raken door elkaar en

een ware terreurcampagne 0,00 starten ?

0,40

Kortom : tegen deze werkelijkheid kan geen enkele registratiesystematiek op.

0,21

Pagina 7 Ernst woonoverlast per buurt

Ernst woonoverlast per buurt

De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten houden zich uitsluitend bezig met de aanpak van ernstige woonoverlast (ook wel extreme woonoverlast). De projecten hanteren zelf nog een nadere indeling van de ernstige woonoverlastsituaties in gering, middelmatig, ernstig en zeer ernstig. Eigenlijk zou de benaming moeten zijn : ernstiger, nog ernstiger, ernstigst en allerernstigst. We komen nog terug op deze indeling.

0,00 2,29 2,31

0,00

1,49 1,74 3,56 1,45 2,31

1,53

0,79 2,46 3,37 1,35 3,31 2,29 1,30 2,96 4,06 2,93 1,18 4,39 6,62 0,39

In bijgaande afbeelding ziet u getallen staan die corresponderen met de ernst van de woonoverlast in de betreffende buurt. Hoe hoger het getal hoe ernstiger de woonoverlastproblematiek in de buurt.

1,18

Hoe komt het getal tot stand ?

3,02

Elke ernstige woonoverlastsituatie wordt ingedeeld in de categorieën : gering, middelmatig, ernstig of zeer ernstig. We hanteren een eenvoudig puntensysteem. Een woonoverlastsituatie die valt in de categorie gering krijgt 1 punt, middelmatig 2 punten, ernstig 3 punten en zeer ernstig 4 punten. Per buurt kom je dan tot een totaal aantal punten (overlastscore). Deze overlastscore delen we door het aantal huishoudens per buurt en de uitkomst vermenigvuldigen we met 100. Zo kom je tot de waarde in de afbeelding. De waarde op zich zegt nog niet zoveel, maar dient als instrument om de verschillende wijken qua ernst van de woonoverlastproblematiek met elkaar te kunnen vergelijken.

0,30 1,63 4,41

1,25 0,62

2,83

0,70

3,91

2,01 1,15

1,62 0,00 1,29

Hoe komt de indeling tot stand ?

Ernst van woonoverlast afgezet tegen het aantal huishoudens (hoe hoger het getal hoe ernstiger de situatie) Buurt 2003 Pijlsweerd-Zuid Pijlsweerd-Noord Ondiep 2e Daalsebuurt e.o. Egelantier-, Mariendaalstraat e.o.

Gering 2 0 2 0 1

Middelmatig 11 3 12 4 6

Ernstig 7 9 17 0 2

Zeer Ernstig 3 3 2 0 0

Overlastscore 57 45 85 8 19

Geuzenwijk De Driehoek Julianapark e.o. Elinkwijk e.o. Prins Bernhardplein e.o. Schaakbuurt De Muinck Keizerlaan e.o. Zuilen-noord Loevenhoutsedijk Taag-, Rubicondreef e.o.

5 1 1 0 0 2 5 0 0 2

8 3 2 6 8 9 3 7 3 5

7 1 5 1 2 5 5 7 2 5

3 0 0 3 0 0 1 0 0 0

54 10 20 27 22 35 30 35 12 27

Zamenhofdreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Neckardreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef e.o.

1 1 2 2

2 10 1 9

1 10 9 6

1 0 0 3

12 51 31 50

Zambesidreef e.o. Tigris-, Bostondreef e.o. Lauwerecht Staatsliedenbuurt Tuinwijk-West

1 2 1 0 0 0 0

5 5 1 0 5 1 0

3 8 9 12 6 3 0

3 5 2 1 2 3 1

32 56 38 40 36 23 4

2 2 1

5 10 1

5 6 2

1 2 0

31 48 9

0 1 3 0 2 1 3 1 1

3 2 6 0 6 0 6 10 10

2 3 6 2 11 3 5 19 22

0 0 3 0 2 1 0 15 13

12 14 45 6 55 14 30 138 139

Tuinwijk-Oost Tuindorp, van Lieflandlaan-west Lunetten-Noord Lunetten-Zuid Bokkebuurt Tolsteeg, Rotsoord Oud Hoograven Nieuw Hoograven Dichterswijk Rivierenwijk Transwijk-Zuid Transwijk-Noord Kanaleneiland-Zuid Kanaleneiland-Noord

Het blijft ingewikkeld om ernstige woonoverlastsituaties in categorieën in te delen op basis van objectieve criteria. Hoe bepaal je of een overlastsituatie valt in de categorie gering, middelmatig, ernstig of zeer ernstig. ? Het lastige is dat woonoverlastsituaties vaak moeilijk met elkaar te vergelijken zijn. Een ernstige woningvervuiling is ernstig op basis van heel andere criteria dan een fikse burenruzie. Het gedrag van een psychisch gestoorde persoon is weer om andere redenen overlastgevend dan het gedrag van een asociale crimineel. Toch zit er systeem in de indeling. Elke ernstige woonoverlastsituatie wordt beoordeeld op het totaalbeeld en daarin spelen de volgende elementen een rol : • • • •

De aard van de woonoverlast De achterliggende problematiek Het aantal instanties dat nodig is om het probleem op te lossen De mate waarin fysiek geweld en bedreiging/intimidatie een rol speelt.

In het registratiesysteem kan elke ernstige woonoverlastsituatie scoren op meerdere vormen van overlast, meerdere achterliggende problematieken, meerdere instanties die betrokken zijn bij de aanpak. De zaken waar de meeste categorieen zijn aangevinkt (overlast, problematiek, instanties) vallen onder de categorie zeer ernstig. De zaken waar de minste categorieën zijn aangevinkt (overlast, problematiek, instanties) vallen onder de categorie gering. Fysiek geweld en bedreiging/intimidatie levert een correctie op naar meer ernstig. Het aardige is dat dit systeem naadloos aansluit op het (subjectieve) oordeel van de bij de aanpak betrokken instanties.

Pagina 8 Woonoverlast, ernst en huishoudens In bijgaande afbeeldingen is de top 10 weergegeven van meest problematische buurten in de stad Utrecht. In de eerste afbeelding is het aantal ernstige woonoverlatsituaties afgezet tegen het aantal huishoudens per buurt. Het getal is een percentage. Wanneer er sprake zou zijn van een waarde van 1 (%) dan zou dat betekenen dat 1 op 100 huishoudens ernstige woonoverlast veroorzaakt. In de tweede afbeelding is ook de ernst van de woonoverlastsituaties meegewogen weer afgezet tegen het aantal huishoudens per buurt. Elke ernstige woonoverlastsituatie wordt ook nog een keer ingedeeld in de categorieën : gering, middelmatig, ernstig, zeer ernstig. Een woonoverlastsituatie in de categorie gering krijgt 1 punt, in de categorie middelmatig 2 punten, in de categorie ernstig 3 punten en in de categorie zeer ernstig 4 punten. Zo kom je tot een “woonoverlastscore” per buurt. Deze woonoverlastscore wordt gedeeld door het aantal huishoudens en vervolgens vermenigvuldigd met 100. Zo krijgt elke buurt een bepaalde waarde met behulp waarvan buurten weer wat beter te vergelijken zijn daar waar het gaat om de ernst van de woonoverlastproblematiek. Een hoge waarde betekent dus een pittige woonoverlastproblematiek per buurt.


Woonoverlastsituaties en huishoudens per buurt (Top 9)


1,66 1,43

Geuzenwijk

1,39 Lauwerecht Staatsliedenbuurt 1,46 2,15

Pijlsweerd-noord Pijlsweerd-zuid

Kanaleneiland-noord

1,22

1,46

Kanaleneiland-zuid

1,27

Ernst woonoverlast per buurt (Top 10)


3,56

Geuzenwijk

3,37

4,06 Lauwerecht 4,39 6,62 Staatsliedenbuurt

Pijlsweerd-noord Pijlsweerd-zuid

Kanaleneiland-noord Kanaleneiland-zuid

3,31 Loevenhoutsedijk

2,96

Ondiep

Utrechts Nieuwsblad 28 februari 2004

1,38 Loevenhoutsedijk

3,02

4,41 3,91

Pagina 9 Woonoverlast Woonoverlast

In de grafiek hiernaast is een overzicht te vinden van de soorten overlast die spelen in de door de projecten aangepakte ernstige woonoverlastsituaties. Elke woonoverlastsituatie kan “scoren” op meerdere overlastitems. Zo kan bijvoorbeeld in één woonoverlastsituatie, geluidsoverlast, huiselijk geweld en vernieling spelen of vervuiling, stankoverlast, vreemd gedrag en harde muziek. De percentages in de grafiek geven aan dat in x% van alle ernstige woonoverlastsituaties de bepaalde overlastcategorie aan de orde was. In bijvoorbeeld 65,5% van alle woonoverlastsituaties bestond de overlast uit geluidsoverlast.

7,2%

Criminaliteit 3,5%

Vernieling

35,6%

Vreemd gedrag 1,1%

Overbewoning

7,2%

Huiselijk geweld

16,5%

Fysiek geweld

20,0%

Verbaal geweld/Schreeuwen 10,6%

Harde muziek 2,4%

Vuilnis

44,0%

Asociaal gedrag 12,8%

Multiprobleem

15,6%

Overlast bezoek

14,1%

Stankoverlast

24,2%

Pesterijen

27,5%

Bedreiging

30,5%

Intimidatie 9,7%

Relatie 3,5%

Stalking

21,3%

Vervuiling 8,8%

Drugsoverlast

25,3%

Burenruzie

65,5%

Geluidsoverlast

Elders in deze rapportage is reeds beschreven dat het moeilijk is om de zeer diverse overlastsituaties te ‘vangen’ in een registratiesystematiek. Verder is het ook moeilijk om gedrag (overlastgevend gedrag) en achterliggende problematiek uit elkaar te trekken. Vooral omdat dat gedrag vaak zijn betekenis krijgt vanwege de achterliggende factoren.

Overlast 2003 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Soort woonoverlast percentage van het totaal aantal aangepakte woonoverlastsituaties in 2003

Problematiek

Medicatieproblematiek

2,2%

Problemen zelfstandig wonen

2,4% 5,7%

Lichamelijke problematiek

8,6%

Vereenzaming/Isolement Onaangepast gedrag grond onduidelijk

2,6%

Dementie/Ouderdom

5,9% 9,0%

Kluwenconflict Huiselijk geweld

7,2%

Prostitutie

0,7%

Medicijnverslaving

0,4% 7,2%

Criminaliteit Asociaal gedrag sec

50,5%

Opvoeding

Een aardig voorbeeld uit de praktijk. Op een gegeven moment kwamen er meerdere meldingen van overlast uit een bepaalde portiek. Een man, waarvan de buren dachten dat hij alcoholist was, kwam regelmatig met veel kabaal en ophef ten val op de trap van de portiek. Soms kwam hij zo heftig ten val dat hij zich verwondde en er bloed op de trap of de muur achterbleef. De bewoners van de portiek waren in alle staten en maakten zich zorgen om hun kinderen (bloed, aids) en het onvoorspelbare gedrag van de man. Toen de casemanager woonoverlast in de zaak dook, bleek al snel dat de man in het geheel geen alcoholist was, maar leed aan een ernstige ziekte welke gepaard ging met evenwichtigstoornissen. Toen dit, in overleg met de betreffende man, werd gecommuniceerd naar de buren, kwam het gedrag van de man in een geheel ander daglicht te staan. Het gedrag kreeg een andere betekenis en werd veel minder ervaren als overlast.

19,8%

Een ander voorbeeld. Geluidsoverlast is er in vele soorten en maten. Harde muziek, geluiden van spelende kinderen, woongeluiden maar ook geluiden van echtelijke ruzies en mishandeling of geluiden van vechtpartijen in de naaste woning. Het is vaak het achterliggende verhaal dat de impact van de geluidsoverlast bepaalt.

6,8%

Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag

19,8%

Meervoudinge problematiek Multiprobleem situatie

20,2%

Relatieproblematiek

8,3% 22,4%

Sociaal Psychosociaal

54,5%

Drugs

16,0%

Alcohol

17,1% 41,7%

Psychiatrisch 0%

10%

20%

30%

40%

50%

Achterliggende problematiek percentage van het totaal aantal aangepakte woonoverlastsituaties in 2003

60%

Pagina 10

Melders Meldende Aantal aan- Percentage Instantie meldingen 1,83% Wijkbureau 10 Politie

287

52,66%

Mitros

121

22,20%

Portaal

33

6,06%

GG&GD

33

6,06%

Rechtstreeks Project Centrum Maliebaan Meldpunt Woningnet Sociale Afdeling Politie Opbouwwerk AMW

5

0,92%

4

0,73%

1

0,18%

6

1,10%

5

0,92%

1

0,18%

Buurthuis

1

0,18%

JOS-project

1

0,18%

Woningnet

3

0,55%

Overig

2

0,37%

26

4,77%

Algemene Zaken Gemeente Utrecht Achmea

1

0,18%

3

0,55%

Stade Profiel

2

0,37%

Politie

287

52,66%

Woningcorporaties Overige

180

33,03%

84

15,41%

Boex

Totalen

Jaarverslag 2003 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht

Veiligheid In veel ernstige woonoverlastsituaties speelt veiligheid en het gevoel van veiligheid een zeer belangrijke rol. Wellicht is er niets zo ingrijpend als dat je je in je eigen woning niet op je gemak of veilig voelt. Als er gesproken wordt over veiligheid dan richt de aandacht zich meestal op datgene dat zich afspeelt in de openbare ruimte. De openbare ruimte is meer ‘pakbaar’ en het potentieel aantal mensen dat zich beklaagt over wat er gebeurt in de openbare ruimte is vele malen groter dan het aantal mensen dat slachtoffer is van woonoverlast. Toch is onveiligheid gekoppeld aan je wonen—je woning— zeer ingrijpend, al was het maar omdat deze vorm van onveiligheid veel moeilijker te ontlopen is dan de onveiligheid op straat. Het is merkwaardig dat de onveiligheid

die beleefd wordt achter de voordeur zo weinig aandacht krijgt in beleid dat betrekking heeft op veiligheid. Als we uit de grafiek op pagina 9 de woonoverlast met een geweldscomponent eruit lichten (criminaliteit, vernieling, huiselijk geweld, fysiek geweld, bedreiging/ intimidatie en stalking) dan speelt deze in 254 van de 545 zaken (47%). Dan hebben we thema’s als burenruzie, pesterijen, verbaal geweld en asociaal gedrag niet eens meegeteld. Wat vooral zorgen baart zijn de hoge percentages bij fysiek geweld (16,5%) en huiselijk geweld (7,2%). Onder het kopje fysiek geweld worden vooral situaties weggeschreven waar het komt tot fysiek geweld tussen buren of tot fysiek geweld tussen de veroorza-

ker en zijn bezoek. Overigens is het lang niet altijd de overlastveroorzaker die zich bedient van fysiek geweld. In een aantal zaken komt het fysieke geweld van de kant van de omwonenden die ten einde raad zijn of het niet meer pikken. Over huiselijk geweld valt nog te melden dat we al jaren een toename zien van het aantal woonoverlastsituaties waarin huiselijk geweld speelt. Tegen de achtergrond van het bovenstaande is het niet zo vreemd dat de Politie binnen de woonoverlastprojecten een zeer belangrijke rol speelt en ook een belangrijke verantwoordelijkheid draagt. Daarbij speelt ook de veiligheid van de betrokken medewerkers van de woonoverlastprojecten een rol.

Woonoverlast en Geweldselementen Kanaleneiland-Noord Kanaleneiland-Zuid Nieuw Hoograven Oud Hoograven Tolsteeg, Rotsoord Bokkebuurt Lunetten-Zuid Lunetten-Noord Tuinwijk-Oost Tuinwijk-West Staatsliedenbuurt Lauwerecht Tigris-, Bostondreef e.o. Zambesidreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef e.o. Neckardreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Zamenhofdreef e.o. Taag-, Rubicondreef e.o. Loevenhoutsedijk Zuilen-noord De Muinck Keizerlaan e.o. Schaakbuurt Prins Bernhardplein e.o. Elinkwijk e.o. Julianapark e.o. De Driehoek Geuzenwijk Egelantier-, Mariendaalstraat e.o. 2e Daalsebuurt e.o. Ondiep Pijlsweerd-Noord Pijlsweerd-Zuid 0

5

10

15

20

25

Woonoverlast 2003 : criminaliteit, vernieling, huiselijk geweld, fysiek geweld, bedreiging/intimidatie en stalking per buurt

Melders Uitsluitend instanties kunnen ernstige woonoverlast melden bij de Woonoverlastprojecten. We wilden niet het zoveelste meldpunt voor bewoners creëren dat de verwarring vergroot en de verantwoordelijkheid weghaalt bij voorliggende instanties zoals woningcorporaties en politie. Daarnaast speelt in de hele opzet van de woonoverlastprojecten het voorwerk door de voorliggende instanties een belangrijke rol.

Meldende Instantie Overige 15% Corporaties 33%

Politie 52%

30

Pagina 11 Leeftijd

Leeftijd overlastveroorzaker (2003)

In de bijgaande grafiek is de leeftijd van de overlastveroorzakers in kaart gebracht (de hoofdbewoner met het grootste aandeel in de veroorzaakte woonoverlast)). Er zijn een aantal zaken die opvallen als we de overlastcijfers afzetten tegen de leeftijdsopbouw van de totale bevolking in de wijken waar de wijkgerichte woonoverlastprojecten actief zijn.

Woonoverlast en Bevolking

4,1% 3,6%

80+

8,8% 9,5%

65-79

11,2%

55-64

8,5%

Woonoverlast Bevolking

19,6%

45-54

10,2% 43,3%

30-44

25,5%

12,9%

15-29

26,4% 0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

Leeftijd overlastveroorzaker : aandeel woonoverlast en aandeel bevolking

Huishouden overlastveroorzaker (2003) Huishouden overlastveroorzaker

7,5%

Meerpersoonshuishouden zonder kinderen

13,0%

Overlast

56,3%

Huishouden eenpersoons

48,8%

Bevolking

32,5%

Meerpersoonshuishouden met kinderen

25,6%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

De leeftijdscategorie 15-29 jaar is bij woonoverlast ondervertegenwoordigd, maar dat heeft vooral te maken met het feit dat veel personen in deze leeftijdscategorie niet de beschikking hebben over zelfstandige woonruimte. De leeftijdscategorieën 30-44 en 45-54 jaar zijn oververtegenwoordigd. Maar liefst 62,9% van de ernstige woonoverlast wordt veroorzaakt door mensen in de leeftijd van 30-54 jaar, terwijl deze categorie aan mensen slechts 35,7% van de bevolking uitmaakt. Daar moet bij worden aangetekend dat uitgegaan wordt van de leeftijd van de hoofdbewoner van het pand vanwaaruit de woonoverlast veroorzaakt wordt. De samenstelling van het huishouden van de hoofdbewoner telt in het leeftijdsoverzicht niet mee. Er zit dus enige vertekening in de cijfers omdat de leeftijd van de eventueel overige leden van het huishouden (partners, kinderen, kamerbewoners, kostgangers etc.) niet zijn meegenomen. Kinderen in de leeftijdscategorie van 0-14 jaar (16,3%) komen in het overzicht niet voor, veroorzaken soms wel overlast, maar zijn in het overzicht onzichtbaar achter de leeftijd van één van hun ouders (hoofdbewoner). Datzelfde geldt voor kinderen uit de leeftijdscategorie van 15-29 jaar die bijvoorbeeld nog thuis wonen. Huishouden

60%

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, wordt het merendeel van de ernstige woonoverlast veroorzaakt door alleenstaanden (56,3%). Pas op de tweede plaats komen we de eenouder- en tweeoudergezinnen tegen. Meerpersoonshuishoudens zonder kinderen zijn ondervertegenwoordigd.

Huishouden overlastveroorzaker : aandeel overlast en aandeel bevolking

Herkomst overlastveroorzaker (2003) Herkomst overlastveroorzaker

Herkomst 29,5%

Allochtoon

Woonoverlast 37,9%

Bevolking 70,5%

Autochtoon

62,1%

0%

10%

20%

30%

40%

Herkomst overlastveroorzaker : aandeel overlast en aandeel bevolking

50%

60%

70%

80%

Het gaat hier om de herkomst van de ouders van de hoofdbewoner. Deze categorie wordt niet standaard geregistreerd maar jaarlijks handmatig geturfd. Uit dat turven blijkt dat autochtonen relatief meer ernstige woonoverlast veroorzaken dan allochtonen.

Pagina 12 Eigenaar Uit de bijgaande tabel en grafiek blijkt dat de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten zich niet uitsluitend bezighouden met de aanpak van ernstige woonoverlast veroorzaakt vanuit corporatiewoningen. Ongeveer 16,3% van alle woonoverlastsituaties (2003) speelt zich af in nietcorporatiewoningen. Natuurlijk is het zo dat eigenaren van niet-corporatiewoningen niet participeren in de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten. Je zou mogen verwachten dat dat leidt tot minder aanmeldingen. Daar staat tegenover dat ook de ernstige woonoverlast veroorzaakt vanuit corporatiewoningen veelal gemeld wordt door andere instanties dan de woningcorporaties zelf. Ernstige woonoverlastsituaties komen vaak in beeld van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten vanwege een aanmelding door partijen die geen eigenaar zijn van de betreffende woning(en). In ongeveer 66% van alle situaties wordt de overlast aangemeld door die overige partijen. Vooral de Politie speelt daarbij een belangrijke rol.


Eigenaar woning 2003 Eigenaar Mitros Portaal Boex SSH Overige verhuurders Eigen woning

Aantal Percentage woonoverlastsituaties Woonoverlast 289 91 71 5 46 43

Totaal

545

Blijft staan dat ernstige woonoverlast zich vooral afspeelt in/vanuit woningen van de woningcorporaties. Een gedeeltelijke verklaring voor dit verschijnsel vindt u later in deze rapportage.

100%

De verschillen in de mate van betrokkenheid van de casemanagers bij de aanpak zijn als volgt te verklaren. De opzet van de projecten heeft door de jaren heen een ontwikkeling doorgemaakt waarbij de casemanager woonoverlast een steeds centralere rol is gaan spelen. De projecten die in de tijd het eerst zijn gestart dragen nog de sporen in zich van de periode waarin de casemanager een minder centrale rol speelde. Dat laatste geldt met name voor de projecten op Zuilen en Hoograven/ Lunetten. Daarnaast zijn de percentages voor een gedeelte ook een afspiegeling van de ernst en complexiteit van de woonoverlastproblematiek in de betreffende wijk(en). Hoe complexer de problematiek en hoe meer partijen er nodig zijn om de woonoverlast te bedwingen, hoe groter het beroep op de casemanager woonoverlast om de regie te voeren.

100,0%

32%

Eigen woning

7,9% 13%

Overige verhuurders

8,4% 1% 0,9%

SSH

Woningvoorraad Woonoverlast

8%

Boex

13,0% 16% 16,7% 30%

Mitros

53,0% 0%

10%

20%

30%

40%

50%

Casemanagers 2003

Casemanagers 2003 In bijgaande afbeelding vindt u het percentage van de mate van betrokkenheid van de casemanager woonoverlast bij de aanpak van ernstige woonoverlast binnen het desbetreffende project.

30% 16% 8% 1% 13% 32%

Woonoverlast en Woningvoorraad

Portaal

Wij hebben de indruk dat we een redelijk beeld hebben van de ernstige woonoverlast veroorzaakt vanuit niet-corporatiewoningen.

53,0% 16,7% 13,0% 0,9% 8,4% 7,9%

Percentage woningvoorraad

89 % 77 %

91 %

96 %

98 % 99 % 65 %

60%

Pagina 13 Overzicht

Duur aanpak In 2003 hebben de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten de aanpak van 280 ernstige woonoverlastsituaties afgesloten.

lastveroorzaker niet echt behandelbaar is. Zeg maar mensen met een chronisch psychische handicap die sterk de neiging hebben om weer terug te vallen in eerder vertoond overlastgevend gedrag. Om plotselinge escalaties te voorkomen wordt door de projecten, c.q. de casemanagers woonoverlast, langdurig een vinger aan de pols gehouden. De duur van deze langdurige begeleidingen komt niet of pas vertraagd terug in de cijfers (pas bij afsluiting van het contact). In de komende jaren zul je dan ook zien dat de duur van de aanpak zal oplopen. Een reëler cijfer voor de gemiddelde duur van de aanpak ligt rond de 15 maanden.

De gemiddelde duur van de aanpak van deze 280 ernstige woonoverlastsituaties vanuit de projecten bedroeg 306 dagen. Bij dit cijfer moeten we enkele kanttekeningen plaatsen. Ten eerste betekent die gemiddelde duur van de aanpak niet dat omwonenden gemiddeld 306 dagen moeten wachten eer de woonoverlast beheersbaar is gemaakt of opgelost. In de meeste gevallen is de overlast zo’n drie tot vijf maanden na de start van de aanpak tot een redelijk niveau teruggebracht. De duur van de aanpak wordt vooral beïnvloed door de inspanningen die vervolgens door meerdere partijen worden geleverd om zoveel mogelijk garanties in te bouwen dat de woonoverlast niet binnen de kortste keren opnieuw de kop opsteekt. Als het even kan wordt geprobeerd om het bestaan van de (zorgwekkende) veroorzaker weer zodanig op de rails te krijgen dat de kans op herhaling stevig wordt verkleind. In een aantal situaties betekent dat ook dat er een zorgsysteem gebouwd wordt rond betrokkene dat lang nadat de zaak is afgesloten bij de woonoverlastprojecten nog actief is en blijft. Een tweede kanttekening die we willen plaatsen heeft te maken met langdurige begeleidingen vanuit de woonoverlastprojecten. De woonoverlastprojecten—en dan vooral de casemanagers woonoverlast—zijn erop gespitst om langdurige begeleidingen van (zorgwekkende) overlastveroorzakers te “parkeren” bij instanties buiten de projecten. Dat lukt over het algemeen vrij aardig maar in een aantal situaties ook niet. Daarbij gaat het vooral om situaties waarin de kans op herhaling van de woonoverlast groot is en de problematiek van de over-

Wellicht is het goed om een paar voorbeeldsituaties naar voren te halen van die langdurige begeleidingen die blijven hangen bij de woonoverlastprojecten (de casemanagers woonoverlast). Er zijn mensen die het hele jaar door redelijk functioneren maar dat niet doen in een bepaalde periode van het jaar (seizoen of maand met een bijzondere betekenis). Plotseling slaan dan de stoppen door en komen er klachten vanuit de omgeving. Als er dan niet alert wordt gereageerd, kan een situatie enorm escaleren en is er bijna geen redden meer aan. De casemanager houdt in die situatie gedurende het hele jaar een vinger aan de pols met geïntensiveerde aandacht in de bijzondere periode. Zo wordt voorkomen dat er een escalatie plaatsvindt met onherstelbare gevolgen. Er is een grote groep van mensen die moeite heeft met zelfstandig wonen (mensen met een verstandelijke handicap, mensen met chronisch psychiatrische problematiek). Mensen die wel geacht worden zelfstandig te kunnen wonen maar die dat als alle omstandigheden goed zijn maar ternauwernood kunnen. Er hoeft maar iets te gebeuren en het evenwicht is ver-

stoord. Vaak gaat het om zorgwekkende zorgmijders. Mensen die door de reguliere hulpverlening moeilijk in beeld zijn te krijgen en vooral ook zijn te houden. Mensen die in een spiraal naar beneden kunnen geraken en die pas weer in beeld komen als het goed mis is gegaan. Als het gaat om zeer instabiele situaties met een hoog risico op zich herhalende ernstige woonoverlast kan het zijn dat de casemanager woonoverlast deze situatie zeer lang in zijn caseload houdt als er geen adequate begeleiding georganiseerd kan worden vanuit de reguliere hulpverlening. Er zijn ook mensen met bijvoorbeeld een niet behandelbare persoonlijkheidsstoornis. Mensen die normaal zonder problemen functioneren, maar de neiging hebben om bij een licht conflict met de omgeving buiten proportie te reageren en die zich dan volkomen vastbijten in het conflict en daar ook niet meer uitkomen. Situaties met een verhoogd risico op een geweldvolle confrontatie met buren. Ook in die situatie kan het zijn dat de casemanager woonoverlast de situatie langdurig actief volgt om de eventuele escalatie voor te zijn. De langdurige begeleidingen zijn vaak niet heel intensief. Maandelijks wordt een bezoekje gebracht aan de betrokkene om te kijken hoe het ermee staat en met de projectpartners is dan afgesproken om elk signaal van problemen direct door te geven. De begeleidingen zijn in de regel niet intensief, maar wel langdurig. Natuurlijk wordt er wel een zorgvuldige afweging gemaakt of de projecten in eigen beheer zulke langdurige begeleidingen aanhouden. Vooral risico van escalatie, draagkracht omgeving en risico van geweld worden daarin meegewogen. Ook wordt ingeschat of langdurige weinig intensieve begeleiding opweegt tegen de tijdsinvestering die bij vergaande escalatie nodig is.

Duur van de aanpak (2) Afgesloten 2003

Totaal Dagen

Situaties

Gemiddeld dagen

Gering

4940

28

176

Middelmatig

31195

99

315

Ernstig

38178

114

335

Zeer ernstig

11302

39

290

335

Ernstig

315

Middelmatig

176

Gering

Totaal

85615

280

306

0

100

200

300

In het overzicht vindt u : • • • • • • • •

woonoverlast, achterliggende problematiek partijen betrokken bij de aanpak samenstelling huishouden overlastveroorzaker nieuwe aanmeldingen, afsluitingen ernst van de overlast woonoverlastscore per buurt/ wijk herkomst overlastveroorzaker

Duur van de aanpak (2) In de bijgaande tabel en grafiek vindt u een overzicht van de gemiddelde duur van de aanpak in dagen afgezet tegen de ernst van de woonoverlast. Ook hier gaat het weer om de 280 woonoverlastsituaties waarvan de aanpak in 2003 werd afgesloten. Zoals eerder vermeld in deze rapportage worden ernstige woonoverlastsituaties door de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten ingedeeld in de categorieën gering, middelmatig, ernstig en zeer ernstig. In de tabel en de grafiek is de gemiddelde duur van de aanpak in dagen te zien van de woonoverlastsituaties in de categorieën gering, middelmatig, ernstig en zeer ernstig. Wat opvalt is dat de ernst van de woonoverlastsituatie niet in een rechte lijn ook leidt tot een langere gemiddelde duur van de aanpak. Niet de zeer ernstige woonoverlastsituaties maar de situaties die worden ingedeeld onder middelmatig en ernstig vragen om een aanpak die gemiddeld het langste duurt.

290

Zeer ernstig

Op de volgende pagina’s zijn overzichten te vinden van een aantal registratiegegevens per buurt/wijk. In de eerste regel van de tabellen vindt u de buurtcodes zoals de gemeente Utrecht die hanteert. Op de laatste pagina’s van deze rapportage vindt u de benaming van de buurt die hoort bij de betreffende buurtcode en een kaartje van Utrecht met daarin de buurtcodes weergegeven opdat u zich ook visueel kunt oriënteren.

400

Ernstige woonoverlastsituaties ingedeeld onder de categorie gering worden gemiddeld het snelst afgehandeld.

Pagina 14


Overlast 2003 Totaal per Buurt

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Geluidsoverlast

17

11

22

4

5

13

3

6

8

5

10

8

10

4

7

2

14

10

15

8

11

Burenruzie

11

2

9

1

4

2

1

1

2

1

4

2

4

1

4

3

3

5

8

3

4

Drugsoverlast

4

3

6

0

0

5

0

0

3

2

0

0

0

0

0

0

1

1

0

1

1

Vervuiling

1

3

5

1

2

6

1

2

2

4

2

5

0

0

4

0

7

2

6

5

8

Stalking

3

0

0

0

0

1

0

0

0

0

1

0

0

0

0

0

1

1

0

1

0

Dementie/Ouderdomsproblematiek 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Kinderen

2

4

3

1

2

6

0

0

1

0

2

3

0

1

1

1

1

1

2

1

4

Intimidatie

9

6

7

0

4

8

2

1

5

1

5

3

6

2

4

4

3

3

3

5

9

Bedreiging

10

5

9

0

4

8

1

1

5

0

4

3

7

1

2

1

1

4

2

1

8

Pesterijen

10

1

5

2

4

6

0

2

4

2

3

2

6

1

1

4

1

2

4

2

6

Stankoverlast

0

2

2

1

0

7

2

1

2

1

1

4

3

0

3

1

5

2

2

4

4

Overlast bezoek

4

7

9

0

1

5

0

0

2

3

2

1

4

3

3

1

3

1

2

0

4

Multiprobleem

1

4

3

0

3

4

0

0

1

1

1

2

2

1

2

0

2

2

1

2

3

Asociaal gedrag

7

7

14

3

2

6

2

0

7

6

5

6

6

2

5

2

8

5

4

4

10

Vuilnis

0

1

1

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

1

10

2

8

1

2

5

0

1

5

4

1

1

1

3

2

0

2

4

1

2

4

Fysiek geweld

8

3

3

0

1

3

1

0

1

1

2

5

1

0

3

1

1

4

3

2

4

Huiselijk geweld

3

1

2

0

0

0

0

0

2

0

0

0

1

0

0

0

3

2

3

0

3

Overbewoning

0

0

2

0

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

0

Vreemd gedrag

9

6

11

1

0

5

1

5

4

3

5

5

3

1

4

0

9

7

9

3

3

Vernieling

0

0

2

0

0

0

0

0

0

1

1

1

0

0

0

0

0

2

2

1

1

Criminaliteit

3

2

1

0

0

4

0

0

1

1

0

1

3

3

0

0

0

0

0

0

2

Psychiatrisch

9

7

15

1

2

5

1

3

4

2

4

5

5

0

4

1

10

8

9

5

9

Alcohol

3

2

7

1

4

3

1

1

2

3

5

2

0

2

4

0

6

4

3

3

3

Drugs

7

5

7

0

2

6

0

0

3

2

1

3

0

2

1

1

1

2

2

1

3

11

9

17

2

4

14

3

6

7

7

8

7

8

3

8

2

11

4

10

7

6

Sociaal

5

3

7

1

4

2

3

2

2

3

3

2

9

0

3

2

4

1

5

1

4

Relatieproblematiek

2

0

1

0

1

4

0

0

1

1

2

1

0

2

2

1

4

1

2

2

1

Multiprobleem situatie

6

5

3

2

1

6

0

0

1

0

1

5

2

1

1

1

1

4

4

5

6

Meervoudinge problematiek

5

4

7

0

2

2

1

1

3

1

1

4

1

1

1

1

6

6

4

2

5

Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Opvoeding

0

1

3

0

1

1

1

0

1

0

0

1

1

0

1

1

3

0

3

1

1

3

5

5

1

1

6

0

0

1

0

3

3

3

2

0

1

2

2

5

4

7

14

10

17

4

6

14

2

0

7

6

7

7

7

4

4

2

10

5

7

4

10

Criminaliteit

3

2

1

0

0

4

0

0

1

1

0

1

3

3

0

0

0

0

0

0

2

Helen

1

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Dealen

1

1

2

0

0

1

0

0

0

0

0

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

Prostitutie

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

1

0

0

0

0

0

0

0

Huiselijk geweld

0

2

0

0

0

1

0

0

0

1

4

2

0

0

1

0

3

0

0

3

1

Kluwenconflict

3

0

2

0

0

1

0

0

2

0

2

1

4

0

1

2

3

2

3

0

3

Dementie/Ouderdom

1

0

1

0

0

0

0

3

0

1

1

0

2

0

1

0

3

1

2

0

0

Vereenzaming/Isolement

1

1

3

0

0

0

1

3

1

1

1

0

1

0

1

0

5

1

3

2

2


0

0

2

0

0

0

1

0

0

0

0

0

0

0

1

0

1

0

0

0

2


1

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

0

0

0

0

1

1

0

3

Verbaal geweld/Schreeuwen

Problematiek 2003

Psychosociaal

Asociaal gedrag sec

Pagina 15 Overlast 2003 Totaal per Buurt

35

36

37

38

39

59

60

61

62

63

64

65

66

68

69

70

71

Geluidsoverlast

11

9

9

4

0

9

15

3

4

4

11

0

12

4

7

30

27

Burenruzie

4

3

4

2

1

2

2

0

1

1

7

0

12

0

3

9

8

Drugsoverlast

5

1

2

0

0

0

0

1

1

2

2

0

0

2

0

4

1

Vervuiling

1

4

5

1

0

2

4

2

2

1

1

1

7

0

3

8

7

Stalking

0

0

1

0

0

0

2

0

0

0

1

0

1

0

1

2

3

Dementie/Ouderdomsproblematiek

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Kinderen

1

4

2

0

0

0

0

0

1

1

5

2

4

0

3

7

6

Intimidatie

5

2

5

3

1

2

3

2

0

1

7

1

6

1

5

12

18

Bedreiging

5

3

4

3

1

0

4

1

0

1

6

0

6

1

4

14

17

Pesterijen

3

3

3

2

0

1

1

2

0

0

4

1

9

1

4

15

13

Stankoverlast

1

2

5

0

0

1

1

1

0

1

2

1

3

0

3

5

3

Overlast bezoek

3

3

2

2

0

1

1

1

1

2

3

1

2

3

0

3

2

Multiprobleem

3

4

2

1

1

1

2

0

0

1

3

1

4

0

2

7

3

10

6

6

2

0

6

7

2

3

2

13

0

11

2

3

24

29

Vuilnis

0

1

0

0

0

1

0

0

0

1

1

0

0

0

0

1

2


3

2

2

0

0

1

5

0

1

1

2

0

6

2

0

12

9

Fysiek geweld

2

2

0

0

0

1

4

1

0

1

3

0

5

1

2

10

10

Huiselijk geweld

0

0

0

1

0

1

2

0

0

0

3

0

1

0

0

1

2

Overbewoning

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Vreemd gedrag

5

5

4

6

1

6

8

2

4

2

6

0

5

3

8

14

18

Vernieling

0

0

2

0

0

1

0

0

0

0

0

0

1

0

0

2

2

Criminaliteit

1

2

1

0

0

1

0

0

0

1

0

0

1

1

0

4

5

Psychiatrisch

6

4

8

6

1

7

8

2

2

1

8

1

10

4

8

21

16

Alcohol

7

4

2

2

0

0

2

0

1

0

1

1

0

1

1

7

4

Drugs

4

4

4

2

0

2

0

1

1

2

1

0

0

2

1

10

1

Psychosociaal

4

8

7

2

1

7

12

3

4

4

9

2

13

2

8

26

27

Sociaal

0

2

2

1

0

4

6

1

1

2

7

1

9

0

2

4

14

Relatieproblematiek

0

1

0

1

0

0

1

0

0

0

0

0

1

0

0

5

8


5

5

5

0

0

1

2

0

1

2

7

1

5

0

2

10

8


6

7

5

2

0

3

3

1

0

0

1

2

2

2

3

7

6


0

2

2

1

0

1

3

0

0

0

0

0

2

0

1

3

2

Opvoeding

4

6

4

0

0

0

1

0

1

0

6

0

6

0

3

10

12

10

10

5

2

0

5

7

3

0

2

12

0

12

3

3

25

27

Criminaliteit

1

2

1

0

0

1

0

0

0

1

0

0

1

1

0

4

5

Helen

0

0

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Dealen

1

1

1

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

2

0

Prostitutie

0

0

0

0

0

0

2

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

Huiselijk geweld

0

3

1

0

0

0

1

0

0

1

1

0

1

0

0

4

9

Kluwenconflict

0

0

1

1

0

2

2

0

1

0

3

0

3

0

0

1

6

Dementie/Ouderdom

0

0

1

1

0

0

1

0

0

1

0

0

3

1

5

2

1


0

0

0

0

0

0

4

0

0

1

0

0

2

2

2

5

3


0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

0

0

0

0

3

2


0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

1

0

0

0

1

0

2

Asociaal gedrag

Problematiek 2003

Asociaal gedrag sec

Pagina 16


Instanties betrokken bij aanpak 2003 Politie GG&GD Centrum Maliebaan Casemanager Woonoverlast Woningcorporatie Wijkbureau Woningnet Zorgcoordinatie Altrecht Opbouwwerk Jongerenwerk Reclassering Uitkeringsinstantie

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

21 2 5 23 15 0 2 1 4 0 0 0 1

13 3 5 14 14 0 0 4 5 0 0 0 1

25 5 8 30 29 1 1 3 8 2 1 0 1

3 1 1 3 2 1 0 0 0 0 0 0 0

6 2 1 7 6 0 1 0 0 0 0 0 0

18 2 4 16 21 0 1 3 6 0 1 1 3

5 1 0 2 5 0 0 0 1 0 0 0 1

8 2 1 8 4 0 0 0 2 0 0 0 1

10 3 4 7 10 1 2 2 3 0 1 0 1

9 2 4 7 9 0 0 1 2 0 0 0 0

14 1 5 14 15 0 1 1 1 0 0 1 0

14 2 4 13 13 0 0 2 4 0 0 0 1

14 0 0 10 14 0 1 1 2 1 0 0 0

5 0 4 5 3 0 0 0 0 0 1 1 0

10 4 3 11 8 0 0 1 3 0 0 0 0

5 0 1 5 4 1 0 0 1 0 1 0 0

18 5 3 20 19 1 1 3 6 0 0 1 2

12 0 1 10 11 0 0 4 6 0 0 0 1

18 2 3 18 20 3 1 2 4 0 1 0 0

8 3 4 10 12 0 0 1 3 0 0 0 2

17 3 2 16 18 0 0 2 7 0 3 0 2

AMW Schuldhulpinstantie Psychiatrie (inrichting/ziekenhuis) Huisarts Ziekenhuis Thuiszorg Tweedekans Woningnet Justitie Sociale Afdeling Politie School SPD Ouderenwerk/Ouderenadviseur Advocatuur Gespecialiseerde thuiszorg Bouw en Wonen/DSO Netwerk 12 min Netwerk 12 plus Jeugdzorg Jos-project Buurtbemiddeling Stade AMK

0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0

0 1 1 0 0 0 3 0 1 0 1 0 0 2 1 2 0 3 0 0 0 2

2 3 5 0 1 1 3 0 0 0 2 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0

0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

1 4 1 2 0 2 0 0 1 1 2 0 0 1 2 5 0 2 0 0 0 0

0 0 0 1 0 1 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 4 0 2 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0

1 1 1 0 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 0

0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 2 0 0 0 2 0 0 1 0 0 2 0 1 0 3 0 3 0 0 0 1

1 0 1 1 0 2 1 0 0 1 2 0 0 0 0 2 0 2 0 0 0 0

0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 1 1 1 0 0 0 0

1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

2 0 0 1 0 2 0 0 1 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 1

0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0

4 2 0 3 1 3 1 0 2 0 3 3 0 0 2 0 0 0 0 3 0 0

2 1 1 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 1 0 1 0 0 2 0

2 1 1 1 1 1 3 0 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 4 0 0

5 3 2 2 0 3 1 0 1 2 2 0 0 1 0 3 1 2 0 0 2 1

0 3 3 0 0 1 3 0 3 1 1 1 0 0 3 1 0 1 0 0 1 0

Totaal aantal zaken

23

15

33

4

9

23

5

8

10

10

16

14

14

5

12

5

21

12

20

12

20

Samenstelling Huishouden Onbekend Alleenstaand Eenoudergezin Paar Paar met kinderen Overig

3 12 0 2 6 0

2 6 2 0 5 0

1 20 1 1 9 1 hj

1 1 0 1 1 0

1 4 1 1 2 0

2 8 6 1 6 0

0 2 2 1 0 0

0 8 0 0 0 0

0 6 1 0 3 0

2 5 1 0 2 0

0 11 2 2 1 0

0 8 1 0 5 0

0 10 0 2 2 0

0 2 1 0 2 0

0 6 1 4 1 0

0 4 0 0 1 0

0 16 2 2 1 0

0 5 4 1 2 0

0 15 1 2 2 0

0 5 2 2 3 0

0 12 4 1 3 0

Oud, Nieuw, Afgesloten, Over naar 2004 Aangemeld voor 2003 Aangemeld in 2003 Afgesloten in 2003 Doorschoven naar 2004

12 11 16 7

10 5 6 9

16 17 18 15

2 2 1 3

5 4 5 4

16 7 10 13

3 2 2 3

3 5 7 1

3 7 6 4

7 3 6 4

8 8 6 10

7 7 9 5

8 6 7 7

2 3 2 3

6 6 6 6

2 3 4 1

8 13 14 7

7 5 8 4

7 13 10 10

6 6 8 4

6 14 11 9

Ernst woonoverlast Gering Middelmatig Ernstig Zeer Ernstig

2 11 7 3

0 3 9 3

2 12 17 2

0 4 0 0

1 6 2 0

5 8 7 3

1 3 1 0

1 2 5 0

0 6 1 3

0 8 2 0

2 9 5 0

5 3 5 1

0 7 7 0

0 3 2 0

2 5 5 0

1 2 1 1

1 10 10 0

2 1 9 0

2 9 6 3

1 5 3 3

2 5 8 5

Woonoverlastscore

57

45

85

8

19

54

10

20

27

22

35

30

35

12

27

12

51

31

50

32

56

Autochtoon Allochtoon

18 5

10 5

30 3

2 2

7 2

19 4

4 1

8 0

10 0

9 1

15 1

7 7

11 3

2 3

8 4

3 2

12 9

8 4

15 5

7 5

13 7

Pagina 17

Instanties betrokken bij aanpak 2003

35

36

37

38

39

59

60

61

62

63

64

65

66

68

69

70

71

Politie GG&GD Centrum Maliebaan Casemanager Woonoverlast Woningcorporatie Wijkbureau Woningnet Zorgcoordinatie Altrecht Opbouwwerk Jongerenwerk Reclassering Uitkeringsinstantie AMW Schuldhulpinstantie Psychiatrie (inrichting/ziekenhuis) Huisarts Ziekenhuis Thuiszorg Tweedekans Woningnet Justitie Sociale Afdeling Politie School SPD Ouderenwerk/Ouderenadviseur Advocatuur Gespecialiseerde thuiszorg Bouw en Wonen/DSO Netwerk 12 min Netwerk 12 plus Jeugdzorg Jos-project Buurtbemiddeling Stade AMK

12 1 9 12 11 0 0 2 4 0 0 1 0 0 1 2 0 1 0 2 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 1 0 0 0 0

13 3 7 12 13 0 1 3 2 0 0 0 1 3 1 0 2 0 2 2 0 2 0 1 0 0 0 0 2 0 4 0 0 0 2

10 3 3 13 7 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 1 0 1 3 1 0 1 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

6 0 2 7 6 1 0 4 3 0 0 0 0 1 1 2 1 1 0 1 0 0 0 2 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1 0 0 1 1 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

12 3 1 7 12 0 0 1 4 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0

18 3 3 15 19 0 1 7 7 0 0 0 0 1 1 2 0 0 2 1 0 3 0 2 0 0 2 2 0 0 1 0 0 0 0

4 1 0 3 4 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

4 2 2 3 2 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0

6 2 0 4 5 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0

16 2 1 12 18 0 0 1 5 0 0 0 1 1 1 1 0 0 2 3 0 3 0 0 0 1 1 0 2 0 2 0 0 0 1

2 1 0 2 1 0 1 0 2 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0

19 5 0 20 16 0 2 3 4 0 2 0 1 0 3 2 2 0 2 3 0 0 1 2 0 1 1 1 0 0 0 0 0 2 0

5 0 2 5 3 0 0 1 2 0 0 1 0 1 0 1 4 0 0 0 0 0 0 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

12 3 2 14 5 0 0 5 5 0 1 0 0 0 1 1 1 0 1 0 0 0 0 1 3 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0

42 9 9 44 32 1 3 9 19 0 2 0 0 6 6 3 7 0 2 2 1 1 1 3 2 1 1 0 0 0 0 0 0 7 0

42 2 5 46 37 0 1 4 12 1 0 2 0 4 1 1 0 0 2 2 1 0 2 1 1 1 0 1 1 1 3 0 0 5 0

Totaal aantal zaken

13

13

13

7

1

13

20

4

5

6

18

2

21

5

14

45

46

0 7 1 1 4 0

0 6 2 1 4 0

0 6 1 1 4 1

0 7 0 0 1 0

0 0 0 0 1 0

1 10 0 1 1 0

0 16 1 1 2 0

0 4 0 0 0 0

0 3 2 0 0 0

0 2 0 0 4 0

0 6 5 2 5 0

0 0 1 0 1 0

0 8 5 6 2 0

0 3 0 2 0 0

0 8 2 1 2 1

1 28 2 0 14 0

3 20 2 2 19 0


hj Oud, Nieuw, Afgesloten, Over naar 2004 Aangemeld voor 2003 Aangemeld in 2003 Afgesloten in 2003 Doorschoven naar 2004

8 5 7 6

7 6 5 8

2 11 5 8

2 5 1 6

0 1 1 0

4 9 9 4

12 8 15 5

1 3 1 3

2 3 4 1

4 2 6 0

7 11 8 10

0 2 0 2

1 20 7 14

1 4 1 4

3 11 3 11

25 20 20 25

19 27 21 25


1 1 9 2

0 0 12 1

0 5 6 2

0 1 3 3

0 0 0 1

2 5 5 1

2 10 6 2

1 1 2 0

0 3 2 0

1 2 3 0

3 6 6 3

0 0 2 0

2 6 11 2

1 0 3 1

3 6 5 0

1 10 19 15

1 10 22 13

Woonoverlastcore

38

40

36

23

4

31

48

9

12

14

45

6

55

14

30

138

139


10 3

7 6

9 4

6 1

1 0

13 0

14 6

2 2

4 1

2 4

11 7

2 0

17 4

5 0

12 2

27 18

17 29

Pagina 18

Samenwerking De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten in Utrecht zijn samenwerkingsprojecten op wijkniveau waar de volgende organisaties in participeren :

Politie





Zorgcombinatie Continu

Wijkwelzijnsorganisatie Cumulus Wijkwelzijnsorganisatie Welzijn Utrecht Zuid West


Samenwerking (2003) In de onderstaande grafiek wordt een overzicht gegeven van de mate waarin instanties in 2003 betrokken waren bij de aanpak van de ernstige woonoverlastsituaties. De hiernaast genoemde partijen vormen de eerste ring van de projecten. Verder is er samengewerkt met een groot aantal instanties behorend tot de zogenaamde tweede ring. De aantallen in onderstaande grafiek zijn absolute aantallen. Overigens zit er een groot verschil in de tijdsbesteding van de inzet van de verschillende partijen. Een intensief hulpverleningstraject bijvoorbeeld kost vele malen meer tijd dan bijvoorbeeld een enkelvoudige interventie door de Woningcorporatie of de Politie. Overigens zijn die interventies voor het proces wel ontzettend belangrijk.

Wijkwelzijnsorganisatie Portes Wijkbureaus

De nauwe samenwerking—in vooral de eerste ring—gedurende het hele traject maakt het mogelijk om ernstige woonoverlast efficiënt en effectief aan te pakken. Als een schakel zou ontbreken dan zou dat direct ten kosten gaan van het resultaat. De projecten zouden langzaam “dichtslibben” met zaken die geen goed vervolg krijgen. De nauwe samenwerking maakt het ook mogelijk om beter toe te werken naar een structurele oplossing van overlastproblemen. Hoe kan voorkomen worden dat de ernstige woonoverlast na een jaar weer de kop opsteekt ? Vaak volgt op de aanpak vanuit de woonoverlastprojecten een langdurig nazorgtraject vanuit andere organisaties. De woonoverlastprojecten spelen een belangrijke rol in het signaleren van ernstige sociale en psychi-

sche problematiek en het toeleiden richting de hulpverlening van zogenaamde zorgwekkende zorgmijders. Zo werden in 2003 76 individuen met psychiatrische problematiek in contact gebracht met het Zorgcoördinatieteam. 110 individuen met verslavingsproblematiek werden in contact gebracht met Centrum Maliebaan, waaronder een grote groep van moeilijk bereikbare alcoholisten. In 84 zaken grepen we samen met de GG&GD in, in zeer trieste situaties van zelfverwaarlozing, sociaal isolement en ernstige woningvervuiling.

Instanties bij aanpak betrokken

GG&GD Woonhygiëne 2

Activeringsinstelling


Buurtbemiddeling

8

Netwerk 12 plus

5 30

Netwerk 12 min

Altrecht (voorheen RIAGG) Stade (intensief casemanagement multiprobleemgezinnen) Woningnet (Tweedekans en Kenniscentrum)

23

Ouderenwerk/Ouderenadviseur

42

Schuldhulpinstantie (AMW/Kredietbank)

43

AMW 14

Jongerenhulpverlening 4

Opbouwwerk

171

Wijkwelzijnsorganisaties 8

AMK

20

Stade

31

Jeugdzorg 13

Bouw en Wonen/DSO

Signaalfunctie

17

Gespecialiseerde thuiszorg 5

Advocatuur

De woonoverlastprojecten spelen een belangrijke rol in het signaleren van ernstige sociale en psychische problemen en het in contact brengen van ernstig zorgwekkende individuen met de juiste hulpverlening. Huiselijk geweld Kindermishandeling Stalking Ernstige zelfverwaarlozing Psychische ontreddering

34

SPD 11

School

26

Sociale Afdeling Politie 2

Justitie

39

Tweedekans Woningnet

40

Thuiszorg 7

Ziekenhuis

35

Huisarts

35

Psychiatrie (inrichting/ziekenhuis) 21

Uitkeringsinstantie 8

Reclassering

144

Altrecht 76

Zorgcoordinatie 23

Woningnet 11

Wijkbureau

449

Woningcorporatie

477

Casemanager Woonoverlast 110

Centrum Maliebaan 84

GG&GD

484

Politie 0

100

200

300

400

500

600

Pagina 19 Verhuizingen

Resultaten (2003) In de grafiek hieronder vindt u een overzicht van het resultaat van de aanpak c.q. de stand van zaken bij het beëindigen van de bemoeienis van de woonoverlastprojecten (280 afsluitingen). Het resultaat wordt gedefinieerd in het licht van de doelstelling van de woonoverlastprojecten : het oplossen van ernstige woonoverlast in de bestaande woonsituatie.

is het dan wat opletten geblazen. Zo moest in 11 woonoverlastsituaties uiteindelijk toegewerkt worden naar een langdurige/permanente opname van de veroorzaker binnen de psychiatrie. De woonoverlast werd opgelost, maar niet in de bestaande woonsituatie (opname elders). In 4 situaties kwam het uiteindelijk tot een ontruiming vanwege woon-

Bij het interpreteren van de cijfers

overlast. Situaties waarin de overlastveroorzaker op geen enkele wijze te corrigeren was. In 5 woonoverlastsituaties werd besloten tot een tweedekans voor de overlastveroorzaker in een andere woning. Het is opmerkelijk dat er in 39 woonoverlastsituaties overleg is geweest met Woningnet Tweedekans en dat dat uiteindelijk maar leidde tot 5 uiteindelijke tweedekanstrajecten.

8

Tweedekans

5

Vrijwillige opzegging huur (veroorzaker)

8

Verhuizingen

21

Opname Psychiatrie

11

Opname Verzorgingstehuis

In 5 van de 7 situaties waarin de overlastveroorzaker besloot te verhuizen, was sprake van de situatie dat het de overlastveroorzaker vanwege de bemoeienis vanuit het project te heet onder de voeten werd. In 2 van de 7 situaties verhuisde de overlastveroorzaker om kleiner te gaan wonen en het huishouden in een kleinere woning beter aan te kunnen.

5

Ontruiming Illegale bewoning

2

Ontruiming Huurachterstand

8 4

Ontruiming Woonoverlast

In 21 ernstige woonoverlastsituaties besloten bewoners om te gaan verhuizen. In 8 situaties was het het overlastslachtoffer dat verhuisde, in 7 situaties was het de overlastveroorzaker die verhuisde en in 6 situaties waren buren in een zodanig kluwenconflict verstrikt geraakt dat het verstandiger was dat één van beide partijen zou gaan verhuizen. Dat laatste is door de woonoverlastprojecten gericht nagestreefd. In 4 van 8 situaties waarin het overlastslachtoffer besloot te verhuizen, was sprake van de situatie dat het slachtoffer uit pure wanhoop verhuisde. Zaken waarin we niet snel genoeg tot resultaat wisten te komen, of waarin we te laat werden betrokken. In de overige 4 situaties was de verhuizing niet het rechtstreeks gevolg van de ervaren woonoverlast (verhuizen in het kader van een andere baan, verhuizen om dichter bij ouders te wonen, wooncarrière).

Resultaat Aanpak

Rest

In de grafiek over de resultaten van de aanpak, c.q. de stand van zaken bij de beëindiging van de bemoeienis van het project staat ook de categorie verhuizingen. Over deze categorie krijgen we vaak vragen.

8

Voorliggende partij Situatie in handen van derden, langdurige begeleiding

22

Situatie volledig opgelost

125

Situatie beheersbaar gemaakt

35

Situatie onvoldoende verbeterd

16

Situatie verslechterd

2

0

20

40

60

80

100

120

140

Recidive (2003) Sinds het jaar 2000 voeren de woonoverlastprojecten een geautomatiseerde registratie. In het registratiesysteem staan op dit moment 927 ernstige woonoverlastsituaties beschreven (periode 2000 tot en met 2003). In die periode werd de aanpak van 650 ernstige woonoverlastsituaties afgesloten. In de periode 2000 tot en met 2003 werden 63 zaken voor een tweede maal aangemeld. Afgezet tegen het aantal afgesloten zaken betekent dit een recedivepercentage van 11,6 %. In 11 ernstige woonoverlastsituaties ging het om een lichte terugval die binnen 3 maanden opgelost was. Daarbij was vooral sprake van problemen rond het gebruik van

Positieve ontwikkelingen Zuilen

de juiste medicatie (psychiatrische problematiek). In de overige 52 zaken speelde vooral ernstige chronische problematiek bij de overlastveroorzaker (psychiatrische of verslavingsproblematiek) en complexe kluwenconflicten tussen buren. Conflicten waarbij buren elkaar het leven zuur maken. Steeds doet de andere partij weer een duit in het zakje. Bij deze recidive-cijfers moet wel gemeld worden dat de woonoverlastprojecten een aantal zeer langdurige begeleidingen hebben lopen in zaken waar wordt ingeschat dat zonder begeleiding direct weer sprake zal zijn van terugval. In een aantal situaties lukt het de casemanagers woonoverlast niet om

deze—weliswaar minder intensieve—langdurige begeleidingen te parkeren bij andere hulpverleningsinstanties.

Het eerste woonoverlastproject startte in 1997, in de wijk Zuilen. De situatie in de wijk gaf daar alle aanleiding toe. Dieptepunt, als we kijken naar ernstige woonoverlast, vormde het jaar 2001. In dat jaar hield het woonoverlastproject zich met 135 ernstige woonoverlastsituaties bezig, waaronder 93 situaties die in dat jaar werden aangemeld. In 2003 zitten we op een totaal aantal ernstige woonoverlastsituaties van 101, waarvan er 45 situaties in dat jaar werden aangemeld. Er is sinds 2001 sprake van een gestage terugloop van het aantal zaken waar het woonoverlastproject zich mee bezig moet houden. Daarnaast loopt ook de gemiddelde ernst van de woonoverlastsituaties terug. Die positieve ontwikkeling wil niet zeggen dat we er in Zuilen al zijn. De aantallen zijn nog steeds aanzienlijk. Daarnaast is de ontwikkeling in een beperkt aantal buurten iets minder positief. De ontwikkelingen in het algemeen zijn echter wel hoopgevend.

Pagina 20 Vergelijking 2002 en 2003 In de afbeeldingen hiernaast is ingekleurd wat de trend op een aantal thema’s is als we het jaar 2002 vergelijken met 2003. De groene kleur geeft een dalende trend aan, de rode kleur een stijgende trend.


Vergelijking 2002 en 2003 Totaal aantal woonoverlastsituaties Pijlsweerd-Zuid

De eerste afbeelding geeft de trends weer wanneer we de jaren 2002 en 2003 met elkaar vergelijken op het totaal aantal woonoverlastsituaties waaraan in de betreffende jaren is gewerkt per buurt. De buurten met een groene kleur zijn de buurten waarin in 2003 minder woonoverlastsituaties werden aangepakt dan in het jaar 2002. In de buurten met een rode kleur is sprake van een stijging van het totaal aantal woonoverlastsituaties die werden aangepakt van de projecten wanneer je de jaren 2002 en 2003 met elkaar vergelijkt. De tweede afbeelding geeft de trends weer daar waar het gaat om het aantal nieuwe aanmeldingen in het jaar 2002 en 2003. De buurten met een groene kleur zijn de buurten waarin sprake is van een daling van het aantal nieuwe aanmeldingen wanneer je 2002 vergelijkt met 2003. In de roodgekleurde buurten is sprake van een stijging van het aantal nieuwe aanmeldingen als je 2002 vergelijkt met 2003.

Totaal aantal woonoverlastsituaties 2002 en 2003

De derde afbeelding is een combinatie van de twee voorgaande afbeeldingen. Zij zijn over elkaar heen gelegd. Voor de groengekleurde buurten geldt dat er duidelijk sprake is van een afname van de woonoverlastproblematiek. Voor de roodgekleurde buurten geldt dat er duidelijk sprake is van een toename van de woonoverlastproblematiek. Voor de overige buurten (rozegekleurd) geldt dat de trend niet eenduidig is. Nieuwe aanmeldingen 2002 en 2003

Bovenstaande kaarten op elkaar gelegd 2002 en 2003

2002

2003

18

23

Pijlsweerd-Noord

12

15

Ondiep

23

33

2e Daalsebuurt e.o.

3

4


8

9

28

23

De Driehoek

6

5

Julianapark e.o.

8

8

Elinkwijk e.o.

16

10


13

10

Schaakbuurt

24

16

De Muinck Keizerlaan e. o. Zuilen-noord

14

14

14

14

Loevenhoutsedijk

3

5


13

12

Zamenhofdreef e.o.

6

5


11

21

Neckardreef e.o.

11

12

Amazone-, Nicaraguadreef e.o. Zambesidreef e.o.

13

20

14

12

Tigris-, Bostondreef e.o.

12

20

Lauwerecht

9

13

Staatsliedenbuurt

10

13

Tuinwijk-West

2

13

Lunetten-Noord

8

13

Lunetten-Zuid

28

20

Bokkebuurt

3

4

Tolsteeg, Rotsoord

9

5

Oud Hoograven

8

6

Nieuw Hoograven

20

18

Kanaleneiland-Zuid

30

45

Kanaleneiland-Noord

37

46

Nieuwe aanmeldingen Pijlsweerd-Zuid Pijlsweerd-Noord Ondiep 2e Daalsebuurt e.o. Egelantier-, Mariendaalstraat e.o. Geuzenwijk De Driehoek Julianapark e.o. Elinkwijk e.o. Prins Bernhardplein e.o. Schaakbuurt De Muinck Keizerlaan e.o. Zuilen-noord Loevenhoutsedijk Taag-, Rubicondreef e.o. Zamenhofdreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Neckardreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef e.o. Zambesidreef e.o. Tigris-, Bostondreef e.o. Lauwerecht Staatsliedenbuurt Tuinwijk-West

2002 5 7 9 1 5

2003 11 5 17 2 4

13 3 4 7 4 5 5 8 3 10 1 7 11 10

7 2 5 7 3 8 7 6 3 6 3 13 5 13

3 9 8 9 2

6 14 5 6 11

3 4 15 2 1 3 7 22 26

5 9 8 3 3 2 11 20 27

Tuinwijk-Oost Lunetten-Noord Lunetten-Zuid Bokkebuurt Tolsteeg, Rotsoord Oud Hoograven Nieuw Hoograven Kanaleneiland-Zuid Kanaleneiland-Noord

Pagina 21 Vergelijking 2002 en 2003

Aanmeldende instantie 2002 en 2003 Achmea

1 1

SSH

1 0

Algemene Zaken Utrecht

1 0 8

Boex

11

1 2

Overig Woningnet

1 1

Buurthuis

0 1

Opbouwwerk

0

Sociale Afdeling Politie

0

4

2002 6

Meldpunt Woningnet

1 0

Centrum Maliebaan

1

Project Woonoverlast

1

2003

3 5 11

GG&GD Portaal

14 24

13

45

Mitros

65 123

Politie 2

Wijkbureau

129

5

0

20

40

60

80

100

120

140

Aanmeldende instantie 2002 (229 aanmeldingen) en 2003 (252 aanmeldingen)

Eigenaar woning 2002 en 2003 3

Continu

2

0

Elf Provincien

3

2

Achmea

Aanmelder 2002 en 2003

2

14

Eigen woning

17

2002

8

Particulier verhuurder

12

2003

2

SSH

19

•

27

53

Portaal

46

141 0

20

40

60

80

100

120

140

160

Eigenaar woning 2002 (229 aanmeldingen) en 2003 (252 aanmeldingen)

Eigenaar woning

Aanmelding door eigenaar woning 2002 en 2003 50% 0%

42% 41%

Boex

2002 2003

45%

Portaal

28%

35%

Mitros

46% 10%

20%

30%

40%

50%

Aanmelding door eigenaar woning 2002 (229 aanmeldingen) en 2003 (252 aanmeldingen)

De stijging van het aantal aanmeldingen vanuit mitros Wonen. De daling van het aantal aanmeldingen vanuit Portaal.

Beide ontwikkelingen zijn mogelijk te verklaren uit reorganisatieperikelen. Bij Mitros kwam in 2003 een reorganisatie ten einde en Portaal zat er in 2003 nog midden in. Vooral de ontwikkeling bij Portaal zal in 2004 op de voet gevolgd worden.

128

Mitros

0%

Der zijn eigenlijk twee zaken die opvallen wanneer de gegevens over de aanmeldende instantie 2002 en 2003 worden vergeleken en wel : •

2

Boex

SSH

Om de gegevens 2002 en 2003 goed met elkaar te kunnen vergelijken laten een aantal gegevens weg, zoals de gegevens over de wijken Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk (project startte 1 april 2003) en de gegevens van de wijken waar incidenteel inzet gepleegd is. Verder laten we ook de zogenaamde volgmeldingen die uiteindelijk weer teruggeplaatst werden naar de aanmelder, buiten beschouwing. Volgmeldingen zijn vroegtijdige aanmeldingen die overlastsituaties betreffen die zich lijken te ontwikkelen tot extreme woonoverlast en die een tijdje door de projectpartners worden gevolgd om in een later stadium te besluiten om vanuit het project inzet te plegen of niet. Een aantal overlastsituaties die gevolgd worden ontwikkelt zich niet tot extreme woonoverlast en wordt weer terugverwezen naar de aanmelder. De volgmeldingen zijn van belang in het kader van vroegtijdige onderkenning en preventie en daarom ook een onlosmakelijk onderdeel van de aanpak vanuit de woonoverlastprojecten, maar zij geven, in die situaties waarin uiteindelijk geen inzet wordt gepleegd vanuit de projecten, een wat vertekend beeld als het gaat om de woonoverlastproblematiek. De volgmeldingen die uiteindelijk weer teruggaan naar de aanmelder worden dus buiten beschouwing gelaten.

60%

In de bijgaande grafiek wordt weergegeven welke partij eigenaar is van de woning van waaruit de ernstige woonoverlast wordt bedreven. Het gaat daarbij om de nieuwe aanmeldingen in het jaar 2002 en 2003. In de grafiek daaronder wordt weergegeven in hoeverre de woningcorporaties zelf, ernstige woonoverlastsituaties, die zich afspelen in hun woningen, hebben aangemeld bij de woonoverlastprojecten. Van alle nieuw aangemelde woonoverlast vanuit de woningen van een specifieke corporatie heeft de betreffende corporatie de zaak zelf aangemeld.

Pagina 22 Nieuwe aanmeldingen Om de gegevens 2002 en 2003 goed met elkaar te kunnen vergelijken laten een aantal gegevens weg, zoals de gegevens over de wijken Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk (project startte 1 april 2003) en de gegevens van de wijken waar incidenteel inzet gepleegd is. Verder laten we ook de zogenaamde volgmeldingen die uiteindelijk weer teruggeplaatst werden naar de aanmelder, buiten beschouwing. We gaan bij deze cijfers dus uit van een beperkter aantal wijken/buurten en Aanmeldingen onder voorwaarden (geen volgmeldingen). In de bijgaande grafiek vindt u een overzicht van de aard van de woonoverlast die speelde bij de nieuwe aanmelding in het jaar 2002 en 2003. In 2002 waren en in de betreffende (kern)wijken/buurten 229 nieuwe aanmeldingen. En in 2003 waren dat er 252. De aantallen die in de grafiek staan zijn absolute aantallen. Opvallende zaken als je de nieuwe aanmeldingen 2002 en 2003 met elkaar vergelijkt zijn : • • • • • • • • •

toename vernieling toename huiselijk geweld afname fysiek geweld (overlastveroorzaker onderling of richting buren) afname fysiek geweld toename verbaal geweld toename pesterijen afname vervuiling en stankoverlast toename overlast van kinderen toename burenruzies

Vooral de toename van het aantal woonoverlastsituaties waarin huiselijk geweld speelt baart zorgen. Verder is er een duidelijke trend te zien in de afname van ernstige woningvervuilingen en stankoverlast.


Woonoverlast 2002 en 2003 (nieuwe aanmeldingen) 19 18

Criminaliteit

4

Vernieling

13 8 6

Geluid kinderen

14 18

Geluid dieren

18

Woongeluiden

13 86 83

Vreemd gedrag

4 3

Overbewoning

7

Huiselijk geweld

20 46

Fysiek geweld

34 45


53 32 28

Harde muziek

12

Vuilnis

1 2002

111 108

Asociaal gedrag

2003

41 37

Overlast bezoek

36

Stankoverlast

31 46

Pesterijen

57 63 66

Bedreiging

73 72

Intimidatie

22

Kinderen

36 19

Relatie

24 9

Stalking

5 55

Vervuiling

44 29

Drugsoverlast

19 45

Burenruzie

63 157 164

Geluidsoverlast 0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Pagina 23 Woonoverlast Totaal

Woonoverlast 2002 en 2003 (totaal)

Om de gegevens 2002 en 2003 goed met elkaar te kunnen vergelijken laten een aantal gegevens weg, zoals de gegevens over de wijken Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk (project startte 1 april 2003) en de gegevens van de wijken waar incidenteel inzet gepleegd is. Verder laten we ook de zogenaamde volgmeldingen die uiteindelijk weer teruggeplaatst werden naar de aanmelder, buiten beschouwing.

36 36

Criminaliteit 5

Vernieling

18 12 13

Geluid kinderen

Geluid dieren

32 34

Woongeluiden

33 33

Op de vorige pagina werd het beeld weergegeven van de nieuwe aanmeldingen 2002 en 2003. Daarbij moet worden aangetekend dat bij veel nieuwe aanmeldingen bij de start van de aanmelding nog niet precies duidelijk is wat er speelt. Gedurende de aanpak wordt duidelijk wat er precies aan de hand. Het overzicht van de nieuwe aanmeldingen geeft dus voor een gedeelte inzicht in de nieuwste trends.

153

Vreemd gedrag

169 13

Overbewoning

6 23 29

Huiselijk geweld

64

Fysiek geweld

Op deze pagina vindt u een totaaloverzicht. Als we alle zaken (met bovenstaande beperking) van 202 en 2003 met elkaar vergelijken dan vinden we de volgende trends.

81 83


97 45 54

Harde muziek 16 13

Vuilnis

172

Asociaal gedrag

219

2002 2003

35

Multiprobleem

61 61

Overlast bezoek

• •

77 70 69

Stankoverlast

• •

88

Pesterijen

• • • • • • • • •

toename vreemd gedrag toename huiselijk geweld toename fysiek geweld tename verbaal geweld toename asociaal gedrag toename multiprobleemsituaties toename overlast bezoek toename pesterijen toename bedreigingen en intimidatie toename overlast kinderen afname vervuilingssituaties en gelijkblijven stankoverlast lichte afname drugsoverlast toename burenruzies

113

De aantallen die in de grafiek staan zijn weer absolute aantallen. In 2002 ging het in totaal om 434 woonoverlastsituaties. En in 2003 om 488 woonoverlastsituaties.

111

Bedreiging

132 123

Intimidatie

147

De bijgaande grafiek geeft eigenlijk de meest betrouwbare gegevens weer van de trends die op dit moment spelen. De grafiek op de vorige pagina geeft een blik in de toekomst.

36

Kinderen

63 34

Relatie

49 16 17

Stalking

121

Vervuiling

103 48 46

Drugsoverlast

101

Burenruzie

116 292

Geluidsoverlast

326 0

50

100

150

200

250

300

350

Pagina 24 Problematiek 2002 en 2003 Om de gegevens 2002 en 2003 goed met elkaar te kunnen vergelijken laten een aantal gegevens weg, zoals de gegevens over de wijken Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk (project startte 1 april 2003) en de gegevens van de wijken waar incidenteel inzet gepleegd is. Verder laten we ook de zogenaamde volgmeldingen die uiteindelijk weer teruggeplaatst werden naar de aanmelder, buiten beschouwing. In de bijgaande grafiek vindt u een overzicht van de achterliggende problematiek bij de overlastveroorzaker van de woonoverlast die speelde bij de nieuwe aanmelding. in het jaar 2002 en 2003. In 2002 waren en in de betreffende (kern) wijken/buurten 229 nieuwe aanmeldingen. En in 2003 waren dat er 252. In de grafiek daaronder gaat het om het totaal aantal woonoverlastsituaties waar de wijkgerichte woonoverlastprojecten in 2002 en 2003 aan gewerkt hebben. aantallen die in de grafiek staan zijn weer absolute aantallen. In 2002 ging het in totaal om 434 woonoverlastsituaties. En in 2003 om 488 woonoverlastsituaties (zie bovenstaande beperking). De meest opvallende trend in beide grafieken is de toename van de psychiatrische problematiek. Verder hebben we de indruk dat de drugsproblematiek aan het afnemen is, maar dat bijvoorbeeld de alcoholverslavingsproblematiek aan het toenemen is. Het aantal multiprobleemsituaties (vooral multiprobleemgezinnen) is aan het toenemen. In de cijfers wordt ook duidelijk dat de opvoedingsproblematiek aan het toenemen is.


Problematiek 2002 en 2003 (nieuwe aanmeldingen) 4


7


13


18 28

14 5 5

Onaangepast gedrag grond onduidelijk Dementie/Ouderdom

18

8

Kluwenconflict

19

Huiselijk geweld

18 18

Prostitutie

0

26

4 6 5

Dealen 0 2 1 1

Helen Medicijnverslaving

2002

19 18

Criminaliteit

2003

128 123

Asociaal gedrag sec 46

Opvoeding

52

17 16

Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Meervoudinge problematiek

42 45

Multiprobleem situatie 15

Relatieproblematiek

54 50

24 45

Sociaal

65 127 128

Psychosociaal Drugs

46

36 37

Alcohol

43 88

Psychiatrisch 0

20

40

60

80

99 100

120

140

Problematiek 2002 en 2003 (totaal) 5


11 20 13


24 28


47 40

Vereenzaming/Isolement 27 22

Dementie/Ouderdom

36 45

Kluwenconflict 27

Huiselijk geweld

38

4 4

Prostitutie

14 12

Dealen 6 3

Helen

1 2

Medicijnverslaving

2002

36 36

Criminaliteit

227

Asociaal gedrag sec 71

Opvoeding

2003 253

98

27 33


83

Meervoudinge problematiek 72

Multiprobleem situatie 30

Relatieproblematiek

97 101

43 113 109

Sociaal

238

Psychosociaal

265

70 79

Drugs

74

Alcohol

87 160

Psychiatrisch 0

50

100

150

193 200

250

300

Pagina 25 Instanties

Instanties 2002 en 2003 (totaal)

Om de gegevens 2002 en 2003 goed met elkaar te kunnen vergelijken laten een aantal gegevens weg, zoals de gegevens over de wijken Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk (project startte 1 april 2003) en de gegevens van de wijken waar incidenteel inzet gepleegd is. Verder laten we ook de zogenaamde volgmeldingen die uiteindelijk weer teruggeplaatst werden naar de aanmelder, buiten beschouwing.

4 8

AMK

9

Stade

Buurtbemiddeling

2 8

Netwerk 12 plus

8 5

17

20 29

Netwerk 12 min

In bijgaande grafiek is weergegeven welke instanties allemaal betrokken zijn geweest bij de aanpak van de ernstige woonoverlastsituaties in 2002 en 2003.

8 12

Bouw en Wonen/DSO

10 15

Gespecialiseerde thuiszorg

4 4

Advocatuur

De aantallen die in de grafiek staan zijn weer absolute aantallen. In 2002 ging het in totaal om 434 woonoverlastsituaties. En in 2003 om 488 woonoverlastsituaties (zie bovenstaande beperking).

13 16


20 29

SPD

9 9

School

23 26


2 2

Justitie


31 34

Thuiszorg

35 36 7 6

Ziekenhuis

Huisarts

30 27

Psychiatrie (inrichting/ziekenhuis)

24 28

2002 2003

26 36

Schuldhulpinstantie

30 40

AMW

27 20

Uitkeringsinstantie

7 7

Reclassering

11 11

Jongerenwerk

5 4

Opbouwwerk

110 126

Altrecht

41

Zorgcoordinatie

Tot slot is de stijging van het aantal zaken waarin de casemanager woonoverlast actief is, opvallend (van 360 situaties in 2002 naar 421 situaties in 2003).

61

25 18

Woningnet

5 9

Wijkbureau

381

Woningcorporatie

412

360

Casemanager Woonoverlast

86

Centrum Maliebaan

421

103

81 74

GG&GD

392

Politie 0

50

Een aantal zaken die opvallen. Ten eerste is opvallend dat er stijging te zien is van de bemoeienis van instanties die bezighouden met psychiatrische problematiek (psychiatrisch ziekenhuis van 24 naar 28, Altrecht van 110 naar 126 en Zorgcoördinatieteam van 41 naar 61). Ten tweede is ook een toename te zien van het aantal situaties waarbij Centrum Maliebaan betrokken is geweest. De toename betreft dan vooral de hulpverlening bij alcoholverslaving. Ten derde zie we ook een toename van het aantal situaties waarin de SPD (inmiddels MEE geheten) inzet pleegt (van 20 situaties in 2002 naar 29 in 2003). Ten vierde kan worden opgemerkt dat het aantal situaties waarin de GG&GD (Woningvervuiling) een rol speelt is afgenomen (van 81 situaties in 2002 naar 74 situaties in 2003). Dat strookt met de eerder gesignaleerde ontwikkeling van de afname van woonoverlast in de vorm van vervuiling en stankoverlast.

100

150

200

250

300

350

400

433 450

500

Pagina 26 Straten Om de gegevens 2002 en 2003 goed met elkaar te kunnen vergelijken laten een aantal gegevens weg, zoals de gegevens over de wijken Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk (project startte 1 april 2003) en de gegevens van de wijken waar incidenteel inzet gepleegd is. Verder laten we ook de zogenaamde volgmeldingen die uiteindelijk weer teruggeplaatst werden naar de aanmelder, buiten beschouwing.


Straten 2002 Buurtcode

71 Rooseveltlaan

Straat

Aantal Overlastsituaties 2002 8

21 Margrietstraat, Prinses

7

60 Elzas

7

16 Rijkstraat, Jacob Simonsz. de

7

70 Livingstonelaan

6

In 2002 gaat het in totaal om 434 woonoverlastsituaties. En in 2003 om 488 woonoverlastsituaties (zie bovenstaande beperking).

19 Westinghousestraat

6

70 Azielaan

5

70 Magelhaenlaan

5

In de bijgaande tabellen op pagina 26 en 27 is een overzicht te vinden van straten waar in het jaar 2002 en 2003 drie of meer ernstige woonoverlastsituaties speelden.

71 Nansenlaan

5

60 Filipijnen

5

22 Zuylenlaan, Huis te

5

71 Marshalllaan

5

19 Swammerdamstraat

5

27 Atlasdreef

4

36 Nolenslaan

4

70 Grotelaan, Alexander de

4

13 Ondiep

4

23 Talmastraat, Min.

4

71 Adenauerlaan

4

15 Kuyperstraat, Abraham

4

16 Roobolstraat, Cornelis

4

21 Bernhardlaan, Prins

4

17 Hoornekade, van

4

60 Shetlands

4

12 Enthofstraat

3

71 Spaaklaan

3

64 Rijnesteinhof

3

71 Pearsonlaan

3

71 Trumanlaan

3

22 Goudesteinlaan

3

30 Ivoordreef

3

31 Yokohamadreef

3

59 Oldambt

3

16 Ruychavenstraat, Nicolaas

3

18 Marnixlaan

3

20 Klerkstraat, M. de

3

21 Tuylkade, Burg. van

3

30 Zebradreef

3

36 Mullerstraat, Samuel

3

59 Ameland

3

60 Oeral

3

20 Pekstraat, van der

3

23 Thijssenplein, Theo

3

28 Mortagnedreef, Pahud de

3

63 Goylaan, 't

3

64 IJsselsteinlaan

3

18 Josephlaan, St.

3

64 Linschotensingel

3

64 Schonauwensingel

3

Op pagina 28 is een overzicht te vinden van de straten waar in het jaar 2003 drie of meer woonoverlastsituaties speelden in corporatiewoningen en deze cijfers zijn afgezet tegen het totaal aantal corporatiewoningen in de betreffende straat. Op pagina 27 is verder nog een overzicht te vinden van straten in het werkgebied van de zeven Wijkgerichte Woonoverlastprojecten waar in de afgelopen twee jaar (2002 en 2003) geen enkele ernstige woonoverlastsituatie heeft gespeeld (beter gezegd is aangemeld). Dat overzicht vraagt om nader onderzoek in het komende jaar. Het kan zijn dat de betreffende straten een blinde vlek vormen van de woonoverlastprojecten. Ook kan het zijn dat er inderdaad geen ernstige woonoverlast in de betreffende straten speelt en zou je kunnen onderzoeken welke factoren daarop van invloed zijn. Wat kun je leren van de straten waar geen ernstige woonoverlast speelt ?

Pagina 27 Straten zonder woonoverlast

Straten 2003 Buurtcode

71 Rooseveltlaan

Straat

Aantal Overlastsituaties 2003 14

Buurt- Straat code 62 SAFFIERLAAN

Corporatiewoningen 155

13 LN VAN CHARTROISE

151

28 STROYENBORCHDREEF

145

59 BOVEN ZEVENWOUDEN

131


9

28 LICHTENBERCHDREEF

130

70 Livingstonelaan

9

60 NORMANDIE

127

8

29 MONTEVIDEODREEF

120

6

31 BANGKOKDREEF

116

31 HAIFADREEF

116

27 DONAUDREEF

107

28 SCHARLAKENDREEF

104

26 THEEMSDREEF

100

11 Amsterdamsestraatweg 70 Azielaan 70 Magelhaenlaan

6

71 Nansenlaan

6

27 Atlasdreef

6

36 Nolenslaan

6

20 BURG NORBRUISLAAN

99


6

28 BRANDENBURCHDREEF

98

60 Elzas

5

28 THEEMSDREEF

82

13 Ondiep

5

59 OPSTERLAND

81

12 Enthofstraat

5

29 PATAGONIEDREEF

80

5

30 GROTE-TREKDREEF

80

5

69 UNICEFLAAN

78

14 PLANTAGE

74

29 NICARAGUADREEF

74

26 KRETADREEF

70

29 CAMPOSDREEF

70

71 Spaaklaan 19 Ludgerusstraat, St 27 Cleopatradreef

5

70 Columbuslaan

5

70 Stanleylaan

5


4

29 VALPARAISODREEF

70

60 Filipijnen

4

31 MANILADREEF

70


4

66 MAASSTRAAT

70

71 Adenauerlaan

4

64 PLETTENBURGPLNTS

69

64 Rijnesteinhof

4

13 VLIERBOOMSTRAAT

68

4

23 LUIT BLOMSTRAAT

68

29 ACAPULCODREEF

68

65 CROESELAAN

66

64 OUD-WULVENLAAN

65

64 MONTFOORTLAAN

64

71 Pearsonlaan 71 Trumanlaan

4

16 Lumeystraat

4

71 Gasperilaan, de

4

31 Tigrisdreef

4

19 DE LESSEPSSTRAAT

61


3

29 PARANADREEF

61

22 Goudesteinlaan

3

12 E V PIJLSWEERTSTR

60

30 Ivoordreef

3

14 ONDIEP-ZUIDZIJDE

60

31 Yokohamadreef

3

17 JAN VD DOESSTRAAT

60

59 Oldambt

3

37 JAN VD DOEMSTRAAT

60

3

27 EUTERPEDREEF

59

30 KLIPSPRINGERDREEF

58

64 OUDEGEINLAAN

58

60 JUNGFRAU

57

65 P C HOOFTSTRAAT

57

13 Hamkade, R. van den 20 Heukelomlaan, van

3

25 Faustdreef

3

26 Gloriantdreef

3

28 Edendreef, Jaap

3

66 NOORDZEESTRAAT

57

29 Argentiniedreef

3

23 VAN HEESSTRAAT

56

31 Maartensdreef, St

3

25 TAAGDREEF

56

35 Lauwerecht

3

31 BOSTONDREEF

54

61 Kariboestraat

3

59 DE WADDEN

54

11 Wolfstraat

3

59 KARPATEN

54

3

60 PROVENCE

53

63 SNOEKSTRAAT

53

19 MARCONISTRAAT

52

29 CAYENNEDREEF

52

66 EEMSTRAAT

52

12 Zilvergeldstraat 13 Boerhaavelaan

3

15 Geraniumstraat

3

16 Treslongstraat, Blois van

3

27 Beierendreef, J. van

3

13 KLOOSTERLAAN

51

31 Hanoidreef

3

16 BOISOTSTRAAT

51

37 Burmanstraat

3

27 MARG VAN PARMADRF

51

13 Aardbeistraat

3

59 OERAL

51

Pagina 28


Straten 2002 en 2003 Corporatiebezit Buurtcode

Straat

Overlast 2003 3

Over- Buurt Straatnaam last 2002 2 13 R.VAN DEN HAMKADE

Aantal corporatiewoningen

% Bezit 2003

% Bezit 2002

13

23,08%

15,38%

12 Zilvergeldstraat

3

1

12 ZILVERGELDSTRAAT

25

12,00%

4,00%

16 Lumeystraat

4

2

16 LUMEYSTRAAT

34

11,76%

5,88%

27 Beierendreef, J. van

3

1

27 J VAN BEIERENDRF

32

9,38%

3,13%

71 Pearsonlaan

4

3

71 PEARSONLAAN

48

8,33%

6,25%

12 Enthofstraat

5

3

12 ENTHOFSTRAAT

60

8,33%

5,00%

13 Aardbeistraat

3

0

13 AARDBEISTRAAT

40

7,50%

0,00%

64 Rijnesteinhof

4

3

64 RIJNESTEINHOF

54

7,41%

5,56%

37 Burmanstraat

3

1

37 BURMANSTRAAT

41

7,32%

2,44%


9

7

21 PR MARGRIETSTRAAT

140

6,43%

5,00% 2,27%

13 Hamkade, R. van den

19 Ludgerusstraat, St

5

2

19 ST.-LUDGERUSSTR

88

5,68%

60 Elzas

4

5

60 ELZAS

72

5,56%

6,94%

20 Heukelomlaan, van

3

2

20 VAN HEUKELOMLAAN

59

5,08%

3,39%

71 Spaaklaan

5

3

71 SPAAKLAAN

112

4,46%

2,68%

29 Argentiniedreef

3

2

29 ARGENTINIEDREEF

70

4,29%

2,86%

27 Atlasdreef

6

4

27 ATLASDREEF

145

4,14%

2,76%

22 Goudesteinlaan

3

3

22 GOUDESTEINLAAN

76

3,95%

3,95%

13 Boerhaavelaan

3

1

13 BOERHAAVELAAN

76

3,95%

1,32%

31 Yokohamadreef

3

3

31 YOKOHAMADREEF

82

3,66%

3,66%

11 Wolfstraat

3

1

11 WOLFSTRAAT

82

3,66%

1,22%

35 Lauwerecht

3

2

35 LAUWERECHT

83

3,61%

2,41%


3

5

22 HUIS TE ZUYLENLN

90

3,33%

5,56%

36 Nolenslaan

6

4

36 NOLENSLAAN

185

3,24%

2,16%

93

3,23%

2,15%

26 Gloriantdreef

3

2

26 GLORIANTDREEF


4

7

16 J S DE RIJKSTRAAT

125

3,20%

5,60%

70 Magelhaenlaan

6

5

70 MAGELHAENLAAN

192

3,13%

2,60%

28 Edendreef, Jaap

3

2

28 JAAP EDENDREEF

107

2,80%

1,87%

16 Treslongstraat, Blois van

3

1

16 B. V TRESLONGSTR

112

2,68%

0,89%


6

4

70 ALEXAN DE GROTELN

226

2,65%

1,77%

13

8

71 ROOSEVELTLAAN

494

2,63%

1,62%

70 Livingstonelaan

5

4

70 LIVINGSTONELAAN

192

2,60%

2,08%

70 Columbuslaan

5

2

70 COLUMBUSLAAN

192

2,60%

1,04%

71 Nansenlaan

4

3

71 NANSENLAAN

155

2,58%

1,94%

60 Filipijnen

3

4

60 FILIPIJNEN

121

2,48%

3,31%

61 Kariboestraat

3

2

61 KARIBOESTRAAT

131

2,29%

1,53%

31 Tigrisdreef

4

1

31 TIGRISDREEF

177

2,26%

0,56% 1,69%

71 Rooseveltlaan

13 Ondiep

4

3

13 ONDIEP

178

2,25%


4

4

23 MINISTER TALMASTR

203

1,97%

1,97%

27 Cleopatradreef

5

2

27 CLEOPATRADREEF

264

1,89%

0,76%

31 Hanoidreef

3

1

31 HANOIDREEF

159

1,89%

0,63%

70 Stanleylaan

5

2

70 STANLEYLAAN

288

1,74%

0,69%

30 Ivoordreef

3

3

30 IVOORDREEF

174

1,72%

1,72%

71 Adenauerlaan

3

4

71 ADENAUERLAAN

177

1,69%

2,26%

71 Trumanlaan

3

3

71 TRUMANLAAN

177

1,69%

1,69%

31 Maartensdreef, St

3

2

31 ST.-MAARTENDREEF

196

1,53%

1,02%

Pagina 29

Wijkgericht werken Het wijkgericht werken is een essentieel onderdeel in de opzet van de woonoverlastprojecten. We zetten hier nog eens op een rijtje wat het belang is van het wijkgericht werken. Het voorkomen en bestrijden van extreme woonoverlast is een complexe aangelegenheid. Extreme woonoverlast speelt zich af achter de voordeur en is moeilijk in beeld te krijgen. Vaak zijn er maar een beperkt aantal mensen betrokken in een woonoverlastsituatie en dat maakt het moeilijk om zo’n situatie te beoordelen. Het is vaak het ene verhaal tegenover het andere. Bewoners die ernstige overlast ondervinden durven dit niet altijd te melden, melden vaak te laat en gespreid over meerdere instanties. Als een ernstige woonoverlastsituatie eenmaal in beeld is van instanties blijken de omstandigheden en het gedrag van de overlastveroorzaker zo complex dat deze de competentie van de afzonderlijke instanties ver te boven te gaat. Dat vraagt om samenwerking en een bundeling van competenties, maar vervolgens ook om afstemming. Als het al komt tot een procesmatige aanpak van de ernstige woonoverlast en een procesmatige aanpak van het gedrag van de overlastveroorzaker dan is het van belang dat er zo kort mogelijk op het ongewenste gedrag van de veroorzaker een reactie komt ter bijsturing. Hoe langer die reactie op zich laat wachten, des te geringer is het bijsturende effect. Een effectieve aanpak van ernstige woonoverlast staat of valt bij : •

vroegtijdige onderkenning,

•

lage drempel voor klagers/ melders,

•

kennis van de wijk, kennen en gekend worden,

•

gevoel voor de verhoudingen in bepaalde wijk, buurt en straat,

•

snel samenbrengen signalen van extreme woonoverlast die binnenkomen bij de verschillende instanties,

•

snel en volledig samenbrengen van de overige informatie over overlastveroorzaker en omgeving voor een betere en snellere beoordeling van wat er precies aan de hand is,

•

nauwe samenwerking tussen instanties waarbij die samenwerking “geautomatiseerd” is. Nauwe samenwerking die mogelijk wordt omdat instanties—beter gezegd sleutelfigu-

ren –op elkaar ingespeeld zijn, •

sluitende afstemming,

•

snelle doorkoppeling van nieuwe signalen van overlast die onmiddellijke bijsturing van gedrag van overlastveroorzaker mogelijk maakt,

•

soepele communicatie met de omgeving (klagers),

•

voeling met de omgeving van de overlastveroorzaker opdat escalatiegevaar kan worden ingeschat en opgevangen.

Kortom : een effectieve aanpak van extreme woonoverlast is uitsluitend mogelijk wanneer de samenwerking tussen instanties kleinschalig is, zonder (al te veel) tussenschakels en met een beperkt aantal personen (vertegenwoordigers van instanties). Een behapbaar netwerk met kennis van en gevoel voor de wijk en haar bewoners. Een effectieve aanpak van ernstige woonoverlast vraagt om een zeer precieze afstemming tussen partijen. Die precieze afstemming is slechts mogelijk tussen een beperkt aantal individuen. Terug naar het wijkgericht werken. Een effectieve aanpak van extreme woonoverlast is uitsluitend mogelijk wanneer je dat organiseert op kleine schaal, op wijkniveau. De afstand tussen bewoners en instanties en de afstand tussen instanties onderling moet zo gering mogelijk zijn. Alleen op die manier kunnen signalen van ernstige woonoverlast snel op de juiste plek terechtkomen. Wat opvalt is dat bewoners, als zij melding maken van ernstige woonoverlast, dit bij voorkeur doen in hun directe omgeving bij personen (van instanties) die zij kennen en waar zij vertrouwen in hebben. Een stedelijk of landelijk meldpunt zal in die zin ook nooit werken. Dat laatste is in de afgelopen jaren ook wel duidelijk geworden bij het Meldpunt Woonproblematiek van Woningnet in Utrecht. Het leek zo eenvoudig ; creëer één loket met één telefoonnummer waar zowel bewoners als instanties melding kunnen maken van (onder andere) ernstige woonoverlast. In de praktijk heeft dit nooit gewerkt. Het aantal rechtstreekse meldingen bij dit Meldpunt was verwaarloosbaar klein. Dat werd bijvoorbeeld duidelijk toen de voorbereidingen werden getroffen voor de start van het woonoverlastproject in de Staatsliedenbuurt e.o. Dit project werd opgezet naar aanleiding van zorgwekkende signalen van de kant van opbouw-

werkers en wijk-agenten, partijen dus in de wijk. Aan de start van het project ging een vooronderzoek vooraf naar de exacte aard en omvang van de woonoverlastproblematiek in de betreffende wijk. Tijdens dat vooronderzoek werd duidelijk dat er in de voorafgaande jaren geen meldingen van ernstige woonoverlast in de betreffende wijk waren binnengekomen bij het Meldpunt Woonproblematiek van Woningnet. We zijn als woonoverlastproject nu bijna twee jaar actief in de Staatsliedenbuurt e.o. en gebleken is dat de Staatsliedenbuurt in vergelijking met de overige wijken één van de meest problematische wijken is als het gaat om ernstige woonoverlast.

veroorzakers die niet gevraagd hebben om hun bemoeienis ? De sleutel is de introductie van de casemanager bij de overlastveroorzaker door een partij in de wijk die al eens eerder contact heeft gehad met de overlastveroorzaker. In de meeste gevallen is dat de wijkagent, maar soms ook de opbouwwerker, de verhuurmedewerker of een andere hulpverlener in de wijk. Er wordt dus voortgeborduurd op het thema kennen en gekend worden. Zonder die zorgvuldige introductie van de casemanager door partijen in de wijk zouden de casemanagers in een groot aantal gevallen geen of veel moeilijker ingang vinden bij de overlastveroorzaker.

Een ander belangrijk aspect bij het effectief aanpakken van ernstige woonoverlast is het op waarde schatten van de signalen die binnenkomen. Woonoverlastsituaties zitten vaak complex in elkaar en het is een hele klus om erachter te komen hoe zo’n situatie nu precies in elkaar steekt en welke rol betrokkenen daarin spelen. Toch moet vaak in beperkte tijd—bijvoorbeeld om escalatie van de situatie te voorkomen—een inschatting gemaakt worden van de situatie. Dat snel en ook nog juist inschatten van woonoverlastsituaties kan alleen als maximaal gebruik wordt gemaakt van de informatie die al bekend is bij partijen in de wijk. Informatie trouwens die vaak in de hoofden van mensen (instanties) zit en niet in systemen (computerbestanden). Betrokkenen in een woonoverlastsituatie zijn vaak al bekend bij bijvoorbeeld wijkagent, opbouwwerker of verhuurmedewerker. In het verleden is er al een keer contact geweest of een bemiddelingsgesprek. Essentiële informatie kan ook zijn : een overlastveroorzaker heeft zich in het verleden in een totaal andere situatie ook zeer agressief gedragen, het rommelt al langer in een bepaalde straat, portiek of buurt. Bij het beoordelen van woonoverlastsituaties is al die aanvullende informatie en het voeling hebben met wat er in een bepaalde straat, portiek of buurt aan de hand is van groot belang.

Een onlosmakelijk onderdeel van de gehele aanpak is ook het informeren en ondersteunen van omwonenden, de mensen die overlast ondervinden. Dit werkt het best als dat gebeurt door de partij (de persoon) die al voor de start van de aanpak vanuit het woonoverlastproject, contact onderhield met de omwonenden. Vaak is dat ook de partij die de zaak uiteindelijk aangemeld heeft bij het project. Het is van belang dat deze partij ook echt onderdeel uitmaakt van het team dat de aanpak van de betreffende woonoverlastsituatie voor haar rekening neemt. Het is dan niet “er wordt aan gewerkt”, maar “we werken aan een oplossing”. Ook dit pleit weer voor een kleinschalige aanpak op wijkniveau.

Regelmatig krijgen wij de vraag hoe het komt dat onze casemanagers woonoverlast bij vrijwel iedere overlastveroorzaker een ingang vinden. Hoe is het mogelijk dat de casemanagers binnenkomen bij overlast-

Het allerbelangrijkst binnen de aanpak is echter het snel reageren op hernieuwde overlastsignalen gedurende het proces van aanpak. Als je op een effectieve wijze overlastgevend gedrag wil beïnvloeden, dan moet de reactietijd tussen een overlastvoorval en het antwoord daarop zo kort mogelijk zijn. Als de overlastveroorzaker ondanks alle afspraken gedurende het traject hernieuwd overlast veroorzaakt, dan moet daar zo snel mogelijk op gereageerd worden vanuit het project. Dat vraagt om zeer korte lijnen tussen de partijen die de hernieuwde overlastsignalen opvangen en de partijen die druk bezig zijn om met de overlastveroorzaker tot een oplossing te komen. Korte lijnen en precieze afstemming daar draait het om. En daarom wijkgericht.

Pagina 32


Zuilen Criminaliteit Vernieling Vreemd gedrag Overbewoning Huiselijk geweld Fysiek geweld Verbaal geweld/Schreeuwen Vuilnis Asociaal gedrag Multiprobleem Rest

Overlast bezoek

Zuilen

Stankoverlast Pesterijen Bedreiging Intimidatie Kinderen Stalking Vervuiling Drugsoverlast

Netwerkpartners Politie

Burenruzie Geluidsoverlast 0%



Wijkwelzijnsorganisatie Portes (casemanager woonoverlast) Wijkwelzijnsorganisatie Portes (coördinatie, administratieve ondersteuning) GG&GD Woonhygiëne


Apart overleg Altrecht (voorheen RIAGG) Zorgcoördinatieteam Wijkwelzijnsorganisatie Portes (casemanager woonoverlast) Politie (maatschappelijk werk)

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Pagina 33

Medicatieproblematiek Problemen zelfstandig wonen Vereenzaming/Isolement Dementie/Ouderdom Kluwenconflict

Trend totaal aantal zaken 2002 /2003

Huiselijk geweld Prostitutie Dealen Helen Criminaliteit Rest

Asociaal gedrag sec

Trend nieuwe aanmeldingen 2002/2003

Zuilen

Opvoeding Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Meervoudinge problematiek Multiprobleem situatie Relatieproblematiek Overzicht trend 2002/2003

Sociaal Psychosociaal 0,92

Drugs

1,66 0,66

Alcohol

1,06 1,43

0,44

Psychiatrisch

0,52 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1,15

70%

Aantal woonoverlastsituaties/huishouden Geuzenwijk De Driehoek Julianapark e.o. Elinkwijk e.o. Prins Bernhardplein e.o. Schaakwijk e.o. De Muinck Keizerlaan e.o. Zuilen-noord

Wijk 16 Wijk 17 Wijk 18 Wijk 19 Wijk 20 Wijk 21 Wijk 22 Wijk 23

Totale woningvoorraad

10.463

Bevolking

23.038

2,31 3,56 1,45

2,31 3,37

1,18 1,30

2,29

Woonoverlastscore per wijk/buurt Huishoudens Huishoudens totaal

11.624

Huishouden met kinderen

3.245

Huishoudens eenpersoons

5.403

Huishoudens onzelfstandig wonend

1.508

Portaal

14 10

Situatie bij afsluiting (totaal 53)

Rest

4.351 871

23 5

1


1

Vrijwillige opzegging huur

SSH

30

Opname Verzorgstehuis

0

Totaal corporaties

5.252

Koopwoningen

3.830

8

0

Opnieuw gestart

0

Groenrand Wonen

1


Bo-ex

Tataal situaties per wijk/buurt 2003 3

Opname Psychiatrie

1 2

Tweedekans

1

Verhuizingen

6

4


3

Voorliggende partij

7

5

Situatie in handen van derden

5


3 13

Situatie beheersbaar gemaakt 6 0

2

4

6

8

10

12

16

7

7


36

8

0



16 10

Woningbezit Mitros

14

14

5

2

Nieuwe aanmelding 2003 per wijk/buurt

Pagina 34 Bijzonderheden Wanneer we de cijfers van het woonoverlastproject in de wijk Zuilen vergelijken met de cijfers van de overige projecten (rest) dan zijn er een aantal zaken die opvallen : ♦

♦

♦ ♦

stankoverlast en woningververvuiling scoort in de wijk Zuilen relatief wat hoger dan bij de overige projecten, ook woonoverlast als het gevolg van criminele activiteiten bedreven vanuit de woning scoort in de wijk Zuilen relatief wat hoger dan bij de overige projecten, daarmee samenhangend scoren ook bedreiging en intimidatie wat hoger, lager scoren burenruzie, asociaal gedrag, vreemd gedrag en huiselijk geweld.

Kijken we naar de achterliggende problematiek dan vallen de volgende zaken op : ♦

♦ ♦

psychosociale en sociale problematiek scoren in de wijk Zuilen relatief hoger dan bij de overige projecten, psychiatrische problematiek scoort flink lager, ouderdomsproblematiek speelt relatief wat vaker in de wijk Zuilen.

Verder zijn er voor wat betreft de wijk Zuilen niet zo heel veel uitschieters. Over psychosociale problematiek kunnen we nog het volgende opmerken. De Landelijke Vereniging van Psychosociaal Werkenden geeft als definitie: "moeilijkheden of vraagstukken waarmee een persoon te maken heeft, die zijn dagelijks functioneren zodanig beïnvloeden, dat hij niet kan doen wat hij wil doen of wat redelijkerwijs van hem verwacht mag worden". Psychosociale problematiek ontstaat en houdt stand door de manier waarop het eigen bestaan wordt beleefd in relatie tot de gegeven omstandigheden. Het gaat dus om problematiek welke niet in teken staat van een psychische stoornis of een verslaving.


Cijfers Zuilen op een rijtje Overlast 2003 Totaal per Buurt Geluidsoverlast Burenruzie Drugsoverlast Vervuiling Stalking Kinderen Intimidatie Bedreiging Pesterijen Stankoverlast Overlast bezoek Multiprobleem Asociaal gedrag Vuilnis Verbaal geweld/Schreeuwen Fysiek geweld Huiselijk geweld Overbewoning Vreemd gedrag Vernieling Criminaliteit Problematiek 2003 Psychiatrisch Alcohol Drugs Psychosociaal Sociaal Relatieproblematiek Multiprobleem situatie Meervoudinge problematiek Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Opvoeding Asociaal gedrag sec Criminaliteit Helen Dealen Prostitutie Huiselijk geweld Kluwenconflict Dementie/Ouderdom Vereenzaming/Isolement Problemen zelfstandig wonen Medicatieproblematiek

16

17

18

13 2 5 6 1 6 8 8 6 7 5 4 6 0 5 3 0 1 5 0 4

3 1 0 1 0 0 2 1 0 2 0 0 2 0 0 1 0 0 1 0 0

6 1 0 2 0 0 1 1 2 1 0 0 0 0 1 0 0 0 5 0 0

19 20 21 8 2 3 2 0 1 5 5 4 2 2 1 7 0 5 1 2 0 4 0 1

5 10 1 4 2 0 4 2 0 1 0 2 1 5 0 4 2 3 1 1 3 2 1 1 6 5 0 0 4 1 1 2 0 0 0 0 3 5 1 1 1 0

22 23 8 10 2 4 0 0 5 0 0 0 3 0 3 6 3 7 2 6 4 3 1 4 2 2 6 6 0 0 1 1 5 1 0 1 0 0 5 3 1 0 1 3

5

1

3

4

2

4

5

5

3 6 14 2 4 6 2 1

1 0 3 3 0 0 1 1

1 0 6 2 0 0 1 0

2 3 7 2 1 1 3 1

3 2 7 3 1 0 1 0

5 1 8 3 2 1 1 0

2 3 7 2 1 5 4 1

0 0 8 9 0 2 1 1

6 14 4 0 1 0 1 1 0 0 0

0 2 0 0 0 0 0 0 0 1 1

0 0 0 0 0 0 0 0 3 3 0

1 7 1 0 0 0 0 2 0 1 0

0 6 1 0 0 0 1 0 1 1 0

3 7 0 0 0 0 4 2 1 1 0

3 7 1 0 1 1 2 1 0 0 0

3 7 3 0 1 0 0 4 2 1 0

0

0

0

0

0

0

1

0

Afname woonoverlast

Instanties betrokken bij aanpak 2003 Politie GG&GD Centrum Maliebaan Casemanager Woonoverlast Woningcorporatie Wijkbureau Woningnet Zorgcoordinatie Altrecht Opbouwwerk Jongerenwerk Reclassering Uitkeringsinstantie AMW Schuldhulpinstantie Psychiatrie (inrichting/ ziekenhuis) Huisarts Ziekenhuis Thuiszorg Tweedekans Woningnet Justitie Sociale Afdeling Politie School SPD Ouderenwerk/ Ouderenadviseur Advocatuur Gespecialiseerde thuiszorg Bouw en Wonen/DSO Netwerk 12 min Netwerk 12 plus Jeugdzorg Jos-project Buurtbemiddeling Stade AMK

16

17

18

19

20

21

22

23

18 2 4 16 21 0 1 3 6 0 1 1 3 1 4 1

5 1 0 2 5 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0

8 2 1 8 4 0 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0

10 3 4 7 10 1 2 2 3 0 1 0 1 1 1 1

9 2 4 7 9 0 0 1 2 0 0 0 0 0 1 0

14 1 5 14 15 0 1 1 1 0 0 1 0 0 2 0

14 2 4 13 13 0 0 2 4 0 0 0 1 1 0 1

14 0 0 10 14 0 1 1 2 1 0 0 0 0 0 0

2 0 2 0 0 1 1 2 0

1 0 1 0 0 1 0 1 0

4 0 2 0 0 0 0 0 1

0 0 0 2 0 0 0 1 0

0 0 0 1 0 0 0 0 0

0 0 2 0 0 1 0 0 2

1 0 2 1 0 0 1 2 0

1 0 1 0 0 0 0 1 1

0 1 2 5 0 2 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 1 0 0 0 0 0 0 0

0 0 0 2 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 1 0 3 0 3 0 0 0 1

0 0 0 2 0 2 0 0 0 0

0 0 0 1 1 1 0 0 0 0

Totaal

23

5

8

10

10

16

14

14

2 8 6 1 6 0

0 2 2 1 0 0

0 8 0 0 0 0

0 6 1 0 3 0

2 5 1 0 2 0

0 11 2 2 1 0

0 8 1 0 5 0

0 10 0 2 2 0

16 7 10 13

3 2 2 3

3 5 7 1

3 7 6 4

7 3 6 4

8 8 6 10

7 7 9 5

8 6 7 7


Eerder in deze rapportage meldden we al dat de ernstige woonoverlast in de wijk Zuilen al een aantal jaar op rij aan het afnemen is.


Dieptepunt, als we kijken naar ernstige woonoverlast, vormde het jaar 2001. In dat jaar hield het woonoverlastproject zich met 135 ernstige woonoverlastsituaties bezig, waaronder 93 situaties die in dat jaar werden aangemeld.


5 8 7 3

1 3 1 0

1 2 5 0

0 6 1 3

0 8 2 0

2 9 5 0

5 3 5 1

0 7 7 0

Woonoverlastscore

54

10

20

27

22

35

30

35


19 4

4 1

8 0

10 0

9 1

15 1

7 7

11 3

In 2003 zitten we op een totaal aantal ernstige woonoverlastsituaties van 101, waarvan er 45 situaties in dat jaar werden aangemeld. Er is sinds 2001 sprake van een gestage terugloop van het aantal zaken waar het woonoverlastproject zich mee bezig moet houden. Daarnaast loopt ook de gemiddelde ernst van de woonoverlastsituaties licht terug. Die positieve ontwikkeling wil niet zeggen dat we er in Zuilen al zijn. De aantallen zijn nog steeds aanzienlijk. Daarnaast is de ontwikkeling in een beperkt aantal buurten iets minder positief. De ontwikkelingen in het algemeen zijn echter wel hoopgevend. We verwachten dat ook het jaar 2004 nog een lichte

daling te zien zal geven, maar dat dan de dalende trend zal ophouden. De wijk Zuilen zal dan meer in de pas lopen met de overige wijken waar de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten actief zijn. Dat betekent overigens dat de wijk Zuilen nog steeds een wijk zal zijn met een aanzienlijke woonoverlastproblematiek, maar niet meer zo extreem als eerder het geval was.

Pagina 35

Ondiep/Pijlsweerd Criminaliteit Vernieling Vreemd gedrag Overbewoning Huiselijk geweld Fysiek geweld Verbaal geweld/Schreeuwen Vuilnis Asociaal gedrag Multiprobleem

Rest

Overlast bezoek

Ondiep/Pijlsweerd

Stankoverlast Pesterijen Bedreiging Intimidatie Kinderen Stalking Vervuiling Drugsoverlast Burenruzie Geluidsoverlast 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%





Wijkwelzijnsorganisatie Portes (casemanager) Wijkwelzijnsorganisatie Portes (coördinator en administratieve ondersteuning) GG&GD Woonhygiëne


Apart overleg Altrecht (voorheen RIAGG) Zorgcoördinatieteam Wijkwelzijnsorganisatie Portes (casemanager) Politie (maatschappelijk werk)

Pagina 36


Ondiep/Pijlsweerd Medicatieproblematiek Problemen zelfstandig wonen Vereenzaming/Isolement Trend totaal aantal zaken 2002 /2003

Dementie/Ouderdom Kluwenconflict Huiselijk geweld Prostitutie Dealen Helen Trend nieuwe aanmeldingen 2002/2003

Criminaliteit Rest

Asociaal gedrag sec

Ondiep/Pijlsweerd

Opvoeding Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Meervoudinge problematiek Multiprobleem situatie Relatieproblematiek

Overzicht trend 2002/2003

Sociaal Psychosociaal

1,38

Drugs

1,15 0,56

Alcohol 1,46

0,20

Psychiatrisch 1,22

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Aantal woonoverlastsituaties/huishouden

3,31

Pijlsweerd-noord Pijlsweerd-zuid Ondiep 2e Daalsebuurt e.o. Egelantier-, Mariendaalstraat e.o. Loevenhoutsedijk

4,39


2,96

Wijk 11 Wijk 12 Wijk 13 Wijk 14 Wijk 15 Wijk 24

1,18 0,39

Bevolking

7.842 17.622

3,02 Woonoverlastscore per wijk/buurt

5

33

9

Huishoudens Huishoudens totaal

9.444


2.144


4.805


1.793

Situatie bij afsluiting (48)

Rest

15

4

23 Tataal situaties per wijk/buurt 2003

Woningbezit Mitros Portaal Bo-ex SSH

3

Groenrand Wonen Totaal corporaties

1


3.046

1

Opnieuw gestart

0


0

375


0

Opname Psychiatrie

0


0

256

Tweedekans

0

Verhuizingen

3.677

17

1

1 3


1

Voorliggende partij

0


4 5

Koopwoningen

2.783

2

2


0


28


9


11 Nieuwe aanmelding 2003 per wijk/buurt

1 0


30

5

10

15

20

25

30

Pagina 37 Overlast 2003 Totaal per Buurt Geluidsoverlast Burenruzie Drugsoverlast Vervuiling Stalking Kinderen Intimidatie Bedreiging Pesterijen Stankoverlast Overlast bezoek Multiprobleem Asociaal gedrag Vuilnis Verbaal geweld/Schreeuwen Fysiek geweld Huiselijk geweld Overbewoning Vreemd gedrag Vernieling Criminaliteit Problematiek 2003 Psychiatrisch Alcohol Drugs Psychosociaal Sociaal Relatieproblematiek Multiprobleem situatie Meervoudinge problematiek Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Opvoeding Asociaal gedrag sec Criminaliteit Helen Dealen Prostitutie Huiselijk geweld Kluwenconflict Dementie/Ouderdom Vereenzaming/Isolement Problemen zelfstandig wonen Medicatieproblematiek

11 17 11 4 1 3 2 9 10 10 0 4 1 7 0 10 8 3 0 9 0 3

12 11 2 3 3 0 4 6 5 1 2 7 4 7 1 2 3 1 0 6 0 2

13 22 9 6 5 0 3 7 9 5 2 9 3 14 1 8 3 2 2 11 2 1

14 4 1 0 1 0 1 0 0 2 1 0 0 3 1 1 0 0 0 1 0 0

15 5 4 0 2 0 2 4 4 4 0 1 3 2 1 2 1 0 1 0 0 0

24 4 1 0 0 0 1 2 1 1 0 3 1 2 0 3 0 0 0 1 0 3

9 3 7 11 5 2 6 5 0

7 2 5 9 3 0 5 4 1

15 7 7 17 7 1 3 7 3

1 1 0 2 1 0 2 0 0

2 4 2 4 4 1 1 2 1

0 2 2 3 0 2 1 1 0

3 14 3 1 1 0 0 3 1 1 0 1

5 10 2 0 1 0 2 0 0 1 0 0

5 17 1 1 2 0 0 2 1 3 2 1

1 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2 4 3 0 0 1 0 0 0 0 0 0

Instanties betrokken bij aanpak 2003 Politie GG&GD Centrum Maliebaan Casemanager Woonoverlast Woningcorporatie Wijkbureau Woningnet Zorgcoordinatie Altrecht Opbouwwerk Jongerenwerk Reclassering Uitkeringsinstantie AMW Schuldhulpinstantie Psychiatrie (inrichting/ziekenhuis) Huisarts Ziekenhuis Thuiszorg Tweedekans Woningnet Justitie Sociale Afdeling Politie School SPD Ouderenwerk/Ouderenadviseur Advocatuur Gespecialiseerde thuiszorg Bouw en Wonen/DSO Netwerk 12 min Netwerk 12 plus Jeugdzorg Jos-project Buurtbemiddeling Stade AMK

11

12

13

14

15

24

21 2 5 23 15 0 2 1 4 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 0 0 0

13 3 5 14 14 0 0 4 5 0 0 0 1 0 1 1 0 0 0 3 0 1 0 1 0 0 2 1 2 0 3 0 0 0 2

25 5 8 30 29 1 1 3 8 2 1 0 1 2 3 5 0 1 1 3 0 0 0 2 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0

3 1 1 3 2 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

6 2 1 7 6 0 1 0 0 0 0 0 0 2 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

5 0 4 5 3 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

Totaal

23

15

33

4

9

5


3 12 0 2 6 0

2 6 2 0 5 0

1 20 1 1 9 1 hj

1 1 0 1 1 0

1 4 1 1 2 0

0 2 1 0 2 0


12 11 16 7

10 5 6 9

16 17 18 15

2 2 1 3

5 4 5 4

2 3 2 3

Ernst 2003 Gering Middelmatig Ernstig Zeer Ernstig

2 11 7 3

0 3 9 3

2 12 17 2

0 4 0 0

1 6 2 0

0 3 2 0

Score

57

45

85

8

19

12


18 5

10 5

30 3

2 2

7 2

2 3

Ring rond de binnenstad Hiernaast is reeds opgemerkt dat de ontwikkelingen in Pijlsweerd zorgwekkend zijn. Eigenlijk kun je dat stellen voor de hele ring rond de binnenstad waar sociale huurwoningen te vinden zijn. Het bovenstaande kaartje geeft in stippen weer waar de ernstige woonoverlastsituaties in 2003 zich afspeelden. De rode en zwarte stippen geven de zeer ernstige en ernstige situaties weer. In een strook rond de binnenstad lopend van Pijlsweerd-zuid, Pijlsweerdnoord, Lauwerecht, Staatsliedenbuurt naar TuinwijkWest en verder, is sprake van stevige woonoverlast-

problematiek vooral ook wanneer deze wordt afgezet tegen het aantal huishoudens in de betreffende wijken/buurten. In de aanbevelingen geven wij dan ook aan dat het tijd wordt om na te denken over het in ieder geval beïnvloeden van de instroom in deze wijken. Je zou voorzichtig kunnen beginnen met het uitsluiten van bijzondere plaatsingen in deze wijken/buurten (tweedekansplaatsingen, woningtoewijzing op basis van urgentie).

Bijzonderheden Wanneer we de cijfers van het woonoverlastproject in de wijken Ondiep en Pijlsweerd vergelijken met de cijfers van de overige projecten zijn er een aantal zaken die opvallen : ♦

♦ ♦ ♦ ♦

vooral de relatief hoge score van drugsoverlast in vergelijking met de overige projecten/wijken valt op, ook verbaal geweld scoort relatief hoger dan bij de overige projecten, overlast bezoek scoort relatief beduidend hoger dan bij de overige projecten, Crimineel gedrag als oorzaak van ernstige woonoverlast scoort relatief licht hoger, Stankoverlast en woningvervuiling scoren relatief lager dan bij de overige projecten.

Kijken we naar de achterliggende problematiek dan vallen de volgende zaken op : ♦ ♦ ♦ ♦

vooral drugsproblematiek scoort relatief gezien beduidend hoger dan bij de overige projecten, ook alcoholverslaving scoort relatief gezien hoger, ook asociaal gedrag scoort hoger, Opvallend is verder de relatief lage score van vereenzaming/ isolement en ouderdomsproblematiek.

Het meest in het ooglopend is wel de relatief hoge score op verslavingsproblematiek, alcohol en drugs. Verder de relatief licht hogere score op criminaliteit. In vergelijking met het jaar 2002 is de omvang en de ernst van de woonoverlastproblematiek in zowel Ondiep als Pijlsweerd gestegen. Vooral de ontwikkelingen in Pijlsweerd zijn zorgwekkend.

Pagina 38


Hoograven/Lunetten Criminaliteit Vernieling Vreemd gedrag Overbewoning Huiselijk geweld Fysiek geweld Verbaal geweld/Schreeuwen Vuilnis Asociaal gedrag Multiprobleem

Rest

Overlast bezoek

Hoograven/Lunetten







Wijkwelzijnsorganisatie Portes (casemanager) Wijkwelzijnsorganisatie Portes (coördinator en administratieve ondersteuning) GG&GD Woonhygiëne

Verslavingszorg Centrum Maliebaan Stade (intensief casemanagement multiprobleemgezinnen) Apart overleg Altrecht (voorheen RIAGG) Zorgcoördinatieteam Wijkwelzijnsorganisatie Portes (casemanager) Politie (Maatschappelijk Werk)

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Pagina 39



Huiselijk geweld Prostitutie Dealen Helen Criminaliteit Trend nieuwe aanmeldingen 2002/2003

Rest

Asociaal gedrag sec

Hoograven/Lunetten

Opvoeding Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Meervoudinge problematiek Multiprobleem situatie Relatieproblematiek Overzicht trend 2002/2003

Sociaal 0,26

Psychosociaal

0,89

0,30

Drugs

0,48 0,65

Alcohol 0,54

Psychiatrisch 0%

Lunetten-noord Lunetten-Zuid Bokkebuurt Tolsteeg, Rotsoord Oud Hoograven Nieuw Hoograven

Wijk 59 Wijk 60 Wijk 61 Wijk 62 Wijk 63 Wijk 64


11.708

Bevolking

25.829

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%


0,62

1,29

Woonoverlastscore per wijk/buurt 13.569


3.255


6.896


1.476

Woningbezit

5 4 13 Rest

0


0

Opnieuw gestart

0

2.049


Portaal

2.244


Bo-ex

1.486 137

Groenrand Wonen

0

Totaal corporaties

5.916

18 20 1 2

Opname Psychiatrie

4.239

1

Tweedekans

1

0

Ontruiming Woonoverlast Voorliggende partij

1


1

2

3 9

11

2 20

Situatie volledig opgelost 4

8

1

Situatie onvoldoende verbeterd 0

30

3

6

Verhuizingen



Tataal situaties per wijk/buurt 2003

3



Koopwoningen

6


Mitros

SSH

1,15

1,62


2,01

0,70

5

10

15

20

25


Pagina 40 Bijzonderheden De wijken Hoograven en Lunetten zijn zeer verschillend. Dat maakt het wat moeilijk om algemene opmerkingen te maken over het totale gebied (werkgebied van het woonoverlastproject aldaar). De wijk Hoograven is zo ongeveer de meest ingewikkelde wijk waar de Wijkgerichte Woonoverlastproject actief zijn. Een wijk waar we moeilijk vat op krijgen. Bij de overige wijken waar we actief zijn, hebben we de indruk dat we redelijk goed in beeld hebben wat er aan woonoverlast speelt. Bij de wijk Hoograven tasten we wat dat betreft in het duister. De wijk Hoograven lijkt meer gesloten. We hebben de indruk dat bewoners minder makkelijk aankloppen bij instanties als er sprake is van (ernstige) woonoverlast. De afstand tussen bewoners en instanties lijkt groter te zijn. Daar komt bij dat vooral het woonoverlastproject op Hoograven/ Lunetten—meer dan de overige projecten—geplaagd wordt door zeer veel wisselingen van contactpersonen. In tweeëneenhalf jaar tijd hebben we bij twee woningcorporaties 6 à 7 contactpersonen voor bij zien komen, en ook bij de overige partijen zijn er behoorlijk wat wisselingen geweest. Vooral voor de wijk Hoograven heeft dat nadelig uitgepakt. De afstand tussen bewoners en instanties kan alleen verkleind worden als er enige continuïteit in de bezetting is. Aan die continuïteit heeft het in de afgelopen periode ontbroken. Overigens hadden die wisselingen niets te maken met het project, maar puur met interne perikelen bij de betreffende organisaties. We hebben de indruk dat we dus in de wijk Hoograven nogal wat blinde vlekken hebben daar waar het gaat om het in beeld krijgen van de totale omvang en ernst van de woonoverlastproblematiek. De meest ernstige woonoverlastsituaties die gepaard gaan met zeer veel rumoer krijgen we wel in beeld, maar de overige situaties veel minder. Nog enkele andere zaken die in de cijfers opvallen :

♦ ♦ ♦

relatief hogere score op overlastcategorieën als vreemd gedrag, asociaal gedrag en geluidsoverlast, relatief hogere score op overlastcategorieën als huiselijk geweld en stalking, op de overige overlastcategorieën wordt lager gescoord.

Kijken we naar de achterliggende problematiek dan vallen de volgende zaken op :

♦ ♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score op sociale problematiek, relatief hogere score op kluwenconflicten, relatief hogere op psychosociale problematiek, relatief lagere score op verslavingsproblematiek (alcohol en drugs), relatief lagere score op meervoudige problematiek.

Geen van de buurten/wijken van zowel Hoograven als Lunetten komen voor in het lijstje van meest problematische wijken/buurten als het gaat om woonoverlast. Overigens blijkt uit overleg met vertegenwoordigers van andere projecten in de wijk Hoograven dat de analyse van de wijk en haar bewoners wordt gedeeld.


Cijfer Hoograven/Lunetten op een rijtje Overlast 2003 Totaal per Buurt Geluidsoverlast Burenruzie Drugsoverlast Vervuiling Stalking Kinderen Intimidatie Bedreiging Pesterijen Stankoverlast Overlast bezoek Multiprobleem Asociaal gedrag Vuilnis Verbaal geweld/Schreeuwen Fysiek geweld Huiselijk geweld Overbewoning Vreemd gedrag Vernieling Criminaliteit Problematiek 2003 Psychiatrisch Alcohol

Drugs Psychosociaal Sociaal Relatieproblematiek Multiprobleem situatie Meervoudinge problematiek Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Opvoeding Asociaal gedrag sec Criminaliteit Helen Dealen Prostitutie Huiselijk geweld Kluwenconflict Dementie/Ouderdom Vereenzaming/Isolement Problemen zelfstandig wonen Medicatieproblematiek

59 9 2 0 2 0 0 2 0 1 1 1 1 6 1 1 1 1 0 6 1 1

60 15 2 0 4 2 0 3 4 1 1 1 2 7 0 5 4 2 0 8 0 0

61 3 0 1 2 0 0 2 1 2 1 1 0 2 0 0 1 0 0 2 0 0

62 4 1 1 2 0 1 0 0 0 0 1 0 3 0 1 0 0 0 4 0 0

63 4 1 2 1 0 1 1 1 0 1 2 1 2 1 1 1 0 0 2 0 1

64 11 7 2 1 1 5 7 6 4 2 3 3 13 1 2 3 3 0 6 0 0

7 0 2 7 4 0 1 3 1

8 2 0 12 6 1 2 3 3

2 0 1 3 1 0 0 1 0

2 1 1 4 1 0 1 0 0

1 0 2 4 2 0 2 0 0

8 1 1 9 7 0 7 1 0

0 5 1 0 0 0 0 2 0 0 0 0

1 7 0 0 0 2 1 2 1 4 0 0

0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0

0 2 1 0 0 0 1 0 1 1 1 0

6 12 0 0 0 0 1 3 0 0 0 1

Achterblijver Het aantal woonoverlastsituaties dat in 2003 door het Project Aanpak Woonoverlast Hoograven/Lunetten is aangepakt ligt beduidend lager dan de aantallen van de overige projecten met vergelijkbare grootte (wijk, bezetting, formatie casemanagement woonoverlast). Het is zelfs zo dat het project het gestelde doel van 75 woonoverlastsituaties waaraan op jaarbasis moet worden gewerkt niet heeft gehaald. Het waren er slechts 66. In de kolom hiernaast hebben we een gedeeltelijke verklaring gegeven voor de lagere cijfers. Vooral de wijk Hoograven vormt de bottelnek. Bewoners in de wijk Hoograven lijken zich minder makkelijk te wenden tot instanties met woonoverlastklachten, lijken minder vertrouwen te hebben in instanties en lijken zich meer zorgen te maken over eventuele represailles van de zijde van de overlastveroorzaker. Verder komen we in Hoograven relatief meer situaties tegen waar sprake is van algehele verloedering ; bijvoorbeeld een portiek waar alle bewoners boter op hun hoofd hebben daar waar het gaat om woonoverlast. In die situaties ligt het voor de hand dat niemand meer klaagt/meldt. Daar bovenop speelt het probleem van de continuïteit voor wat betreft personeelsbezetting van de verschillende instanties welke ook invloed heeft op het woonoverlastproject. Van het kennen en gekend worden

Instanties betrokken bij aanpak 2003 Politie GG&GD Centrum Maliebaan Casemanager Woonoverlast Woningcorporatie Wijkbureau Woningnet Zorgcoordinatie Altrecht Opbouwwerk Jongerenwerk Reclassering Uitkeringsinstantie AMW Schuldhulpinstantie Psychiatrie (inrichting/ziekenhuis) Huisarts Ziekenhuis Thuiszorg Tweedekans Woningnet Justitie Sociale Afdeling Politie School SPD

59

60

61

62

63

64

Ouderenwerk/Ouderenadviseur Advocatuur Gespecialiseerde thuiszorg Bouw en Wonen/DSO Netwerk 12 min Netwerk 12 plus Jeugdzorg Jos-project Buurtbemiddeling Stade AMK

12 3 1 7 12 0 0 1 4 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0

18 3 3 15 19 0 1 7 7 0 0 0 0 1 1 2 0 0 2 1 0 3 0 2 0 0 2 2 0 0 1 0 0 0 0

4 1 0 3 4 0 0 1 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

4 2 2 3 2 0 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0

6 2 0 4 5 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0

16 2 1 12 18 0 0 1 5 0 0 0 1 1 1 1 0 0 2 3 0 3 0 0 0 1 1 0 2 0 2 0 0 0 1

Totaal

13

20

4

5

6

18


1 10 0 1 1 0

0 16 1 1 2 0

0 4 0 0 0 0

0 3 2 0 0 0

0 2 0 0 4 0

0 6 5 2 5 0


4 9 9 4

12 8 15 5

1 3 1 3

2 3 4 1

4 2 6 0

7 11 8 10

Ernst 2003 Gering Middelmatig Ernstig Zeer Ernstig

2 5 5 1

2 10 6 2

1 1 2 0

0 3 2 0

1 2 3 0

3 6 6 3

Score

31

48

9

12

14

45


13 0

14 6

2 2

4 1

2 4

11 7

(zie artikel over wijkgericht werken) komt vooral in Hoograven niet zoveel terecht door de vele personeels– en dus ook contactpersonenwisselingen. Vooralsnog durven we dus op basis van de cijfers niet de conclusie te trekken dat het met de ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek op Hoograven (en Lunetten) wel meevalt. We hebben de indruk dat we slechts het topje van de ijsberg in beeld hebben. Voortzetting van de aandacht en aandringen op meer continuïteit in die aandacht, blijft geboden.

Pagina 41

Overvecht Criminaliteit Vernieling Vreemd gedrag Overbewoning Huiselijk geweld Fysiek geweld Verbaal geweld/Schreeuwen Vuilnis Asociaal gedrag Multiprobleem Rest

Overlast bezoek

Overvecht

Stankoverlast Pesterijen Bedreiging Intimidatie Kinderen Stalking


Vervuiling Drugsoverlast


Burenruzie Woningcorporatie Portaal

Geluidsoverlast 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%


Wijkwelzijnsorganisatie Cumulus (casemanager)

Wijkwelzijnsorganisatie Portes (coördinator en administratieve ondersteuning) GG&GD Woonhygiëne


Stade (intensief casemanagement multiprobleem-gezinnen)

Apart overleg

Altrecht (voorheen RIAGG) Zorgcoördinatieteam Wijkwelzijnsorganisatie Cumulus (casemanager)

Politie (Maatschappelijk Werk)

Pagina 42

Woonoverlastmonitor 2003 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Medicatieproblematiek Problemen zelfstandig wonen Vereenzaming/Isolement Dementie/Ouderdom Kluwenconflict



Asociaal gedrag sec Trend nieuwe aanmeldingen 2002/2003

Overvecht

Opvoeding Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Meervoudinge problematiek Multiprobleem situatie Relatieproblematiek Sociaal Psychosociaal


Drugs Alcohol Psychiatrisch

0,00 0,82 0,70

0,00

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

0,56 0,33

0,59 1,01

0,60 Aantal woonoverlastsituaties/huishouden

Taag_, Rubicondreef e.o. Zamenhofdreef e.o. Donau-, Wolgadreef e.o. Neckardreef e.o. Amazone-, Nicaraguadreef e.o. Zambesidreef e.o. Tigris-, Bostondreef e.o. Bedrijvengebied Overvecht Buitengebied Overvecht

Wijk 25 Wijk 26 Wijk 27 Wijk 28 Wijk 29 Wijk 30 Wijk 31 Wijk 32 Wijk 33


14.155

Bevolking

30.440

0,00 2,29

0,00

1,49 1,74

1,53 0,79

2,46 Huishoudens

1,35

Huishoudens totaal Woonoverlastscore per wijk/buurt

0

20 12 20 5

15.224


4.016


7.286


1.153 Rest

0

Mitros 21

12 Tataal situaties per wijk/buurt 2003

5 0


Woningbezit

12


Opnieuw gestart

5.439

Portaal

4.034

Bo-ex

1.284

1


2


1 3

Opname Psychiatrie

SSH

0

Groenrand Wonen

0

Totaal corporaties

10.757


0

Tweedekans

1

Verhuizingen

1 0

Ontruiming Woonoverlast Voorliggende partij

2


0

7


Koopwoningen

14 6 13

1.948

0

23

Situatie volledig opgelost Situatie beheersbaar gemaakt

5 3

0

11


13 6



28 (* 42)

4 0

5

10

15

20

25

Pagina 43

Pagina 44


Bijzonderheden Wanneer we de omvang van de woonoverlast afzetten tegen het aantal huishoudens in de wijk dan springt de wijk Overvecht er niet echt uit. De cijfers zouden de indruk kunnen wekken dat het allemaal wel meevalt met de ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek in Overvecht. Niets is echter minder waar. Het is opvallend dat het Project Aanpak Woonoverlast Overvecht het hoogste scoort voor wat betreft het aantal woonoverlastsituaties dat in het jaar 2003 is aangepakt. Het woonoverlastproject op Overvecht streeft daarbij het woonoverlastproject in de wijk Zuilen voorbij (een historisch moment). Verder is het zo dat het Project Aanpak Woonoverlast Overvecht in 2003 het hoogste aantal nieuwe aanmeldingen voor haar kiezen kreeg (61). Nieuwe aanmeldingen 2003 per project Zuilen

45

Ondiep/Pijlsweerd

44

Hoograven/Lunetten

36

Overvecht

61

Kanaleneiland

47

Staatsliedenbuurt e.o.

29

TRD

38

Cijfers Overvecht op een rijtje Overlast 2003 Totaal per Buurt

25

26

27

28

29

30

31

Geluidsoverlast

7

2

14

10

15

8

11

Burenruzie

4

3

3

5

8

3

4

Drugsoverlast

0

0

1

1

0

1

1

Vervuiling

4

0

7

2

6

5

8

Stalking

0

0

1

1

0

1

0

Kinderen

1

1

1

1

2

1

4

Intimidatie

4

4

3

3

3

5

9

Bedreiging

2

1

1

4

2

1

8

Pesterijen

1

4

1

2

4

2

6

Stankoverlast

3

1

5

2

2

4

4

Overlast bezoek

3

1

3

1

2

0

4

Multiprobleem

2

0

2

2

1

2

3

Asociaal gedrag

5

2

8

5

4

4

10

Vuilnis

0

0

0

0

0

1

1


2

0

2

4

1

2

4

Fysiek geweld

3

1

1

4

3

2

4

Huiselijk geweld

0

0

3

2

3

0

3

Overbewoning

0

0

0

0

1

0

0

Vreemd gedrag

4

0

9

7

9

3

3

Vernieling

0

0

0

2

2

1

1

Criminaliteit

0

0

0

0

0

0

2

Problematiek 2003 Psychiatrisch

4

1

10

8

9

5

9

Alcohol

4

0

6

4

3

3

3

Ook in de eerste maanden van 2004 is sprake van een hoog aantal nieuwe aanmeldingen. De ontwikkelingen in Overvecht op het terrein van (ernstige) woonoverlast zijn zeer zorgwekkend. De wijk maakt zich op om de probleemwijk van de toekomst te worden. Die ontwikkeling gaat hard. Het woonoverlastproject in Overvecht is het project bij uitstek waar we steeds aanlopen tegen de grens van de capaciteit van het project, beter gezegd de grens van de capaciteit van de casemanager woonoverlast. Dat is ook de reden waarom we bij het Wijkbureau hebben aangedrongen op extra formatie voor het jaar 2004.

Drugs

1

1

1

2

2

1

3

Psychosociaal

8

2

11

4

10

7

6

Sociaal

3

2

4

1

5

1

4

Relatieproblematiek

2

1

4

1

2

2

1


1

1

1

4

4

5

6


1

1

6

6

4

2

5


1

1

3

0

3

1

1

Opvoeding

0

1

2

2

5

4

7

Asociaal gedrag sec

4

2

10

5

7

4

10

Criminaliteit

0

0

0

0

0

0

2

Helen

0

0

0

0

0

0

0

Dealen

0

0

0

0

0

0

0

Prostitutie

0

0

0

0

0

0

0

Huiselijk geweld

1

0

3

0

0

3

1

Kluwenconflict

1

2

3

2

3

0

3

Een aantal opvallende zaken uit de cijfers in vergelijking tot de overige projecten:

Dementie/Ouderdom

1

0

3

1

2

0

0


1

0

5

1

3

2

2


1

0

1

0

0

0

2


0

0

0

1

1

0

3

♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score van stankoverlast en vervuiling, relatief hogere score van fysiek geweld en huiselijk geweld, relatief hogere score van burenruzies relatief lagere score op drugsoverlast

Kijken we naar de achterliggende problematiek dan vallen de volgende zaken op, ook weer in vergelijking met de overige projecten :

♦

♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score op vereenzaming en isolement, ouderdomsproblematiek, problemen zelfstandig wonen, relatief lagere score op drugsverslaving, relatief hogere score op alcoholverslaving, relatief hogere score op psychiatrische problematiek relatief hogere score op zwakbegaafdheid en moeilijk gedrag, relatief hogere score op multiprobleemsituaties en meervoudige problematiek relatief veel lagere score op criminaliteit als oorzaak van woonoverlast

Probleemwijk van de toekomst De ontwikkelingen in de wijk Overvecht op het terrein van (ernstige) woonoverlast geven reden tot grote bezorgdheid. De wijk Overvecht heeft het hoogste aantal woonoverlastsituaties waaraan gewerkt is in 2003 en heeft tevens het hoogste aantal nieuwe aanmeldingen in 2003. De eerste tekenen in 2004 zijn dat het aantal nieuwe aanmeldingen niet afvlakt, zoals in andere wijken wel het geval is. Afgezet tegen het aantal huishoudens/bewoners valt de ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek op dit moment nog wel mee, echter de wijk Overvecht is door het aanhoudend hoge aantal nieuwe aanmeldingen hard op weg om zich binnen een paar jaar tot meest problematische wijk op woonoverlastgebied te ontwikkelen. Die ontwikkeling gaat razendsnel. Wat opvalt in de wijk Overvecht is het hoge percentage alleenstaanden die woonoverlast veroorzaken, levend in een stevig isolement en kampend met zwaardere problematiek (vaak ook nog meervoudig). Meer dan uit de cijfers blijkt, treedt vooral het element van vereenzaming en isolement in de wijk Overvecht op de voorgrond. Dat maakt overigens de aanpak zeer tijdrovend omdat er geen enkel beroep gedaan kan worden op (iets dat lijkt op) een eigen steunsysteem. Bijzonder is verder de breedte van de achterliggende zwaardere problematiek ; van ouderdomsproblematiek, zwakbegaafdheid tot alcoholverslaving en psychiatrische problematiek. Bij het woonoverlastproject in Overvecht lopen we het meest aan tegen de grenzen van de capaciteit van het project/de casemanager. Meer dan bij de overige projecten. Naast de eerder genoemde ontwikkelingen en bijzonderheden is dat ook niet zo gek als je bedenkt dat de wijk Overvecht verreweg de grootste wijk is qua bevolking en het aantal corporatiewoningen in verhouding tot de overige wijken waar de Wijkgerich-

Instanties betrokken bij aanpak 2003 Politie

25

26

27

28

29

30

31

10

5

18

12

18

8

17

GG&GD

4

0

5

0

2

3

3

Centrum Maliebaan

3

1

3

1

3

4

2

11

5

20

10

18

10

16

Woningcorporatie

8

4

19

11

20

12

18

Wijkbureau

0

1

1

0

3

0

0

Woningnet

0

0

1

0

1

0

0

Zorgcoordinatie

1

0

3

4

2

1

2

Altrecht

3

1

6

6

4

3

7

Opbouwwerk

0

0

0

0

0

0

0

Jongerenwerk

0

1

0

0

1

0

3

Reclassering

0

0

1

0

0

0

0

Uitkeringsinstantie

0

0

2

1

0

2

2

AMW

2

0

4

2

2

5

0

Schuldhulpinstantie

0

0

2

1

1

3

3


0

1

0

1

1

2

3

Huisarts

1

0

3

1

1

2

0

Ziekenhuis

0

0

1

0

1

0

0

Thuiszorg

2

0

3

0

1

3

1


0

1

1

0

3

1

3

Justitie

0

0

0

0

0

0

0


1

0

2

1

0

1

3

School

0

0

0

0

0

2

1

SPD

1

1

3

0

1

2

1


0

0

3

1

0

0

1

Advocatuur

0

0

0

0

0

0

0


1

0

0

0

1

1

0

Bouw en Wonen/DSO

0

0

2

0

0

0

3

Netwerk 12 min

0

1

0

1

0

3

1

Netwerk 12 plus

0

1

0

0

0

1

0

Jeugdzorg

1

0

0

1

0

2

1

Jos-project

0

0

0

0

0

0

0

Buurtbemiddeling

0

1

3

0

4

0

0

Stade

0

0

0

2

0

2

1

AMK

1

0

0

0

0

1

0

12

5

21

12

20

12

20

Onbekend

0

0

0

0

0

0

0

Alleenstaand

6

4

16

5

15

5

12

Eenoudergezin

1

0

2

4

1

2

4

Paar

4

0

2

1

2

2

1

Paar met kinderen

1

1

1

2

2

3

3

Overig

0

0

0

0

0

0

0

Oud, Nieuw, Afgesloten, Over naar 2004 Aangemeld voor 2003

6

2

8

7

7

6

6

Aangemeld in 2003

6

3

13

5

13

6

14

Afgesloten in 2003

6

4

14

8

10

8

11

Doorschoven naar 2004

6

1

7

4

10

4

9

Gering

2

1

1

2

2

1

2

Middelmatig

5

2

10

1

9

5

5

Ernstig

5

1

10

9

6

3

8

Zeer Ernstig

0

1

0

0

3

3

5

27

12

51

31

50

32

56

Autochtoon

8

3

12

8

15

7

13

Allochtoon

4

2

9

4

5

5

7


Totaal Samenstelling Huishouden

Buurt 2003 Bemoei

Score

te Woonoverlastprojecten actief zijn. Ter vergelijking ; de wijk Overvecht heeft tweemaal zoveel bewoners als de wijk Kanaleneiland en drie keer zoveel corporatiewoningen. Verder is het aandeel corporatiewoningen ten opzichte van de totale woningvoorraad in de wijk extreem hoog. De totale woningvoorraad in de wijk Overvecht bestaat uit 14.155 woningen waarvan 10.757 corporatiewoningen (75%). Kortom de verwachting is dat in de komende jaren de woonoverlastproblematiek in de wijk Overvecht aanzienlijk zal toenemen. De huidige capaciteit (formatie casemanagement woonoverlast) is bij lange na niet genoeg om die toename op te vangen.

Pagina 45

Kanaleneiland Criminaliteit Vernieling Vreemd gedrag Overbew oning Fysiek gew eld Verbaal gew eld/Schreeuw en Vuilnis Asociaal gedrag Multiprobleem Overlast bezoek

Rest Kanaleneiland


10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%





Wijkwelzijnsorganisatie Welzijn Utrecht Zuid West (casemanager) Wijkwelzijnsorganisatie Portes (coördinator en administratieve ondersteuning) GG&GD Woonhygiëne



Apart overleg

Altrecht (voorheen RIAGG) Zorgcoördinatieteam Wijkwelzijnsorganisatie Welzijn Utrecht Zuid West (casemanager) Politie (Maatschappelijk Werk)

Pagina 46

Woonoverlastmonitor 2003 Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Medicatieproblematiek Problemen zelfstandig wonen Vereenzaming/Isolement Dementie/Ouderdom Kluwenconflict Huiselijk geweld

Trend totaal aantal zaken 2002 /2003 Prostitutie Dealen Helen Criminaliteit Rest

Asociaal gedrag sec

Kanaleneiland

Opvoeding


Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Meervoudinge problematiek Multiprobleem situatie Relatieproblematiek Sociaal Psychosociaal Drugs Alcohol


Psychiatrisch 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

1,46

1,27


Kanaleneiland-zuid Kanaleneiland-noord

Totale woningvoorraad Bevolking

Wijk 70 Wijk 71

5.849 14.946

4,41 Huishoudens

3,91

Woonoverlastscore per wijk/buurt

Huishoudens totaal

6.683


2.183


3.054


960 Situatie bij afsluiting (41)

Woningbezit

46

Rest

45

Mitros

1.345

Portaal

1.246

Bo-ex Tataal situaties per wijk/buurt 2003

884

0


1

Opnieuw gestart

0


1


1

Opname Psychiatrie

2

SSH

0

Groenrand Wonen

0

Tweedekans

Totaal corporaties

3.475


0

Voorliggende partij

0


2 0

Verhuizingen

27

3


Koopwoningen

1.237

5


0


20

22


3


1 0



28

5

10

15

20

25

Pagina 47 Bijzonderheden

Cijfers Kanaleneiland op een rijtje Overlast 2003 Totaal per Buurt Geluidsoverlast Burenruzie Drugsoverlast Vervuiling Stalking Kinderen Intimidatie Bedreiging Pesterijen Stankoverlast Overlast bezoek Multiprobleem Asociaal gedrag Vuilnis Verbaal geweld/Schreeuwen Fysiek geweld Huiselijk geweld Overbewoning Vreemd gedrag Vernieling Criminaliteit

70 30 9 4 8 2 7 12 14 15 5 3 7 24 1 12 10 1 0 14 2 4

71 27 8 1 7 3 6 18 17 13 3 2 3 29 2 9 10 2 0 18 2 5


21

16

Alcohol Drugs Psychosociaal Sociaal Relatieproblematiek Multiprobleem situatie Meervoudige problematiek Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Opvoeding Asociaal gedrag sec Criminaliteit Helen Dealen Prostitutie Huiselijk geweld Kluwenconflict Dementie/Ouderdom Vereenzaming/Isolement Problemen zelfstandig wonen Medicatieproblematiek

7 10 26 4 5 10 7 3 10 25 4 0 2 0 4 1 2 5 3 0

4 1 27 14 8 8 6 2 12 27 5 0 0 0 9 6 1 3 2 2


71 42

9 9

2 5

Casemanager Woonoverlast Woningcorporatie Wijkbureau

44 32 1

46 37 0

Woningnet Zorgcoordinatie Altrecht

3 9 19

1 4 12

Opbouwwerk Jongerenwerk

0 2

1 0

Reclassering Uitkeringsinstantie AMW

0 0 6

2 0 4

Schuldhulpinstantie Psychiatrie (inrichting/ziekenhuis)

6 3

1 1

Huisarts Ziekenhuis Thuiszorg

7 0 2

0 0 2

Tweedekans Woningnet Justitie

2 1

2 1

Sociale Afdeling Politie School SPD

1 1 3

0 2 1

Ouderenwerk/Ouderenadviseur Advocatuur

2 1

1 1

Gespecialiseerde thuiszorg Bouw en Wonen/DSO Netwerk 12 min

1 0 0

0 1 1

Netwerk 12 plus Jeugdzorg

0 0

1 3

♦

Jos-project Buurtbemiddeling Stade

0 0 7

0 0 5

♦

AMK

0

0

45

46

Onbekend Alleenstaand

1 28

3 20

Eenoudergezin Paar Paar met kinderen

2 0 14

2 2 19

0

0

Aangemeld voor 2003 Aangemeld in 2003

25 20

19 27

Afgesloten in 2003 Doorschoven naar 2004

20 25

21 25

GG&GD Centrum Maliebaan


Overig

Pittige woonoverlast Als we de wijken waarin de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten actief zijn met elkaar vergelijken dan speelt de meest pittige woonoverlast zich af in de wijk Kanaleneiland. Opvallend daarbij is dat er qua ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek niet zoveel verschil is tussen de wijken Kanaleneiland-zuid en Kanaleneiland-noord. Dit is opmerkelijk omdat veel gemeentelijke aandacht uitgaat naar de wijk Kanaleneiland-noord en minder naar Kanaleneiland-zuid. Overigens is het wel zo dat als je kijkt naar de nieuwe aanmeldingen in 2003 het zwaartepunt in de toekomst toch meer op Kanaleneiland-noord zal komen te liggen. We kwalificeren de woonoverlast in de wijk Kanaleneiland als pittig vanwege de hoge aantallen ernstige en zeer ernstige woonoverlastsituaties waarin bepaalde vormen van geweld een rol spelen (huiselijk geweld, fysiek geweld tussen overlastveroorzaker en zijn bezoek, fysiek geweld tussen buren, verbaal geweld, bedreiging en intimidatie). Ook lijkt er sprake te zijn van een verhoogd risico op escalatie. Dat maakt dat je als woonoverlastproject kort op de woonoverlastsituaties moet zitten om escalatie—met soms zeer ingrijpende consequenties vanwege de geweldselementen—te voorkomen. Tekenend voor de wijk is dat de casemanager woono-

De meest pittige woonoverlast speelt zich op dit moment af in de wijk Kanaleneiland. Overigens samen met de wijk Staatsliedenbuurt.

70 42

Oud, Nieuw, Afgesloten, Over naar 2004

Ernst 2003 Gering Middelmatig Ernstig Zeer Ernstig Score Autochtoon Allochtoon

1

1

10 19 15

10 22 13

138

139

27 18

17 29

verlast in de wijk Kanaleneiland een aantal keren de directe hulp van de Politie heeft moeten inroepen omdat de situatie voor haar persoonlijk te bedreigend werd. Het aanpakken van de ernstige woonoverlast in de wijk Kanaleneiland is vaak werken op het scherpst van de snede. Het is maar goed dat het woonoverlastnetwerk in de wijk Kanaleneiland buitengewoon effectief functioneert en dat de casemanager woonoverlast haar mannetje staat in soms zeer woelige tijden.

Als we de woonoverlast in de wijk Kanaleneiland afzetten tegen de woonoverlast die in de overige wijken—waar de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten actief zijn—speelt dan vallen de volgende zaken op : ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score op criminaliteit als oorzaak van overlast, relatief hogere score op fysiek en verbaal geweld. relatief hogere score op pesterijen, bedreiging en intimidatie, relatief hogere score op stalking, relatief lagere score op drugsoverlast, relatief lagere score op vervuiling en stankoverlast.

Kijken we naar de achterliggende problematiek dan vallen de volgende zaken op : ♦

♦ ♦ ♦

relatief hogere score op huiselijk geweld, relatief hogere score op opvoedingsproblematiek, relatief hogere score op relatieproblematiek, relatief hogere score op psychosociale problematiek, relatief lager score op verslavingsproblematiek (zowel alcohol als drugs), relatief lagere score op meervoudige problematiek.

De pittigheid van de woonoverlast in de wijk Kanaleneiland zit hem vooral in de ernstige en zeer ernstige woonoverlast die er speelt en waarin geweld en bedreiging een belangrijke rol spelen. De wijk kanaleneiland scoort in verhouding tot de overige wijken hoger op geweldscategorieën als : huiselijk geweld, fysiek geweld, verbaal geweld, bedreiging en intimidatie. Vaak is het risico van escalatie hoog. Zowel de wijken Kanaleneilandnoord als Kanaleneiland-zuid staan in de top 5 van meest problematische wijken in Utrecht op woonoverlastgebied. Opvallend is dat er niet zo’n groot verschil tussen beide wijken is qua ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek.

Pagina 48


Transwijk/Rivierenwijk/Dichterswijk Criminaliteit Vernieling Vreemd gedrag Overbewoning Huiselijk geweld Fysiek geweld Verbaal geweld/Schreeuwen Vuilnis Asociaal gedrag Multiprobleem Rest

Overlast bezoek

TRD

Stankoverlast Pesterijen Bedreiging Intimidatie Kinderen Stalking


Vervuiling Drugsoverlast Burenruzie


Geluidsoverlast Woningcorporatie Portaal


Wijkwelzijnsorganisatie Welzijn Utrecht Zuid West (casemanager) Wijkwelzijnsorganisatie Portes (coördinator en administratieve ondersteuning) GG&GD Woonhygiëne



Apart overleg

Altrecht (voorheen RIAGG) Zorgcoördinatieteam Wijkwelzijnsorganisatie Welzijn Utrecht Zuid West (casemanager) Politie (Maatschappelijk Werk)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Pagina 49

Medicatieproblematiek 0,10

Problemen zelfstandig wonen Vereenzaming/Isolement

0,76

Dementie/Ouderdom 0,48

1,01

Kluwenconflict Huiselijk geweld Prostitutie

0,00

Dealen Helen Criminaliteit Rest

Asociaal gedrag sec


TRD

Opvoeding Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag

0,30


1,63

Multiprobleem situatie 1,25

2,83

Relatieproblematiek Sociaal Psychosociaal Drugs

0,00

Alcohol Psychiatrisch 0%

Dichterswijk Rivierenwijk Bedrijvengebied Kanaleneiland Transwijk-zuid Transwijk-noord Totale woningvoorraad Bevolking

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Woonoverlastscore per wijk/buurt

70%

Wijk 65 Wijk 66 Wijk 67

2

Wijk 68 Wijk 69

14

21

7.579 5

16.542


8.780


1.901


4.314


1.287

0


Rest

Woningbezit Mitros

1.216

Portaal

375

Bo-ex

944

SSH

0

Groenrand Wonen

0

Totaal corporaties

2.535

Koopwoningen

4.219


1


0

Opnieuw gestart

0


0


0

2

Opname Psychiatrie

11

1


0

Tweedekans

20

1

Verhuizingen Ontruiming Woonoverlast

0

Voorliggende partij

0


0


0


0

3


0


2 0


4

3

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

26 Nieuwe aanmelding 2003 per wijk/buurt

Pagina 50 Bijzonderheden Het Project Aanpak Woonoverlast Transwijk/Rivierenwijk/Dichterswijk (TRD) is gestart op 1 april 2003. Pas na ruim anderhalf jaar draaien zijn de gegevens van een startend woonoverlastproject goed te vergelijken met de gegevens van de al langer lopende overige woonoverlastprojecten. De cijfers van het Project aanpak Woonoverlast TRD zijn dus niet echt representatief voor het project, de wijken en in vergelijking met de overige woonoverlastprojecten. Met vele slagen om de arm lijkt zich het volgende af te tekenen in Transwijk/Rivierenwijk/Dichterswijk : ♦

♦

het zwaartepunt van de ernstige woonoverlast wanneer deze wordt afgezet tegen het aantal huishoudens lijkt de liggen in de wijk Transwijk, Het hoogst aantal woonoverlastsituaties lijkt echter te spelen in de wijk Rivierenwijk.

Een eerste voorzichtige schets van de woonoverlastproblematiek en de achterliggende problematiek in vergelijking tot de overige wijken waar de woonoverlastprojecten actief zijn geeft het volgende beeld : ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score op burenruzies, relatief hogere score op vervuiling en stankoverlast, relatief hogere score op overlast veroorzaakt door kinderen, relatief hogere score op pesterijen en multiprobleemsituaties (veelal multiprobleemgezinnen), Relatief iets hogere score op fysiek geweld.

Kijkend naar de achterliggende problematiek dan zijn de eerste tekenen in vergelijking met de overige wijken : ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score op vereenzaming en isolement, relatief stevig hogere score op ouderdomsproblematiek, relatief hogere score op psychosociale en sociale problematiek, relatief lagere score op verslavingsproblematiek (alcohol en drugs), Relatief hogere score op psychiatrische problematiek, Relatief lagere score op relatieproblematiek.

Omtrent de feitelijke ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek in Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk is moeilijk iets te zeggen. Het woonoverlastproject op TRD draait daarvoor nog te kort. Eind 2004 is er een veel beter beeld omtrent de ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek in verhouding tot de overige projecten.


Cijfers TRD op een rijtje Overlast 2003 Totaal per Buurt Geluidsoverlast Burenruzie Drugsoverlast Vervuiling Stalking Kinderen Intimidatie Bedreiging Pesterijen Stankoverlast Overlast bezoek Multiprobleem Asociaal gedrag Vuilnis Verbaal geweld/Schreeuwen Fysiek geweld Huiselijk geweld Overbewoning Vreemd gedrag Vernieling Criminaliteit

65 0 0 0 1 0 2 1 0 1 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0

66 12 12 0 7 1 4 6 6 9 3 2 4 11 0 6 5 1 0 5 1 1

68 4 0 2 0 0 0 1 1 1 0 3 0 2 0 2 1 0 0 3 0 1

69 7 3 0 3 1 3 5 4 4 3 0 2 3 0 0 2 0 0 8 0 0


65 2

66 19

68 5

69 12

GG&GD

1

5

0

3

Centrum Maliebaan

0

0

2

2


2

20

5

14

Woningcorporatie

1

16

3

5

Wijkbureau

0

0

0

0

Woningnet

1

2

0

0

Zorgcoordinatie

0

3

1

5

Altrecht

2

4

2

5

Opbouwwerk

0

0

0

0

Jongerenwerk

0

2

0

1

Reclassering

0

0

1

0

Uitkeringsinstantie

0

1

0

0

AMW

0

0

1

0

Schuldhulpinstantie

1

3

0

1


0

2

1

1

Huisarts

0

2

4

1

Ziekenhuis

0

0

0

0

Thuiszorg

0

2

0

1


0

3

0

0

Justitie

0

0

0

0


0

0

0

0

School

0

1

0

0


1

10

4

8

SPD

0

2

0

1

Alcohol Drugs Psychosociaal Sociaal Relatieproblematiek Multiprobleem situatie Meervoudige problematiek Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Opvoeding Asociaal gedrag sec Criminaliteit Helen Dealen Prostitutie Huiselijk geweld Kluwenconflict Dementie/Ouderdom Vereenzaming/Isolement Problemen zelfstandig wonen Medicatieproblematiek

1 0 2 1 0 1 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 0 13 9 1 5 2 2 6 12 1 0 0 0 1 3 3 2 0 0

1 2 2 0 0 0 2 0 0 3 1 0 0 0 0 0 1 2 0 0

1 1 8 2 0 2 3 1 3 3 0 0 0 0 0 0 5 2 0 1


0

0

3

3

Advocatuur

0

1

0

0


0

1

0

1

Bouw en Wonen/DSO

0

1

0

0

Netwerk 12 min

0

0

0

0

Netwerk 12 plus

0

0

0

0

Jeugdzorg

0

0

0

0

Jos-project

0

0

0

0

Buurtbemiddeling

0

0

0

0

Stade

1

2

0

0

AMK

0

0

0

0

Totaal

2

21

5

14

Onbekend

0

0

0

0

Alleenstaand

0

8

3

8

Eenoudergezin

1

5

0

2

Paar

0

6

2

1

Paar met kinderen

1

2

0

2

Overig

0

0

0

Wijkgericht werken ? Het Project Aanpak Woonoverlast Transwijk/Rivieren-wijk/ Dichterswijk (TRD) ging op 1 april 2003 van start. Om kosten en tijd te besparen was het de bedoeling dat het betreffende project zou worden aangehangen aan het reeds bestaande woonoverlastproject op Kanaleneiland. Met de netwerkpartners werd afgesproken dat gewerkt zou worden met dezelfde contactpersonen voor de vier wijken; Kanaleneiland, Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk. Dat bleek in de praktijk niet te werken en dan vooral bij partijen als Politie en Woningcorporaties. De afstand tussen de betreffende contactpersonen en hun collega’s in de verschillende wijken bleek zo groot, dat allerlei relevante informatie niet goed en ook niet tijdig kon worden doorgegeven en dat afspraken in de netwerkvergaderingen niet konden worden gemaakt omdat eerst ruggespraak gehouden moest worden met de betrokken collega. Al na een paar maanden werden de beide projecten weer uit elkaar getrokken en werden andere contactpersonen (Politie en Woningcorporaties) voor Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk aangesteld. Sinds de splitsing en de nieuwe contactpersonen (Politie en Woningcorporaties) loopt het Project Aanpak Woonoverlast TRD beter. Dit onderstreept nog eens een keer het belang van wijkgericht werken, korte lijnen, een behapbaar netwerk en een kleinschalige opzet welke rekening houdt met de werkindeling/gebiedsindeling van de netwerkpartners en dan in het bijzonder de Politie en de Woningcorporaties.

Samenstelling Huishouden

1 hj


0

1

1

3

Aangemeld in 2003

2

20

4

11

Afgesloten in 2003

0

7

1

3


2

14

4

11

Buurt 2003 Bemoei Gering

0

2

1

3

Middelmatig

0

6

0

6

Ernstig

2

11

3

5

Zeer Ernstig

0

2

1

0

Score

6

55

14

30

Autochtoon

2

17

5

12

Allochtoon

0

4

0

2

Pagina 51

Pagina 52


Staatsliedenbuurt Criminaliteit Vernieling Vreemd gedrag Overbewoning Huiselijk geweld Fysiek geweld Verbaal geweld/Schreeuwen Vuilnis Asociaal gedrag Multiprobleem Rest

Overlast bezoek

Staatsliedenbuurt

Stankoverlast Pesterijen Bedreiging Intimidatie Kinderen Stalking Vervuiling Drugsoverlast

Netwerkpartners

Burenruzie

Politie Geluidsoverlast




Wijkwelzijnsorganisatie Cumulus (casemanager woonoverlast) Wijkwelzijnsorganisatie Portes (coördinatie, administratieve ondersteuning) GG&GD Woonhygiëne

Verslavingszorg Centrum Maliebaan Altrecht (voorheen RIAGG)

Project Staatsliedenbuurt e.o. Het oorspronkelijk werkgebied van het Project aanpak Woonoverlast Staatsliedenbuurt e.o. omvat de wijken : • Lauwerecht • Staatsliedenbuurt • Tuinwijk-west. De druk wordt echter steeds groter om het werkgebied uit te breiden met de wijken : • Tuinwijk-oost (wijk 38) • Tuindorp, van Lieflandlaan-west (wijk 39), • Vogelenbuurt (wijk 34)

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Pagina 53




Asociaal gedrag sec

Staatsliedenbuurt


Opvoeding Zwakbegaafdheid plus moeilijk gedrag Meervoudinge problematiek Multiprobleem situatie Relatieproblematiek Sociaal

Overzicht trend 2002/2003 Psychosociaal Drugs Alcohol

1,39

Psychiatrisch 0%

Lauwerecht, Staatsliedenbuurt, Tuinwijk-west

10%

2.360 5.155

Huishoudens Huishoudens totaal Huishouden met kinderen Huishoudens eenpersoons Huishoudens onzelfstandig wonend

2.769 661 1.493 441

SSH Groenrand Wonen Totaal corporaties Koopwoningen

20%

30%

50%

60%

70%


4,06 2,93 6,62

Woonoverlastscore per wijk/buurt 798 282 24

1

77 0 1.181 958


16

13

13 13

Rest

0


0

Opnieuw gestart


40%

Wijk 35 Wijk 36 Wijk 37

Totale woningvoorraad Bevolking

Woningbezit Mitros Portaal Bo-ex

1,06

2,15

7

1


0


0

Opname Psychiatrie Opname Verzorgstehuis

0

Tweedekans

0

Verhuizingen Ontruiming Woonoverlast

0

Voorliggende partij

0


0


0

1


1

1

5

Situatie volledig opgelost Situatie beheersbaar gemaakt

6

11 5

12 1


1 0

2

4

6

8

10

12

14


Pagina 54 Bijzonderheden Onder het Project Aanpak Woonoverlast Staatsliedenbuurt e.o. vallen de wijken Lauwerecht, Staatsliedenbuurt en Tuinwijk-West. Het is opvallend dat twee van de drie wijken te weten Lauwerecht en Staatsliedenbuurt tot de top 5 van wijken behoren waar de ernst en omvang van de woonoverlastproblematiek afgezet tegen het aantal huishoudens het grootst is. Verder is de derde wijk Tuinwijk-West één van de wijken waar de stijging van het aantal nieuwe aanmelding het hoogst is (van 2 in 2002 naar 11 in 2003). Er is duidelijk wat aan de hand in de drie wijken. Wanneer we kijken naar de woonoverlast in de betreffende wijken in vergelijking tot de overige wijken waar de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten actief zijn dan vallen de volgende zaken op : ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score op vreemd gedrag, relatief lagere score op huiselijk geweld, fysiek geweld en verbaal geweld, relatief hogere score op multiprobleemsituaties, relatief hogere score op overlast bezoek, relatief hogere score op bedreiging en intimidatie, relatief hogere op vervuiling en stankoverlast, relatief hogere score op drugsoverlast, relatief hogere score op burenruzies.

Kijken we naar de achterliggende problematiek in vergelijking tot de overige wijken waar de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten actief zijn dan vallen de volgende zaken op : ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

relatief hogere score op verslavingsproblematiek (alcohol en drugs), relatief hogere score op psychiatrische problematiek, relatief hogere score op meervoudige problematiek, relatief hogere score op multiprobleemsituaties (veelal multiprobleemgezinnen), relatief hogere score op zwakbegaafdheid en moeilijk gedrag, relatief hogere score op opvoedingsproblematiek, relatief lagere score op sociale en psychosociale problematiek, relatief hogere score op opvoedingsproblematiek

Vooral de relatief forse score op verslavingsproblematiek en meervoudige problematiek tekenen de betreffende wijken.


Cijfers Staatsliedenbuurt op een rijtje Overlast 2003 Totaal per Buurt

35

36

37

38

39

Instanties betrokken bij aanpak 2003

35

36

37

38

39

Geluidsoverlast

11

9

9

4

0

Politie

12

13

10

6

1

Burenruzie

4

3

4

2

1

GG&GD

1

3

3

0

0

Drugsoverlast

5

1

2

0

0

Centrum Maliebaan

9

7

3

2

0

Vervuiling

1

4

5

1

0


12

12

13

7

1

Stalking

0

0

1

0

0

Woningcorporatie

11

13

7

6

1

Kinderen

1

4

2

0

0

Wijkbureau

0

0

0

1

0

Intimidatie

5

2

5

3

1

Woningnet

0

1

0

0

0

Bedreiging

5

3

4

3

1

Zorgcoordinatie

2

3

1

4

1

Pesterijen

3

3

3

2

0

Altrecht

4

2

1

3

1

Stankoverlast

1

2

5

0

0

Opbouwwerk

0

0

0

0

0

Overlast bezoek

3

3

2

2

0

Jongerenwerk

0

0

0

0

0

Multiprobleem

3

4

2

1

1

Reclassering

1

0

0

0

0

10

6

6

2

0

Uitkeringsinstantie

0

1

0

0

0

Vuilnis

0

1

0

0

0

AMW

0

3

1

1

0


3

2

2

0

0

Schuldhulpinstantie

1

1

0

1

0

Fysiek geweld

2

2

0

0

0


2

0

1

2

0

Huiselijk geweld

0

0

0

1

0

Huisarts

0

2

0

1

0

Overbewoning

0

1

0

0

0

Ziekenhuis

1

0

1

1

0

Vreemd gedrag

5

5

4

6

1

Thuiszorg

0

2

3

0

0

Vernieling

0

0

2

0

0


2

2

1

1

0

Criminaliteit

1

2

1

0

0

Justitie

0

0

0

0

0


0

2

1

0

0

School

0

0

0

0

0

Asociaal gedrag


6

4

8

6

1

SPD

0

1

2

2

0

Alcohol

7

4

2

2

0


0

0

2

1

0

Drugs

4

4

4

2

0

Advocatuur

0

0

0

0

0

Psychosociaal

4

8

7

2

1


1

0

0

0

0

Sociaal

0

2

2

1

0

Bouw en Wonen/DSO

0

0

0

0

0

Relatieproblematiek

0

1

0

1

0

Netwerk 12 min

1

2

0

0

0


5

5

5

0

0

Netwerk 12 plus

1

0

0

0

0

Meervoudige problematiek

6

7

5

2

0

Jeugdzorg

1

4

0

0

0


0

2

2

1

0

Jos-project

0

0

0

0

0

Opvoeding

4

6

4

0

0

Buurtbemiddeling

0

0

0

0

0

10

10

5

2

0

Stade

0

0

0

0

0

Criminaliteit

1

2

1

0

0

AMK

0

2

0

0

0

Helen

0

0

1

0

0

Dealen

1

1

1

0

0

13

13

13

7

1

Prostitutie

0

0

0

0

0

Huiselijk geweld

0

3

1

0

0

Kluwenconflict

0

0

1

1

0

Dementie/Ouderdom

0

0

1

1

0

Onbekend

0

0

0

0

0


0

0

0

0

0

Alleenstaand

7

6

6

7

0


0

0

0

0

0

Eenoudergezin

1

2

1

0

0


0

0

0

0

0

Paar

1

1

1

0

0

Paar met kinderen

4

4

4

1

1

Overig

0

0

1

0

0


8

7

2

2

0

Aangemeld in 2003

5

6

11

5

1

Afgesloten in 2003

7

5

5

1

1


6

8

8

6

0

Gering

1

0

0

0

0

Middelmatig

1

0

5

1

0

Ernstig

9

12

6

3

0

Zeer Ernstig

2

1

2

3

1

Woonoverlastscore

38

40

36

23

4

Autochtoon

10

7

9

6

1

Allochtoon

3

6

4

1

0

Asociaal gedrag sec


Ernst woonoverlast

Verslaving en psychiatrie De uitschieters in de cijfers over woonoverlast en achterliggende problematiek ten opzichte van de overige woonoverlastprojecten zijn opvallend. In het werkgebied van het Project Aanpak Woonoverlast Staatsliedenbuurt e.o. speelt in verhouding twee keer zoveel verslavingsproblematiek (alcohol én drugs) in de overige wijken. Verder zien we ook uitschieters op meervoudige problematiek, psychiatrische problematiek, opvoedingsproblematiek en multiprobleemsituaties.

De Staatsliedenbuurt is van alle wijken waar de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten opereren de meest problematische wijk op woonoverlastgebied. In het korte commentaar bij het woonoverlastproject op Ondiep/Pijlsweerd hebben we reeds gewezen op de problematische situatie in de wijken die als ring rond de binnenstad lopen van Ondiep-zuid, Ondiep-noord, Lauwerecht, Staatsliedenbuurt en Tuinwijk-West. Deze ring behoeft extra aandacht.

Pagina 55

Maatschappelijke ontwikkelingen In de afgelopen jaren zijn overal in Nederland, en dan vooral in de achterstandswijken van de grotere steden, woonoverlastprojecten van start gegaan. Dit kan geen toeval zijn. De indruk bestaat dat vooral ernstige woonoverlast veroorzaakt door mensen met wie het in sociaal en psychisch opzicht niet goed gaat, in omvang toeneemt en met de reguliere instrumenten steeds moeilijker te bestrijden is. Wellicht kan in plaats van achterstandswijken beter gesproken worden over wijken met een hoge concentratie aan sociale huurwoningen. Vanwege vooral de strakkere controle op de verhouding inkomen en huurprijs bestaat de instroom in de sociale huurwoningen vooral uit kansarmen en starters zonder binding met de wijk. Een bepaald gedeelte van deze kansarmen bestaat uit de groep van mensen met zwaardere persoonlijke problematiek. De groep met een verhoogd risico op ernstige woonoverlast. De vraag hoe het komt dat de woonoverlastproblematiek toeneemt is niet eenvoudig te beantwoorden. Het vermoeden bestaat dat een aantal maatschappelijke ontwikkelingen van invloed zijn op deze toename, zoals :

• bezuinigingen in de psychiatrie , zorg en welzijn,

• vermaatschappelijking van de zorg, • toename van het aantal zeer geïsoleerd levende alleenstaanden,

• afnemende onderlinge opvang in buurt en familieverband,

• afnemende sociale controle , afnemende sociale cohesie,

• toenemende individualisering en anonimisering,

• vergrijzing, • wachtlijsten in zorg en hulpverlening,

• afname algemeen gedragen normen en waarden,

• concentratie van kansarmen in wijken met concentratie sociale huurwoningen,

• toenemend collectief onvermogen om problemen met normale communicatie op te lossen,

• problematische integratie allochtonen De bovenstaande lijst van factoren is niet uitputtend. De lijst is hooguit een indicatie van mogelijke factoren die een rol kunnen spelen bij de toename van de woonoverlastproblematiek. Duidelijk is wel dat van een grotere groep van potentieel problematische mensen wordt verwacht dat zij zich zelfstandig kunnen handhaven in de samenleving c. q. dat zij zelfstandig kunnen wonen. De opnamecriteria in bijvoorbeeld de psychiatrie en de ouderenzorg zijn aanzienlijk aangescherpt. Een groot deel van deze potentieel problematische mensen weet zich aardig te redden. Een klein deel lukt dat niet. Deze mensen kunnen minder dan vroeger rekenen op hulp

van hun directe omgeving of familie terwijl hun problematiek vaak ernstiger is. In dat geval, zou je zeggen, moet er maar professionele zorg en hulp ingezet worden. Probleem is echter dat de meeste professionele zorg en hulp pas wordt aangeboden als de mensen daar zelf uitdrukkelijk om gevraagd hebben. Een groot aantal ernstig zorgwekkende mensen vraagt zelf niet om hulp. Zij hebben in hun omgeving ook niemand die dat voor hen doet. Zo kan het voorkomen dat mensen steeds verder wegzinken in hun persoonlijke problematiek en zodanig gedrag gaan vertonen dat anderen - dat buren - daar last van hebben. Extreme woonoverlast lijkt vooral een probleem te zijn van de achterstandswijken in de grotere steden. Wat is nu de relatie tussen bovenstaande groep van zorgwekkende overlastveroorzakers en de achterstandswijken in de grotere steden ? De groep van mensen die te kampen heeft met ernstige sociale en/of psychische problematiek is vaak vanwege die problematiek niet in staat om te werken en is dus aangewezen op een (minimum) uitkering. Voor het wonen zijn zij aangewezen op de goedkopere sociale huurwoningen die vaak in de achterstandswijken te vinden zijn. Een bepaalde groep van zorgwekkenden zoekt de anonimiteit van de stad of wordt aangetrokken door de voorzieningen die vooral in de stad te vinden zijn. De concentratie van problematische zorgwekkenden wordt versterkt door de omstandigheden binnen de achterstandswijken. De achterstandswijken hebben te kampen met tal van sociale problemen : criminaliteit , onveiligheid, allerlei vormen van overlast, sociaal-economische problemen, slechte staat van onderhoud van woningen etc. Het animo om in deze wijken of buurten te blijven of te gaan wonen neemt af. Kijkend naar de situatie in Utrecht kan worden opgemerkt dat er mede door grootschalige nieuwbouw en sloop, allerlei verschuivingen op de woningmarkt gaande zijn. Deze ontwikkelingen gecombineerd met de sinds enkele jaren geldende strakkere controle op de verhouding tussen huur en inkomen bij woningtoewijzingen geven het beeld te zien meer mensen die het zich kunnen permitteren wegverhuizen uit bepaalde achterstands-buurten en zo plaatsmaken voor mensen met de lagere inkomens die zich niet laten afschrikken door het slechte imago van de achterstandsbuurten. Onder deze laatsten bevinden zich enerzijds relatief veel zorgwekkenden die niet zo kieskeurig zijn of juist een voorkeur hebben voor de achterstandsbuurt . Een andere groep van nieuwe huurders zijn jonge mensen aan het begin van hun carrière die zonder veel binding met de buurt voor korte tijd een huurwoning in de achterstandswijk betrekken. Nu is woonoverlast veroorzaakt door mensen met ernstige sociale, psychische, psychiatrische, relationele of verslavingsproblematiek niet de enige woonoverlast die speelt in de achterstandswijken. Er is ook sprake van een toename van woonoverlast veroorzaakt door mensen die asociaal , intimiderend of crimineel gedrag vertonen. De sociaal homogene volksbuurten zijn geworden tot sociaal heterogene achterstandswijken waar veel marginaal levenden hun

goedkope huurwoning vinden. Mensen houden er meer dan vroeger verschillende leefstijlen op na, houden minder rekening met elkaar en zijn het niet eens over wat acceptabel (woon)gedrag is. Je kunt wellicht concluderen dat door een cumulatie van problemen en het wegvallen van sociale structuren, de sociale draagkracht van de achterstandwijken afneemt, terwijl tegelijkertijd op deze afnemende sociale draagkracht een steeds groter beroep wordt gedaan vanwege of door een steeds groter wordende groep van marginaal levenden die zich in toenemende mate in deze wijken vestigen. Als we het hebben over woonoverlast veroorzaakt door mensen met ernstige psychische en/of sociale problemen dan vormen geïsoleerd levende alleenstaanden in de leeftijdcategorie van 30 tot 45 jaar een bijzondere risicogroep. De samenleving kent nogal wat jonge mensen die vanwege psychische problematiek uitvallen en de grootste moeite hebben om de draad weer op te pakken. Een gedeelte van deze groep van mensen lukt dat niet. Zij vinden in hun directe omgeving geen opvang, correctie en advies. In een aantal gevallen vergaat het deze mensen zo slecht dat hun problematiek zich vertaalt in ernstige overlast voor buren. Dit maakt dat ernstige woonoverlast met enig volume niet alleen te vinden is in de achterstandswijken , maar ook in de wijken met een groot aantal eenpersoonshuishoudens en een concentratie aan sociale huurwoningen. Anderzijds vormen ook zeer grote gezinnen – gezinnen met heel veel kinderen – een risicogroep. Veel grote gezinnen zijn te klein behuisd in gehorige woningen in de achterstandswijken. Bijna onvermijdelijk leidt deze woonsituatie tot onderlinge spanningen en spanningen met buren. Een andere risicofactor vormt de ligging van de wijk of buurt in combinatie met het aantal goedkope huurwoningen in de wijk of buurt. Buurten of wijken die zich in de directe omgeving van het centrum van de grotere stad bevinden, hebben een grote aantrekkingskracht op potentieel overlastgevende zorgwekkenden die in de binnenstad hun sociale contacten, hun dealers of hun (hulpverlenings)voorzieningen vinden. Een andere factor die een rol heeft is het imago van de wijk of buurt in combinatie met verhuizingen/mutaties. Veelvuldige mutaties (verhuizingen) zijn funest voor de sociale structuur van een wijk of buurt. De instroom van nieuwe huurders wordt beïnvloed door het imago van de wijk. Het imago wordt door tal van factoren beïnvloed, maar zeker ook door het uitstralingseffect van sloopprojecten in de wijk. De situatie in straten waar woningen op korte termijn gesloopt zullen worden is in de regel zeer problematisch. De meest probleemvolle oorspronkelijke huurders blijven zo lang mogelijk in de betreffende woningen (regelen vanwege hun persoonlijke toestand maar moeizaam tijdig vertrek) en de woningen die voor de sloop leeg komen, worden bevolkt door mensen die om wat voor reden dan ook dringend tijdelijke woonruimte nodig hebben (regelmatig problematische achtergrond). De omstandigheden in sloopcomplexen kort voor de feitelijke

sloop zijn vaak beroerd en dat heeft zijn effecten op de woningen/complexen rond de sloopcomplexen. Een grotere uitstroom (meer verhuizingen) en een specifieke instroom. De woonoverlastproblematiek in de achterstandswijken en wijken met een hoge concentratie aan sociale huurwoningen neemt niet slechts in omvang toe. Ook de ernst van de woonoverlastsituaties neemt toe. Steeds vaker worden met name Woningcorporaties en Politie geconfronteerd met ernstige woonoverlastsituaties die een zeer complexe achtergrond hebben. Situaties waarin met de reguliere instrumenten (een corrigerend gesprek , een bemiddelingsgesprek, een aanschrijving, een dreiging met ontruiming , het aanzeggen van de wacht etc.) geen verbetering is te bewerkstelligen. Het gaat dan om situaties waarin er met de overlastveroorzaker in persoonlijke zin van alles aan de hand is : personen met meervoudige problematiek, multi-probleemgezinnen, mensen die zichzelf en hun woning ernstig vervuilen, mensen die vanwege psychiatrische problematiek gestoord gedrag vertonen, mensen die ernstig overspannen zijn geraakt, drugsverslaafden, alcoholisten, mensen met zware relatieproblematiek die elkaar het huis uitvechten, verwaarloosde en beginnend dementerende ouderen. Daarnaast gaat het om mensen die overal lak aan hebben en zich asociaal gedragen, mensen die hun omgeving tot last zijn omdat zij vanuit hun woning helen, dealen of zich prostitueren. De ernst van de woonoverlastsituaties neemt toe vanwege het feit dat een grotere groep van potentieel problematische mensen zelfstandig woont terwijl de onderlinge opvang en controle/correctie in familie- of buurtverband afneemt. Meer mensen met ernstige persoonlijke problematiek bevolken de achterstandswijken terwijl niemand naar hen omziet en niemand hen corrigeert. Zonder de hulp van de omgeving kan de toestand van zorgwekkende overlastveroorzaker gedurende langere tijd sterk verslechteren terwijl niemand dat aanhangig maakt.

Bezoek ook eens onze vernieuwde website.

Pagina 56


Opmerkingen, conclusies en aanbevelingen Algemeen Op deze en de volgende pagina vindt u opmerkingen, conclusies en aanbevelingen op basis van de gegevens in deze rapportage. Ze staan kris kras door elkaar.

standaard internetadres, te weten :

Alle projectpartners en potentiële verwijzers zullen tezijnertijd op de hoogte gesteld worden.

Registratie Aan het eind van deze uitgebreide rapportage en aan het begin van de conclusies en aanbevelingen passen enkele relativerende woorden ten aanzien van de woonoverlastregistratie. Laat duidelijk zijn dat het registratiesysteem oorspronkelijk is ontworpen voor intern gebruik, als hulpmiddel ter sturing van de woonoverlastprojecten. Het systeem werd niet ontworpen met het oog op uitgebreide rapportages voor extern gebruik. Dat maakt dat de gegevens uit het registratiesysteem voor externen niet altijd even makkelijk zijn te duiden. Voorzichtigheid is dus op zijn plaats zeker wanneer externen de cijfers willen gebruiken voor een geheel ander doel. De cijfers zeggen in de eerste plaats iets over de woonoverlastprojecten en vervolgens iets over de woonoverlastproblematiek in de werkgebieden van de projecten. Voor andere doeleinden zijn de cijfers minder geschikt. De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten “zien” slechts een beperkt gedeelte van de werkelijkheid welke zich afspeelt in de werkgebieden. Om te voorkomen dat iedereen op de loop gaat met de cijfers wordt deze uitgebreide rapportage in een beperkte oplage verspreid met de uitdrukkelijke bepaling dat het gebruik van de gegevens in andere publicaties uitsluitend na overleg met de coördinator van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten (Portes) mag plaatsvinden. Internet Nu we het toch hebben over de woonoverlastregistratie, kunnen we melden dat we met ingang van 1 juni 2004 starten met een proef waarbij het mogelijk wordt voor instanties om woonoverlast aan te melden via internet. Dat aanmelden kan via het internetadres :

Op dat adres is ook een testversie te vinden van de nieuwe website van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan deze website (teksten en links bijwerken). Eind juni zal de nieuwe website klaar zijn en deze “verhuist” dan naar het

Zorgcoördinatieteam Op dit moment is het Zorgcoördinatieteam (Samenwerking Altrecht en Centrum Maliebaan) nog geen vaste deelnemer aan de netwerkvergaderingen van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten, met uitzondering van het Project Aanpak Woonoverlast Staatsliedenbuurt e.o. Elk woonoverlastproject heeft een driewekelijks paralleloverleg met het Zorgcoördinatieteam. Naast een vertegenwoordiger van het Zorgcoordinatieteam zitten daar ook een Maatschappelijk Werker van de Politie en de Casemanager Woonoverlast aan. Het is de bedoeling dat het Zorgcoordinatieteam in de loop van 2004 vaste netwerkdeelnemer wordt in alle Wijkgerichte Woonoverlastprojecten en dat de paralleloverleggen verdwijnen. Samen met het Zorgcoördinatieteam zijn we nu bezig met het opstellen van een tekst voor een aangepast convenant. Stade Profiel In 2003 is gestart met een samenwerking met Stade Profiel in de wijken Overvecht en Kanaleneiland. Stade Profiel biedt intensief casemanagement ten behoeve van multiprobleemgezinnen. In de tweede helft van 2004 zal deze samenwerking geëvalueerd worden. Op basis van deze evaluatie zal bekeken worden of de samenwerking in de huidige vorm zal worden voortgezet. DMO Begin 2004 is bekend geworden dat de DMO (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) van de gemeente Utrecht de nieuwe opdrachtgever van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten zal worden. Ongeveer twee jaar lang waren de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten min of meer opdrachtgeverloos. De oorspronkelijke opdrachtgever, de DWS (Dient Wijkbeheer en Stadsvernieuwing) werd toen opgeheven. De woonoverlastprojecten werden toen tot niet passende taak—c.q. taak die elders moest worden ondergebracht— van de Dienst Wijken. Na veel vijven en zessen zijn de woonoverlastprojecten nu onderge-

bracht bij de DMO. Een goede stap om beter ingebed te raken in de gemeentelijk structuur. Financiering door woningcorporaties Het jaar 2004 is het eerste jaar dat de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten voor een belangrijk deel gefinancierd worden door de woningcorporaties. Dit geldt overigens voor de eerste vijf projecten : • Project Aanpak Woonoverlast Zuilen, • Project Aanpak Woonoverlast Ondiep/Pijlsweerd, • Project Aanpak Woonoverlast Hoograven/Lunetten, • Project Aanpak Woonoverlast Overvecht, • Project Aanpak Woonoverlast Kanaleneiland. De overige woonoverlastprojecten die in tegenstelling tot de bovenstaande projecten niet ontstonden na één raadsbesluit maar na een besluit op wijkniveau (Wijkbureau) zijn in de medefinanciering niet meegenomen, te weten : • Project Aanpak Woonoverlast Staatsliedenbuurt e.o. • Project Aanpak Woonoverlast TRD (Transwijk/Rivierenwijk/ Dichterswijk. Het is nog onduidelijk of de medefinanciering door de woningcorporaties ook voorgezet zal worden in 2005 en daarna. Een uitgebreide evaluatie van de woonoverlastprojecten zal in de loop van 2004 plaatsvinden en op basis van de uitkomsten van deze evaluatie zal door de woningcorporaties besloten worden of zij doorgaan met de cofinanciering. Evaluatie Hierboven is reeds vermeld dat in de loop van 2004 een uitgebreide evaluatie plaatsvindt van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten. Op basis van deze evaluatie zal worden bekeken in welke vorm en met welke financiering de woonoverlastprojecten in de toekomst zullen verder gaan. Een spannende tijd dus. Veld in beweging De Wijkgerichte Woonoverlastprojecten opereren in een veld dat enorm in beweging is. De vele bewegingen leggen extra druk op het functioneren van en de verhoudingen binnen de projecten. We sommen een aantal bewegingen op die in de afgelopen jaren hebben gespeeld :

• Nog maar een paar jaar geleden verliep de samenwerking met Altrecht zeer moeizaam. Nu wordt er intensief samengewerkt met het Zorgcoördinatieteam en zal het Zorgcoördinatieteam vaste netwerkpartner worden. • Van meet af aan vormde de Politie één van de meest trouwe netwerkpartners. Niet zo gek als je bedenkt dat de Politie ooit mede-initiatiefnemer van het eerste woonoverlastproject was. Sinds de kentakendiscussie bij de Politie komt de participatie aan de woonoverlastprojecten steeds meer onder druk te staan. Een zorgelijke ontwikkeling omdat zonder intensieve samenwerking met de Politie zaken als vroegtijdige signalering, aanpak van onveilige situaties, veiligheid van de casemanagers woonoverlast en bijsturing van de aanpak op basis van signalen van de Politie minder goed uit de verf komen. Zorgelijk is ook de ontwikkeling bij de Politie van het afbouwen van het eigen Maatschappelijk Werk. De verwachting is dat deze ontwikkeling de druk op de casemanagers woonoverlast zal vergroten. • In de afgelopen twee jaar hebben de reorganisaties bij de woningcorporaties hun invloed gehad op de participatie aan de woonoverlastprojecten. Opmerkelijk is dat sinds het afronden van de reorganisatie bij Mitros, de samenwerking veel soepeler verloopt. Aan de andere kant is de samenwerking met Portaal—de woningcorporatie die nog midden in een reorganisatie zit—flink moeizamer geworden. • Nog niet zo lang geleden werd er in hulpverlenersland weinig outreachend gewerkt. Klanten moesten gemotiveerd zijn, een hulpvraag hebben en verschijnen op het buro van de hulpverlener. In zeer korte tijd is dat stevig veranderd. Bij wijze van spreken struikel je nu over de hulpverleners die actief op zoek gaan naar hulpbehoevende klant in zijn eigen omgeving. Moest je eerder nog heel moeite doen om een hulpverlener naar de klant toe te krijgen, tegenwoordig is het vaker zo dat er teveel hulpverleners bemoeienis hebben met de klant en elkaar in de weg zitten. Kortom : het veld is enorm in beweging. De partners zijn enorm in beweging. Dat legt een zekere druk op de projecten en heeft ingrijpende invloed op de participatie, de feitelijke samenwerking en de verhoudingen binnen de projecten.

Pagina 57

Opmerkingen, conclusies en aanbevelingen Ring rond binnenstad In deze rapportage hebben we een aantal keren aangestipt dat qua woonoverlast de ring rond de binnenstad zeer problematisch is en dan vooral de ring die loopt van Pijlsweerd-zuid, Pijlsweerd-noord, Lauwerecht, Staatsliedenbuurt naar Tuinwijk-west.

Het zou goed zijn om de mogelijkheden te bekijken om de plaatsing van nieuwe huurders in deze ring te beïnvloeden. Je zou daarbij bijvoorbeeld kunnen denken aan het beperken of uitsluiten van bijzondere plaatsingen (plaatsingen in het kader van het tweedekansbeleid of plaatsingen op basis van een urgentie). Meervoudige problematiek De meest moeilijke groep van overlastveroorzakers zijn de mensen die kampen met meervoudige problematiek (alcoholverslaving en drugsverslaving, alcohol/drugsverslaving en psychiatrische problematiek etc.). Binnen deze groep van mensen met meervoudige problematiek is de groep welke te maken heeft met een verstandelijke beperking in combinatie met andere zware problematiek de meest complexe. Het hulpverleningsaanbod ten aanzien van deze groep van mensen met een verstandelijke beperking laat te wensen over. Er is vooral behoefte aan langdurige begeleidingen. Dit signaal zal worden neergelegd bij de politiek en de organisatie MEE (voorheen SPD). Vermaatschappelijking van de zorg De woonoverlastprojecten worden dagelijks geconfronteerd met de scherpe kantjes van een ontwikkeling welke de vermaatschappelijking van de zorg wordt genoemd. Op basis van ideologische gronden maar ook uit bezuinigingsoverwegingen wordt van een grotere groep van mensen met wat zwaardere problematiek (psychiatrische problematiek, mensen met een verstandelijke beperking, chronische zieken, ouderen) verwacht dat zij in plaats van opgenomen te worden in

een bijzondere voorziening, zich zelfstandig wonend in de samenleving kunnen handhaven. In veel gevallen wil dat aardig lukken, in een beperkt aantal gevallen gaat dat stevig mis. Het is op zijn zachtst gezegd wat ongelukkig dat de ontwikkeling van de vermaatschappelijking van de zorg is ingezet in een tijd dat de samenleving te maken heeft met een afbrokkeling aan sociale cohesie en onderlinge opvang. Steeds vaker lopen we dan ook aan tegen mensonterende situaties waarin verwarde mensen in een volstrekt isolement verkeren. Het baart zorgen dat de overheid met haar bezuinigingsbeleid er gemakshalve vanuit gaat dat de burger met gebruikmaking van zijn omgeving zelf wel in staat is om het een en ander te regelen. Bij woonoverlast lopen we aan tegen een zeer kwetsbare groep die totaal niet voor zichzelf kan zorgen en ook zo’n behulpzame omgeving niet meer hebben. Eenpersoonshuishoudens Opvallend veel politieke aandacht gaat uit naar de problemen rond de integratie van allochtonen, de problemen van en met jongeren en de gezinsproblematiek. Veel minder aandacht gaat uit naar de problematische situatie van veel alleenstaanden. Het merendeel van de woonoverlastveroorzakers zijn alleenstaanden in de leeftijdscategorie van 30 tot 44 jaar. Voor deze groep is—zo lijkt het—nauwelijks aandacht. Vergrijzing Het is opvallend dat de ontwikkelingen rond de vergrijzing van de bevolking vrijwel niet of nog niet terug te vinden zijn in de woonoverlastcijfers. Verharding In de afgelopen jaren hebben we een ontwikkeling gezien van een zekere verharding van de woonoverlast. De laatste tijd zien we ook een zekere verharding richting instanties/medewerkers. Zo hebben in de afgelopen periode zich de volgende zaken voorgedaan : • Advocaat Tomlow wordt na een ontruimingszaak door betrokkenen aangevallen, • Medewerker van Tweedekansbeleid wordt bedreigd door klant, • Casemanager Woonoverlast Kanaleneiland moet een aantal keren in bedreigende situatie een beroep doen op onmiddellijke

inzet Politie, • Casemanager Woonoverlast wordt gestalkt door vermoedelijk een overlastveroorzaker. Steeds vaker en nadrukkelijker wordt vooraf een risico-analyse gemaakt. En steeds vaker komt het voor dat besloten wordt dat het niet verstandig is om in je eentje naar een bepaald adres te gaan. De veiligheidsrisico’s voor medewerkers nemen toe. Die analyse wordt vooral gemaakt op basis van informatie bekend bij de politie. Vandaar onder andere ook de zorg omtrent de terugtrekkende beweging van de politie. Onderzoek Er moet meer onderzoek gedaan worden naar de factoren die van invloed zijn op de toename van de woonoverlastproblematiek in bepaalde wijken en buurten. Interessant daarbij is ook hoe het komt dat in bepaalde straten met relatief veel sociale huurwoningen al twee jaar geen woonoverlast is gemeld (zie pagina 27 van deze rapportage). Het kan zijn dat er sprake is van een blinde vlek van de projecten, maar evengoed kan het zijn dat er inderdaad geen sprake is van woonoverlast en zou je moeten analyseren hoe dat komt. Wat valt er te leren van de straten waar geen woonoverlast voorkomt. Samen met de woningcorporaties en bijvoorbeeld DSO Wonen (Dienst Stadsontwikkeling) zou nader onderzoek uitgevoerd kunnen worden. Ook zou bijvoorbeeld gekeken kunnen worden naar de mutatiecijfers en de relatie met woonoverlast. Woningcorporaties Totnutoe zijn de meeste woonoverlastsituaties door andere instanties dan de woningcorporaties bij de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten aangemeld. Er is echter wel een ontwikkeling te zien dat het aandeel van de woningcorporaties bij de nieuwe aanmeldingen stijgt. Uitzondering op deze ontwikkeling vormt Portaal. Waarschijnlijk ten gevolge van de reorganisatie bij Portaal is het aantal door Portaal zelf aangemelde woonoverlastsituaties gedaald. Het streven van de woningcorporaties zou ons inziens moeten zijn dat de woningcorporaties minimaal 50% van alle woonoverlastsituaties welke in hun woningbezit zich afspelen zelf ook aanmelden bij de projecten. De ontwikkeling bij Portaal zal in 2004 op de voet worden gevolgd en met Portaal besproken.

Schaalvergroting In 2003 zijn we gestart met het zevende woonoverlastproject te weten het Project aanpak Woonoverlast TRD (Transwijk/Rivierenwijk/Dichterswijk). Om kosten en tijd te besparen was het de bedoeling dat het betreffende project zou worden aangehangen aan het reeds bestaande woonoverlastproject op Kanaleneiland. Met de netwerkpartners werd afgesproken dat gewerkt zou worden met dezelfde contactpersonen voor de vier wijken; Kanaleneiland, Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk. Dat bleek in de praktijk niet te werken en dan vooral bij partijen als Politie en Woningcorporaties. De afstand tussen de betreffende contactpersonen en hun collega’s in de verschillende wijken bleek zo groot, dat allerlei relevante informatie niet goed en ook niet tijdig kon worden doorgegeven en dat afspraken in de netwerkvergaderingen niet konden worden gemaakt omdat eerst ruggespraak gehouden moest worden met de betrokken collega. Al na een paar maanden werden de beide projecten weer uit elkaar getrokken en werden andere contactpersonen (Politie en Woningcorporaties) voor Transwijk, Rivierenwijk en Dichterswijk aangesteld. Sinds de splitsing en de nieuwe contactpersonen (Politie en Woningcorporaties) loopt het Project Aanpak Woonoverlast TRD beter. Dit onderstreept nog eens een keer het belang van wijkgericht werken, korte lijnen, een behapbaar netwerk en een kleinschalige opzet welke rekening houdt met de werkindeling/ gebiedsindeling van de netwerkpartners en dan in het bijzonder de Politie en de Woningcorporaties. Een pleidooi dus voor kleinschaligheid en juist niet voor schaalvergroting. Toekomst Op dit moment is nog niet duidelijk hoe de toekomst van de Wijkgerichte Woonoverlastprojecten eruit zal zien. Veel zal afhangen van de evaluatie in opdracht van de DMO en de voortgaande onderhandelingen over de financiering van de projecten tussen Gemeente en Woningcorporaties. Ik hoop dat de uitkomsten positief zullen zijn en dat nu eindelijk voor een langere periode zekerheid over het voortbestaan van de projecten zal worden geboden. Jan van Gameren Stedelijk Coördinator Wijkgerichte Woonoverlastprojecten Utrecht Mei 2004

Pagina 58


Wijk– en buurtnummers

Pagina 59

Portes, Woonoverlastprojecten Malakkastraat 6 3531 HM UTRECHT Tel : 030-2917132 Fax : 084 717 4510 Email : [email protected] Stedelijk Coördinator : Jan van Gameren mei 2004

W E ZIJN OP DIT MOMENT BEZIG MET HET RESTYLEN VAN ONZE WEBSITE.

is een brede welzijnsorganisatie in de stad Utrecht. Portes richt zich op het verbeteren van het sociale leefklimaat en de leefomgeving van alle bewoners binnen haar werkgebied. Portes ontwikkelt en organiseert activiteiten voor jong en oud die het welzijn verhogen en het leven van de wijkbewoners veraangenamen, of juist problemen of achterstanden helpen tegengaan. Portes houdt daarbij rekening met de wensen van het publiek. Het aanbod varieert van kinderopvang voor de allerjongsten, via jongerenwerk tot ouderenwerk voor de senioren. Daarnaast biedt Portes een scala aan individuele trajecten, bijvoorbeeld bij het zoeken naar werk of (bij)scholing, of het verlenen van hulp aan individuele wijkbewoners. Ook op het gebied van bewonersparticipatie biedt Portes de wijkbewoners een helpende hand, naar een betere toekomst voor iedereen. Natuurlijk werkt Portes op diverse terreinen samen met andere belangrijke spelers in het werkgebied. De complexiteit van de problemen maakt nauwe samenwerking met andere instellingen onontbeerlijk. Belangrijkste partner voor Portes is de Gemeente Utrecht, die de activiteiten van Portes voor een groot gedeelte subsidieert. Maar ook de politie, onderwijsinstellingen in het werkgebied, woningcorporaties, de GG & GD en andere hulp- en zorgverleninginstanties en natuurlijk de bewoners zelf zijn gewaardeerde samenwerkingspartners. Portes en haar partners staan samen garant voor het verbeteren van de sociale en fysieke inrichting van een belangrijk deel van Utrecht. Binnen Portes werken ruim 500 professionals. Zij worden ondersteund door een grote schare enthousiaste vrijwilligers en vakdocenten. De activiteiten worden aangeboden vanuit meer dan 30 accommodaties, vaak met een speciale functie, verspreid over het werkgebied van Portes .

Bezoek onze website op www.woonoverlast.com.

Copyright © 2004 Portes.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of enig andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever, c.q. Portes.

Woonoverlastmonitor 2003

Recommend Documents