www.covs.nl
Nieuws uit het
INHOUD
Voorpagina Ignace van Swieten: .. .investeren in mensen ...
(foto: Hannie van Leeuwen)
Pagina 2 Nieuws uit het Verenigingsbestuur.
Pagina 3 Voorwoord.
Pagina 4 + 5 Scheidsrechter - ook in de laagste groep - moet midden in maatschappij staan.
Pagina 6 Gerard Smits bijna 40 jaar scheidsrechter. Henk Hoevers: een voorbeeld als Scheidsrechter van de Maand.
Pagina 7 Afscheid Jaap van der Reijden. Afscheid van een markante voorzitter. ZoZo.
grond.
Pagina 10 Spelregelkampioen
- Begin deze maand is het Verenigingsbestuur in Otterlo opnieuw bij elkaar geweest om lopende zaken binnen de COVS te bespreken en onderwerpen af te handelen. Hiervoor wordt verwezen naar de reguliere verslaglegging en het extra informatiebulletin dat breed wordt verzonden naar de achterban van de COVS. Verslag werd gedaan van een bezoek door een delegatie aan een daartoe in het leven geroepen commissie binnen het district Zuid II om verbindingen te leggen voor het bij elkaar houden van de COVS. Het was in Weert een goed en openhartig gesprek. Als gast was in de vergadering aanwezig de heer Jan Vlasblom, projectleider van het Masterplan arbitrage. - Naast een toelichting over de huidige gang van zaken werd geruime tijd van gedachte gewisseld over het voorliggende conceptconvenant KNVB-COVS en het implementatietraject Masterplan arbitrage. Binnen de zes districten van de COVS zal de discussie worden voortgezet. Lidverenigingen kunnen daartoe een uitnodiging tegemoet zien. Doel van de bijeenkomsten is informeren en het met elkaar zoeken naar een optimale vorm van communicatie naar alle scheidsrechters, de voetbalverenigingen en in het verlengde daarvan de verenigingsscheidsrechters. - De COVS is met de KNVB in gesprek over randvoorwaarden en vergoedingen, het subsidiestelsel in relatie tot noodzakelijke activiteiten, integratie aanpak molestatiebeleid en fair play beleid; het vraagstuk leeftijdsgrens 70 jaar in relatie tot de verenigingsscheidsrechters, commissieleden, rapporteurs en praktijkbegeleiders, gebruik expertise KNVB Academie met betrekking tot scholing kader COVS. Ook kwam de realisatie toegangsbewijs 'voor het leven' in relatie tot een langlopende staat van dienst ter tafel. In relatie tot het WK-junioren dat deze zomer in Nederland wordt gespeeld, komen speciale acties voor scheidsrechters waarbij de regionale COVS-groepen nauw worden betrokken. De uitkomsten van de enquête Futsal worden in een klein comité nader tegen het licht gehouden. Afgesproken is dat KNVB en COVS in juni a.s. het convenant van samenwerking tekenen. - Al enige tijd wordt gediscussieerd over het invoeren van een instructiezone binnen het amateurvoetbal, te starten met een pilot voor één jaar in de hoofdklassen mannen senioren veldvoetbal. Trainers kunnen hierdoor beter hun werk doen en de verwachting is dat dit een gunstig effect kan hebben op de communicatie met de arbitrage. Na een jaar heeft evaluatie plaats waarbij ook naar de bevindingen van de betrokken scheidsrechters zal worden gevraagd.
Pagina 8 + 9 Voetbal op historische
Wlerenigingsbestuur
2005.
- KNVB en COVS zijn met elkaar in gesprek over een mogelijke samenwerking van De Bal en de Scheidsrechter. Gekeken wordt naar afzonderlijke (eind)verantwoordelijkheden, redactionele bevoegdheden en passende financiering. Voor de COVS is het belangrijk dat er een sterk vakblad blijft bestaan, los van allerlei makkelijk leesbare artikelen over de voetbalarbitrage in bredere zin en dat een ieder binnen en buiten de voetbalarbitrage wordt bereikt. Er hoort een goed blad te liggen niet alleen bij scheidsrechters, maar ook bij de voetbalverenigingen.
Pagina 11 Moeilijke spelregelvragen.
Pagina 12 Masterplan arbitrage en 'Club' scheidsrechters. Advertentie Roli Sport.
Pagina 13 Zeeuw in Irak zorgt voor sportverbroedering . RECTIFICATIE
Pagina 14 + 15 Regionieuws. Winnaars spelregelkampioen Colofon.
Pagina 16 COVS-artikelen. 2
Extra shuttle-run-test op 18 augustus in Amsterdam .
Voor deze test kan men zich niet persoonlijk opgeven. Men wordt uitgenodigd door de KNVB om deel te nemen aan de test, indien men heeft voldaan aan de voorwaarden zoals die in de KNVB-nieuwsbrief februari 2005 van West I omschreven staan.
Q
a: o o == a: o o
>
Volop activiteit en visie Steeds meer mensen beginnen te geloven in de gunstige effecten van het Masterplan arbitrage. Veel meer dan voorheen trekken scheidsrechtersverenigingen de regio in om de voetbalclubs te laten zien waar zij mee bezig zijn en wat zij voor hen kunnen betekenen. Ook de KNVB is op deze wijze actief. Beter is het samen te doen, zorg te dragen voor een goede organisatie van het evenement, de kosten in de hand te houden en te betalen aan degene die ze maakt. Door samen te werken worden op deze wijze constructieve verbindingen gelegd naar de verenigingsscheidsrechters. Inmiddels is door de KNVB gekozen voor een badge voor alle scheidsrechters. Half februari verscheen Nieuwsbrief Masterplan arbitrage nummer 8. Gewerkt wordt aan een nieuwe opzet van het rapportagesysteem waardoor een eind gaat komen aan de systematiek van becijfering en hopelijk kunnen de scheidsrechters zich dan meer gaan bezighouden met het leiden van de wedstrijden. Teveel mensen hebben de achterliggende jaren afgehaakt vanwege die rotte becijfering en dat is jammer, omdat het leiden van voetbalwedstrijden op zich een mooie hobby is. Alles is te lezen op www.scheidsrechterswinnen.nl In Nieuwsbrief nummer 8 leest u ook dat de contacten tussen KNVB en COVS zijn geïntensiveerd, het aantal cursussen is toegenomen, de cursus praktijkbegeleider of te wel Oud-Begeleidt-Jong van start is gegaan en dat het bestand van verenigingsscheidsrechters bijna compleet bij de KNVB bekend is. Dus hier zit het potentieel voor een groeiende COVS. Erg belangrijk is de vernieuwde opzet van sportkeuring voor scheidsrechters. Blessurepreventie is belangrijk. Volgens mij is een diepgaand onderzoek naar effecten van een sportmedische keuring niet echt noodzakelijk. Het was een verkeerde beslissing destijds om dit voor scheidsrechters niet meer beschikbaar te hebben. Preventie is altijd goed, of het nu om de voetbalsport gaat of binnen de gezondheidszorg of anderszins. Over acht jaar is blessurepreventie een geïntegreerd onderdeel van de georganiseerde sportbeoefening. Ik verwijs hierbij naar de website www.verantwoordsporten.nl In Doetinchem had bij de voetbalvereniging VIOD de overhandiging plaats van het eerste testkaartje 'Hersenschudding? Wat te doen!'. De overhandiging had plaats door secretaris mevrouw C. Ross-van Dorp van VWS aan vijf afgevaardigden (een speler, trainer, verzorger, scheidsrechter en ouder). De overhandiging werd geïntroduceerd door toespraken van de heer H. Lesterhuis (voorzitter bestuur amateurvoetbal van de KNVB), mevrouw E. Terpstra (voorzitter NOC'NSF en ambassadeur van de Hersenstichting) en de heer H. Inklaar, sportarts van de KNVB. Er zijn in de sport verschillende manieren om hoofd- en hersenletsel op te lopen. Het is zaak goed te kunnen inschatten of er sprake is van hersenletsel en zo ja, wat de ernst is en hoe daarbij te handelen. Alle scheidsrechters ontvangen binnenkort nadere instructies vanuit de KNVB. Het kaartje in een oplage van 80.000 stuks zal gedistribueerd worden onder alle voetbalverenigingen. Ik vind het initiatief erg goed, maar hoop tegelijkertijd dat de 'bekende elleboog' die wekelijks op de televisie is te zien en vaak moeilijk waar te nemen is door de scheidsrechter, veel strenger dan tot nu toe wordt bestraft en niet wordt afgedaan met bijvoorbeeld vier wedstrijden. Voetbal is toch ook theater, trekt veel mensen aan, toeschouwers betalen doorgaans veel voor hun kaartje, terwijl de artiesten, zijnde voetballers elkaar met grof geweld uitschakelen. Het is als voorbeeldfunctie slecht voor al die amateurs die ernaar kijken. Dus tuchtcommissies van de KNVB: toon lef en treed eens strenger op! De COVS heeft intensief overleg met de Academie van de KNVB in Zeist. Een van de wensen van de COVS is het gediplomeerd trainersbestand verder uit te breiden. Ook het aanbieden van kadercursussen voor bestuurders is een wens van de COVS. Ignace van Swieten is stafdocent KNVB Academie en hield onlangs een lezing in Deventer. Onze hoofdredacteur Chris van Leeuwen zocht hem op. De COVS zal een open platform moeten zijn voor de voetbalarbitrage in Nederland. Boeiend om te lezen. Daarnaast leest u over Voetbal in Iran en over verbroedering in Irak. Opnieuw weer een mooie uitgave van het vakblad de Scheidsrechter. KNVB en COVS zetten ten aanzien van visieontwikkeling, het samenwerken en het informeren van alle betrokkenen binnen de voetbalarbitrage flinke stappen voorwaarts. Theo Solen, voorzitter COVS Nederland
3
Iqnace van Swieten (stafdocent
KNVB Academie):
"Scheidsrechter - ook in de laaqst moet midden in samenleving staar "Een scheidsrechter zal midden in de samenleving moeten staan en kennis nemen van alles wat er om hem heen gebeurt. Je kunt aan de vele ontwikkelingen niet voorbij gaan. Vaak is het goed om met elkaar te praten. Daarom is mijn opvatting: de COVS zal een open platform moeten zijn in tegenstelling tot allerlei werkgroepen zoals wij die kennen en die zich veelal afspelen in een gesloten omgeving. Het Masterplan arbitrage is een goed voorbeeld. Wij (de KNVB) moeten dat niet hier in Zeist doen. Nee, we moeten naar de clubs toe die vaak al goed bezig zijn. De KNVB en ook de COVS moeten de hort op".
I
gnace is docent aan de KNVB Academie en in zijn jaren een befaamd scheidsrechter in het betaalde voetbal. Hij vindt zijn visie afwijkend van de aanpak die nu wordt toegepast. "Onze werkwijze wordt veel meer geleid door verstand dan door gevoel. "Aan dat aspect is in de voorbereiding nauwelijks aandacht besteed. Dat is jammer. We zijn per slot al halverwege het Masterplan. Mensen worden uitgenodigd op grond van de functie die ze hebben, niet op grond van gevoel, van beleving. In elk district zijn goede mensen met veel ervaring. In mijn waarneming wordt hen niet gevraagd om over die ervaringen te spreken. De door Chris van Leeuwen Foto's: Hannie van Leeuwen 4
vraag wordt ook niet gesteld 'wat vinden jullie nu dat we in het Masterplan moeten doen'. Hoe krijgen we de mensen er warm voor. Ik heb intern wel aan de orde gesteld of bekend is hoe de clubscheidsrechters over hun hobby denken. Hebben jullie deze scheidsrechters wel eens gevolgd? Wij noemen dat het cliënt-volgsysteem. We investeren in systemen, maar laten de human resouree liggen. Toch is dat de belangrijkste poot onder het welslagen van het Masterplan arbitrage".
men, maar dat komt pas aan het eind van het plan. Dan ben je te laat en heb je het eigenlijk over een flauwekulverhaal, namelijk een badge. Welke visie heb je dan? Voor mij is iedere verenigingsscheidsrechter waardevol. Voor mij staan ze gelijk aan een KNVBscheidsrechter. Jongens, waar praten we over. Het gaat om de passie en de betrokkenheid. In onze visie verschillen we dus. Dat mag. Ik blijf loyaal aan de KNVB en de COVS, maar vind het wel jammer". Spreekkoren
Nog in beginfase Ignace van Swieten betreurt het dat KNVB en COVS na anderhalf jaar (met nog anderhalf jaar te gaan) nog steeds in de beginfase zitten. "KNVB en COVS zie ik als een grote organisatie. We hebben zoveel kennis, ervaring en liefde in huis dat met een goed managementplan succes mogelijk moet zijn".
"Dat geldt ook voor spreekkoren. Ik heb over het algemeen meer waardering voor anonieme scheidsrechters dan voor de top die zichzelf bedruipt. De anonieme man of vrouw beleeft een heerlijke middag met het vierde elftal... Daar moet veel meer aandacht aan worden besteed. Op veld 36 dus".
Hij herhaalt nog eens dat de aanpak te veel leunt op een gesloten platform. "Daarom zeg ik dat de COVS zo'n open platform moet zijn waar de leden wekelijks terecht kunnen met hun vragen, teleurstellingen en emoties. Als je het hebt over spreekkoren dan is dat leuk in betaald voetbal. Veel belangrijker is het deze problemen door te trekken naar het amateurvoetbal. Pupillen wedstrijden moeten gestaakt worden; waar praten we over. Negentig procent van de scheidsrechters acteert in het amateurvoebal. Juist daar moeten we ervoor zorgen dat zij hun werk (hobby) in een goede sfeer kunnen doen en beleven. Op veld 36 kunnen mensen die langs de lijn staan veel meer geestelijke beschadiging toebrengen aan de scheidsrechter dan aan de top. Het is belangrijk dat KNVB en COVS prachtige convenanten maken, maar wat doe je ermee in de praktijk, op het veld. Zaterdag was ik op een technische dag en ontmoette daar dertig jonge mensen. Zij waren zo enthousiast, ik zou ze zo verenigingsscheidsrechters laten begeleiden. We zijn nu bezig te onderzoeken of zoiets mogelijk is. We zijn ook bezig de opleidingen te synchroniseren en met een badge te ko-
De KNVB heeft in Rotterdam en ook bij andere gelegenheden al bekend gemaakt de verenigingsscheidsrechters in kaart te willen brengen. Ignace van Swieten: "Dat is toch jammer. Ik heb al tijdens mijn actieve loopbaan aangegeven dat je op een heel simpele manier deze arbiters kunt onderbrengen in een systhematiek. Al die jaren hebben we deze mensen laten zwemmen. Alleen dankzij enthousiaste mensen binnen de verenigingen zijn ze er nog steeds, maar het had zoveel beter gekund. We praten over systemen, maar gaan niet naar de mensen en vragen wat zij er van vinden en wat hen bezighoudt. Ik ontdek steeds weer dat je een goed netwerk moet hebben en de mensen moet kennen. Als je hen belt loopt het eigenlijk gewoon op rolletjes. Ik heb zelf heel wat cursussen in het land gegeven. Daar kwamen honderden mensen op af. En waarom? Omdat je een programma presenteert vanuit je hart. Die cursisten zeiden tegen mij: 'Ignace, je lijkt wel een mens. Je kunt gewoon tegen je zeggen dat het niet goed gaat. Mijn idee is dat het Masterplan in 2006 voorbij is. Je had wat ik nu zeg allemaal al in het Masterplan moeten zetten". Met andere woorden, de beslotenheid van
3
groep
1" Zeist zit hem dwars. "Politieke programma's worden gemaakt in de wijken en buurten waar de mensen de sores van alledag meemaken. De KNVB is van iedereen, dienstbaar aan de mens. Dat is ons bestaansrecht. Hier dus de spelende mens. Er is geen verschil tussen KNVB, COVS of NOC*NSF. Voetbal is het cement in een totale samenleving (gezondheid, school, waarden en normen) Het cement moet het cement blijven. Daar moeten we ons voor inspannen. Dat hebben we blijkbaar niet in de gaten. We maken er een organisatie van, met functies en zetels. De KNVB dient een open publieke organisatie te zijn". Open naar de mensen "KNVB en COVS moeten zich openstellen naar de mensen. Dan komen ze ook. Ze moeten zich thuis voelen. Zo heb ik dat in Apeldoorn en Deventer ook gezegd: ik heb het gevoel dat ik thuis kom. Dat gevoel heb ik ook in Zambia en Kenia gehad. Een heel groot goed, omdat je dan ook iets van jezelf wilt investeren". Ignace verduidelijkt ook dat mensen graag willen communiceren, met het woord. "Maar je kunt ook communiceren met respect en gevoel. Communiceren bestaat uit heel andere dingen dan het woord alleen. Het woord is vluchtig. Een oogopslag kan veel sterker zijn". Aandacht gaat dieper dan het woord, een glimlach van verstandhouding ook. "Ik ontmoette in Deventer een jongen uit Iran, die slecht Nederlands sprak, maar toch naar mij toe kwam en zei ' ...ik mooie dag'. Dat is toch fantastisch. Ik kreeg er tranen van in mijn ogen. Er kwam ook een man bij mij zitten die (ongevraagd) over zijn eigen leven ging vertellen en daar bij zei dat hij zo genoot van het spel. Die man fluit in de kelder van het voetbal. Ontroerend. De sterkte van de top wordt bepaald door het fundament, de basis. Toppers interesseren mij eigenlijk geen bal. Het gaat om de mensen en hun beleving, om de relatie die je met hen hebt. Dat moet voor de KNVB
JORAN tRLYFI
Debuut. Nederland _ 11 ongartJc 7 \CPleUlber t~ 48 .u,çnanQWed ••,.;
,.,. ,. ... KNVB
en
COVS moeten open platform
het belangrijkste zijn. Nog een keer die jongen uit Iran. Hij vroeg mijn naam en zei daarbij: 'Die doe ik in mijn portefeuille en elke keer dat ik er naar kijk denk ik dan aan deze schitterende dag'. Daar moeten we attent op zijn. Je voegt ook echt iets toe. Nog zo'n verhaal. Er stond hier een meisje bij de balie die een spreekbeurt op school moet houden over de KNVB in Zeist. Ze krijgt dan een pen
zijn ...
en een vaantje. Ik ben met dat kind gaan praten. Daar had ze natuurlijk wat aan. Wij vergeten dat verstand en gevoel bij elkaar horen en hollen te vaak achter de feiten aan. Je verwacht veel van mensen. Investeer daar dan ook in".
door Chris van Leeuwen foto: Hannie van Leeuwen
5
Scheidsrechter van de Maand
Gerard Smits: bijna 40 jaar scheidsrechter Maandag 14 februari werd door vele landgenoten gezien als Valentijnsdag. Voor de Udense scheidsrechter Gerard Smits (58) had deze dag dit jaar toch een heel andere wending dan hij zich vooraf gedacht zal hebben. Na afloop van de speurtocht die door de COVS groep OssUden e.o. werd georganiseerd werd hij namelijk uitgeroepen tot Scheidsrechter van de maand van de COVS. Nadat alle deelnemers van de speurtocht waren teruggekomen in zaal 2 van het clubhuis 't Tunneke in Heesch en nog aan het genieten waren van een heerlijke kop erwtensoep, nam voorzitter Dick Blommendaal het woord. Het district Zuid II was aan de beurt om de Scheidsrechter van de maand te leveren. Uit de profielschets die opgesteld was, bleek al snel dat Gerard Smits een zeer geschikte kandidaat was. Voetballer Gerard Smits van UDI '19 begon zijn scheidsrechterscarrière bij toeval, nadat hij door een van de gebroeders Duys op de kermis was gevraagd om de cursus te volgen. Op 10 oktober 1965 floot hij zijn eerste wedstrijd, Sint Hubert - VCO. Hij werd bij deze wedstrijd tussen twee standaardteams direct voor de leeuwen geworpen, want er was volop strijd tussen beide teams. De eindstand kon Smits zich nog herinneren (3-2), al weet hij nu bijna veertig jaar later niet meer voor welk team. Maar niet alleen bij de senioren op het veld was hij lang actief, ook in de zaal en bij de jeugd heeft hij het flink wat jaren volgehouden. Nu is hij echter alleen nog actief in het zondagvoetbal bij de senioren, waar hij in groep 4 fluit. Het hoogste
niveau dat hij bereikte lag overigens twee groepen hoger, waarbij hij dan ook prachtige wedstrijden heeft gefloten. Ook binnen de vereniging Oss-Uden maakte hij snel naam. Hier is hij ook al bijna veertig jaar lid en traint nog wekelijks volop. Bij afwezigheid van de trainer verzorgt hij zelfs de trainingen voor zijn collega's. Niet alleen op de trainingen is hij actief. Ook op de toernooien van de COVS is hij steeds van de partij. Hij was ook jarenlang coach van het team van Oss-Uden, zowel op het veld als in de zaal. Ook op bestuurlijk niveau heeft Smits, die in het dagelijks leven praktijklessen op een bedrijfsschool geeft, enkele jaren meegedraaid. Hij is nu nog voorzitter van de ontspanningscommissie. Al met al komt de onderscheiding van Scheidsrechter van de maand, en het gloednieuwe scheidsrechterstenue dat hem door oud-districtsvoorzitter Ton Hillen werd overhandigd, hem ten zeerste toe. door Pieter-Jan Janssen
Henk Hoevers: een voorbeeld als Scheidsrechter van de Maand In ons vorige vakblad kwam ik een stukje tegen over Eric van Beelen, die op de nieuwjaarsreceptie van de scheidsrechtersvereniging Amsterdam werd gehuldigd als scheidsrechter van de maand november 2004. Een beetje laat dacht ik eerst. De criteria die hem dit maal deze eer verschaften waren, zoals Piet Wals dat trots memoreerde, zijn leeftijd en ambitie (jonq en talentvol) zijn houding en voorbeeldgedrag (rustig, ingetogen, diplomatiek en resoluut). Als je Eric goed kent word je warm van zulke woorden. Dus Eric, hierbij van harte proficiat met deze jouw toekomende titel, maar vooral bedankt voor de reminder die je gaf om iets kunnen schrijven bij de huldiging van de scheidsrechter van de maand oktober 2004. Op de Jaarvergadering van de Scheidsrechtersvereniging Almelo en Omstreken (SAO) werd op 15 februari 2005 deze eretitel verleend aan een andere futsal-collega. Aan een scheidsrechter uit Almelo, die zijn sporen heeft verdiend binnen het futsal in binnen- en buitenland. Henk Hoevers, in 1977 begonnen als fut6
salscheidsrechter is dus inmiddels bijna 30 jaar in het vak actief. Rustig, ingetogen, diplomatiek en resoluut? Natuurlijk, want anders houd je het zo lang niet vol. Jong en talentvol? Dat laatste is hij zeker de hele periode geweest en jong hoort bij de leeftijd die je er zelf bij voelt. Jammer dat de KNVB zich daar nog niet bij heeft aangesloten, want Henk bereikt in juni van dit jaar de 70-jarige leeftijd. Een magische leeftijd, die het bestuur COVS-regio Oost deed besluiten hem voor de nog openstaande eretitel voor te dragen. Bij de uitreiking kreeg Henk van de COVSOost-voorzitter een tenue aangeboden in de door hemzelf passend gekozen kleur rood, dat vergezeld ging met een kleurig boeket bloemen. Toen ik met hem in gesprek kwam over zijn loopbaan, bleken de wedstrijden die hij in Australië en NieuwZeeland heeft gefloten het hoogtepunt te zijn uit zijn fluitende periode. Dat hij daarnaast als rapporteur kon doordringen tot de landelijke groep deed hem goed, maar
zijn hart ligt en lag bij het fluiten van het spelletje. Met pijn in dat hart zal hij omwille van die harde leeftijdsgrens nu afscheid moeten nemen. Pijnlijk, omdat hij zowel geestelijk als lichamelijk nog zeer goed in staat is om een aantal jaren door te kunnen gaan met deze hobby. Henk, gefeliciteerd met deze erkenning voor de vele jaren dat jij op positieve wijze de futsalarbitrage een warm hart hebt toegedragen. Rob de Visser, regiocorrespondent. Foto: studio rob de visser.
Afscheid Jaap van der Reijden Na meer dan dertig jaar de technische begeleiding en de vormgeving van de Scheidsrechter te hebben verzorgd, heeft Jaap van der Reijden het bestuur te kennen gegeven zijn werkzaamheden voor het blad te willen afronden. Zelf schrijft hij daarover: "Het was een mooie tijd, maar ik word dit jaar 75 en hoop zo meer tijd voor mij en mijn vrouw te krijgen". In al die jaren heeft Jaap op grafisch gebied heel wat zien veranderen. Werd het blad aanvankelijk nog op de ouderwetse manier vervaardigd (tikken, overtikken, enz.), nu, dertig jaar later zorgt hij via de opmaakcomputer ervoor dat het hele blad op cd-rom wordt aangeleverd, opgemaakt en al. Allemaal besparingen derhalve. De redactie heeft al die jaren enthousiast met Jaap meegewerkt en zijn adviezen gevolgd. Ook het contact met de drukkerij was daardoor optimaal.
Ergernissen Laat ik het maar recht voor zijn raap zeggen, ik erger mij mateloos als ik op televisie naar voetbal zit te kijken. Vaak krommen mijn tenen als ik spelers een aanslag op elkaars benen zie doen en nog meer als er taferelen bij corners en vrije schoppen langskomen. Dat de shirtjes niet scheuren bij al dat geruk en getrek. Maar daar zal Adidas wel wat op gevonden hebben. Kopballen leveren ook al van de verheffende beelden op. Regelrechte agressie. Een beetje agent zou, als zoiets op straat gebeurde, ingrijpen. Beste mensen, het is toch een vreselijk gezicht. Wat op straat niet mag is op het voetbalveld toegestaan. En dan heb ik het nog niet eens over het publiek. De discussie over gedrag (normen en waarden) gaat aan het grootste deel van de massa kennelijk voorbij.
Het eind van dit bericht is natuurlijk dat de Scheidsrechter een
NIEUWE VORMGEVER nodig heeft. We beginnen in onze eigen COVS-kring. We zoeken een lid dat bij voorkeur: * werkzaam is in de grafische sector en ervaring heeft met vormgeving. * bereid is enthousiast mee te werken en te denken. Een eigen (nieuwe) inbreng wordt zeer op prijs gesteld. De redactie als geheel vergadert zo'n vier keer per jaar. Het blad komt tien maal per jaar uit (julien augustus niet). Er kan gesproken worden over een vergoeding en over het gebruik van apparatuur. Wie geïnteresseerd is kan contact opnemen met de hoofdredacteur van dit vakblad, de heer Chris van Leeuwen. E-mail:
[email protected]. Telefoon 035 - 5251564.
Afscheid van een markante voorzitter
Cees Biemans. ruim achttien jaar voorzitter van de groep Den Bosch, nam op de jaarvergadering emotioneel afscheid. Hij gaf de voorzittershamer over aan zijn opvolger Jeroen Vos, die tot dan toe secretaris was. Dat de vergadering het de scheidend voorzitter niet gemakkelijk maakte bij zijn afscheid bleek uit het feit dat er een stevige discussie ontstond over de wanbetalers binnen de vereniging. De vergadering moest er zelfs voor geschorst worden. Als dank voor zijn lange staat van dienst benoemde de vergadering Cees tot lid van verdienste. Namens het district bood Walter Lucassen hem een fles COVS-wijn aan.
De laatste dagen zond Discovery een serie uit over het Colosseum in Rome, waar gevochten werd bij het leven. Maar in die films werd ook duidelijk dat het allemaal niet zo erg was als wij bij overlevering denken. Gladiatoren waren kostbaar. Er werd veel geld in de opleiding gestoken, dus men was zuinig op de gladiatoren. De duim omlaag (als dat al waar was) kwam niet zo dikwijls voor als wij menen te weten. Ook de dood van Christenen in de arena wordt door deskundigen ontkend. Het is voorgekomen maar niet op grote schaal. De arena bood vermaak in die tijd. Er was zelfs een minister (aediel) verantwoordelijk voor. Deze vergelijking drong zich bij mij op. In de aan ons overgeleverde geweldcultuur van Rome zat heel veel denkwerk over normen en waarden. Wie nu naar een (top)wedstrijd kijkt ziet daar niets van terug. In Rome bestond meer begrip voor normen en waarden dan wij in voetbalwedstrijden laten zien. Kortom, onze cultuurbeleving loopt ver achter bij de Romeinse. Daar bood men spektakel met normen en waarden. Wij laten voetbal zien zonder de essentiële wetten van menselijk gedrag. De Romeinen waren in hun tijd beschaafder dan wij. Wat ik maar triest wil zeggen is dat, als voetbal een afspiegeling is van onze cultuur, wij ons diep moeten schamen. En hoe ga je daar als scheidsrechter mee om? Ga d'r maar aanstaan. Een scheidsrechter is geen politieman, maar je gaat wel die richting uitdenken. Chris van Leeuwen
7
Voetbal op historische ~ l eens eerder heb ik u beschreven hoe voetbal beleefd wordt in Palermo op Sicilië, de oude Maffiastad met arme wijken en rijke monumenten uit een ver verleden. Een volgende reis voerde naar Iran, het oude Perzië, om daar de veldtochten van Alexander de Grote te volgen. Ik neem u mee op deze onvoorstelbare tocht. Kijk ook naar de foto's en ontdek dat voetbal ook hier het cement van de samenleving is. Ignace van Swieten spreekt daarover in de opening van dit blad. Zo hebben we toch weer een lijn in de Scheidsrechter te pakken. We beginnen dit keer in Teheran, waar tot 1979 de Sjah met zijn Farah Diba in een schitterend paleizencomplex woonde en regeerde. De politieke verwikkelingen laat ik buiten dit verhaal. Dat zou te ingewikkeld worden. Overigens kijken er nog genoeg Khomeiny's op je neer vanaf blinde muren en schilderijen.
A
Eerst de paleizen. Er is veel te zien, zelfs de slaapkamer van het keizerlijk paar is nog intact, evenals de werkkamers. Veel Frans georiënteerd meubilair. Buiten staan de restanten van een geweldig standbeeld van de Sjah. Of standbeeld ... , alleen de laarzen zijn er nog, de rest is weggeslagen tijdens de revolutie. De beroemde Pauwentroon, juwelen, zwaarden
Geiten en schapen waren zat ...
en de kostbare kronen staan en liggen in de kelder van de Nationale Bank, bewaakt door militairen en ondoordringbare deuren. Je kunt de expositie bezichtigen. Iraniërs zijn vriendelijke mensen die graag een praatje met je maken in gebrekkig Engels. Ze willen weten waar je vandaan komt en wat je van hun land vindt. "We komen uit Holland (Hollanda)" , antwoordde ik op de vraag van een bewapende militair bij het hek. Hij glimlachte en zei: "Ah, Hollandi, good footballteam. Dennis Bergkamp ... ". Dat zo'n jonge militair de naam Dennis Bergkamp kent. Met onze gids was het al net zo. "Holland speelt het beste voetbal van de wereld" en hij produceerde vlot de namen van Ruud Gullit en Van Basten. Onze gids, die Mehdi heet, bleek een dolenthousiaste voetballiefhebber die mij in de bus honderduit vertelde over het Iraanse voetbal. Hij staat op de foto met het shirt van de sterspeler Ali Daei, die ik overigens niet ken. Onze Iraanse scheidsrechter in West 11 wel? Laat maar horen. Een van de bekendste clubs is Persepolis dat in Teheran speelt in een stadion dat 100.000 toeschouwers kan bergen. Perse polis is overigens een top-historische locatie verder naar het Zuiden. Hier hadden halflegendarische koningen als Darius I en Xerxes hun burchten, die goed bewaard gebleven zijn. De plek wemelt van reliëfs, maar iets van voetbal of een andere sport heb ik daar niet tussen kunnen vinden. Toch moet er wel degelijk gespeeld zijn,
Voetbal in Iran
Onze gids Mehdi. .. voetbalfanaat
maar Persepolis is al 2500 jaar oud. Dan wordt het moeilijk zoeken. Maar interessant! Mehdi noemde ook de naam van de beste scheidsrechter van Iran (en van Azië), Massoud Moradi. Sorry, maar ook die naam ken ik niet. Zal wel niet goed opgelet hebben. Over Mehdi straks meer. Naar Masjed -e Soleyman Dat was ook een belevenis. Masjed -e Soleyman is een platform, waar een burcht moet hebben gestaan of een heilig centrum. De archeologen weten het niet. Alleen het plateau en brokkelige muurtjes zijn over, plus een heleboel schapen en geiten, want daar zijn er heel veel van in Iran. Schaapskudden trekken rond en Nomaden slaan hun tenten op. Een sprookje uit Duizend en een nacht. Op het plateau waren kinderen aan het voetballen. Zie de foto's. Voetbal als cement van de samenleving. Wie is Soleyman zult u vragen. Wel, Soleyman is de ons uit de Bijbel bekende Salomo, die de twist tussen twee vrouwen over het bezit van een kind oploste; het kind doormidden hakken ...
8
rrond Voetbal op een eeuwenoud plateau
r
Op de plek van Salomo voetbalden de kinderen. Kunt u begrijpen dat ik geïmponeerd raakte? Het plateau is meer dan 2500 jaar oud. De kinderen tien tot vijftien. De leider vond het schitterend dat wij fotografeerden en ging er vaderlijk tussen staan. Later wuifden zij ons vrolijk uit bij de bus. Is dat wat Ignace bedoelt met contacten? Zo waren er zoveel plekken die stil maakten. We kwamen in een klein plaatsje een stadion netje tegen met vrolijke gele en blauwe kleuren. Op het veld liep (alweer) een kudde schapen te grazen. Maar het meest imponerend waren toch de Nomaden in hun tenten en hun kuddes, met herders. Volgens het Bijbelverhaal komen de drie wijzen uit het Oosten, die bij de kribbe in Bethlehem stonden, uit Iran. Mijn vraag was dus of de herders in de stal ook uit Iran kwamen. Nee dus, want de wijzen komen in het evangelie van Mattheus voor en de herders bij Lucas. Zoek het maar na. In het grote stadion van Teheran ben ik niet geweest. Daar was geen tijd voor. De opgravingen wachtten. Zoals de reliëfs in Rustam en Radjab. Allemaal oorlogsbeelden. Als er al sport werd bedreven, moeten het vechtsporten zijn geweest. Misschien was oorlog in die tijd wel een sport, met een sterk religieuze ondertoon. Overigens vond ik ook terug dat in 2002 in Masjed -e Soleyman een dode is gevallen en vele honderden mensen gewond raakten tijdens een voetbalwedstrijd op deze plek, waar de grondlegger van Perzië, Cyrus de Grote is geboren. Zijn graftombe is elders nog te zien, evenals het kasteel en de citadel. Meest populaire sport Mehdi vertelde dat voetbal de meest populaire sport is, maar ik vond via Google dat ook zitvoetbal en zitvolleybal in Iran zeer populair zijn. Dat verbaast mij niet, want de Islamitische revolutie en de oorlog met Irak hebben veel slachtoffers gemaakt. In landen, die veel jonge mensen in oorlogen gewond zien raken, is gehandicaptensport zeer ontwikkeld. Als ik het goed heb is deze sport in Engeland ontstaan. Ook paardenraces
zijn geliefd. Ook ver-
klaarbaar omdat een kleine groep over het geld beschikte en best een beetje met de pecunia kon spelen. Worstelen en gewichtheffen zijn eveneens populair. Dat komt misschien uit het oorlogsverleden voort. In het oude Perzië is nog zoveel wat wij niet weten. Zeker als je rondloopt op plaatsen met restanten van bewoning die 4000 tot 7000 jaar terug gaan. We gaan verder met Mehdi, onze voetbalfanaat uit Iran. Hij zegt (in voortreffelijk Engels) dat in zijn land geen voetbalwedstrijden worden afgebroken vanwege spreekkoren. Hij heeft daar een verhaal bij. Iran kent twaalf imams, van wie de laatste in de tijd verdwenen is. Deze imam komt terug als de wereld gered gaat worden. Hij is de Messias. De meest geliefde imam is Ali. "Dat is de imam die ons de beste aanwijzingen geeft voor goed gedrag. Hij is de imam van fair play. Het eerste symbool. Op de tribunes roepen de toeschouwers YA AIi, wat zoveel betekent als Ali helpt ons goed om te gaan met onze medemensen. Imam AIi, de schoonzoon van Mohammed, geeft de beste instructies en laat zien hoe het moet. Desondanks zijn er welopstandjes. De politie is paraat. Er worden nogal eens kleine bommetjes (vuurwerk?) gegooid die op de atletiekbaan ontploffen, maar veel geweld is er niet, aldus Mehdi. Persepolis organiseert ook elk jaar een soort congres over voetbal. Toen wij er waren was Bobby Robson er ook om het voetbal te promoten. Collina en Merk schijnen ook al geweest te zijn. Iran heeft ook een keer deelgenomen aan de wereldkampioenschappen (in Parijs) en speelt nu met Japan, Noord-Korea en Bahrein om een plaats tijdens de volgende
WK. Ik las in de krant dat de eerste wedstrijd tegen Bahrein geëindigd is in I-I. Even bijblijven dus. Iran nam al eens deel aan een WK, in Parijs, en speelde ook een keer tegen Nederland dat met 3-1 won. Mehdi herinnerde zich dat Rob Rensenbrink het derde doelpunt maakte. Dat moet in Argentinië geweest zijn. U begrijpt, over de Islam zal ik het niet hebben. Daar zijn betere bronnen voor. Wel heb ik gemerkt dat de vrouwen joyeus met hun hoofddoekjes en chadors omgaan. We waren in Mashhad, de heilige stad van Iran en mochten als studenten het moskeeëncomplex binnen. Je weet niet wat je meemaakt. Duizenden biddende mensen, hysterie bij de schrijnen van geestelijken en .... schoenen uit en in een plastic zak voor de regen. Maar ook eerbied voor grote poëten en schrijvers. De mensen kennen hun klassieken, zouden wij zeggen. Ik noem u Omar Khayyam en Ferdosi. Mijn kennis van de Oosterse poëzie is miniem, maar men vertelde mij dat veel Iraniërs de verzen uit hun hoofd kennen. Dit volk verdient een goede toekomst. Hier laat ik het maar bij. 0 ja, Ali Daei scoorde 102 doelpunten in het nationale elftal. Dat is toch wat. De redactie heeft de tip gekregen dat een Nederlandse marechaussee in Irak een wedstrijd heeft gefloten. We zullen hem vragen daarover een bijdrage te leveren en hopelijk reageert onze Iraanse collega, die Scheidsrechter van de maand werd ook.
door Chris van Leeuwen Foto's: Hannie van Leeuwen 9
SPELREGELKAMPIOEN 2005 FUTSAL MAARTVRAGEN Vraag 1 Tijdens de wedstrijd spuwt een speler, staande binnen zijn eigen strafschopgebied, in het gezicht van de tegenstander. De tegenstander stond op dat moment buiten het speelveld. De scheidsrechter stuurt de spuwende speler van het speelveld, waardoor zijn team 5 minuten met een man minder moet spelen, maar tijdens de spelhervatting wordt de bal rechtstreeks in het doel van de spuwende speler geschoten. Hoe zal de scheidsrechter het spel nu laten hervatten, en met hoeveel spelers mag het team van de spuwende speler verder spelen? A. Aftrap na geldig doelpunt, en het bestrafte team mag weer geheel aangevuld worden omdat de 5 minuten straf vervalt na een gemaakt doelpunt. B. Aftrap na geldig doelpunt, en het bestrafte team mag in de hierop volgende 5 minuten niet worden aangevuld. e. Doelworp, en het bestrafte team mag het team in de hierop volgende 5 min. niet aanvullen, mits op reglementaire manier door de tegenpartij binnen deze 5 min. wordt gescoord. D. Scheidsrechtersbal, omdat de overtreding buiten het speelveld plaatsvond kan geen spelstraf worden gegeven, het bestrafte team zal de hierop volgende 5 min. met een man minder moeten spelen, mits er op een reglementaire manier door de tegenpartij binnen deze 5 min. wordt gescoord. Vraag 2 Kunnen de wisselspelers die op de bank zitten, een persoonlijke straf of een spelstraf krijgen? A. Ja, ze maken deel uit van het team, zij kunnen een persoonlijke straf en een spelstraf krijgen. B. Ja, ze maken deel uit van het team, zij kunnen een persoonlijke straf krijgen, maar geen spelstraf, omdat ze niet deelnemen aan het spel. e. Nee, ze maken geen deel uit van het team, want ze zitten op de bank, buiten het speelveld. D. Nee, een wisselspeler kan alleen bestraft worden, indien de wissel definitief beslag heeft gekregen. Vraag 3 Bij welke spelhervattingen binnen het strafschopgebied is het toegestaan dat meerdere spelers zich in dit gebied bevinden? A. Bij een indirecte vrije schop voor de aanvallende partij en de strafschop. B. Bij een inworp en indirecte vrije schop voor de aanvallende partij. e. Bij een indirecte vrije schop voor de aanvallende partij en een scheidsrechtersbal. D. Bij een scheidsrechtersbal en een strafschop.
VELDVOETBAL
b. Het doelpunt wordt toegekend en dus wordt hervat met een aftrap na een geldig doelpunt. c. Het doelpunt wordt afgekeurd en er wordt hervat met een scheidsrechtersbal op de plaats waar de vrije schop werd genomen. d. Het doelpunt wordt afgekeurd en er wordt hervat met een scheidsrechtersbal op de plaats waar de scheidsrechter constateerde dat de bal stuk was. Vraag 2 Op het moment van spelen van de bal door een medespeler staat de spits naar het oordeel van de scheidsrechter strafbaar buitenspel. De bal raakt echter nog een speler van de tegenpartij. De spits trapt de bal vervolgens in het doel. Wat is de spelhervatting en waarom? a. Een aftrap na een geldig doelpunt, omdat de spits de bal via een tegenstander ontving. b. Een doelschop omdat de scheidsrechter het doelpunt afkeurt en de voordeelregel voor de verdedigende partij toepast. c. Een indirecte vrije schop voor de verdedigende partij, omdat de aanvaller de bal in buitenspelpositie ontving. d. Een indirecte vrije schop voor de verdedigende partij, omdat op het moment van spelen de speler volgens de scheidsrechter strafbaar buitenspel stond. Vraag 3 Voor aanvang van de wedstrijd ziet de scheidsrechter dat de doelverdediger van partij A dezelfde kleur kleding draagt als hijzelf. Wat zal hij nu moeten doen? a. Niets, dit is toegestaan. b. De doelman moet van tenue wisselen. c. De scheidsechter moet van tenue wisselen. d. Hieromtrent bestaan geen voorschriften. Vraag 4 Bij een voorzet voor het doel buiten het doelgebied springen een doelverdediger en een aanvaller omhoog om de bal te kunnen spelen. De aanvaller geeft hierbij de doelverdediger een correcte schouderduwen kopt de bal in het doel. Wat beslist de scheidsrechter? a. Hij keurt het doelpunt goed en laat hervatten met een aftrap na geldig doelpunt. b. Hij keurt het doepunt af en laat hervatten met een directe vrije schop wegens duwen van de doelman. c. Hij keurt het doelpunt af en laat hervatten met een indirecte vrije schop wegens ongeoorloofd aanvallen van de doelman. d. Hij keurt het doelpunt af en laat hervatten met een directe vrije schop wegens ongeoorloofd aanvallen van de doelman. Vraag 5 Een indirecte vrije schop moet tijdens het spel worden toegekend voor: a. Een tegenstander discrimineren. b. Gevaarlijk aanvallen. c. Blokkeren. d. Bespuwen van een tegenstander, die binnen het speelveld staat, door een geblesseerde speler die buiten het speelveld langs de zijlijn wordt verzorgd.
MAARTVRAGEN Vraag 1 Er wordt een directe vrije schop genomen. Als de bal enkele meters onderweg naar het doel is hoort de scheidsrechter een knal en constateert dat de bal lek getrapt is. De bal verdwijnt rechtstreeks in het doel. Wat zal de spelhervatting moeten zijn, nadat er voor een nieuwe bal is gezorgd? a. Het doelpunt wordt afgekeurd; de directe vrije schop moet worden overgenomen ..
10
Inzendingen zowel voor futsal als voor veldvoetbal moeten uiterlijk 1 april 2005 in het bezit zijn: LCSjSKK, Pja Havikstraat 4, 6135 ED SITTARD of middels E-mail:
[email protected] In 2005 trachten wij ook meer tekst en uitleg te geven over spelregels en reglementen via onze website: WWW.COVS.NL Opmerking: Alle deelnemers mogen maandelijks slechts éénmaal hun bijdrage inzenden.
MOEILIJKE SPELREGELVRAGEN In het afgelopen jaar 2004 heeft weer een groot aantal enthousiaste scheidsrechters en vele anderen meegedaan aan het oplossen van de spelregelvragen voor het veldvoetbal in dit blad. Een ongekend groot aantal deelnemers, 19 om precies te zijn, haalde de volle buit binnen met de maximum score. Door loting zal één van hen als uiteindelijke winnaar te voorschijn komen. Waren de vragen dan zo gemakkelijk in het afgelopen jaar? Ja, dat leek misschien wel zo, maar er zaten toch enkele vragen bij, die menigeen hoofdbrekens kostten. Enkele collega's hebben dan ook aan de LCS gevraagd om de probleemgevallen nader toe te lichten. Aangezien de huidige Handleiding voor Scheidsrechters, gelet op de wijzigingen, niet altijd houvast biedt, volgt hieronder een overzicht van de meest voorkomende fouten of misverstanden. Vraag 5 januari Welke straffen staan er voor het spuwen naar een medespeler? a. Directe vrije schop + een waarschuwing door het tonen van de gele kaart. b. Directe vrije schop + het wegzenden door het tonen van de rode kaart. c. Indirecte vrije schop + een waarschuwing door het tonen van de gele kaart. d. Indirecte vrije schop + het wegzenden door het tonen van de rode kaart. Het juiste antwoord is d. Toelichting: een overtreding tegenover een medespeler of tegen een official (scheidsrechter of assistent) levert altijd een indirecte vrije schop op, mits de overtreding binnen het speelveld gebeurt en de bal in het spel is. De persoonlijke straf is in een dergelijk geval veldverwijdering. Zie ook vraag 4 van februari (antwoord dl. Vraag 5 april Een aanvaller wordt net buiten het strafschopgebied door een verdediger bij het shirt gegrepen, op het moment dat hij deze wil passeren. De aanvaller weet zich 1 meter binnen het strafschopgebied los te rukken, maar komt daardoor ten val en verliest de bal. De scheidsrechter fluit af. Wat zal hij nu moeten beslissen? a. Laten hervatten met een strafschop. Hij zal aan de verdediger een waarschuwing geven door het tonen van de gele kaart.
b. Laten hervatten met een directe vrije schop. Hij zal aan de verdediger een waarschuwing geven door het tonen van de gele kaart. c. Laten hervatten met een strafschop. d. Laten hervatten met een directe vrije schop. Het juiste antwoord is a Toelichting: Het vraagstuk is hier: moet de vrije schop nu genomen worden op de plaats waar het vasthouden begint, of op de plaats waar het vasthouden eindigt? De KNVB heeft aan zijn scheidsrechters in het betaald voetbal de uitdrukkelijke richtlijn meegegeven om in een dergelijke situatie de aanvallende partij niet te benadelen. Anders gezegd om de verdedigende partij niet te bevoordelen door de spelhervatting met een directe vrije schop buiten het strafschopgebied. Vasthouden is één langere handeling, die dus bestraft wordt met een directe vrije schop of strafschop op de plaats waar het vasthouden eindigt; in dit geval dus binnen het strafschopgebied. De spelstraf is derhalve een strafschop. De waarschuwing is op zijn plaats, omdat er geen doelrijpe kans om zeep wordt geholpen (dit is niet in de vraagstelling aangegeven). Als de scheidsrechter na een dergelijke overtreding de voordeelregel toepast en een aanvaller komt daardoor ongehinderd in scoringspositie, maar schiet de bal vervolgens naast het doel, dan kan niet alsnog terug gefloten worden om de bal op de stip te leggen. Er wordt dan een doelschop toegekend. De persoonlijke straf voor vasthouden wordt uiteraard achteraf toegekend. Zie vraag 5 van mei (antwoord a).
Vraag 1 mei Net buiten het strafschopgebied mag een verdediger een directe vrije schop nemen. Om de bal doelbewust op zijn eigen doelverdediger terug te kunnen spelen, wipt deze verdediger de bal met zijn voet omhoog en kopt hem vervolgens terug naar zijn eigen doelman. De doelverdediger, die zich in zijn eigen strafschopgebied bevindt, pakt de bal niet in zijn handen, maar trapt hem direct naar voren. Wat beslist de scheidsrechter? a. Niets, hij laat doorspelen. b. Indirecte vrije schop op de plaats waar de verdediger de bal voor de tweede maal speelde (kopte). c. De directe vrije schop moet worden overgenomen. De verdediger ontvangt een waarschuwing door het tonen van de gele kaart. d. Indirecte vrije schop op de plaats waar de doelverdediger de bal trapte. Het juiste antwoord is c. Deze vraag gaf ruim aanleiding tot discussie. Toch staat het antwoord op deze vraag in de Handleiding voor Scheidsrechters Veldvoetbal op pagina 91, 2de alinea. De essentie van de vraagstelling is duidelijk dat de bewuste verdediger doelbewust een truc uithaalt tijdens het nemen van een vrije schop. Dit feit moet worden bestraft met een persoonlijke straf wegens onsportief gedrag, maar de vrije schop (direct of indirect) moet worden overgenomen. Het maakt verder niet meer uit op welke wijze deze truc wordt uitgehaald. Vraag 2 De doelverdediger duwt een aanvaller, die zich in de netruimte bevindt de bal in diens gezicht. De bal gaat daarbij
niet geheel over de doellijn. De scheidsrechter onderbreekt het spel en zendt de doelverdediger van het speelveld door het tonen van de rode kaart. Hoe wordt het spel hervat, nadat er een nieuwe doelman in het veld is gekomen? a. Met een aftrap na geldig doelpunt, indien het contact achter de doellijn plaatsvond. b. Met een hoekschop, indien het contact achter de doellijn plaatsvond. c. Met een scheidsrechtersbal, indien het contact achter de doellijn plaatshad. d. Met een strafschop. Het juiste antwoord is d. Deze regeling is al enige tijd geleden gewijzigd. Het gaat in deze vraag om een contactovertreding, waarbij het contact buiten het speelveld plaatsheeft, maar de bal die het contact maakt blijft in het spel. Op grond hiervan kan er in dit geval toch een spelstraf gegeven worden, in dit geval dus een strafschop. Anders wordt het natuurlijk als de bal wel geheel de doellijn passeert. In bovenstaande vraag moet dan een doelpunt toegekend worden, of een hoekschop indien diezelfde overtreding naast het doel plaats zou vinden. Immers, de in het spel zijnde bal gaat eerst over de doellijn (is dan uit het spel) en vervolgens vindt de contactovertreding plaats. Blijf uw vragen inzenden, ook al zit u er eens een (paar) keer naast. Voor vragen of nadere toelichting op de vragen of de antwoorden kunt u na de inzendtermijn altijd contact opnemen met de LCS.
11
Masterplan arbitrage en 'Club'-scheidsrechters In regio Oost is gestart met het betrekken en informeren van verenigingsscheidsrechters bij de arbitrage in deze regio. Tijdens een geanimeerde avond in Hellendoorn wist Fred Sterk de aanwezigen te boeien met een lezing over de scheidsrechter zelf. De aanwezigen werd een aardige spiegel voorgehouden van wat zij al wekelijks bij zichzelf tegenkomen tijdens het fluiten van voetbalwedstrijden voor de eigen club. De kenmerken met betrekking tot hun eigen integriteit en persoonlijkheid binnen de lijnen, die door de meeste aanwezigen werden herkend, gaven een levendige stof tot discussie. Ook werden veel praktische vragen aan de ervaringsdeskundige gesteld. De aanwezigheid van burgemeester Overbeke van Hellendoom onderstreepte het belang van een goede arbitrage op de velden. Enerzijds, zoals de burgemeester aangaf, is de scheidsrechter de bewaker van de waarden en normen waarbinnen mensen met elkaar (leren) omgaan in een maatschappelijk bestel, terwijl anderzijds zij ook de deskundige zijn om het overschrijden van deze grenzen te hanteren. En dat zou zich juist niet behoren te beperken tot de lijnen van het voetbalveld. De maatschappij kan leren van de wijze waarop scheidsrechters aan anderen leren op een juiste wijze met elkaars grenzen om te gaan. Een kundigheid die in een te verbreden kader zou kunnen worden gebruikt. Zelfs binnen de wijze waarop de inwoners van de gemeente Hellendoom met elkaar verkeren. De tweede avond met scheidsrechters uit de regio Enschede werd op even enthousiaste wijze aangestuurd door Eric Braamhaar, die
12
uit zijn eigen optiek de problemen wist te belichten die je als scheidsrechter niet kunt ontlopen. Soms lijk je dan even de grip kwijt te zijn op een wedstrijd, maar je blijft wel degelijk in staat de omgevingsfactoren die inwerken op de wijze waarop ieder het op zijn eigen wijze beleeft, aan te pakken en om te buigen. Daarmee onderstreepte hij de stelling van Fred Sterk dat het kennen van de eigen persoonlijkheid een belangrijk vertrekpunt is. Tevens werd het belang van een goede conditie en spelregelkennis op beide avonden aangehaald. Dat nog niet alle verenigingsarbiters wat moeilijker spelregels beheersten, bleek beide avonden uit een spelregelspel waaraan de hele zaal deelnam. Na drie opwarm vragen had binnen zeven vragen de slagroomtaart al een bestemming. Sneller krijg je een zaal niet plat, maar tevens namen de scheidsrechters zich voor ook eens een spelregelboek te lezen. Rob de Visser, regiocorrespondent Oost. Foto: Studio Rob de Visser
r
Zeeuw in Irak zorgt voor sportverbroedering Gert Jan Wisse uit het Zeeuwse Koudekerke, lid van de groep Walcheren, heeft een dubbele missie volbracht. Was hij al eerder een half jaar in Egypte, nu werd de 37 -jarige sportman uitgezonden naar het met de naweeën van onderdrukking levende Irakezen, om daar als marechaussee een nieuw op te leiden politiemacht te begeleiden en te monitoren. Vrouw Caroline en de kinderen van 3 en 5 jaar achterlatend, toog hij min of meer gedwongen naar Irak. Dat de ene vredesmissie de andere niet is bleek al direct bij aankomst. "Alle lichten van het vliegtuig en omgeving gingen uit, terwijl we in het donker onze weg moesten zoeken. De enorme vlammen in de verte van de nog steeds in brand staande oliebronnen, deden ons inzien dat de vrede nog lang niet helemaal aanwezig was.
a een lange busreis werd de stad As Samawah, die ongeveer tweehonderd kilometer ten zuiden van Bagdad ligt, bereikt. De collega's die al ter plekke waren, zorgden ervoor dat zij opgevangen werden, terwijl lokale gebruiken van de plaatselijke inwoners aan Gert Jan werden uitgelegd. Bij een temperatuur, die inmiddels veertig graden Celsius was, gingen de manschappen zich voorbereiden op hun missie. Dat Gert Jan zijn missie zeer serieus nam, bleek uit het feit dat hij uit voorzorg zijn scheidsrechtersplunje in de bagage had gedaan. Een missie die niet alleen bestond uit werk maar waarbij - ondanks de cultuurverschillen - over sport hetzelfde wordt gedacht.
N
In het kader van sportverbroedering werd een wedstrijd gespeeld van in Irak gelegerde mariniers en een team van As Samawah. Het niveau van de mariniers was gelijk aan dat bij ons in de hoofdklasse en betaalde A-jeugd. Het plaatselijke team werd vooraf afgeschilderd als 'die zullen we voetballes geven', maar na een 6-0 ruststand werd de wedstrijd afgesloten met een 11-0 zege voor de Irakezen. DUidelijkwas dat de Irakezen goede voetbalkwaliteiten hebben. Een afgeladen tribune met 5000 supporters beloonde de beslissingen van Gert Jan herhaaldelijk met langdurig applaus. Ondanks het feit dat op elke 50 meter een zwaarbewapende militair op de bovenste ring van het stadion stond, was de stemming binnen de lijnen zeer goed en sportief.
Voetbal in Irak
Diplomatiek overleg De wedstrijd werd niet zomaar toebedeeld aan onze fluitende marechaussee. Hier ging wel degelijk diplomatiek overleg aan vooraf. De voorzitter van de Irakese voetbalbond wilde een landgenoot de wedstrijd laten leiden, maar (in overleg om dan de assistenten uit hun vaderland te laten fungeren), ging men na de belofte dat de volgende partij Gert Jan als assistent zou optreden, overstag en was hij in Irak even een International Referee. Op een veld dat in Nederland zeker niet aan de eisen zou voldoen, gras was nauwelijks te zien en de doelen waren niet meer dan verroeste objecten, werd duidelijk dat ondanks oorlogen, bezettingen en onderdrukking, sport te allen tijde verbroedert. Vooraf aan de wedstrijd kwamen vele hoogwaardigheidsbekleders, de spelers en leiding zoals gebruikelijk bij internationale wedstrijden, iedereen de hand schudden waarbij de nodige nationale souvenirs werden uitgewisseld. Na de wedstrijd was het niet zoals hier, een heerlijk verfrissend bad,
een uitnodiging door het bestuur, maar je in een kogelvrij vest hullen en maken dat je weer op de Nederlandse basis komt. Eervolle uitnodiging Dat Gert Jan Wisse een sterke indruk maakte als scheidsrechter, bleek uit de uitnodiging om een wedstrijd in de Irakese nationale competitie te leiden tussen de teams van As Samawah en Basra, die wat je hier noemt, een derby zou zijn. Graag had hij die invitatie aangenomen, maar de Nederlandse commandant kon moeilijk een heel peloton mariniers laten opdraven om zijn veiligheid te waarborgen. Gert Jan fluit al zo'n tien jaar in de zaterdagcompetitie en heeft - ondanks ploegendienst - de tweede klasse weten te behalen. Door het beheersen van de Arabische taal, had hij geen problemen in Irak maar ook in de vaderlandse competitie heeft dat zijn voordelen omdat er steeds meer allochtonen hier hun sport beoefenen. Nu hij weer voet op Nederlandse bodem heeft gezet, kan hij weer tijd vrij maken voor zijn hobby hier als scheidsrechter, zijn verzameling oude prentbriefkaarten van Koudekerke, het bezoeken van de clubavonden van Walcheren, waar hij ook ooit deel uitmaakte van het spelregelteam. Een fijne ervaring rijker, wetende dat sport overal ter wereld boven alles staat, kijkt hij terug op een in alle opzichten geslaagde missie. Walter Lucassen.
13
IN MEMORIAM De Haagse Scheidsrechtersvereniging meldt het overlijden van haar lid WIM SCHUTTE, die sinds 1 april 1958 lid was van de HSV. In de leeftijd van 89 jaar is overleden KOOS NIJDAM, in leven lid van de scheidsrechtersvereniging Groningen.
REGIO NIEUWS Elders in deze rubriek staat opnieuw het nieuwe adres van de rubriek Regionieuws. Omdat vanaf 31 maart a.s. de post niet meer zal worden doorgezonden is dit dus de laatste keer. Post die vanaf die dag nog op mijn oude adres binnenkomt gaat dus verloren. Waarvan akte!
ADRESWIJZIGING
NIEUWE WEBSITE AMATEURSCHEIDSRECHTERS
Sinds 1 januari is een nieuwe website in de lucht die zich richt op amateurscheidsrechters. Het doel van deze site is meer respect te kweken voor en meer inzicht te krijgen in het wel en wee van de amateurscheidsrechter. Centraal staan de wedstrijdverslagen van scheidsrechters zelf. Iedere scheidsrechter kan zijn of haar bevindingen kwijt. Daarnaast vindt men er diverse tips over gezondheid, columns, spelregels en nieuwsberichten. In de rubriek 'De fluit van de week' worden mensen in het zonnetje gezet. Ook vindt u er diverse links. Kortom, ga maar eens naar www.amateurscheidsrechter.nl.
eniging Deventer waar hij tot erelid werd benoemd, maar verhuisde naar Ameland. Hij is in het bezit van een aardige staat van dienst als scheidsrechter, assistent-scheidsrechter betaald voetbal, COVS-bestuurder, KNVB-docent, rapporteur, etc. etc. De loco-burgemeester somde nog meer verdiensten op en liet aan een totaal overdonderde Vloedgraven weten dat hij benoemd was tot lid in de Orde van Oranje Nassau. OPROEP BESTUURSLEDEN
De Scheidsrechtersvereniging Roosendaal komt op de algemene ledenvergadering in oktober in zwaar weer. Het complete dagelijks bestuur heeft te kennen gegeven zijn werkzaamheden dan te beëindigen. Bij het uitbrengen van de laatste nieuwsbrief hadden nog steeds geen leden gehoor gegeven aan de oproep van het bestuur. Leden die het tot nu toe hun bestuur het niet altijd even makkelijk gemaakt hebben, krijgen nu de kans het roer over te nemen. De oproep geschiedt al in een vroeg stadium, zodat de kandidaat-bestuurders vast mee kunnen draaien bij de vergaderingen van het bestuur.
OVERDONDERD
Op de zaterdagavond van het Groningse weekend op Ameland zagen de aanwezigen ineens de loco-burgemeester binnenkomen met in zijn kielzog een stoet familie van Gerard Vloedgraven. Gerard was in het verleden lid van de scheidsrechtersver-
Deze editie van Regionieuws werd gemaakt door: Will Stevens (West 11), Walter Lucassen (Zuid I), Pieter-Jan Janssen (Zuid 11), Bert Zwols (Noord), Rob de Visser (Oost), Jan Kieftenbeid (West I) en Dick van den Hooff.
80 JAAR JONG De scheidsrechtersvereniging Gorinchem bestaat dit jaar tachtig jaar. Er wordt geen groot feest gegeven. Wel wordt op 7 april a.s. een oudejaarsavond gehouden met oliebollen, een hapje en een drankje. Ook wordt in dit kader op 4 juni a.s. het NKveldvoetbal van de COVS georganiseerd.
INFORMATIEGIDS WEST I In navolging van het district West II heeft
ook West I een informatiegids uitgebracht. Men heeft de gids van West II als basis gebruikt en er vervolgens wat wijzigingen in aangebracht. De lay-out van Ben van Maaren uit Gouda bleef overeind. In de gids vindt men naast algemene informatie over de COVS de gegevens van alle lidverenigingen uit het district. De gids wordt samen met een editie van de Scheidsrechter uitgedeeld tijdens een slotavond van een BOScursus. De eerste druk is al op en de tweede is nu in herdruk. SPORTMAN
VAN HET JAAR
De 70-jarige scheidsrechtersvereniging Gouda heeft een bijzonder lid in haar gelederen: Kevin Blom. Tijdens het Goudse sportgala in de plaatselijke schouwburg werd hij uitgeroepen tot sportman van het jaar. Dit seizoen staat hij voor het eerst op de A-lijst van het betaalde voetbal en haalde direct de UEFA-status. SPELEN MET SPELREGELS In Zuid I heeft de groep De Langstraat haar
medewerking verleend aan de test om een nieuwe vorm van spelregelwedstrijden te
LET OP LET OP SPELREGELKENNIS
Dat kampioenen niet altijd de hoogste score behalen blijkt uit het feit dat De Langstraat in de voorronde voor COVSteams in Eindhoven meer punten haalde dan landskampioen Roosendaal in Arnemuiden. Het team van De Langstraat plaatste zich voor de districtsfinale. De persoonlijke winnaar RoeI van der Werff maakte deel uit van het winnende team. Bij de voorronde in Arnemuiden werd Roosendaal de winnaar. JUBILEA IN ALMELO
Zoals Herman Finkers al treffend opmerkte is er in Almelo altijd wat te doen. Soms staat het stoplicht op rood maar soms springt het op groen. Tijdens de jaarverga-
14
dering van de scheidsrechtersvereniging wilde COVS-Oost voorzitter Henk Poffers drie spelden uitreiken aan enkele jubilarissen. Voor 25 jaar trouwe dienst waren dit Henk Hollegien en Henk Borkent en voor 50 jaar Wim Bron. Geen van deze drie jubilarissen was echter aanwezig, zodat SAOvoorzitter Temmink toezegde bij een eerstvolgende gelegenheid de spelden aan de heren te zullen uitreiken. Wel kon hij een speld opprikken bij Johan Klos die het 25jarig lidmaatschap had weten te voltooien.
ADRESWIJZIGING REGIOCOÖRDINATOR Het adres van de Regiocoördinator is: D. VAN DEN HOOFF POSTBUS 142 1230 AC LOOSDRECHT. De telefoonnummers zijn als volgt: Thuis: 035 - 5827121 Mobiel: 06 - 53377192 Fax: 0343 - 415958.
En bedenk goed al doe je het nog zo goed, het zal maar door een enkeling worden gewaardeerd. De discussie over normen en waarden in de scheidsrechterij is iets wat ons allen aangaat. Passief langs de zijlijn staan werkt niet. Bij de minste tegenslag gooien mensen het bijltje er maar bij neer. Maar vergeet niet, het is juist de kunst om deze tegenslagen het hoofd te bieden en er tegen te knokken om te laten zien wie de sterkste is. Wilt u goed aan de start verschijnen? Kom dan regelmatig trainen bij uw eigen scheidsrechtersvereniging. De KNVB heeft een nieuw protocol opgesteld voor en over spreekkoren. Wat is het dan toch mooi om naar schaatsen te kijken, ontspannen, een blaaskapel die de maat bepaalt naast het roepen van namen. Mijn mening is dat emoties getoond mogen worden, maar denk aan normen en waarden.
toetsen op haalbaarheid en uitvoering. Veel groepen uit het district waren naar Waalwijk gekomen om getuige te zijn van een geslaagde proef. Voor iedereen was het duidelijk dat een spelregelwedstrijd in deze vorm zeer interessant is voor zowel deelnemers als publiek en organisatie. Voordelen zijn: gelijkgestelde vragen, iedereen dezelfde kansen, geen juryleden, snelle administratie en een korte tijdsduur. Iedereen was het erover eens
dat het een leuke wedstrijd was, waarin alleen de antwoorden wat uitgebreider mogen zijn. De spelregelcommissie Zuid I zal de wedstrijd om de supercup, die daar nog steeds gespeeld wordt, ook in deze vorm laten verspelen. De commissie Wals die hieraan ten grondslag heeft gelegen kan met tevredenheid constateren dat haar visie en inzet niet voor niets zijn geweest.
WINNAARS SPELREGELKAMPIOEN Op 29 januari 2005 werd in Eindhoven de loting verricht voor de Spelregelkampioenen
Veldvoetbal Zij behaalden de maximale score: J. van Alebeek (Rosmalen), L. Beurden (Oen Bosch), C. Biemans (Oen Bosch), W. Boeren (Huizen), J. Cardol (Kreileroord), G. Dekker (Tuitjenhorn), Th. Ouyts (Oen Bosch), B. Janssen (Hilversum), H. de Jong (Blaricum), W. Lameijer (Hilversum), A. Lensink (Huizen), H. Moensi (Oen Bosch), A. Schaap (Oen Helder), W. Steenvoorden (Blaricum), J. Torres Mendoza (Hilversum), O. Visser (Bussum), CA v.d. Werf (Bussum), A. de Wolff (Schiedam), C. Zoutwelle (Den Bosch).
Futsal Zij behaalden de maximale score: L. Heuts (Brunssum), W. Versluis (Geleen), B. Weijers (Oirsbeek).
Antwoorden 2004: Veldvoetbal Januari Februari Maart April Mei Juni September: November:
lB, 2B, 3B, 4A, 50 lB, 2C, 30, 40, 50 1 C, 20, 3C, 4A, 5A 10, 2B, 3C, 4C, SA IC, 2C, 3C, 4A, 5A 1 B, 2C, 3C, 4B, 50 IC, 2C, 3B, 40, 50 IC, 2A, 30, 4C, 5A,
Futsal 10, 2C, lB, 20, lA, 2C, lB, 20, lB, 20, 1B, 20, IC, 2B, 10,20,30
3C 3C 3C 3B 3A 30 3B
Resterende winnaars 2004:
Officieel orgaan van de Centrale Organisatie van Voetbalscheidsrechters. Hoofdredacteur: Chris van Leeuwen, Koers 31, 1276 GP Huizen (NH). Telefoon 035 - 525 15 64 Fax: 035 - 526 90 28 E-mail:
[email protected] (fax en e-mail alleen voor redactie) Redactiecommissie: Theo Solen, voorzitter. Telefoon 0572 - 381552 Fax 0572 - 382625 D. van den Hooff, coördinator Regio Nieuws Jaap van der Reijden, Japuradreef 113, 3563 ES Utrecht Telefoon 030 - 2 615 123 Fax030-2615817 E-mail:
[email protected] redacteur en vormgever Redactie-adres: G.A. Zwols Torflang 120,7824 XZ Emmen Telefoon 0591 - 620 839 mobiel 06 - 5377 4897 e-mail:
[email protected] Redactieraad: Dick van den Hooff, (Regio Nieuws), Postbus 142 1230 AC Loosdrecht Telefoon 035 - 5827121, mobiel 06 - 53377192 fax 0343 - 415958 Ser! Zwols (Noord), Torflang 120, 7824 XZ Emmen, Telefoon + fax 0591 - 62 08 39. Rob de Visser (Oost) Nijenkerckerstraat 42 7482 ZZ Haaksbergen Telefoon 053 - 5723749 Jan Kieftenbeid (West I) Floraronde 288, 1991 LG Velserbroek Telefoon 023 - 5387761 e-mail:
[email protected] Will Stevens (West 11), Victoriagang 129, 2719 CW Zoetermeer, Telefoon 079-3614191. Walter A. Lucassen (Zuid I) Zandschel 7, 4871 JS Etten-Leur. Telefoon 06 - 40189417 e-mail:
[email protected] Pieter-Jan Janssen (Zuid 11) Schoutenring 21 5981 DW Panningen Telefoon 077 - 306 16 59 e-mail:
[email protected] Adreswijzigingen: Voor niet-leden: Wim van Dijk, Wibautlaan 19,4386 EC Vlissingen E-mail:
[email protected] Telefoon: 06 - 21544395. Fax: 084 -7302569 Adreswijzigingen voor COVS-Ieden alleen doorgeven via secretaris van de groep.
September 2004: Veldvoetbal: T. Akturan (Oen Bosch) - W. van der Horst (Oen Bosch) - H. de Jong (Blaricum) Futsal: R. Platvoet (Oldenzaal) - G. Smid (Assen) - B. Weijers (Oirsbeek)
Abonnementen voor niet-COVS- leden: euro 16.50 per jaar. Losse nummers: euro 1,65
November 2004: Veldvoetbal: C. Braken (Veghel) - J. Cardol (Kreileroord) - G. van Oeuzen (Schiedam) Futsal: W. Versluis (Geleen) - R. Platvoet (Oldenzaal) - J. Fokkens (Zuidlaren)
Centrale Organisatie van Voetbalscheidsrechters Secretaris: J. Lahuis De Mulderij 128,7772 HK Hardenberg Telefoon 0523 - 26 01 36 Fax 0523 - 272799 E-mail:
[email protected]
Antwoorden 2005 Veldvoetbal: Januari: 10, 2B, 3C, 40, 5B Futsal: Januari: 1B, 2B, 3A
Druk: Hoonte Sosch & Keuning - Utrecht ISSN: 0166-9095
15
r!
COVS-ARTIKELEN De collectie COVS-artikelen is gewijzigd. Er is een prachtige nieuwe stropdas ontworpen, uitgevoerd in blauwen geel met heel sierlijke Vrouwe Justitia en de bekende fluit. Een juweeltje om te dragen! Ook de bordeauxrode stropdas is nog verkrijgbaar. De COVS heeft een spelregelvragendiskette. Op de diskette staan 150 mondelinge vragen, 100 schriftelijke vragen, 50 quizvragen, 50 futsalvragen en 50 mondelinge jeugdspelregelvragen. In het assortiment zijn de fairplaymouwemblemen van de COVS voorradig.
Deze duidelijke COVS-profilering zou iedere scheidsrechter zichtbaar moeten dragen. Een nieuw artikel is de exclusieve COVS-wijn. Voor kwaliteit van de arbitrage in Nederland. Deze voortreffelijk wijn kost slechts euro 7,50. Te bestellen bij D. Onrust, telefoon 030 6061189 en afspreken hoe de wijn wordt afgehaald!
COVS-pen met inscriptie 'Met de COVS is de scheidsrechter een echte teamspeler'
De prijzen van de artikelen VOOR GROEPEN Stropdas (bordeauxrood) Stropdas (blauw) Stropdas (geel) COVS-wijn COVS-pen Spelregeldiskette Mouwembleem
zijn: euro 8,00 euro 13,50 euro 13,50 euro 7,50 euro 4,50 euro 4,50 euro 2,00
VOOR PARTICULIEREN Stropdas (bordeauxrood) euro 8,00 Stropdas (blauw) euro 13,50 Stropdas (geel) euro 13,50 COVS-wijn euro 7,50 COVS-pen euro 4,50 Spelregeldiskette euro 4,50 euro 2,30 Mouwembleem Bestellen door het verschuldigde bedrag over te maken op giro 1.416.444 ten name van COVS-bondsartikelen, Nieuwegein. Prijzen zijn INCLUSIEF verzendkosten! D. Onrust, Iepstraat 22, 3434 AS Nieuwegein Telefoon en fax: 030 - 6061189 Mobiele telefoon: 06 - 22833566 E-mail:
[email protected]
COVS-FOLDER GEEFT UITGEBREIDE INFORMATIE Met de COVS is de scheidsrechter een echte teamspeler. Dit is de titel van een kleurige COVS-brochure die handzame informatie geeft over wat de COVS biedt, zoals belangenbehartiging, juridische bijstand en contacten met andere organisaties in de (voetbal)sport. Ook wat de COVS voor ogen staat, te weten om in overleg met de KNVB te komen tot reële onkostenvergoedingen, aantrekkelijke randvoorwaarden en kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van de arbitrage. Dit en nog meer belangrijke informatie maakt deze brochure tot een belangrijk onderdeel van het wervings- en propagandamateriaal van de COVS. De brochure is GRATIS te bestellen bij de landelijk secretaris J. Lahuis, telefoon 0523-260136. E-mail:
[email protected]