bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 5 · november 2012
Optreden voor
Queen Elisabeth Op bezoek bij het sloopbedrijf van Frans Duijts
Muziek op de bouwplaats De gitaar van
Bruce Springsteen
e Win d gle in s e w nieu ns a r F n va Duijts
bouwen
Voorwoord
Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 5 · november 2012
Optreden voor
Queen Elisabeth Op bezoek bij het sloopbedrijf van Frans Duijts
Muziek op de bouwplaats De gitaar van
Bruce Springsteen
e Win d gle e sin w u ie n ans van Fr Duijts
Voordat Gerrie Knetemann een succesvol wielrenner werd, werkte hij jarenlang als straatmaker. Belangrijkste wapenfeit in die tijd was de aanleg van de Dam in Amsterdam. Van zanger Lee Towers weet iedereen dat hij ooit begon als kraan machinist in de haven van Rotterdam. Probleempje: beide anekdotes kloppen niet! In de korte tijd dat Knetemann straatmaker was, is hij beroepshalve nooit op de Dam geweest. En de Rotterdamse Frank Sinatra was helemaal geen kraan machinist, maar kraanmonteur. Deze editie van Bouwen staat in het teken van muziek. En dat werd tijd, want laten we wel zijn: voor menig vakman behoort een bouwradio net zo goed tot de standaarduitrusting als een paar veiligheidsschoenen of een helm. Veel vakmannen werken gewoon lekkerder met een muziekje op de achtergrond. Maar het hangt er wel vanaf wat, zo bleek uit een rondvraag op de bouwplaats in Wageningen (zie pagina 24). Want de één houdt meer van het Nederlandstalige lied, terwijl de ander het liefst helemaal uit zijn dak gaat op de bonkende beats van housemuziek. En dan heb je nog de ware muziekliefhebbers onder de vaklieden. Radiopiraat John de Gram bijvoorbeeld, organiseert elk jaar een piratenfestival. Zo ontdekte John dat hij veel meer in zijn mars heeft, dan hij zelf dacht. Daarom nam de ongediplomeerde betonreparateur contact op met de EVC-centra en kreeg tot zijn stomme verbazing geen diploma betonreparateur niveau 2 maar niveau 3. Bovendien stuurde de evc-adviseur John door naar het Loopbaantraject Bouw & Infra, want met zoveel organisatietalent zou hij makkelijk een opleiding tot kaderfunctionaris kunnen volgen. Beduusd nam John het aanbod aan. Inmiddels is hij geslaagd; en dat allemaal dankzij een uit de hand gelopen hobby… Tot slot nog even een anekdote die wel klopt: volkszanger Frans Duijts begon ooit als sloper bij het sloopbedrijf van zijn vader. Sterker, hij vindt het nog steeds heerlijk om af en toe een muurtje te slopen. En toeval of niet: zijn nieuwste single is net uit. Frans gaf tien singles mee en zei: “Verloot die maar onder je lezers.” Dat doen we graag Frans, maar op één voorwaarde: dat je samen op de foto gaat met de hoofdredacteur! “Vooruit dan maar”, zei Frans lachend.
Erik Huijsman Hoofdredacteur
Colofon
Bouwen is het magazine over loopbaanontwikkeling en ontwikkelingen in vaktechniek. Vijf keer per jaar wordt dit tijdschrift gratis toegestuurd aan werknemers en werkgevers voor wie de cao voor de Bouwnijverheid geldt. Bouwen wordt gemaakt in opdracht van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Uitgever: Fundeon, kennis- en adviescentrum voor de bouw en infra. Redactieraad: Erik Huijsman (hoofdredacteur), Betsie Brink, Franklin Everts, Metha van der Haar, Louis Jongeleen, Pieter Kastermans, Frans Kokke, Michiel Mons, Dick Singerling en Jolanda de Vries. Tekst: Corry Daalhof, Erik Huijsman, Louis Jongeleen, Yvonne Ton, Jos Vlak, Ed Zeelt. Fotografie: De Beeldredaktie, Jan de Groot, Chris Pennarts, Paola Klepke. Vormgeving: Click Communicatie, Utrecht. Druk: Senefelder Misset. Oplage: 180.000 exemplaren. Contact met de redactie: Fundeon, afdeling Communicatie, telefoon (0341) 499 306, E-mail
[email protected]. Correspondentie en adreswijzigingen: Loopbaantraject Bouw & Infra, Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, telefoon (0341) 499 378, E-mail
[email protected]. Website: www.fundeon.nl
Inhoud
Albums
Volkszanger en sloper Frans Duijts:
Denken dat je alles mag (2008)
“Ik kan gewoon geen keuze maken”
‘Familieman, zanger, sloper die zijn droom leeft…’ Zo omschrijft Frans Duijts (33) zichzelf op zijn website. En daarmee is alles gezegd. Nou ja, niet helemaal. Want ondanks zijn zangcarrière werkt Frans nog regelmatig bij het sloopbedrijf van zijn ouders. En dat is toch wel bijzonder voor een artiest die al duizenden albums verkocht en een Nummer 1 hit scoorde.
Pagina 14
Zo ben ik mezelf (2009)
Op bezoek bij Frans Duijts Frans Duijts groeide op bij het sloopbedrijf van zijn vader. Tegenwoordig is hij één van de populairste volkszangers van Nederland. Toch vindt Frans het nog steeds heerlijk om af en toe een paar muurtjes te slopen.
Leef je droom (2010)
Alles met je delen (2012)
Aan de keukentafel in de kantine van het sloopbedrijf van zijn vader vertelt Frans over zijn nieuwe single. “Dit nummer heet ‘Ga maar vast slapen’. Ik heb het speciaal geschreven voor mijn vrouw. Je moet weten: ik ben ’s avonds veel op pad, dus dan is mijn vrouw alleen met onze drie dochters. Daar voel ik me weleens schuldig over, daarom heb ik dit nummer aan haar opgedragen. Ik zal je het nummer even laten horen...” Frans legt zijn mobiel op tafel waarop hij het nummer heeft opgeslagen. Terwijl hij zichzelf hoort zingen, springen de tranen in zijn ogen. Het is prachtig en ontroerend tegelijk om zo’n vrolijke, energieke en enthousiaste man van het ene op het andere moment zo geëmotioneerd te zien raken. Frans doet geen moeite zijn emoties te verbergen, integendeel. “Daar gaat het namelijk om met muziek: je moet er gevoel bij hebben, passie…anders is het niet écht.” Schoonmoeder Vanaf 2006 kwam de zangcarrière van Frans in een stroomversnelling. Toch zat hij in die tijd nog dagelijks op de kraan. “Ik begon ’s morgens vroeg, werkte de hele dag op de bouwplaats, en had ’s avonds een optreden. Lange dagen dus.” Hij regelde elk optreden zelf. Frans: “Dat deed ik terwijl ik op de kraan zat. Toen ben ik eens gaan bijhouden hoe vaak ik werd gebeld op een dag: 120 keer! Dat was het moment dat ik me realiseerde dat ik mijn zangcarrière professioneler moest aanpakken. Als eerste ging mijn schoonmoeder me helpen en nam zij de telefoontjes aan en plande de optredens in; tegenwoordig werk ik met een team van zo’n 26 personen.” Even een paar muurtjes slopen Ondanks alle successen heeft Frans nooit overwogen om volledig te gaan voor het artiestenbestaan. “Ik kan gewoon geen keuze maken”, zegt hij. 14
15
Voorwoord Op maat: Wouter van Iterson Radiopiraat en organisator Piratenfestival Wooniversum: bouwen wordt maatwerk Op bezoek bij Frans Duijts Meedeinen met het FNV Orkest Kaderfunctionaris trad op voor Koningin Elisabeth Wat luister je op de bouwplaats? Brug in aanbouw: Bosrandbrug bij Schiphol Van vader op zoon: letterlijk met de paplepel Bouwtechniek: Het aanbrengen van een gietvloer Betonwerker loopt voorop met tamboer Contactgegevens trajectadviseurs en evc-adviseurs Accordeon spelen met ‘zijn meissie’
"Ik krijgt nog kippenvel als ik terugdenk aan het optreden voor
2 4 6 8 14 17 21 24 30 32 36 40 42 44
Pagina 21 Kaderfunctionaris in Buckingham Palace Doordeweeks werkt William Sprokkereef als kaderfunctionaris Gespecialiseerde Aannemerij bij een olieraffinaderij in Rotterdam. Maar in het weekend speelt hij slaginstrumenten bij een groot orkest. Zo trad William op voor de Engelse koningin en deed hij mee aan de cd van Paul de Leeuw.
Buckingham Palace"
Pagina 32 De gitaar van Bruce Springsteen Je kunt wel zeggen dat muziek hem letterlijk met de paplepel werd ingegoten: als klein jongetje ging Adrian mee naar concerten waar vader Jan optrad. Jan - in zijn vrije tijd gitaarbouwer - repareerde ooit de gitaar van Bruce Springsteen.
Muziek zit uitvoerder William Sprokkereef (33) in het bloed. Zijn familie speelt al meer dan honderd jaar in de orkesten van het Leger des Heils. Die liefde is ook op
'Hij speelt nu de muziek die ik vroeger maakte'
William overgegaan. Hij bespeelt melodisch slagwerk in de Amsterdam Staff Band, het landelijk orkest van het Leger des Heils, en bij het regionale Rotterdamse orkest. 21
Jan en Adrian de Graaf delen niet alleen hun loopbaan in de techniek, maar bovenal hun liefde voor de gitaar. Zelfs de muziekstijl van vader en zoon komt tegenwoordig overeen. Adrian (28): "Ik begon heel ruig, dat doe je als 16 bent." Jan (61): "Het leuke is dat hij nu ook ouwelullenmuziek speelt, de muziek die ik vroeger maakte." Adrian, vernoemd naar de Amerikaanse gitarist Adrian Belew (zie kader), kreeg de passie voor gitaar met de paplepel ingegoten. Toen hij zes jaar oud was, bespeelde hij voor het eerst een gitaartje, gekregen van zijn vader. Als Jan moest optreden, nam hij z’n zoon (toen al) mee. Adrian leerde zichzelf spelen. Jan: "Ik leerde hem een paar akkoorden en vervolgens ging hij op z’n kamer zelf zitten raggen." The Boss Vader Jan, inmiddels gestopt met werken, trad naast zijn baan als meet- en regeltechnicus bij de voormalige suikerfabriek in Puttershoek in de Hoeksche Waard op in bandjes en was een verdienstelijk reparateur van gitaren. Zo werkte hij een tijdje voor de Golden Earring. Via een roadie van die band, die ook actief was voor concertorganisator Mojo, kwam een kapotte gitaar van Bruce Springsteen bij Jan terecht. 32
33
3
Op Maat
“Ik weet waar ik het over heb” 4
Wouter van Iterson Wouter van Iterson (31) is muzikaal. Op z’n twaalfde kon hij naar het conservatorium. Maar hij ging naar de mavo, leerde timmeren en is nu al zes jaar projectleider bij Van der Speld aannemers. Veel opleidingen gevolgd? “Eerlijk gezegd niet. Ik ben geen jongen voor school. Via werken en leren heb ik in drie jaar de opleidingen Bouwtimmeren niveau 2 en 3 gedaan. Ik werkte bij I & S Bouw. Al snel begon ik voor mezelf. Dat liep eerst goed, maar later ging het financieel minder en het kostte me veel tijd. Bij Van der Waal Bouw kon ik als uitvoerder terecht. Op basis van bluf en gewoon doen. Ik heb veel vakkennis, ervaring en een bepaalde ondernemersdrang. Daar maak ik nog iedere dag gebruik van. In die tijd werd ik ook leermeester. Het is leuk je kennis aan jongeren over te dragen. Inmiddels speelde ik ook al jarenlang fanatiek gitaar.”
Hoe verder? “Van der Speld wil in me investeren en ik krijg meer verantwoordelijkheden. Via mijn loopbaanadviseur Martine Groot van het Loopbaantraject Bouw & Infra begin ik binnenkort met de opleiding Projectleider B&U van OCBI. Een traject van één jaar. Samen met een coach ga ik met echte voorbeelden aan de slag. Misschien word ik later wel bedrijfsleider; een baan waarin je veel uren maakt. Prima, zolang er maar genoeg tijd overblijft voor gezin en muziek, want ik wil blijven optreden. En ik wil liedjes schrijven met Esther.”
au ni ve
tim m
: 00 20
:o
pt re
de
ns
er im m 99
19
19
97 :
bo uw t
in len
sp e
en
ba nd
ee
n
k uz ie m
et m in
19 95 :
be g
88 19
19
81
:
:
ge
bo
re
n
in
Go
ud a
(b lok
flu
it)
,l
at er
git
aa r
sa 2 m en en 20 3 er m 02 bi et m jS an : E PB s eig th bi jI en er Go 20 & be 05 uw d S :u rij ee Bo f itv n uw Ri oe 20 jn BV rd 05 str e rb in :l ee ee ij Go k Va rm B. u 20 d V. n e er es d 07 in ak er te : W rt W as ad i aa m sis di m 20 l te nx V e re 12 nt .O ve n -p . :e en ; F. ro la ige in jec te n ra 20 Vl tle m aa nd 12 id uz rd e e iek : rb re in lee stu i c ge j ur rm Va n 20 d s i u e o n ss 12 es d e t e :a n er rS an m pe i g d 20 ld em de aa 12 nk eld nn : ad b op em er ij lei Lo er bo di sB o uw pb ng V aa pr in nt oj Go ra ec j tle ud ec tB id a er o u B& w & U In bi fra jO CB I
Is ervaring voldoende? “Twee jaar later kon ik assistent-projectleider worden bij Van der Speld. Als ventje van 25 vertelde ik ouderen wat ze moesten doen. Dat ging natuurlijk niet zonder slag of stoot: ik moest me regelmatig verdedigen. Maar ja, ik heb zelf lang genoeg met de hamer gewerkt dus ik weet waar ik het over heb. Als projectleider heb je een werk van A tot Z onder handen. Ik ben betrokken bij de calculatie, stuur de werkvoorbereiding aan, begeleid het hele project en ik doe de finan-
ciële afhandeling. Muziek heb ik er altijd bij gedaan. Ik treed op met verschillende bands en mijn vrouw Esther zingt soms mee. Dit jaar hebben we in de tuin een eigen muziekstudio gebouwd.”
Scholing en Loopbaanontwikkeling
5
Betonreparateur heeft (veel) meer in zijn mars
John de Gram organiseert elk jaar een piraten festival. Zo ontdekte hij wat hij echt leuk vond en waar hij goed in was: organiseren en coördi neren. Het liefst wilde hij daar iets mee doen in zijn werk als betonreparateur. Het Loopbaantraject Bouw & Infra bood hem die mogelijkheid: hij mocht de opleiding Kader functionaris Betonreparatie volgen. Hij besprak het met zijn vriendin. “Als je zo’n aanbod krijgt, moet je het gelijk aanpakken”, zei ze. “Achteraf ben ik heel blij dat ik die mogelijkheid aangepakt heb”, zegt John vanachter zijn draaitafel. In zijn vrije tijd is hij radiopiraat. “Voordat ik deze opleiding volgde, had ik al een evc-traject afgerond. Daarvoor had ik geen diploma’s. Ooit volgde ik de Detailhandelopleiding, maar tijdens mijn stage kwam ik erachter dat het niet beviel: de dagen duurden gewoon te lang.” Stomverbaasd Via zijn broer kon hij aan de slag als betonreparateur. “Dat is nu 15 jaar geleden”, vervolgt John terwijl hij een verzoekplaat opzet voor een luisteraar. “’Pappie loop toch niet zo snel’ is ook één van mijn favoriete nummers”, zegt John lachend. “Al die jaren had ik geen diploma; dat vond ik best jammer, want je beheerst je vak maar je hebt niet de bevestiging op papier.” John besloot een evc-traject te doen voor het diploma Betonreparatie niveau 2. “Maar toen ik mijn portfolio toonde, zei evc-adviseur Ad Vermonden dat ik in aanmerking kwam voor een diploma Betonreparatie niveau 3. Ik was stomverbaasd want daar had ik helemaal niet op gerekend.” 6
Station MaD Wil je dat John jouw verzoekplaat draait? Dat kan. John staat elke zaterdagavond van 18.00 tot 02.00 uur achter de draaitafel bij radiopiraat Station MaD op 95.9 FM. Bel: 06 55 55 25 25
Regelen, regelen, regelen Terwijl Herman van Keeken geruststellend zingt dat Pappie terugkeert naar huis om opnieuw te beginnen met de moeder van zijn kind, vertelt John wat er komt kijken bij het organiseren van een piratenfestival. “Je begint met het opstellen van een draaiboek en een begroting. Daarna ga je in gesprek met de gemeente want je hebt een tapvergunning en een geluidshinderwetvergunning nodig, bovendien moeten bepaalde wegen worden afgezet. Vervolgens moet je parkeerwachten en voorverkoopadressen regelen, toegangskaartjes laten drukken en onderhandelen met de artiesten.” John leerde goed omgaan met mensen. “Tijdens het festival heb je te maken met ruim zestig vrijwilligers en die moeten goed geïnstrueerd worden. Je moet dus helder en duidelijk communiceren anders gaat het mis. En daar heb ik nu veel profijt van in mijn baan.”
Verzoekplaat John krijgt veel ruimte van zijn werkgever. “Ik werk vrij zelfstandig. Opdrachten bespreek ik zelf met klanten. Ik weet hoe een opdracht in elkaar wordt gezet, uit welke aspecten het moet bestaan, of er meerwerk aan vastzit. Dankzij het organiseren van het piratenfestival leerde ik dat het heel belangrijk is om alles goed en nauwkeurig bij te houden. Daarom schrijf ik alles op. En dat doe ik nu ook in mijn werk terwijl ik dat voorheen nooit deed.” Gelukkig, Pappie is thuis. “Heb je trouwens zelf nog een verzoeknummer”, vraagt John lachend.
Het Piratenfestival Wil je een indruk van het Piratenfestival TV Team? Scan de QR-code of ga naar: www.tvteam.fm. 7
Timmerman Nick ziet voordelen van 3D voor de bouw
Wooniversum maakt
toekomst voorstelbaar
8
9
VolkerWessels heeft in Nieuwegein het ‘Wooniversum’ gerealiseerd. Daar kun je alvast een kijkje nemen in een woning die nog niet gebouwd is. BOUWEN ging op onderzoek uit en vroeg timmerman-uitvoerder Nick van der Linden mee zodat hij die innovatie eens met een timmer mansoog kon bekijken.
10
Het Wooniversum heeft de allure van een chique meubelshowroom. Buiten, op nog geen twintig meter afstand, raast het verkeer over de A12. Binnen, achter de hoge glazen gevel, is het verrassend stil. Niels Wolfers, directeur van het Wooniversum, is een vriendelijke gastheer die zijn bezoekers een ‘uitzonderlijke woonervaring’ belooft. “Mensen die overwegen een nieuw huis te kopen, willen graag zelf invloed hebben op indeling, inrichting en detaillering. Ze kunnen zich vaak moeilijk een voorstelling maken van hoe het zal worden. Daar hebben ze coaching bij nodig. En dat doen wij.” Nick luistert geïnteresseerd naar de uitleg van Wolfers en volgt de directeur die voor hem een deur opent naar een donkere kamer. Op ware grootte In de donkere ruimte licht langzaam een gebogen wand op, waarop achtereenvolgens een landkaart, een vogelperspectief van een bouwkavel en dia’s van de parkachtige omgeving van Maarssen worden geprojecteerd. Het beeld staat stil bij de voordeur van een nieuw herenhuis en het valt samen met een echte deur in het projectiescherm. Wolfers opent de deur voor zijn gasten. “Welkom in onze Woonexperience”. In het halfdonker is de vloer van een zaal te zien waarop de plattegrond van een groot woonhuis is geprojecteerd. Op ware grootte. Wolfers loopt naar een grote werktafel. “Kijk, op deze interactieve tafel zie je dezelfde plattegrond als die daar op de vloer. Maar dan tien keer kleiner. We gaan nu de ruimtes op de kleine plattegrond inrichten met mini-meubels. Die inrichting verschijnt direct op de zaalvloer. En als we dan Nick onze speciale 3D-bril opzetten en hem over de grote plattegrond laten lopen, dan ziet hij door de bril de kamer die we net in het klein hebben ingericht.” Nick krabt even achter zijn oor. Grote astronautenbril Even later loopt Nick met een imposante astronautenbril voorzichtig over de projectie van de plattegrond van een herenhuis. Wat ziet hij door zijn bril? Nick: “Ik sta in een lichte en ruime kamer. Ik schat de afstand tot het raam op een meter of vier.” Wolfers: “Fantastisch! Dat klopt precies met de werkelijke afmeting.” Nick: “Nu loop ik om deze stoel heen naar de andere kamer. De bank is een beetje groot voor deze ruimte. Kan dat niet anders?” Wolfers: “Wacht even, we zetten daar de eethoek even neer.” Wolfers vervangt de minibank op de werktafel door een mini-eethoek die hij van de wand plukt. “Zo beter?” Nick: “Ja, dat maakt de kamer veel ruimer.” 11
Na dit virtuele avontuur leidt Wolfers zijn gasten naar het volgende programmapunt: de sfeerkamers. “Hier kunnen we even rusten en onder begeleiding van onze interieurstyliste rondkijken naar voorbeelden van verschillende woonstijlen. De getoonde meubels zijn niet te koop. Het gaat erom dat je hier suggesties opdoet voor je eigen woninginrichting. Daarna ontwerpen we een eigen woonstijl. De styliste maakt op basis van de wensen en voorkeuren een persoonlijk inrichtingsadvies voor je toekomstige huis.” ‘Bouwexperience’ Na afloop noemt Nick zijn woonbelevenis ‘positief en nuttig‘. “Met die 3D-bril loop je echt door een ruimte. Voor sommige mensen kan dit een hulpmiddel zijn om zich een voorstelling te maken van de woning die ze gaan kopen. Ik ontmoet in mijn werk ook toekomstige bewoners die zich niet kunnen voorstellen wat ze kopen. Met deze ‘woonexperience’ lukt dat wel. Deze techniek zou ook bruikbaar kunnen zijn in de vakopleiding, als een soort ‘bouwexperience’. Om leerlingen meer inzicht te geven in hoe je een huis kan bouwen waarvan nog geen voorbeeld bestaat.”
12
“We verplaatsen ons naar een bouwkavel in de gemeente Maarssen.”
Een deur in het projectiescherm geeft toegang tot de ‘WoonExperience’.
Nick: “Ik zou mijn woonkamer niet helemaal vol meubels zetten.”
“Ik sta in een lichte, ruime kamer. Staat die bank daar wel goed?”
“Een grote tafel in de keuken kan ook heel gezellig zijn.”
13
Volkszanger en sloper Frans Duijts:
“Ik kan gewoon geen keuze maken”
14
Albums Denken dat je alles mag (2008) ‘Familieman, zanger, sloper die zijn droom leeft…’ Zo omschrijft Frans Duijts (33) zichzelf op zijn website. En daarmee is alles gezegd. Nou ja, niet helemaal. Want ondanks zijn zangcarrière werkt Frans nog regelmatig bij het sloopbedrijf van zijn ouders. En dat is toch wel bijzonder voor een artiest die al duizenden albums verkocht en een Nummer 1 hit scoorde.
Zo ben ik mezelf (2009)
Leef je droom (2010)
Alles met je delen (2012)
Aan de keukentafel in de kantine van het sloopbedrijf van zijn vader vertelt Frans over zijn nieuwe single. “Dit nummer heet ‘Ga maar vast slapen’. Ik heb het speciaal geschreven voor mijn vrouw. Je moet weten: ik ben ’s avonds veel op pad, dus dan is mijn vrouw alleen met onze drie dochters. Daar voel ik me weleens schuldig over, daarom heb ik dit nummer aan haar opgedragen. Ik zal je het nummer even laten horen...” Frans legt zijn mobiel op tafel waarop hij het nummer heeft opgeslagen. Terwijl hij zichzelf hoort zingen, springen de tranen in zijn ogen. Het is prachtig en ontroerend tegelijk om zo’n vrolijke, energieke en enthousiaste man van het ene op het andere moment zo geëmotioneerd te zien raken. Frans doet geen moeite zijn emoties te verbergen, integendeel. “Daar gaat het namelijk om met muziek: je moet er gevoel bij hebben, passie… anders is het niet écht.” Schoonmoeder Vanaf 2006 kwam de zangcarrière van Frans in een stroomversnelling. Toch zat hij in die tijd nog dagelijks op de kraan. “Ik begon ’s morgens vroeg, werkte de hele dag op de bouwplaats, en had ’s avonds een optreden. Lange dagen dus.” Hij regelde elk optreden zelf. Frans: “Dat deed ik terwijl ik op de kraan zat. Toen ben ik eens gaan bijhouden hoe vaak ik werd gebeld op een dag: 120 keer! Dat was het moment dat ik me realiseerde dat ik mijn zangcarrière professioneler moest aanpakken. Als eerste ging mijn schoonmoeder me helpen en nam zij de telefoontjes aan en plande de optredens in; tegenwoordig werk ik met een team van zo’n 26 personen.” Even een paar muurtjes slopen Ondanks alle successen heeft Frans nooit overwogen om volledig te gaan voor het artiestenbestaan. “Ik kan gewoon geen keuze maken”, zegt hij. 15
In het kort… Frans trad jarenlang op als imitator van André Hazes. Totdat hij in 2005 een bewer king maakte van het door Pierre Kartner geschreven nummer ‘Jij denkt maar dat je alles mag van mij’. Vanaf dat moment werd hij snel bekend. Inmiddels heeft Frans vier albums uitgebracht, waarvan het eerste album ‘Denken dat je alles mag’ twee jaar lang in de Album Top 100 stond. Voor zijn derde album ‘Leef je droom’ ontving hij een platina award (50.000 verkochte albums). In 2010 won hij de Zilveren Harp, in 2011 scoorde Frans een Nummer 1 hit met het nummer ‘Morgen is pas morgen’ en in 2012 mocht hij de BUMA NL Award voor beste album in ontvangst nemen.
uwe e i n ns? ij de Wil jle van Fraailtje naar sing r een m l.
tuu on.n . an. S unde en adres k f t a @ D n e m en bouw in je naa en ti d r o r aa nw gle eld d inge e sin d Verm e inzend n t va r all ’. erloo v n Onde apen e l r s a t l s p a exem a maar v ‘G
16
“Ik vind het te leuk om niet bezig te zijn in de zaak van mijn vader. Kijk nou eens om je heen: dit is toch prachtig”, zegt hij enthousiast. “Met dit werk heb ik de hele dag mensen om me heen, en daar houd ik van. Ik ben een echt mensen-mens: als ik optreed, loop ik ook het liefst tussen het publiek.” Slopen doet hij niet meer: daarvoor heeft hij geen tijd. “Maar ik vind het nog steeds erg leuk om te doen. Het is nog steeds een passie. Onlangs hebben we een nieuwe kraan gekocht en dan kan ik het niet laten er even in te klimmen en een paar muurtjes te slopen. Heerlijk gevoel is dat”, zegt hij enthousiast. Schooldirecteur Frans en zijn vader zijn twee handen op één buik. Natuurlijk is zijn vader beretrots op het succes dat zijn zoon heeft; omgekeerd steekt Frans niet onder stoelen of banken dat hij veel waardering heeft voor de wijze waarop zijn vader de zaak heeft opgebouwd. Wanneer ze samen oude herinneringen ophalen, volgt de ene grappige anekdote na de andere. Zoals over die keer dat het sloopbedrijf bezig was een bijgebouwtje te slopen op een schoolterrein. Frans schiet meteen in de lach wanneer hij eraan terugdenkt. “Ik liep daar rond om het project te coördineren. Al snel werd ik herkend: de halve school hing uit het raam om mij te kunnen zien. De volgende dag belde de schooldirecteur mijn vader op: dat ik maar niet meer moest langskomen.” Papa-dag Frans treedt een kleine tweehonderd keer per jaar op. “Behalve op woensdagmiddag”, zegt hij, “want dan heb ik Papa-dag. Dan ben ik er alleen voor mijn drie dochters van 5, 6 en 7 jaar.” Of hij nog dromen heeft? “Natuurlijk. Het lijkt me fantastisch om een keer in Ahoy’ te staan, of in het Gelredome. Maar het allermooist zou natuurlijk zijn als ik in de voetsporen kon treden van mijn grote voorbeeld André Hazes: een concert in de Arena.”
Een eenmalig optreden dat al 27 jaar duurt! “Wil je vooral schrijven dat dit orkest nooit, maar dan ook nooit opgeheven mag worden?” Dirigent André Kaart legt de repetitie van het FNV Orkest graag even stil voor deze oproep. De orkestleden zijn onderbrekingen overigens wel gewend. Er ontgaan André maar heel weinig details, dus stopt hij de muziek regelmatig. Want één ding is duidelijk: hier wordt serieus muziek gemaakt!
Historie Zeventwintig jaar geleden opgericht als orkest van de Bouw- en Houtbond FNV maakt het gezelschap inmiddels deel uit van het FNV Orkest. Het eerste optreden vond plaats in de RAI bij een bondscongres. Daarna volgde het ene optreden na het andere, vaak als begeleiding van bekende artiesten. Het orkest heeft een heel breed repertoire, van klassiek tot populair, van musical tot kinderlied. Bij optredens tijdens bondsevenementen ligt het accent vaak op licht klassiek en eigentijds. 17
Uit alle windstreken zijn ze naar Woerden gekomen, de muzikanten van het FNV Orkest. Dat doen ze een paar keer per jaar. Om te repeteren. Als iedereen zit, wordt de doodse stilte in het verder verlaten kantoorgebouw al snel onderbroken door de muziek. Maar niet voor lang… “Mag ik de trombones iets zachter? Ik weet ook wel dat een trombone geen blokfluit is, maar graag iets minder nadrukkelijk.” Even later: “En nu de bas even solo. Graag alleen een driekwartsmaat. Zo ja, heel mooi!”
18
Het FNV Orkest telt zo’n 60 leden. “Tijdens repetities wil het gezelschap nog wel eens van samenstelling verschillen, maar bij optredens zijn we er allemaal”, zegt orkestmanager Albert Menning trots. Té leuk Eén van de mensen van het eerste uur is altsaxofonist Mans Roeterdink. Gepensioneerd, na 45 jaar als timmerman/uitvoerder in de bouw te hebben gewerkt, maar nog steeds actief in het
orkest. “Ik was bij het eerste optreden, 27 jaar geleden”, herinnert hij zich. “Het zou een eenmalig iets zijn, maar het was té leuk om het daarbij te laten.” Tegenwoordig zitten er nog maar weinig echte bouwcollega’s in het orkest. Maar dat maakt Mans niet uit. “Het is de muziek die ons bindt. Dat is juist het mooie. We komen vanuit het hele land bij elkaar; dirigent André gaat ervoor staan, je krijgt een muziekstuk en je probeert er met z’n allen wat moois van te maken.”
Het voltallige orkest omvat: vier dwarsfluiten, twaalf klarinetten, twee basklarinetten, twee hobo’s, vier saxofoons, vier baritons, vijf waldhoorns, vijf trompetten, zes trombones, twee blaasbassen, twee strijkbassen en drie percussie-instrumenten.
19
Kam je haar! Bastrombonist Arnold Jansen, eveneens timmerman en ook al ruim veertig jaar vakbondslid, speelt pas vijf jaar in het orkest. Hij is het eens met Mans. “Het niveau is hoog, iedereen kent het repertoire en daardoor lopen de repetities ook lekker vlot.” En het orkest is zeker geen vrijblijvende hobby, benadrukt hij lachend. “Nee, daar zorgt André wel voor. Hij is
Diverse artiesten Het FNV Orkest trad op met tal van artiesten. Orkestmanager Albert Menning: “Een paar keer met het West-Fries Mannenkoor. Drie optredens met Marco Bakker. In 1997 een cd-opname met onder meer Margriet Eshuijs en Maarten Peters. Ooit van Slagerij van Kampen gehoord? Daar hebben we mee samengespeeld tijdens een congres van FNV Bouw. In 2009 stonden we in de Beurs van Berlage bij de herverkiezing van Agnes Jongerius, een heel groot evenement met veel kopstukken uit de politiek.” 20
heel gedreven en best streng. Prima, wat mij betreft. Want daardoor kunnen we ook moeilijke stukken spelen.” Hij mag dan streng zijn, tijd voor een kwinkslag heeft de dirigent wel. Tegen de fotografe: “We krijgen hier toch wel voor betaald hè?” En als er een kalend orkestlid op de foto gaat: “Hé, je moet wel even je haar kammen!”
"Ik krijgt nog kippenvel als ik terugdenk aan het optreden voor
Buckingham Palace"
Muziek zit uitvoerder William Sprokkereef (33) in het bloed. Zijn familie speelt al meer dan honderd jaar in de orkesten van het Leger des Heils. Die liefde is ook op William overgegaan. Hij bespeelt melodisch slagwerk in de Amsterdam Staff Band, het landelijk orkest van het Leger des Heils, en bij het regionale Rotterdamse orkest. 21
Muziek en bouw zijn zo lang William zich kan herinneren twee ankerpunten in zijn leven. "Ik heb altijd gezegd: ik wil de bouw in. Mijn moeder werkte als directiesecretaresse bij het Ingenieursbureau in Rotterdam en van jongs af aan mocht ik mee bouwplaatsen op." Inmiddels is William alweer zeventien jaar in dienst bij Qualm, zij het dat hij meestal gedetacheerd is bij opdrachtgevers van de aannemer. Momenteel leidt hij een ploeg Qualm-collega's die bij BP in Europoort en Pernis onder meer brandkranen en afsluiters vervangen, onderhouden en aan– passen. Repeteren Tegelijkertijd trok de muziek. "Ik heb wel overwogen om beroepsmuzikant te worden, maar het is lastig om een baan te vinden." Nu combineert William zijn werk met zijn muzikale hobby en zijn gezin en dat vergt heel wat planning. Wekelijks repeteert hij één avond met de Rotterdamse band in de buurt van zijn woonplaats en nog een avond in Almere met de Amsterdam Staff Band. Inclusief reistijd kost die landelijke repetitie hem bijna een hele werkdag. "Die avond 22
ben ik na afloop helemaal gesloopt, maar het is wel hartstikke leuk om te doen. Dat drijft je weer." Maandelijks reserveert de Amsterdam Staff Band een heel weekend voor optredens in kerken, verzorgingshuizen of gewoon op straat, daarnaast zijn er nog bijzondere tournees en projecten. "We hebben meegespeeld op de cd 'Het wordt winter' van Paul de Leeuw, een eerbetoon aan de overleden majoor Bosshardt, met wie hij een goede band had. Op de cd staan een aantal nummers van Paul en een aantal van ons. We spelen alleen eigen muziek; het Leger des Heils heeft namelijk over de hele wereld componisten." Absolute hoogtepunt in zijn muzikale carrière bij het Leger des Heils is voor William het weekend in juni 2011 in Londen. "We hadden op zaterdag een optreden in de Royal Albert Hall met vijfduizend bezoekers vanwege het 120-jarig bestaan van het Engelse orkest. Op zondag traden we buiten op, voor Buckingham Palace. We gingen de hekken binnen onder begeleiding van militairen. Ik krijg nog kippenvel als ik eraan terugdenk."
Contrasten De combinatie van werk en orkest zorgt voor bijzondere contrasten in zijn leven, vindt William. "De ene keer sta ik in een putje een afsluiter te vervangen, de andere keer speel ik een chique omgeving. Daar verbaas ik me wel over. Je merkt hoe bijzonder het is dat je in zo'n positie bent, alleen omdat je muzieknoten kan lezen. Als je gewoon bij een harmonie of fanfare speelt, krijg je die kans niet." Of het nog niet druk genoeg is overweegt William te beginnen met een hbo-opleiding, nu hij bijna klaar is met zijn evc-traject. Hij wacht alleen nog op de uitslag en mag zich dan kaderfunctionaris civiele techniek GA, noemen op mbo 4-niveau. Doordat hij als tiener vooral met muziek bezig was, schoot zijn schoolopleiding er bij in en hield hij het na een mbo 3-opleiding voor gezien. Nu wil hij alsnog verder studeren. Hij sprak erover met zijn evc-adviseur Claudia Klarenbeek. "Een papiertje achter de hand, is altijd gunstig. Hoe meer kennis je hebt, hoe makkelijker het je werk maakt."
23
op de bouwplaats De meeste vaklui houden wel van een muziekje tijdens het werk. Daarom tref je op veel bouwplaatsen een bouwradio aan. Dikwijls onder het stof, verfvlekken of specieresten, beschermd door een op maat gemaakt houten omhulsel. Maar wat is nou lekkere muziek om bij te werken?
Jan Willem van Dulm (44) Uitvoerder “Op het werk en in de auto luister ik vooral naar Radio 538, maar als ik ga stappen, hoor ik het liefst van alles wat. Ik ga regelmatig naar de kroeg en bezoek af en toe een houseparty. Dus eigenlijk is mijn muzieksmaak heel divers. Soms zet ik na het eten de laptop op tafel, en luister samen met mijn dochter (15) en zoon (12) naar muziek van toen en nu. Ik laat ze muziek horen waar ik vroeger altijd naar luisterde, zoals Sade, Bruce Springsteen en Frankie Goes to Hollywood. Soms vinden ze het wel leuk, maar vaker word ik uitgelachen en laten ze mij horen wat ‘echt vet’ is. Mijn zoon houdt vooral van Nederlandstalige rapmuziek zoals Gers Pardoel en de Jeugd van Tegenwoordig. Vind ik ook erg leuk om te horen, want zo krijg ik ook de nieuwste trends mee.”
24
Laurent Verschoor (44) én Jan van Brink (60) Stukadoors Wanneer Jan en Laurent aan het werk zijn, staat de radio altijd aan. Ondanks het leeftijdsverschil hebben ze ongeveer dezelfde muziek smaak. Discussie over de zender hebben ze dan ook nauwelijks. Jan: “Zolang het maar niet 100%NL is, want daar val je bij in slaap!” Laurent: “Momenteel luisteren we naar Radio Deborah, volgens mij is dat een lokale zender of zo, ik weet het eigenlijk zelf niet. Het liefst luister ik naar stevige rockmuziek, zoals Iron Maiden en Metal lica. Thuis heb ik een prachtig T-shirt van Iron Maiden, gekocht tijdens een concert in Assen. Maar dat mag ik niet dragen van mijn vrouw want dat vindt ze spuuglelijk.” Jan: “Ik houd vooral van muziek uit de jaren zestig en zeventig, zoals The Rolling Stones, The Beatles, The Eagles. En…kom hoe heet ze ook alweer, dat meisje uit de Achterhoek…oh ja: Ilse de Lange. Vind ik ook erg goed. Ik ben ook weleens naar een concert geweest van Toto en The Eagles, maar dat is lang geleden.” “Omdat-ie het niet meer kan bijbenen”, grapt Laurent. Jan lacht. Ze werken al 23 jaar samen, dus ze weten wat ze aan elkaar hebben. Laurent bezoekt regelmatig een concert. “Ik heb Anouk een paar keer zien optreden en onlangs ben ik nog naar het reünieconcert van Doe Maar geweest in het Gelredome.” Laurent bezocht ook concerten van Marco Borsato, vooral omdat zijn vrouw een grote fan is. “Ik zag Marco een paar jaar geleden in Gelredome. En onlangs nog in Ziggo Dome. Prachtige concertzaal is dat: je zit heel dicht op het podium, dus je ziet de artiesten heel goed.” “Ik ben nog niet zo lang geleden naar een concert van Frans Bauer geweest”, vertelt Jan. “Ik heb me echt rot gelachen om het volk dat daar rondliep.”
25
Hans Beuker (46) Bouwvakhelper Hans houdt vooral van het Nederlandstalige lied. “Noem ze maar op: Jan Smit, Monique Smit, Jannes, Frans Duijts, Frans Bauer en natuur lijk André Hazes. Ik ben nog naar het laatste concert van André geweest in de Arena; nee, niet dat concert dat-ie zelf op de midden stip lag”, lacht Hans. In december gaat Hans met zijn vrouw Ria naar het Mega Piraten Festijn in het Gelredome. “Daar verheug ik me nu al op. Vorig jaar ben ik ook geweest en dat was erg gezellig. Ik schat dat er zo’n 30.000 bezoekers waren: het was helemaal uitverkocht. Er waren optredens van onder andere Marianne Weber, Sieneke en Koos Alberts.” Thuis kijkt Hans vooral naar TV Oranje, een zender waar uitsluitend Nederlandstalige muziek wordt uitgezonden. Hans kijkt er graag naar, vooral wanneer Sieneke verschijnt. “Mijn vrouw zegt dan altijd: ‘Hé, daar heb je je vriendin weer!’”
26
Dick Fintelman (31) Betontimmerman en voorman “Alles behalve rap”, zegt Dick op de vraag van welke muziek hij het meeste houdt. “Op de bouwplaats luisteren we vooral naar SLAM! FM, dat bevalt me goed. Ik weet niet hoe het met de andere jongens is, maar ik werk lekkerder als de muziek aanstaat. Werken in de betonbouw is behoorlijk pittig en een lekker nummer op de radio kan je af en toe net even door de zware momenten heen trekken.” Ook Dick is liefhebber van het stevige werk. “Net als René van Haalen (zie volgende pagina) ga ik voor hardcore en hardstyle. Maar ik moet toegeven dat ik het tegenwoordig niet meer zo vaak luister.” Oh, nee: hoe dat zo? Dick lacht voordat hij antwoordt. “Tegenwoordig luister ik vooral naar kinderliedjes. Mijn dochter Minke (1,5 jaar) is er dol op. Via YouTube hebben we filmpjes gedownload van een kinderdagverblijf en die luister ik samen met mijn vrouw en dochter vanaf de laptop. ‘Klap eens in je handjes’, ‘Zag twee beren’ een liedje waarvan ik de titel niet weet maar dat gaat ongeveer als volgt: ‘Dit zijn mijn wangetjes, dit is mijn kin…’ Verder weet ik het niet meer “, lacht Dick. “Maar mijn dochter vindt het geweldig!”
Wil je weten welk liedje Dick bedoelt? Scan de QR-code of ga naar:: http://youtu.be/KJfejIBCTIw
27
René van Haalen (33) Timmerman “Op het werk staat meestal SLAM! FM op of Qmusic. Je hebt te maken met verschillende leeftijden en smaken op de bouwplaats, dus moet je een beetje een tussenweg zoeken. Vooral veel hiphop en popmu ziek dus. Nederlandstalige muziek is ook wel leuk, maar dat kan ik niet de hele dag aanhoren.” Hij bezoekt regelmatig festivals waar 40 tot 60 duizend bezoekers tegelijk staan te dansen op keiharde muziek. “Je moet dan echt schreeuwen om elkaar te verstaan.” René toont een YouTube-filmpje op zijn smartphone, van een festival waarbij hij zelf aanwezig was. “De meeste festivals zijn hartje zomer, dus je hebt alleen je slippers aan en een korte broek, meer niet.” Zodra de werkdag erop zit en René de auto instapt, gaat de volume knop voluit en luistert hij naar hardcore en hardstyle. Ook thuis en tijdens het trainen in de sportschool. “Hardcore is echt snoeihard beuken met zware bassen, hardstyle is wat melodieuzer. Dat soort muziek kan meestal niet tijdens het werk, want je moet rekening houden met de buurt. Maar laatst hebben we het een keertje geluis terd met z’n drieën en dat was wel lekker stuiteren”, zegt René lachend. “Zal ik je eens even laten zien hoe dat ging?”
28
Frank Bargeman (19) Leerling-timmerman niveau 3 Op de bouwplaats luistert Frank meestal naar SLAM! FM, maar eigen lijk maakt het hem niet zoveel uit. “Als het maar een beetje klinkt, vind ik het wel best ook als het Nederlandstalig is.” Thuis luistert hij vooral naar hardstyle. “Een beetje geknal vind ik wel lekker, maar het moet niet te gek worden. Hardcore is alleen maar stampen, bij hardstyle wordt juist iets meer gezongen. Het klinkt gek, maar ik word juist heel ontspannen van wat stevigere muziek. Vandaar dat ik het ook opzet in de auto.” Frank gaat niet zo vaak uit. Dat komt omdat hij in het weekend korfbalt. “Ik blijf na een wedstrijd meestal hangen in de kantine samen met mijn teamgenoten; daar is het namelijk ook heel gezellig. En meestal staat er ook wel een radiozender op.”
29
Vervanging Bosrandbrug Ooit gevlogen vanaf Schiphol? Dan zul je de enorme KLM-loodsen vast gezien hebben in de verte. De onderhoudsloodsen liggen langs een ringvaart die de gemeente Schiphol-Oost scheidt van het Amsterdamse Bos en de gemeente Amstelveen. De Bosrandbrug verbindt beide oevers van de ringvaart. Deze brug wordt momenteel vervangen. Het ontwerp van de nieuwe Bosrandbrug sluit aan op het ontwerp van de fly-over over de Schipholdijk. Dit is onder andere terug te zien in de hameistijlen en de brugleuning.
30
Jeroen van Velzen is hoofduitvoerder namens Aannemersbedrijf K. Dekker uit Krabbendam. “Het project begon in september 2011 met de sloop van de brug. Vervolgens zijn nieuwe buispalen geboord, werd de vaart uitgebaggerd, de betonnen onderbouw gestort en de stalen onderdelen geplaatst. Nu zijn we druk bezig met de afwerking.” De nieuwe Bosrandbrug is berekend op de toekomst. Jeroen: “De brug wordt breder en krijgt vijf rijstroken in plaats van de huidige drie. Daarnaast komt op de brug een fietspad. Ook is de onderdoorvaart verbreed, zodat de nieuwe brug een grotere scheepvaartcapaciteit heeft.”
Animatie Bosrandbrug De Provincie Noord Holland maakte een animatiefilmpje over de Bosrandbrug. Scan de QR-code of ga naar:: www.youtube.com/watch?gl=NL&v=Ab0Ybg1UCg4.
31
'Hij speelt nu de muziek die ik vroeger
32
maakte' Jan en Adrian de Graaf delen niet alleen hun loopbaan in de techniek, maar bovenal hun liefde voor de gitaar. Zelfs de muziekstijl van vader en zoon komt tegenwoordig overeen. Adrian (28): "Ik begon heel ruig, dat doe je als 16 bent." Jan (61): "Het leuke is dat hij nu ook ouwelullenmuziek speelt, de muziek die ik vroeger maakte." Adrian, vernoemd naar de Amerikaanse gitarist Adrian Belew (zie kader), kreeg de passie voor gitaar met de paplepel ingegoten. Toen hij zes jaar oud was, bespeelde hij voor het eerst een gitaartje, gekregen van zijn vader. Als Jan moest optreden, nam hij z’n zoon (toen al) mee. Adrian leerde zichzelf spelen. Jan: "Ik leerde hem een paar akkoorden en vervolgens ging hij op z’n kamer zelf zitten raggen." The Boss Vader Jan, inmiddels gestopt met werken, trad naast zijn baan als meet- en regeltechnicus bij de voormalige suikerfabriek in Puttershoek in de Hoeksche Waard op in bandjes en was een verdienstelijk reparateur van gitaren. Zo werkte hij een tijdje voor de Golden Earring. Via een roadie van die band, die ook actief was voor concertorganisator Mojo, kwam een kapotte gitaar van Bruce Springsteen bij Jan terecht. 33
The Boss trad op in Nederland en hoewel hij natuurlijk wel meerdere gitaren bij zich had, wilde hij zijn kapotte gitaar graag snel hersteld hebben. Jan: "De roadie kwam die gitaar midden in de nacht brengen. Toen heb ik de volgende dag mijn baas gebeld: ik kom vandaag niet, ik heb wat anders te doen. Het was een akoestische gitaar en daar moest nogal wat aan gelijmd worden." Een leuke klus, herinnert Jan zich, maar het legde zeker geen extra druk op. "Een gitaar is een gitaar of het nou voor Bruce Springsteen is of iemand anders. Ik rekende voor hem hetzelfde als voor een ander. Ik kreeg van hem wel een extra doos snaren cadeau omdat ik zijn gitaar zo snel gerepareerd had."
Vader Jan vernoemde zijn zoon naar Adrian Belew. Deze Amerikaanse gitarist, zanger en producer speelde jarenlang in de begelei dingsband van Frank Zappa. Later trad hij onder andere op met David Bowie en Talking Heads. Hoewel bekend als één van de meest virtuoze gitaristen ter wereld, speelt Belew meerdere instrumenten. Zelf bracht hij twintig soloalbums uit.
Over Adrian Belew
34
'Passen en meten' Adrian, voorman bij een aannemer in Rozenburg, kan zich niet indenken dat hij zijn hobby voorrang zou geven boven zijn werk, zoals zijn vader vroeger weleens deed. "Dat kan niet met ons werk, buizen leggen. Er zijn grenzen. Ze rekenen op je." Daar komt bij dat hij recent gestart is met een loopbaantraject om uitvoerder te worden. Adrian treedt met zijn huidige coverband 'Abbot's Creek' vooral in de weekends op, meestal in cafés, maar eerder dit jaar ook op festival Maasboulevardfeest in Schiedam. "Het is passen en meten, zelfs met repeteren." Daarvoor speelde hij tien jaar lang in 'Fist of Fury', een band met wat steviger repertoire, bijna allemaal
door hemzelf geschreven. Hij mist het schrijven niet. "Ik vind het wel makkelijk. Dat geeft veel minder verantwoordelijkheid. We spelen nu ook heel andere muziek." Voor Jan was de combinatie van optreden en werk wat eenvoudiger. "Ik had een vrij relaxte baan, met veel vrije dagen. En soms gingen we van een optreden zo door naar de fabriek." Af en toe stonden vader en zoon wel eens samen op het podium, bijvoorbeeld toen Adrian een gitarist uit de band van Jan verving.
Op het podium De band waarin Adrian speelt heet Abbot’s Creek. Scan de QR-code of ga naar: www.abbotscreek.nl, daar staat vermeld wanneer je Adrian in levende lijve kunt bewonderen op het podium.
Raakvlakken In tegenstelling tot Jan is Adrian ook een verzamelaar van gitaren. Thuis in zijn muziekkamer, die hij met oog op de buren heeft geïsoleerd, hangen en staan vijftien gitaren in verschillende kleuren en klanken, bijna allemaal elektrisch. "Dat worden er binnenkort zestien, want ik krijg nog onderdelen binnen." Daarna is de uitbreiding van de collectie afgelopen, heeft hij zijn vriendin beloofd. Jan treedt nog maar af en toe op. "Maar ik speel elke dag nog wel zo'n anderhalf uur." Ook het repareren van gitaren staat op een lager pitje. “Maar ik houd hem wel bezig hoor”, zegt Adrian lachend. Hij ziet overigens wel degelijk raak vlakken tussen zijn werk en zijn hobby. "Als je eigen liedjes maakt, is dat ook bouwen. Je begint met niets en eindigt met iets."
35
HET AANBRENGEN VAN EEN ANHYDRIETG EBONDEN GIETVLOER
Om een vloer geschikt te maken voor gebruik, wordt op een ruwe draagvloer een vlakke tussenlaag of dekvloer aangebracht. Op de dekvloer kan dan elke gewenste vloerbedekking worden gelegd. De traditionele dekvloer bestaat uit een laag zand-cementmortel van 30 tot 50 mm dik. Het leggen van een zand-cementdekvloer is zwaar werk waarbij vloerleggers vele uren op de knieën werken en gebogen staan. Een alternatief dat sinds de jaren ‘80 steeds meer wordt toegepast is de anhydrietgebonden gietvloer. Tegenwoordig vervaardigt men veel anhydriet van rookontzwavelingsgips, een restproduct bij het reinigen van rookgassen in kolengestookte elektriciteitscentrales.
Badkamer (afgezet) krijgt een zand-cementvloer met afschot; bij gietvloeren is afschot niet mogelijk . Horizontale doorsnede van de vloerconstructie met anhydriet dekvloer (rood).
36 tekeningen: Van Keulen Afbouw BV
Anhydrietgebonden gietvloeren voldoen aan alle bouwtechnische en arbotechnische normen. Ze vertonen nauwelijks krimp, hebben een hoge dichtheid, hechten goed op de ruwbouwvloer, komen niet omhoog aan de randen (schotelen) en omsluiten ingegoten leidingen zeer nauwkeurig. Afgewogen mengsels maken de gietspecie geschikt voor specifieke toepassingen zoals zwevende dekvloeren, holtevloeren en vloeren met vloerverwarming. Een team van drie vloerenleggers van Van Keulen Afbouw BV uit Amsterdam brengt anhydrietgebonden gietvloeren aan in de woningen van een nieuwbouwproject van BAM Woningbouw in Arnhem-Zuid.
Vloerenlegger Raymon Wiegel: “Tijdens het gieten ben je met zes dingen tegelijk bezig.” Het vullen van de laadbak van de perspomp met anhydrietspecie: door de persleiding (rechts) gaat de anhydrietspecie omhoog.
Vloerenlegger Raymon Wiegel (41) uit Almere is al twintig jaar vloerenlegger van beroep. Hij begon met het leggen van zand-cementvloeren. Van die tijd herinnert hij zich vooral de kortere werkdagen. “We legden toen maximaal 150 m² zand-cementvloer. Als je dat maximum aanhield, was het werk goed te doen. Nu gieten we gemakkelijk 800 tot 1000 m² op een dag. Het gieten van anhydrietgebonden dekvloeren heb ik in de praktijk geleerd. Het is geen moeilijk vak, maar je moet wel blijven letten op details. Geen knikken in de slang trekken en tijdens het gieten het laserpeil goed blijven aflezen, toevoer van materiaal doseren en bij het achteruitlopen niet struikelen. Mijn vak is de laatste jaren zeker veranderd. De anhydrietmengsels zijn tegenwoordig veel preciezer afgestemd op het werk. De vloeimaat is veel groter geworden en de pompen zijn nu pulseervrij en veel krachtiger. Ik heb een mooi vak, maar dat wil niet zeggen dat ik tot mijn 65-ste met slangen blijf slepen. Zodra ik de kans krijg, wil ik uitvoerder worden.”
37
Het aanbrengen van een De vloerenlegger gaat eerst het oppervlak waarop de gietvloer komt, afzetten met houten rachels die hij op de draagvloer klem zet met latten. Als akoestische isolatie van de gietvloer vereist is, brengt hij langs de wanden kantstroken aan. Om te voorkomen dat het anhydriet tijdens het gieten weglekt , dicht hij met pur-schuim en kit alle gaten en kieren in de draagvloer. Dat doet hij ook langs de aangebrachte rachels en rondom leidingdoorvoeringen.
De ondergrond voor de gietvloer moet schoon zijn en vrij van afval, zoals houtsnippers, zaagsel of kapot montagemateriaal. Daarmee voorkom je dat vuil na gieten in de natte specie komt bovendrijven. Omdat voor het verhardingsproces van de gietvloer vocht nodig is, mag de ondergrond niet te snel water onttrekken aan het gegoten anhydriet. Daarom maakt de vloerenlegger de draagvloer enigszins nat. Te nat is ook niet goed, want ook dat werkt de verharding tegen.
Een van de vloerenleggers stelt de bouwlaser op. Hij plaatst een peillat of baak op de draagvloer. De laser projecteert het niveau van de bovenkant van de uiteindelijke dekvloer plus één meter - ook wel peil genoemd - op de baak. Zo kan hij op de baak aflezen hoe dik de gietvloer op die plaats moet zijn. Hij gaat na of bij de gemeten dikte de aanwezige leidingen straks diep genoeg in de gietvloer komen te liggen. Is die zogeheten dekking onvoldoende, dan overlegt hij met de uitvoerder.
Bij het gieten van de dekvloer moet het verdelen van het vloeibare anhydriet in één keer goed gaan. Met dat vooruitzicht kijkt de voorman van de vloerenleggers zeer nauwkeurig na of er nog ergens een lek zit in de draagvloer waardoor vloeibaar anhydriet zou kunnen weglekken. Daarbij heeft hij extra aandacht voor de naden tussen de leidingkokers en de draagvloer ter plaatse van de meterkast. En verder ook voor naden bij trapgaten en langs het luik van de kruipruimte op de begane grond.
38
anhydrietgebonden gietvloer De pomp waarmee het anhydriet naar de gewenste plaats wordt gepompt en het bijbehorende slangenpakket behoren tot de uitrusting van het vloerenbedrijf. De vloerenleggers ‘lopen’ de slang via de kortste weg uit naar de hoogste plek waar ze die dag gaan gieten. Het gietwerk verplaatst zich van boven naar beneden omdat het naar beneden verslepen van een gietslang vol specie nu eenmaal minder inspannend is dan andersom. Vervolgens sluiten ze op de begane grond de slang aan op de pomp.
Zodra de truckmixer met de bestelde anhydrietspecie is gearriveerd, gaat de voorman eerst de kwaliteit van de aangevoerde specie testen. De belangrijkste controle die hij uitvoert, is die van de voorgeschreven vloeibaarheid of vloeimaat van het materiaal. Hij vult een geijkte maatbeker met specie en dekt de beker af met een ronde vlakke plaat. In één beweging keert hij beker en de plaat om. Dan tilt hij de beker op. Het materiaal vloeit uit over de vlakke plaat. De doorsnede van de ronde specieplak is de vloeimaat.
Met een beweging van de slang verdeelt de slangvoerder de specie gelijkmatig over de ondergrond. Tegelijkertijd regelt hij de toevoer van het materiaal met de afstandsbediening van de pomp. Daarbij houdt hij zijn collega in de gaten die met behulp van peilstok en de ontvanger van de bouwlaser de dikte van laag aangeeft. De derde vloerenlegger gaat de natte specie op de vloer navlakken met een zogeheten drijfrei. Met een lichte trillende beweging van de rei bevordert hij het vloeien van de specie en trilt hij de mogelijke luchtbellen eruit.
Zodra het gehele oppervlak van de ruimte tot het gewenste peil is volgegoten met specie en de afwerker de hele gietvloer heeft ‘afgedobberd’ met de drijfrei, maakt de afwerker de toegang van de woning schoon. Dan sluit hij de ruimte met de verse gietvloer af. Het zal 24 uur duren voordat de anhydrietvloer beloopbaar is. Temperatuur, luchtverplaatsing, stralingswarmte en vochtonttrekking door de draagvloer beïnvloeden de verharding. Volledige verharding is na gemiddeld 72 uur bereikt. 39
Dat geluid van die trom is het allermooist Michel van den Boogaart werkt al vijftien jaar als betonreparateur, waarvan twaalf jaar bij het Eindhovense onderhoudsbedrijf Rendon. Zijn vrije tijd gaat grotendeels op aan het Sint Jorisgilde in Stratum. Michel is bijna vijfentwintig jaar lid van dit gilde: het is zijn lust en zijn leven. “Schuttersgilden ontstonden in de middeleeuwen als burgerwacht om burgers van het dorp te beschermen. Ons Gilde vierde afgelopen juni het 500-jarige bestaan.” Michel is tamboer en dat betekent dat hij voorop loopt met een flinke trom. “Toen ik een jaar of zeven was, speelde ik op de trom bij de plaatselijke drumband. Maar dat was me te strikt, daarom stapte ik snel over naar het Gilde; daar is het allemaal wat gemoedelijker. “ Waarom de trom en niet bijvoorbeeld een blaasinstrument? “Ik houd van het geluid, de harde klank. In mijn pubertijd heb ik een poosje geen trom gespeeld, maar hield ik me met housemuziek bezig. Dat heeft ook zo’n lekkere baslijn.” Trommelen Michel speelt niet alleen zelf op de trom, als RaadsheerTrommen geeft hij ook twee keer per week les aan de jonge tamboers van het Gilde. “Ik kan een aardig stukje trommelen, maar ben heus niet de beste”, zegt hij bescheiden. Hij weet waarover hij spreekt, want gildes uit de verre omstreken meten geregeld hun vaardigheden tijdens kringgildedagen en de federatiewedstrijden; dat zijn dagen waarop de verschillende gildes elkaar treffen. Overstappen naar een ander instrument? “Misschien wel. Het lijk me wel leuk om nog eens te leren bazuinblazen, maar daar heb ik nu gewoon geen tijd voor.” Kattendarmen De trom van Michel is niet zomaar een trom. “Nee, zeker niet! Een gildetrom is heel anders dan bijvoorbeeld een trom uit een drumband. De gildetrom moet aan verschillende eisen voldoen en wordt speciaal gemaakt. De snaren zijn van kattendarmen en de ketel moet van koper of hout zijn gemaakt. Het vel is heel belangrijk voor de klank van de trom en moet van kalf of geit zijn.” Bij regen kan de trom niet onbeschermd gebruikt worden. “Dan spat het water er af en is de klank niet goed meer. Als het regent gaat er een plastic vel overheen.” 40
Trommende Michel Wie Michel in actie wil zien én horen als tamboer, hoeft niet te wachten. Ga naar de website www.sintjorisgildestratum.nl en kies ‘Trommen algemeen’ onder de knop ‘activiteiten’. Op deze website vind je ook veel informatie over de historie, de gebruiken en de activiteiten van dit Gilde.
Uitvoerder? Wie weet! Michel werkt al vijftien jaar als beton reparateur en is op dit moment bezig met een evc-traject voor betonreparateur niveau 3. “Ik werk al lang genoeg in het beton om snel door te stromen. Ik heb echter geen haast, want ik heb het in mijn huidige functie prima naar mijn zin. Maar wie weet, wil ik in de toekomst wel doorstromen naar uitvoerder en dan zijn diploma’s nooit weg.”
41
Regio noordoost
Neemct conta op
Omscholen naar een andere functie? De trajectadviseur van het Loopbaantraject Bouw & Infra begeleidt je daarbij. Marleen Slotboom Leeuwarden (06) 100 793 15 m.slotboom@ loopbaantrajectbouw.nl
Yvonne Aaltink Enschede (06) 100 805 18 y.aaltink@ loopbaantrajectbouw.nl
Regio noordwest
Pascal Doesburg Hoogezand (06) 100 779 86 p.doesburg@ loopbaantrajectbouw.nl
Annemiek Nieborg Holten (06) 100 771 97 a.nieborg@ loopbaantrajectbouw.nl
Jolanda Snoek Heerhugowaard (06) 511 620 87 j.snoek@ loopbaantrajectbouw.nl
Annechien Bakker Amersfoort (06) 303 834 09 a.bakker@ loopbaantrajectbouw.nl
Elise Burger Den Haag (06) 100 808 66 e.burger@ loopbaantrajectbouw.nl
Dick Groot Koerkamp Goes (06) 100 772 65 d.grootkoerkamp@ loopbaantrajectbouw.nl
Jan van Eldik Ruinen (06) 100 782 62 j.vaneldik@ loopbaantrajectbouw.nl
Maaike Kerklingh Nunspeet (06) 100 791 97 m.kerklingh@ loopbaantrajectbouw.nl
Edith Manjé Heerhugowaard (06) 514 368 28 e.manje@ loopbaantrajectbouw.nl
Marloes Blok Nieuwegein (06) 100 773 39 m.blok@ loopbaantrajectbouw.nl
Eva Wels Schiedam (06) 100 774 43 e.wels@ loopbaantrajectbouw.nl
Frank Kuijper Bergen op Zoom (06) 100 774 93 f.kuijper@ loopbaantrajectbouw.nl
Henk ten Oever Hardenberg (06) 512 355 37 h.tenoever@ loopbaantrajectbouw.nl
Linda Geels Doetinchem (06) 100 772 84 l.geels@ loopbaantrajectbouw.nl
Gerard van Nieuwkoop Hoofddorp (06) 100 776 25 g.vannieuwkoop@ loopbaantrajectbouw.nl
Martine Groot Gehele regio (06) 536 652 17 m.groot@ loopbaantrajectbouw.nl
Howard Chan Jon Chu Dordrecht (06) 539 611 27 h.chanjonchu@ loopbaantrajectbouw.nl
Sharon van Leest Rosmalen (06) 100 773 59 s.vanleest@ loopbaantrajectbouw.nl
Franklin Everts Zwolle (06) 100 775 50 f.everts@ loopbaantrajectbouw.nl
42
Marlies Vermeulen Diemen (06) 100 793 74 m.vermeulen@ loopbaantrajectbouw.nl
Regio zuidwest
Mirjam Klaasen Tilburg (06) 100 803 50 m.klaasen@ loopbaantrajectbouw.nl
Kijk op www.loopbaantrajectbouw.nl en www.evc-centra.nl voor meer informatie
Ervaringscertificaat of diploma halen? De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra ondersteunt.
Regio zuidoost
De evc-adviseurs
evc-adviseurs
Titus Coehorst Nijmegen (06) 100 784 91 t.coehorst@ loopbaantrajectbouw.nl
Karin Gradussen Veldhoven (06) 100 791 94 k.gradussen@ loopbaantrajectbouw.nl
Ad Vermonden Noord-Nederland (06) 514 178 03 a.vermonden@ evc-centra.nl
Paul Frankenhuizen Midden-Nederland (06) 128 448 59 p.frankenhuizen@ evc-centra.nl
Hein Vrancken Zuidoost-Nederland (06) 514 178 34 h.vrancken@ evc-centra.nl
Jan Zuidema Oss (06) 100 784 67 j.zuidema@ loopbaantrajectbouw.nl
Jack Akkermans Sittard/Nuth (06) 100 781 73 j.akkermans@ loopbaantrajectbouw.nl
Metha van der Haar Oost-Nederland (06) 534 122 24 m.vanderhaar@ evc-centra.nl
Jos Hermans West-Nederland (06) 511 957 48 j.hermans@ evc-centra.nl
Claudia Klarenbeek Zuidwest-Nederland (06) 533 620 71 c.klarenbeek@ evc-centra.nl
Pascale Wismans Mierlo (06) 100 803 25 p.wismans@ loopbaantrajectbouw.nl
Erwin van Peppen Gehele regio (06) 514 233 48 e.vanpeppen@ loopbaantrajectbouw.nl
Postbus 440, 3840 AK Harderwijk T. (0341) 499 378
Pascal Segers Horst (06) 100 809 74 p.segers@ loopbaantrajectbouw.nl
Postbus 440, 3840 AK Harderwijk T. (0341) 499 211
[email protected]
[email protected]
www.loopbaantrajectbouw.nl
www.evc-centra.nl
Het Loopbaantraject Bouw & Infra en de EVC-centra Bouw & Infra zijn zelfstandige onderdelen van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel in de bouw- en infrasector. Kijk op www.fundeon.nl.
43
“Accordeonmuziek? Hartstikke mooi man!” Van huis uit had Ton Kurver niets met muziek. Dat veranderde op slag toen Jessica tien jaar geleden in zijn leven kwam. Zijn vriendin bracht namelijk ook haar accordeon mee! “Ik vond het heerlijk om naar haar muziek te luisteren”, herinnert Ton zich. “Ze had ooit voor haar verjaardag een accordeon gekregen en lessen genomen. Ze kon echt al goed spelen toen ik zei dat ik het ook wel eens wilde proberen…” Op maat gemaakt Voor honderd euro tikte hij een gebruikte accordeon op de kop en nam les. “Nee”, lacht hij, “ik kon geen noot lezen, nog steeds niet trouwens. En dan begin je te spelen. Eerst met één vinger en na verloop van tijd ga je het een beetje onder de knie krijgen.” Na die eerste accordeon kwam al snel een duurdere en daarna kocht Ton een nóg betere. “En nu heb ik een Accordeola van 5.200 euro”, vertelt hij trots. “Die is helemaal op maat gemaakt!” Even geen tijd… Ton zat vier jaar lang op les, maar op dit moment heeft hij daar geen tijd meer voor. Als grondwerker bij Fokker BV in Bussum haalde hij (cum laude!) via het evc-traject zijn certificaat Vakman gww niveau 2. Terug naar de muzieklessen zit er voorlopig echter niet in. “Ik wil me verder ontwikkelen. Via het Loopbaantraject Bouw & Infra ga ik een opleiding volgen om uitvoerder te worden. Daar gaat best veel tijd in zitten dus krijgt de accordeon voorlopig rust.” Koos Alberts Maar niet voor lang. “Welnee, ik vind het veel te leuk. En het is een prima uitlaatklep na een dag hard werken”, zegt Ton. Hij is vooral gek op zeemansliederen en het Amsterdamse levenslied. “Dat is het mooie van zo’n Accordeola”, vertelt hij enthousiast. “Daar zit een soort geluid in dat Koos Alberts vroeger ook in zijn stem had. Geweldig!” Spelen voor een groot publiek doet Ton niet. Hooguit op verjaardagen en dan nog… “Ik ben heel nerveus en als ik voor anderen speel ben ik zo de draad kwijt. We spelen wel vaak met z’n tweeën: Jessica de eerste stem en ik de tweede. Heel leuk, maar ook erg moeilijk, vooral als je, zoals ik, niet van bladmuziek kunt spelen!”
