win een
iPad of E-Reader Zie pag.
5
Januari 2013
Aan de Zevennaarhaven in Terneuzen, langs het kanaal van Gent naar Terneuzen, verrees 35 jaar geleden ICL-Industrial Products Terneuzen B.V. Het bedrijf maakt deel uit van de multinational Israel Chemicals Limited (ICL), de grootste broomproducent ter wereld. Wij produceren een breed scala kwalitatief hoogwaardige producten. Producten die u dagelijks tegenkomt in tal van toepassingen. Onze belangrijkste grondstof, broom, wordt gewonnen uit het zout van de Dode Zee.
2
Daarnaast produceren we fosforhoudende producten en verwerken diverse andere grondstoffen van klanten. Onze ambitie is de hele levenscyclus van onze producten, van grondstof tot afval, op een duurzame wijze te beheersen. In dit magazine leest u meer over onze geschiedenis, maar vooral over wie we zijn, wat we doen en hoe we dat doen.
Wij blijven investeren in innovatieve producten en processen In 2012/2013 investeren we zo’n 14 miljoen euro. Een groot gedeelte is bestemd voor uitbreiding en aanpassing van productie-installaties, infrastructuur en opslagcapaciteit voor de productie van onder andere een nieuwe vlamvertrager FR122P. Deze vlamvertrager ontwikkelden we in eigen huis, samen met Dow. 35 jaar geleden kwam de voorloper van ICL-IP Terneuzen, Broomchemie, naar Zeeuws-Vlaanderen. We maakten toen een beperkt aantal producten, waaronder vlamvertragers. Voor de continuïteit van de vestiging in Terneuzen op langere termijn was dat een kwetsbare situatie. Door de jaren heen is ons producten-pallet fors uitgebreid. De grondstof die wij in de meeste gevallen daarvoor gebruiken, pure broom, wordt uit de Dode Zee gewonnen. Nu leveren we, uit een portfolio van 80 producten, jaarlijks een veertigtal producten voor uiteenlopende toepassingen. Die vind je bijvoorbeeld in medicijnen en life science producten, auto’s, verf, bij de oliewinning en in de behandeling van diverse waterstromen. We exporteren naar diverse Europese landen, de Verenigde Staten en het Verre Oosten. Naast de productie, is een belangrijk deel van de circa 140 medewerkers bezig met proces- en productontwikkeling. Innovatie gericht op continuïteit. Uitbreiding van ons producten-pallet. Investeringen in milieu en veiligheid. Ontwikkeling van nieuwe technologieën. Sociaal verantwoord beleid. Samen vormen ze niet alleen de rode draad doorheen de 35-jarige geschiedenis van ons bedrijf, ze vormen de fundamenten voor een duurzame continuïteit van ICL-IP Terneuzen. U ontdekt er meer over in dit magazine.
Edie Engels Algemeen directeur
3
Inhoud 07 Wat hebben ICL, windmolens en zonnecellen
met elkaar te maken?
16 Was ik maar eerder operator geworden
17 Duurzaam omvat de hele keten
09 Broomverbindingen: bouwstenen voor o.a.
medicijnen
10 Vlamvertragers redden levens
18 Techniek heeft de toekomst
19 Het bedrijf verdient respect voor
11 Nieuwe vlamvertrager voor isolatieschuim
wat het presteert
20 Blij met mijn keuze voor chemie
12 De mensen achter ICL
21 Mannen van het eerste uur
15 Groen is geen hobby of hype,
het is een must
22 Van de Dode Zee tot bij de klant en terug
Heilzame werking Dode Zee al eeuwenlang bekend Koning David, Salomo en de koningin van Sheba hadden ooit kuurpaleizen op de oevers van de Dode Zee. Cleopatra gaf opdracht om er farmaceutische en cosmetische fabrieken te bouwen. De heilzame werking van de Dode Zee is al eeuwen bekend. Ruim 2000 jaar geleden schreef de Joodse geschiedschrijver Josephus Flavius over de Dode Zee:
Colofon Dit Magazine is uitgegeven onder verantwoordelijkheid van ICL-IP Terneuzen. Het is huis aan huis verspreid in Zeeuws-Vlaanderen. Realisatie: Puype&Partners Fotografie: Archief, David Pieters, Input Output, Duo-Foto Ontwerp en opmaak: Beeldmerk Druk: Grafisch Bedrijf Pieters 4
‘Haar water is bitter en in haar schoot leeft geen enkel wezen, maar reizigers nemen zoveel mogelijk van haar zout en modder mee naar huis, want het is genezend voor het menselijk lichaam.’
Jonge vrouw drijvend in de Dode Zee, met mineraal zout in haar handen. Het hoge zoutgehalte van het water zorgt ervoor dat ze blijft drijven.
Win een iPad of E-Reader! Voor aandachtige lezers van dit magazine hebben we een verrassing in petto. Beantwoord onderstaande vragen en maak kans op een mooie prijs. Alle antwoorden vindt u in dit magazine.
U kunt deelnemen via onze website:
www.iclip-terneuzen.nl > Klik op ‘prijsvraag’, vul het antwoordformulier in en stuur dit naar ons door.
1 In welk jaar kwam het Twentse ros naar Terneuzen?
2 In welk jaar ontving het bedrijf de Responsable Care Award?
of vermeld de antwoorden op een briefkaart of brief en zend deze aan: ICL-Industrial Products Terneuzen Postbus 318 4530 AH Terneuzen Vergeet niet uw volledige naam, straat, postcode en woonplaats te vermelden! Onder de inzenders worden een iPad en 5 E-Readers verloot. U kunt deelnemen tot 15 februari. Daarna vindt loting van de winnaars plaats. Zij ontvangen persoonlijk bericht. De samenstellers van dit blad zijn uiteraard van deelname uitgesloten. Medewerkers van ICL-Industrial Products Terneuzen kunnen wel deelnemen. Ook voor hen staan ongetwijfeld nieuwtjes in dit magazine.
3 Wanneer werd de eerste biologische waterzuiverings installatie in bedrijf genomen?
4 Wat was Anita de Blaeij vóór ze de opleiding tot operator startte?
5 Noem 4 consumentenartikelen waarin een product van ICL Industrial Products Terneuzen is verwerkt.
5
6
Wat hebben ICL, windmolens en zonnecellen met elkaar te maken? Op het eerste gezicht niets. Maar als je met Dinus Driesprong over toepassingen van onze producten praat, weet je na afloop wel beter. Dinus Driesprong is operations manager bij ICL Industrial Products Terneuzen. Hij werkt sinds 1982 bij het bedrijf. Als techneut in hart en nieren werkte hij in de loop der jaren mee aan de productie van tientallen nieuwe eindproducten en halffabricaten. Eén van die producten is zinkbromide, een product dat vele nuttige toepassingen kent.
Booreiland Misschien verwacht je een product van ICL in Terneuzen ook niet meteen op een booreiland. Dinus legt uit waarom wel: ‘We kennen allemaal het beeld uit klassieke films van fonteinen die olie spuiten wanneer een oliebron wordt aangeboord. Ooit was het een teken van welvaart, nu een teken van verspilling van grondstoffen en ongeoorloofde milieuverontreiniging.’ Olie- en gasvelden zitten meestal op grote diepte en onder druk in de aardkorst. Als een oliemaatschappij een nieuwe bron aanboort, moet voorkomen worden dat de olie in het milieu komt. Dinus: ‘Tijdens het boren wordt het gruis uit het boorgat gespoeld met een boorvloeistof. De druk van de boorvloeistof moet gelijk zijn aan de druk in het olieveld. Bij diepzeeboringen is de druk in de bronnen vaak erg hoog. Er is dan dus een zware boorvloeistof nodig. De boorvloeistof moet ook helder zijn en mag niet reageren met het gesteente waarin de olie zit. Dit om te voorkomen dat de poriën in het gesteente verstoppen. Per type gesteente en druk in een olieveld moet de boorvloeistof dus de juiste specificaties hebben. In Terneuzen produceren we boorvloeistoffen op basis van zink-, calcium- en natriumbromide die aan de hoogste eisen voldoen.’
1967
Batterij vloeistof Windmolens en zonnecellen zijn twee groene energiebronnen. Dinus: ‘Wat beide gemeen hebben is dat ze onregelmatig energie leveren. Hoe groter het aandeel van deze nieuwe energieproductie, hoe instabieler het elektriciteitsnet wordt. Ook zullen de klassieke centrales minder efficiënt gaan draaien. De netbeheerder zal de kosten hiervan in de toekomst gaan doorberekenen’. Als de geproduceerde groene energie die niet direct nodig is, opgeslagen kan worden in een decentrale energiebuffer kun je dus geld besparen. Een nieuwe en veelbelovende ontwikkeling hiervoor is een grote batterij gevuld met een organische vloeistof en zinkbromide. Dinus: ‘Deze batterijen hebben een hoge energiedichtheid en vooral een minimaal capaciteitsverlies bij het frequent op- en ontladen van de batterij. De zinkbromide die voor deze batterijen geproduceerd wordt, moet aan zeer hoge eisen voldoen. Deze zomer is ook de productie van de organische vloeistof, een quaternair zout, bij ICL in Terneuzen opgestart. De eerste container is al verscheept naar de USA.’
tijdlijn...
Medio de jaren zestig start textielfabriek Van Heek-Scholco in Wierden bij Almelo (Twente) op kleine schaal met de productie van methylbromide. Dat product werd toen vooral in de land- en tuinbouw gebruikt.
Vanuit Van Heek-Scholco wordt op 1 oktober 1967 Broomchemie opgericht. Eurobrom, dochter van de Israëlische Dead Sea Bromine Group, is voor 74% eigenaar van het nieuwe bedrijf. De overige 26% van de aandelen zijn in handen van Van Heek-Scholco.
1974
Op 1 oktober 1974 neemt Eurobrom de aandelen van de textielfabrikant over. Het bedrijf telt dan 21 medewerkers. Er worden hoofdzakelijk vlamvertragers geproduceerd. 7
8
Broomverbindingen: bouwstenen voor o.a. medicijnen Veel van de producten die ons terrein in Terneuzen verlaten, voldoen aan de hoogste en strengste kwaliteitseisen. Ze worden namelijk gebruikt voor de productie van medicijnen die dagelijks over de hele wereld worden gebruikt. ‘In Terneuzen produceren wij onder andere bouwstenen voor de life science industrie, voor alles wat met levende organismen te maken heeft: planten, dieren en mensen. Daartoe behoren medicijnen maar ook gewasbeschermingsmiddelen, cosmetische producten en additieven voor de voedingsindustrie. Het is dus logisch dat onze producten aan de strengste kwaliteitseisen moeten voldoen. De specificaties liggen voor 100 procent vast,’ verduidelijkt dr. Vincent Elferink, Business Director Brominated Organic Intermediates van ICL-IP Europe B.V. Vincent Elferink: ‘ Een flink aantal medicijnen wordt geproduceerd via een broomhoudend molecuul. Deze moleculen zijn reactief en bieden daarmee de mogelijkheid om op de meest efficiënte wijze bepaalde geneesmiddelen te produceren. Onze producten worden onder andere gebruikt als bouwstenen voor medicijnen die epileptische aanvallen voorkomen, in cholesterolverlagers en in medicijnen die botontkalking, diabetes type 2 of zwaarlijvigheid tegengaan.’
Nieuwe medicijnen
gebeuren dat het medicijn uiteindelijk niet op de markt komt. Ontwikkeling van een nieuw medicijn is niet altijd een successtory,’ aldus Vincent. ‘In verschillende fases, beginnend in laboratoria en eindigend met langlopende onderzoeken bij patiënten, wordt een nieuw medicijn grondig getest. De farmaceutische industrie voert deze testen uit. In de eerste fases worden de bouwstenen die wij daarvoor leveren, in kleine hoeveelheden gemaakt bij een zuster bedrijf in Israël. Worden de volumes groter, ongeveer een paar honderd ton per jaar, dan komt het product naar Terneuzen. Wij beschikken namelijk over grotere reactoren en over de kennis om het productieproces te optimaliseren. Daarmee kunnen we onze producten concurrerend aan blijven bieden op de wereldmarkt.’
‘De ontwikkeling van een nieuw medicijn neemt makkelijk zo’n tien jaar in beslag, Maar dan nog kan het
1975
tijdlijn...
De oorspronkelijke locatie in Wierden biedt geen ruimte voor uitbreiding. Om dit mogelijk te maken, wordt in 1974 vijf hectare grond gekocht aan de Zevenaarhaven in Terneuzen. Hier wordt in 1976 de eerste paal geslagen voor de bouw van het bedrijf. De komst van het Twentse ros naar Terneuzen is hiermee ingeluid.
1977
Op 1 november 1977 start de productie in Terneuzen. Het bedrijf heeft op dat moment 64 medewerkers in dienst, die met de productie van vlamvertragers een omzet van enkele miljoenen guldens realiseren. Onderhoud en nieuwbouw worden zoveel mogelijk in de regio uitbesteed. 9
Vlamvertragers redden levens Jaarlijks sterven meer dan tweeduizend Europeanen aan de gevolgen van huisbranden. Vlamvertragers in meubelen, televisies, computerapparatuur en isolatie materiaal redden vele levens.
In 1988 voerden Groot-Brittannië en Ierland regelgeving in met betrekking tot de brandveiligheid van meubelen. Onderzoek toont aan dat deze regelgeving tot nu toe duizenden levens heeft gespaard. Een vlamvertrager verlengt onder andere de vluchttijd bij brand met een factor vijftien. Uit testen blijkt dat bijvoorbeeld een bank met schuim zonder vlamvertragers binnen vier minuten kan opbranden. De introductie van rookmelders heeft uiteraard ook een bijdrage geleverd door snelle alarmering bij brand. Maar zonder vlamvertragers staat een huis in enkele minuten in lichtenlaaie en is de tijd om te vluchten vaak te kort.
Kwaad daglicht Bewezen is dat broomhoudende vlamvertragers uitstekend werken. Toch staan voor velen deze vlamvertragers in een kwaad daglicht. Terecht? Willem Hofland, director advocacy van ICL-Industrial Products, is er duidelijk over: ‘Bij de productie en verwerking vindt nauwelijks emissie plaats. De belangrijkste bron van uitstoot is de lege verpakking van de vlamvertrager. In iedere zak van 25 kg blijft 100 tot 140 gram product achter. Dit wordt opgevangen en gecontroleerd hergebruikt, gestort of verbrand. Waar we echter geen grip op hebben is op de illegale export van gebruikte computer-apparatuur.
1981
Veel van onze afgeschreven elektronica belandt vaak op illegale wijze in Afrika en India en wordt daar verbrand om hoofdzakelijk de kostbare edelmetalen terug te winnen. Ten eerste is dat zonde want broomhoudende brandvertragers zijn goed te hergebruiken. Ten tweede komen er bij ongecontroleerde brand giftige stoffen vrij. Er is regelgeving in Europa om op de juiste wijze met afgedankte elektronica om te gaan, maar je kan het onze industrie niet aanrekenen als de handhaving van die regels tekortschiet’. ‘Als afval met broomhoudende vlamvertragers op onverantwoorde wijze wordt gedumpt of verbrand dan bestaat er inderdaad kans op milieuschade. Maar als de behandeling van het afval aan het eind van de levenscyclus van de producten op verantwoorde wijze geschiedt, dan zijn er alleen maar voordelen want vlamvertragers redden mensenlevens,’ besluit Willem Hofland.
tijdlijn...
Begin jaren 80 wordt gekenmerkt door een moeilijke economische situatie. Er wordt gezocht naar nieuwe markten. In 1981 wordt in Terneuzen gestart met de productie van halffabricaten voor de farmaceutische industrie. Het bedrijf scoort als leverancier van componenten voor diverse medicijnen, een duidelijke groeimarkt.
1987 10
Eind jaren 80 staat in het teken van diverse investeringsprojecten in de productie, magazijnen en het laboratorium. Ook wordt gestart met de bouw van een installatie voor biologische zuivering van afvalwater. De methode die wordt toegepast, is in eigen huis ontwikkeld.
Dow en ICL-IP ontwikkelden nieuwe vlamvertrager voor isolatieschuim Het huis van de toekomst, het zogenaamde passiefhuis, is zeer energiezuinig en heeft een comfortabel en aangenaam binnenklimaat. Om dit te bereiken is het voorzien van een zeer goede en veilige isolatie. Geëxtrudeerd (XPS) en geëxpandeerd polystyreen (EPS) leveren uitstekende resultaten op als thermische isolatie in de bouw. Zonder toevoeging van vlamvertragers zijn deze isolatieschuimen echter zeer brandbaar. Daarom worden meestal brandvertragers toegevoegd. De meest efficiënte daarbij is de broomhoudende brandvertrager HBCD. Dit product zal, zoals het er nu naar uitziet, in Europa in 2015 worden verboden.
Geschikte vervanger ‘Willen we in de nabije toekomst woningen voldoende én veilig kunnen isoleren dan moesten we als ICL dus op zoek naar een geschikte vervanger met minder milieubezwaren,’ verduidelijkt Edie Engels. ‘De oplossing werd gevonden in een intensieve samenwerking tussen Dow en ICL. De chemie is ontwikkeld door Dow. Wij tekenden voor het aangepaste proces, eerst op
laboratorium schaal, daarna in onze mini-pilotplant. Toen ook de volgende stap in een semi-continu proces succesvol was, kregen we van de moedermaatschappij groen licht om onze productie-installatie aan te passen en uit te breiden om de nieuwe gebromeerde brandvertrager FR122P in Terneuzen te produceren. In Israël in Ramat Hovav komt een grote productie unit.’ Uiteraard vindt Edie het jammer dat de grote fabriek niet in Terneuzen maar in Ramat Hovav komt. ‘Maar laten we eerlijk zijn,’ aldus Edie, ‘we hebben in zeer belangrijke mate bijgedragen aan het ontwikkelen van dit nieuw product en het levert een grote investering op in Terneuzen. Hiermee staan we klaar om een belangrijke rol te blijven spelen in de wereld van de nieuwe generatie vlamvertragers. En daar mogen we best trots op zijn.’
11
12
13
14
Groen is geen hobby of hype, het is een must ‘Welke bedrijven staan over tien jaar nog in de top 100? Volgens mij die bedrijven die echt duurzaam ondernemen.’ Aan het woord is Valentin van den Boogaard, President & CEO ICL-IP Europe B.V., de hoogste baas van ICL Industrial Products in Europa. ‘Duurzaam ondernemen, groene industrie, biobased economy. Het zijn woorden en begrippen die we tegenwoordig vrijwel dagelijks te pas en te onpas gebruiken. Duurzaam ondernemen is het evenwicht vinden tussen bedrijfsvoering gericht op economisch succes op de lange termijn, onze sociale maatschappelijke verantwoordelijkheid en onze gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het milieu. Of zoals we het vroeger noemden: de drie P’s, Profit, People, Planet,’ aldus Valentin. Als grootste problemen en uitdagingen voor de toekomst ziet hij: de schaarser wordende grondstoffen, de groei van de wereldbevolking en de klimaatverandering. ‘Als industrie, en zeker als chemische industrie hebben we een grote verantwoordelijkheid om duurzame oplossingen te vinden voor deze problemen. We hebben de aarde niet geërfd van onze ouders maar lenen die van
1990
onze kinderen en kleinkinderen. We zijn het aan hen verplicht hier oplossingen voor te vinden.’
Cultuuromslag ‘Duurzaam ondernemen is niet zozeer een zaak van regels en procedures,’ aldus Valentin. ‘Het gaat om een cultuuromslag. Bij bedrijven, bij de overheid, maar ook bij de individuele burgers. Bij bedrijven begint het bij de top. Zij moeten doelstellingen formuleren die de algemene lijnen uitzetten. Deze algemene doelstellingen worden dan steeds een niveau lager vertaald in doelen die concreter worden. Het is een opeenstapeling van doelen die de toets van duurzaamheid kunnen doorstaan. Van het formuleren van strategische beleidslijnen tot het vullen van een tankauto. Van de nationale en Europese overheid die reële wetten formuleert tot lokale instanties die bedrijven die innoveren, steunen. Van het herwinnen van grondstoffen uit afval tot de consument die kiest voor producten die duurzaam gemaakt zijn, en niet alleen op basis van de prijs. Duurzaam, of noem het groen, is geen hobby of hype. Het is een must. ‘En,’ besluit Valentin ‘we hebben elkaar daar bij nodig, bedrijven, overheid, natuurverenigingen en milieubewegingen, én de consument, de burger. Duurzaam is niet vrijblijvend, voor niemand.’
tijdlijn...
De biologische waterzuiveringsinstallatie, gebouwd op basis van eigen kennis en ontwikkeling, wordt officieel in gebruik gesteld door de toenmalige burgemeester van Terneuzen, Ron Barbé
1993 Het zit het bedrijf mee begin jaren negentig. Er worden miljoenen geïnvesteerd in de uitbreiding van de productiecapaciteit (Solids 5 voor insiders), automatisering en diverse milieumaatregelen. Kenmerkend is dat vrijwel alle realisaties in belangrijke mate ontwikkeld worden in eigen huis, op basis van eigen expertise. Terneuzen wordt wel eens ‘de kraamkamer van de Dead Sea Bromine Group’ genoemd. Voorbeelden zijn een installatie voor het terugwinnen van broom uit afval en een installatie die de emissies uit de processen reinigt. Ook vergelijkbare fabrieken in Israël passen intussen deze methodieken toe. 15
Was ik maar eerder operator geworden Als jong meisje volgde ze keurig het advies van haar ouders op. Ze koos voor een opleiding tot laborante en dan met name de medische kant. Maar in haar hart had ze liever de chemische kant gekozen. Anita de Blaeij werkt ruim vier jaar als operator bij ICL Industrial Products in Terneuzen. Na haar opleiding werkte ze eerst een aantal jaren als medisch laborante in een ziekenhuis. De geboorte van haar tweede dochter was reden om te stoppen met werken. Toen haar dochters voldoende zelfstandig waren, wilde ze weer aan de slag. Vreemd genoeg bleek ze toen als veertigjarige te oud om haar oude job weer op te nemen. ‘Dat was voor mij dé prikkel om weer te gaan studeren. Ik koos doelbewust voor een technische opleiding waarmee ik in de chemische industrie terecht kon. Dat had ik altijd al gewild,’ aldus Anita.
Vakopleiding Na haar vakopleiding, theorie en praktijk, kon ze aan de slag bij ICL in Terneuzen. ‘Het werk als operator bij ICL bevalt uitstekend,’ aldus Anita. ‘We werken hier met een breed scala aan grondstoffen en verschillende productrecepten. Het is dus nooit saai. Ik zeg wel eens: als je het hier saai vindt dan ligt dat aan jezelf .’ En werken in een mannenwereld? ‘Ik zou niet anders meer willen,’ lacht ze. ‘Mannen zijn directer in hun benadering. Ze zeggen waar het op staat maar blijven ook niet zeuren als je eens een foutje maakt. Ze staan trouwens ook altijd voor je klaar om te helpen, en als je een idee hebt, luisteren ze naar je. De wederzijdse waardering en respect voor elkaar in het team zijn fantastisch. En om eerlijk te zijn, gesprekken over mascara interesseren mij niet zo.’
1994
tijdlijn...
Na jaren van research en ontwikkeling kon in december 1994 de Regenox, een luchtzuiveringsinstallatie, in gebruik worden genomen. De uitstoot van organische oplosmiddelen wordt hiermee tot een minimum teruggebracht.
1997 16
In juni 1997 behaalt het bedrijf het ISO 14001 certificaat als één van de eersten in de Kanaalzone. Deze internationale norm wordt toegekend aan bedrijven die voldoen aan strenge milieuvoorschriften. Het gaat daarbij om beleid, planning, implementatie, controle en review.
Duurzaam omvat de hele keten
Hij weet waar hij over praat als het om veiligheid, milieu, gezondheid en kwaliteit gaat. Harold Hiel, in dienst bij ICL in Terneuzen sinds 1993, is manager kwaliteit, milieu, veiligheid en gezondheid. daaruit, doen we dat nu ook voor de klant. We streven ernaar om juist die producten te maken die het minst belastend zijn voor het milieu. De nieuwe generatie vlamvertrager, FR122P, is daar een goed voorbeeld van,’ aldus Harold Hiel. (zie ook het artikel op pagina 11)
‘Vroeger, zeg maar de laatste decennia van de vorige eeuw,’ aldus Harold, ‘lag de focus vooral op de directe milieubelasting van bedrijven. We ontwikkelden methoden en technologieën en investeerden in installaties en apparatuur waardoor de uitstoot naar lucht en water, afval en bodemverontreiniging drastisch werden verminderd. De nadruk lag vooral op de veiligheid en gezondheid van de eigen medewerkers en de omgeving. Er is in die jaren op deze terreinen veel bereikt.’
Duurzaam Eind vorige eeuw, begin deze eeuw kwam er een accentverschuiving. Harold: ‘We zijn veiligheid en milieu in een breder kader gaan zien. Niet alleen de veiligheid op het terrein en de uitstoot door de bedrijven spelen een rol. Wat is de milieubelasting van de producten die we maken in de gehele keten, van grondstof tot afval? Hoe gaan onze afnemers om met onze producten en wat gebeurt er met hun afval? We streven ernaar dat elke stap zo wordt uitgevoerd dat die niet leidt tot enige negatieve invloed op de omgeving, in de breedste zin van het woord. Dat noemen we dan duurzaam ondernemen.’ Energie is een belangrijke factor in duurzaam ondernemen. ‘De voorbije jaren hebben we op het bedrijf meerdere investeringen gerealiseerd om bijvoorbeeld restwarmte in de processen terug te winnen. Nu onderzoeken we of het haalbaar is om restenergie van buurbedrijven te gebruiken in onze installaties. Waar we vroeger vooral keken naar het reduceren van het eigen afval en het terugwinnen van de grondstoffen
BromAid Binnen ICL Industrial Products in Terneuzen is veel specialistische kennis en ervaring aanwezig op het gebied van veilig omgaan met chemicaliën in het algemeen en broom in het bijzonder. Harold Hiel: ‘Die kennis en ervaring delen we met onze afnemers en transporteurs. We geven hen advies en zoeken samen naar oplossingen voor hun problemen. Voorkomen is beter dan genezen. En mocht zich onverhoopt een ongeval voordoen dan staan we met raad en daad paraat om professionele hulp te bieden. Zo hebben we jaren geleden, samen met collega-producenten een organisatie opgezet, BromAid, waarin dit is geregeld. Deze organisatie werkt over heel Europa en dient wereldwijd als voorbeeld voor onze industrie.’
17
Techniek heeft de toekomst Praat met een willekeurige operator van ICL-IP Terneuzen, vraag wat hij of zij leuk vindt aan het werk en je krijgt te horen: verantwoordelijkheid, afwisseling, de collega’s en de vrijheid van het werken in ploegen.
Voor wie is een dergelijke baan bij ICL-IP Terneuzen weggelegd? Voor gemotiveerde krachten met een technische of chemische opleiding die bereid zijn specifieke opleidingen en trainingen te volgen. Ze worden binnen het bedrijf opgeleid tot chemiespecialisten, experts die chemicaliën maken die niet in de standaardboeken staan. De zogenaamde driesterrenkoks in chemieland. Marc de Dobbelaere, shift leader/operator is zo’n expert. Zijn enthousiasme voor zijn vak, brengt hij graag over op de jeugd om hen warm te maken voor een technische opleiding.
Techniek is nooit saai ‘Techniek is nooit saai,’ benadrukt Marc. Toen hij gevraagd werd Techniek Ambassadeur te worden, werkte hij dan ook graag mee aan dit project dat op initiatief van Technocentrum Zeeland in het kader van Bedrijf + School tot stand kwam.
2005
Marc de Dobbelaere: ‘De komende jaren is er binnen de chemische industrie een groeiende behoefte aan jonge mensen met een technische opleiding. Ze hebben toekomst, zeker in Zeeuws-Vlaanderen. Onder jongeren van 12, 13 jaar bestaan echter vaak misverstanden over techniek. Een baan in de techniek zou saai zijn of vies. Niets is minder waar. De baan van een operator is juist heel afwisselend. Een operator bedient installaties, controleert processen, verhelpt storingen en werkt samen met mensen van diverse disciplines. Je draagt ook veel verantwoordelijkheid, wat een prettig gevoel geeft.’
Gastdocent Samen met een dertigtal technici van andere bedrijven in Zeeland verzorgt Marc, evenals zijn collega’s Mariëlle Muurling en Jasmijn Kuijper, als Technisch Ambassadeur gastlessen op scholen. ‘Wij proberen jongeren van 12, 13 jaar warm te maken voor een technische opleiding. Dit is goed voor de jongeren omdat een technische opleiding een goede basis is voor tal van leuke banen. Het is ook goed voor de bedrijven waar de vraag naar mensen met een technische opleiding de komende jaren groot is,’ aldus Marc de Dobbelaere.
tijdlijn...
In 2005 wordt, samen met vijf andere bedrijven in Zeeland, de Responsible Care Award in de wacht gesleept. De bedrijven krijgen de onderscheiding voor het programma Masterclass Duurzaam Ondernemen. Met deze prijs wil de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) haar leden stimuleren hun prestaties op het gebied van veiligheid, milieu en gezondheid nog verder te verbeteren.
Sinds 2005 valt het bedrijf, door een reorganisatie binnen de moedermaatschappij, onder de Israëlische multinational ICL (Israel Chemicals Limited)Industrial Products. Een nieuw logo doet zijn intrede, waarna in 2008 het Twentse ros uit beeld verdwijnt. 18
Het bedrijf verdient respect voor wat het presteert ‘Als je mij vraagt het bedrijf ICL Industrial Products Terneuzen in enkele woorden te typeren dan komen vier begrippen op mijn netvlies: gedreven, betrokken, passie en een groot gevoel voor verantwoordelijkheid,’ aldus Wies Saman, secretaris van de Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW). Wies Saman kent het bedrijf ruim 31 jaar. Hij kwam in 1981 in dienst bij de BZW. ‘Johan van der Wal, de toenmalige technisch manager van Broomchemie, was een van de eerste industriëlen uit de Kanaalzone die ik ontmoette. Wat ik mij daarvan zal blijven herinneren is de gedrevenheid waarmee hij zijn bedrijf en zijn mensen presenteerde. Er heerste toen zowel bij de overheid als in de omgeving nogal wat wantrouwen. Het bedrijf was een grote onbekende en daardoor ontbrak het wel eens aan steun. Maar het management en de medewerkers lieten zich niet uit het lood slaan. Bij iedere vraag en tegenkanting zochten ze naar oplossingen. Ze ontwikkelden een kennis en expertise waardoor ze binnen hun sector koploper werden. Het is misschien ook juist door die tegenwerking in het begin dat ze uiteindelijk voorloper zijn geworden op het gebied van milieubeleid binnen de chemische industrie. Denk aan het biologisch reinigen van afvalwater en aan het terugwinnen van grondstoffen uit de afvalproducten van hun klanten,’ aldus Wies Saman. Ook op sociaal gebied roemt Wies Saman de aanpak van het bedrijf: ‘Toen de sector begin deze eeuw in economisch zwaar weer terecht kwam, ontsnapte ook de
Terneuzense vestiging niet aan harde maatregelen. Het bedrijf moest fors inkrimpen. Zij zijn toen met onderaannemers in gesprek gegaan waardoor de meeste medewerkers die moesten afvloeien meteen weer een baan hadden en via die weg bij het bedrijf konden blijven werken. Deze aanpak zien we nu regelmatig, maar dat was toen nog vrij uniek.’ ‘Als je op een rijtje zet wat het bedrijf heeft gepresteerd sinds haar komst naar Terneuzen, dan verdient het respect. Het hoort in de Kanaalzone dan wel niet tot de grootste spelers, maar het is wel een belangrijke stabiele werkgever die zijn verantwoordelijkheid neemt voor zijn medewerkers en de omgeving. Ik ben ervan overtuigd dat dit ook in de toekomst het geval zal zijn. Ik feliciteer ze graag met hun 35 jarig jubileum. Misschien kan ik beter zeggen: met hun 35 jaar innovatief doorzettingsvermogen,’ besluit Wies Saman.
Begin 21ste eeuw, een metamorfose Begin 21ste eeuw kwam het bedrijf in zwaar weer terecht. De vraag naar hun producten zakte in. De prijzen waren ongunstig. Reorganiseren was niet te vermijden. Men moest van 110 medewerkers terug naar 90, een operatie die velen slapeloze nachten bezorgde. Tenslotte kon het aantal gedwongen ontslagen beperkt worden doordat men erin slaagde de meesten meteen aan een baan te helpen bij onderaannemers. Via die onderaannemers bleven ze op het bedrijf werken. Hierdoor werd voorkomen dat veel kennis en ervaring verloren ging. Dat was het sociale antwoord op de economische tegenwind begin deze eeuw.
Maar om de continuïteit van de onderneming te garanderen, was meer nodig. Er werden nieuwe markten, nieuwe toepassingen gezocht en gevonden. De productie-installaties werden ingezet om met grondstoffen van klanten en op basis van hun recepten, nieuwe halffabricaten te produceren. In eigen huis werd een installatie ontwikkeld en in gebruik genomen voor het terugwinnen van broom uit afval, de zogenaamde Broom Recovery Installatie. Hiermee worden dure grondstoffen teruggewonnen. De installatie wordt niet alleen ingezet voor het eigen afval. Ook afnemers en klanten worden hiermee geholpen om op verantwoorde en duurzame wijze hun afval te verwerken. 19
Blij met mijn keuze voor chemie Voor de dertigjarige Jasmijn Kuijper uit Hoek is het vanzelfsprekend: een jonge vrouw werkzaam als trouble shooter in de chemische industrie. ‘Nee,’ lacht ze, ‘je hoeft daar geen whizzkid of man voor te zijn. Het is gewoon een leuke baan, afwisselend, nooit saai en je kan je creativiteit en energie kwijt. Wie van mijn leeftijd kan dit over haar of zijn baan zeggen?’
en te experimenteren. Ik zoek graag zelf naar antwoorden en oplossingen. En wat is er mooier dan uit tweemaal niks, iets te maken?’ verduidelijkt Jasmijn. Maar dat was blijkbaar niet het enige dat haar stimuleerde. ‘Ik kom uit een ‘doe’ milieu. Mijn vader bijvoorbeeld is iemand die altijd zelf zoekt naar oplossingen. En dan niet alleen uit de boeken, maar door zelf iets te doen, te experimenteren. Dat stimuleerde mij enorm. Mijn twee oudste broers hebben dat trouwens ook, dat combineren van theorie en doen. De oudste als ambulanceverpleegkundige, de jongste eveneens in de chemie.’ Jasmijn Kuijper werkt bij ICL-IP Terneuzen in het laboratorium als trouble shooter. Na haar HBO-opleiding maakte ze nog een korte uitstap naar de universiteit in Eindhoven, maar dat was toch niet helemaal haar ding. Jasmijn: ‘Ik kwam wat tekort op wiskundig gebied en theorie vind ik wel mooi, maar ik wil daarnaast ook iets met mijn handen doen. Het was dan ook een voltreffer voor mij dat ik hier een vaste job vond.’
Uit een ‘doe’ milieu ‘Waardoor ik als meisje op de middelbare school geïnteresseerd raakte in chemie? We hadden een scheikundelerares die hartstikke leuk uitleg gaf. Dat helpt enorm. Verder vond ik het spannend om dingen uit te proberen
2012
Inventief Jasmijn houdt van uitdagingen: ‘Je loopt tegen een probleem aan en hoe ga je dat oplossen. Dat zijn voor mij en mijn collega’s de uitdagingen. Daarbij moet je vaak heel inventief zijn. We werken hier met veel verschillende producten en processen. Geen twee vragen of problemen zijn dezelfde. Je moet dus niet alleen beschikken over theoretische kennis en analytisch vermogen, je moet ook de passie hebben om te zoeken naar de juiste oplossingen. Echt, ik heb een leuke baan, bij een interessant bedrijf, met fijne collega’s. Ik heb nog geen minuut spijt gehad, niet van mijn opleiding en niet van mijn baan bij ICL-IP Terneuzen,’ besluit Jasmijn.
tijdlijn...
Het is de moedermaatschappij ICL menens met duurzaamheid. Een voorbeeld hiervan is het ‘Green Plant’ initiatief. Dit is een concept dat door ICL zelf is ontwikkeld en is afgeleid van de ‘Green building’ certificering. Het betreft een norm waaraan de productieketen en de producten moeten voldoen om het predicaat ‘duurzaam’ te krijgen. De norm onderscheidt zich van de milieunorm ISO-14001 doordat concreter wordt voorgeschreven welke onderwerpen aandacht behoeven. Begin juli 2012 kreeg de plant in Terneuzen, na een uitgebreide controle, deze norm ‘Green Plant’ toegekend. 20
Mannen van het eerste uur Johan van der Wal Man van het eerste uur, Johan van der Wal, nam in 2007 afscheid als Plantmanager van ICL-IP Terneuzen. Hij kijkt nog steeds met veel plezier terug op de jaren dat hij in Terneuzen werkte, ook op de beginperiode: ‘Begin de jaren zeventig werkte ik voor Eurobrom in Den Haag. Ik werd gevraagd het terrein waar de nieuwe fabriek zou worden gebouwd te inspecteren. Toen ik daar kwam, bleek er nog helemaal geen sprake te zijn van een fabrieksterrein.
Ik moest de braakliggende lap grond lopend afstappen om de oppervlakte te bepalen want in de directe omgeving was geen rolmeter te verkrijgen.’ Nadat het terrein was aangekocht, werd hij gevraagd de bouw te coördineren en toen het bedrijf ging draaien werd hij aangesteld als technisch manager. In 2002 werd hij Plantmanager.
Ben Tornij Over de sfeer op het bedrijf zijn er meer mensen van het eerste uur die anekdotes weten te vertellen. Ben Tornij, een Amsterdamse Tukker zoals hij zichzelf noemt, is er één van. Hij begon in 1968 als boekhouder bij het bedrijf in Wierden. Hij verhuisde mee naar Terneuzen: ‘een enorme overgang,’ weet hij zich nog te herinneren. Hij kreeg er volop de ruimte en werd personeelsmanager. In 2009 ging hij met pensioen.
Uit de beginperiode heeft hij nog steeds een herinnering ‘met ham en eieren’ op zijn netvlies: ‘We waren één grote familie. Ik herinner me nog dat de portier spontaan eieren met ham stond de bakken voor de nachtploeg.’ ‘Natuurlijk is er heel veel veranderd,’ aldus Ben, ‘maar er heerst nog steeds een gezonde teamsfeer.’
Wim Hageman In de 35 jaar van haar bestaan heeft ICL-Industrial Products Terneuzen veel ontwikkelingen doorgemaakt. Positieve en moeilijke. Nooit heeft men achterover geleund of de moed laten zakken. Op eigen wijze, vaak zelfs ‘eigenwijze’ manier, is gezocht naar verantwoorde en duurzame oplossingen voor de uitdagingen waarvoor men stond.
Sociaal, milieubewust, gericht op veiligheid voor medewerkers, omgeving, afnemers en consumenten, met als belangrijkste uitdaging: een duurzame continuïteit van het bedrijf. Een medewerker van het eerste uur, Wim Hageman, die eind vorig jaar, na een carrière van 32 jaar afscheid nam, vatte het als volgt samen: ‘Kan niet, bestaat niet.’
21
Via een pomp komt het pekelwater vanuit de Dode Zee in een bassin waar het zout indikt.
De natuurlijke grondstof broom wordt gewonnen uit de zouten van de Dode Zee.
2
1
Van de Dode Zee tot bij de klant en terug Broomhoudend afval
Broomhoudende grondstoffen
ICL-IP Terneuzen
Van onze klanten nemen we afval dat nog broom bevat terug. Hieruit maken we in onze installaties nieuwe gebromeerde producten of winnen de broom terug. Voor deze afvalstromen -organisch of anorganischzoeken we samen met onze klanten de meest hoogwaardige en duurzame wijze van verwerking.
9
22
Afnemers zijn onder andere producenten van wasmiddelen, medicijnen, cosmetica, PETflessen, auto’s, elektronica, papier, plastics en waterzuiveringsinstallaties.
8
Uit het pekelwater wordt eerst kalium (kunstmest) en magnesium gewonnen. De bijproducten van deze processen worden gebruikt om uit het overblijvende pekelwater broom te produceren.
3 Voor opslag en transport van broom worden speciale iso-containers gebruikt.
4
Broom wordt vervoerd naar ICL fabrieken in onder andere Israël, China en Terneuzen. Ook andere gebruikers, zoals de farmaceutische industrie, krijgen zo broom als grondstof aangeleverd.
5
Uiteindelijk verlaten de producten het terrein in big bags (poedervorm), in kleinverpakking of in bulk. Ze worden vervoerd per vrachtwagen, trein, schip en zelfs per vliegtuig.
7
In Terneuzen wordt broom opgeslagen in voorraadtanks om daarna in het proces te worden gebruikt. Hierbij worden verschillende vaste en vloeibare broomhoudende producten gemaakt.
6 23
ICL met zorg voor uw toekomst
ICL-IP Terneuzen BV is gevestigd langs het kanaal van Gent naar Terneuzen Bezoekadres: Frankrijkweg 6 4538 BJ Terneuzen Postadres: Postbus 318 4530 AH Terneuzen Telefoon: +31 (0)115 68 90 00 E-mail:
[email protected] Wilt u meer weten over: het bedrijf: het moederbedrijf: broom: marketing en verkoop:
www.iclip-terneuzen.nl www.icl-ip.com www.bsef.com en www.bromaid.org www.icl-industrial.com
