!"
2
INHOUD Voorzi&er Bestuur Museum over Jan Kubis Einde van de Praagse lente Samen... in hun voetsporen Stedenbanden Cultuur Literatuur Agenda
Foto voorpagina:
3 4 5 6 8 9 11 16 18
Villa Tugendhat in Brno. Zie Cultuur op pagina 11. Foto: Daniel Fišer
Kopij voor de nieuwsbrief van september kan tot 10 september worden ingeleverd bij de redacNe. Graag digitaal en indien mogelijk voorzien van een losse foto. COLOFON Ahoj!, de ledenbrief van de VNTS, verschijnt Nen keer per jaar. In juli en december is er geen ledenbrief. Uitgever: VNTS, Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Redac5e-‐adres: Ahoj, Kleefsehoek 220, 6711 SJ Ede Tel. 0646 322097, E-‐mail:
[email protected] Adverten5es: AdvertenNetarieven kunnen worden opgevraagd bij de redacNe. Bestuur: Gert Bosscher, voorzi&er Calvercamp 29, 1141 RT Monnickendam E-‐mail:
[email protected]
Bert Marcus, secretaris Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Tel. 0628 048408, E-‐mail:
[email protected] Joost Koch, penningmeester E-‐mail@
[email protected] Ingeborg Kriegsman, communicaNe E-‐mail:
[email protected] Bozena Kooy-‐Volfova, evenementen E-‐mail:
[email protected]
Contribu5e: Lidmaatschap loopt per kalenderjaar: A-‐leden (alleenstaanden): € 27,50 G-‐leden (gezin): € 35,00 Buitenlandleden: € 38,50 Donateurs (organisaNes): min. € 45,00 Opgeven als lid of donateur via de website of schribelijk naar de ledenadministraNe. Opzeggen uitsluitend schribelijk voor 1 november van het lopende jaar. Drukwerk: Print Service Ede, Ede
Ledenadministra5e: Bozena Kooy-‐Volfova, Salamander 130, 1187 BS Amstelven E-‐mail:
[email protected]
© Copyright: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, internet of welke andere wijze dan ook, zonder toestemming van de uitgever. ISSN: 1383-‐0899
3
VOORZITTER Beste VNTS-‐vriend(inn)en, Een paar dagen terug reed ik vanuit Noord-‐Holland naar het zuiden van het land en werd me ervan bewust dat de vakanNeperiode voor veel mensen al weer voorbij is. Na een koele start van de zomer, niet alleen in Nederland maar ook in Centraal-‐Europa, hebben we het geweten. Toptemperaturen in de natuur, waarvan je op een nevelige herfstdag soms droomt. Ik hoop dat u ervan heeb genoten, en wie weet wat er dit jaar nog komt. Naast een verblijf in de bergen van Noord-‐Bohemen hebben we kunnen genieten van de natuur en cultuur in Centraal-‐Bohemen, onder andere in Kutna Hora. Bij het bezichNgen van de inmiddels volledig gerestaureerde stad kun je je een beeld vormen van de welvaart in deze regio enkele eeuwen geleden. We waren hier een paar nachten te gast bij ons vroegere collega bestuurslid Bert van ’t Hoenderdaal. Fijn te merken dat hij zijn draai daar heeb gevonden. Dat de temperaturen Njdens ons verblijf opliepen tot 37 graden kunnen we Bert niet aanrekenen. Inmiddels is ook het VNTS-‐bestuur al weer bijeen geweest om plannen te maken voor de rest van het jaar. De eerstvolgende acNviteit die u van ons mag verwachten is natuurlijk de najaarsbijeenkomst. We denken aan zaterdag 9 november. Zodra de afspraken over locaNe en organisaNe zijn bevesNgd leest u meer hierover in Ahoj, op de website en op Facebook. We zijn weer in de lucht met de website van de VNTS. De eerste pagina’s zijn beschikbaar, aan de verdere invulling wordt gewerkt. Een van de onderwerpen die aan de orde kwam bij de bespreking van onze digitale media is de aanlevering van kopij voor Ahoj. Natuurlijk ontvangen we graag uw bijdragen, meningen, ervaringen en indrukken in onze ledenbrief. De redacNe stelt het erg op prijs als u deze bijdragen in digitale vorm wilt aanleveren. Het vereenvoudigt de werkzaamheden bij de samenstelling van een nieuwe Ahoj aanzienlijk. Ik wens u veel genoegen bij het overdenken van uw vakanNe ervaringen. Komen Tsjechie en / of Slowakije hierbij ter sprake, breng dan de VNTS eens onder de aandacht. Er is nog plaats voor nieuwe leden! Ik wens u veel leesplezier in deze Ahoj!
4
BESTUUR Website VNTS
De voorlopige website van de VNTS is online en wordt de komende Njd zoveel mogelijk uitgebreid naar een volledige website. We ondervinden hierbij nog enkele problemen, maar hopen deze technische hobbels zo spoedig mogelijk te nemen. De inlogmogelijkheid, waarbij u uw eigen gegevens kunt inzien en wijzigen, komt volledig te vervallen. Dit bleek de oorzaak te zijn van het virus. Controleert u voor alle zekerheid uw eigen computer met een virusscanner in het geval u in juni jl. nog heeb geprobeerd om in te loggen. Adreswijzigingen e.d. kunnen nu per e-‐mail worden doorgegeven, alle informaNe staat op de website. Overigens vindt u ook alle adressen van het bestuur in het colofon van deze Ahoj!.
E-‐mailadressen (herhaalde oproep)
In verband met de vakanNeperiode hebben slechts enkele mensen gereageerd op deze oproep, dus proberen we het nog een keer om ons bestand zo compleet mogelijk te krijgen. Op het moment dat de website niet meer bereikbaar was, werd opnieuw duidelijk hoe belangrijk het is dat wij e-‐mailadressen hebben van onze leden. Degenen die dit al aan het bestuur hadden doorgegeven, zijn per e-‐mail op de hoogte gebracht. Er kwamen echter ook veel berichten terug met de melding dat het e-‐ mailadres niet meer bestond. Opnieuw dus de oproep om uw e-‐mailadres door te geven aan de redacNe van Ahoj! -‐
[email protected].
Facebook
Kijkt u ook af en toe op onze Facebook pagina? Hier worden ook evenementen en nieuwsberichten door niet-‐leden op geplaatst. De Facebook pagina is toegankelijk voor iedereen die Tsjechië en Slowakije een warm hart toedraagt.
Rec5fica5e
Naar aanleiding van het interview met de heer Tomka, gepubliceerd in Nieuwsbrief 289 van juni jl., kregen wij bericht dat een verkeerde versie is geplaatst. De wijzigingen zijn niet van dien aard dat een herplaatsing noodzakelijk is, maar mocht u de juiste versie willen lezen dan kunt u pdf-‐bestand opvragen bij de redacNe. Wij proberen deze versie ook op onze website te plaatsen, maar gezien enige technische problemen is het niet zeker of dit gaat lukken.
5
Museum over Jan Kubis In Dolni Vilemovice is in juni een museum geopend ter gelegenheid van de 100ste geboortedag van Jan Kubis. Het museum is gevesNgd in zijn geboortehuis. Kubis werd op 24 juni 1913 geboren in Dolni Vilemovice, in Moravie. Hij was in 1942 betrokken bij de moordaanslag op Reinhard Heydrich. Dolni Vilemovice is trots op Jan Kubis, die zijn leven waagde voor het vaderland. Hij wist in eerste instanNe Engeland te bereiken, waar hij een speciale training onderging, voor hij deel uitmaakte van OperaNe Anthropoid. Samen met enkele andere parachuNsten werd hij vervolgens gedropt boven zijn vaderland. In 2012 werd al hulde aan hem gebracht op 18 juni, de dag dat hij 70 jaar geleden was bezweken aan zijn verwondingen. Bij de aanslag op Reinhard Heydrich, op 27 mei 1942, gooide Jan Kubis de speciaal geprepareerde anN-‐tank granaat naar de auto. Enkele dagen later bezweek Heydrich aan zijn verwondingen. Als reacNe daarop werden de dorpen Lidice (Centraal Bohemen) en Lezaky (Oost Bohemen) met de grond gelijk gemaakt. De inwoners werden afgevoerd en gedood. Meerdere parachuNsten zaten uiteindelijk ondergedoken in de Sint-‐Cyrillus en Sint-‐Methodiuskerk aan de Resslova Ulice in Praag. Ze werden verraden en aangevallen door de Duitsers. Enkelen van hen konden zelfmoord plegen voor de Duitsers hen te pakken kregen. Jan Kubis was bewusteloos geraakt Njdens een granaatexplosie en overleed later aan zijn verwondingen. Na de dood van deze mannen werden tal van mensen uit hun omgeving en familie opgepakt en terechtgesteld. In Dolni Vilemovice was men in eerste instanNe bang dat het dorp hetzelfde lot zou ondergaan als Lidice en Lezaky, maar dat gebeurde niet. Men heeb de indruk dat dit komt door een groot landgoed bij het dorp dat toebehoorde aan de Duitse graaf Wallenstein. Drie jaar geleden was het geboortehuis van Kubis zo ernsNg vervallen, dat het eigenlijk rijp was voor de sloop. Er waren echter plannen om een museum in het huis te vesNgen en door een groot aantal giben en het werk van veel vrijwilligers, jong en oud, is het huis nu helemaal opgeknapt en ingericht. De totale reconstrucNe van het huis kos&e 3.400.000 kronen, en men komt nog ongeveer een miljoen
6
kronen tekort. De verwachNng is echter dat er alsnog donoren gevonden worden voor dit bedrag. De opening van het museum werd verricht door Jaroslav Klemeš, de laatste overlevende parachuNst die boven het protectoraat werd gedropt Njdens de oorlog. In het museum worden onder andere historische foto’s, documenten en stukken van het uniform van Kubis getoond. Ingeborg Kriegsman
Einde van de Praagse lente 21 augustus jl. was het 25 jaar geleden dat er een eind kwam aan de Praagse lente, die begon in januari 1968 toen Alexander Dubček werd gekozen als opvolger van parNjleider Antonin Novotny. Dubček wilde naar een socialisme met een meer menselijk gezicht. Zijn streven was een democraNsche vorm van socialisme. Hij wilde zelfs de censuur afschaffen en de pers de gelegenheid geven om te komen tot een vrije meningsuiNng. In april 1968 presenteerde Dubček zijn programma, waarin tal van hervormingen stonden aangegeven. In Moskou kwam dit niet goed over en Dubček werd ter verantwoording geroepen door het Kremlin, maar weigerde zijn beleid te veranderen. Op 27 juni verscheen met Manifest van 2000 woorden van de schrijver Ludvik Vaculik. Dit manifest was ondertekend door verschillende Tsjechoslowaakse schrijvers, intellectuelen en studenten. Het manifest is een aanklacht tegen de Tsjechoslowaakse communisNsche parNj met betrekking tot armoede en onderdrukking van de bevolking. Het roept ook op om de hervormingsgezinde vleugel van de parNj te steunen en geeb aan dat het programma van Dubček ook doorgevoerd moet worden op lokaal niveau. Uit angst voor een domino-‐effect bij de andere lidstaten van het Warschaupact besloot Rusland om een inval te doen en de macht van de communisNsche parNj weer te herstellen. Deze invasie, die werd uitgevoerd met de legers van de Sovjet-‐Unie, Hongarije, Bulgarije, Polen en de DDR, maakte een eind aan diverse hervormingen die inmiddels waren doorgevoerd. Een inwoner van Frauenstein (Sachsen), een klein stadje niet ver van de Tsjechische grens, heeb mij een aantal jaren geleden verteld dat het de inwoners op een gegeven moment werd verboden naar het bos te gaan. Hij was toen nog jong en ging ’s avonds in het donker met een paar vrienden toch een kijkje
7
nemen. Nieuwsgierig naar de reden van het verbod. Tijdens deze tocht ontdekten ze dat er een grote groep Duitse militairen in het bos verscholen was. Dat mochten de inwoners dus niet weten. Uiteindelijk bleek dat deze militairen betrokken waren bij de inval van het Russische leger op 21 augustus 1968. Na de Russische invasie waren ze ineens weer verdwenen. De Russische president PoeNn heeb op 1 maart 2006, Njdens een bezoek aan Praag, zijn excuses aangeboden voor de invasie van 1968. Wojciech Jaruzelski deed dit al in 2005 namens Polen. Dit jaar maakten Bulgaarse kunstenaars op ludieke wijze hun excuses voor de invasie. De kunstenaars schreven in het Tsjechisch en het Bulgaars ‘Bulgarije biedt zijn excuses aan!!!’ op een monument voor het Rode Leger in de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Ze verfden het monument roze ter gelegenheid van de 45e herdenking van de invasie van Tsjechoslowakije door het Warschaupact. In Rusland zag men deze acNe als een daad van vandalisme en een belediging van de gevallen helden. Ingeborg Kriegsman
8
Samen… in hun voetsporen Dit was de Ntel van de liturgie bij de oecumenische viering op zaterdagavond 25 mei jongstleden. Ja, u leest het goed; een viering op zaterdagavond. Samen? Met wie? Over wiens voetsporen gaat het? Partnercontact Tsjechië-‐Nederland De Raad van Kerken in Baarn is alweer zo’n 23 jaar geleden contacten aangegaan met een protestantse gemeente in Velké Meziříčí, Tsjechië. In korte Njd werd (Oost) Europa op z’n kop gezet. Tsjechoslowakije werd opgesplitst, de muur viel, de communisten moesten het veld ruimen en de bevolking werd geacht zichzelf wel te kunnen redden. U kunt zich voorstellen, dat de contacten in die beginNjd toch wel een andere invulling hadden dan heden. En toch houden ze nog steeds stand. Is dat niet een mooi voorbeeld van grenzeloos geloven? Daar waar onderling respect, vertrouwen, openheid en vriendschap is gegroeid ondanks de verschillen in achtergrond, cultuur, geschiedenis en niet te vergeten in taal, is iets merkbaar van de wereldwijde kerk van Christus. Samen Die verbondenheid, dat ‘samen’ zijn vond plaats in het weekend van 24, 25 en 26 mei. Een groep van 17 Tsjechische rooms-‐katholieke en protestantse christenen bracht een bezoek aan geloofsgenoten in Baarn. Samen betekent in dit verband: jong en oud, rooms katholiek, protestant en heilsoldaat, verschillende talen sprekend, Tsjechen en Nederlanders. Wat heb je elkaar dan te vertellen? Wat is voor jou belangrijk? Kun je elkaar sNmuleren, bemoedigen, inspireren? Oecumenische viering René van den Beld (Pauluskerk), Veronica Selleger (Maria Koninginkerk) en Jacques Roeleveld (Paaskerk) hebben in overleg en samenspraak met de Tsjechische dominee Pavel Janošík een viering voorbereid, waarin het samen Christen zijn in Baarn, in Velké Meziříčí, in Europa, in de wereld de rode draad vormde. Er is veel gezongen in verschillende talen en gemusiceerd. Er zijn gebeden en getuigenissen uitgesproken. Dinie Haan verwoordde het als volgt: “je hoeb er niet steeds over te praten, maar toon je Christen zijn in wie je bent voor anderen en in wat je doet. Toen wij begin jaren negenNg als Baarnse kerken contact kregen met Velké Meziříčí, beleefde ik dat als een Pinksterwonder. Je moet dus zorgen, dat je binnen een geloofsgemeenschap dingen samen doet, want alleen kun je het niet. Je kunt er leren, je zorgen én blijdschap delen en je kunt er samen vieren en dienen”. Ds. Janošík besloot zijn toespraak met de woorden: “Christen zijn in deze Njd betekent ook dat wij van
9
harte mogen uitdragen, dat wij in ons zoeken naar Gods koninkrijk en Zijn rechtvaardigheid door God zelf worden gevonden”. Eén van de Tsjechische jongeren noemde van alle acNviteiten die gedurende het uitwisselingsbezoek waren georganiseerd, deze viering als meest waardevol, ontroerend en indrukwekkend. In hun voetsporen We hebben 12 kaarsjes aangestoken voor hen die wij willen volgen in hun voetsporen. Belangrijke namen van zes vrouwen en zes mannen uit de geschiedenis, die met grote overtuiging hun ideaal van een betere wereld ieder op eigen wijze hebben getracht waar te maken. We noemden: Moeder Theresa, Comenius, Majoor Bosshardt, Johannes Hus, de heilige Clara, MarNn Luther King, Albert Schweitzer, Florence NighNngale, Maria Magdalena, de heilige Franciscus, Mahatma Gandhi en Anne Zernike. We herdachten in hen de duizenden die zich hebben ingezet en nog inze&en voor vrede, liefde, barmharNgheid en rechtvaardigheid. In de voetsporen van vele ‘grote namen’. Zo proberen wij op te trekken met Tsjechische geloofsgenoten en daarin kunnen wij elkaar bemoedigen, sNmuleren en inspireren. Oost Europa Contacten van de Raad van Kerken-‐Baarn, Jannie Terlouw
STEDENBANDEN Hoorn -‐ Příbram
Dinsdag 23 juli 2013 kwam Vitek Novak langs in Hoorn. Vitek is vrijwilliger bij de brandweer van Příbram. Bij ons laatste bezoek in 2010 aan de brandweer van Příbram fungeerde hij als tolk. Gedurende de jaren hadden we af en toe eens mailcontact. Dit jaar wilde hij op vakanNe met zijn vriendin de Benelux doorkruizen. In april hebben we toen een afspraak gemaakt dat hij ook in Hoorn langs kwam om hier de brandweer te bekijken en te ervaren.
10
Op een bloedhete dinsdagmiddag om 14:00 uur kwam Vitek aan in Hoorn met de trein. We zijn begonnen met een rondleiding door de mooie binnenstad van Hoorn. Eenmaal op de kazerne aangekomen hebben we eerst het materiaal en materieel van brandweer Hoorn laten zien. Even met de hoogwerker omhoog voor een blik op de omgeving van bovenaf kon uiteraard niet ontbreken. Het was leuk om de overeenkomsten en verschillen tussen de korpsen te bespreken met elkaar. In Nederland hebben wij moderne apparatuur en is alles voor beroeps en vrijwilligers gelijk. In Tsjechië heeb de beroepsbrandweer ongeveer dezelfde apparatuur als Nederland. De vrijwillige brandweer daar heeb dat niet allemaal. Vooral het niveau van persoonlijke beschermingsmiddelen ligt hier hoger. Een ander mooi verschil komt voort uit het verzorgingsgebied. Zij hebben een hoogtereddingsteam en specialisten voor het beklimmen van bergen. Dat is hier niet van toepassing. Wij hebben dan juist weer een organisaNe voor incidentbestrijding op het water. Dit is in Příbram weer veel minder van toepassing. Tegen etensNjd sloten ook Michael Verhoef en Adri de Vries aan bij het gezelschap. Zij waren in 2010 ook mee geweest naar Příbram. Onder het genot van een hapje en een drankje op de Roode Steen hebben we herinneringen opgehaald en nieuwe ervaringen gedeeld. ’s Avonds was het oefenavond bij brandweer Hoorn. Vitek heeb kennis gemaakt met de vrijwilligers van brandweer Hoorn. Op het programma stond een oefening met de boten van brandweer Hoorn. Spectaculaire snelheden en manoeuvres van de boten met op de achtergrond de skyline van Hoorn. Na deze gevulde avond hebben we weer afscheid van elkaar genomen op het staNon. Zij gingen de laatste dagen van hun vakanNe in Amsterdam doorbrengen. We houden contact en wie weet komt er nog weer een volgende uitwisseling. Er is in juli ook een nieuwsbrief verschenen van de stedenband Hoorn -‐ Příbram. Hierin staan ook foto’s van het bovenstaande bezoek. U kunt de nieuwsbrief bekijken en/of downloaden via www.stedenbandhoorn.nl.
Havlíčkův Brod – Brielle
De stedenband Havlíčkův Brod-‐Brielle stuurde bericht over hun nieuwsbrief, verschenen in juli. In deze nieuwsbrief wordt aandacht geschonken aan de volgende onderwerpen: -‐ ‘Brielse oliebollen’ in trek in Havlíčkův Brod; -‐ Onthulling kunstwerk Radomir Dvorak’ -‐ De Tata Band; -‐ Agenda HBBC. U kunt deze nieuwsbrief inkijken en/of downloaden via h&p://www.engelblik.nl/HBBC/index.htm
11
CULTUUR SPECIAAL : VILLA TUGENDHAT Lezing en film: Villa Tugendhat van Mies van der Rohe Nederlandse Première van 'The Fate of Tugendhat' dat het verhaal vertelt van de beroemde Villa Tugendhat uit 1930 en haar bewoners in Brno, Tsjechië. Na een grondige restauraNe van twee jaar ging het, in 1930 door architect Mies van der Rohe (1886-‐1969) ontworpen huis dat op de Unesco werelderfgoedlijst staat, vorige zomer weer open voor publiek. Regisseur Rudolf Chudoba maakte een docudrama die bekroond werd met de 1e prijs op het 9e Europese FilmfesNval in Telc Kunst & Film 2013 in de categorie Architectuur en Design. De film reist nu mee met alle internaNonale presentaNes van Brno en de Villa Tugendhat. De eerste vertoning in Nederland is op zondag 15 september in het Van Schijndelhuis. De lezing wordt gegeven door Iveta Černá. Zij is de directeur van Villa Tugendhat sinds 2002. Zij publiceert regelmaNg, geeb lezingen en doceert aan de faculteiten Bouwkunde en Le&eren in Brno. Ze was secretaris van het comité van deskundigen THICOM -‐ Tugendhat House InternaNonal Commi&ee -‐ die verantwoordelijk was voor de restauraNe van Villa Tugendhat. Entree is € 25,-‐ inclusief koffie/thee vooraf en een glas wijn na afloop. Film: 50 minuten. Lezing en film duren gezamenlijk ruim anderhalf uur. Taal: lezing Engels gesproken en film Engels onderNteld. Voor meer informaNe: h&p://www.martvanschijndel.nl/nl/van-‐schijndelhuis . Plaats: Van Schijndelhuis, Pieterskerkhof 8, Utrecht Datum: 15 september, aanvang 19:30 uur Lezingenmiddag Villa Tugendhat -‐ Villa Jongerius Lezingenmiddag rondom twee beroemde modernisNsche villa's. Villa Tugendhat (Brno) en Villa Jongerius (Utrecht) zijn beide gebouwd in opdracht van ondernemers die iets nieuws wilden en onderscheiden zich door hun strakke vormgeving. Iveta Černá (directeur Villa Tugendhat) en Be•na van Santen (gemeente Utrecht, Cultureel Erfgoed) vertellen over de roerige geschiedenis van deze villa's en de rol die de families van de opdrachtgevers speelden bij de restauraNe. Villa Tugendhat is een van de hoogtepunten uit het oeuvre van de Duitse architect Ludwig Mies van der Rohe en staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Villa Jongerius is ontworpen en gebouwd door ondernemer Jan Jongerius. In-‐ en exterieur vormen een unieke combinaNe van modernisme en art-‐deco. Villa Jongerius is een rijksmonument.
12
Datum: 19 september, van 14.00-‐16.00 uur, inloop vanaf 13.30 uur. LocaNe: Hogeschool Utrecht, Oudenoord 700, Utrecht. Toegang graNs, voertaal is Engels. Aanmelden kan via:
[email protected].
Tentoonstelling Villa Tugendhat
Tentoonstelling over de bewogen geschiedenis van één van de hoogtepunten van de modernisNsche architectuur. De onlangs gerestaureerde Villa Tugendhat (1930) in Brno werd ontworpen door Ludwig Mies van der Rohe en staat op de UNESCO-‐werelderfgoedlijst. Deze exposiNe gaat uitgebreid in op de bouwgeschiedenis, opdrachtgevers en vele gedaantewisselingen van deze beroemde villa. In oktober vindt ook Architectuur FilmfesNval Ro&erdam (www.affr.nl) plaats, in het kader daarvan wordt op een nog aan te kondigen Njd en plaats het bekroonde Tsjechische docudrama ‘Osud jménem Tugendhat’ (Het lot genaamd Tugendhat) van Rudolf Chudoba vertoond. Beeldmateriaal: David Židlick Meer informaNe: h&p://hague.czechcentres.cz/programma/meer/tugendhat-‐2013/ Datum: 1 t/m 20 september Plaats: Hogeschool Utrecht, InsNtuut Gebouwde Omgeving, Oudenoord 700, Utrecht Datum: van: 30 september t/m 22 oktober Plaats: Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, Ro&erdam Alle acNviteiten rond de Villa Tugendhat zijn georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum
CULTUUR -‐ EXPOSITIE Julie Hrudova -‐ Amsterdam Street Diary
In september opent de eerste solotentoonstelling van fotografe Julie Hrudova (Praag, 1988) in de fotogalerij van de Centrale Bibliotheek. De tentoonstelling geeb een breed overzicht van Julie’s doorlopende project ‘Amsterdam Street Diary’, een visueel dagboek waarin zij de stad op geheel eigen wijze weet vast te leggen. Al meer dan vijf jaar loopt Julie over straat met haar camera, alNjd op zoek naar dingen die uit de toon vallen. Haar foto’s vertellen verhalen die met het blote oog niet zichtbaar zijn. Kleine onregelmaNgheden in de omgeving zijn voor Julie een dankbare prooi: een rennende hond, een man die op straat zeepbellen blaast, een boze fietser of een meisje in het water – Julie verandert ze in surrealisNsche schouwspellen. Plaats: Centrale Bibliotheek, Oosterdokskade 143, 1011 DL Amsterdam Datum: van 5 september t/m 30 oktober Georganiseerd door: Openbare Bibliotheek Amsterdam, Amsterdams Fonds voor de Kunst
13
CULTUUR -‐ FILM Věra Chy5lová: Sedmikrásky / Daisies in concert
De zomerpauze van het Tsjechisch Centrum in Ro&erdam wordt dit jaar luidruchNg afgesloten met een vol programma rondom de legendarische regisseur Věra ChyNlová. In het weekend van 31 augustus-‐1 september zijn er in Eye Film InsNtute in Amsterdam documentaires en diverse zelden vertoonde films te zien van ChyNlová en enkele van haar leerlingen, en ook live-‐interviews met o.a. Aramisová, één van ChyNlová's kleurrijkste studenten. En last but not least: een spe&erende vertoning van de klassieker Sedmikrásky (Madelie…es), met live muziek van de Tsjechische vrouwenband Zuby nehty. De kern van Zuby nehty (Tanden nagels), één van de weinige Tsjechische vrouwenbands, speelt al sinds 1981 samen in steeds wisselende samenstellingen en vanaf 1987 onder deze naam. Als Zuby nehty hebben ze vijf cd’s uitgebracht, honderden keren opgetreden en bij diverse theatervoorstellingen soundtracks gemaakt. Luister naar enkele van hun nummers op h&ps://soundcloud.com/zuby-‐nehty of kijk op h&p://www.zubynehty.cz/kapela_en.htm Het volledige programma is te vinden op: h&p://hague.czechcentres.cz/programma/meer/vera-‐chyNlova-‐en-‐haar-‐leerlingen/ Zaterdag 31 augustus 16.00 uur: Studentenfilms Films van studenten van Věra ChyNlová, met een inleiding van Michal Bregant, directeur van het Tsjechische NaNonale Filmarchief en een interview met Aramisova. -‐ Marta a Berta 26 (Marta and Berta 26) (R: Jitka Rudolfová, 2006) -‐ Nora sa mi páči (I like Nora) (R: Aramisova, 2009) -‐ Cagey Tigers (R: Aramisova, 2011) 20.00 uur: Daisies in concert met een inleiding van Dana Linssen Sedmikrásky (Madelie…es) (Věra ChyNlová, 1966) met muziek van Zuby Nehty Zondag 1 september 16.30 uur: Inleiding van Michal Bregant -‐ Cesta /Journey-‐Portret van Věra ChyNlová (R: Jasmina Blažević, 2004) -‐ Pytel Blech (Een zak vol vlooien) (R: Věra ChyNlová, 1962)
14
19.15 uur: Zoufalci (Dreamers) (R: Jitka Rudolfová, 2009) 21.30 uur: Sedmikrásky (Madelie…es) (Věra ChyNlová, 1966) Meer informaNe op: www.eyefilm.nl/czechitout Datum: 31 augustus en 1 september Plaats: Eye Film InsNtute, IJpromenade 1, 1031 KT Amsterdam
CULTUUR -‐ MUZIEK Quatremainsgroep Den Haag
Op 6 September vindt in Den Haag een uitvoering plaats van de quatremainsgroep Den Haag. Daar zullen bewerkingen ten gehore worden gebracht van zowel Slowaakse als Tsjechische volksmuziek: L Janacek (1854-‐1928): 10 bewerkingen van Moravische Volksdansen; A. Moyzes (1906-‐1984): Dans nr. 2 uit de ‘Dansen uit Gemer’, door de componist Michal Vilec bewerkt voor quatremains onder de Ntel ‘Buchom s Osekanci’. Uitvoerenden: Hans Wallin en Rudolf Rust, piano 4 handig. Datum: 6 september Plaats: Antroposofische school Helicon, Riouwstraat 1, Den Haag. Aanvang: 19.30 uur
Jakub Hrůša: Openingsconcert De Vrijdag van Vredenburg
De Tsjechische dirigent Jakub Hrůša leidt het Radio Filharmonisch Orkest, met onder andere werken van Janáček en Dvořák op het programma. Uitvoerenden: Radio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor o.l.v. Jakub Hrůša; Katrien Baerts, sopraan; Pavel Černoch, tenor; Andrew Schroeder, bariton. Programma: • R. Strauss: Also sprach Zarathustra op. 30 • Janáček: Věčné Evangelium • Janáček: Otče náš • Dvořák: Te Deum op. 103 In 'Also Sprach Zarathustra' draait alles om de ontwikkeling van de mens tot 'Übermensch'. Maar de
15
Übermensch die de filosoof Nietzsche en Richard Strauss schetsten, was bij lange na niet het gedrocht dat Hitler er later van maakte. Strauss roept sfeervolle beelden op, met fraaie Ntels: 'Von den Hinterweltlern', 'Von den Freuden und Leidenschaben', 'Das Nachtwandlerlied'. Maar er is ook een 'Tanzlied'. Het leverde een meesterwerk op, boven elke twijfel en kriNek verheven. Dvořáks Te Deum is religieus vuurwerk, majestueuze muziek met een grote melodische rijkdom, met tevens Slavische nostalgie en een serene inkeer. Aanvang 20.15, inleiding om 19.30 uur. Prijs: € 30,-‐ (normaal) / € 24,-‐ (CJP) / € 24,-‐ (U-‐pas) Meer informaNe en kaarten kopen: h&p://www.vredenburg.nl/vrijdag en h&p://www.vredenburg.nl/vrijdag/concert/2825/ Radio_Filharmonisch_Orkest_Radio_Filharmonisch_Orkest/Openingsconcert_de_Vrijdag_van_Vredenburg/ Plaats: Vredenburg Leidsche Rijn, J.C. Verthorenpad 100, 3541 MV Utrecht Datum: 20 september
Jiří Bělohlávek en het Rocerdams Philharmonisch
Op 26, 27 en 29 september begint Jiří Bělohlávek met zijn gastdirigentschap bij het Ro&erdams Philharmonisch Orkest. Jiří Bělohlávek debuteerde al in 1994 in Ro&erdam en maakte in 2011 indruk met de Zevende symfonie van Mahler. Lange Njd leidde hij het BBC Symphony Orchestra in Londen en vorig jaar werd hij chefdirigent van het Tsjechisch Philharmonisch Orkest. Met ingang van dit seizoen is hij vier jaar lang de vaste gastdirigent van het Ro&erdams Philharmonisch. Bělohlávek is vooral bekend vanwege zijn uitvoeringen van Tsjechische componisten, die ook bij zijn optreden in De Doelen te horen zullen zijn: Dvořák: Karneval, ouverture; MarNnů: 2e vioolconcert; Smetana: Moldau; Janáček: Sinfonie&a. Meer informaNe: www.ro&erdamsphilharmonisch.nl Kaartverkoop: h&p://www.dedoelen.nl/nl/concerten/agenda/4123/jiri_belohlavek_vaste_gastdirigent/ ro&erdams_philharmonisch/?maand=2013-‐09-‐26 Met op 26 en 27 september om 19.15 uur een inleiding door Lonneke Regter. Plaats: De Doelen, Ro&erdam Datum: 26 t/m 29 september
16
Stabat Mater -‐ Antonin Dvorak
Op zaterdag 19 oktober wordt in het Concertgebouw in Amsterdam het Stabat Mater van Antonin Dvorak uitgevoerd door Het Amsterdams gemengd koor en het Holland Symfonie Orkest o.l.v. Paul Valk. Solisten zijn: Claudia Patacca, sopraan; Margareth Beunders, alt; Albert Bonnema, tenor; Ronald Dijkstra, bas; Meer informaNve en kaartverkoop: www.het-‐agk.nl en www.concertgebouw.nl Datum: 19 oktober, aanvang: 20.15 uur
Praagse muziek uit het Interbellum
'Prachtwerken van vergeten musici' schrijb Mischa Spel in de NRC over 'Around Prague 1922-‐1937', de nieuwe cd van de Ebony band. Dit gezelschap musici van het Concertgebouworkest neemt regelmaNg onbekende muziek op en deze keer kozen zij voor componisten die in de jaren twinNg en derNg in Praag acNef waren, zoals Miroslav Ponc, Hanns Aldo Schimmerling, Emil FranNšek Burian, Alois Hába en Viktor Ullmann. Kijk op www.ebonyband.nl voor meer informaNe.
LITERATUUR
Ravensbrück en Milena Jesenská
Ravensbrück 1940. PoliNek gevangene nummer 4714, Milena Jesenská, arriveert in het concentraNekamp. Zij was een spil in het rijke Joodse culturele leven in het Praag van voor de Tweede Wereldoorlog. Zij was spontaan, luidruchNg en onstuimig, alles wat een vrouw niet hoorde te zijn. Voor haar vader was dat reden haar te laten opnemen in een kliniek. Later ontmoet ze Franz Ka•a in Wenen, het begin van een bijzondere relaNe. Zijn Brieven aan Milena behoort tot de indrukwekkendste serie liefdesbrieven uit de geschiedenis. Maar het geluk is van korte duur en ze keert gedesillusioneerd terug naar Praag. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt raakt Milena betrokken bij het verzet. Zij weet niet te ontsnappen aan de nazi’s. In Ravensbrück is ze een inspiraNebron voor haar medegevangenen en weet ze ondanks de verschrikkingen toch de menselijkheid te bewaren. In mei 1944 overlijdt Milena in het kamp aan nierfalen. Steve Sem-‐Sandberg. Ravensbrück. (Ravensbrück, vert.uit het Zweeds door Geri de Boer). Ambo Anthos Amsterdam 2013. 254 blz. ISBN 9789041422354. € 21,95.
17
JEUGDLITERATUUR Peter Sís: Op zoek naar de vogelkoning
Hedendaagse bewerking van een eeuwenoud Perzisch gedicht, bekend onder de Engelse Ntel The Conference of the Birds. De vogels gaan onder leiding van de hop op zoek naar een nieuwe koning en ontdekken na een gevaarlijke reis vol symbolische hindernissen dat zij zelf die koning zijn. Sterk zijn de passages waarin de hop als een welbespraakte Messias zijn vogelvolgelingen moed inspreekt. Voor de diepere betekenis is het nu•g om te weten dat de oorspronkelijke auteur, de 13e eeuwse theoloog Farid Ud-‐Din A&ar, kriNsch stond tegenover het koningschap en herhaaldelijk werd verbannen. De van oorsprong Tsjechische bewerker en illustrator Peter Sís (1949) had veel te stellen met de machthebbers in zijn geboorteland. In de jaren tachNg keerde hij niet terug van een filmopdracht in Amerika, waar hij internaNonaal bekend werd als illustrator. Zo ontwierp hij de poster voor de film Amadeus van Miloš Forman. Voor zijn gehele oeuvre ontving Sís in 2012 de Hans ChrisNaan Andersenprijs. De zeer rijk geïllustreerde parabel is geschikt voor de jeugd vanaf 15 jaar. Peter Sís. Op zoek naar de vogelkoning. (The conference of the Birds). Clavis, Hasselt (B) 2013. 160 blz. ISBN 9044819267. €29,95. Monique Polak: Een andere wereld De Canadese jeugdboekenschrijfster Monique Polak (Montreal 1960) is een kleindochter van de illustrator en cartoonist Jo Spier die zijn herinneringen in woord en beeld aan Theresienstadt heeb gepubliceerd onder de Ntel Dat alles hee\ mijn oog gezien. Haar moeder Celien Spier op wier ervaring dit boek gebaseerd is, heeb nooit over de oorlog willen spreken. Toen Monique een documentaire over de filmregisseur Kurt Gerron zag (zie ook de bespreking van Terugkeer ongewenst in Ahoj! 287) herkende ze haar eigen grootouders in die film. Monique laat haar moeder als Lo&e van Raalte over het leven in Theresienstadt vertellen en hoe haar grootvader Joseph van Raalte er niet onderuit kwam tekeningen voor de film van Kurt Gerron te leveren. Het boek is geschikt voor de jeugd vanaf 10 jaar. Monique Polak. Een andere wereld (What World Is Le\, vert. Hanneke Majoor). Uitgeverij De Fontein 2012. 210 blz. ISBN 9789026132452, €14,95.
18
AGENDA t/m 15 september: Tentoonstelling ‘FuncNonalisNsche architectuur in Praag’ -‐ ABC Architectuurcentrum, Groot Heiligland 47, Haarlem (zie www.hague.czechcentres.cz ) t/m 22 september: Tentoonstelling ‘De hongerdoeken van Zi&au’ -‐ Comenius museum, Kloosterstraat 33, Naarden (zie Ahoj! 289) t/m 12 januari: Musical Buurman en Buurman beginnen voor zichzelf -‐ kijk voor de uitvoeringen op www.buurmandemusical.nl 31 augustus: Films van studenten van Věra ChyNlová, 16.00 uur -‐ Eye Film InsNtute, IJpromenade 1, Amsterdam 31 augustus: Daisies in Concert met Zuby Nethty, 20.00 uur -‐ Eye Film InsNtute, IJpromenade 1, Amsterdam 1 september: Portret van Věra ChyNlová met aansluitend films, 16.30 uur -‐ Eye Film InsNtute, IJpromenade 1, Amsterdam 1 t/m 20 september: Tentoonstelling Villa Tugendhat -‐ Hogeschool Utrecht, InsNtuut Gebouwde Omgeving, Oudenoord 700, Utrecht 5 september t/m 30 oktober: ExposiNe Julie Hrudova -‐ Centrale Bibliotheek, Oosterdokskade 143, Amsterdam 6 september: Quatremainsgroep Den Haag -‐ Antroposofische school Helicon, Riouwstraat 1, Den Haag, aanvang 19.30 uur. 15 september: Lezing en film Villa Tugendhat -‐ Van Schijndelhuis, Pieterskerkhof 8, Utrecht 19 september: Lezingenmiddag Villa Tugendhat -‐ Hogeschool Utrecht, Oudenoord 700, Utrecht 20 september: Openingsconcert De Vrijdag van Vredenburg met dirigent Jakub Hrusa -‐ Vredenburg Leidsche Rijn, J.C. Verthorenpad 100, Utrecht 26 september: Ro&erdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Jiří Bělohlávek -‐ De Doelen, Ro&erdam 27 september: Ro&erdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Jiří Bělohlávek -‐ De Doelen, Ro&erdam 29 september: Ro&erdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Jiří Bělohlávek -‐ De Doelen, Ro&erdam 30 september t/m 22 oktober: Tentoonstelling Villa Tugendhat -‐ Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, Ro&erdam 19 oktober: Stabat Mater van Antonin Dvorak -‐ Concertgebouw, Amsterdam
NUTTIGE ADRESSEN GTSM: Genootschap voor Tsjechische en Slowaakse Muziek Hans Wallin, voorzi&er Prins Bernhardlaan 21, 2264 CA Leidschendam, tel/fax: 070 3278706 e-‐mail:
[email protected] Jacques de Coo, e-‐mail :
[email protected] Tsjechische Ambassade, Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag. Tel: 070 3130031 ; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mfa.cz/hague Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, 3014 GM Ro&erdam. Tel.: 010 2251713, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/hague Postadres: Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag, Tsjechisch Bureau voor Toerisme/CzechTourism, Gatwickstraat 11, 1043 GL Amsterdam, Tel.: 0615 696 875; e-‐mail: info-‐
[email protected]; URL: www.czechtourism.com CzechTrade Brussel, Rue du Trône 60, 1050 Brussel. Tel: +32 22139460; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechtrade.be Tsjechisch Centrum Brussel, 60, Rue du Trône, 1050 Brussel Tel: +32 22139430; e-‐mail:
[email protected]; URL: www.czechcentres.cz/brussels Nederlands-‐Tsjechische Kamer van Koophandel, Anděl City, Plzenska 5b / Radlická 1c, 150 00 Praha 5 – Smichov Tel. +420 257 474740; e-‐mail:
[email protected] Slowaakse ambassade, Parkweg 1. 2585 JG Den Haag. Tel. 070 4167777, e-‐mail:
[email protected]; URL: www.mzv.sk/hague Nederlandse Ambassade in Tsjechië, Go&hardska 6/27, 160 00 Praag 6 Tel.: 00420 233 015200, e-‐mail:
[email protected] Nederlandse Ambassade in Slowakije, Frana Krala 5, 811 05 BraNslava 1 Tel.: 00421 2 5262 5081, e-‐mail:
[email protected]
Uw advertenNe in Ahoj? Neem contact op met de redacNe voor de zeer interessante tarieven!
