Winnen met Vlaanderen, verliezen met België. v r i j m o e d i g m a a n d b l a d

DOORBRAAK v r i j m o e d i g

juni 2010 - 6

m a a n d b l a d

Met extra doss de me ier verkiezingen:

zeven par ning van tijvoorzitt ers

[politiek]

Bart Maddens: ‘Als Thyssen zwak presteert, blijft leiderschap Kris Peeters intact’

[politiek]

De fout van Leterme en Verhofstadt: regeren zonder Vlaamse meerderheid

Winnen met Vlaanderen, verliezen met België Afgiftekantoor 8000 Brugge • V.U. Pieter Bauwens M. De Smetstraat 12 9308 Hofstade • Redactieadres: Passendalestraat 1A 2600 Berchem • www.doorbraak.org

Spraakmakers met een duidelijke visie voor Vlaanderen …

Een gezondheidsbulletin van de Belgische economie anno . Met concrete en moedige beleidsvoorstellen.

2e d r u k

De meest besproken politieke strategie van de jongste decennia!

Pittige kritieken op het politiek en cultureel correcte denken.

TE KOOP IN DE BOEKHANDEL OF BIJ

_2010_Doorbraak.indd 1

advertentie

4e druk

… en voor onze economie

UITGEVERIJ PELCKM ANS www.pelckmans.be

advertentie

20/05/10 14

[Editoriaal]

De grote kladderadatsch

FRANS CROLS

juni 2010

Een grondvraag na een halve eeuw EU blijft of de economie voldoende cement is om te komen tot een gelegitimeerd, sympathiek, populair gemenebest waaraan de landenleden en de burgers met goesting delen van hun soevereiniteit afstaan. Men mag twijfelen. De EU evolueert naar een losse statenbond en een open markt, ondanks de plechtige papiertjes die ooit zijn geschreven– of gedicteerd door de elite – in Parijs, Rome, Messina, Maastricht, Brussel of Lissabon. Je kan de EU beginnen vergelijken met instellingen als de Oeso, de Bank voor Internationale Betalingen en het Internationaal Arbeidsbureau. Bolwerken van slimme ambtenaren met grootse plannen en knappe studies die verdwijnen in schuiven. Eigenbelang Tot de hoge folklore van de EU behoort het vereren van Heilige Vaders van Europa, met aan de kop Jean Monnet (nooit verkozen, een lobbyist, een bevlogen manipulator), die per godentruc de Europese integratie hebben gestart om de oorlogen van het continent te verbannen. De waarheid is anders: historici van een nieuwe stroming als Alan Milward (VK), Niall Ferguson (VK) en Andrew Moravcsik (VS) bewijzen dat de Europese Economische Gemeenschap ontstond door het eigenbelang van de zware industrie en de boeren. De idealistische component was slechts poedersuiker op staal, steenkool en graan. Dat leidde tot gekke situaties. Door het Verdrag van Rome (1957) betaalden de Duitse belastingbetalers de stuiptrekkingen van het Franse kolonialisme. Zoals 53 jaar later de Duitse belastingbetalers het kind van de rekening dreigen te worden van de PIGS (Portugal, Italië, Griekenland en Spanje). Europa mist de leeftijd, de vitaliteit, de inspiratie om een ‘Empire’ te zijn. Het zal afglijden naar een ‘Impire’, een begrip van de historicus Niall Ferguson. Een ‘Impire’ is het tegenovergestelde van een naar buiten gericht, expansief geopolitiek blok, een ‘Empire’ zoals de VS. Een ‘Impire’ importeert door eigen slapheid destructieve krachten van buiten, waardoor het vergruist. Vlaanderen moet zich klaar maken voor de grote kladderadatsch en aansluiting zoeken bij het honorabele Rijnland-Europa van Duitsland en Nederland.

Doorbraak

[Foto © Reporters]

Kladderadatsch is een kapitaal Nederlands woord met een Berlijnse wieg. ’t Was de kreet, meestal vergezeld van het hoopvolle Grosse, van linkse Duitsers voor de nakende ineenstorting van de burgerlijke samenleving. Karl Marx, August Bebel en Friedrich Engels likten de lippen bij het uitspreken van dat lekkere geluid. Het debacle van de bourgeois is best meegevallen. Wat niet zal meevallen is een blozende toekomst voor België. In dat land en in de unie waarvan het lid is, komt de kladderadatsch dichterbij. Is dat nieuws? Ja en neen. Ja, omdat de blinden in België de lammen leiden en de blinden voorlopig federaal dinges blijven doen als automaten. Vergelijk het met de domheid waarmee de Belgische elite in 1958 ontkende dat Kongo gistte. Twee jaar later vierden de zwarten hun onafhankelijkheid, wat hun ex-kolonisatoren in het vooruitzicht van vijftig jaar Dipenda – op 30 juni aanstaande – al maanden herdenken met druksels, pellicule en programma’s die Bonjour Congo heten. Neen, omdat iedereen die zich verdiept in België weet dat deze staat een non-natie is en lid is van een vergruizende unie. Eduard Douwes Dekker, koloniaal ambtenaar in Indonesië en gevierd als Multatuli, publiceerde in 1860 zijn Max Havelaar; dé hekeling van de onderdrukking van de Javanen, én per uitbreiding van alle gekoloniseerden. Multatuli wilde zich in de Vlaamse strijd storten, eerder om opportunistische redenen dan uit idealisme. De neoflamingant achtte de staat België toen als ‘gecondemneerd’ en voorspelde: ‘dat België in tweeën (of drieën) zal vallen, al winnen de Vlamingen niet by ’t ruilen van Brussel voor Den Haag’. 150 jaar later zal Multatuli op zijn wenken worden bediend. Zijn landgenoten vandaag houden er – als je de betere opinietijdschriften leest – terdege rekening mee. Om de kladderadatsch van België te verwachten hoeven wij geen rimram te herhalen die u kent van de decennialange opbouw van spanningen die nooit wegebben. Wat een tijdverlies, wat een verspilling van talent aan prutserijen die door onbehoorlijk samenleven blijven rotten. De grote motivering om onafhankelijkheid na te streven is altijd: het knellende bestel dat uitzichtloos, vernederend, onderdrukkend, crimineel is of een combinatie van die kenmerken, te ruilen voor een fris begin. Het mislukken van een nieuwe staat - Congo anno 2010 is een ‘failed state’ in het kwadraat – is mogelijk, echter de poging moet. Is een vrijer Vlaanderen op slag een paradijs? Neen, maar wel een overzichtelijker, democratischer, republikeinser land dat lid zal zijn van een gekrompen Europese Unie. De kurk waar de unie op drijft, is de economie en die economie leeft bij de gratie van Duitsland en de Entente tussen Duitsland en Frankrijk.

3

[Perswijs]

[Kortjes]

Bart De Wever in De Standaard, 8 mei: ‘De campagne zal

potsierlijk worden. Het communautaire zal zijn als een olifant die in de living staat, maar waarvan de traditionele partijen zeggen: welke olifant, ik zie geen olifant.’

belet dat. Hoe kunnen we de Walen duidelijk maken dat ze er alle belang bij hebben om in duo met Vlaanderen te werken?’ Marie-Rose Morel op www.

N-VA en VB een heldere blauwdruk. Zij vertrekken van scratch: splits de hele handel. ... Het zou inderdaad minder ingewikkeld en gecompliceerd zijn en komaf maken met een heleboel praktijken die nu als oneerlijk overkomen.’

deredactie.be, 4 mei: ‘Alleen al voor deze confrontatie met de politieke realiteit moést deze regering vallen. Niet om de Vlaams-nationalisten – waaronder mezelf – hun grote gelijk te geven, maar om àlle Belgen te bewijzen dat noord en zuid geen gezamenlijke natie-toekomst hebben, dat België de facto enkel nog in een aantal – niet nageleefde – wetteksten en op koekendozen bestaat.’

Herman Matthijs (VUB, lid

Luc Cortebeeck (ACV) in De

Hoge Raad van Financiën),

Standaard, 12 mei: ‘Ik roep ie-

in De Morgen, 15 oktober: ‘U dacht dat BHV de reden was voor de val van de regering Leterme? Dat is slechts ten dele waar. De onenigheid binnen de uittredende regering gaat evengoed over de pensioenen, migratieregels, Congopolitiek, justitiehervorming, belastingen en talrijke andere dossiers.’

dereen op om te kiezen voor een partij die verantwoordelijkheid wil opnemen. En in dit land betekent dat compromissen (durven) sluiten. Of het nu CD&V of Groen! of sp.a is. A la limite Open Vld.’

Ivan De Vadder in De Morgen, 8 mei: ‘Eigenlijk hebben alleen

Yves Leterme op RTBf, 7 mei:

‘Aan Vlaamse kant bestond de wil om de wet van de meerderheid op te leggen.’ Eric Donckier in Het Belang van Limburg, 3 mei 2010: ‘We

weten niet of België nog een toekomst heeft. Regeren is vooruitzien. Daarom zou het goed zijn mochten alle Vlaamse partijen én de Vlaamse regering nu al onze Vlaamse onafhankelijkheid voorbereiden. Is het uiteindelijk niet nodig, ook goed. Is het wel nodig, dan kan de scheiding op een ordentelijke manier gebeuren. Dat is in het belang van alle Vlamingen.’

Siegfried Bracke (N-VA) in De Morgen, 5 mei: ‘Ben ik een

Vlaams-nationalist? Wel als dat betekent dat ik twee entiteiten van dit land volledig naast elkaar zie functioneren. Maar ik ga niet met een vlag staan zwaaien. (snel) Vergeet niet dat het perspectief Europa is. Ik ben pro de onafhankelijkheid van Vlaanderen als lid van Europa.’ Christophe Deborsu in De Standaard, 11 mei: ‘Als de chris-

tendemocraten op 13 juni slecht scoren, zal de Peeters-doctrine allicht zegevieren, zijn “copernicaanse revolutie”, die de federale staat ten dienste stelt van de gewesten en gemeenschappen.’ Bart De Wever in De Stan-

Wilfried Dewachter (KU Leu-

daard, 8 mei: ‘Het probleem van

ven) in Trends, 5 mei: ‘Wij groei-

België is dat het geen schaalvoordelen heeft terwijl het als optelsom van twee verschillende democratieën wel enorme heterogeniteitskosten heeft.’

en uit elkaar en we gaan uit elkaar. Laat ons dat, tot ieders voordeel, op de verstandigste manier doen. De domheid van de Bruxo-belge-elite

4

Geldstroom

Een vermindering van de transfers zou goed zijn voor Vlaanderen, maar ook goed zijn voor Wallonië. Dat blijkt uit een onderzoek van Damiaan Persyn, gepubliceerd door VIVES, de denktank van de KU Leuven voor regionaal-economische vraagstukken. De klassieke economische theorie voorspelt dat mobiliteit van arbeid en kapitaal ertoe leidt dat armere regio’s en landen sneller groeien, waardoor interregionale inkomensverschillen over de tijd kleiner zouden worden. Dit is niét zo als – zoals in België aantoonbaar is - uitgebreide systemen van inkomensverdeling tussen verschillende regio’s in één land (via sociale zekerheid en belastingsstelsel) dat beeld verstoren. Minder transfers organiseren kan leiden tot hogere groei, en meteen tot het verkleinen van de inkomenskloof tussen beide regio’s.

De kloof: leefloners Wallonië heeft in verhouding tot de bevolking driemaal meer leefloners dan Vlaanderen. Brussel zelfs zesmaal meer. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) publiceerde de recentste gegevens van de administratie Maatschappelijke Integratie. Die cijfers illustreren nog veel meer de kloof tussen Vlaanderen enerzijds en Wallonië en Brussel anderzijds. Op zes jaar tijd is het aantal leefloners in Brussel aangegroeid met 43 %, in Vlaanderen met 7 % en in Wallonië met 21  %. De persaandacht voor die harde info was gering. In De Standaard plaatste Guy Tegenbos hiervoor een driekolommertje onderaan een binnenbladzijde (10 mei), andere kranten kopieerden hieruit enkele lijntjes.

Werklozencontrole Sinds 2004 werden 625 000 werkzoekenden uitgenodigd voor een controlegesprek, wat leidde tot 90 000 (tijdelijke) schorsingen van de RVAuitkering. Het ging om 28 % Vlaamse, 55 % Waalse en 18 % Brusselse werkzoekenden. (DS, 10 maart).

Werkloosheid: de fraude 21 143 Belgische werklozen hebben vorig jaar gefraudeerd. Zij kregen een uitkering en werkten toch. 7000 woonden in Wallonië, ruim 10 000 in Vlaanderen, de rest in Brussel. Dat meldt 7sur7. Wallonië had zo’n 210 000 werkzoekenden – die 7000 vormen dus 3,2 %.

naar

Wallonië

contraproductief

2 308 881 Op basis van het recentst beschikbare cijfermateriaal uit het Rijksregister en een studie van de UCL - ‘de belangrijkste universitaire instelling wat demografie betreft’ – berekende de socioloog Jan Hertogen dat er in 2008 in ons land 2 308 881 inwoners van vreemde afkomst waren en dat er nog 8 357 985 ‘oude Belgen’ waren. Het eerste cijfer omvat vreemdelingen, de Belg geworden vreemdelingen en hun nageslacht. Hertogen geeft indrukwekkende cijferreeksen, tot op gemeentelijk niveau gedetailleerd, over de periode 1990-2008. Eén voorbeeld maar: in Antwerpen waren er in 1990 14,9 % inwoners van vreemde afkomst, in 2000 al 25,6 % en in 2008 39,7 %. De helft van de -30-jarigen in Antwerpen is allochtoon volgens de telling van de stadsdiensten die daarbij zelf zeggen onvolledig te zijn. En 27 % van de Antwerpse kiesgerechtigden is van vreemde afkomst. [] www.npdata.be

Doorbraak

juni 2010

De kloof: media Vlamingen en Franstaligen hebben een compleet andere culturele en mediatieke leefwereld. In Vlaanderen kijkt 98 % naar VRT of VTM, in Wallonië kijkt 40  % naar de Franse televisie. Wie naar TF1 kijkt, voedt zich in Parijs. ‘Die 40 % koestert een mening over België die uit het verleden stamt, het gaat om nostalgie, een Bokrijkmening’, aldus Jan Callebaut van onderzoeksbureau Why5Research. (DS, 15 mei) De kloof: criminaliteit In 2008 werden in ons land 2315 gewapende overvallen gepleegd (+5  %). De cijfers voor 2009 moeten nog worden geanalyseerd, maar Stefaan De Clerck (CD&V) verwacht een stijging met 10 %. De meeste gewapende overvallen werden in 2008 gepleegd in het Brussels Gewest (652), gevolgd door Henegouwen (525), Luik (377), Antwerpen (257), Vlaams-Brabant (144), Oost-Vlaanderen (100) en Waals-Brabant (85). Verstedelijking speelt een rol, maar er het ziet ernaar uit dat de criminaliteit in Brussel en Wallonië hoger ligt dan in Vlaanderen. De kloof: het België-gevoel De manifestatie voor de eenheid van België (16 mei) in Brussel was niet meteen een succes. De Luikse Marie-Claire Houard kreeg in 2007 nog 35 000 mensen bijeen voor een optocht voor de eenheid van België. Vooral Franstaligen. Nu waren er amper 1500 manifestanten, waaronder de Franstalige politici Joëlle Milquet (cdH) en Isabelle Durant (Ecolo). ‘Wij willen op een krachtige manier uitdrukken dat de Belgen samen willen blijven en dat de politici zich bezighouden met een probleem waarvan het grootste deel van de Belgen niets begrijpt’, aldus Pierre-Alexandre de Maere d’Aertrycke, co-organisator van het evenement (Belga, 5 mei).

Onderwijs,

[Kortjes]

werkloosheid, leefloon

Vlaanderen

Wallonië

Brussel

24 975

40 712

24 975

+7 %

+21 %

+43 %

Onder armoedegrens

10,9 %

18,8 %

28,2 %

Werkloosheidsgraad

4,8 %

12,0 %

16,5 %

Schoolverlaters (18) zonder diploma

10,0 %

17,8 %

22,9 %

12-jarigen met schoolse achterstand

21,0 %

35,0 %

50,0 %

Aantal leefloners Toename aantal leefloners jongste 6 jaar

de Vlamingen wil dat België een monarchie blijft (74 % Wallonië). Veel meer Vlamingen (37 %) dan Walen (11 %) willen dat de macht van de koning afneemt. Bij de Franstaligen is een omgekeerde tendens vast te stellen.

koninklijke genade (10,1 %) dan een Vlaming (1,9 %). De jongste drie jaar was de wanverhouding nog opmerkelijker (W: 15,3 %, VL: 4 %). Senator Dirk Claeys (CD&V) wil dat die procedure wordt herzien. (DM, 23 maart).

De kloof: genade Het aantal genadeverzoeken dat de koning ontvangt, verschilt niet significant (2009: VL: 788, W: 721) maar een Waal krijgt vier keer meer

De kloof: de juge Voormalig justitieminister Tony Van Parys (CD&V, Gent) staat niet meer op de kieslijst. In een terugblik op zijn carrière (DS, 14 mei) pleit hij voor een

>>Vanmol

verregaande justitiehervorming. ‘Als de Franstaligen hierover blijven dwarsliggen hoeft een nieuw model van gerechtelijke organisatie dat deze hervorming wel mogelijk maakt geen schrikbeeld te zijn. Laat ons dan een asymmetrisch model uittekenen waarbij de organisatie, de werking en de inrichting van politie, rechtbanken en het gevangenisbeleid verschillend kunnen zijn in de twee gemeenschappen’.

De kloof en de kroon Een peiling, gepubliceerd in De Standaard (27 maart) illustreert dat de monarchie in Vlaanderen stilaan in de problemen komt. Nog amper 54 % van

juni 2010

Doorbraak

5

[Politiek]

Dienstweigering voor BHV De regering was nog niet goed en wel gevallen en de verkiezingen waren nog niet definitief uitgeschreven of we kregen de eerste mediahype al over ons uitgestort: Stijn Meuris, zanger en BV, boycot de verkiezingen en ‘velen’ volgen, maar niet iedereen. Onder de slogan ‘Nu is het genoeg! Gewoon splitsen!’ kiezen de Werkgroep BHV en de burgemeesters van de Vlaamse Rand niet voor een boycot maar voor dienstweigering. Pieter Bauwens Voor de Werkgroep BHV en de burgemeesters van Halle-Vilvoorde is het duidelijk: deze verkiezingen zijn ongrondwettig en onwettig. Daarom kan meewerken niet. Niet gaan stemmen zou onverstandig zijn, een oproep tot dienstweigering dus. Maar hoe werkt dat dienstweigeren? We vroegen het aan Guido Moons, voorzitter van de Werkgroep. Guido Moons: ‘We vragen om te weigeren als je wordt opgeroepen om als voorzitter, bijzitter of plaatsvervanger deel uit te maken van een stembureau of een telbureau. Volgens de regels moet die weigering gemotiveerd zijn en aangetekend worden verzonden zodra de uitnodiging in de brievenbus valt. Als dat met onze voor-

beeldbrief gebeurt, wordt die weigering duidelijk politiek gemotiveerd en onderbouwd.’ En wat is het risico van het dienstweigeren?

‘Ik weet maar al te goed dat er risico’s aan verbonden zijn. Mijn eigen vrouw is voor het Hof van Beroep in Gent veroordeeld tot een boete, net als vier andere dienstweigeraars. Maar van de 188 effectieve dienstweigeraars in 2007 zijn er 69 gedagvaard en is geen enkele veroordeeld. Wie zich bij ons heeft aangemeld en zijn/haar weigering motiveerde volgens ons model, wordt bijgestaan door onze advocaten. En deze keer lijkt een veroordeling

heel moeilijk als zelfs de rechters van eerste aanleg waarschuwen dat de verkiezingen ongrondwettig en onwettig zijn.’ Wanneer is de actie een succes?

‘Dat is ze nu al. Vorige keer gaven 1510 Vlamingen zich op om dienst te weigeren, nu zitten we al aan 3100 en er komen er nog elke dag bij.’   Straatsburg Vier dienstweigeringsacties (2003, 2004, 2007 en 2009) zorgden in totaal voor vijf veroordelingen, maar het laatste juridische woord daarover is nog niet gezegd. In april 2009 legden de vijf veroordeelde dienstweigeraars en advocaat Matthias Storme het BHV-dossier op de tafels van het Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg. Hun zevenvoudige klacht samengevat: 1. willekeur in vrijstellingen en vervolging, 2. zwakke (of geen) tegenargumenten van Openbaar Ministerie, 3. impact van uitspraak Grondwettelijk Hof wordt genegeerd,

[Foto © Reporters]

Guido Moons: ‘Nú splitsen. Gewoon doen.’

6

Doorbraak

juni 2010

willekeur van het Hof van Cassatie in beoordeling van argumenten eisers versus die van het O.M. in functie van het politiek te bereiken resultaat, 5. het ontbreken van rechtsmiddelen om een Arrest van het Grondwettelijk Hof te doen uitvoeren, 6. niet erkennen van grondwetsartikel over recht op jury (Assisen) in geval van politiek misdrijf, 7. rechtstechnisch punt rond datum feiten en datum verkiezingen.

[Politiek]

4.

Advocaat Storme is ervan overtuigd dat België zal worden veroordeeld. Maar de weg via Straatsburg is lang. Het codewoord is: wachten. De burgemeesters en de Werkgroep BHV willen ook andere Vlaamse gemeenten meekrijgen in de dienstweigeringsactie. Zo kregen de Vlaamse gemeentemandatarissen een kant-en-klaar, gemotiveerd ontwerp van gemeenteraadsbesluit toegestuurd waarin staat dat de gemeenteraad zich in de onmogelijkheid bevindt om mee te werken aan de organisatie van de ongrondwettige verkiezingen. Als de gemeenteraad dit besluit goedkeurt, geeft hij de opdracht aan het college van burgemeester en schepenen om elke medewerking, van welke aard ook, aan de organisatie van ongrondwettige verkiezingen te weigeren. Mark Verhaegen (CD&V), de burgemeester van Hulshout (provincie Antwerpen), liet al weten dat zijn gemeente geen kiezerslijsten zal opstellen. Afwachten of er buiten Halle-Vilvoorde nog gemeenten zijn die in de dienstweigering stappen. Daarmee is nog niet alles gezegd. Ook op de ouderwetse manier wordt actie gevoerd, met affiches en klevers, provinciale actievergaderingen ... En er staat een hele batterij juristen klaar om de Werkgroep BHV bij te staan om als dat mogelijk en wenselijk is juridisch klacht in te dienen. Zo werd voor het einde van de legislatuur al een ingebrekestelling naar de federale Kamer en de regering uitgestuurd. Die wijst de Kamer en de regering erop dat ze aansprakelijk zijn voor de gevolgen van het bewust uitlokken van ongrondwettige en onwettige verkiezingen. Wordt vervolgd.

[] www.ikwerknietmee.be

juni 2010

De diarree van de dialoog Door de BHV-crisis zien de Franstaligen in dat er een staatshervorming moet komen. Beter laat dan nooit of oude wijn in nieuwe zakken? Servais Verherstraeten, CD&V-fractieleider in de Kamer, bracht op 5 mei het goede nieuws. Uit de bespreking van de verklaring tot herziening van de Grondwet leert hij: ‘De Franstaligen hebben nu met hun publieke verklaringen, ook ten aanzien van hun eigen achterban, getoond dat zij bereid zijn te onderhandelen over een grote staatshervorming. De inspanningen van CD&V van de voorbij drie jaar zijn dus geen maat voor niets geweest.’ Eindelijk is de kogel door de kerk, zo lijkt het. Maar de Sint-Elooiskerk van Duinkerken bewijst dat een kerkmuur heel lang heel veel kogelgaten kan doorstaan. Ruilt Verherstraeten de vette vis in voor een dode mus? Want zijn verhaal is niet nieuw. In november 2007 ontwaart koning Albert ‘een ruim gedeelde wil om een dialoog te organiseren over een nieuwe staatshervorming’. In De Tijd van 19 november dat jaar lezen we dat hij niet de enige optimist is: ‘Formateur Yves Leterme heeft in stilte een doorbraak geforceerd over het menu voor een staatshervorming’, zegt een CD&V’er. Alles blijft nog wel vaag geformuleerd in een nota van twee pagina’s die Leterme heeft klaargestoomd, maar de Franstaligen hebben hun verzet tegen meer fiscale autonomie voor Vlaanderen laten varen.’ Toch moest Leterme het veld ruimen voor Guy Verhofstadt. Maar zijn inspanningen waren geen maat voor niets, vindt hij in Het Nieuwsblad van 8 december 2007. ‘Iedereen beseft nu dat er een staatshervorming moet komen. We hebben een absoluut “non” aan Franstalige kant kunnen ombuigen in een besef dat er zonder een staatshervorming geen goed bestuur mogelijk is.’ Ook op 8 januari 2008 ziet Leterme, intussen vicepremier, het nog helemaal zitten. ‘Na zes maanden formatieberaad zijn ook de Franstalige partijen ervan overtuigd dat er moet worden onderhandeld. Ze zijn immers tot het inzicht gekomen dat indien ze dat nu niet doen, België wel eens zou kunnen ontploffen na de regionale verkiezingen van juni 2009’, noteert Het Belang van Limburg uit zijn mond. Wie er niets van gelooft, wordt op 23 mei 2008 gerustgesteld door MR-voorzitter Didier Reynders in De Standaard: ‘Ik ben bereid een staatshervorming door te voeren, zelfs om ze alleen te dragen’.

Doorbraak

Op 19 juni weet De Tijd dat volgens Leterme, premier intussen, de Franstalige partijen bereid zijn ‘om naar echte onderhandelingen over een

staatshervorming te gaan’. Op 31 juli 2008 komen de drie koninklijke bemiddelaars apetrots aan de pers vertellen dat zij serieuze vorderingen hebben gemaakt in hun zoektocht naar een geloofwaardige, grondige staatshervorming. De koning en premier Yves Leterme vonden het voldoende om ‘voort te doen’. Vlaams minister-president Peeters verschijnt in die periode ten tonele. Knack noteert op 24 september: ‘In overleg met premier Leterme zondagavond en na een nieuw gesprek met de Franstalige partijen (...) verkreeg Peeters (...) dat men aan Franstalige kant “bereid” is om de dialoog te starten en voor juni 2009 deelakkoorden te sluiten.’ N-VA gelooft er niets van en stapt uit de Vlaamse regering en uit het kartel met CD&V. Weer breekt Leterme zijn nek en Herman Van Rompuy valt in. Geen nood weet Het Nieuwsblad op Zondag (26 juli 2009). ‘Samen met de meer gematigde Vlamingen heeft hij (Van Rompuy) de indruk dat de Franstalige partijen klaarstaan om te onderhandelen: “Zij zijn bereid veel verder te gaan dan ze in 2007 wilden”.’ Philippe Moureaux geeft de Vlamingen op 28 november 2009 in De Morgen goede hoop. Hij is ‘met de zegen van voorzitter Elio Di Rupo graag bereid om er nog een communautair akkoord bij te doen’. Premier Leterme, want dat was hij drie dagen eerder weer geworden nadat Van Rompuy naar Europa vertrok, kon dus met nieuwe moed de hand aan de ploeg slaan. Op 5 mei 2010 ontdekt Servais Verherstraeten dat ... (hier gelieve de lezer verder te lezen aan het begin van dit artikel). (PDR)

7

[Wetstraat]

De fatale drang van Verhofstadt en Leterme

Winnen met Vlaanderen, verliezen met België Doorbraak volgt al jaren de politieke ontwikkelingen. Synthese én commentaar. Soms behoeft de synthese niet eens commentaar. De registratie volstaat om u als lezer zelf uw conclusies te laten trekken. Over de traditionele partijen die zichzelf in de vernieling rijden, bijvoorbeeld. Jan Van de Casteele Verhofstadt en Leterme hebben hun partijen (weer) aan de macht gebracht, bewegend op het vliegwiel van hun Vlaams profiel. Eens ten paleize kromp hun geheugen, maar niet dat van de kiezer. Verhofstadt mocht gaan. Leterme ook. Hebben Alexander De Croo en Marianne Thyssen hieruit een les geleerd? De leugen heeft korte beentjes. In 1997 eist Verhofstadt uitgebreide Vlaamse bevoegdheid inzake sociale zekerheid en fiscale autonomie (De Belgische Ziekte). Met een hoop ex-VU’ers op zijn lijst worden de (samenvallende) verkiezingen van 1999 een succesverhaal. In 2003 steken de liberalen nog een tandje bij. Minister-president Dewael (Het Vlaams Manifest, 2002) wil meer ruimte voor de regio’s, uitdovende faciliteiten, subsidiariteit, een ‘split-vote’ in Europa, minder transfers en meer Vlaanderen (werk, loon, gezondheid, gezin). Ook De Gucht (De toekomst is vrij, 2002) wil meer Vlaanderen (jeugdsanctierecht, NMBS, ziekteverzekering, buitenlandse handel ...), heeft het over onterechte transfers en ziet België verdampen. De partij kiest voor een ‘confederaal model’, het zwaartepunt bij de deelstaten (Novemberverklaring, 2002). VLD springt vooruit (24,2  % in 2003, topscore). Maar al snel zakt de partij weg in het moeras van de macht. Verhofstadt kiest voor ‘de derde weg’, tegen de splitsing van arbeidsmarktbeleid, gaat voor een ‘progressieve centrumpartij’, voor ‘harmonisering’, voor een federale kieskring, voor ‘het versterken van federatieve instrumenten’ ... Als ‘flamingante Belg’ krijgt hij steun van vader De Croo (N-VA = mentaal gehandicapten), of zoon De Clercq (nationalisme = gif), en De Gucht (over ‘de caractériels’). Ooit fel tegen een kiesdrempel, gebruikt hij die strop

8

voor N-VA en Groen!. Zonder succes. Ooit tegen de Senaat, wil hij dat instituut nu zelfs paritair maken. Als naïeve blinden lopen de liberalen zich te pletter tegen de Vlaamse muur. Open Vld wordt door de kiezer in 2007 en 2009 in een lagere schuif geparkeerd (15 %). Leterme Leterme volgt hetzelfde pad. Met de Vlaamse hoed op lijmt hij de N-VA. Het Vlaams programma van zijn voorganger Luc Van den Brande (Resoluties Vlaams Parlement, 1999) is zijn wipplank. In de kartelovereenkomst is hij duidelijk: ‘Meer bevoegdheden’, ‘minstens de Resoluties’, ‘onverkort ... in woord en daad’ ... 2004 wordt een succes, maar er volgen in 2007 nog federale verkiezingen. ‘Vijf minuten politieke moed’, heet het nu, en ‘nooit’ stapt hij in een federale regering zonder serieuze staatshervorming. De leeuwen dansen rond zijn 800 000 voorkeurstemmen. In zijn processie naar de Wetstraat 16 breekt hij ongeveer elk gegeven woord. Renders en Cortebeeck (ACW/ACV), ‘bijna-socialist’ Dehaene en de B-Plussers Eyskens en Martens, volk genoeg voor de ondraaglijke lichtheid van formatienota’s en wisselgeldpistes ... Meer Leterme werd het, in plaats van meer Vlaanderen. In 2009 (Vlaamse verkiezingen) redt Peeters nog net de meubelen, maar de partij kleeft aan haar historische ondergrens (22 %). De V-partijen (VB, N-VA, LDD) halen 36 %. Niets aan de hand? Zelfs geen borrelnootjes krijgt Leterme. Toch steekt hij nog een tandje bij. Weg confederalisme, leve het ‘samenwerkingsfederalisme’. Een ‘spreidstand die gaat ontploffen in ons gezicht’, voorspelden toen al CD&V’ers. BHV foefelt hij in de zak van Dehaene,

Doorbraak

in de hoop nog onder de triomfboog van de EU te mogen rijden, maar helaas, Alexander De Croo verstoort het feestje: eerst kiezen en dan zien wie op de portretten mag. Thyssen CD&V lanceert nu Marianne Thyssen. Straf in Plopsaland (2008, inzake ‘transfers’ sluit ze niets uit ...), krabbelt ze snel terug. Nadien zwalpt ze tussen twee vleugels van haar partij. Ze speelt mee in het theater van de belangenconflicten, Duitstaligen en toegevingen inbegrepen (‘onderhandelde oplossing’, ‘compromis als de beste optie’). Le Soir noemt haar ‘het echte lichtpunt’. Ze mag naar de verkiezingen met een gespleten partij, die ‘nooit opgeeft’ ... Met een profiel dat er geen is. De Croo Alexander De Croo speelde het ‘na Pasen’ dus niet onaardig. Opstaan en wegwezen. Minder B dan zijn vader? Valt nog te bezien. BHV dient ‘onderhandeld’. Een staatshervorming? Zeker, maar welke? Marino Keulen waarschuwt hem: ‘Je komt met een sluitende oplossing naar de onderhandelingstafel. Ze luisteren en beginnen te lachen.’ De wil van het Vlaams Parlement (BHV, staatshervorming) is zowel voor CD&V als voor Open Vld puur papier geworden. Verbleekte herinnering. Het Belgische kader blijft nog altijd dé prioriteit voor de opvolgers van Verhofstadt en Leterme. Die bestuurden het land met een federale regering zonder meerderheid langs Vlaamse kant. De kiezer kan ervoor zorgen dat zoiets nooit meer kan.

juni 2010

Transfers beperken prikkel om actief te zijn

Vlaams geld voor Wallonië fout georiënteerd De Belgische staat heeft de Vlaamse economie in de 19de en diep in de 20ste eeuw enorm geholpen met investeringen in havens, spoorwegen, autowegen en steun aan bedrijfsinvesteringen. Dat stelt de Waalse professor emeritus Michel Quévit (UCL) in zijn jongste boek Flandre-Wallonie, Quelle Solidarité? (zie p. 29). Het probleem is echter dat de transfers naar Wallonië van de voorbije vijftig jaar niet gingen naar investeringen, maar naar inkomensondersteuning, en dat heeft dan weer de Waalse economie niet geholpen. jan van doren Michel Quévit beweert in zijn pen te zijn gekropen om de Vlaamse aanklachten van de transfers van Vlaanderen naar Wallonië van weerwoord te dienen. Quévit is een autoriteit inzake regionale economische ontwikkeling. Hij was ook van nabij betrokken bij het beleid ter zake in België, als adviseur voor PS-kabinetten. Zij boek is goed gedocumenteerd Quévit maakt ook een aantal punten die niet te betwisten zijn. Zo biedt hij een overzicht van investeringen die de Belgische staat verrichte in havens, aan spoorwegen, aan autowegen in Vlaanderen. Hij wijst tevens op de steun die bepaalde industriesectoren in Vlaanderen kregen: de textielnijverheid, de scheepsbouw, de Kempense Steenkoolmijnen. Voorts wijst hij op de omvangrijke steun aan buitenlandse investeringen in Vlaanderen in de jaren zestig en zeventig, door toepassing van de wetgeving op de economische expansie. Balans ontbreekt Maar het plaatje van de Waalse expert is verre van volledig. Een totale balans van de regionale verdeling van uitgaven respectievelijk inkomsten (belastingen) ontbreekt. Het is slechts met de opmaak van die totale balans dat je een gefundeerd oordeel kan vellen over zowel de omvang als de richting van de herverdeling van de publieke middelen tussen regio’s. De regio die meer ontvangt (via uitgaven) dan bijdraagt (via belastingen), geniet transfers. Dergelijke rekeningen werden tot dusver enkel gemaakt voor de periode van 1955, en vooral vanaf 1970. Die wijzen steevast naar een transfer van Vlaanderen naar Wallonië, ook studies van Franstalige experten. Een concrete becijfering van de transfers in de 19de en eerste helft 20ste eeuw ontbreekt dus alsnog. Maar er zijn wel voldoende harde feiten die aangeven dat Vlaanderen nooit de transfers heeft genoten die Wallonië de afgelopen vijftig jaar geniet. Vooreerst heeft de Gentse professor Jules Hannes eerder al aangetoond dat Vlaanderen zijn deel betaalde in de belastingen in verhouding

juni 2010

tot het bevolkingsaandeel (periode 1832-1912). Maar vooral kunnen er in de 19de en de eerste helft van de 20ste eeuw nooit dergelijke omvangrijke transfers zijn geweest omdat de overheid toen veel minder te verdelen had. Van een uitgebreide sociale zekerheid was toen nog geen sprake. De overheid beperkt zich grotendeels tot taken van openbare veiligheid en justitie (‘l’état gendarme”) en grote openbare werken. Dat betekent ook dat als er dan al sprake was van transfers, deze niet gingen naar ondersteuning van inkomens, maar eerder naar investeringen. En zoals Quévit terecht illustreert, hebben die investeringen vaak een aanzienlijk economisch nut gehad voor Vlaanderen. Denken we maar aan de havens van Antwerpen en Zeebrugge. Uitkeringen Het probleem met de transfers van Vlaanderen naar Wallonië de voorbije vijftig jaar is precies dat ze vooral gericht zijn op het ondersteunen van inkomens in Wallonië, vooral via uitkeringen. En dit soort transfers is nu net niét bevorderlijk voor economische vooruitgang. Integendeel. Waalse uitkeringen die door Vlaanderen worden betaald, beperken de prikkel in Wallonië om actief te zijn, net zoals het gelijke tred houden van Waalse en Vlaamse lonen belet dat Wallonië aantrekkelijker wordt voor investeerders. Deze wetenschap werd nog eens met concreet cijferwerk gestaafd in een nieuwe studie van Vives (Vlaams Instituut voor Economie en Samenleving). Daarin wordt voorgerekend dat een afname van de transfers met één derde de Waalse economie een extra groei van 0,42% zou opleveren, terwijl Vlaanderen een bonus van 0,3% zou boeken. Kortom, meer nog dan Vlaanderen zou Wallonië winnen bij een afname van de transfers die we thans kennen. 

[] Damiaan Persyn, Transfers en regionale groei, www.econ.kuleuven.be/vives.

Doorbraak

9

[Foto © Doorbraak]

[Economie]

[Economie]

Interview met Emiel Van Broekhoven

Griekse tragedie nog geen Belgische tragedie Cassandra is een Griekse beauty uit de Oudheid. Zij wees de god Apollo af en werd gestraft: niemand geloofde nog haar voorspellingen. Van bij de start van de euro waren er Cassandra’s die de Europese munt grondig mis vonden. Zij scoren in 2010. Frans Crols Wekelijks schrijft Emiel Van Broekhoven een kloeke column in De Standaard. Hij is een econoom met een gevuld cv: studies in Antwerpen, Oxford en Harvard, professoraten in Amsterdam, Antwerpen, Chicago, Leuven, Louvain-la-Neuve en het auteurschap van boeken en studies over economische vraagstukken. Met zijn kompaan Jo Stremersch is hij vooral actief op het gebied van Persoonlijke Financiële Planning. Daarnaast is hij onder meer onafhankelijk bestuurder voorgedragen door de Belgische regering bij BNP Paribas, met 10,8 % hoofdaandeelhouder van BNP Paribas (Parijs). Emiel Van Broekhoven: ‘De Griekse tragedie is nog geen Belgische tragedie. De eurozone heeft onder druk goed gepresteerd. Zij heeft besloten te handelen volgens het devies “één voor allen, allen voor één”. De besmetting van het Europese financiële systeem door de Grieken is nu hopelijk stilgelegd met het Europese hulppakket en geld van het Internationaal Muntfonds. Voorlopig toch. De kernlanden Duitsland en Frankrijk bepleiten meer economische “governance”, maar hoe ze dat gaan implementeren is nog niet uitgemaakt.’ FC: De Europese Commissie wil voortaan de begrotingen van de landenleden goedkeuren voor zij in de respectieve nationale parlementen worden gestemd?

‘De begrotingsminister van Vlaanderen, Philippe Muyters, kan boos zijn als de federale begrotingsminister Vanhengel hem tracht te superviseren, maar de Europese Unie zal eisen dat alle Belgen, die van noord, zuid en het centrum, binnen de lijntjes kleuren en dat kan

10

maar mits een federale toezichthouder met de gewesten sluitende afspraken maakt. De Grieken hebben geen keuze meer om zelf hun begroting te beredderen. Portugal zal evenmin een kruidje-roer-mij-niet kunnen zijn door zijn slappe economische en begrotingssituatie. Landen met een sterke regering, ik denk aan Duitsland, Frankrijk, zelfs Spanje, zullen al heel wat meer weigerachtig zijn om de Europese Commissie vooraf een fiat te laten geven over hun begrotingswerk, toch per definitie een politieke oefening en een bepalende oriëntering voor een regering en een land. De Britten moeten sowieso dringend saneren, alhoewel dit gebeurt buiten de eurozone.’ Moeten ingrijpende institutionele hervormingen in België om economisch sterker te worden?

‘De Europese Unie heeft de leden in het verleden

is er geen neiging tot avonturen. Keynesiaanse uitspattingen, met een overheid die stimulerend door het dak gaat, begaan wij niet. Handigheidjes kan je een Didier Reynders niet ontzeggen. Enerzijds is de vennootschapsbelasting nominaal met 30 % niet verhoogd, anderzijds is de last op de bedrijven langs onrechtstreekse weg stiekem tot 50 % gestegen. Maar België zal sowieso doelbewust moeten saneren.’ Zijn we op koers?

‘Dat beweer ik niet. België organiseert een gebrek aan groei door de foute fiscale en budgettaire stimulansen. Bijvoorbeeld, de spoorwegen worden bevoordeeld voor het passagiersvervoer, terwijl elke extra passagier meer subsidies aan de NMBS vergt. Onze energiepolitiek leidt tot steeds duurdere energie en het is geen wonder dat Duitse ondernemingen in België weggaan omdat de energie

‘Grote bedrijven hebben nood aan grote banken in een grote muntzone.’ tot tucht gedwongen. België zou zonder de toetredingsvoorwaarden van de Europese muntzone nooit de saneringen hebben doorgevoerd die gebeurd zijn. Onder elkaar zijn de Belgen grote ruziemakers, niemand in eigen land of daarbuiten heeft daarover begoochelingen. Spijts alle interne vetes hoor ik toch vaak met respect spreken over België, want aan het einde van de rit geraken wij er altijd uit. Nooit zijn het esthetische constructies, wel werkbare, en dat wordt bewonderd buiten de grenzen. Bij de bevolking

Doorbraak

thuis goedkoper is. Ik denk aan de modieuze groenestroomvoordeeltjes. De klucht van de “voordelige” zonnepanelen. In Denemarken is berekend dat van de geproduceerde windenergie 1% – één procent – arriveert op het goede ogenblik, op de goede plaats. Dat is toch totaal inefficiënt in een moderne economie.’ Is de Benelux een nuttige schakel tussen de EU en de drie landenleden?

‘Ach. De ministers van Financiën van de Benelux

juni 2010

[Economie] hebben niks gecoördineerd toen hun banken op omvallen stonden. Nederland hield ABN Amro in nationale handen. De grote bankindustrie in de Beneluxlanden die met Fortis, ING en ABN-Amro was uitgebouwd is weggevaagd. Wat een afgang voor de Beneluxlanden. BNP Paribas, dat baas werd van Fortis, zet nu een zeer concurrentieel beleid neer in België. Voor de andere banken in België aan wie de overheid zeer hoge financiële eisen heeft gesteld, is dat moeilijk om volgen en het verhardt de bancaire concurrentie.’ Zullen er nog banken omvallen?

‘De banken zijn sedert de crisis van 2008 niet hervormd, noch in de VS, noch in Europa. De Amerikaanse zakenbanken zochten toen beschutting onder de vleugels van depositobanken en vermeden zo het oog van de cycloon want de ineenstorting van de financiële wereld stond werkelijk nabij. Nu krijgen de Amerikaanse banken geld tegen één procent van de Fed. Geen wonder dat ze gigantische winsten kunnen maken. Maar hebben wij vandaag een gezondere financiële structuur? Neen. Er wordt nog steeds gestreden om nieuwe richtlijnen. Men praat over nieuwe regels uit Basel. Daarnaast staan voorstellen van Volcker en van het Amerikaans Congres. Men praat en men kibbelt en men vindt maar geen akkoord. Het Amerikaans beredeneerde leiderschap ter zake is helemaal zoek. En inderdaad, het gaat niet over kleinigheden.’

Is een herhaling van de financiële crisis vermeden?

‘Positief is dat alle eurolanden vandaag een saneringsplan hebben. Nu is het wachten op de uitvoering van die plannen. In feite ligt de sleutel voor een verbetering van de internationale economie en de financiën bij de regeringObama. De VS moeten hun begroting grondig schoonmaken, met dus besparingen, maar door de druk van een protestbeweging als de Tea Party, en met het oog op tussentijdse verkiezingen, zal dat niet tot slechts schoorvoetend gebeuren. Evenmin verwacht ik dat de Amerikanen hun lage rentevoet zullen opkrikken, eveneens omwille van interne politieke redenen. Die foute lage rentevoet van de VS wakkert de speculatie aan. De EU heeft de lage rentevoeten van de VS geïmiteerd. Op zich is dat onverstandig, maar met hogere rentevoeten zou er veel kapitaal stromen naar Europa, wat de wisselkoers enorm zou opdrijven en ons herstel zwaar bemoeilijken.’ De Duitsers smeden plannen om de eurozone de rug toe te keren.

‘In die ommezwaai geloof ik niet. Leiders van de grootste Duitse ondernemingen en banken hebben van bij het begin laten horen dat zij een breed gedragen munt als de euro hard nodig hebben. Kijk naar de enorme groei van de euro-obligatiemarkt voor bedrijven en je ziet een grote behoefte bij de ondernemers

aan een brede en diepe kapitaalmarkt. Dus, de splitsing van de huidige muntunie in een selectieve, kleine Neue Mark-zone en een grote eurozone met een zwakkere munt, wordt niet gedragen door de financiële elite en de politieke elite in Europa. Grote Duitse bedrijven, ik denk bijvoorbeeld aan Daimler Benz, Volkswagen, BASF, Bayer enzovoort, maar ook de Franse giganten, hebben behoefte aan grote banken in een grote muntzone. Die grote bank in een relatief kleine muntzone als de markzone, met enkele medestanders als de Nederlanders en de Finnen, vooral nu je toch werkelijk niet te veel exposure in London en New York wil hebben, is voor hen weinig aantrekkelijk. Akkoord, dergelijke banken worden op de duur zeer groot. Vandaar dat de regulering strikt en effectief moet zijn.’ ‘Duitsland weegt zeer zwaar in de EU. Veertig procent van het bruto nationaal product van de hele Europese Unie is bnp van Duitsland. Het land heeft ook overschotten en staat dus economisch sterk. Zolang de Duits-Franse Entente stand houdt binnen de Europese Unie is de euro gewaarborgd. Als die entente uiteen zou vallen, is de muntunie in gevaar. Meteen stelt zich een Belgisch probleem, een verscheurende keuze. Met wie moet België dan mee, met de Duitsers, wat ons zeer veel inspanningen zal vragen, of met de Fransen?’

Emiel Van Broekhoven is een uitzondering. Hij behoort tot de krimpende groep van economen in Vlaanderen met de ‘grote greep’. Van Broekhoven koppelt moeiteloos diepe inzichten in de macro-economie aan beleidsgerichte, concrete economie en persoonlijke financiële planning voor particulieren. Hij zit in de klasse van Paul De Grauwe, Jef Vuchelen, Johan Van Overtveldt, Frank Boll en Erik Buyst. Veel van hun universitaire confraters buigen zich over miniproblemen als: hoeveel engelen dansen op de punt van een naald? Waarom die scholastiek in de academische economie overwint? Omdat het vooral mooi en voornaam staat om gepubliceerd te geraken in de internationale economische tijdschriften. En opname in de ‘citation lists’ is noodzakelijk voor een universitaire carrière; plus is het veiliger om zich druk te maken in een mathematisch doordrenkte tekst over een onschuldige kwestie dan

juni 2010

[Foto © Reporters]

Een klasse apart een gedacht te uiten over de Belgische werkloosheid, de migratie, de concurrentiepositie, de pensioenen, de vakbonden, de transfers van Vlaanderen naar Wallonië en Brussel. Veel academisch economisch onderzoek is bezigheidstherapie. Emiel Van Broekhoven: ‘Ik bewonder Jef Vuchelen op Actua TV. Je ziet hem echter nergens anders. Paul De Grauwe heeft altijd interessante ideeën en daarenboven spektakelwaarde, is wat linksig, en zit goed in de duidingmarkt. Het ochtendprogramma Peeters & Pichal vroeg mij recent om mijn mening over de ratingbureaus en omdat ik niet meestapte in hun verhaal – een veroordeling van die marktbeoordelaars – werd ik dan maar afgezegd. Als je in België gelijk wat zegt zonder het statuut van halve of hele mediafiguur valt die gedachte op slag in coma. Ons praat

Doorbraak

VRT-radiocoryfeeën Peeters & Pichal zegden professor Van Broekhoven af omdat hij niet meestapte in hun verhaal.

met ons, want anders zouden ze eens iets onverwachts kunnen horen! Soms hoor ik pas maanden later en per toeval een reactie op een interview of een column. Nog een probleem is de inteelt. Je bent een goede student van universiteit X, blijft daar als assistent en wordt dan ooit professor.’

11

[Wetstraat]

De echte inzet van 13 juni

Thyssen versus Peeters ‘Marianne Thyssen wordt CD&V-boegbeeld’, kopten de kranten bij het begin van de campagne. Maar eigenlijk had dat moeten zijn: ‘Kris Peeters wordt geen CD&V-boegbeeld.’ Want Peeters was de meest voor de hand liggende kandidaat om Yves Leterme op te volgen. Hij is de populairste politicus in Vlaanderen en hij heeft in 2009 bewezen dat hij in zeer moeilijke omstandigheden verkiezingen kan winnen. Bart Maddens

Hero, zero Vandaar de intrigerende vraag: waarom verzaakt de populairste CD&V-politicus zo gemakkelijk aan het Belgische premierschap? Het zou wel eens kunnen dat Peeters beschikt over die gave die tegenwoordig zo zeldzaam is bij politici: het vermogen om lessen te trekken uit het verleden. In 2007 heeft Yves Leterme, als gevierd ministerpresident, een fatale keuze gemaakt door toch de stap te willen zetten naar het snel afbrokkelende Belgische beleidsniveau. In geen tijd werd de Vlaamse hero een Belgische zero. Geen wonder dat Peeters die tricolore kelk liever aan zich laat voorbijgaan. En dat is meteen heel slecht nieuws voor België. Tot nog toe heeft het Belgische regime altijd gewerkt als een magneet die de Vlaamse staatslieden onweerstaanbaar naar zich toe trok en aan zich bond. Denk aan die hyperkinetische flamingant die eind de jaren vijftig het Franse paviljoen op de Wereldtentoonstelling met pekeieren bekogelde. Maar daarna raakt Wilfried Martens steeds

12

meer in de ban van België en vandaag is hij één van de trouwste verdedigers ervan. En er zijn maar weinig Vlaamse toppolitici die met zoveel verbetenheid op het Belgische systeem hebben ingehakt als Guy Verhofstadt in zijn burgermani[Foto © Rob Stevens]

Natuurlijk heeft Peeters al herhaaldelijk beloofd dat hij de rit als minister-president zal uitdoen. Maar had Yves Leterme in 2004 niet dezelfde dure eed gezworen? Dit heeft hem niet belet om in 2007 toch kandidaat-premier te zijn. Een retorisch handigheidje volstond toen om daarmee weg te komen: Leterme moest Belgisch premier worden om een grote staatshervorming te kunnen realiseren. Daar kan Peeters nu niet meer mee afkomen. Maar de spindoctors hadden gemakkelijk een ander trucje kunnen bedenken om de bocht verkocht te krijgen. ‘Un moment de honte est vite passé’, en een keer dat de campagne op dreef komt, zijn de kiezers die gebroken belofte al lang vergeten.

Kris Peeters’ principiële keuze voor het Vlaamse beleidsniveau kan de machtsbalans binnen CD&V definitief doen omslaan naar de Vlaamsgezinde kant. festen. Maar ook dit ongeleide projectiel raakte al snel gevangen in het Belgische gravitatieveld. Met Yves Leterme heeft het wat langer geduurd. De man bood in 2007 tergend lang weerstand aan de druk van het Belgische establishment om zijn Vlaamsgezinde beloftes te breken en snel een sociaaleconomische regering te vormen. Zeker tot midden 2008 leek hij nog met een half been in de Vlaamse regering te staan. Maar uiteindelijk heeft men hem toch murw gekregen. Letermes

Doorbraak

Belgische geloofsbelijdenis mag dan al nooit erg geloofwaardig hebben geklonken, de Vlaamse rek was er onherroepelijk uit. Numero uno Kris Peeters is de eerste onbetwiste numero uno in Vlaanderen die kan weerstaan aan de nefaste zuigkracht van het Belgische regime. Het belang daarvan voor de komende staatshervorming kan bezwaarlijk worden onderschat. Alleen is het nog even afwachten hoe Marianne Thyssen zal scoren. Als zij de CD&V naar een glansrijke overwinning leidt, dan stoot ze meteen ook Kris Peeters van de troon. In dat geval zal Thyssen een evidente hoofdrol spelen bij de onderhandelingen over de volgende staatshervorming, wellicht als formateur of premier. Peeters zal dan aan de zijlijn moeten toekijken hoe er ook wordt onderhandeld over de samenstelling van zijn regering. Want in eender welk Belgisch-federaal scenario (een voorlopige sociaaleconomische noodregering of een regering met een staatshervorming-light) zal men een assertieve Vlaamse regering kunnen missen als de pest. Vandaar dat het ‘eerbare’ federale compromis wel eens ook zou kunnen inhouden dat de N-VA wordt gedumpt uit die regering. Als Thyssen daarentegen een zwakke prestatie neerzet, dan blijft het leiderschap van Kris Peeters intact. In dat geval zal de onderhandeling over de komende staatshervorming automatisch in een veel meer confederale plooi vallen. De Vlaamse regering zal dan niet meer het lijdend voorwerp zijn van de onderhandelingen, maar die zelf voeren. Het scenario van een federaal opgelegde Vlaamse regeringswissel wordt dan een stuk minder waarschijnlijk. Hoe dan ook kan Kris Peeters’ principiële keuze voor het Vlaamse beleidsniveau verreikende implicaties hebben. Het kan de machtsbalans binnen CD&V definitief doen omslaan naar de Vlaamsgezinde kant. En het kan België finaal op het spoor zetten naar een echte confederatie. Of hoe Peeters, juist door niet mee te doen als boegbeeld, de inzet van deze verkiezing aanzienlijk heeft verhoogd.

juni 2010

[Foto © Reporters]

[Extra - Verkiezingen]

En de beste koop is ...

JAN VAN DE CASTEELE

Op 13 juni gooien de kiezers nog eens de dobbelstenen. Een jaar eerder dan gepland, want de vorige ontmoeting met de kandidaten die Belgenland willen besturen, dateert van 10 juni 2007. Toen klonk vanuit Vlaanderen een luid signaal voor méér autonomie. Franstalig België koos even indrukwekkend voor het institutionele status quo. Daarna volgden drie jaren van permanente politieke crisis, zoektochten naar de kwadratuur van de Belgische cirkel en een grote slijtageslag van politiek personeel. Vooral CD&V greep diep in de reserves. Leterme wilde, maar kwam niet; kwam dan wel, maar moest weer gaan. Van Rompuy kwam en trok verder. Leterme kwam weer en moest de handdoek opnieuw in de ring gooien. Vandeurzen zocht en vond rustiger, lees Vlaamse oorden. Martens en Dehaene verlieten de coulissen en verdwenen er, een illusie armer, snel weer in. Marianne Thyssen moet de tocht der machteloosheid helpen vergeten. In het juni-nummer van 2007 liet Doorbraak de Vlaamse partijvoorzitters de revue passeren. Bart De Wever zat nog achteraan op de tandem van het Vlaams Kartel. Het ding liep spaak en De Wever is vandaag de grootste vijand van die vroegere bondgenoot. Geert Lambert trok als Spirit-baas op met sp.a. Zijn driewielertje ligt op het stort en nu rijdt hij wat naamloos mee in een Groen! truitje. Bart Somers leidde Open Vld. Nu staat hij zelfs op de Antwerpse lijst niet meer op één. Vandeurzen, toen CD&V-voorzitter, speelt op 13 juni niet mee. Frank Vanhecke sprak vanuit de oppositie tegen paars, vandaag noemt hij zichzelf opposant tegen de eigen partij. Johan Vande Lanotte wilde in 2007 graag premier worden, maar was een maand later geen partijvoorzitter meer. Voor Mieke Vogels hadden wij toen onvoldoende ruimte, nu krijgt ze bij Groen! geen plaats meer. Jean-Marie Dedecker was nog zetel- en volgens de peilingen kansloos. Intussen lijkt zijn hausse alweer achter de rug. De voorbije vier jaren verliepen verwoestend voor de Vlaamse politieke top. Interessant op te merken dat Di Rupo, Reynders en Milquet aan de overzijde nog even stevig de dienst uitmaken als toen. Zij overleefden

juni 2010

de grote botsing wel. Alleen Ecolo wisselde van personeel en zet met Jean-Michel Javaux een politiek toptalent in. Logisch dat aan Vlaamse kant zowat tabula rasa werd gemaakt. Van de door alle Vlaamse partijen beloofde staatshervorming kwam niets in huis, het door de Franstaligen gewenste status-quo bleef onaangetast. Zelfs BHV kon niet worden gesplitst, zodat we voor ongrondwettige verkiezingen staan. De Vlaamse machteloosheid bereikte in de voorbije periode een gênant hoogtepunt, het Belgische politieke fatsoen een even beschamend dieptepunt. Onze tour d’horizon van 2007 leest vandaag minstens zo interessant als bij verschijnen. Zonder oplossing voor BHV ‘komen er zelfs geen volgende federale verkiezingen meer’, noteerden we bij Vandeurzen. We mochten gerust zijn, heette het toen bij de CV&V-voorzitter, ‘we zullen onze nek uitsteken, samen met N-VA. (...) Wat de politieke kracht van het kartel zal zijn, hangt af van het mandaat dat de kiezers ons geven.’ Het mandaat volgde prompt, de nek werd uitgestoken en dan schildpad-gewijs weer ingetrokken, na het afsmijten van de N-VA-‘ballast’. Dit jaar werpen we zeer concrete politieke vragen voor de voeten van de nieuwe Vlaamse kopstukken. U vindt de antwoorden naar TestAankoop-model op een rijtje, maar haalt er zelf de beste koop uit. Wij zijn het ACV niet. Maar naast het inhoudelijke aspect speelt het vertrouwen in het doorzettingsvermogen van de diverse spelers een minstens even grote rol. Hoe belangrijk vinden ze het contract dat ze op 13 juni afsluiten met de kiezer? Weten welke richting ze uit willen, is een zaak. Aanvoelen in welke richting ze echt zullen gaan, een andere. Op dat punt valt de bocht van CD&V het meest op. Wie zich in 2007 aangesproken voelde door de strategie van Leterme om pas in een regering te stappen nadat een akkoord wordt bereikt over de staatshervorming, moet nu op zoek naar een andere partij. (PDR)

Doorbraak

13

[Extra - Verkiezingen] De nota-Dehaene Is de nota-Dehaene voor uw partij een bruikbare richtlijn (voor zover die u bekend is)? Waarom wel, waarom niet?

Thyssen: ‘De nota-Dehaene geeft de grenzen aan waarbinnen een overlegde en dus onderhandelde oplossing voor BHV – trouwens niet alleen voor het kiesarrondissement maar ook voor het gerechtelijke arrondissement BHV – mogelijk is. Die grenzen zijn belangrijk, om onaanvaardbare eisen zoals de uitbreiding van Brussel van de onderhandelingstafel te houden of initiatieven van de Franse Gemeenschap die in strijd zijn met het territorialiteitsbeginsel te voorkomen.’

[Foto © Reporters]

Gennez: ‘Ja, de nota bevat de krijtlijnen voor een akkoord over BHV. Dat samenvallende verkiezingen zijn opgenomen in deze nota, is voor ons essentieel. De ontwikkeling van onze staatsstructuur doet wat denken aan de manier waarop we bouwen. Iemand zet een huis, daarna volgt een veranda, vervolgens een tuinhuis en een duiventil. Op den duur is dat een ondoorzichtige mikmak van bouwseltjes. We moeten af van die slordigheid in onze structuur. Ook moeten alle Vlaamse partijen duidelijkheid schep-

Caroline Gennez: ‘Samenvallende verkiezingen zijn voor ons essentieel.’

14

pen over wat ze precies willen. Zo kunnen we naar een duidelijke horizon toewerken.’ Van Besien: ‘Ik heb de nota gezien, maar Dehaene gaf ze niet mee en een papieren versie ervan is er niet. De inhoud kwam indirect wel in de pers. De nota-Dehaene vormt een goede basis om te onderhandelen, zonder dat we het met alle voorstellen eens zijn. Misschien zien we ze later nog terug?’ De Croo: ‘De nota-Dehaene heeft niet geleid tot een akkoord. De Franstalige regeringspartijen wensten de nota niet als enige onderhandelingsbasis te beschouwen en dat op basis van die nota geen akkoord kon worden gevonden. In het regeerakkoord van de regering-Leterme II was afgesproken om het probleem BHV op te lossen vóór Pasen 2010. Die afspraak werd niet nagekomen. Andere regeringspartijen wilden een oplossing opnieuw uitstellen. Om die reden heeft Open Vld het vertrouwen in de regering opgezegd. Een splitsing van BHV zal maar mogelijk zijn in het kader van een ruime staatshervorming. De afspraken moeten worden gemaakt in het regeerakkoord.’ De Wever: ‘De precieze inhoud van die nota is ons niet bekend, maar een nota die werd onderhandeld door een Vlaamse minderheid samen met de voltallige Franstalige politieke klasse, doet het ergste vermoeden. Zeker als je weet dat één partij, CD&V, er zowat alles voor over had om Leterme in de 16 te houden. Zelfs CD&V’ers zoals Pol Van Den Driessche hebben nadien opgebiecht dat de nota “verregaande toegevingen” bevat. En dan nog was het voor de Franstaligen onvoldoende. En dat allemaal terwijl de splitsing van BHV gewoon de toepassing van de Grondwet is. In zo’n spel weigert de N-VA mee te spelen.’ Valkeniers: ‘Absoluut niet. De remedie van Dehaene was nog erger dan de kwaal zelf. De voorgestelde recuperatie van de voogdij over de zes faciliteitengemeenten zou deze gemeenten de facto uit Vlaanderen wegrukken. In plaats van de grenzen van Vlaanderen te bevestigen, zouden ze worden opgeheven. Bovendien hebben de Franstaligen met de voorstellen inzake de apparentering van alle kieslijsten van Brussel, Vlaams-Brabant en Waals-Brabant er alle belang bij om in héél

Doorbraak

Vlaams-Brabant campagne te voeren. Daardoor wordt de essentie van de splitsing – het doorknippen van de electorale band tussen de Franstaligen in Brussel en Halle-Vilvoorde – ongedaan gemaakt. Sterker nog: op die manier wordt het francofone imperialisme niet gestopt, maar aangemoedigd.’ Dedecker: ‘Neen. Voor LDD moet van een blanco blad worden vertrokken.’

Geef het kind een naam Staat uw partij voor unitarisme, federalisme, confederalisme of Vlaamse onafhankelijkheid en hoe vult u die optie in?

Gennez: ‘Sp.a staat voor een Belgisch federalisme met sterke deelstaten.’ Van Besien: ‘Groen! staat voor een modern en constructief federalisme dat de gewesten en gemeenschappen en het federale niveau in staat stelt om hun bevoegdheden ten volle uit te voeren ten dienste van hun burgers. Dat betekent duidelijke, uitgebreide bevoegdheden voor de gewesten en gemeenschappen, met behoud van federale solidariteit.’ Thyssen: ‘CD&V koos al in 2001 voor een confederaal model. Wij geven ermee aan dat het zwaartepunt van de bevoegdheden bij de deelstaten moet komen te liggen en de federale overheid zich op haar kerntaken moet terugplooien. Intussen zijn onze uitgangspunten geen millimeter veranderd. Wij blijven uitgaan van de resoluties van het Vlaams Parlement in 1999 en onze eigen congresresoluties van 2001.’ De Croo: ‘Open Vld heeft al in 2002 het confederalisme in haar beginselverklaring ingeschreven. Een onafhankelijk Vlaanderen kan niet zonder het verlies van Brussel. Dit zou leiden tot een collectieve verarming van alle regio’s, inclusief Vlaanderen. We zien evenmin heil in een boycot van de Belgische instellingen. Sociale zekerheid, justitie, veiligheid en begrotingsevenwicht zijn zo essentieel voor het welzijn van alle Belgen, dat een boycot-tactiek totaal onverantwoord zou

juni 2010

Marianne Thyssen: ‘Onze uitgangspunten zijn geen millimeter veranderd sinds 2007.’

zijn. Ook die tactiek zou leiden tot een verarming van Vlaanderen. Dus: onderhandelen met de Franstalige partijen met het oog op een veel grotere autonomie van de deelgebieden, in de eerste plaats op sociaaleconomisch en fiscaal vlak, maar ook tot een financierbare federale staat en werkbare instellingen.’ Dedecker: ‘Als je zegt dat Brussel voor Vlaanderen de hoofdstad moet blijven, dan kom je uit bij een confederaal staatsmodel voor België. LDD streeft omwille van Brussel naar een zelfstandig Vlaanderen als lidstaat van een Belgische confederatie. Vlaanderen moet daarbij kunnen instaan voor zijn eigen uitgaven en moet die kunnen financieren met eigen belastingen. Voor bevoegdheden die aan de lidstaten worden toegewezen, is er nood aan eigen gerechtelijke instanties en justitiemanagement. Voor Brussel voorzien wij de rol van volwaardig confederaal stadsgewest. Bij de splitsing van de sociale zekerheid wil LDD de Brusselaars de mogelijkheid geven om te kiezen tussen aansluiting bij de Vlaamse of bij de Franstalig-Waalse sociale zekerheid.’ De Wever: ‘Van bij de oprichting is de N-VA daar zeer duidelijk over geweest: wij geloven in een evolutie van Vlaanderen als lidstaat van Europa. Het Belgische tussenniveau zien wij op termijn verdampen. België biedt immers niet de schaal-

juni 2010

voordelen die Europa ons wel kan bieden (bijvoorbeeld inzake interne markt, concurrentiebeleid, muntunie, defensie ...) en kampt tegelijk met enorme heterogeniteitskosten doordat het de optelsom is van twee verschillende democratieën die almaar sterker uit elkaar groeien. Het is nu het moment om een nieuwe belangrijke stap in die richting te zetten door een confederaal systeem te installeren, waarbij alle sociaaleconomische bevoegdheden naar Vlaanderen en Wallonië worden overgeheveld. De Belgische structuren werken immers niet meer.’ Valkeniers: ‘Sinds het ontstaan van onze partij pleit het Vlaams Blok/Belang ondubbelzinnig en consequent voor een onafhankelijk Vlaanderen als lidstaat van de EU, met Brussel als tweetalige hoofdstad.’

De weg terug Moeten er  volgens uw partij essentiële bevoegdheden terug naar het federale niveau en zo ja, welke en waarom?

Van Besien: ‘Groen! pleit voor coherente bevoegdheidspakketten op het juiste niveau, zonder [Foto © Reporters]

[Foto © Reporters]

[Extra - Verkiezingen] taboes. Vaak betekent dat bevoegdheden doorschuiven naar gewesten en gemeenschappen, zoals huurwetgeving en arbeidsmarktbeleid. Het kan ook omgekeerd, richting federale staat. Daarbij denken we aan de bevoegdheden inzake buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking.’ Gennez: ‘We willen de federale staat financieel versterken, zodat hij voldoende uitgerust is om ook de komende vijftig jaar de klassieke sociale risico’s te verzekeren zoals ziekte, ouderdom, werkloosdheid ... Ook het promoten van ons land in het buitenland gebeurt best op het federale niveau.’ De Croo: ‘Wij hebben geen specifieke eisen om bepaalde bevoegdheden terug federaal te maken, maar ook geen taboes om in het kader van een grote staatshervorming bepaalde bevoegdheden terug te federaliseren. Het resultaat moet zijn: veel ruimere autonomie voor Vlaanderen en werkbare federale instellingen.’ Thyssen: ‘Wij zien geen essentiële bevoegdheden die terug naar het federale niveau zouden moeten.’ De Wever: ‘Het Belgische niveau biedt geen enkele meerwaarde. Maar dat betekent niet dat alle bevoegdheden daarom kost wat kost naar Vlaanderen moeten. Bevoegdheden die dicht aansluiten bij de leefwereld van de mensen moeten naar het Vlaamse en het lokale niveau, bevoegdheden die een supranationale aanpak vereisen zoals defensie, naar Europa. Dedecker: ‘Neen.’ Valkeniers: ‘Daar kan geen sprake van zijn. De rol van België is uitgespeeld. Vlaanderen is de toekomst.’

Waar de communautaire angel prikt Wouter Van Besien: ‘Bevoegdheden inzake buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking moeten terug richting federale staat.’

Doorbraak

In welke mate zijn voor u of uw partij politieke dossiers communautair gekleurd? Zal vooral de economische crisis mede bepalend zijn in de keuze van de kiezer?

15

[Extra - Verkiezingen] Van Besien: ‘Eén van de thema’s die bij een staatshervorming in ieder geval aan bod moet komen, is de financieringswet. Groen! wil een financieringsmodel dat een evenwicht houdt tussen regionale solidariteitsmechanismen en een financiële responsabilisering van de gewesten. Het gebrek aan een communautair akkoord heeft de politiek verlamd en gezorgd voor drie jaar stilstand. We moeten komaf maken met de situatie waarin de sputterende staatsinrichting en het politiek debat erover het voeren van een toekomstgericht beleid rond het sociaaleconomische en het ecologische in de weg staan.’ Gennez: ‘Zo goed als alle federale dossiers zijn communautair gekleurd. Dit wil niet zeggen dat een staatshervorming de enige oplossing is om in alle federale bevoegdheden vooruitgang te boeken. Ook zonder staatshervorming moeten en kunnen we vooruit: met de pensioenen, een betere gezondheidszorg voor iedereen, een administratie Financiën die werkt ... De economische crisis zal mede bepalend zijn in de keuze van de kiezer.’

[Foto © Reporters]

Thyssen: ‘Uiteraard is er een verband tussen beide. De verstrenging van de snel-Belgwet is

Alexander De Croo: ‘Arbeidsmarkt, Justitie, veiligheid, de communautaire tegenstellingen duiken in elk van die dossiers op.’

16

een dossier waarin de Franstaligen zeer terughoudend waren, maar waarin wij toch de voorbije drie jaar een doorbraak konden forceren. Door de val van de regering staat dat nu op de helling, maar wat ons betreft, komt het in de volgende legislatuur terug op de tafel. Er zijn ook de verschillen op de arbeidsmarkt – de doelgroepen van gewesten in de deelstaten verschillen en dat vraagt een beleid op maat. De staatshervorming moet de deelstaten meer sociaaleconomische armslag geven. Dat mag evenwel nooit een excuus zijn om in afwachting niets te doen. De federale en de Vlaamse regering voerden een zeer doeltreffend anticrisisbeleid, elk binnen de eigen bevoegdheden en samenwerking tussen beide was gericht op het bereiken van concrete resultaten op het terrein.’ De Croo: ‘Het zwaartepunt van het economisch en arbeidsmarktbeleid moet in de toekomst bij de deelgebieden liggen. Justitie en veiligheid moeten grondig worden hervormd. Deze doelstellingen kunnen niet afzonderlijk worden bekeken, ze zijn onderling sterk verbonden. De communautaire tegenstellingen duiken in elk van die dossiers op.’ De Wever: ‘In België zijn alle dossiers communautair geworden: het asiel- en migratiebeleid, dat onder druk van de PS en het cdH een echt opengrenzenbeleid is geworden. De snel-Belgwet is voor hen een snel-kiezerwet. Andere voorbeelden: de hervorming van Justitie – Stefaan De Clerck had goede intenties, maar de PS ging volop op de rem staan –, de begroting, die volledig is ontspoord– Vlamingen willen saneren, terwijl Di Rupo op Terzake komt zeggen dat de crisis wel voorbij zal gaan (‘une crise passagère’) en de sterkste schouders (lees: de Vlamingen) de zwaarste lasten moeten dragen – het arbeidsmarktbeleid van Milquet, dat jongeren spotgoedkoop maakt voor bedrijven, maar de vele Vlaamse vijftigplussers volledig uit de markt prijst of de (unitaire) loonvorming die de Waalse lonen uit de markt prijst en de werkloosheid en de uitkeringsafhankelijkheid in Wallonië structureel in stand houdt.’  Valkeniers: ‘Alles in dit land is communautair. Of het nu gaat over immigratie, veiligheid

Doorbraak

en sociaal-economische thema’s: er is geen enkel thema denkbaar waarover Vlamingen en Franstaligen niet van mening verschillen. In dit land wordt er ofwel niet beslist, ofwel worden beslissingen genomen tégen de Vlaamse meerderheid. Vlaanderen heeft niet voor een lakse immigratiepolitiek gekozen, maar moet er wel de prijs voor betalen. Sterker nog: Franstalige politici voeren heel bewust een opengrenzenbeleid om Brussel, Vlaams-Brabant en onze steden actief te ontnederlandsen. Door dit land loopt niet alleen een culturele en politieke, maar ook een sociaaleconomische scheidingslijn. De absolute stilstand van de voorbije drie jaar heeft bewezen dat met één federaal beleid geen twee totaal verschillende probleemsituaties kunnen worden aangepakt. Vlaanderen heeft dringend nood aan de noodzakelijke hefbomen om een beleid te kunnen voeren dat is afgestemd op de eigen noden en behoeften.’ Dedecker: ‘In het asiel- en migratiedossier werd het feit dat er geen Vlaamse meerderheid zat in de federale regering pijnlijk duidelijk. Tegen de Vlaamse publieke opinie in kwam er een massaregularisatie. Over de Vlaamse eisen inzake gezinshereniging werd geen enkel akkoord bereikt, voor de snel-Belgwet kwam er een sterk afgezwakt compromis dat nog niet aan het parlement werd voorgelegd. Balans: de verzuchtingen aan Franstalige kant zijn integraal ingewilligd. De “rustige vastheid” van de afgelopen drie jaar toont dat antwoorden op de crisis in geen geval van België zullen komen. Nog een voorbeeld: een communautair scheefgetrokken werkgelegenheidsbeleid beïnvloedt vandaag de wanprestatie van de arbeidsmarkt. De scheiding tussen werkloosheidsverzekering en arbeidsmarktbemiddeling beloont de regio’s immers niet voor de besparingen die een activeringsbeleid oplevert voor de federale sociale zekerheid. Na de bevoegdheid voor activering moet ook de bevoegdheid voor sanctionering naar de regio’s. De VDAB en de RVA dienen dringend te worden geïntegreerd in één ”Vlaams Werkbureau”. Degressieve en in de tijd beperkte werkloosheidsuitkeringen kunnen dan als activeringsinstrument worden gebruikt.’

juni 2010

[Extra - Verkiezingen] [Foto © Reporters]

De macht van ons parlement Over Vlaamse moed zei Hugo Schiltz in dit blad kort voor zijn overlijden het volgende: ‘Het zijn uiteindelijk de Vlamingen zelf die het zullen moeten doen! Als men morgen zegt: “Het heeft nu lang genoeg geduurd, sorry, er komt geen regering meer!”, wat zou er dan gebeuren? Als de Vlaamse regering de macht in handen neemt, wie zou dat kunnen tegenhouden?’ Een goeie wegwijzer?

Alles in één potje Is uw partij voor of tegen samenvallende verkiezingen? En waarom?

Gennez: ‘Voor. Het is de enige manier om tot politieke stabiliteit te komen en op langere termijn te kunnen werken, wat nodig is om op sociaaleconomisch vlak vooruitgang te boeken.’

 Van Besien: ‘Groen! kiest uitdrukkelijk voor dialoog, maar vanuit een duidelijke visie op wat we willen. Zo is het duidelijk dat bijvoorbeeld de splitsing van BHV enkel mogelijk zal zijn via een onderhandelde oplossing.’

Bart De Wever: ‘De Vlamingen moeten weigeren opnieuw in een federale regering te stappen zolang de Franstaligen niet instemmen met een grote staatshervorming.’

Gennez: ‘Wij hebben in Vlaanderen onze verantwoordelijkheid genomen, gezorgd voor een begroting in evenwicht, zuinigheid. We hebben artikel 35 ook al in ons programma gehad. Maar onze voorkeur gaat uit naar een redelijke staatshervorming.’

heid opleggen, maar de minderheid moet willen onderhandelen. Het dreigt mis te lopen als de minderheid dat niet wil.” Wij blijven er in geloven, willen blijven dialogeren, overtuigen en er zijn nu inderdaad al enkele hoopvolle signalen van de Franstaligen.’

De Croo: ‘Open Vld ziet geen heil in eenzijdige stappen van het Vlaams Parlement. Dit leidt ons inziens altijd tot het verlies van Brussel voor de Vlamingen. Dit is een prijs die wij niet wensen te betalen, want het zal leiden tot een verarming van Vlaanderen.’

Dedecker: ‘Als Vlaanderen dat wil, kan niemand dat tegenhouden, op voorwaarde dat het Vlaams Parlement unaniem stemt.’

Thyssen: ‘Dat is meer een citaat dan een vraag. Ik antwoord dus graag met een ander citaat, afkomstig van de architect van enkele van de belangrijkste staatshervormingen, Jean-Luc Dehaene: “De grote verdienste van de Belgische politici sinds 1970 is dat zij er in opeenvolgende fasen in geslaagd zijn de nodige institutionele hervormingen door te voeren op basis van onderhandelde politieke compromisakkoorden die door een ruime meerderheid in Kamer en Senaat werden goedgekeurd. In de opeenvolgende fases van de Belgische staatshervorming werd de basis van het compromis van 1970 steeds geëerbiedigd: de meerderheid kan haar wil niet aan de minder-

juni 2010

moeten zijn van de Vlaamse staatsvorming. Niemand zou zo’n Vlaamse machtsgreep kunnen tegenhouden. De praktijk leert immers dat wanneer een zelfbewust volk zijn onafhankelijkheid uitroept, daar alleen maar akte wordt van genomen.’

De Wever: ‘Dat is inderdaad wat ook de N-VA zegt en wat in 2005 in Knack ook als strategie naar voren werd geschoven door Herman Van Rompuy: de Vlamingen moeten weigeren om opnieuw in een federale regering te stappen zolang de Franstaligen niet instemmen met een grote staatshervorming. In 2007 hebben we dat geprobeerd, maar zodra Yves Leterme de sleutels van de 16 in handen had, was het spel verloren. De N-VA roept nu alle Vlaamse partijen op om voor één keer de handen in elkaar te slaan en deze strategie met succes te volgen.’ Valkeniers: ‘Het Vlaams Belang heeft altijd al gezegd dat de Vlaamse regering en het Vlaams Parlement – als legitieme en democratische vertegenwoordigers van het Vlaamse volk – de motor

Doorbraak

De Croo: ‘Open Vld is voorstander van samenvallende verkiezingen. De overgrote meerderheid van de burgers zelf is vragende partij om het aantal verkiezingsmomenten te reduceren. Bovendien hebben we nu bijna jaarlijks verkiezingen. Dit fenomeen is mee verantwoordelijk voor de blokkering van de instellingen. Die blokkering moet nu absoluut worden doorbroken, zodat de grote uitdagingen waar dit land voor staat eindelijk diepgaand kunnen worden aangepakt. Samenvallende verkiezingen hebben als voordeel dat een ruimere horizon wordt gecreëerd, waarbij het gemakkelijker wordt om moeilijke beslissingen te nemen en moedige veranderingen te realiseren.’ Van Besien: ‘Groen! verzet zich niet principieel tegen samenvallende verkiezingen. Samenvallende verkiezingen zijn evenwel geen mirakeloplossing.’ Thyssen: ‘Er zijn goede argumenten voor en tegen, maar zolang er geen grondige staatshervorming is, zijn wij tegen samenvallende verkiezingen. De deelstaten voeren een eigen beleid: het is niet meer dan normaal dat de kiezers dat eigen beleid kunnen beoordelen of veroordelen en dat op basis van die beoordeling zij rechtstreeks invloed hebben op de vorming van een meerderheid in de deelstaten. De dynamiek van het ene beleidsniveau mag niet afhangen van een ander beleidsniveau. Daarom verkiezen wij een duidelijk onderscheid tussen de Vlaamse en de federale verkiezingen.’

17

[Extra - Verkiezingen]

Bruno Valkeniers: ‘Samenvallende verkiezingen betekenen afspiegelingsmeerderheden en een Vlaamse regering die ondergeschikt is aan de federale regering.’

De Wever: ‘Geen enkel federaal land organiseert samenvallende verkiezingen. Blijkbaar kunnen andere federale landen, die minstens even vaak verkiezingen hebben als wij in België, dat wel aan en België niet. Dat zegt wellicht meer over dit land dan over die andere landen. Zo gemakkelijk is dat trouwens niet te organiseren, want dan moet je van het federale parlement een legislatuurparlement maken dat vijf jaar lang niet kan worden ontbonden. En dat terwijl de optelsom van onze twee democratieën almaar moeilijker wordt.’ Dedecker: ‘Tegen. LDD pleit voor een confederaal België en een drastische sanering van de politieke instellingen. Door het provinciale bestuursniveau af te schaffen en een confederale Kamer van Volksvertegenwoordigers samen te stellen uit leden van de Vlaamse, Waalse en Brusselse parlementen kan het aantal verkiezingsrondes

18

uiteindelijk tot twee worden beperkt: de gemeenteraadsverkiezingen en de Vlaamse verkiezingen die samenvallen met de Europese.’

Kandidaat van Knokke tot Arlon Sommigen – de Pavia-proffen bijvoorbeeld – pleiten voor een unitaire kieskring als een deel van de oplossing. Pro of contra en waarom?

Van Besien: ‘Pro. Het is niet logisch dat kiezers geen oordeel kunnen uitspreken over de helft van de partijen die deel uitmaken van de federale regering. Het zou de democratie versterken als kiezers dat wel konden. Nu hoeven Waalse politici zich niets aan te trekken van wat Vlamingen denken, en omgekeerd. Dat leidt tot communautair opbod voor de verkiezingen en maakt het partijen moeilijker om achteraf akkoorden te sluiten.’

belprocedures, enzovoort. Want dan zijn er alleen nog maar Belgen, geen Vlamingen en Franstaligen die tegen elkaar moeten worden beschermd ... Denk je nu echt dat de politieke partijen in de jaren 1960 voor hun plezier gesplitst zijn? Er is geen Belgische democratie meer en die zal nooit meer terugkomen. Wat morrelen aan het kiessysteem zal dat echt niet oplossen.’ Valkeniers: ‘Tegen. Een federale kieskring betekent immers Brussel-Halle-Vilvoorde in het kwadraat, aangezien de Franstaligen op die manier niet enkel in Vlaams-Brabant, maar in héél Vlaanderen stemmen kunnen ronselen.’ [Foto © Reporters]

[Foto © Reporters]

Valkeniers: ‘Contra. Indien Vlaamse en federale verkiezingen zouden samenvallen, fnuikt dat de dynamiek van het Vlaams Parlement. Samenvallende verkiezingen betekenen afspiegelingsregeringen, afspiegelingsmeerderheden en een Vlaamse regering die – nog meer dan nu al het geval is – ondergeschikt zal zijn aan de federale regering.’

De Croo: ‘Open Vld wil daar gerust over praten, maar beseft goed dat dit geen mirakeloplossing is. Wat ons betreft, heeft ons land in de eerste plaats nood aan meer autonomie voor de deelstaten en aan werkbare instellingen. Dat zal het aantal communautaire crisissen sterk verminderen.’ Thyssen: ‘Een federale kieskring is geen realistisch idee. Zo’n kieskring beantwoordt niet aan de realiteit in ons land, waar de politieke partijen zich hebben georganiseerd per taalgebied.’ Gennez: ‘Contra. Volksvertegenwoordigers gekozen in provinciale of lokale kieskringen vergroten de representativiteit. Vlaamse en Franstalige partijen kunnen nu al kieslijsten in het andere landsgedeelte indienen. Dat dit niet gebeurt, is meer gevolg dan oorzaak van de regionalisering van de publieke opinie.’ De Wever: ‘Geen enkel federaal land heeft een unitaire kieskring. In België een unitaire kieskring installeren is doen alsof er één Belgische democratie is, quod non. Als men dat toch doet, moet men die redenering overal doortrekken. Dan is er geen bezwaar tegen een parlementaire meerderheid om BHV te splitsen, dan is het gedaan met de pariteit in de federale regering, met de alarm-

Doorbraak

Jean-Marie Dedecker: ‘Een federale kieskring? Dan verschuift de taalgrens gewoon tot aan de Noordzee en de Nederlandse grens.’

Dedecker:‘ Een federale kieskring staats haaks op de maatschappelijke realiteit in ons land, vergroot de kloof tussen de burger en de politiek en holt alle kieswetten en alle verworvenheden van de taalwetgeving uit. Bovendien wordt het probleem van BHV met een federale kieskring niet opgelost maar op nationale schaal uitvergroot. Wat zouden de Franstaligen zich dan nog zorgen maken over faciliteiten in de rand van Brussel? De taalgrens verschuift gewoon tot aan de Noordzee en de Nederlandse grens. Contra dus.’ 

[] Vanaf 5 juni vindt de lezer de integrale antwoorden op onze webstek www.doorbraak.org.

juni 2010

[Extra - Verkiezingen]

De laatste vragen

Sommige voorzitters geloven in en hopen op een copernicaanse omwenteling. Sommigen zullen kunnen rekenen op de liefde van de kiezer, anderen niet. Sommigen zullen na 13 juni berouw moeten tonen, anderen niet. Een dessertbordje met antwoorden op late vragen.*

JAN VAN DE CASTEELE Bart De Wever gaat voor verantwoordelijkheid, ‘samen sterk’ (onder voorbehoud), ten minste 13,1 % van de kiezers en een referendum over de tekst van Herman Van Rompuy.

de partijen die nog maar eens gaan voor het Belgische status-quo en andermaal weer toegevingen willen doen.’

Uw wereldbeeld is in 16 seconden samen te vatten, zeggen tegenstanders. ‘Onduidelijk sociaal-economisch profiel’, zeggen anderen.

‘We willen zo dicht mogelijk bij onze score van 2007 uitkomen (19,2 % red.). Men schrijft ons in het graf, maar we zorgden al vaker voor verrassingen. Maar we zijn niet gek: er is veel concurrentie op onze Vlaamse flank. Een status-quo zou voor ons een goede uitslag zijn. Ieder moet zijn ding doen. Als we er met de V-partijen samen maar op vooruit gaan.’

De Wever: ‘Ons sociaaleconomisch programma is stevig uitgewerkt. Wij gaan voor een cultuur van verantwoordelijkheid. Eerst een aantal zaken splitsen (arbeidsmarktbeleid, sociale zekerheid, gezondheidszorg) en dan Vlaams weer opbouwen. Wie verantwoordelijkheid opneemt, moet beloond worden. Wie dat niet doet, gestraft. Dat geldt voor werkloosheid, pensioenen, de hele sociale zekerheid.’ De andere V-partijen (LDD, VB): eerste tegenstrevers of samen richting Vlaamse meerderheid?

‘Elke zogenaamde V-partij profileert zich op een eigen discours. Samen sterker? Best mogelijk. Of we een “forcing” kunnen en zullen voeren, dat valt nog te bezien. LDD vertelt een verhaal dat het mijne niet is. Het VB ook. Wil die partij uit het isolement geraken? Ze stelt zich “revolutionair” op, maar voor voorzitter Valkeniers zijn de Vlaamse Resoluties de minimumeis. Dat ze dat probleem eerst uitklaren.’ Stop de peilingen. Bent u, voor al wie uw bloed kan drinken, straks een loser, omdat u geen 100 % haalt?

‘Als we 13,1 % halen zoals in 2009 ben ik tevreden. Ik zwerf al jaren door Vlaanderen voor spreekbeurten. Ik zie daar veel volk, maak daar mijn analyse en stel vast dat de zaal doorgaans volgt. Maar het is in de stembus dat de teller tikt.’ Indien het een succes wordt, quid N-VA?

‘Dan zijn er misschien genoeg mensen die willen doen wat Herman Van Rompuy in 2005 in Knack vroeg: laat ons zorgen voor een copernicaanse omwenteling. De huidige verkiezingen zijn bijna een referendum over die suggestie.’ Bruno Valkeniers wil vooral vissen in de B-vijver, het vel van het Vlaams Belang redden en vechten voor de Vlaamse economie. Probeert Vlaams Belang zich vooral tegenover de andere radicaal Vlaamsgezinde partijen te profileren?

Valkeniers: ‘Neen. We zijn concurrenten op dezelfde kiesmarkt, maar vroeg of laat hopelijk collega’s. Onze eerste tegenstanders zijn

juni 2010

Krijgen jullie een klap van de kiezer?

Staan jullie sterk in het economische debat?

‘Natuurlijk, want alles is communautair. We staan voor ernstige besparingen. De schuldgraad moet naar beneden, het budget onder controle. Er moet geïnvesteerd in de economie en we willen in die omstandigheden dat solidariteit prioritair wordt gericht op de eigen gemeenschap. We moeten meer investeren in innovatie van de industrie, niet alleen in diensten. Het zal pijn doen. Een staatshervorming laat ons toe dat verstandig aan te pakken.’ Jean-Marie Dedecker kiest zijn tegenstrever. Vooral wil hij zijn: de beste liberaal, de felste antisocialist en hard tegen foute geldstromen. Wie neemt LDD in de campagne eerst in het vizier?

Dedecker: ‘Niet de V-partijen, maar we hebben een sterk economisch programma en daarin zullen we toch met alle partijen het onderscheid maken.’ Waar verschilt uw liberalisme van dat van Open Vld?

‘Die waren elf jaar aan de macht en wie gelooft die mensen nog? BHV, migratie, maar ook de crisis, hun beleid is een ramp. Het zal niet beteren, want behalve de jonge De Croo zijn er geen nieuwe gezichten. De vazallen kruipen een rijtje hoger, meer zie ik niet.’ Komt LDD nog in beeld?

‘LDD is door de media geklasseerd. Zes maanden lang stuurde ik opiniestukken naar De Standaard. Niet één ervan wilden ze publiceren. En wat de tv in beeld brengt, dat is het testbeeld, met altijd dezelfde gezichten.’ Vernemen we dan nu meer over uw oplossing?

‘Minder lasten op arbeid. De billijke vlaktaks die de economie opwaarts stuwt. En voorts stoppen met de import van werklozen. Van de 20 000 recent geregulariseerden zijn er vier met een arbeidscontract. Hypocrisie ten top. Dat men ook eens iets doet aan de transfers: acht miljard voor de migranten, zes tot twaalf miljard voor de Walen. Dat is de harde werkelijkheid.’

Doorbraak

19

[Extra - Verkiezingen] Wouter Van Besien ziet het groen aan de overkant. U bent een van de weinige Vlamingen die het document-Dehaene kon inzien. Voldoende?

Van Besien: ‘Klopt, gezien wel, maar de tekst ging naar Leterme. Er zaten veel goede dingen in. Wij hebben mee geduwd om in de discussie over BHV ook de splitsing van het gerechtelijk arrondissement hoog op de agenda te krijgen. Die is vanuit sociaal oogpunt minstens even belangrijk.’

‘Jobs, jobs, jobs’, horen we bij sp.a. Hebt u een suggestie voor Wallonië en Brussel, waar de werkloosheidsgraad al jaren drie keer (12 % W, 16,5 % Br) zo groot is als in Vlaanderen (4,8 %)?

‘Wij zijn voor een verregaande responsabilisering, maar ook voor solidariteit. Transfers moeten transparant zijn. Binnenkort gaan die omwille van meer en hogere pensioenen in Vlaanderen in omgekeerde richting lopen, van Wallonië naar Vlaanderen. Ik geef opdat jij zou geven. Zo is het toch?’

Groen en Ecolo zijn het niet over alles eens.

Stapt u in een regering zonder Vlaamse meerderheid?

‘Dat klopt. Inzake arbeidsmarktbeleid – maar niet voor werkloosheidsuitkeringen – zijn wij voor regionalisering. Hierover moeten we onderling nog de violen proberen te stemmen, maar ik acht een vergelijk met de francofone groenen ook hierover niet uitgesloten.’

‘Er is vooral een stabiele meerderheid nodig, zeker ook aan Vlaamse kant. België besturen zonder meerderheid in Vlaanderen, zoals Leterme, dat zie ik niet zitten.’

Ecolo scoort in Wallonië veel hoger dan jullie in Vlaanderen. Hoe komt dat?

‘De hele historisch-politieke context is verschillend. Ecolo was in Wallonië in 2009 de enige oppositiepartij, in Vlaanderen waren er vier (ook de drie V-partijen – red.). Voorts waren er de PS-schandalen. Het politiek-maatschappelijk kader is er anders: de vakbonden zijn er minder aan een zuil gebonden, Wallonië is traditioneel ook linkser. Ecolo is de best scorende groene partij in Europa.’ Waar landt Groen! op 13 juni?

‘We hebben vier zetels, en we hopen er zes te halen. In de Senaat willen we de twee zetels van Geert Lambert (ex-SLP) en Freya Piryns behouden.’ Wat denkt Groen! over de geldstroom? Wallonië is ontvangende partij, maar de achterstand blijft.

‘Verklaarbare transfers moeten blijven. Onverklaarbare moeten eruit.’ Caroline Gennez legt haar sleutel in de Zes en zet in op praten, op transparante steun, maar alleen in een regering met Vlaamse meerderheid. In Doorbraak noemde u vorig jaar BHV een symbooldossier. De faciliteitengemeenten zag u eerder als Franstalig gebied of tweetalig gebied, die ‘de facto’ bij Brussel horen.

Gennez: ‘BHV kunnen we alleen “onderhandeld” splitsen. Onderhandelingsmarge moet je dus zoeken. Over de faciliteiten kan worden onderhandeld, want daar zit de knoop. Daar zit anders nog voor jaren een haard van nieuwe conflicten. De faciliteitenregeling moet deel uitmaken van een groter pakket.’ Voor wie schijnt op 13 juni de zon?

‘Het zou vreemd zijn als de partijen van de stilstand werden beloond. Die partijen hebben niet de stekker uit België getrokken, maar wel uit de welvaart. Voor N-VA verwacht ik een gigantische winst. De vraag is dan wat ze ermee zullen willen en kunnen doen. In Vlaanderen zit iedereen stilaan in de middenmoot opeengepakt. Dat wordt een gigaprobleem. Vijftien procent voor sp.a is een mooi mikpunt.’

20

Alexander De Croo was tegen karnavaleske francofonen, wil Vlaamser zijn om België te renoveren. Een zachte optimist. U hebt de stekker uit de regering-Leterme getrokken. Wou u CD&V voor zijn?

De Croo: ‘Tot mijn verbazing bleek CD&V daar wél tot onderhandelen geneigd, onder meer over de benoeming van de burgemeesters in de Rand of over apparentering van stemmen. Hét breekpunt voor mij was de karnavaleske vraag van de Franstaligen om BHV alleen te splitsen voor de Kamer en niet voor de Senaat en voor het Europees parlement (voor beide kunnen zelfs Waalse politici stemmen ronselen in het Vlaamse Halle-Vilvoorde - red.)’ België en Brussel brengen volgens u Vlaanderen een enorme rijkdom bij (DS, 26 sept. 2009). Hoe rijmt u dat met de fenomenale schoolachterstand, massaal veel meer werklozen en leefloners?

‘Ik zie België als een oude industriële fabriek, met een zeer centralistisch bestuur. Ik streef naar een verbouwing ervan tot drie kmo’s, die elkaar niet tegenwerken, maar samenwerken. Vennootschapsfiscaliteit, personenfiscaliteit, dat moet per deelgebied anders kunnen. Een paar elementaire zaken moeten centraal georganiseerd blijven: justitie, een deel van het buitenlands beleid ...’ Meer Vlaanderen, maar toch voorzichtig?

‘Ik zie België niet verwasemen of verdwijnen omdat Europa dat niet zal aanvaarden. De Duitsers willen zo’n scenario niet in Beieren, de Spanjaarden niet in Catalonië. Laat ons dus onderhandelen en nog éénmaal ten goeie een grote hervorming organiseren. Confederalisme is voor mij een eindpunt.’ Uw optimisme voor 13 juni is groot.

‘N-VA is nu de vooropgestelde grote overwinnaar. Ik wil niet flauw doen: Open Vld ligt nog in de touwen, met een erg zwak resultaat in de jongste verkiezingen (2003: 25,4 %; 2009 15 % - red.). Dat was het oordeel van de kiezer. Het is nu aan ons om met een nieuw en jonger team weer overeind te kruipen. Ik hoop wel dat we ten minste status-quo blijven of licht vooruit gaan.’

(*) Marianne Thyssen was niet meer bereikbaar voor aanvullende vragen.

Doorbraak

juni 2010

[Francofonië]

Milquet wil ‘Lebensraum’ voor Brussel

Ze heeft het woord ‘Lebensraum’ niet gebruikt, wij leggen het in haar mond. Joëlle Milquet had het immers over een sociologische en geopolitieke noodzaak om Brussel meer geografische ademruimte te geven: de Vlaamse faciliteitengemeenten Kraainem en Wezembeek-Oppem bijvoorbeeld. Overwegend Franstalige gemeenten horen toch bij Brussel, of niet soms? Marc Platel Daarmee is ‘Madame Non’ overigens nog lang niet uitgepraat. Ook de Franstalige corridor tussen Brussel en het Waalse zuiden is niet van het verlanglijstje van de cdH-voorzitster geschrapt. Men kan ervan op aan dat haar hoofdstedelijke collega Olivier Maingain (FDF) in haar plaats het woord ‘Lebensraum’ wél had gebruikt, kwestie van wat extra peper en zout rond te strooien. Milquet vertelde een en ander in een gesprek met het Franstalige weekblad Le Vif (10 mei), een babbel die aan communautaire duidelijkheid niets te wensen overliet. Voor zover wij dat kunnen volgen, leest de Nederlandstalige pers in Vlaanderen dat Franstalige weekblad niet. Dat geldt ook voor andere Franstalige kranten of weekbladen. We zouden dat langs beide kanten van de taalgrens beter wel doen, zeker in de aanloop naar nieuwe verkiezingen, waarvan men ons zegt dat deze keer de poort naar die ‘grote’ staatshervorming wel open staat.

[Foto © Reporters]

Milquet: ‘De Franstaligen zijn voor niets vragende partij’. Javaux: ‘Uitbreiding van Brussel is het Franstalige antwoord op splitsing BHV’.

Volgens Steven Vanackere (CD&V), vice-eerste minister en minister van Buitenlandse Zaken, moet die Franstalige bereidheid ons ‘hoopvol’ stemmen. En hij kan het weten. Volgens Milquet zou ze samen met Vanackere niet meer dan een weekendje nodig hebben om de staatshervorming kant-en-klaar in te pakken. Vanackere vertelde er ons niet bij wat Milquet nog allemaal wel en zeker

juni 2010

niet wil. De Franstaligen, aldus Milquet, zijn voor niets vragende partij: ‘Les francophones sont demandeurs d’un refinancement de Bruxelles. Pour le reste, ils ne sont demandeurs de rien’. Als wat extra bevoegdheden het Vlaamse hart kunnen verblijden, kan daarover ‘gepraat’ worden (sic), alleen mag er (nog altijd) niet worden geraakt aan de sociale zekerheid, buitenlandse zaken, fiscaliteit, justitie en politie. Hoorden we diezelfde uitspraak in vrijwel identieke bewoordingen niet eerder al, toen onder meer Milquet tijdens het roemrijke Leterme-overleg, nu al een paar jaar geleden, haar dagelijkse persconferentie gaf bij het binnen- en buitenrijden van Hertoginnedal? Ecolo Milquet is trouwens niet de enige Franstalige die er zo over denkt. Voor Jean-Michel Javaux bijvoorbeeld, de grote baas van Ecolo (Franstalige Groenen) is de uitbreiding van Brussel ‘het Franstalige antwoord’ op de splitsing van BHV. Dat is een ‘Leitmotiv’, zo antwoordde hij in een chatsessie met de lezers van Le Soir. ‘Ik praat liever over het economische hinterland, over inschrijvingsrecht, over het respect voor de faciliteiten en over het betonneren van de rechten van de minderheid in bijzondere wetten’ (Brussel Deze Week, 13 mei). In diezelfde chatsessie stelde Laurette Onkelinx, PS-lijsttrekker in BHV, dat het steunen van de Franstaligen in de Vlaamse rand ‘niet alleen gaat over het verdedigen van hun democratische rechten’. Het gaat er ook om de vervlaamsing en de verstikking van Brussel tegen te gaan. Ook kersvers PS-boegbeeld Paul Magnette vertelt hetzelfde verhaal in De Zevende Dag (9 mei). Er is maar ‘vijf minuten politieke moed nodig om een compromis te aanvaarden dat België doet werken.’ Het kan volgens die ‘nieuwe’ PS’er zelfs met N-VA en FDF erbij. Alleen blijft het volgens hem onduidelijk wat de N-VA precies wil. ‘Willen die meer autonomie voor Vlaanderen? Daar heb ik geen problemen mee. Ook wij willen meer autonomie voor Wallonië’. Bij het doen en laten van het FDF stelt Magnette, kopman van de PS-lijst voor de Senaat, dus geen vragen. Misschien het Vlaamse optimisme over die Franstalige communautaire bereidwilligheid toch wat temperen?

Doorbraak

21

[Politiek]

Belgische Grondwet tóch een vodje papier?

Grondwet voor dummies Peter De Roover U kan het allemaal even niet meer zo goed volgen met die Grondwet en zo? Dan zit u in het goede gezelschap van gereputeerde grondwetspecialisten die elkaar regelrecht tegenspreken. Kan de meerderheid in België nog wel beslissen? Of wil ze niet? Franstaligen houden ervan Vlaanderens imago te kijk te zetten in het buitenland en schakelen dan graag de Raad van Europa in. Maar hoe zit het met het imago van België nu we voor een ongrondwettige stembusslag staan? Over die ongrondwettigheid van de verkiezingen van 13 juni bestaat geen twijfel. Zelfs aftredend premier Yves Leterme erkent dat: ‘Le premier ministre démissionaire Yves Leterme a estimé ce matin sur la RTBf-radio que le prochain scrutin fédérale serait “légal mais contre la Constitution”’ (Le Soir.be, 7 mei). Wettelijk, maar tegen de Grondwet; het staat er letterlijk en uit de mond van de eerste minister. Interessant voer voor de Raad van Europa? De voorbije weken werd wel duidelijk dat die grondwet voor vele interpretaties vatbaar is. ‘Wat ben ik dezer dagen blij dat ik politieke wetenschappen doceer en geen staatsrecht. Want wie de studenten vandaag wegwijs wil maken in het constitutionele recht, moet bijna elke dag zijn cursus herschrijven’, zucht Leuvens politicoloog Bart Maddens (De Tijd, 24 april). Hoogleraar staatsrecht Hendrik Vuye (Universiteit Namen) noemt het ‘Belgische rekenkunde’ dat 62 Franstalige kamerleden ‘de mond kunnen snoeren’ van 88 Nederlandstalige collega’s (3). Waarom is dat zo? Vuye: ‘Omdat dit land krom werd hervormd tijdens onderhandelingen achter vergrendelde deuren. De oplossingen van vandaag zijn steeds de problemen van morgen. Dit was ook zo met de voorstellen die de loodgieter-hofleverancier (Dehaene) op tafel toverde’ (DS, 8 mei).

Het Belgische systeem barst dan ook van de grendels en er worden er zowaar nog nieuwe uitgevonden. ‘Eergisteren nog schudde Kamervoorzitter Patrick Dewael (Open Vld) een instant regeltje constitutioneel gewoonterecht uit zijn mouw: als de regering ontslag neemt, mag de Kamer niet vergaderen zolang de koning dat ontslag in beraad houdt. Dat kunnen de studenten alvast bijschrijven in hun syllabus staatsrecht’, vindt Maddens. Vuye daarover: ‘Maar toen bleek er een andere grendel te bestaan. Eentje waar zelfs niemand ooit eerder van had gehoord. Kamervoorzitter Dewael orakelde dat het parlement niet vergadert zolang de koning audiënties houdt. Zowaar, een koninklijke grendel’. Alarmbel Het arsenaal echte grendels oogt overigens zo al indrukwekkend. Bijzondere wetten vragen dubbele meerderheden, de ministerraad bestaat uit evenveel Nederlandstaligen als Franstaligen, belangenconflicten (zie kader) en bevoegdheidsconflicten kunnen voorstellen blokkeren en de alarmbel volgt als kers op de taart. Die alarmbel was de ene bananenschil te veel, want op 29 april ging ze af en was het amen en uit met het Vlaamse voorstel om BHV te splitsen. Besluit: zelfs voor gewóne wetten kunnen de Franstaligen de Vlaamse meerderheid verhinderen te beslissen. Maar is dat wel zo? Maakte de alarmbel de stemming echt onmogelijk?

Wat is een belangenconflict? Bestaat er een ander land in Europa waar tot aan cafétafels staatsrechtelijke spitstechnologie wordt besproken? Zelfs aan de koffietafel valt het woord belangenconflict, dat werd ingevoerd door de gewone wet van 9 augustus 1980. Op 7 november 2007 keurden Vlamingen in de Kamercommissie de splitsing van BHV goed. Op 9 november startte het parlement van de Franse Gemeenschap een belangenconflict. Daarvoor moet driekwart van de leden van mening zijn dat het voor-

22

stel schade toebrengt. Het voorstel wordt dan geschorst voor zestig dagen om een akkoord te vinden tussen de betrokken parlementen. Lukt dat niet dan krijgt de Senaat dertig dagen tijd om advies te geven. Als dat weer geen soelaas biedt, zoekt het Overlegcomité van de Belgische en deelstaatsregeringen een oplossing. Na die periode, die dus maximaal 120 dagen duurt, eindigt de schorsing en kan worden gestemd. Na afloop van dit eerste belangenconflict volgde op 9 mei

Doorbraak

2008 de Cocof, het parlement van de Franstalige Brusselaars. Op 14 januari 2009 was het de beurt aan het Waalse parlement, weliswaar met frisse tegenzin van parlementsvoorzitter José Happart, die niet begreep welk belang het Waalse gewest kon doen gelden. De Duitse Gemeenschap lanceerde nummer vier op 26 oktober 2009. Het belangenconflict van de Franse Gemeenschap duurde 182 dagen, de Cocof kwam aan 249 dagen, het Waalse Gewest boekte een record

juni 2010

Vuye schreef daarover een lijvig wetenschappelijk stuk in het Tijdschrift voor Publiek Recht (CDPK, 2008, 1). Zo’n alarmbel (artikel 54 van de Grondwet) legt het voorstel voor dertig dagen stil. In die periode moet de regering een gemotiveerd advies geven. Maar de regering was ontslagnemend op 29 april. In 1993 boog de Kamer zich over dat probleem. Ze besloot dat de termijn van dertig dagen wordt opgeschort tot er een nieuwe regering komt. Grondwetspecialist Paul Van Orshoven (KU Leuven) verzette zich tegen die interpretatie, maar de Kamer volgde de Franstalige redenering. Vuye noemt

‘Dit land werd krom hervormd tijdens onderhandelingen achter vergrendelde deuren.’

Probleemloos kiezen?

het standpunt dat de Kamer toen innam ronduit fout. Het gaat overigens over conclusies zonder wettelijke waarde. Een interpretatie dus, niets meer. En een foute interpretatie volgens Vuye. ‘Artikel 54 van de GW vereist helemaal niet dat een ‘regering met volle bevoegdheid’ in functie is’ (4, blz. 84). De regering is ook niet verplicht een advies te geven. Verder: ‘Iedereen weet dat in geval van lopende zaken, de uitvoerende macht steeds bevoegd blijft wanneer het een dringende zaak betreft’ (4, blz. 84). Als de Grondwet in dertig dagen voorziet, gaat het duidelijk over een dringende zaak. Het statuut van lopende zaken moet overigens het parlement beschermen tegen regeringsinitiatieven, niet omgekeerd. Vuye laat er ook geen twijfel over bestaan dat een regering van lopende zaken een goedgekeurde wet kan bekrachtigen en afkondigen. De handtekening van een minister en de koning volstaan. Slotsom: had het parlement zichzelf niet ontbonden, dan was een BHVstemming mogelijk na dertig dagen. CD&V, Open Vld, sp.a en Groen! gooiden de handdoek te snel in de ring. Maar dan konden de diverse regeringen in het zuiden des lands het nummertje van de belangenconflicten weer opstarten en waren we opnieuw vertrokken.

Even de Grondwet opzij schuiven en dan het parlement zichzelf laten goedkeuren; is het zo eenvoudig? Niet volgens Koen Muylle van het Instituut voor Constitutioneel Recht van de KU  Leuven. Zo’n verkiezing heeft een nefaste impact op de legitimiteit van het nieuwe parlement. De schade aan de internationale uitstraling van België zou enorm zijn. Muylle noemt zo’n verkiezing strijdig met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en meent dat een kortgedingrechter op grond daarvan de organisatie van de verkiezingen kan laten stop-

zetten. Hij wijst er ook op dat de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg in Brussel zich bevoegd verklaarde om een uitspraak te doen in de zaak die Jean-Marie Dedecker inspande toen de Senaat besliste zijn partij geen gecoöpteerde senator te gunnen. Worden de verkiezingen georganiseerd met een manifeste schending van de Grondwet, dan ‘zou een rechter zich dus wel degelijk bevoegd kunnen achten op te treden’, vindt Muylle, ‘al kan die niet beslissen hoe de verkiezingen dan wel moeten worden georganiseerd.’

[] Een uitgebreider versie van dit artikel vindt u op www.doorbraak.org.

met 285 dagen. Dat van de Duitse Gemeenschap had eind februari moeten aflopen, maar toch duurde het nog tot 29 april vooraleer de Kamer besliste om te stemmen. Maar toen luidde de alarmbel. De vier ingeroepen belangenconflicten hadden de behandeling maximaal 480 dagen kunnen blokkeren. Het werden er in de praktijk 932, net niet het dubbele. Waarom duurde het zo lang? Professor Vuye is duidelijk: ‘Omdat ook de Vlamingen (lees: CD&V en

juni 2010

Open Vld) het debat hebben vergrendeld’. Bart Maddens verwijst in zijn boek Omfloerst separatisme? (Pelckmans) naar de studienamiddag van de afdeling publiek recht aan de KU Leuven op 22 mei 2008. ‘De stelling dat de Cocof eigenlijk niet bevoegd was om een belangenconflict in te roepen tegen de BHV-wet werd door niemand tegengesproken.’ Klopt, vond een Franstalige constitutionalist, maar omdat geen enkele hogere instantie zo’n bevoegdheidsoverschrijding kan sanctioneren

Doorbraak

is dat louter theorie. Maar waarom gingen de Vlamingen niet over tot stemming na het eerste belangenconflict? Welke hogere instantie had kunnen dwarsliggen? Nog een tip voor Vlaamse parlementsleden. Het belangenconflict wordt geregeld door een gewone wet, dus kan een Vlaamse meerderheid die procedure aanpassen of zelfs afschaffen. Maar dan volgt natuurlijk weer een hele reeks ... belangenconflicten.

23

[Vrijspraak] Peter De Roover

Land met spuug en plak Staan we voor communautaire verkiezingen? Het antwoord kwam van Luc Cortebeeck, opperhoofd van het ACV. Die geeft stemadvies aan de kudde. ‘Ik roep dus iedereen op om te kiezen voor een partij die haar verantwoordelijkheid wil opnemen. En in dit land betekent dat compromissen (durven) sluiten. Of het nu CD&V of Groen of sp.a is. ‘A la limite’ Open Vld, al delen die ons sociaal gedachtegoed niet’ (we citeren letterlijk). Wie daarin een oproep zag om niét voor N-VA te stemmen, en al zeker niet voor VB of LDD, vertekende echter zijn woorden, wist Cortebeeck later op de dag. Geschrokken wellicht van zijn eigen woorden, want ooit riepen bisschoppen op niet voor de Vlaams-nationalisten te stemmen en vorig jaar deed Dehaene dat nog eens dunnetjes over. In beide laatste gevallen met omgekeerd gevolg en daar had Cortebeeck even niet goed over nagedacht. Als een vakbondsleider aanraadt om desnoods voor een liberale partij te kiezen, dan maakt hij er in elk geval een pure communautaire stembusgang van. Liever een partij ‘van de sociale afbraak’ (om in zijn jargon te blijven), dan een Vlaamsgezinde partij. België eerst. Dat weten we dan ook weer. Vreemd dat De Wever – niet alleen van Cortebeeck – het verwijt krijgt de dialoog te verknoeien. VB en LDD worden geacht zo gespreksafkerig te zijn dat ze niet eens worden vernoemd. Het Vlaams kartel ging over de kop op 22 september 2008. Men zou kunnen beweren dat de N-VAstaart tot dan zo hevig aan de hond CD&V schudde dat er geen land te

bezeilen was met die ploeg. Maar sedert nu ruim anderhalf jaar speelt De Wever geen enkele rol meer op het niveau van de federale dialoog. VB en LDD waren er nooit bij betrokken. Alleen de ‘verantwoordelijke partijen’ (dixit Cortebeeck) waren aan zet. Gevolg: stilstand en politieke chaos. Maar ’t is wel allemaal de schuld van de V-partijen. Goed dat die bestaan, anders zouden de klassieke politici zowaar de schuld bij zichzelf moeten gaan zoeken. Waar dat verantwoordelijk staatsmanschap uit bestaat, leren we van Filip Rogiers, ooit journalist voor De Morgen en nu medewerker van de sp.a.. Die schreef in De Standaard van 5 mei: ‘Elke staatshervorming kwam zo, noodwendig, tot stand met spuug en plak. Zette je hier een deksel op een potje, sprong er ginder weer een af. (...) Het is een systeemfout waardoor politiek bedrijven en besturen in dit land er inderdaad niet gemakkelijker op worden. Dat is vervelend, maar er is niets oneerbaars aan.’ Zo werd ons land dus uitgebouwd; met spuug en plak. We worden zelfs geacht daar nog fier op te zijn ook. En we worden opgeroepen de “verantwoordelijke compromispartijen” onze steun te geven in het stemhokje, zodat ze een nieuwe tube Pritt kunnen opendraaien en de resterende losse eindjes met spuug aan elkaar kleven. Het verval van België is zo ver gevorderd dat de verdedigers ervan zelfs alle schaamtegevoel overboord werpen. Brolwerk wordt dan ‘eerbaar’ genoemd, woordbreuk ‘zin voor verantwoordelijkheid’ en het aanbidden van het dogma België ‘staatsmanschap’.

[Mediawatcher] Frank Thevissen

Omfloerst electoralisme Er is een onheilspellende lucht samengetrokken boven de kiesplichtigen in dit land. Een aswolk, zwanger van politieke moedeloosheid, groeiend wantrouwen en frustratie, die op 13 juni onverbiddelijk dreigt neer te komen op de revers van het politiek establishment. Stijn Meuris mocht aan de monding van de electorale campagne als mondige BV het ongenoegen en de moedeloosheid van de kiezer uitgebreid in de media komen verklanken. Normaal wordt zo’n discours door redacties

24

meteen naar de prullenmand verwezen, wegens de hoge verzuringsgraad. Maar dankzij het broneffect, kreeg deze oprisping van politiek degout prompt de status van een belangwekkende mening. In tegenstelling tot de pertinentie van enkele van zijn nuchtere vaststellingen, vergaloppeerde de zanger zich dan weer weergaloos in de daaraan gekoppelde lichtzinnige remedie: verzaken aan zijn kiesplicht. Daarmee was de toon voor de campagne evenwel gezet en ontlokte Meuris een

Doorbraak

juni 2010

[Sprekershoek] Matthias Storme

Twaalf seconden Twaalf seconden. Dat is de gemiddelde quote van een politicus op de televisie vandaag, zo blijkt uit een studie van Magda Michielsens, Katrien Lefever en Walter Angioletti (die ik hier dus in veertien woorden samenvat). Wat mocht ik me gelukkig achten dat er nog – althans nog even – een radioprogramma als Rondas bestaat. Vijftig minuten krijg je daar. Dat is drieduizend seconden. Evenveel seconden als ik tekens krijg voor deze column in Doorbraak. Ook dat was vroeger meer. Niet dat die vijftig minuten Rondas een monoloog zijn, natuurlijk. Daar zorgt de interviewer wel voor. Meestal is het programma op voorhand opgenomen, maar soms, zoals vandaag, wordt het ‘levend’ uitgezonden. Dan moet je natuurlijk beter op je woorden letten, proberen het dadelijk correct te zeggen. Maar het klopt natuurlijk dat een redenering kan worden opgebouwd en dat vergt nu eenmaal meer woorden dan een oneliner die precies evenveel zegt als zijn tegendeel. Dat is namelijk het kenmerk van de meeste oneliners: het omgekeerde is ongeveer precies evenzeer waar. En die oneliners zijn dan natuurlijk vaak weggeknipt uit een meer genuanceerde context. Herinnert u zich nog het eerste bezoek van die bisschop aan New York, die bij zijn aankomst van een persmuskiet de vraag kreeg ‘gaat u ook een nachtclub bezoeken in New York?’ en zijn jezuïetenopvoeding indachtig met een vraag antwoordde: ‘Zijn er nachtclubs in New York?’ De voorpagina van de krant meldde: ‘Eerste vraag van de

bisschop bij zijn aankomst in Amerika: “Zijn er nachtclubs in New York?”’. Van Jos de Saeger wordt verteld dat hij bij een interview altijd eerst moest weten hoeveel ervan effectief zou worden uitgezonden. ‘Drie minuten, mijnheer de minister’. ‘Oké, begin maar met de eerste vraag’. En na klokslag drie minuten zei de minister: ‘Dank u, het interview is beëindigd’. ‘Maar ...’. ‘Geen maren, u zendt toch maar drie minuten uit’. Gij zult niet knippen. Die drie minuten zijn intussen gereduceerd tot twaalf seconden. Korte zinnen, korte gedachten. En dan maar beweren dat directe democratie is gebaseerd op simplisme, want op een referendum zou enkel maar met ja of neen kunnen worden geantwoord. Die ja of neen gaan dan wel over één enkele concrete vraag. Onze politicus moet héél zijn programma in twaalf woorden kunnen brengen. Er zijn er allicht wel enkele die toch niet meer te vertellen hebben. Of die enkel te vertellen hebben dat we moeten dialogeren. En er zijn er wellicht anderen die na uren nog niet meer hebben gezegd. Bij die mensen ben ik blij als ze maar twaalf seconden krijgen. En inderdaad, het antwoord op concrete vragen kan meestal in twaalf seconden worden uitgesproken, vaak zelfs in één woord.  Maar mogen we misschien toch ook nog de argumenten en motieven horen? Mogen we nog eens verplicht worden of althans de kans krijgen om mee te denken? Ik zal u het verdere antwoord schuldig moeten blijven, beste lezer, want mijn drieduizend tekens zijn hiermee bereikt.

resem analyses en commentaren over de kiemen van de ontsporing van de politieke geloofwaardigheid. Dat hijgerige geratel over politieke inkeer vermengde zich evenwel onverkort met kiezersbedrog (de schijnkandidaten Lieten, Bourgeois, De Gucht op kop), ongeïnspireerde verkiezingsslogans, valse beloften (sp.a belooft 200 euro bijkomend pensioen) en een trio witte konijnen. Siegfried Bracke, Rik Torfs en Eva Brems mochten, in talloze idoolachtige formats, als nieuwbakken politieke merken, de hang naar politieke verandering geel, oranje en groen komen inkleuren, al blijft het opvallend dat politieke roepingen bij BV’s steeds overlappen met vip-plaatsen op de lijsten. Tekenend is ook dat te midden van het gedazel over de politieke impasse en de hang naar verandering en oplossingen, geen enkele redacteur of columnist het woord ‘particratie’ in de mond nam, Hugo Camps in De Morgen uitgezonderd. Nochtans vormt de almacht van de particratie dé kiem van de politieke geloofwaardigheidscrisis. Media houden die almacht van de partijapparaten voor de kiezer door-

gaans licht verteerbaar met sterk gepersonaliseerd, showbizzachtig reportagewerk. In die context offeren heel wat politici beleid maar wat graag op aan de schijnbaar onverzadigbare zoektocht naar media-aandacht. Daarmee wordt niet alleen een onwaarachtig beeld over de politiek gecultiveerd, maar ook een naïef beeld opgehangen over de epicentra van de macht. Media tekenen dan ook in belangrijke mate voor het aanhoudend politiek wantrouwen. In de analyse van de situatie bleven ze evenwel opvallend buiten schot. Na hun verkiezing zullen ook het tomeloze engagement en dadendrang van dit BV-trio snel worden gesmoord en ingelijfd in de machtscultuur van de particratie en de partijtucht. Het is trouwens interessant om nu al vast te stellen hoe het gedrag en het discours van deze nieuwkomers in snel tempo metamorfoseert en overgaat in omfloerst electoralisme. Terwijl de kiezer hunkert naar beleid, gaan de particratie en de mediacratie dus onverdroten op hetzelfde elan verder. Dat laatste zou ook de grootste optimisten wantrouwig moeten stemmen voor straks.

juni 2010

Doorbraak

25

Het is tijd om de ideologische verschillen op te bergen en te komen tot een compromis. België heeft geen extremisten nodig, maar pragmatici. Hoe vaak hebben we dit niet gehoord? Wie dit zegt, wordt helaas niet gehinderd door enig politiek of historisch inzicht. Wie denkt met het ‘compromis rond BHV’ België te verdedigen, vergist zich.

] V r i je T r i b u n e [

Over goede en slechte politieke conflicten

Tinneke Beeckman

filosofe en lid van Gravensteengroep Verschillende groepen kunnen niet vreedzaam in één land samenleven wanneer ze consistent een tegenstrijdige interpretatie geven van dezelfde funderende tekst, de Grondwet. In België volgt weliswaar iedereen het territorialiteitsbeginsel, maar wordt het personaliteitsbeginsel selectief

in deelstaten. Dan is het uiteenvallen van de staat onafwendbaar, zeker wanneer steeds dezelfde deelstaten tegenover elkaar staan. Dit onderscheid is essentieel: het ‘goede’ politieke conflict is eigen aan de democratie en garandeert vreedzaam samenleven. Het andere conflict ver-

‘Wanneer de verdeeldheid van het politieke conflict samenvalt met de verdeling in deelstaten, is het uiteenvallen van de staat onafwendbaar.’

26

deelt een land en leidt mogelijk tot geweld. Een goed voorbeeld van een desastreus intern politiek conflict, biedt de Amerikaanse burgeroorlog (1861-1864), die in wezen een politiek conflict was over de interpretatie van de grondwet. Ik zeg expliciet ‘politiek’ conflict, omdat discussie over teksten natuurlijk onvermijdelijk is en op zich [Foto © Reporters]

aangewend om meer territorium te verwerven. Daarenboven bestaat er geen eensgezindheid over de bevoegdheidsverdeling van de federale staat, en zelfs niet over de noodzaak deze opnieuw te bekijken. Met andere woorden: er heerst fundamentele oneensgezindheid over het institutionele kader. De vraag is of dit met toegevingen en compromissen te remediëren valt. Mijns inziens niet. Natuurlijk behoort het conflict tot de essentie van de democratie. Het is zelfs kenmerkend voor de democratie dat ze een politieke uitdrukking weet te geven aan de verschillende ideologische standpunten: liberaal, socialistisch, de nadruk op het ecologische ... Volgens de politiek filosofe Chantal Mouffe garanderen deze tegenstellingen juist de democratische spanning en is eensgezindheid (waarbij alle partijen hetzelfde verdedigen) een gevaar. Binnen het kader van een federale staat bestaat echter de mogelijkheid van het ondemocratische conflict, namelijk wanneer de verdeeldheid van het politieke conflict samenvalt met de verdeling

Lincoln viel terug op Amerikaanse Grondwet om de Unie te bewaren.

Doorbraak

zeker niet fataal. Voor dergelijke geschillen, bijvoorbeeld tussen de burgers en de overheid over wat hun fundamentele rechten zijn, bestaan dan rechtsorganen zoals het Supreme Court. Ik schets kort de achtergrond. De staten Kansas en Nebraska wilden zich bij de Verenigde Staten voegen en over de vrijheid beschikken om dit te doen als slavenstaat. Volgens de zuidelijke staten hadden de staten hierover zelfbeschikkingsrecht met betrekking tot de Unie. Lincoln meende echter dat de slavernij, die ouder was dan de VS, uitdovend moest zijn, aangezien de geest van de Onafhankelijkheidsverklaring uitdroeg dat ‘all men are created equal’ (Thomas Jefferson, 1776). Bijgevolg behoort de bevoegdheid over deze kwestie toe aan de federale overheid. Na jarenlange sluimerende spanning over deze kwestie bleek in 1861 een militair conflict onafwendbaar, nadat de zuidelijke staten zich hadden afgescheurd (secession). Hoewel Lincoln bekend staat voor het afschaffen van de slavernij in 1863, was zijn echte prioriteit het behoud van de Union (Lincoln aan Greeley, 22 aug. 1862). Steeds viel hij naar eigen zeggen op de funderende teksten terug voor inspiratie wanneer hij, in een dure en gewelddadige oorlog verwikkeld, even radeloos was. Dat is ook de functie van een dergelijke tekst. De verwarring die we nu in België kennen heeft te maken met het feit dat de funderende teksten, die (bewust) geen eenduidige visie bevatten, als politieke wapens tegen de ander kunnen worden gebruikt. Ik bedoel niet dat België op de rand van de oorlog staat. Wel is het duidelijk dat het ‘democratische systeem’ hier juist niet toelaat dat constructieve politieke conflicten een plaats krijgen en dat op een ondemocratische manier conflicten worden ingeroepen om politieke evoluties te blokkeren. Wie België wil behouden, zet mijns inziens beter een grondige discussie op het getouw, om dankzij grondwetsartikel 35 de bevoegdheidsverdelingen van de staat opnieuw te bepalen. Stabiliteit of pacificatie betekenen dan dat alle betrokken politieke partijen deze afspraak verdedigen en uitdragen, ook ten opzichte van de bevolking van de eigen deelstaat. Wie België niet wil redden, kan rustig achterover leunen en hoeft alleen te hopen dat aan de splitsing geen werkelijk fysiek geweld te pas komt.

[] bhv en de ‘Belgische’ tussentaal. Zesde manifest van de Gravensteengroep: www.gravensteengroep.org/manifest6.php.

juni 2010

[Foto © Reporters]

[Buitenland]

LibDems zijn morele verliezer

‘Broken Britain’ De jongste verkiezingen hebben in Groot-Brittannië voor de verrassing van de eeuw gezorgd. Het anders politiek zo stabiele eiland kent voortaan een coalitieregering. Het is niet de enige verrassing van de jongste ‘federale’ verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland, zoals het land voluit en officieel heet. De Groenen geraakten in het parlement, twee broers strijden om het voorzitterschap van Labour en de Britten mogen straks deelnemen aan een referendum. karl drabbe In onze pers werd tijdens de campagne sterk gefocust op de steile opgang van Nick Clegg, de jonge voorzitter van de links-liberalen. Zoals vaak liep het continent warm voor de ‘linkse’ uitdager van de ‘rechtse’ kandidaat-premier David Cameron. De uitslag van de verkiezingen verraste iedereen. Alhoewel. In het VK was er de koude douche van een parlement zonder duidelijke meerderheid. In Europa de koude douche dat de LibDems helemaal niet goed hebben gescoord (slechts +1  %). Het verlies van Labour was véél kleiner dan verwacht in het VK. De morele verliezers zijn wel degelijk de LibDems. Als derde hond in het kegelspel mag Nick Clegg zich nu vicepremier noemen. Met een regeerprogramma dat relatief ver staat van het LibDemprogramma en met slechts een belofte voor een referendum over het Britse kiesstelsel. Maar hoe scoorden de kleine partijen? Niemand lag er van wakker. Ook al omdat ze de Tories niet konden helpen aan een duidelijke meerderheid. Bij de Kelten In Noord-Ierland werd het radicaal-republikeinse Sinn Feín voor het eerst de grootste partij. De ‘multireligieuze’ Alliance Party stuurt voor het eerst in de geschiedenis iemand naar Westminster. De linkse DUP, waar de zoon van de legendarische Ian Paisley de plak zwaait, gaf al tijdens de campagne een draai aan de betekenis van de ‘U’. Misschien nog sociocultureel ‘unionistisch’, maar zeker niet politiek: nu de partij deel uitmaakt van de de Noord-Ierse regering, gaat ze voluit vóór Devolution. Dat is ooit anders geweest.

juni 2010

De Schotse nationalisten bleven gelijk in aantal zetels maar zien zowat overal hun resultaat sterk toenemen, behalve in de meer residentiële districten rondom de hoofdstad Edinburgh. Zelfs in socialistische bolwerken als Aberdeen of Glasgow, groeit de SNP. De LibDems leveren deze keer de ‘minister voor Schotland’. In aantal districtszetels mogen de LibDems Schotland nog altijd hun ‘stronghold’ noemen, maar in percentages zijn de linksliberalen er de grootste verliezers, en helemaal niet het socialistische Labour dat hier gemiddeld zelfs lichtjes groeit. De Schotse Conservatieven hebben zich wel vóór Devolution uitgesproken, maar krijgen geen voet aan de grond. Wel heeft Cameron zich op 12 mei al uitgesproken als ‘volledig pro Devolution’ in een telefoongesprek met de Schotse premier Alex Salmond (SNP). In Wales wonnen de nationalisten van Plaid Cymru (PC) op hun beurt wel een zetel, maar maakten in het algemeen een slechte beurt. Labour verloor er gemiddeld minder dan elders in het land. Allicht kozen PC-kiezers om strategische redenen voor Labour, dat het niet goed deed in de laatste peilingen. Kiesstelsel Vanuit het continent bekeken, lijkt het Britse ‘first-past-the-post’-systeem een zeer stabiel kiesstelsel. Als kiezer heb je de keuze in handen. Centrumlinks of centrumrechts, de rest beweegt zich in de marge. Deze keer heeft de kiezer de kaarten anders geschud. De Tories hebben niet voldoende gewonnen; Labour niet voldoende verloren voor een duidelijke meerderheid. Maar de herauten van het proportionele systeem

Doorbraak

hebben toch in hun eigen staart gebeten. LibDem wint maar één percent, verliest echter wel vijf zetels. Als er dan toch iemand reden heeft om dat systeem in vraag te stellen, is het wel de Schotse Nationalistische Partij die overal een grote groei neerzette. De verslaggeving in de pers op het continent was duidelijk anders dan op het trotse eiland.

De hervorming van het kiesstelsel helpt vooral kleine (nationalistische) partijen. LibDem is de grote verliezer van de verkiezingen. In stemmen. Niet in resultaat, want de partij mag nu mee regeren. Maar haar invloed op het regeerprogramma is gering. Als er straks een referendum komt over het kiessysteem kunnen we wel voorspellen dat Noord-Ierland, Wales, Schotland (waar dat voor de regionale verkiezingen al het geval is) en het noorden van Engeland voor het proportionele stelsel zullen kiezen. Engeland zal tégen zijn. ‘Broken Britain’ is een feit. De sociaaleconomische, politiek-culturele en mentaliteitsgrens loopt – op het hoge noorden na – samen met de grenzen van het oude Engeland.

27

[Cultuur]

450 jaar Guicciardini

[Foto © Reporters]

Over de Nederlanden en het Nederlands

Vierhonderdvijftig jaar geleden publiceerde de Italiaan Ludovico Guicciardini de eerste editie van zijn Geschiedenis van de Nederlanden, vanaf de vrede van Cambrai tot het jaar 1560. Guicciardini was een telg uit een gerenommeerd Florentijns geslacht, die de Nederlanden door en door kende – in 1541 al was hij in het Antwerpse kantoor van het familiebedrijf gaan werken. Nadat het kantoor failliet was gegaan, volgde hij het voorbeeld van zijn meer bekende neef en naamgenoot Francesco en wijdde zich aan de literatuur. Marc Gevaert Guicciardini was in die tijd niet de enige om de lof te zingen van de Nederlanden en hun nijvere inwoners. De Engelsman Thomas More, met Erasmus misschien wel de verstandigste man van zijn generatie, kwam geregeld op voor de belangen van de Antwerpse kooplui in Londen en in 1515 was hij geruime tijd in onze contreien om er een nieuw handelsverdrag te sluiten tussen Engeland en Vlaanderen. Het was tijdens dat verblijf in Vlaanderen dat hij zijn meesterwerk Utopia schreef. More heeft een Vlaanderen gekend dat op het toppunt stond van zijn glorie. Toen Guicciardini zijn boek publiceerde, was het nog maar vijf jaar geleden dat keizer Karel de macht over zijn wereldrijk had overgedragen aan zijn zoon Filips II. Met die wissel was het langzame verval begonnen onder een reeks vreemde heersers, Spanjaarden, Oostenrijkers en Fransen, een verval dat ruim vier eeuwen later resulteerde in ‘arm Vlaanderen’. Toen er in 1580 nood was aan een tweede editie van zijn werk, moest Guicciardini bekennen dat het met de Nederlanden compleet de verkeerde richting aan het uitgaan was en dat er niet veel hoop was op beterschap. Guicciardini maakte in 1587 nog de inname mee van Antwerpen door de hertog van Parma.de Antwerpse kooplui in Londen, Hij stierf twee jaar later als een berooid man. Steden en dorpen Wat Guicciardini is opgevallen, is het ontzettend grote aantal steden en dorpen in de Nederlanden, vooral in het graafschap Vlaanderen. Vlaanderen was toen zo volkrijk en zo dichtbebouwd,

28

dat de Spanjaarden, die gewend waren aan de uitgestrekte open ruimten van hun vaderland, dachten dat Vlaanderen één grote stad was. Natuurlijk duurden de koude Vlaamse winters veel te lang voor de zuiderling Guicciardini, maar hij moest toegeven dat de kwaliteit van de gewassen toch niet moest onderdoen voor die in zijn eigen Italië. Menselijke warmte Sommige opmerkingen van Guicciardini hadden uit de pen kunnen vloeien van een Italiaan uit onze tijd. De meeste inwoners van de Nederlanden zijn naarstig, zo schrijft hij, werkzaam, verstandig en vlug van begrip. In tegenstelling tot de Italianen zijn ze weinig uitbundig en wat

Als het om eten en drinken gaat, verliezen Vlamingen en Brabanders alle zin voor maat. in zichzelf gekeerd en dat heeft zijn voor- en nadelen. Zo zijn de Nederlanders niet hovaardig en niet choleriek, wel openhartig en dienstbaar. Wat niet voor hen pleit, is dat ze aan de gierige kant zijn, hebberig, nieuwsgierig en lichtgelovig. Wat Guicciardini het meest tegen de borst stuit, is het manifeste gebrek aan menselijke warmte. De Brabanders en de Vlamingen zijn weliswaar vergevingsgezind en niet haatdragend, maar het gaat allemaal niet van harte.

Doorbraak

Sommige van Guicciardini’s opmerkingen over Vlaanderen hadden uit de pen kunnen vloeien van een Italiaan uit onze tijd.

Als het om eten en drinken gaat, verliezen Vlamingen en Brabanders alle zin voor maat. Ze houden van feesten met ‘overvloedichlijc goede ciere’. Ze schrikken er niet voor terug om grote afstanden af te leggen om toch maar geen feest te missen en op die feesten durft het wel eens danig uit de hand te lopen. Het drankmisbruik blijft overigens niet beperkt tot die feesten. Guicciardini vindt maar één excuus voor al dat wallebakken: de vochtige lucht die de mensen melancholiek maakt. Guicciardini deelt de mening van zijn tijdgenoot Simon Stevin over de bruikbaarheid van het Nederlands in wetenschappelijke discussies. De taal is zo verscheiden en zo rijk dat ze uitstekend in staat is om alle gevoelens onder woorden te brengen. Het enige nadeel is dat het Nederlands zo ontzettend moeilijk is om aan te leren en de uitspraak is al helemaal een probleem. Zelfs de autochtonen hebben er last mee. Guicciardini heeft het uit goede bron dat de Vlaamse kinderen meer tijd nodig hebben dan hun Franse, Italiaanse en Engelse leeftijdgenoten om hun moedertaal onder de knie te krijgen. De Franstaligen uit de randgemeenten zullen het graag lezen.

juni 2010

Sire, il nous ont pris ...

Eerlijke politiek

[Boeken] Coburgs centen

Meer dan dertig jaar geleden maakte de Waalse economist Michel Quévit naam met zijn geschreven zoektocht naar de oorzaken van de economische teloorgang van zijn Wallonië. Men kon er zich aan verwachten dat de intussen emeritus UCL-hoogleraar uiteindelijk ook zou reageren op de groeiende Vlaamse ‘onwil’ om Wallonië nog langer op sleeptouw te nemen. Het Warandemanifest, stapels Vlaamse uitspraken over dat Waalse blok aan het Vlaamse been en vooral het geruchtmakende cijferwerk van de Gentse professor Hannes over de Vlaamse transfers richting het Waalse zuiden van 1830 tot begin de vorige eeuw, stof genoeg dus voor een uitgesproken Waals wederwoord: een pocket met niet eens 200 bladzijden: Flandre-WallonieQuelle solidarité? Bij Michel Quévit gaat het echter niet zozeer om transfers zoals wij dat begrijpen, wel om solidariteit en dat kan volgens hem geen zaak zijn van alleen maar centen en in euro’s omzetbare sociale voordelen (blz. 142). Van een rechtstreekse repliek op de Vlaamse transferklaagzangen komt er in dit boek niet veel in huis. Hoofdbrok van het Quévit-verhaal is integendeel een half dozijn dossiers die stuk voor stuk moeten bewijzen hoeveel zijn Wallonië ooit te weinig kreeg van een opvallend Vlaamsvriendelijk Belgisch bestuur. De bekende brief van Jules Destrée met de opsomming van alles wat Vlaanderen aan Wallonië had ontstolen. Een eeuw later ligt er nog altijd een even diepe kloof tussen het Vlaamse en het Waalse denken over hoe met elkaar samenleven. (MP)

Ivan De Vadders pleidooi voor een eerlijke politiek mag dan al een goeie 250 blz. dik zijn, de bladzijden laten zich gewillig omdraaien. De ervaren VRT-journalist maakt een collage van Wetstraat-evenementen. In zijn jongste boek gaat hij op zoek naar ‘eerlijkheid’ in zijn politieke biotoop. Hij schrijft over verkiezingen (periode 2007-2009), de ‘change’ die er geen was, de onfrisse ondergrond waarop politici zich bewegen (schijnkandidaten, gefoefel met opvolgers, BV’s en witte konijnen, politiek en geld), over (on)geloofwaardigheid ook. Zijn laatste luik wordt dan zijn pleidooi voor een eerlijke politiek. Hierin vindt de lezer van dit blad ook een vogelvlucht over communautaire thema’s. De Vadder geeft de uiteenlopende standpunten, en hier en daar zijn mening. Hij is voor een federale kieskring (blz. 239), voor samenvallende verkiezingen, voor het afschaffen van de opkomstplicht, van de Senaat, van opvolgerslijsten en van schijnkandidaten (‘kiezersbedrog’), hij is voor het verplicht opnemen van mandaten en tegen de ‘witte konijnen’. De politici zélf kunnen en moeten dit oplossen. Zoniet neemt het wantrouwen nog toe. Alhoewel hij lijkt te beseffen dat denkers en hervormers uit een recent verleden (Verhofstadt, de Nieuwe Politieke Cultuur) faalden, doen zijn suggesties nogal denken aan de tijd van paars-groen. De Vadder hanteert niet de predikantenstijl van veel van zijn (vrouwelijke) collega’s bij de openbare omroep. Dat hij pleit voor een eerlijke politiek, is oké. Maar wie zegt dat die er enkel komt met zijn suggesties? Dat is de zwakke plek van het boek. (JVDC)

Thierry Debels is bedrijfseconoom en publiceerde al over financiële onderwerpen (kredietcrisis, Fortis). Bekendheid verwierf hij met zijn boek Mijn jaar bij Jean-Marie Dedecker (Houtekiet). Debels wil ons op het geldspoor van de Coburgs brengen. Een oefening met vijftig dubbelportretten, de ene keer wegens een gelijkenis, de andere keer door een tegenstelling. Die koppeling is niet overtuigend, evenmin als de losse collage, wars van alle chronologie. Het boek is een vloek tegen wat gebruikelijk is in wetenschappelijke publicaties: geen voetnoten, geen bronvermelding, alleen een ‘beknopte bibliografie’. Maar misschien een manier om meer boeken te verkopen. Debels plukt uit de literatuur informatie over de verwerving (o.a. in de ‘bloeiende’, maar ook ‘bloedende’ onderneming Congo) en de besteding van koninklijk geld. Over steun aan de vele bastaardkinderen en minnaressen, financiering van allerlei fondsen en stichtingen, die met maatschappelijke activiteiten de band tussen volk en vorst moeten bewaken (voorop de Koning Boudewijnstichting, 1976), stromannen en buitenlandse vennootschappen, het gigantische fortuin van onroerend goed, dat onder de naam Koninklijke Schenking bij de Belgische staat is geparkeerd (of niet?). Hoe rijk zijn de Coburgs nu? 12,4 miljoen euro, volgens het paleis zelf (2007). 630 miljoen euro volgens Euro Business (Albert II). Een paar kleinigheden zijn daar niet in inbegrepen: boten en villa’s, de fabelachtige kunstcollectie, het gigantische familiefortuin in het buitenland. Steenrijk of iets minder, maar vooral ondoorzichtig. (JVDC)

• Michel Quévit, Flandre-Wallonie, Quelle solidarité?, Couleurs livres, 177 blz., € 19,00, isbn 978 2 87003 536 8

• Ivan De Vadder, Pleidooi voor een eerlijke politiek, Borgerhoff & Lamberigts, 254 blz., € 19,95, isbn 978 90 89 31116 0

• Thierry Debels. Het verloren geld van de Coburgs. 50 ondeugende dubbelportretten. Houtekiet, 151 blz., € 17,95, isbn 978 90 8924 096







juni 2010

Doorbraak

29

[Portret]

[C OL O FO N]

Antoon Roosens Een sociaal-flamingant denker Barry Maertens

Antoon Roosens (1929-2003) wordt vooral herinnerd voor zijn strijd tegen de talentellingen, het Egmontpact en als erevoorzitter van het Masereelfonds. Zijn politieke carrière bleef uit, maar Roosens had vooral impact door zijn artikels en publicaties. Deze sociaal-flamingantische denker en doener wordt nu ook vereerd met een essayprijs voor jongeren die de linkse cultuurvereniging Masereelfonds naar hem heeft genoemd. Reden? ‘Hij durfde origineel te zijn en schrok niet terug voor controverse. Roosens studeerde rechten aan de Rijksuniversiteit in Gent, waar hij in 1952 doctoreerde in de rechten. Vanaf eind de jaren 1950 was hij, nietpartijgebonden, actief in de Vlaamse Beweging, onder meer als secretaris van het Vlaams Komitee voor Brussel en vooral van het Vlaams Aktiekomitee voor Brussel en Taalgrens (VABT). Zo stond hij met Staf Verrept achter de antitalentellingactie van 1959-1960 en ze organiseerden samen twee Vlaamse Marsen op Brussel (19611962) en een ‘derde Mars’ in Antwerpen (1963). Volgens zijn dochter, Hilde Roosens, kreeg hij het politiek gevoel van thuis uit met zich mee.

30

‘Mijn grootvader was burgemeester in Meerbeke, vlakbij Ninove en de taalgrens. Zo kreeg hij al van kinds af aan te maken met de politiek. Hij was een echt Vlaams-nationalist maar dan sociaal’, verklaart ze. Roosens en Verrept kroonden zich gauw tot de ideologen achter het sociaal-flamingantisme, een strekking binnen de Vlaamse Beweging die federalisme koppelde aan (economische) structuurhervormingen. De politieke macht van de bourgeoisie werd, volgens Roosens, in stand gehouden door een unitaire structuur en hij wou via federalisering de beslissingsmacht van de arbeiders doen toenemen. Voor die Vlaamse en Waalse arbeiders was het echter niet mogelijk om eenheid te behouden door de verschillende snelheden van beide economieën, wat volgens Roosens onvermijdelijk tot onderlinge conflicten zou leiden. De stap richting een politieke carrière kon niet uitblijven. Na mislukte onderhandelingen met de Volksunie (VU), trok hij met Brussels VU-Kamerlid Daniël Deconinck, exCPV’er Roger Bourgeois en Verrept naar de parlementsverkiezingen van 1965 als Vlaamse Democraten. Roosens trok de Kamerlijst in het arrondissement Leuven, maar werd niet verkozen. In een doodgeboren politieke formatie met het tijdschrift Richting in de rangen, koos hij nadien definitief voor een marxistische zienswijze. In 1977 protesteerde Roosens samen metBourgeoistegenhetEgmontpact. Zij behoorden tot de drijvende krachten achter het niet-partijpolitieke verzet tegen dit verbond. ‘Het centrale ge-

zag kreeg volgens het Egmontplan de voornaamste bevoegdheden, terwijl de gewest- en gemeenschapsorganen zich mochten bezig houden met de kleur van gevelstenen van gebouwen, de verkoop van fietsplaten en het heffen van belastingen op de wedstrijden van duivenliefhebbers en het subsidiëren van dorpsfanfares en folkloristische groepen’, schreef Roosens in het Vlaams Marxistisch Tijdschrift in 1977. Zowel binnen het Anti-Egmontkomitee als binnen het Komitee voor Democratisch Federalisme was hij actief. Ondertussen engageerde hij zich in het Masereelfonds, eerst als bestuurslid, nadien als nationaal voorzitter en ten slotte als erevoorzitter. Ook in de jaren 1990 was Roosens nog aanwezig binnen het politieke landschap als medewerker van het Vlaams-radicale en progressieve maandblad Meervoud. Via de Vlaamse Volksbeweging in Brussel raakte hij regelmatig betrokken bij de theoretische voorbereiding van VVB-activiteiten. Ondertussen had hij een nieuwe invulling toegevoegd aan zijn marxistisch geïnspireerde visie: hij stelde dat de Vlaamse gemeenschap als natie onafhankelijkheid moet verwerven, om tegengewicht te kunnen leveren voor het toenemende ‘multinationaal onderdrukkingskapitalisme’. Het kreeg gauw de bijnaam ‘een Marshallplan voor Wallonië’. Een idee dat in 2005, twee jaar na het overlijden van Antoon Roosens, trouwens nog werd opgerakeld door CD&V-kamerlid Hendrik Bogaert. Een mooi teken van erkenning voor Roosens, die zich heel zijn leven heeft ingezet voor de Vlaamse kwestie zonder echt aan partijpolitiek te doen.

Doorbraak

Doorbraak is een uitgave van de Vlaamse Uitgeversgroep (VLUG). Doorbraak is lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers. Redactie Passendalestraat 1A, 2600 Berchem [email protected] www.doorbraak.org T 03 320 06 30 - F 03 366 60 45 ISSN 0012-5474 Abonnementen Jaarabonnement 11 nummers (verschijnt niet in juli) Abonnement € 25 Internetabonnement € 15 (mits opgave van elektronisch adres) Studentenabonnement € 10 (mits opgave van elektronisch adres) www.doorbraak.org/abonneren IBAN BE 91 736001271976 BIC KREDBEBB Tussendoor Gratis tweewekelijkse e-zine met actualiteit en commentaar www.doorbraak.org/tussendoor Hoofdredacteur: Jan Van De Casteele Eindredactie: Karl Drabbe, Marc Van de Woestyne Kernredactie: Pieter Bauwens, Frans Crols, Peter De Roover, Karl Drabbe, Dirk Rochtus, Jan Van de Casteele, Marc Van de Woestyne, Roger Van Houtte Voorzitter Redactie-adviesraad: Frans Crols Vormgeving: Lut Lambert (Foar Dy) Medewerkers: Ludo Abicht, Jacques Claes, An De Moor, Vincent De Roeck, Herman Deweerdt, Koenraad Elst, Marc Gevaert, KMP, Bart Maddens, Theo Lansloot, Barry Maertens, Guido Naets, Marc Platel, Eric Ponette, Jean-Pierre Rondas, Matthias E. Storme, Frank Thevissen, Luc Van Braekel, Katleen Van den Heuvel, Jan Van Doren, Wart Van Schel, Pieter-Jan Verstraete, Jef Vuchelen Cartoons: Erwin Vanmol Foto’s: Wim Van Capellen (Reporters) Doorbraak Verantwoordelijk uitgever: Pieter Bauwens Maurits De Smetstraat 12 9308 Hofstade

juni 2010

advertentie

RUIMTE CREËREN OM TE GROEIEN met een team van professionele

raadgevers aan uw zijde.

Ervaar zelf hoe VGD ook u kan ondersteunen Bij VGD willen we ondernemers ondersteunen in hun ambitie om hun bedrijf te ontwikkelen, te structureren en te laten groeien. Meer dan het aanbieden van diensten bieden we een klankbord aan voor ondernemers. Door te investeren in een professionele dienstverlening verhoogt u de succeskansen van uw onderneming en zal u ten volle kunnen genieten van uw passie om te ondernemen. Als no-nonsense organisatie onderscheidt VGD zich met kwaliteitsvolle dienstverlening gebaseerd op ervaring en technische bekwaamheden. Met een netwerk van 8 kantoren en ruim 180 medewerkers kan u een betrokken, persoonlijke service verwachten met kennis van zaken. Daarnaast beschikt VGD over een kenniscentrum met VSHFLDOLVWHQLQYHOHGLVFLSOLQHVDOVVRFLDOHéVFDOHMXULGLVFKHHQPLOLHX aangelegenheden. Om families te begeleiden van bij de opstart van een RQGHUQHPLQJWRWGHH[LWYHUYROOHGLJHQKHWGHDOWHDPHQIDPLO\RIéFH onze diensten.

> a cco u n t a n c y > a u d i t > t a x > le g a l > d e a l t e a m > fa m i ly o f f i ce > m i l i e u > a cco u n t a n c y > a u d i t > t a x > le g a l > d e a l t e a m > fa m i ly o f f i ce > m i l i e u > a cco ebroek > Antwerpen > Beringen > Brussel > Dendermonde > Gent > Zele > Kuurne > Willebroek > Antwerpen > Beringen > Brussel > Dendermonde > Gent > Ze

www.vgd.eu

80.000

advertentie

mensen kozen intussen Vlaams & Neutraal

Tot 750 euro voor een stralende lach!

Standaardbehandeling orthodontie: 450 euro. Langdurige behandelingen (3 jaar): 750 euro. Tandprothesen: 10 euro/tand (max. 250 euro).

Brillen en lenzen voor iedereen!

Volwassenen: tot 80 euro. Kinderen: tot 250 euro. Laserbehandeling: tot 250 euro.

Terugbetaling sportclub & kampen!

Tot 600 euro geboortevoordelen!

Ongeacht de leeftijd én voor iedereen: 30 euro voor lidgeld sport- of fitnessclub. Voor kinderen t.e.m. 18 jaar: 30 euro kampvergoeding. Kampen voor andersvalide jongeren: tussenkomst tot 250 euro.

Geboortepremie: tot 300 euro. Terugbetaling luierkosten: tot 150 euro. Tussenkomst kraamhulp: tot 150 euro. Gratis babyweegschaal en afkolfapparaat gedurende 6 maanden na de geboorte.

Vaccinaties : 50% terugbetaald!

Ongeacht leeftijd of type vaccin betaalt het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds de helft terug (max. 75 euro per persoon/ jaar).

Op goede voet leven!

65-plussers: 5 euro/verzorgingsbeurt (max. 25 euro/persoon/jaar).

... en nog veel meer voordelen: ontdek ons volledig gamma op www.vnz.be of vraag vandaag nog onze folder met alle aanvullende voordelen en diensten. Veranderen van ziekenfonds is heel eenvoudig. Bel gratis 0800-179 75 of surf naar www.vnz.be en wij doen de rest. www.vnz.be met online kantoor