willem jardin Negen raven ted dekker Bloedgetuige bettine vriesekoop Duizend dagen in China jacques vriens De superdikke Meester Jaap

Dennis bespreekt Hemmerechts’ roman Gitte

pag

4 >>> | Wendy over Cook ‘n’ Roll

micHiel Klein nUlent Het KoeKoeKsei

9 >>>

pag

pag

17 >>>

adve rte n ti e

www.kewlox.nl

tHema debUten de literaire beloften van 2010 / 2011

pag

5 >>>

Toch weer Koch!

boekenkrant voor nederland en vlaanderen • gratis • jaargang 5 • nummer 1 • februari 2011 • www.boekenkrant.com

a.l. snijders voordeel scHUtter pag 3 >>>

tess franKe masKerade

pag

8 >>>

jUditH visser (e.a.) verrassing! pag 13 >>> Herman koch | Foto: mark kohn ‘Ik ben huisarts.’ Zo luidt de eerste zin van Zomerhuis met zwembad. Die huisarts is Marc Schlosser, niet bepaald een aimabel man. Hij heeft een hekel aan (onder andere) drinkers, rokers, luilakken, viezeriken en hypochonders, oftewel aan mensen in het algemeen en aan zijn patiënten in het bijzonder. Een van deze patiënten is Ralph Meier, acteur met een enorm ego. Hij is een

onverzadigbaar hedonist met een altijd verlekkerd oog op de vrouwtjes. Met hun aantrekkelijke echtgenotes en puberdochters, veel drank en mannelijke driften, delen Marc en Ralph tijdens de vakantie een zomerhuis met zwembad. En natuurlijk: daar gebeuren dingen. na de vakantie maakt Marc een medische fout. Een patiënt gaat dood: Ralph. Met nietsontziende eerlijkheid

Haantjes

vertelt Marc Schlosser hoe alles zo is gekomen. En legt Herman Koch heel wat onaangenaamheden bloot. Juist hetgeen gewoonlijk zo beschaafd verscholen blijft. u kent het wel. Toch? Herman KocH, zomerHUis met zwembad, Uitgeverij antHos, isbn 978 90 414 1559 2 (€ 20,95)

>>> verder op pagina 7

16 >>>

pag

willem jardin

Kluun schreef Haantjes, spelend in het Amsterdam van 1998. ‘Toen homo’s nog hand in hand over straat konden lopen, zonder in elkaar geramd te worden.’ Stijn en Frenk gaan vlaggen en petjes en fluitjes maken: Gay Flag. Het idee blijkt toch niet zo briljant als ze dachten....

ans marKUs de pijn van oUd

>>> pag 4

Negen raven ted deKKer

Verder in dit nummer:

>>> pag 13

Bloedgetuige bettine vrieseKoop Duizend dagen in China jacqUes vriens De superdikke Meester Jaap

>>> pag 16 >>> pag 18 Losse delen Strip Win een boek

pagina 2 pagina 15 pagina 19

a dv e rt e nt i es

Sensuele roman over de mythe van de onschuld Gitte - Kristien Hemmerechts | Lees boekfragment op pagina 7!

MET DE TREIn RIJD JE OVER DE SPOORBRuG HOOG BOVEn DE IJSSEL DEVEnTER uIT. VOOR HET EERST SInDS EEn WEEK SCHEEn

1

LOSSE DELEN

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Heeft u opmerkelijke feiten of bijzondere wetenswaardigheden rondom boeken te melden? Wilde u altijd al een boze brief schrijven, maar wist u niet aan wie? Losse delen plaatst niet alles, maar ontvangt wel graag uw post.

een goed begin Ik ben redacteur. Van ’s ochtends negen uur tot vijf uur ’s avonds schrijf ik. Ik neem de tijd. En ik lees. Zomerhuis met zwembad, bijvoorbeeld, de nieuwe roman van Herman Koch, op wiens beginzinnen geïnspireerd mijn zinnen beginnen. ‘Ik dacht altijd dat ik niet op mannen viel.’ Zo opent Haantjes, het nieuwe boek van Kluun. Koch en Kluun zijn twee heel verschillende schrijvers, maar hebben tenminste één ding gemeen: hun zinnen verkopen. Ze leven daarmee de droom van elk debuterend auteur, aan wie onze themapagina’s zijn gewijd. Maar daarover kan onze literair redacteur u meer vertellen. En dat doet hij ook. Over Kluun en zijn openingszin gesproken: ik zelf val momenteel eigenlijk maar voor één man: Gijs Korevaar. Hij is namelijk onze nieuwe redacteur spanning. Gijs is met zijn imposante verleden een journalist pur sang, en daarmee uitstekend geschikt voor het bloedstollend genre. Voor de goede orde: Gijs is ook degene die de ware identiteit van Tess Franke als eerste kreeg onthuld. Hij zweeg, want dat is een erecode. En zijn bijdragen leest u als eerste! Deze editie van de Boekenkrant is trouwens alweer de vijfde jaargang en de eerste van 2011. Dat begint goed. Siebe Huizinga, hoofdredacteur

Verstuur dit boek als covercard www.covercards.nl

[email protected] Saint Amour Saint Amour, zo heet de liefdeskaravaan van schrijvers en dichters die gedurende de maand februari door Nederland en Vlaanderen trekt. Met proza en poëzie over de liefde in de dagen voor en na Valentijnsdag. In Vlaanderen is het thema ‘Italië’, en zullen onder meer Ilja Leonard Pfeijffer en Paolo Giordano hun pijlen afschieten. De Nederlandse editie, met onder andere Peter Buwalda en P.F. Thomése, gaat over ‘De onbereikbare’.

Poëzieprijzen Donderdag 27 januari 2011 was Gedichtendag. De avond ervoor werden de jaarlijkse poëzieprijzen uitgereikt. De VSB Poëzieprijs t.w.v. € 25.000,- ging naar dichter Armando. De (anonieme) Turing Nationale Gedichtenwedstrijd werd door Henk van Loenen gewonnen. De drie Herman de Coninckprijzen gingen naar Marc Tritsmans met Studie van de schaduw (beste bundel), Annemarie Estor met Vuurdoorn me (beste debuut) en wederom Marc Tritsmans met ‘Uitgesproken’ (beste gedicht).

Geus, ISBN 978 90 445 1727 9 (€ 19,90)

3 Annejet van der Zijl – Sonny Boy Filmeditie Querido – € 12,50 De liefde tussen een Surinaamse student en een getrouwde Hollandse vrouw zorgt in de jaren twintig van de 20e eeuw voor een schandaal. De Boekenkrant geeft een overzicht van de 3 meest verkochte boeken in de eerste week van de maand van uitgave van de krant. Bron: Stichting CPNB. De Stichting CPNB stelt De Bestseller 60 samen op basis van door de Stichting Marktonderzoek Boekenvak / GfK Benelux Marketing Services verzamelde verkoopgegevens van meer dan 900 Nederlandse boekwinkels.

vlaanderen top 3

2011, week 5

De lange, lange Libris lijst De longlist van de Libris Literatuurprijs, dit jaar voor het eerst op alleen romans gericht, is bekend. Met usual suspects, zoals Adriaan van Dis, Peter Buwalda en Arnon Grunberg, maar ook Menens van Marc Reugebrink en De vrouwenvanger van Mariëtte Haveman. De shortlist volgt op 14 maart 2011, de winnaar op 9 mei. Tijdens een galadiner ontvangt hij of zij € 50.000,-.

Geen ballades maar boeken Bob Dylan gaat zes boeken schrijven. Van de geplande boeken zullen er twee een autobiografie zijn, vervolgdelen op het zeer succesvolle Chronicles: Volume One uit 2004.

1 De Kiekeboes 127 – De pepermunten Standaard Uitgeverij – € 5,25 Van der Neffe en Kiekeboe razen in een brommer met zijspan de lezer tegemoet, als soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Wat zit erachter? 2 Urbanus 142 – De teerputten van Tollembeek Standaard Uitgeverij – € 5,25 De Hittentitten hebben Nabuko Donosor gerepareerd! Jammer genoeg zit zijn hoofd nu aan zijn lijf vast en Urbanus ziet hem niet meer staan.

Benali op de buis Abdelkader Benali gaat een nieuwe tv-serie maken. De schrijver portretteert zes collega’s, onder wie Thomas Rosenboom en Leon de Winter. Hij belicht hun privéleven en gaat op zoek naar de drijfveren van hun schrijverschap. Vanaf 10 april zes zondagavonden achtereen, rond de klok van elf.

Met Playboy op de planken Samen met Playboy-hoofdredacteur Jan Heemskerk gaat Saskia Noort dit najaar het theater in. Hun tournee heet ‘De Sas & Jan zelfhulptour’. Heemskerk en Noort schrijven in de Linda een gezamenlijke column waarin ze elkaar vragen stellen over de andere sekse. De problemen waar man en vrouw tegenaan lopen, gaan ze op luchtige wijze in het theater behandelen.

1 Kluun - Haantjes Podium – € 17,50 Roman over het leven van Stijn en Carmen - bekend uit “Komt een vrouw...” - uit de tijd dat hun leven nog geen scheuren vertoonde. Hoewel… 2 Herman Koch – Zomerhuis met zwembad Anthos – € 20,95 Huisarts Marc Schlosser heeft een medische fout gemaakt, waarvan een beroemd acteur het slachtoffer is. Of ging het om een afrekening?

Spannende redacteur Gijs Korevaar (1952) is onze nieuwe Redacteur Spanning. Na een carrière van leerling-journalist tot chef parlementaire redactie, heeft Gijs zijn ware bestemming gevonden. Welkom bij de Boekenkrant!

Roemeense represailles? Van het boek Kameraad Baron van Jaap Scholten, dat zich in Roemenië afspeelt, mag geen Roemeense of Hongaarse vertaling verschijnen. Dat heeft Scholten zelfs contractueel laten vastleggen. Het boek gaat over het Roemenië tijdens de Koude Oorlog, en volgens Scholten zijn die wonden nog te vers. Getuigen die hij heeft geïnterviewd, vrezen represailles voor hun onthullingen als hun landgenoten het boek kunnen lezen. Kristien Hemmerechts, Gitte, Uitgeverij De

nederland top 3

2011, week 5

3 Umberto Eco – De begraafplaats van Praag Prometheus – € 25,00 De geschriftvervalser Simone Simonini is een nauwkeurig observator van zijn eigen tijd. Hij ziet veel en maakt nog veel meer mee.

Bron: Boek.be

boekenkrant tIp 3

2011, week 5

Michiel Klein Nulent – Het koekoeksei Waarom lijkt het gras bij de buren altijd groener? Wat fascineert ons aan de levens van andere mensen? En waarom zijn we zo voyeuristisch? Ted Dekker – Bloedgetuige Ted Dekker kruipt in de geest van een verwrongen moordenaar. U weet al wie het gedaan heeft – maar nog niet waarom.

Bettine Vriesekoop – Duizend dagen in China De bekende ex-sportvrouw werd journaliste in een van de meest intrigerende landen ter wereld. Hier leest u haar persoonlijke ervaringen.

Voor meer boekentips: www.boekenkrant.com

2

de zon weer, het licht wierp glinsterbanen over het water. OP een van de in de rivier uitstekende strekdammen

LITERATUUR

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

Een nobody in de grootsheid

A.L. Snijders verwierf bekendheid met zijn Zeer Korte Verhalen en won daarmee de C. Huygensprijs. Nu verschijnt, in twee delen, Voordeel schutter: een verzameling columns/ verhalen die Snijders voor Het Parool schreef. ‘Ja, wat kan ik er over zeggen. Ik ben bijna onverschillig als het om mijn teksten en boeken gaat.’ A.L. Snijders schrijft over de dingen die we niet begrijpen. Over dadaïsme en rare situaties. Hij noemt zijn karakter aarzelend, twijfelend en ambivalent. Daar stoelen zijn columns op. ‘De gangbare columns zijn schreeuwerige, polemische stukken, zoals van Theo van Gogh en Hugo Brandt Corstius schreven. niets voor mij. Ik ben niet polemisch en schreeuwerig.’ Voordeel schutter staat vol beelden van A.L. Snijders’ leven, woning, leeservaringen, anekdotes en overpeinzingen. Het landschap van bossen en weilanden, waar zijn huis middenin ligt, weerspiegelt de rust. ‘Fans komen hier nauwelijks, middenin de natuur. Maar naar aanleiding van een stukje over mijn hond kwam er een keurige mevrouw het dorp in, op een regenachtige zondagmiddag. Ze heeft uren door het dorp gelopen en naar de woning van A.L. Snijders gevraagd.

Toen ze aan mijn deur stond, vroeg ze of ik soms A.L. Snijders was, en of dat de bewuste hond was. Ze liep me voorbij, begon anderhalf uur dat beest te aaien, te knuffelen en te roepen, en vertrok net zo plotseling weer uit mijn huis.’ De rustigste plek van Nederland Voordeel schutter beschouwt A.L. Snijders als de beste van al zijn titels. ‘Bij de politie gaf ik een leerling the benefit of the doubt. Hij vroeg wat dat betekent.

‘Ik ben niet polemisch en schreeuwerig’

a. l. snijders, voordeel scHUtter deel 1,

Toen ik het voor hem vertaalde, zei hij: “Oh, voordeel schutter.” Het is lastig voor te stellen: A.L. Snijders op de schietbaan, in uniform. Een fragment uit het bestaan dat nauwelijks lijkt op het leven buiten Klein Dochteren, tussen de bossen en de weilanden. ‘Ik ben geboren op de meest lawaaiige plek van nederland: de Oudezijds Achterburgwal in Amsterdam. Mijn ouders hadden een buitenhuisje aan de

a d v e r t e nt i e

NEEM NU EEN ABONNEMENT EN ONTVANG DE BOEKENKRANT THUIS! 6 NUMMERS VOOR € 15.

Ja,

ik wil een abonnement op de Boekenkrant – 6 nummers voor € 15,inclusief bezorgkosten

Naam Straat Postcode Land e-mail Bankrekening

: : : : : :

a.l. Snijders nieuwkoopse Plassen. Op mijn 33e ben ik daar eens een hele maand geweest. Ik vond het heerlijk. Direct wilde ik nog maar een ding: de natuur in. Van de meest lawaaiige plek naar de rustigste plek van nederland. Zo kwamen we in de boerderij terecht waar we nu nog wonen. Kijk daar eens,’ zegt hij, wijzend op een landhuis in de verte. ‘Je kijkt hier zo de natuur, en de rust in. Die rust is overweldigend, zoals de duisternis overweldigend is. In die grootsheid ben je een nobody. Dat wilde ik ook zijn, levend in de anonimiteit. Ook als schrijver.’ Maar met de C. Huygensprijs is dat A.L. Snijders, schrijver van Zeer Korte Verhalen, voorlopig niet gegeven. Waarvoor excuus.

Plaats

Stuur deze bon naar : Boekenkrant Visschersplein 160 3511 LX Utrecht Nederland

Uitgeverij tHomas rap, isbn 978 90 600 5987 6 (€ 19,90)

Dit artikel is onderdeel van de Groeneveldreeks over landschapsliteratuur. A.L. Snijders verzorgt een jaar lang het ‘Verhaal’ in GRNVLD, magazine over het verbinden van stad en land.

UitgelicHt

Nomen nescio!

2011 is Nesciojaar. Het is honderd jaar geleden dat zijn eerste werk, De uitvreter verscheen, en vijftig jaar geleden dat de schrijver overleed.

Remco Campert beschouwt nescio’s verhalen en novellen als ‘wat er van het werk van een groot schrijver zou overblijven als de tijd zijn selecterende plicht gedaan heeft.’ Hij, W.F. Hermans, A.L. Snijders en vele andere auteurs noemen nescio zonder aarzeling als ‘de beste’. Maurits Verhoeff brengt nu ook een eerbetoon aan nescio in de vorm van een biografie. Het gaat over de mens, zijn kantoorbanen, het leven in nederland aan het begin van de twintigste eeuw, en natuurlijk over nescio, zijn bijzondere boeken en onderscheidende taalgebruik. nescio (‘ik weet (het) niet’) is het pseudoniem van J.H.F. Grönloh, maar dat moest een geheim blijven. ‘Mijn pseudoniem dient voornamelijk om mijn broodheeren buiten mijn particuliere leven te houden en te zorgen, dat ik niet in een of andere “litteraire” kliek wordt getrokken,’ zei hij er zelf over. Hij heeft bij leven dan ook geen of weinig erkenning gekregen voor zijn literatuur, en wellicht wilde hij dat niet: niet voor niets koos Grönloh zijn pseudoniem, een woordgrap op ‘nomen nescio’ (naam onbekend). Maar na zijn overlijden in 1961 kreeg zijn werk alsnog grote belangstelling en volgde herdruk op herdruk, zodat hij de Grote Een werd van de Literatuur, lang voor Mulisch zichzelf zo noemde. maUrits verHoeff, verlangen zonder te weten waarnaar, Uitgeverij bas lUbberHUizen, isbn 978 90 593 7266 5 (€ 29,50)

UitgelicHt

De een zijn dood

Bernlef begint zijn nieuwe roman De een zijn dood anders dan zijn lezers van hem gewend zijn: zakelijk, met een feitenrelaas over de duur tussen overlijden en gevonden worden. Uit onderzoek, aldus Bernlef, blijkt dat de vereenzaamden, ongeveer 3% van de mensen, langer dan een maand dood in huis liggen voor men ze zoekt. Met Roderick Vos’ dood begint het verhaal. Ook hij lag zes maanden dood in zijn huis. Wim Terlinde, oud-rechercheur, zoekt diens nabestaanden. Hij komt uit bij Sofie en Francien, twee vrouwen die een rol speelden in Rodericks leven. Francien belandt echter in een psychose, waarna Wim en Sofie besluiten de erfenis van Roderick samen te delen. Sofie en Francien ontmoeten elkaar

echter weer, en ze blijken met dezelfde nasleep van dramatische gebeurtenissen te worstelen: beiden zijn ze seksueel misbruikt. na hun ontmoeting is hun leven, en het verhaal,niet meer hetzelfde. Hoe het zit, verklappen we niet. Wel dat dit wederom bijzonder Bernlef-proza is, met een precies afgewogen vocabulaire en rake observaties, in zijn vertrouwde, ietwat mistroostige landschappen. niemand kan je zo van regenuitzichten laten houden als Bernlef.

STOnD EEn MAn TE VISSEn. OVERAL ZAG JE In HET VOORBIJRIJDEn MEnSELIJK HAnDELEn: EEn VROuW DIE MET GESTREKTE

bernlef, de een zijn dood, Uitgeverij qUerido, isbn 978 90 214 3874 0 (€ 22,95) (Hardcover), isbn 978 90 214 3905 1 (€ 17,95) (paperbacK)

3

LITERATUUR

Gitte

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

uitgelicht

bespreking - Lees het boekfragment op bladzijde 7

Met haar nieuwe roman Gitte neemt Kristien Hemmerechts nogal wat hooi op haar vork. Een surplus aan grote thema’s geeft het boek een indrukwekkend gewicht mee, maar al die thematiek leidt hier en daar de aandacht af van de hoofdhandeling. En dat terwijl die hoofdhandeling zonder al te veel opsmuk een meeslepende en ontroerende lezing biedt. Door Dennis Smits Boven alles is Gitte een roman over de onverbiddelijke greep die het verleden heeft op het heden. Alles wat de personages bezighoudt in het heden kent zijn oorsprong in de mysterieuze geschiedenis van de familie Vandenavenne – Ghyssels. De ware toedracht van de moord op boswachter Lionel Ghyssels , de opa van Gitte (verkleining van Brigitte), is nooit opgehelderd. Ondertussen proberen Gittes ouders hun gezamenlijke verleden met de prijswinnende dichter Marcel Meerseman voor hun kinderen te verbergen.

Het zijn die twee geheimen die het vehikel vormen voor de verandering in Gittes leven, een verandering die Hemmerechts in twee delen beschrijft. In het eerste deel maken we kennis met de puber Gitte. Samen met haar ouders en broertjes Onno en Woud bewoont ze een idyllisch huis aan de rand van het bos op de grens tussen België en Frankrijk. Aan haar paradijselijke jeugd komt een einde wanneer Woud getroffen wordt door een psychose. In één klap is Gitte, die een misschien meer dan platonische liefde voor haar broer voelt, de houvast in haar leven kwijt. In het tweede deel volgen we Gitte tijdens haar studie Nederlandse literatuur in Brussel, in haar zoektocht naar nieuwe houvast en de oplossing van het mysterie rond boswachter Lionel. Het paradijs zoekt ze niet langer in het ouderlijk huis, maar in het Franse café La Claire Fontaine, waar ze op het toilet seks heeft met een tot op de laatste pagina naamloos blijvende vrachtwagenchauffeur. Op de campus ontwikkelt ze een kortstondige en obsessieve relatie met de zoon van de prijswinnende dichter. Gittes zoektocht naar aandacht, liefde en de waarheid levert een meeslepende lezing op, maar de aandacht wordt af en toe van die zoektocht afgeleid door een wat uitbundige verzameling thematiek. De hoofdhandeling is gelardeerd met religieuze verwijzingen en spreuken uit de katholieke mis, een herinnering aan het spel dat Gitte met haar twee broertjes speelde in de bossen rond het ouderlijk huis. Tussendoor komen haar docenten in Brussel op de proppen met

Negen ongemakkelijke situaties Goede verhalen zijn als raven: intelligent, mooi en sociaal, maar ook duister, gemeen en hongerig. Willem Jardin zette er negen bij elkaar.

Kristien Hemmerechts | Foto: Liesbeth Kuipers

een dogmatische poëtische poëtica en discussies over Heideggers Sein und Zeit. De analytische lezer heeft een mooie klus om alle verwijzingen naar ‘grens en grenzeloosheid’ uit de roman te vissen. Hemmerechts is er desondanks in geslaagd Gitte niet te laten verdrinken in al die zware thematiek. De afwisseling met de bijna thrillerachtige passages over de zoektocht naar de ware moordenaar van de boswachter en Gittes hedonistische uitspattingen in La Claire Fontaine zijn precies goed gedoseerd. Gitte is een prima uitgebalanceerde roman barstensvol grote thema’s en menselijke verhalen.

weten, en hoe slecht of fout ze ons Ik krijg almaar datzelfde soort vragen. begrijpen. Plus het omgekeerde: Of ik vind dat er een Nederlandse en evenzeer valt het me op hoe weinig een Vlaamse literatuur bestaat? En in Vlamingen van Nederlanders afweten, hoeverre er een duidelijke zwarte streep en begrijpen doen we hen al zeker niet. door die twee werelden loopt. Niet de Het is nog maar de vraag of dat allemaal kronkelende lijn van de staatsgrens, ook zo belangrijk en noodzakelijk is. maar die van de cultuur. En onze taal We - Nederland en Vlaanderen - lezen natuurlijk: dezelfde, maar dan toch allemaal internationale bestsellers. net ietsje anders. Hoe zit dat met mij Die worden heel vaak ook geschreven en al die andere Vlaamse auteurs die door auteurs met een onderdak hebben bij een compleet verschillend Nederlandse uitgever, maar referentiekader dan het cultureel met hun wortels in onze. En toch krijgen we er de Vlaamse grond verankerd niet genoeg van. Waarom zitten? Voel ik een verschil? dan ook hengelen naar Word ik een kloof gewaar? gelijkenissen en verschillen Is er afstand, ondanks alle tussen Vlaanderen en toenaderingspogingen die van Nederland? Daar gaat het toch overheidswege gestimuleerd helemaal niet om. Fascinatie, worden? Kan ik verklaren nieuwsgierigheid en een open waarom Nederland zijn grote literaire prijzen de jongste Foto: Tom van Nuffel geest zijn de voorwaarden om een auteur - zijn werk jaren met groot enthousiasme te kunnen omhelzen. En natuurlijk, aan een Vlaamse prijsbeest uitreikt? absoluut waar: vanuit dat opzicht En hoe komt het dat Vlaamse literaire is het - nog voorafgaand aan deze prijzen dan weer naar Nederlandse vereisten - essentieel dat de schrijver schrijvers gaan? Ik weet dat niet. naambekendheid heeft. Dat u weet dat Ik heb geen antwoord op deze vragen hij of zij bestaat; dat u er vervolgens - en dat vinden interviewers en verliefd op kunt worden en dat u er, journalisten vervelend, want zonder in nog een later stadium, ook echt van antwoorden hebben ze geen artikel. Ja, kunt gaan houden. Media spelen in de ik denk zeker dat het kleine wereldje verspreiding van deze ontegensprekelijk van de ‘lokale’ literatuur zich - soms een grote rol - dat is niet nieuw. En gemakkelijkheidshalve - aangetrokken gedreven boekhandelaren - en/of andere voelt tot een ietwat vreemdere eend in lezers en hun talrijke fora - kunnen en de bijt. Exotiek wil - ook in de literatuur - de aanlokkelijkheid wel eens verhogen. zullen u de weg naar de buren wijzen. En verder. Verder valt me vooral op hoe Margot Vanderstraeten weinig Nederlanders van Vlamingen

4

Willem Jardin, Negen raven, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 8695 0

Kristien Hemmerechts, Gitte,

(€ 17,95)

Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1727 9 (€ 19,90)

column

Vlaanderen Nederland

De personages in Negen raven van Willem Jardin bevinden zich in ongemakkelijke situaties. Zo is er in het verhaal Schepper de man die in gesprek raakt met iemand die, voor zijn beroep, mensen in het park achtervolgt. Hij blijkt het park, en de knappe Marcella, die erin rondloopt, te hebben verzonnen. In een ander verhaal, God bless America, wil een arts de vooruitgang in de geneeskunde demonstreren – met hulpmiddelen uit zijn eigen keukenla. In Vrouw zoekt een man zijn oude vader op. Die verwaarloost zijn tuin en leeft achter gesloten gordijnen. Intussen is hij gebiologeerd door de vrouw die hem dagelijks zijn warme maaltijd komt brengen. Geen van de verhalen is lang, het kortste verhaal is zelfs maar vijf pagina’s.

adve rte n ti e

Gezien op televisie?

Fokking hell!, de NOS-documentaire over de Nederlandse missie in Afghanistan van Peter ter Velde, nu op dvd in het boek Kabul & Kamp Holland In de boekhandel en bij uitgeverij Conserve, Tureluur 12 in Groet, telefoon 072-509-3693, [email protected]

armen – je kon het donkere haar in haar oksels duidelijk zien – de was aan het ophangen was; een oudere

Slechts € 19,95

LITERATUUR

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

De mens is een nomade interview

steeds meer zekerheden probeerde te verwezenlijken, zocht die zoektocht naar nieuwe horizonten een andere plek.’

Het gras bij de buren lijkt altijd groener. Dat is onzin natuurlijk, maar we blijven er fel in geloven. Daarom is er een man die Peter wil zijn, en hem zelfs stalkt. In Het koekoeksei draait het om gluren, ergens bij willen horen, of ergens aan willen ontsnappen.

Die onrust heeft nu een plek in voyeurisme? ‘Het zoeken van een nieuwe plek veranderde, van een daadwerkelijke reis in ‘dingen willen bezitten’. Toen we niet meer naar nieuwe horizonten hoefden te speuren, speurden we bij elkaar naar dingen die ons eigen leven konden verbeteren. Heel plat gezegd: we willen bezitten wat de buurman heeft, en het liefst nog iets groter, mooier, duurder.’

‘Stalken is een vorm van voyeurisme. Iedereen heeft daar wel behoefte aan, de ander in de gaten houden, gluren bij de buren. Social media zijn in feite niets anders dan digitaal voyeurisme. Ook dat kan in digitaal stalken ontaarden. Voyeurisme, groepsdrang of juist het tegenovergestelde daarvan, spelen een grote rol in Het koekoeksei.’ Waarom is er voyeurisme? ‘We hebben er een constant verlangen naar een ander te zijn, te hebben wat een ander heeft, doen wat een ander doet. Dat kan een obsessie worden, iemand kan zijn identiteit volledig gaan ontlenen aan een ander. Dat zie je met idolen. Stalken is ook zo’n obsessie.’ Wat maakt dat tot een belangrijk thema van Het koekoeksei? ‘In Het koekoeksei wil de stalker dolgraag deel van de groep zijn, het gezin van Peter. Het lukt hem niet, hoewel hij ver komt. En Peter wil graag ontsnappen aan de groep, met zijn zeiltocht. Ook hem lukt het niet. Voyeurisme staat midden tussen de drang om alleen te zijn en de drang

Michiel Klein Nulent om bij een groep te horen. Een mens heeft aan allebei behoefte, het beheerst ons.’ Op wat voor manier? ‘De mens is een nomade. Duizenden

dubbelinterview

‘Gelukkig ben ik ook nog schrijver’

Het is opvallend hoeveel stand-uppers en cabaretiers literair werk op de markt brengen. Dat kan over comedy of over levenskunst gaan of het zijn romans, kinderboeken of simpelweg een neerslag van de theatertekst. Wouter Deprez en Joost Vandecasteele, twee literaire komieken, getuigen. Door Wendy Claes Wouter Deprez schreef in 2009 brieven aan zijn ongeboren zoon: Waarom je moeder en ik bijna altijd een kamerjas dragen. In oktober 2010 leverde de comedian een tweede boek af over het vaderschap: Gelukkig heeft je moeder twee oren. ‘In een theater- of comedyvoorstelling werkt de tekst enkel door hoe je hem zegt en speelt; op papier gelezen blijft er vaak veel minder van over,’ meent Deprez. ‘In een boek heeft de tekst enkel zichzelf, daardoor moet je op een heel andere manier schrijven, dat is échter schrijven. Een boek werkt ook bevrijdend, omdat ik door de afstand en de tijd die over het schrijven en herschrijven gaat andere dingen durf en niet durf dan op een podium. Ik vind het bij een boek veel minder belangrijk dat het grappig is, bijvoorbeeld.’ Identiteiten Joost Vandecasteele won de Debuutprijs

met de verhalenbundel Hoe de wereld perfect functioneert zonder mij (2009) en bracht in 2010 de roman Opnieuw en opnieuw en opnieuw uit waarmee hij genomineerd werd voor de BNG Literatuur Prijs 2010. ‘De reden voor mijn schrijven heeft te maken met een besef inzake beperktheid van een podium,’ zegt Vandecasteele. ‘Dat is niet slecht bedoeld. Het mooie aan theater is dat je kunt inzoomen op iets, dat je één of twee personages ten volle kunt onderzoeken. Of dat je een maand of twee obsessief met één idee kunt bezig zijn. Een boek gebaseerd op één idee is te weinig en dat is juist het mooie aan boeken. Namelijk de mogelijkheid om op grote schaal te denken. Ik merk hoe mijn boeken vertrekken vanuit mijn theaterverleden en mijn voorliefde voor sfeer en spanning. Ik voel mezelf groeien als maker zonder dat ik een keuze hoef te maken wat ik precies ben. De verscheidenheid aan identiteiten helpt om geen vakidioot te zijn. Het is ook een zelfverdedigingsmechanisme: als ik een slechte recensie over mijn boek lees, dan zeg ik tegen mezelf: “ja, ik ben ook niet enkel schrijver” of als ik een slecht optreden heb, dan zeg ik “gelukkig ben ik ook nog schrijver.”’

jaren lang trokken we van de ene naar de andere plek. Dat permanente zwerven, die onrust, het zoeken van nieuwe horizonten, zit nog steeds in ons systeem. Toen de mens zich op een vaste plek vestigde, en met werk en geld

We zoeken dus nog steeds? ‘Iedereen streeft min of meer hetzelfde na: geluk, liefde, gezelligheid, welstand. Maar tegelijkertijd willen we avontuur, onzekerheid en gevaar. Dingen als bungee jumpen en parachutespringen, waar een (pseudo)gevaar in schuilt, zijn niet voor niets enorm populair. We willen het lot blijven tarten, nu ons dagelijks leven vol schijnzekerheden zit. We blijven zoeken.’ Michiel Klein Nulent, Het koekoeksei, Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 8684 6 (€ 18,95)

nieuwe titels de laatste trein naar istanbul

Selva heeft Osmaanse familiewortels. Ze is verliefd op de joodse Rafael. Beide families protesteren en verstoten de twee, die naar Frankrijk gaan. Dan breekt de Tweede Wereldoorlog uit en moeten ze voorkomen dat ze in handen van de nazi’s vallen. Angst voor de razzia’s beheerst hun leven.

Ayse Kulin, De laatste trein naar Istanbul, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1607 4

dood van een leraar

Werkzoekend filosoof Freek Moerdijk belandt in een aantal curieuze banen: hij werkt korte tijd bij een cultureel radioprogramma en bij een literaire uitgeverij. Dan, op 28-jarige leeftijd, belandt hij voor een klas vol pubers. Ook dit lijkt gedoemd te mislukken. Ligt Moerdijks lat te hoog, of ligt het aan iets anders? Cyrille Offermans, Dood van een leraar,

(€ 22,90)

Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6298 7 (€ 19,90)

Delle weel

twaalf keer tucht

ISBN 978 90 583 8667 0 (€ 18,95)

Delle Weel is een personage uit een bekende tvserie. Ze is fictief, maar beïnvloedt desondanks de levens van drie vrouwen diepgaand. Een scenarioschrijfster, een actrice die de bewuste rol speelt, en een vrouw die voor de scenaristen model stond voor Weel. Wat gebeurt er met hen, nu Delle Weel op tv langzaam afglijdt?

Een verhalenbundel vol personages die op zoek zijn naar vertrouwen, een behaaglijke plek, of zelfdiscipline. Het gaat om beroemde mensen: de zus van Wolfang Amadeus Mozart, Gerard Reve, het weinig begrepen genie Robert Schumann, voetballer Piet de Vries en kunstenaar Co Westerik.

Joost Vandecasteele, Opnieuw en opnieuw

Anjet Daanje, Delle Weel, Uitgeverij Thomas

Anna Enquist, Twaalf keer tucht, Uitgeverij

Rap, ISBN 978 90 600 5831 2 (€ 19,90)

De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7512 6 (€ 15,00)

Wouter Deprez, Gelukkig heeft je moeder twee oren, Uitgeverij De Eenhoorn,

en opnieuw, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7319 1 (€ 19,95)

vrouw in een lange jas voorovergebogen achter een rollator; twee schoolmeisjes die in een tuin beneden

5

BOEKFRAGMENT

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

DAG VOOR NACHT friedricH reiKen, dag voor nacHt, Uitgeverij de Harmonie, isbn 978 90 616 9936 1 (€ 22,50)

Een FBI-agent is al twintig jaar obsessief op zoek naar een activist uit de jaren zestig. Een vrouw en haar stervende partner zwemmen in Florida met zeekoeien. Een dierenarts gaat naar een kibboets in Israël om haar leven eenvoudiger te maken, maar daar wordt zij verliefd. Al deze personages blijken met elkaar verbonden te zijn. ‘Ze zitten hier ergens,’ zei onze gids toen we langzaam de Homosassa River opvoeren. Het was laat in de middag op een zachte, zonnige winterdag. Mijn vriend David, zijn zoon Jordan en ik droegen een duikpak dat we samen met snorkelapparatuur hadden gehuurd. Ze hadden ons verzekerd dat er al de hele dag een groepje van vijf overwinterende lamantijnen in de u-bocht van de rivier rondgraasden. ‘Daar!’ riep Jordan en hij wees. Aan de overkant waren twee zeerobachtige koppen uit de rivier opgedoken. ‘Daar heb je ze,’ zei de gids. Hij zette de motor uit en wierp een klein stalen anker in het grijsblauwe water. We waren in Tampa voor een van Davids congressen. We hadden over de

Homosassa River gehoord, een uur rijden naar het noorden en een van de weinige plekken op aarde waar je met wilde lamantijnen kon zwemmen. Ik had gemengde gevoelens over de onderneming, maar we hadden Jordan bij ons, die dertien was en zich buitengewoon landerig en bedrukt door de drie dagen van het congres had geslagen. Omdat de directe aanleiding van Jordans chagrijnigheid niet aanwijsbaar was, weet ik die maar aan de zwaarwegender kwestie die ons zo onontkoombaar boven het hoofd hing. Een halfjaar eerder was er leukemie bij David geconstateerd. De laatste tijd was er sprake van een remissie, maar de

symptomen zouden waarschijnlijk niet langer dan een jaar wegblijven. Jordan was nog niet op de hoogte gebracht van die prognose, maar uit zijn vaders kale hoofd en uitgemergelde lijf bleek duidelijk genoeg dat er iets ontzettend was veranderd. Deze driedaagse reis was ook de eerste keer dat Jordan of ik met David mee waren gegaan naar een congres. Misschien was het geen geldverspilling geweest, ook al hadden Jordan en ik het grootste deel van de tijd backgammon gespeeld op onze motelkamer terwijl David over zijn voordracht zat te tobben. In onze huurauto waren we naar het dorp Homosassa gereden, meteen nadat David eindelijk zijn lezing had gehou-

den over de laatste tendensen in de populatiefluctuaties van de langstekelige zwarte zee-egel. Tijdens de rit gaf ik David mijn indrukken van zijn lezing terwijl Jordan ons beiden buitensloot met zijn Sony walkman. Hij was tenslotte dertien. Op een of andere manier had hij het gered. Zijn moeder was gestorven toen hij zes was, maar hij was er min of meer ongedeerd doorheen gekomen. Ik schreef dat toe aan Davids lieve, zorgzame karakter en gaf ook schoorvoetend een compliment aan de twee ontluikende postdoctorale studentes mariene biologie van in de twintig die hij meer dan had begeleid bij hun proefschrift. Dat was in de jaren tussen de dood van zijn vrouw Deborah en onze eerste ontmoeting, die plaatsvond toen hij Jordan met een amandelontsteking naar mijn praktijk bracht. Het duurde drie jaar voor we aan trouwen begonnen te denken, maar toen kwam zijn leukemiediagnose en begonnen we te denken over mijn plan om Jordan te adopteren als David zou overlijden.

MIJN LEVEN OP BIRD CLOUD RANCH annie proUlx, mijn leven op bird cloUd rancH, Uitgeverij de geUs, isbn 978 90 445 1818 4 (€19,90)

Een kijkje in het leven van Annie Proulx, dat ze anders zo goed afschermt. Wie waren wij? Wie waren onze familieleden? We wisten er zo weinig van. De Amerikaanse ervaring – de focus op individueel succes, het verwerven van goederen en geld om te bewijzen dat je in sociaal opzicht meetelt – is gebouwd op dit besef van verlies, deze vervreemding van de warmte van de huiselijke cultuur, het kappen van genetische banden. Door afscheiding van de eigen groep ontstaat een innerlijke eenzaamheid die groeit naarmate je ouder wordt. Bij veel mensen, vooral bij immigranten, bestaat een vurige behoefte om de puzzel compleet te maken, de ontbrekende stukjes te vinden. En wat had het met ons gedaan, dat we opgroeiden als buitenstaanders, dat we geen eigen plek hadden – toen ik vijftien was, waren we al meer dan twintig keer verhuisd – dat we geen deel uitmaakten van een groep, behalve de bleekogige yankeeclan van mijn moeder, die ons fijntjes het gevoel had gegeven dat we anders waren, op de een of andere manier besmet. nu betreurden we het dat we niet hadden

6

gepraat met de man met wie we onze naam deelden. Ook als volwassene ben ik talloze keren verhuisd. De reden van dit zwerfgedrag ligt deels in het feit dat Amerikanen mobiele mensen zijn, maar ik kom ook voort uit een Frans-Amerikaanse cultuur van mensen zonder wortels, zonder nationale identiteit, die eigenlijk nergens in de Verenigde Staten echt thuishoren. De groepen die zich het meest hebben aangepast, zijn, denk ik, de Fransen in Maine, die zich een eigen plek hebben verworven, en de Fransen van de Canadese eilanden langs de Atlantische kust, die nadat ze in 1755 uit Acadia waren verbannen, naar Frankrijk gingen, waar ze evenmin welkom waren,

en daarna naar Louisiana, waar ze ‘Cajuns’ werden, een verbastering van het woord ‘Acadians’. Alle plaatsen en huizen waarin we wonen, hebben een geschiedenis, al kennen we die maar zelden. We betrekken huizen en appartementen die door anderen zijn gebouwd en we hebben zelden een idee van wat daar is voorgevallen; of de kersen- en perenboomgaard door de eerste eigenaar is aangelegd; waar die bizarre trap met treden van verschillende hoogten vandaan komt; of dat grote brok leisteen in de achtertuin een wolvensteen was; of de indianen deze plek al kenden en wat ze er deden. Dat waren de dingen die ik me afvroeg toen mijn familie keer op keer verhuis-

de, eerst binnen new England, binnen Vermont, waar ons hart lag, vervolgens naar north Carolina, daarna weer naar Maine, zonder dat we er ooit deel van uitmaakten. Jack Kerouac sloeg de spijker op zijn kop toen hij schreef over ‘die afgrijselijke eenzaamheid van alle Frans-Canadezen in Amerika …’ Er was een jaar in mijn leven dat ik in Montreal woonde en een aantal jaren waarin ik er vanuit Vermont heen reisde om naar school te gaan, een tijd waarin ik een beetje joual oppikte, vertrouwd raakte met het vlakke rivierlandschap en met de gezichtsvormen. Jaren later ging ik een weekend naar een bijeenkomst van Frans-Amerikaanse schrijvers op een eiland in Maine. Toen ik naar binnen liep, ervoer ik een heftige schok van herkenning. Dit waren geen Angelsaksen, dit waren mensen met vertrouwde gelaatstrekken, met lange vingers en een slank postuur, met donker haar, donkere ogen en een bepaalde manier van bewegen en gesticuleren.

AAn DE SPOORBAAn AAn HET BADMInTOnnEn WAREn. DE TREIn VERBRAK DOOR ZIJn SnELHEID DE OORZAKELIJKHEID DIE

LITERATUUR

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

interview

‘Mijn lezers zijn zoals ik’ zie ze voor me.’

Wie zijn je lezers? ‘Mijn lezers zijn geen azijnpissers die overal zes keer over moeten nadenken. Ze genieten van leuke dingen en zijn niet wars van enige cosmetica. Ze zijn zoals ik. Zoals Stijn een volledig uit de hand gelopen versie is van mijzelf. Ik projecteer dingen op hem, die ik zelf niet wil of durf te doen.’

kluun ‘Haantjes is een verhaal over creatieve arrogantie, mannelijke overmoed en succesvolle vrouwen. Het boek speelt drie tot vier maanden voor de flashback waarmee Komt een vrouw bij de dokter begint. Het moment dus, in november 1998, dat Carmen iets onschuldigs in haar borst zou hebben.’ Haantjes is het voorspel tot Komt een vrouw bij de dokter?

personages helpt me het verhaal er in volle vaart door heen te jassen. Haantjes bevat meer spot en zelfspot. Het is dan ook puur ter vermaak geschreven.’ Schrijf je ter vermaak van jezelf of van je lezers? ‘Wat ik schrijf, moet raken aan mijn leven. Het moet me boeien. Arthur Japin kan schrijven over een Russische balletdanser of een Afrikaanse koning. Dat kan ik niet. En ik acht de kans

‘Mijn lezers zijn geen azijnpissers die overal zes keer over moeten nadenken. Ze genieten van leuke dingen.’ ‘nee. Stijn, Frenk, Carmen en andere hoofdpersonen komen weliswaar in beide boeken voor, maar de romans staan op zichzelf. De bekendheid van de

Zoals het leiden van een hedonistisch leven? ‘Hedonisme is voor mij nu eerder een lifestyle, geen doel op zich. Het heeft te maken met de ziekte en de dood van mijn vrouw, en met de kinderen die ik heb gekregen.’ Kluun is een ouder en ook wijzer man? ‘Door kinderen leer je veel over jezelf, over liefde en leven. Dat vormt me meer dan het proces van ouderdom of wijsheid. Ik ben weggeslingerd uit het centrum van het universum. Maar ik heb ook het enorme plezier dat ik aan ze beleef. Het is een voortdurend zoeken naar de juiste balans tussen gezond egocentrisme, en het zijn van een goede partner en ouder.’

klein dat ik ooit zal schrijven over de zwartekousenkerk. Maar zodra ik schrijf, schrijf ik voor mijn lezers. Dat is niet om ze te pleasen: ik heb ze in gedachten en

vertaling

Emekiro - Verhalen uit Baskenland

Voor het eerst is literair werk direct uit het Baskisch naar het Nederlands vertaald. Katixa Agirre, Uxue Alberdi, Kristina Goikoetxea, Karmele Jaio, Jasone Osoro en Eider Rodriguez: zes succesvolle Baskische schrijfsters in één bundel. ‘De verhalen in Emekiro zijn rechtstreeks uit het Baskisch naar het nederlands vertaald. En dat is uniek,’ aldus Henrike Olasolo, die, samen met Peter Smaardijk, de nederlandse versie verzorgde. ‘De Baskische literatuur kent weliswaar vertalingen naar het Spaans en bereikt zo ook de nederlandse lezer, maar wat je dan krijgt is altijd een vertaling van een vertaling. Met zelfcensuur. Zo wordt met het oog op politieke kwesties geweld gemeden. En namen van dorpen en steden zijn verspaanst, wat het oorspronkelijk karakter van de verhalen niet ten goede komt. De verhalen van deze zes schrijfsters zijn vooral eerlijk. Ze schrijven over zorgen en verlangens, en over absurdistische maar heel echte situaties. Ironisch en alledaags.’ emeKiro, verHalen van jonge scHrijfsters Uit basKenland, Uitgeverij zirimiri press, isbn 978 94 900

KlUUn, Haantjes,

4202 8 (€ 16,50)

Uitgeverij podiUm, isbn 978 90 5759 4441 9 (€ 17,50)

BOEKFRAGMENT

GITTE Kristien HemmerecHts, gitte, Uitgeverij de geUs, isbn 978 90 445 1727 9 (€ 19,90)

Sensuele roman over de mythe van de onschuld Later liep ik de tuin in. Ik keek naar haar rozen; ik zag dat papa’s tomaten tevreden bloosden; ik trok de deur van het tuinhuisje open, dat binnenkort zou worden geïsoleerd. Ik strekte me uit op de grens tussen onze tuin en het bos en drukte mijn oor tegen de grond. Het bleef doodstil. Hoe ik ook mijn oren spitste, ik hoorde niets. Ik draaide me op mijn rug en keek naar de wolkenloze lucht. Hij houdt van mij, dacht ik. Hij houdt echt van mij. ‘Je vader en ik hebben besloten dat het een vergissing was om hier te komen wonen. De intentie was goed, maar het resultaat desastreus. We hebben het gedaan om goed te doen, maar we kunnen de feiten niet langer negeren.’ Woud was nog altijd niet opgestaan. We probeerden te lunchen. Het was deprimerend hoe dikwijls mensen moesten eten. Papa had een quiche uit het diepvriesvak gehaald en opgewarmd. Het binnenste was niet helemaal ontdooid. ‘Wat er vannacht gebeurd is, heeft mijn

ogen geopend. Kinderen mogen niet in afzondering opgroeien. Het was een egoïstische beslissing.’ Mama stond alweer in de deur. ‘Wij groeien toch niet op in afzondering?’ ‘Mijn besluit staat vast, Gitte.’ ‘Wat bedoel je?’ vroeg ik, terwijl ik een bevroren stukje quiche op mijn bord spuwde. ‘Ik bedoel dat we het huis zullen verkopen en in de stad gaan wonen. Oswald moet tot rust komen.’ ‘In de stad?’ ‘Een kleine stad. Een plek waar hij in aanraking komt met mensen. Waar normale omgangsvormen heersen.’ ‘Hij zal je vermoorden.’ Ik duwde mijn

bord weg. ‘Als je dit huis verkoopt, vermoordt hij je.’ Mama werd lijkbleek. Ze leek te wankelen en greep naar een stoel, maar bijna meteen herstelde ze zich. Toen keek ze me recht in de ogen. Er stonden tranen in de hare. ‘En jij?’ vroeg ze. ‘Vermoord jij mij ook? Word ik twee keer vermoord? Eerst door mijn zoon en daarna door mijn dochter?’ ‘Emilia’, smeekte papa. Ik strekte mijn ene arm uit naar de kamer waar Woud rustte, en de andere naar haar. Vervolgens wees ik naar papa en naar Onno, die alweer zat te huilen. ‘Als ik jullie dood, dood ik mezelf.’ ‘En als je moet kiezen, Brigitte?’ Ze sprak

de naam spottend uit. ‘Doe geen domme dingen, mama. Wij horen hier. In dit bos. Op deze heuvel.’ ‘Het was een vergissing.’ ‘Het was geen vergissing. Iedereen heeft precies gedaan wat hij of zij moest doen. Alles is gelopen zoals het moest lopen.’ ‘Jij weet niet waarover je spreekt.’ Ze klonk kil en afstandelijk. ‘Het was een zonnesteek, mama. niet meer of minder dan een banale zonnesteek.’ Woorden in de wind. Roepen in de woestijn. Ik had hem nooit in de steek mogen laten. Halfweg de middag stapte Woud gedwee in mama’s auto en liet zich door haar naar het ziekenhuis brengen. Papa, lieve papa, legde het geduldig uit. Het zou kunnen, zei hij, dat Woud psychotisch was. Of een psychose had gehad. Als dat zo was, had hij hulp nodig. Mama en hij moesten hun verantwoordelijkheid nemen. Een psychose kon onherstelbare schade aan zijn hersenen toebrengen.

DInGEn In Hun OPEEnVOLGInG MET ELKAAR VERBOnD. VAn HET EEn KWAM nu EEnS nIET HET AnDER En DAT GAF MIJ EEn

7

SPANNING

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

?

Huurmoordenaar ontHUlling

Schoon schip Gert Jan de Vries heeft de presentatie van zijn vierde boek aangegrepen om schoon schip te maken. Hij voelde zich al langer een ‘gevangene van mijn eigen verhaal’ en zocht naar mogelijkheden voor een ‘coming out’. De auteur wilde zich niet langer verschuilen maar zelf kunnen vertellen waarom hij de boeken schrijft en waarom hij het vrouwelijke perspectief heeft gekozen voor de serie. Dat de boeken in de wereld van de rechtbank spelen, is volgens hem logisch. Juist in die wereld wordt onderhandeld over ‘goed en kwaad’ en die onderhandelingen maken thrillers interessant, vindt hij. En het moest een vrouw worden, want ‘vermoeide oude mannen met een hoedje’ zijn volgens hem al genoeg in boeken beschreven. Met zijn bekentenis neemt De Vries een groot risico geeft hij zelf toe. Zijn lezers zijn waarschijnlijk vooral vrouwen en het is de vraag wat die er van vinden dat ze al die jaren bij de neus zijn genomen. ‘Ik hoop maar dat ze mijn boeken goed genoeg vinden om ze desondanks te blijven lezen.’ tess franKe, masKerade, Uitgeverij antHos,

Gert Jan de Vries: de ware ‘Tess Franke’

isbn 978 90 414 1538 7 (€ 19,95)

tess Franke | Foto: Patricia Börger Tess Franke heeft met het vierde deel over advocate Femke Wolzak een puike prestatie geleverd. Vlot geschreven, snelle acties en voldoende verrassingen om het plot interessant te houden. Het kijkje achter de schermen van het Openbaar Ministerie is verder zeer interessant en tegelijkertijd behoorlijk ontluisterend. Maar: wie is Tess Franke? Door Gijs Korevaar Tess Franke heeft er vanaf het begin geen geheim van gemaakt zich van een pseudoniem te bedienen. Volgens de uitgever zou het gaan om een advocate die het in Amsterdam te gevaarlijk vond en daarom naar Amerika zou zijn

gevlucht. Dat verhaal klinkt leuk, maar het blijkt van geen kant te kloppen. Achter Franke blijkt Gert Jan de Vries schuil te gaan, literatuurwetenschapper en voormalig recensent spannende boeken van de NRC. De schrijfster blijkt geen vrouw maar een man. Het doet aan de kwaliteit van Maskerade niets af. Sterker nog, het pleit voor de schrijver dat hij zo goed vanuit het perspectief van een vrouwelijke hoofdpersoon kan schrijven, dat schijnbaar niemand enig argwaan heeft gekoesterd. De Vries is dan ook niet van plan op te houden met de serie rond advocate Femke Wolzak. En dat is maar goed ook.

redactie

Gijs Korevaar

8

masKerade De Amsterdamse advocate Femke Wolzak duikt onder bij haar vriend op de vlucht voor een beruchte huurmoordenaar die haar op de hielen zit. Maar ook in Purmerend is zij niet veilig. Die vriend wordt het slachtoffer als de huurmoordenaar haar weer weet te vinden. Zelfs als die crimineel achter de tralies zit is Femke nog niet veilig. Want op het Openbaar Ministerie lopen de belangen uiteen. Om een nog grotere crimineel te pakken, zou de moordenaar wel eens vrij spel kunnen krijgen.

UitgelicHt

Schuldgevoel

Helen Fitzgerald | Foto: merlijn doomernik

In de week voor haar huwelijk besluit Catriona nog een keer haar vier exen op te zoeken om afscheid te nemen. In een roekeloze bui besluit ze met hen nog een laatste maal het bed te delen. Na die wilde nachten komt de politie langs: de drie die zij al heeft gezien zijn gruwelijk vermoord en zij is de hoofdverdachte. Dit gegeven staat centraal in het nieuwe boek van Helen Fitzgerald, die met deze vreemde hoofdpersoon opnieuw een prachtige thriller heeft gemaakt. De van oorsprong Australische schrijfster – tegenwoordig woont en werkt zij in Glasgow – maakt er een sport van om kronkelige plots te verbinden met merkwaardige hoofdpersonen. Catriona blijkt manisch depressief en maar al te snel geneigd om van alles dat mis gaat zichzelf de schuld te geven. Aanvankelijk is zij er volkomen van overtuigd dat zij inderdaad de moordenaar van haar exen is. Pas later begint zij te twijfelen. Maar wie heeft het dan gedaan? Ex is een goed geschreven thriller vol verrassingen. Hoe kronkelig het plot ook mag zijn, het blijft goed te volgen en het is bovendien geheel geloofwaardig. Fitzgerald weet de stemmingswisselingen van iemand met manisch depressieve neigingen goed te treffen waardoor Catriona echt voor de lezer gaat leven. Ex is een bijzonder boek. Een ware aanrader.

adve rte n ti e

Gijs Korevaar (1952) is de nieuwe Redacteur Spanning van de Boekenkrant. Gijs was sinds 1980 parlementair verslaggever en chef parlementaire redactie voor onder andere de Haagsche Courant, de Delftsche Courant en het Algemeen Dagblad. ‘Vanaf mijn jeugd heb ik een voorliefde gehad voor het lezen van thrillers. Vanaf 2002 ben ik begonnen met het recenseren van spannende boeken. Ik concentreerde mij voornamelijk op de nederlandse en Vlaamse schrijvers. naast het recenseren verzorgde ik ook de auteursinterviews. Vanaf nu verschijnen mijn recensies en interviews in de Boekenkrant.’

PRETTIG OnTSPAnnEn GEVOEL. EEn SOORT VAKAnTIE VAn HET KIJKEn. DE RIJEn BOMEn, ACHTER ELKAAR In HET SALLAnDSE

Helen fitzgerald, ex, Uitgeverij antHos, isbn 978 90 414 1625 4 (€ 18,95)

THEMA DEBUTEN

Literaire beloften

Franca treur | Foto: Bob Bronshoff Het jaar 2010 biedt ten minste zes veelbelovende debutanten. Bekend werden met name Peter Buwalda en Franca Treur. Ook bijzonder is het werk van Jeroen Berkhout, Thijs de Boer, Daan Heerma van Voss, en Detlev van Heest. Hun debuten vormen een mooie literaire belofte. Door Roel Weerheijm Hét debuut van het afgelopen najaar was Bonita Avenue van Peter Buwalda. 543 pagina’s met prachtige, bijna poëtische zinnen, een bundel tragikomische verhaallijnen over een bijeengeraapt gezin. Verhaallijnen die allemaal rustig maar onontkoombaar richting een zinderende climax werken. Buwalda speelt in op een recente ramp (de

vuurwerkramp in Enschede) en een bestaande universiteit (de Tu Twente), maar in zijn verzonnen verhaal krijgen die een eigen, onafhankelijke identiteit. Het knapste is misschien wel dat Buwalda een literair én spannend boek heeft geschreven zonder aan de conventies van de literatuur te voldoen. Buwalda staat met dit debuut op de longlist van de Libris Literatuurprijs – niet eens een debutantenprijs –, en dat is meer dan terecht. Opvallend Eerder in 2010 vielen Franca Treur met Dorsvloer vol confetti, en Jeroen Berkhout met Canon & Fuga op. Ook het debuut van Thijs de Boer, de verhalenbundel Vogels die vlees eten, onderscheidde zich. Zijn verhalen zijn bevolkt door mensen zonder illusies, in een wereld zonder geluk. Zijn personages kunnen de zwaarte van het leven bijna niet aan. Het

Peter Buwalda | Foto: keke keukelaar lijken ingrediënten voor een clichématig vertelling, maar de schrijfstijl van De Boer houdt het ruimschoots overeind. Zijn taalgebruik is bijna het omgekeerde van Peter Buwalda: met korte, droge zinnetjes schept De Boer een afstand tot de leefwereld die hij beschrijft. Traditioneel? Een meer traditioneel uitgangspunt heeft het debuut Een zondagsman van Daan Heerma van Voss. De man uit zijn roman zit naast zijn comateuze echtgenote en ziet zijn carrière eindigen. nooit hoefde hij zich levensvragen te stellen, maar nu stormen die op hem af. Hij blijkt maar weinig van zijn echtgenote te weten en duikt haar verleden in – en de sportschool. Maar hij moet er ook in zien te slagen om een goede band met zijn stiefdochter op te bouwen. Detlev van Heest wilde een dermate uitgebreid verhaal vertellen, dat hij in

twee etappes is gedebuteerd. De verzopen katten en de Hollander (april) en Pleun (oktober) zijn een tweeluik over Van Heests jaren in respectievelijk Japan en nieuw-Zeeland. Met een stijl die aan J.J. Voskuil doet denken, neemt Van Heest de lezer mee op sleeptouw, door exotische oorden maar met een oer-Hollandse schrijfstijl. Ook Van Heest vinden we terug op de longlist van de Libris Literatuurprijs. Jonge schrijversgarde Franca Treur, Thijs de Boer en Daan Heerma van Voss horen bij de jonge schrijversgarde; Peter Buwalda, Jeroen Berkhout en Detlev van Heest zijn van iets rijpere leeftijd. Tezamen vormen ze een belofte voor de literaire toekomst. u leest nog van ze!

peter bUwalda,

franca treUr,

jeroen berKHoUt,

tHijs de boer, vogels

daan Heerma

detlev van Heest, de

detlev van Heest,

bonita avenUe,

dorsvloer vol

canon & fUga,

die vlees eten,

van voss, een

verzopen Katten en de

pleUn, Uitgeverij

Uitgeverij de

confetti, Uitgeverij

Uitgeverij de

Uitgeverij nieUw

zondagsman,

Hollander, Uitgeverij

van oorscHot, isbn

bezige bij, isbn 978

prometHeUs, isbn 978

arbeiderspers, isbn

amsterdam, isbn 978

Uitgeverij atlas, isbn

van oorscHot, isbn

978 90 282 4143 5

90 234 5729 9 (€ 19,90)

90 446 1023 9 (€ 17,95)

978 90 295 7126 5 (€ 25,00)

90 468 0714 9 (€ 16,50)

978 90 450 9745 9 (€ 18,50)

978 90 282 4142 8 (€ 25,00)

(€ 25,00)

9

THEMA DEBUTEN

Een handjevol literaire debuten de derde jongen

de vernietiging van prosper morèl

een zondagsman

Om met een schone lei te beginnen, moet die lei eerst grondig worden gewist. Dat vraagt om krasse maatregelen, ontdekt Franz Müll. Müll is een exrevolutionair, exschrijver, ex-spion, ex-vader en in de eerste plaats een overlevingskunstenaar. Kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt hij bevrijd uit het concentratiekamp Bozen in noord-Italië. Hij krijgt een tweede kans om iets van zijn leven te maken in een dorpje aan de kust, bij een vrouw die zo haar eigen plannen met hem heeft.

Bij de bouw van IJ-Morgana aan het Amsterdamse Oosterdok ondervindt de architect Remco Haak ernstige problemen. Hij ziet zich genoodzaakt de hulp van zijn oude hartsvriend Prosper Morèl in te roepen. Morèl is opgezadeld met een doos vol dagboeken van een onlangs overleden jeugdvriendin. De teksten doen in Morèl een oude passie herleven, maar zorgen er ook voor dat zijn zorgvuldig opgebouwde leventje in razend tempo ineenstort.

Sinds zijn vrouw in coma ligt en zijn carrière nagenoeg ten einde is, wordt Oscar van Bohemen, ooit net als zijn vader een gevierd psychiater, geconfronteerd met vragen waar hij nooit eerder over na heeft hoeven denken. En dat alles in een wereld die zich steeds minder van hem lijkt aan te trekken. En juist wanneer hij in het ziekenhuis op het punt staat definitief afscheid te nemen van zijn vrouw, moet Oscar nog één keer heden en verleden met elkaar zien te verbinden.

arjen mUlder, de derde jongen, Uitgeverij de

prosper morèl, Uitgeverij qUerido, isbn 978

Uitgeverij atlas, isbn 978 90 450 9745 9 (€ 18,50)

arbeiderspers, isbn 978 89 295 7304 7 (€ 19,95)

90 214 3844 3 (€19,95)

jamal oUariacHi , de vernietiging van

in naam van mijn vader

In naam van mijn vader, verschenen in september 2010, is niet direct een vrolijk debuut. De hoofdpersoon Maria is manischdepressief. Ze verruilt de Achterhoek voor Amsterdam, waar ze zwanger wordt. Zo volgt ze min of meer in de voetsporen van Aefke ten Hagen, de schrijfster. In naam van mijn vader is fictie. Maar waar lopen boek en leven in elkaar over?

aefKe ten Hagen, in naam van mijn vader, Uitgeverij mistral, isbn 978 90 499 5154 2 (€ 17,95)

daan Heerma van voss, een zondagsman,

“Het ging om de foto die ongeveer een jaar eerder op groot formaat was afgedrukt in het blad van Tubantia university, de kleine campusuniversiteit in de bossen tussen Hengelo en Enschede waarvan Sigerius rector magnificus was. Hij stond erop aan de oever van het Amsterdam-Rijnkanaal, zonder kleren op een stropdas na, wijdbeens met zijn blote voeten in modderig, platgetreden gras, met onder zijn voorzichtig bollende vijftigersbuik duidelijk zichtbaar zijn geslachtsdelen.” uit: Peter Buwalda, Bonita Avenue

BOEKFRAGMENT

ALS IK DAT HAD GEWETEN amanda maxwell, als iK dat Had geweten, Uitgeverij de Harmonie, isbn 978 90 616 9958 3 (€ 16,90)

In de verhalenbundel Als ik dat had geweten zet Amanda Maxwell op komisch-aarzelende toon ongemakkelijke en absurde situaties neer. Het onhandig balanceren van haar personages tussen jeugd en volwassenheid weet zij precies te treffen. Het gouden uur Lide speelt geen gitaar meer. Wat jammer is omdat hij echt keigoed speelt. Hij kent alle Beatles-hits en ook wat van dat Spaanse priegelvingerwerk. Maar hij wil niet meer spelen, want hij kan niet meer spelen zoals vroeger en daar baalt hij van. Vroeger was hij geweldig, een muzikaal genie, godverdomme. Maar toen kreeg hij een beroerte en nu gaan zijn hersenen niet meer gelijk op met zijn vingers. ‘Kloteslakken.’ Dat hoorde ik hem een keer tegen zijn eigen vingers zeggen. Geloof me, het is hartverscheurend, ik zou hem mijn eigen vingers moeten geven. Ik wou verdomme dat ik het kon. We waren vijftien toen hij die beroerte kreeg. Daar schaamt hij zich voor, dat

10

hij als tiener iets kreeg wat normaal gesproken oude mensen krijgen. In die tijd wist niemand van ons dat beroertes ook kunnen toeslaan voordat je grijs bent, maar daar kwamen we snel genoeg achter. Het joeg me de stuipen op het lijf. Het zette me aan het denken over al die jaren die voor ons lagen. Het gebeurde midden in de winter en we waren aan de kust. Het valt me zwaar om er nu over na te denken, want in heel veel opzichten had het een van de beste dagen ooit kunnen zijn, en ik herinner me de mooie momenten nog glashelder, maar ik kan er niet van genieten. Vanuit het zuiden waren er grote gol-

ven komen opzetten: bergen grijs water die braken op de zandbank bij Rendel’s Road. We hadden in geen maanden zulke goede golven gehad. De zandbank was ook perfect, met aan weerszijden een stroomversnelling zodat je nauwelijks hoefde te peddelen om in open zee te komen. We konden ons geluk niet op. Vooral ik kon mijn geluk niet op, want ik mocht van Vaughn mee in zijn auto. Ik was toen nog Daveys kleine zusje. Ik was maar een paar jaar jonger dan Vaughn en Davey, en bijna even oud als Lide, maar die gasten vonden het maar niks om mij op sleeptouw te nemen. Meestal wachtte ik gewoon tot pa uit zijn werk kwam

en ik met hem mee kon om te surfen, maar die dag had Vaughn gezegd: ‘nou, oké, vooruit dan maar.’ Toen we bij het strand kwamen, huilde de wind. Je zag het zand van de duinen naar de zee stuiven. In een mum van tijd hadden Davey en Vaughn hun surfplanken van het dak gehaald en lagen ze in het water. Maar ik niet: het duurde altijd even voordat ik me in mijn wetsuit had gewurmd, want het was een jongensmodel dat te strak onder mijn oksels zat en mijn twee tieten tegen elkaar drukte zodat het er maar één leek. Lide stond met mijn plank op me te wachten en keek half-en-half toe terwijl ik me tot op mijn onderbroek uitkleedde. Ik denk dat Davey hem een klap had verkocht als hij had geweten dat hij zo had staan toekijken, en dan had ik het verder wel kunnen vergeten met de uitnodigingen om mee te gaan surfen met de jongens. Maar het wond me op een bepaalde manier wel op. Ik ging ervan tintelen op plekken die ik liever niet wil noemen en waar ik het liever niet over wil hebben.

THEMA DEBUTEN eigen werk

‘De drang om een roman te schrijven’

‘De drang om een roman te schrijven, werd steeds groter. Net als bij die 1,1 miljoen andere mensen in Nederland. Maar een boek schrijven, dat had ik nog nooit gedaan. Het risico fouten te maken durfde ik niet aan en ik had geen idee hoe ik de research zou moeten aanpakken. Daarom zocht ik de wereld waarin het boek speelt dicht bij mezelf. Ik koos bestaande locaties als decor, maar maakte er fictieve plaatsen van. Concreet: ik golf fanatiek, dus het boek speelt in die wereld. De stem, de schrijfstijl, hield ik dicht bij mijn eigen spreektaal. Dialogen droeg ik hardop voor. Ik had twee doelen. Ten eerste: het verhaal moest over een geniepig vriendinnenclubje gaan. De hoofdpersoon, Christianne, zit in zo’n clubje, waar ze zich niet thuis voelt. Vanwege die oppervlakkige gesprekken die haar “vriendinnen” voeren. Hoe

Ten tweede: het verhaal moest de lezer op het verkeerde been zetten. Pas zes pagina’s voor het einde komt de aap uit de mouw. Christianne overlijdt, dat vertel ik je meteen. Maar hoe? Het boek zit vol met subtiele hints die naar de werkelijke reden van haar dood verwijzen, maar de lezer blijft heel lang in het “verkeerde” scenario. Ook om die reden heeft het boek de naam Ander spoor gekregen. Het boek is opgedragen aan Ida, een vriendin die zelfmoord pleegde door voor de trein te gaan liggen. Haar verhaal vormde de basis voor het boek, maar het is er niet letterlijk in terecht gekomen. Dat werd te persoonlijk, het kwam te dichtbij. Ik zou niet meer tegen kritiek kunnen. Als muze was Ida er echter. Ik hoop dat het gezegde “wie schrijft, die blijft” waar is, want dan blijft Ida voortleven.’

Ingrid D. Roefs : vaak zitten mensen niet vast in dat soort beklemmende en vervelende vriendschappen? Ik houd er zelf totaal niet van, en wilde zo’n irritant clubje daarom graag als uitgangspunt nemen.

diverse debuten

‘Wilt u dan dat ik voor u in commercials ga spelen? Als cowboy of zo, om kauwgum te promoten? Daar ben ik niet stoer genoeg voor. Of als huisman die pannenkoekenmix aanprijst?’ ‘Nee, vriend, dat hoeft allemaal niet,’ zei Marcus meewarig. ‘Dat is allemaal lijmen en nog eens lijmen, en dat doe ik niet meer.’ ‘Wat doet u dan?’ ‘Breken en kapotscheuren.’

Spiegelpaleis is spannend, geestig en heeft diepgang. Een zeldzame combinatie. Advies: beter alleen in het weekend lezen. Tjark Kruiger studeerde Slavische Talen en Algemene Taalwetenschap. Hij was universitair docent Taalbeheersing, met argumentatietheorie als specialiteit. Daarna werkte hij als tekstschrijver en tolkvertaler Russisch. Nu schrijft hij romans. Spiegelpaleis is zijn eerste.

Ander spoor, Uitgeverij Free Musketeers, ISBN 978 90 484 1473 4 (€ 18,95)

Schrijf je graag? Twijfel niet langer en test je talent door mee te doen met de grootste schrijfwedstrijd voor jongeren van het Nederlands taalgebied. Inzendingen zijn welkom tot en met 14 februari 2011 via Writenow.nu. Write Now! wordt met vijftien voorronden in Nederland en drie in Vlaanderen gezien als een belangrijke plaats om jong schrijftalent te scouten. De wedstrijd wordt nauwlettend in de gaten gehouden door gerenommeerde uitgeefhuizen en bewees zichzelf in voorgaande jaren als kweekvijver van jong talent met successen als Maartje Wortel, Raoul de Jong en Deborah Klaassen. Meedoen? Om deel te nemen aan Write Now! hoef je maar aan een paar voorwaarden te voldoen. Je bent tussen de 15 en 24 jaar oud, je tekst is geschreven in de Nederlandse taal en bevat maximaal 2.000 woorden. Elk genre is toegestaan: van proza tot poëzie, en van theaterscène tot songtekst.

Tjark Kruiger

S P I E G E L PA L E I S

Leopold gaat voor het N.I.M. werken. Hij komt terecht in een wereld van vervormde spiegelbeelden, waar niets is wat het lijkt. Het wordt nog erger wanneer hij een verhouding met twee roodharige schoonheden krijgt en zijn band met Marcus Bender sterker en dieper wordt.

Tjark Kruiger

Leopold Casimir is een loser uit een bekakt milieu en freelance toneelspeler. Onverwachts krijgt hij een hoofdrol: de oplichter Tsjitsjikov uit Dode Zielen van Gogol. Op de receptie na de première maakt hij kennis met Marcus Bender, directeur van Neptunus Image Management, het N.I.M. Dit bureau manipuleert imago’s, van producten, personen, instellingen, bedrijven en politieke partijen. Marcus vraagt Leopold of hij in het echte leven ook talent heeft voor oplichterij en wil bijklussen voor het N.I.M.

Ingrid. D. Roefs,

write now!

‘Spiegelpaleis is een gedurfde ideeënroman, maar vooral een ontroerende kroniek van een vriendschap.’

Anna Enquist

Debuutprijzen 2010 prod.cover-Spiegelpaleis.indd 1

Anton Wachterprijs: Maartje Wortel Dit is jouw huis De oudste, nog bestaande prijs voor het beste literaire debuut ging naar de verhalenbundel van Maartje Wortel. Ze schrijft met een gevoel voor absurde scènes en schurende momenten. Onophoudelijk is het onrustig in de wereld waarin haar personages lopen – en die zijn zelf trouwens ook niet altijd fris. Wortel won de schrijfwedstrijd ‘Write Now!’ en publiceerde in literaire tijdschriften als De Brakke Hond en Passionate Magazine. www.antonwachterprijs.nl

Academica Debutantenprijs: Ellen Heijmerikx Blinde wereld Bekende namen, zoals Paul Baeten Gronda en Stine Jensen, waren voor deze prijs genomineerd, maar onverwacht won Ellen Heijmerikx met Blinde wereld. Ze portretteert daarin de strengreligieuze Noorse Broederschap. Uittreden betekent verbannen worden. Ontucht, abortus, homoseksualiteit en andere zonden vinden plaats, maar ze worden geheim gehouden.. www.academicadebutantenprijs.nl

22-12-2010 15:54:16

Vlaamse Debuutprijs: Joost Vandecasteele Hoe de wereld perfect functioneert zonder mij

De prijs voor het beste Vlaamse literaire debuut ging naar Joost Vandecasteele, een komiek die de pen ook voor literaire verhalen gebruikte. De verhalen uit zijn debuut spelen in de nabije toekomst en geven een grimmig beeld van de grote stad, en de mensen die daarin wonen. Maar wat overheerst, blijft de slappe lach om de schitterende vondsten. www.boek.be

Selexyz Debuutprijs: Franca Treur Dorsvloer vol confetti Franca Treur schreef over een strengprotestantse gemeenschap die als een strak korset om de hoofdpersoon knelt. Haar hoofdpersoon, Katelijne, is een slim meisje in een Zeeuws gezin met alleen maar broers. Ze mist de aansluiting en sluit zich op in haar fantasie, al botst dat met de Waarheid. Het blijkt dat haar woorden onvermoede kracht hebben. www.selexyzdebuutprijs.nl

Schaduwprijs: Bram Dehouck De minzame moordenaar De prijs voor de beste debuutthriller ging naar Bram Dehouck. Dehouck laat in Ieper drie moorden plaatsvinden die volgens agenten maar op één (rammelende) manier kunnen worden verklaard. Rechercheur Rondelez weet beter. Hij pleegde de moorden en is als rechercheur niet verdacht. Hij wil een onschuldige laten opdraaien voor zijn misdaden. Maar hij wil ook stoppen met zijn verslaving. Dat is helaas zo moeilijk… www.crime.nl

11

BOEKFRAGMENT

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

EENZAME OPSLUITING – DE SJANGHAI CONNECTIE HUgo smienK, eenzame opslUiting – de sjangHai connectie, sUperloeloe Uitgevers, isbn 978 90 798 3905 6 (€ 19,95)

Sjanghai, Amsterdamse afwerkplekken, Upper East Side New York en The Swamps van Orlando – Florida vormen het decor van de spannende misdaadroman Eenzame Opsluiting – de Sjanghai connectie. ‘Hai!’ Een magere man, poetsdoek in één hand, beetje hangend achter de toog, begroet het meisje dat schuchter binnenkomt. Suzy steekt in een vage begroeting voorzichtig haar hand omhoog. Haar ogen dwalen door de ruimte. Aan het hoge plafond draaien de wieken van een ventilator, het blikveld in de kroeg is mistig van de sigarettenrook. Suzy knijpt haar ogen iets samen, scant het café om te zien of er bekenden zijn – of juist niet. Het idee dat er bekenden zouden zitten, jaagt haar doodsangst aan, maar aan de andere kant... Ratzo, de barkeeper, ziet ze dagelijks binnenkomen, de jongens en meisjes die verkennend, speurend naar herkenning en toch eigenlijk ook weer niet voorzichtig rondkijken. Yin en Yang, een

beetje zoals alles in het moderne China, zeker in Sjanghai, de hipste stad van het land, denkt hij, terwijl hij een glas poleert met de doek waar hij zojuist de bar mee heeft opgewreven. ‘En, denk je dat je hier vaker gaat komen?’ vraagt Ratzo. ‘Of ben je op zoek naar iets speciaals?’ ‘Iets speciaals?’ Suzy neemt de man van top tot teen op. Kan hij mijn gedachten lezen? Ze verwerpt dat belachelijke idee meteen. Hij staat daar met zijn glimmende rock’n-rollkuif, in hemdsmouwen, met net een knoopje te veel los om cool te zijn, en het valt haar meteen op dat zijn armen onder de rode plekken zitten. Drugs, denkt ze geschrokken, dat is nu

net waar ik niet mee geassocieerd wil worden. Ratzo ziet dat Suzy naar zijn armen kijkt en zegt: ‘Ik ben diabetisch, het gebeurt wel vaker dat mensen de verkeerde – hij kijkt quasi streng naar haar – conclusie trekken.’ ‘O, sorry, ik wilde je niet beledigen of zo.’ ‘Ik ben wel wat gewend. nog een kop thee?’ Suzy twijfelt, eigenlijk heeft ze wel genoeg durf getoond voor vandaag, voor zo’n eerste keer, vindt ze. ‘Van het huis,’ hoort ze de barkeeper zeggen. ‘Oké dan.’ Suzy lacht, ziet in een flits nog eens de rode plekken en denkt: diabetisch, jaja, mijn grootje.

Wauw, wat een kanjer, denkt Ratzo als hij Suzy nog eens goed bekijkt en zegt: ‘Ja, dit is het enige café in de stad waar jullie zo vrij kunnen zijn als een vogeltje.’ Hij lacht en Suzy ziet een slecht verzorgd gebit. ‘normaal is het nog veel drukker, maar veel,’ hij brengt zijn gezicht iets dichter naar Suzy toe en vervolgt: ‘van jullie soort hebben geld en gaan naar Amerika.’ Ratzo geeft haar een vette knipoog en denkt dat de boodschap zo wel duidelijk genoeg zal zijn overgekomen. ‘Wat bedoel je?’ ‘nou, Amerika, de boot, je weet wel.’ ‘Ik weet niet waar je het over hebt. Wat bedoel je in godsnaam?’ Suzy kijkt nog eens naar de rode plekken en concludeert dat hij haar iets wil vertellen, iets waarmee hij vast en zeker geld kan verdienen om in zijn behoefte te voorzien. Ze draait zich op haar kruk richting de bar. Met haar handen onder haar kin en haar ellebogen op het barblad, iets waar ze direct spijt van heeft als ze voelt hoe haar blouse aan de bar vastplakt, kijkt ze de barkeeper gretig aan: ‘Vertel!’

HET KINDERZIEKENHUIS cHris adrian, Het KinderzieKenHUis, Uitgeverij ailantUs, isbn 978 90 895 3048 6 (€ 29,95)

De wereld is vergaan in een storm en alleen een kinderziekenhuis en haar bewoners dobbert op de golven. Niemand verwacht overlevenden en na weken op zee… Jemma wilde vragen: Kunnen zuigelingen wijzen? Maar toen ze wegkeek van het vingertje zag ze de man voor het raam drijven en slaakte ze een gil. Dat was niets voor haar, en er was in jaren niet zo’n meisjesachtig kreetje over haar lippen gekomen. Het was een hoog geluidje, kort en snerpend als van een fluitketel, waardoor ieders aandacht werd getrokken, niet naar het raam en de man, maar naar Jemma, die haar hand voor haar mond had geslagen. Ze wees naar het raam, en alle hoofden draaiden mee. niemand anders gilde, alleen Anna zei heel kalm: ‘Krijg nou de tering.’ Vroeger konden de ramen open. Met de metamorfose van het ziekenhuis waren de smalle metalen kozijnen verdwenen, maar de personeelsleden van de nICu die zich bij het raam verdrongen, streken toch met hun vingers over het glas op zoek naar een onzicht-

12

tonen, maar de huid bare handgreep A I L A N T U S zag er roze en strak om aan te draaien. uit en het fijne blonEen verdieping de haar glansde. hoger, op de PICu, Jemma merkte wat zaten om de twaalf een fors lijf het was meter ramen die toen Rob er in zijn wel intact waren volle lengte naast gebleven. Daarom hing en klauwde werd de reddings‘In Amerika is Adrian al de hemel in geprezen. om met zijn armen actie vanaf de Terecht.’ trouw de brede borstkas vierde verdieping te omvatten. Toen ondernomen, en ROMAN ze hem weer naar het was uiteindelijk boven hesen, had hij Rob – sterk, fit en zijn ene arm om het als geneeskundemiddel en zijn andestudent traditiegere tussen de benen trouw vervangbaar door, om zo de helft – die werd neergevan de vierkante laten aan een koord kont vast te grijpen. van lakens om het Jemma kon er niets lijk beet te pakken aan doen, maar ze en op te vissen. was plaatsvervanJemma rende heen gend trots op de aanblik van Robs armen en weer tussen de verdiepingen waar en rug, die zwollen door de inspanning. een steeds groter aantal mensen zich vergaapte, en was verbaasd hoe gaaf het Het lijk dreigde weg te glijden en Rob sloeg zijn benen om het andere paar lijk was. na al die weken in het water heen, zodat de levende en de dode nog had het opgezwollen moeten zijn en inniger verstrengeld het water uit kwaontbindingsverschijnselen moeten ver-

chris adrian

HET kinder ziekenhuis

men. Ze draaiden rond aan het koord, en plotseling was daar Robs gezicht, recht voor het hare. Hij lachte. Tegen de tijd dat zij en de menigte weer boven waren, lag het lichaam al op de PICu. Er stonden een man of zes omheen, die meer drukte maakten dan passend was bij een lijk, hoe wonderbaarlijk goed het ook bewaard was gebleven. ‘Hij is nog warm!’ riep Rob naar haar. ‘De pols is voelbaar!’ Samen met een verpleegster droogde hij de man af met een handdoek, net zo stevig wrijvend als bij een pasgeborene. Op weg naar het bed trapte Jemma op een kleddernatte handdoek; het water dat tegen haar enkel spatte, was zo warm als zweet. nadat Rob het gezicht had afgedroogd trok hij zijn handdoek met een onbedoeld elegante zwaai weg van de rechte neus, de hoge jukbeenderen, het litteken onder de kin. nu de wenkbrauwen droog waren, veerden ze op in een vorm die aan vleugels deed denken.

LAnDSCHAP, WAREn nOG KAAL, DE SCHuuRTJES En BOERDERIJEn OOGDEn DOnKERDER DAn ’S ZOMERS. VOORBIJ HET STATIOn

SPANNING

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Bloedgetuige bespreking

uitgelicht

Verrassing!

Quinton Gauld ontvoert en vermoordt vrouwen. Ze zijn Gods bruiden. Na de vrouwen te hebben bedwelmd en overtuigd van hun hemelse lot, maakt hij ze mooi, boort hij een gat in hun hiel, laat ze doodbloeden en lijmt ze tegen de muur. De FBI noemt hem de ‘bruidenvanger’. Hij ziet zichzelf als uitverkoren, in direct contact met de Schepper.

Brad Raines van de FBI jaagt op de bruidenvanger. Zijn partner is Nikki Holden, een mooie vrouw – en potentiële bruid? De identiteit van de bruidenvanger is hun onbekend, maar vast staat dat hij hoogst intelligent is, aan waanideeën lijdt, en bezig is zijn volgende slachtoffers te kiezen. Het zijn Gods lievelingen, zeven in totaal, met de zevende als mooiste. ‘Na barensweeën van een miljoen jaar gaf de schepping ons haar, Gods volmaakte bruid.’ Wie is zij? De psychisch volkomen gestoorde moordenaar bepaalt het spel. En dat spel wordt steeds persoonlijker. Ted Dekker, half Nederlander, half Amerikaan, schrijft vanuit de zieke psyche van de moordenaar en de gekwetste geest van Brad Raines. Diens onderzoek voert de FBI-agent naar een plek waar waanzin en genialiteit samengaan. Steeds meer verandert de meedogenloos spannende thriller in

Judith Visser | Foto: Mark Kohn

Een Deen in Cuba

Leif Davidsen heeft met de wat saaie maar goudeerlijke leraar John C. Petersen een mooi persoon gevonden voor de spannende avonturen op Cuba. De Deen trekt eerst naar Florida

‘Op zoek naar Hemingway is een zeer vermakelijk boek, goed geschreven met

Amerikaanse geheime dienst nog een extra opdracht mee. Eenmaal op het eiland van Castro blijkt het allemaal toch weer helemaal anders. Geheime agenten, dubbelspionnen en ordinaire criminelen zitten uiteindelijk Petersen op de hielen en hij moet rennen om zichzelf en Carlos’ dochter te redden. De Deen Leif Davidson bewijst met dit boek dat hij meer kan dan een simpele thriller schrijven. Hij heeft zich verdiept in leven en werken van Hemingsway. Bovendien weet hij een levendige beschrijving te geven van zowel de gemeenschap van gevluchte Cubanen in Florida als van het leven op het communistische eiland. Op zoek naar Hemingway is een zeer vermakelijk boek, goed geschreven met een mooi plot, waar de lezer ook nog wat van kan leren. Over Cuba en Cubanen en natuurlijk over die romantische schrijver Ernest Hemingway.

een mooi plot’ om in de voormalige stamkroeg van Hemingway aan de bar te hangen. Na Florida wil Petersen natuurlijk naar Cuba waar de schrijver lang heeft gewoond. In Florida ontmoet Petersen echter de gevluchte Cubaan Carlos en die vraagt hem in Cuba contact op te nemen met zijn dochter. Als de leraar ja zegt, krijgt hij van de

Ted Dekker, Bloedgetuige,

Van Ted Dekker lazen we eerder De dochter van de beul, waarin net als in Bloedgetuige de geest van de moordenaar open ligt, en zijn eigen realiteit en spel creëert. Voor wie durft af te dalen in de krochten van ziekelijke waanzin, heeft in Ted Dekker een uitstekende gids.

bespreking

Spionage in Cuba is iets voor de Amerikaanse geheime dienst of voor James Bond. Niet voor een leraar Spaans van het idyllische Deense platteland. Maar toch raakt een Deense leraar Spaans verstrikt in een spionageverhaal als hij na het overlijden van zijn vrouw op zoek gaat naar de wereld van zijn idool, de schrijver Ernest Hemingway.

Ted Dekker

een psychisch steekspel tussen goed en kwaad, tussen genialiteit en waanzin.

Leif Davidsen, Op zoek naar Hemingway, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1486 5 (€ 19,90)

Twaalf thrillerauteurs schreven een kort, spannend verhaal. Bekende namen als Judith Visser en Tupla Mourits staan naast minder bekende namen als Esther Kreukniet, Svea Ersson en Carolien Beaujean. De verhalen zijn al even afwisselend: humor naast angst, bizarre spanning naast wraak, liefde en lust. Ook op de korte baan kunnen deze schrijfsters uit de voeten!

Uitgeverij Luitingh,

Div. auteurs,

ISBN 978 90 245 3635 1

Verrassing! 12

(€ 18,95)

vrouwenthrillers, Uitgeverij Verbum Crime, ISBN 978 94 610 9007 2 (€ 4,95)

nieuwe titels danderzij

Roger kan het rijk van de doden betreden en met overledenen praten – maar alleen tijdens hevige pijnaanvallen. Zijn oom sleept de jongen van kermis naar kermis, waar hij hem voor het publiek afranselt tot Roger naar ‘Danderzij’ vertrekt. Als hij vervolgens bij een koning komt, lijkt zijn lot hem gunstig gezind. Maar schijn bedriegt. Anna Kendall, Danderzij, Uitgeverij

de doden

Het tweede boek in de Minnesota-trilogie. Politieagent Lance Hansen is een Amerikaan met een Noorse achtergrond. In Minnesota vindt hij op een dag een vermoorde toerist. Uit Noorwegen. Natuurlijk wil Hansen de zaak onderzoeken, maar de moord zelf laat hij aan de FBI over. Hansen ontdekt intussen obscure familiegeheimen.

Luitingh, ISBN 978 90 245 3258 2 (€ 19,95)

Vidar Sundstol, De doden, Uitgeverij Anthos,

Honger

de kaart van de tijd

Scott Sigler, Honger, Uitgeverij Luitingh,

Félix J. Palma, De kaart van de tijd, Uitgeverij

ISBN 978 90 245 4775 3 (€ 19,95)

Sijthoff, ISBN 978 90 218 0320 3 (€ 24,95)

Orgaandonoren zijn er altijd te weinig. Xenotransplantatie kan de oplossing zijn. Maar organen kunnen door het lichaam worden afgestoten. Een groep wetenschappers denkt hier een antwoord op te vinden, met een discutabel onderwerp, een illegale methode en een wezen dat genetisch de oerversie van alle zoogdieren is. Maar het blijkt niets minder dan een monster.

ISBN 978 90 414 1543 1 (€ 15,00)

Dankzij onmogelijk gedachte uitvindingen kan het ondenkbare: reizen door de tijd. Andrew Harrington wil naar het verleden, zijn grote liefde redden, terwijl Claire Haggerty naar de toekomst wil. Colin Garrett zoekt een moordenaar die zijn misdaden pleegt met een wapen dat nog niet bestaat. Heden en verleden verwijzen naar één man, een mysterieuze bibliothecaris…

van Apeldoorn haalde ik het boek van Sofie de Winter uit mijn tas. De winter van mijn weerzin. Weerzin

13

a dv e rt e nt i e

als boekenkast Kewlox boekenkasten, prijs per kast H214 B90 D32 cm vanaf e 199,-

Kewloxkasten kan je eenvoudig online samenstellen en bestellen op kewlox.nl, je hebt ze dan binnen twee weken in huis. Kom je liever langs in onze showroom? Je bent van harte welkom. De koffie staat klaar. In de showroom staan veel mooie voorbeelden, sommigen uit voorraad leverbaar. Ravenswade 98b Nieuwegein tel. 030 2314041 - Open van maandag t/m zaterdag

www.kewlox.nl

Bekijk op kewlox.nl de vele ingezonden foto’s van kewlox boekenkasten.

De nieuwe brochure is uit! Nu met stalenkaart. Vraag hem nu GRATIS aan via www.kewlox.nl

14

WAARTEGEn? IK BEGOn TE LEZEn. AL In HET EERSTE HOOFDSTuK WORDT DE HOOFDPERSOOn, EEn MEISJE DAT LEOnIE HEET,

STRIPWERELD

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

En ziet, het Woord werd Beeld In den beginne was weliswaar het woord, maar we zijn ook geschapen naar het evenbeeld van God. Waarom dus niet de Schrift als prachtig beeldverhaal? De Bijbel, het oude testament, Genesis 2de deel is verschenen. Deel 1 begon met de schepping, deel 2 start met Jacobs worsteling met de engel. Adam en Eva, Kaïn en Abel, de zondvloed en noach, de toren van Babel, de vernietiging van Sodom, het offer van Abraham, Jakob met god, Jozef in Egypte… Ze komen alle en allemaal voorbij. De getrouwe, oecomenische bewerking van de eerste 31 en laatste 19 hoofdstukken van Genesis, toont hoe groots en meeslepend het Oude Testament is. En ziet, het Woord werd Beeld! de bijbel, Uitgeverij silvester, isbn 978 90 588 5562 6 (€ 16,95)

Lectrr lacht Lectrr lacht, omdat het moet. Wat onnozelheid brengt kleur. En ondertussen smokkel ik een zwaardere boodschap het leven van m’n lezers binnen. Humoristen hebben een vrijgeleide om te zeggen en te doen wat ze willen, en worden er nog voor beloond ook. Dat is altijd al zo geweest. De hofnar aan het hof van de Middeleeuwse koningen kreeg applaus om dezelfde zaken te zeggen, waarvoor een andere onderdaan de strop had gekregen. Als ik elke dag één iemand aan het lachen kan brengen, dan is m’n dag geslaagd. Iedereen is mooi als ie lacht. Lectrr lectrr lacHt, 2010 opgeteKend in grappige en KritiscHe cartoons, KaraKter Uitgevers, isbn 978 90 611 2820 5 (€ 12,95)

2 x gefeliciteerd, Peter! a d v e r t e nt i e

wroeten in de relatie mens & dier

Peter van Straaten is de winnaar van de Inktspotprijs 2010 voor de beste politieke prent (hier afgebeeld). Op 8 februari jl. is hem aan de universiteit Leiden bovendien een eredoctoraat uitgereikt ‘vanwege de uiterst scherpzinnige wijze waarop hij mensen en maatschappelijke verschijnselen observeert en analyseert’.

LEES ER ALLES OVER IN

GRNVLD 05 MAGAZINE OVER HET VERBINDEN VAN STAD EN LAND

Deze afbeelding van Franciscus en de wolf (tekst: Frank Jonker) illustreert het thema Dier en Mens, dat in 2011 centraal staat bij Kasteel Groeneveld. Voor 25 euro steunt u als donateur de activiteiten van Kasteel Groeneveld, en ontvangt u GRnVLD, magazine over het verbinden van stad en land. Mail naar [email protected] of bel 0355420446. www.kasteelgroeneveld.nl michiel de Jong / Frank Jonker © comicHouse

adve rte n ti e

muziek-iconen in beeldroman

tekening: Hans van Oudenaarden

Met bijdragen van A.L. Snijders, Wouter Tulp, Hugo Schuitemakers, Jutka Rona, Paul Schnabel, Pauline Terreehorst en Aloys Oosterwijk GRNVLD ontvangt u vierjaarlijks door donateur te worden van Kasteel Groeneveld al vanaf € 25,- per jaar. Meldt u aan via [email protected] of bel 035-5420446.

w w w.silvesterSTRIPS.NL DOOR HAAR VADER MISBRuIKT. ZELF HAD IK MAAR EEn EnKELE VERKRACHTInGSZAAK BEHAnDELD. ALTIJD OnBEVREDIGEnDE

15

NON-FICTIE

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

interview

Duizend dagen in China

Op haar achttiende zette ze voor het eerst voet op Chinese bodem, als jonge tafeltennisster. In 2006 kon ze er aan de slag als correspondente. Bettine Vriesekoop verhuisde naar China, als alleenstaande moeder met een zoon.

‘De grootste cultuurshock bleek de communicatie te zijn. Ik spreek de taal een beetje, maar de lading van bepaalde woorden is soms lastig in te schatten. En hoewel ik dacht duidelijk te zijn tegen de Chinezen, bleek ik nog niet duidelijk genoeg.’ Ook in een ander opzicht moest Vriesekoop wennen: Chinezen blijken het niet gewoon om initiatief te nemen. ‘Ze leren van jongs af aan dat ze moeten luisteren naar anderen, te beginnen met hun ouders en hun leraren. Ik moest mensen soms echt tot actie aanzetten. Maar veel zaken zijn goed geregeld, onder meer omdat ze zoveel goedkope arbeidskrachten hebben. Als ik een probleem met mijn internet had, stond er binnen een half uur een medewerker aan de deur die het probleem oploste.’ Vriesekoop is nog steeds een bekendheid in het Chinese tafeltennis – en soms ook daarbuiten. ‘Ik merkte dat bijvoorbeeld taxichauffeurs zich sommige oude wedstrijden nog konden herinneren.’ Dat ze nu niet hoefde te sporten, vond Vriesekoop opmerkelijk genoeg fijn. ‘Van de Olympische Spelen heb ik als speelster nooit zo genoten. Pas toen ik 28 was, werd tafeltennissen een Olympische sport, en toen was ik al te oud.’

CNN en BBC domineren wereldwijd de nieuwsgaring over China, vertelt Vriesekoop. Ze schetsen volgens haar een soms tamelijk eenzijdig en overdreven beeld. ‘Om je een voorbeeld te geven: ik kon het trainingscomplex waar ik had getafeltennist, alleen bezoeken omdat ze nog wisten wie ik was. Kort voor mijn bezoek hadden ze een klap te verwerken gekregen omdat de BBC had beweerd dat de trainers een meisje zouden hebben geslagen. Ik heb daar maanden achtereen getraind. Nooit zag ik een trainer zijn pupillen slaan!’

Naar de buitenwereld ‘Natuurlijk is bepaalde kritiek wel terecht. China neemt nauwelijks verantwoordelijkheid voor de natuur, is erg op zichzelf gericht. Zoals een onvolwassen mens is China een Bettine Vriesekoop onvolwassen land, dat groeit, en vooral Journalistiek daarmee bezig is. Maar het land maakt Journalistiek bedrijven in China een verbluffende ontwikkeling door. beschrijft Vriesekoop als een Democratie is, binnen de staatspartij, al uitdaging. ‘Sommige dissidenten mogelijk en het zou op de lange termijn zijn bijna krankzinnig geworden, zelfs mogelijk kunnen zijn dat er een omdat ze consequent zijn genegeerd, meerpartijenstelsel in China komt. Het sommige blijven juist heel bedaard en land heeft heel lang met de rug naar de constructief.’ Het bleek moeilijk om met wereld geleefd, het opent zich nu voor dissidenten in contact te komen. ‘Hoor het eerst naar de buitenwereld. Dit is een en wederhoor toepassen is soms lastig unieke ontwikkeling.’ omdat veel Chinezen, uit angst voor represailles van de Chinese staat, niets Bettine Vriesekoop, durven zeggen. En je kunt niet teveel Duizend dagen in gevoelige onderwerpen achter elkaar China, Uitgeverij aansnijden, je moet dat doseren. De staat Nijgh & Van Ditmar, houdt het bij en het kan je veel schade ISBN 978 90 388 9398 3 berokkenen, zelfs als buitenlandse (€ 17,95) journalist. Als je eenmaal een gevoelig onderwerp hebt behandeld, moet je even uit de gevarenzone wegblijven.’

www.letterenloop.nl

Renners aller schrijvers, verenigt u! Op zondag 5 juni 2011 staat Bloemendaal in het teken van de Letterenloop. Hardlopen met schrijvers, journalisten, cabaretiers, mensen uit het boekenvak, lezers en andere enthousiaste tweevoeters. Onder meer Renate Dorrestein, Godfried Bomans en Paul Witteman zijn geboren in Bloemendaal. En sinds 2008 is er de Letterenloop. Voor de editie van 2011 heeft Kader Abdolah, schrijver van het Boekenweekgeschenk, zich al gemeld voor de 10 kilometer. De boekenlezende, hyperintelligente muis Geronimo Stilton geeft het startschot van de Familyrun. Met deelname aan de Letterenloop helpt u Run4schools, een project dat zowel in- als naschoolse sportopvang steunt op vier lagere scholen in het township Mitchell’s Plain in Kaapstad. Renners aller schrijvers (en lezers), verenigt u! Schrijf u in via www.letterenloop.nl.

uitgelicht

a d v e r t e nt i e

1250

truie N verza meld door heNK theu Ns

Koerstrui! DE gRooTSTE collEcTiE wiElERTRicoTS TER wERElD

A

ls wielrenner kon hij misschien geen potten breken; als verzamelaar heeft Henk Theuns inmiddels de absolute top bereikt. Niemand is veilig voor zijn verzamelwoede. Een optreden in een televisie-uitzending betekende de doorbraak. Sindsdien stromen de tricots bij Henk binnen. Ruim 1250 bijzondere truien zijn met renner, jaartal en ploeg in Koerstrui! opgenomen. De absolute toppers uit de collectie zijn voorzien van een korte biografie van de drager. Niet alleen voor wielerfans, maar ook voor modefanaten en liefhebbers van design en grafische vormgeving is Koerstrui! een echte ‘must have’. iSbN 9789.4906.8064

verkrijgbaar in de boekhandel of via www.trichispublishing.nl

16

De pijn van oud Ans Markus

Beeldend kunstenaar Ans Markus heeft een oude moeder, 98 jaar liefst. Pas enkele jaren woont haar moeder in het bejaardentehuis. Ooit was haar moeder bijdehand, nu gaat ze langzaam achteruit. Het gevecht tegen de aftakeling is vechten tegen de bierkaai. Ans Markus zet met korte verhalen het dagelijks leven in een bejaardentehuis uiteen, en vertelt hoe haar moeder steeds afhankelijker wordt. Het kan soms ontroerend zijn, maar vooral is

het tragisch. Het trok diepe sporen in de kunst van Ans Markus, maar ook in haar eigen leven.

zaken omdat er geen getuigen waren, alleen het woord van de vermeende dader tegenover zijn slachtoffer.

Ans Markus, De pijn van oud, Uitgeverij Carrera, ISBN 978 90 488 0820 5 (€ 9,95)

NON-FICTIE

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

bespreking

Lamsstoofpotje à la Van Jets

Steven Debruyn Koken is hot. Elke dag verschijnt er wel een kookboek en toch springt Cook ‘n’ roll eruit. Het unieke kookboek/ fotoboek laat Vlaamse muzikanten hun lievelingskost klaarmaken. Dertig bands en artiesten gunnen een blik in hun interne keuken. Sommigen geven zelfs een geheim recept prijs. Door Wendy Claes Rockers achter het fornuis, het is eens wat anders. Hun keuze ging naar soepen en hoofdgerechten uit alle windstreken: van de Vlaamse boerenkost als stoverij met appelmoes en aardappelen in de schil tot pasta, moussaka, jambalaya, risotto, sushi, ... Soms eenvoudig

A Brand lekker zoals de croque-monsieur van Pascal Deweze en het 1-eurogerecht (aardappelen met ajuinsaus) van Luc De Vos, soms haute cuisine zoals de rode poon in papillot met pikante rode paprikasaus, zeekraal en zwarte inktvispasta aglio olio e peperoncino van Dez Mona, wat als muziek in de oren klinkt. Ook het beeldmateriaal doet je watertanden: een portretfoto van de muzikant met het hoofdingrediënt als attribuut, een actiefoto waar je hem aan het werk ziet in zijn eigen keuken en de uiteindelijke gerechtfoto. Bovendien vertellen de artiesten over hun favoriete restaurant, kruid, drank, kok en de

Wij zijn ons brein

Door Bram Bakker Als je kennis over de hersenen wilt opdoen is er nauwelijks een beter boek te bedenken. Wij zijn ons brein is gemakkelijk leesbaar, de illustraties zijn een prettige en begrijpelijke aanvulling op de tekst, en Swaab herhaalt de feiten geregeld, zodat ze beter blijven hangen. Ook de opzet van het boek is prettig: in chronologische volgorde voert Swaab ons van foetus tot de dood door de hersenen, en alles wat daar gedurende het leven mee kan gebeuren. Maar dat is niet het enige. Swaab schetst naast de actuele stand van zaken in het hersenonderzoek ook een beeld van zijn eigen carrière, inclusief de hoogte- en dieptepunten. Zo was er de destijds omstreden bevinding dat er een verschil tussen heteroseksuele en homoseksuele mannen bestaat in de grootte van een bepaald hersengebied. Voor de wetenschapper Swaab ongetwijfeld een hoogtepunt, maar gelet op de

beste catering tijdens het toeren. Het mist echter een woordje uitleg over de muzikant, het hoe en waarom van het gerecht dat ze klaarmaken en welke muziek weerklinkt in de keuken. Cook ‘n’ roll ontstond uit de samenwerking van drie samenstellers: journalist-muzikant Sven De Potter, rockfotograaf Koen Bauters en vormgever-bassist Tom Boute. Het resultaat is een stijlvol vormgegeven kookboek met onweerstaanbare foto’s en leuke weetjes. Wok, euh, rock smakelijk!

Harry Mulisch in opspraak De zaak 40/61 van Harry Mulisch is een journalistiek epos over het proces en de veroordeling van Adolf Eichmann. Het maakte op Harry Mulisch een diepe indruk, zozeer zelfs dat hij een tijd lang geen (geslaagde) romans meer schreef. Het was de tijd van meer maatschappelijke boeken, waarin hij op essayistisch en filosofisch gebied probeerde zijn levensvisie uiteen te zetten. Daartoe behoorde De toekomst van gisteren, waarin hij ingaat op het uitblijven van een nieuwe roman, de Koude Oorlog, een bezoek aan ex-nazi Albert Speer en de meidagen van 1968. En Het woord bij de daad bevat Mulisch’ weerslag van de revolutie op Cuba, zijn mening over het communisme en Fidel Castro. Deze drie boeken zijn opnieuw uitgebracht, samen met Bericht aan de rattenkoning (over de Amsterdamse provo’s) en Het seksuele bolwerk (over psychoanalyticus Wilhelm Reich). Opspraak bevat de belangrijkste essayistiek die Harry Mulisch schreef tussen Het stenen bruidsbed en Twee vrouwen. Harry Mulisch, Opspraak, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 234 6249 1 (€ 49.90)

Div. auteurs, Cook ‘n’ Roll, Uitgeverij Lannoo, ISBN 978 90 209 9336 3 (€ 24,95)

www.cooknroll.be

nieuwe titels

bespreking

Toen Wij zijn ons brein van Dick Swaab verscheen, had vermoedelijk niemand verwacht dat het een bestseller zou worden. Enkele maanden nadien zijn echter al ruim 100.000 exemplaren verkocht.

Pascal Deweze

uitgelicht

het aanzien van 2010

heftige en afkeurende reacties vanuit de homowereld tegelijkertijd een dieptepunt. Het lijkt erop dat Wij zijn ons brein nogmaals uithaalt naar de mensen die hem destijds verketterden. Dick Swaab poneert soms stevige stellingen, bijvoorbeeld over onze domme manier van omgaan met criminelen. En hij beklaagt zich over de in zijn ogen beperkte maatschappelijke opvattingen over pedofielen, die het wetenschappelijk onderzoek ernaar zo goed als onmogelijk maken. Een belangrijk pleidooi is dat er in de negen maanden in de baarmoeder al heel veel mis kan gaan, en dat dit ook dikwijls gebeurt. Een gecompliceerde bevalling is vaak een eerste uiting van een reeds bij de foetus aanwezige afwijking, legt Swaab overtuigend uit. Maar soms slaat zelfs Swaab de plank mis: de acht pagina’s over sport zijn bijvoorbeeld ondermaats. Als een soort Midas Dekkers citeert hij hier wat geselecteerd onderzoek als bewijs van zijn stelling dat lichaamsbeweging ons niet veel oplevert. Dit neemt echter niet weg dat Wij zijn ons brein een belangrijk boek is dat de lezerschare krijgt die het verdient. Dick Swaab, Wij zijn ons brein, Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 3522 6 (€ 24,95)

bloedlanden

De val van BalkenendeIV, de roerige kabinetsformatie, Rutte-I, het WK voetbal, de OVchipkaart, de militaire missie in Uruzgan, de olieramp in de Golf van Mexico, de vliegramp bij Tripoli met Nederlandse slachtoffers, schandalen rond kindermisbruik in de katholieke kerk. 2010 was een jaar met vele gezichten. Een groot aantal vindt u terug in dit boek.

Bloedlanden is een geschiedenis van midden-Europa tussen 1933 en 1945. Een geschiedenis over de plek waar de meeste joodse slachtoffers van de Holocaust vandaan kwamen. Een confrontatie tussen twee van de sterkste militaire machten. Een verhaal over misdaden van de nazi’s, maar ook over soortgelijke misdaden die de Sovjets pleegden in de jaren dertig.

Han van Bree, Het aanzien van 2010,

Timothy Snyder, Bloedlanden, Europa tussen

Uitgeverij Spectrum, ISBN 978 90 491 0416 0 (€ 17,99)

een nieuwe toekomst

Hitler en Stalin, Uitgeverij Ambo|Anthos, ISBN 978 90 263 2120 7 (€ 39.95)

hoe verandert internet je manier van denken?

Grennan trok een jaar lang over de wereld. Hij besloot drie maanden in Nepal te blijven, om in een weeshuis vrijwilligerswerk te doen. Tot zijn schrik leert hij dat deze ‘wezen’ helemaal geen wezen zijn, maar kinderen die het slachtoffer zijn van mensenhandel. Onder valse voorwendselen zijn ze naar Kathmandu gelokt, eenmaal aangekomen hebben ze niets meer.

Het internet heeft zo’n diepgaande invloed op de samenleving, dat we niet eens een indruk kunnen krijgen van de invloed ervan. Of toch? 151 denkers, waaronder Richard Dawkins, Nassim N. Taleb, Brian Eno en Steven Pinker, geven antwoord op een van de meest interessante vraagstukken van deze tijd: Hoe verandert internet je manier van denken?

Conor Grennan, Een nieuwe toekomst,

manier van denken?, Maven Publishers, ISBN

Uitgeverij De Boekerij, ISBN 978 90 225 5658 0 (€ 19,95)

978 94 905 7412 3 (€ 15,00)

John Brockman, Hoe verandert internet je

Martha en ik hadden nooit kinderen gekregen, maar ik kon me niet voorstellen hoe je je aan een kind kon

17

JEUGD

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.boekenkrant.com

Interview

Jij bent net zo gek als Meester Jaap Dat is een grote eer! ‘Het was ook een grote verrassing. Mijn vrouw had als smoesje verzonnen dat we naar vrienden gingen, maar we reden heel ergens anders naartoe. Toen bleek er een grote lunch klaar te staan, en de burgemeester was ook aanwezig. Het was ook nog bijna Koninginnedag. Toen had ik wel in de gaten wat er gebeurde.’ En het is een speciale ridderorde, toch? ‘Ik ben “Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw”. Dat betekent dat de koningin vindt dat ik voor het hele land iets heel belangrijks heb betekend met mijn kinderboeken.’

Jacques Vriens is de schrijver van de bekende boeken over Meester Jaap. Hij is dit jaar 35 jaar schrijver en bovendien 65 jaar oud geworden. We vroegen hem het hemd van het lijf. Wat is het mooiste dat er in die 35 jaar is gebeurd? ‘Ik heb veel boeken geschreven en prijzen gewonnen. Veel kinderen waren vanaf het begin dol op mijn boeken, en ik kreeg veel waardering. Maar het mooiste was misschien wel dat ik geridderd ben.’

Heeft u een idee waarom uw boeken zo geliefd zijn bij de lezers? ‘Ik ben lang schoolmeester geweest en ik was directeur van twee basisscholen, terwijl ik al kinderboeken schreef. Veel ervaringen heb ik in mijn boeken gestopt, waaronder natuurlijk in de Meester Jaap-boeken.’ Lijkt Meester Jaap zo op u? ‘Annet Schaap, die de boeken illustreerde, vond dat Meester Jaap zóveel op mij leek, dat ze zijn afbeeldingen expres op mij liet lijken. Na een paar boeken zag ik plotseling dat Meester Jaap in haar tekeningen wat dikker was geworden. Ik

Tijgerlelie uitgelicht

vroeg haar waarom ze dat had gedaan, en toen zei ze: “Maar jij bent toch ook dikker geworden?” En ook mijn leerlingen zeiden: “Jij bent net zo gek als Meester Jaap.”’ Ze lazen thuis over hun eigen meester? ‘Een beetje wel, natuurlijk. Meester Jaap werd een paar keer per jaar heel boos in de klas, net als ik. Dan zeiden mijn leerlingen: “Onmiddellijk in de dekking, hij gaat zo ontploffen!” Dat heb ik ook in de boeken gestopt.’ Er gebeuren ook weleens erge dingen in uw boeken. Waar komen die verhalen vandaan? ‘Het meest bijzondere verhaal – en dat is echt gebeurd – is in het boek Achtstegroepers huilen niet terechtgekomen. Een leerlinge in mijn klas had leukemie en overleed tijdens het schooljaar. Dat kwam hard aan, bij de leerlingen, maar ook bij mij. Ik heb er een paar jaar mee moeten wachten voor ik het op kon schrijven. Uiteindelijk lukte het wel, maar ik heb in het boek een aantal mensen veranderd, om het wat meer op afstand te houden. Het bleef een moeilijk verhaal om te schrijven.’ Wat kunnen kinderen van Achtstegroepers huilen niet leren? ‘Ze kunnen veel leren van de strijd van

het meisje om beter te worden. Het boek laat zien dat ziekte en dood er ook bij horen, maar het moet ook hoop geven. Als het meisje overlijdt, realiseren de leerlingen ook dat haar naam en haar herinneringen blijven voortleven. Het gebeurde in mijn eigen leven ook: toen ik nog jong was, overleed mijn oudere broer. Toen mijn eigen zoon een kind kreeg, vernoemde hij hem naar mijn broer. Zo blijft de naam en de herinnering levend.’ U bent nu 65 jaar oud en 35 jaar schrijver. Op naar de volgende 35 jaar! ‘Jeetje, dan ben ik precies honderd jaar… Het zou heel mooi zijn als ik het haalde!’ Jacques Vriens, De superdikke Meester Jaap, Uitgeverij Van Holkema & Warendorf, ISBN 978 90 475 1600 2 (€ 24,99)

Op zondag 13 maart viert Jacques Vriens zijn 35-jarige jubileum met zijn fans! Tussen 1 en 5 uur ’s middags is een heuse fandag georganiseerd in theater De Flint te Amersfoort. Vriens speelt zijn theatervoorstelling ‘Hoe verzint ie het toch allemaal?’, met liedjes, toneelspel en video’s. Zie www.jacquesvriens.nl

uitgelicht

De verdwenen bedelarmband Charlotte heeft niet alleen ouders en grootouders, maar ook nog een overgrootmoeder: Louise. Zij woonde in het huis waar Charlotte en haar ouders nu nog wonen. De grote keuken is het centrum van dat huis.

Charlotte woont met haar ouders en broertjes Felix en Tom in een groot oud huis, dat al generaties lang van hun familie is. Haar moeder groeide er op en zelfs haar overgrootmoeder Louise heeft er gewoond. Alles in de grote woonkeuken herinnert aan de tijd dat haar overgrootmoeder er woonde. Charlottes ouders veranderden niets in de keuken, want daar vertelde overgrootmoeder Louise verhalen van vroeger. Spannende verhalen over de Eerste Wereldoorlog, toen ze als klein meisje uit België naar Nederland vluchtte, en over de Tweede Wereldoorlog toen Joodse kinderen bij haar onderdoken. Maar ze kende ook veel gekke en grappige verhalen, want in het huis is veel gebeurd. Soms lijkt het of Charlotte de muren hoort praten en alsof de stem van haar overgrootmoeder fluistert in de bladeren van de appelboom. Charlottes moeder vertelt alle verhalen door aan Charlotte en haar broertjes, want zo blijven herinneringen leven. Maar Charlotte voelt dat er geheimen zijn waar niemand over praat en die haar moeder soms verdrietig maken. Wat weet oma Rebecca die bij hen woont? En waarom is die verdwenen bedelarmband zo belangrijk voor haar moeder? Lukt het Charlotte om het geheim te ontrafelen?

Ellen Tijsinger ontving vele prijzen voor haar werk, waaronder tweemaal een Bronzen Boek en een bekroning van de Nederlandse Kinderjury. Ze is vooral bekend door haar jeugdromans, waaronder Word toch wakker, Morgenster, Zonnekind, De zwarte vulkaan en Een nieuwe kans. Ze schrijft ook voor jongere kinderen. www.ellentijsinger.nl

De pers over Ellen Tijsinger: Als geen ander slaagt ze erin de diepste gevoelens van de hoofdpersonen op een aannemelijke manier en vooral ontroerende wijze bloot te leggen. Jeugdliteratuur in de praktijk

Vanaf 12 jaar NUR 283-284

De verdwenen bedelarmband Ellen Tijsinger

Charlotte’s ouders veranderen niets aan die keuken. Want daar leeft de geschiedenis nog. Louise vertelde generaties lang haar verhaal in de keuken. Aan Charlotte’s grootouders en ouders, die het weer aan haar vertelden. Louise komt namelijk uit België. Ze vluchtte naar Nederland toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, want in Nederland was het geen oorlog. Maar dat was anders tijdens de Tweede

Wereldoorlog. Toen had Louise Joodse onderduikers in het huis. Charlotte voelt de geschiedenis tussen de muren. Als díé eens konden praten…! Maar Charlotte voelt ook dat haar ouders en Louise iets achterhouden. Er zijn geheimen die zij niet mag weten. Het heeft te maken met een verdwenen bedelarmband. Iedereen doet er het zwijgen toe. Wat is er gebeurd?

De verdwenen bedelarmband

Ellen Tijsinger, De verdwenen bedelarmband,

Compaan Uitgevers, N be u m de et la GR rm A ba TIS nd

ISBN 978 94 903 7450 1

Ellen Tijsinger

prod.-cover-armband.indd 1

(€ 16,50) 29-12-2010 10:17:51

adve rte n ti e

NU TE KOOP! Danique Gimbrère (1993) en Anne Swartjes (1993) hebben hun droomdebuut: Tijgerlelie. Ze kwamen elkaar tegen op Hyves en begonnen met schrijven. Al snel vonden ze een uitgever, lag hun boek in de winkel en stonden ze in de krant en de Fancy. Waarover gaat Tijgerlelie?

kruist. Wanneer Lily de perfecte wereld van Carter omver dreigt te werpen, doet Carter zijn uiterste best om dit te voorkomen. Als blijkt dat dit nergens voor nodig is, gaat Carter op zoek naar de ware reden van Lilys gedrag en ontdekt dat zij een vreselijk geheim met zich meedraagt, dat zijn leven voorgoed zal veranderen…

Wat is Bumba blij! Samen met zijn vriendjes gaat hij naar school. Maar waarom is Poppa bang? En waarom kijkt Bumbalu zo sip? Grappig flapboekje rond herkenbare gevoelens als bang-blij-boos.

Carter Johnson, 18 jaar oud, heeft het allemaal: populariteit, uiterlijk en een school vol medeleerlingen die hem Danique Gimbrère bewonderen. Genietend van zijn positie en Anne Swartjes, in het middelpunt van de belangstelling Tijgerlelie, Uitgeverij gaat hij grappenmakend en zelfverzekerd Gehring Books, ISBN door het leven, totdat de adembenemend 978 90 788 3909 5 (€ 16,95) knappe nieuwkomer Lily Jones zijn pad vergrijpen. In de opleiding leerde je dat het vaak ging om mensen die zelf in hun jeugd waren misbruikt of die een

! s e j p a l f t e M

18

BU11-Adv_DagJuf.indd 1

6,99

€

27/01/11 14:31

WIN EEN BOEK

Boekenkrant - verder lezen? ga naar www.Boekenkrant.com

gespleten persoonlijKHeid

Deze schrijver heeft een gespleten persoonlijkheid. Welke drie zijn in dit beeld verborgen? Stuur de drie namen tot en met maandag 28 februari 2011 naar: [email protected].

twitter

De Boekenkrant is ook actief op twitter! Kijk op twitter.com/ boekenkrant. Intussen hebben we meer dan 1400 volgers.

Meld je nu aan voor de digitale Boekenkrant Nieuwsbrief op www.boekenkrant.com.

agenda AMSTERDAM, 9 FEBRUARI WIE IS ER BAnG VOOR LITERATuuR? MET O.A. ARJEn FORTuIn, ARIE STORM En JOOST DE VRIES. DE BALIE. DIVERSE NEDERLANDSE STEDEN, 8-20 FEBRUARI SAInT AMOuR VLAAnDEREn, LITERAIRE TOuRnEE LAnGS nEDERLAnDSE SCHOuWBuRGEn En CuLTuRELE CEnTRA. THEMA: DE OnBEREIKBARE. DIVERSE VLAAMSE STEDEN, 12-24 FEBRUARI SAInT AMOuR VLAAnDEREn, LITERAIRE TOuRnEE LAnGS VLAAMSE SCHOuWBuRGEn En CuLTuRELE CEnTRA. THEMA: SAInT AMOuR À L’ITALIEnnE. GORREDIJK, 13 FEBRUARI AnnEJET VAn DER ZIJL OVER HAAR BEKEnDE BOEKEn ALS SONNY BOY EN BERNHARD, EEN VERBORGEN GESCHIEDENIS. CuLTuREEL CEnTRuM DE SKÂnS. ZWOLLE, 16 FEBRUARI EEn AVOnD OVER MARTEn TOOnDER, OVER ZIJn BEELD- En TEKSTuELE OEuVRE En ZIJn BIJDRAGE AAn DE nEDERLAnDSE TAAL. STICHTInG LITERAIRE ACTIVITEITEn ZWOLLE. SOEST, 16 FEBRUARI EEn OnTMOETInG MET DOuWE DRAAISMA. STICHTInG LITERAIRE ACTIVITEITEn SOEST. UTRECHT, 17 FEBRUARI IPOETRY LIVE, MAAnDELIJKS POËZIEPODIuM, MET O.A. GuMMBAH, CHRÉTIEn BREuKERS, DELPHInE LECOMPTE En MARTIJn TEERLInCK. MOIRA.

dit KUnt U winnen

ROTTERDAM, 17 FEBRUARI HET GEVAAR VAn GELOVEn? SCHRIJVER/FILOSOOF PAuL CLITEuR In GESPREK MET MARC DE KESEL En WILLEM SCHInKEL. ARMInIuS. GENT, 17 FEBRUARI DE PAARSE ZETEL MET JEROEn OLYSLAEGERS. STEDELIJKE OPEnBARE BIBLIOTHEEK. ROTTERDAM, 18-20 FEBRUARI VERTELFESTIVAL ‘DE VERHALEnFOnTEIn’, MET WORKSHOPS En VOORDRACHTEn. BIBLIOTHEEKTHEATER. UTRECHT, 19 FEBRUARI VORLESEBÜHnE, MAAnDELIJKS PODIuM VAn DICHTER BERnHARD CHRISTIAnSEn. VOORDRACHT VAn KORT ABSuRDISTISCH PROZA. VORLESEBÜHnE. Kristien HemmerecHts, gitte, Uitgeverij de geUs, isbn 978 90 445 1727 9 (€ 19,90)

GENT, 22 FEBRUARI SCHRIJVERS OnDER PROFESSOREn, OVER DE COMBInATIE VAn HET HOOGLERAARSCHAP En HET SCHRIJVERSCHAP. MET O.A. SCHRIJVER/HOOGLERAAR GEERT BuELEnS uITInGEnT.BE. MIDDELBURG, 22 FEBRUARI MAAIKE VRIES OVER DICHTERES M. VASALIS En HAAR KLEInE MAAR CAnOnIEKE OEuVRE. ZEEuWSE BIBLIOTHEEK. ROTTERDAM, 26 FEBRUARI ‘DAAR KOMEn DE RuSSEn!’, EEn AVOnD MET RuSSISCHE LITERATuuR. THEATER ’T KAPPELLETJE. DIVERSE VLAAMSE STEDEN, 3 MAART-7 APRIL TE GEK VOOR WOORDEn; PSYCHOLOGISCH-LITERAIRE VERKEnnInG VAn DE GREnZEn VAn DE GEEST. MET OnDER MEER SASKIA DE COSTER, JEROEn OLYSLAEGERS, PETER TERRIn En CHRISTOPHE VEKEMAn.

adve rte n ti e

winnaars Wie waren de drie schrijvers met een gespleten persoonlijkheid? Het goede antwoord was: F. Springer, Jessica Durlacher, René Pluijm. uit de vele inzendingen trokken wij H. Beijer uit Bloemendaal als winnaar. H. Beijer

wint een exemplaar van Gitte u ter beschikking gesteld door uitgeverij De Geus.

Van harte gefeliciteerd!

Adverteren in de Boekenkrant?

Informeer naar de mogelijkheden via [email protected] of kijk op www.boekenkrant.com

colofon COLOFON – De Boekenkrant is een uitgave van uphill Battle boekpromotie i.s.m. de boekhandels.

Redactieadres uphill Battle boekpromotie, Visschersplein 160, 3511 LX utrecht, nederland. Telefoon +31 30

2231718; fax +31 30 2145823; e-mail [email protected]. Redacteuren Siebe Huizinga, hoofdredacteur

([email protected]); Roel Weerheijm, literair redacteur ([email protected]); Gijs Korevaar, redacteur spanning. Vormgeving en lay-out Gerben Kuipers. Concept & realisatie uphill Battle boekpromotie, utrecht. Uitgever Jan Louwers ([email protected]). Met dank aan Wendy Claes, Dennis Smits. Drukwerk Wegener

Grafische Groep BV. Oplage 21.000. Distributie Vervoerscentrale CB. Abonnementenservice abo@boekenkrant.

com. Informatie over adverteren? tel. +31 30 2231718; [email protected] www.boekenkrant.com. De Boekenkrant

thuis ontvangen? Dat kan! Geef u op via [email protected]. De Boekenkrant nieuwsbrief ontvangt u gratis. Meldt u aan via www.boekenkrant.com.

PERSOOnLIJKHEIDSSTOORnIS HADDEn WAARDOOR ZE ZICH nIET In EEn AnDER KOnDEn VERPLAATSEn. ZO’n STOORnIS IS BIJnA

19

a dv e rt e nt i e

20

een voorwaarde om tot een ernstig delict te komen. Bernlef - de een zijn dood