Pensioenblad voor het vliegend personeel van KLM | Jaargang 11 | november 2012
Wijzigingen in uw situatie? Check of dat gevolgen heeft voor uw pensioen.
Wat kost uw pensioenfonds?
www.klmvliegendfonds.nl
Het opbouwen van uw pensioen gaat immers niet vanzelf…
➥ Mijn KLM Pensioen ➥ Pensioenplanner
65 jarig jubileum Uw pensioenfonds gaat niet met pensioen
Colofon Focus verschijnt driemaal per jaar en wordt verstuurd aan deelnemers en gepensioneerden van het Pensioenfonds Vliegend personeel KLM. Redactie Blue Sky Group B.V., Amstelveen Redactieadres Redactie Focus, Postbus 123, 1180 AC Amstelveen E
[email protected] Tekst Blue Sky Group B.V., Amstelveen, Lamar communicatie, Amsterdam Art direction, ontwerp en opmaak Frissewind, profs in communicatie en design, Amsterdam Fotografie Don Wijns, Amsterdam e.a. Illustratie Bart Sparnaaij, Berlijn / Frissewind, profs in communicatie en design, Amsterdam Druk Drukkerij Aeroprint, Ouderkerk aan de Amstel
www.klmvliegendfonds.nl
contact E
[email protected] T (020) 426 62 20 F (020) 426 63 85
U gaat uit elkaar Wat betekent dit voor uw pensioen?
Deze keer in focus... 04 kosten
De uitvoering van uw pensioenregeling brengt
kosten mee.
06 kort
• de drie pijlers van uw toekomstig inkomen
• Financiele situatie
Ander licht op toezicht Soms moet je even afstand nemen om dingen wat beter te kunnen zien. Eind september nam ik deel aan een conferentie van pensioenfondsen in Washington DC (KLM bracht ons er natuurlijk keurig naar toe). De deelnemers aan de conferentie komen van over de hele wereld. Op deze conferentie wisselen we vooral ervaringen uit en praten we over oplossingen voor vraagstukken waarmee we als pensioenfondsen te maken hebben. Elk jaar valt weer op dat we internationaal meer overeenkomsten dan verschillen hebben.
08 het 65-jarig jubileum
16
Het fonds bestaat 65 jaar maar
maar gaat nog lang niet met pensioen.
u spreekt met... Maak kennis met Erik den Boer, medewerker van Pensioenservice.
18
19
1946
life-event
Welke gevolgen heeft scheiden voor uw pensioen?
ontwikkelingen in pensioenland
Een update over de invloed van belangrijke politieke
beslissingen op onze pensioenregelingen. eel den son sgra nd Per g n i e k dek s Vlieg d loop Ver oenfon si Pen
KLM
08 al sinds de oprichting
een fonds met een solide financiële opzet Paul Griffioen en Arend de Jong kijken terug en werpen een blik in de toekomst.
150
10 6 5 jaar maar niet
140
met pensioen
120 110 100
08 sep 08 dec 09 MRT 09 jul 09 p e s 09 dec 10 mrt 10 jul 10 sep 10 c e d 11 t r m 11 jul 11 sep 11 dec 12 t r m 12 l u j 12 sep
130
ve
nom
inale
d ek k
in
a gsgra
ed re ist
ekk in
gsgra
ad
d
Quotes uit jaarverslagen.
14 D eelnemers van
Keuringen voor invaliditeits pensioen In het pensioenreglement is nu een bijlage opgeno men met regels voor de uitvoering van keuringen voor het invaliditeitspensioen. Keuringen voor het invaliditeitspensioen vinden in Nederland plaats bij een door het bestuur aan te wijzen onafhan kelijke, medische keuringsinstantie.
het eerste uur aan het woord
Op verzoek van de deelnemer vergoedt het pen
De heer Gloudemans, de heer Driessen en
wonen. De vergoeding bedraagt € 0,55 per kilo
de heer Nielen vertellen.
meter, ongeacht de wijze van vervoer van en naar
sioenfonds de reiskosten die de deelnemer binnen Nederland heeft gemaakt om de keuring bij te
de keuringslocatie. De volledige tekst van het pensioenreglement vindt u op de website van het pensioenfonds: www.klmvliegendfonds.nl
Bestuur Pensioenfonds Vliegend personeel KLM Leden Jeroen van Breukelen, Paul Griffioen (vicevoorz itter), Paul Jansen, Arend de Jong (vicevoorzitter), Miriam Kartman, Eltjo Kok (voorzitter), Lou van Munster, Bert Oudshoorn, Harm van de Pol (plv.), Hans Tettero.
Natuurlijk zijn er ook verschillen tussen de deelnemende landen. Eén zo’n verschil zit in de manier waarop er toezicht op pensioen fondsen wordt gehouden. Ik beperk me even tot het verschil tussen Nederland en de Verenigde Staten. In Nederland hebben we allerlei vormen van toezicht. Het bestuur houdt toezicht op de uitvoering. Er is een verantwoordingsorgaan en er is een visitatiecommissie. En er is een deelnemersraad die het bestuur adviseert over voor genomen besluiten. En dan zijn er nog de externe toezichthouders. De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Vooral DNB heeft de reputatie, ook in het buitenland, dat ze erg streng toezicht houden. En dat is ook zo,weet ik uit ervaring. Toezicht te over, zou je zeggen. In de Verenigde Staten heb je dat allemaal niet of nauwelijks. Het beheer van het pensioenfonds is vooral een zaak van de onder neming zelf. Dat lijkt prettig, maar soms leidt het tot bijzonder vervelende gevolgen. Ik neem het voorbeeld van een pensioenfonds van een bekende Amerikaanse luchtvaartmaatschappij. De maat schappij moest uitstel van betaling vragen, mede vanwege een zeer groot bedrag aan achterstallige pensioenpremies. De directeur van het pensioenfonds zei dat het fonds voor een voldongen feit stond en moest accepteren dat er niets meer te halen viel. Het wrange gevolg: de deelnemers kregen te horen dat hun pensioen met bijna 50% werd verminderd. Jammer, niets aan te doen. In Nederland kan zoiets niet gebeuren. De wet verbiedt dat er grote premieachterstanden ontstaan of dat er minder dan de kostendek kende premie wordt betaald. En daarop wordt streng toezicht gehou den. Pensioenfondsen moeten op elk moment in staat zijn aan alle toekomstige pensioenverplichtingen te voldoen. Elk nadeel heeft zijn voordeel. Dat geldt ook voor het toezicht op pensioenfondsen. In deze Focus staan we stil bij het 65 jarig jubileum van het fonds. Dat is een felicitatie waard. Het bereiken van die leeftijd betekent zeker niet dat het fonds het rustig aan gaat doen, integendeel. Het fonds staat er goed voor en het bestuur werkt hard om te zorgen dat het zo blijft. Blue Sky Group is blij daar een bijdrage aan te mogen leveren. Toine van der Stee, directeur Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM focus november 2012
3
openheid en transparantie uitvoeringskosten
kosten
beheerd vermogen
Wat kost uw pensioenfonds?
Hoe zit dat nou precies???
Die pensioenpot is toch geen grabbelton...??
Er is steeds meer transparantie over de kosten die de uitvoering van uw pensioenregeling met zich meebrengt. Dat vindt het pensioenfondsbestuur een positieve ontwikkeling. Lees hier meer over de uitvoeringskosten van uw pensioenfonds. Uitvoeringskosten en landelijk gemiddelde
Wat zijn uitvoeringskosten?
In 2011 waren de uitvoeringskosten € 443 per deelnemer (actieve deelnemers en pensioengerechtigden). Uit een onlangs
Pensioenadministratie
o.a.
verschenen rapport van het Actuarieel
• pensioenrechten
Adviesbureau LCP Nederland blijkt dat de
• uitkeringen
gemiddelde kosten van de overige fondsen in Nederland (uitgezonderd de twee grootste fondsen, ABP en PFZW) met
Pensioencommunicatie
o.a.
€ 154 lager ligt. Dit heeft te maken met de
• service team
uitvoering van de pensioenregeling van dit
• brieven
pensioenfonds, die complexer is dan een
• website
gemiddeld pensioenfonds. We behoren tot de top-50 fondsen in Nederland, maar
o.a.
Beheerkosten
• bestuur • externe accountant
‘De politiek vindt dat pensioenfondsen duidelijker moeten communiceren’
4
hebben maar weinig deelnemers. Hierdoor zijn de vaste kosten verdeeld over een relatief klein aantal deelnemers. In dit rapport is niet meegenomen welke activi teiten aan deze kosten ten grondslag
Kosten in de jaarverslagen te vinden
liggen. Zo zijn de communicatiekosten
De politiek vindt dat pensioenfondsen
Daarom besteden vanaf 2012
sterk afhankelijk van of een fonds alleen
duidelijker moeten communiceren
pensioenfondsen meer aandacht
aan het wettelijke minimum voldoet of
over hun uitvoeringskosten.
aan deze kosten in hun jaarverslagen.
Ook kosten voor vermogensbeheer en transactiekosten
juist uitgebreid communiceert met zijn
Wie deelneemt aan een pensioen
Ook het Pensioenfonds Vliegend
Naast de uitvoeringskosten zijn er kosten
deelnemers. Het bestuur van het fonds
regeling heeft het recht om te weten
Personeel KLM vindt het belangrijk
voor vermogensbeheer. Van het gemiddeld
heeft veel aandacht voor de uitvoerings
hoe er met het geld wordt omgegaan.
dat hier duidelijkheid over is.
belegd vermogen besteedt het fonds
kosten van het Pensioenfonds Vliegend
De Pensioenfederatie heeft daarom,
In de jaarverslagen van uw pensioen
0,3-0,4% aan vermogensbeheer, en 0,15%
Personeel KLM. De kosten staan in goede
als vertegenwoordiger van alle
fonds vindt u informatie over de
aan transactiekosten.
verhouding tot de dienstverlening. Het
pensioenfondsen, een aantal aan
uitvoeringskosten. Het jaarverslag
fonds is efficiënt, mede door de synergie
bevelingen gedaan om meer openheid
van 2011(bekijk pagina 32) vindt u op
met de andere twee KLM pensioenfondsen.
te geven over de uitvoeringskosten.
www.klmvliegendfonds.nl.
focus november 2012
5
pijlerstelsel
kort
Financiële positie van uw fonds De nominale dekkingsgraad, de verhouding tussen het vermogen en de nominale verplichtingen van het
Uw inkomen tijdens uw pensioen is opgebouwd uit drie delen: een AOW-uitkering, het opgebouwde ouderdomspensioen via uw werkgever(s) en inkomensvoorzieningen die u zelf heeft geregeld. Hoe werkt het systeem, wat kunt u zelf doen en niet onbelangrijk: hoeveel krijgt u straks?
fonds, was eind september 126,4%. Volgens wet telijke richtlijnen moeten pensioenfondsen bepaalde reserves hebben die als buffer kunnen dienen in slechte tijden. Deze wettelijk vereiste dekkingsgraad is voor ons fonds 116,5%. Het minimaal vereist vermogen is 105%. In de grafiek ziet u het verloop
Verloop dekkingsgraden Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 150 140 130 120 110
Iedereen die tussen zijn 15e en de AOW-gerechtigde leeftijd in
Opgebouwd pensioen
Zelf sparen
Nederland heeft gewoond en gewerkt, krijgt vanaf de AOW-
De tweede pijler is het pensioen dat u opbouwt bij KLM. Hoeveel
De derde pijler van uw inkomen straks zijn de inkomensvoorzie
gerechtigde leeftijd deze uitkering via de Sociale Verzeke
pensioen u opbouwt, hangt van allerlei factoren af. Bijvoorbeeld
ningen die u zelf heeft geregeld. U kunt bijvoorbeeld sparen of
ringsbank (SVB) uitgekeerd. Tot 1 januari 2013 is de wettelijke
hoe lang u aan de pensioenregeling deelneemt, het carrièrever
op een andere manier vermogen opbouwen. Denk bijvoorbeeld
AOW-gerechtigde leeftijd de dag waarop iemand 65 jaar wordt.
loop en of u fulltime of parttime werkt. Om te weten te komen
aan Blue Sky Eagle Fund: de levensloopregeling voor vliegers.
Vanaf 2013 wordt deze pensioengerechtigde leeftijd jaarlijks
wat u tot nu toe aan pensioen heeft opgebouwd en wat uw
U kunt er ook voor kiezen u extra te verzekeren. Dat kan met
stapsgewijs verhoogd naar 66 jaar in (waarschijnlijk) 2018 en
bereikbare pensioen is als u tot uw pensionering bij KLM blijft
een lijfrenteverzekering of een koopsompolis. Voor het afsluiten
67 jaar in 2021. De hoogte van uw AOW-pensioen hangt af van
werken, krijgt u jaarlijks het Uniform Pensioenoverzicht (UPO)
van zo’n verzekering benadert u zelf een bank of verzekeraar.
het aantal jaren dat u voor de AOW verzekerd bent geweest.
opgestuurd. Als uw salaris stijgt, bouwt u vanaf dat moment
Voor elk jaar dat u eventueel in het buitenland woonde, gaat er
meer pensioen op. Uw salarisstijging is niet van invloed op het
Maatregelen
• het positieve rendement op de beleggingen,
2% van de volledige AOW-uitkering af.
pensioen dat u al opgebouwd had. Via de pensioenplanner op
Het loont de moeite nu alvast na te denken over het inkomen
• de gestegen rente,
www.klmvliegendfonds.nl ziet u welke invloed bepaalde levens
dat u wilt ontvangen na uw pensionering. Hoeveel wilt u maan
• en lagere verplichtingen door de waardering op
gebeurtenissen hebben op uw pensioenopbouw.
delijks te besteden hebben? Wat ontvangt uw eventuele part
6
nominale dekkingsgraad
jul 12
dec 11
mrt 12
jul 11
sep 11
dec 10
mrt 11
jul 10
sep 10
dec 09
mrt 10
jul 09
sep 09
MRT 09
sep 08
dec 08
100 sep 12
De drie pijlers van uw toekomstig inkomen
van de dekkingsgraad en de vereiste dekkingsgraad.
vereiste dekkingsgraad
De dekkingsgraad is het afgelopen kwartaal verbeterd door:
de zogenaamde Ultimate Forward Rate (UFR).
ner? Welke fiscale regels gelden er na uw pensionering? Door nu
Bijzondere gebeurtenissen
Uw pensioenopbouw wordt berekend op basis van uw pensioen
pensioenmaatregelen te nemen bent u straks verzekerd van een
De UFR is onderdeel van een nieuwe methode om
Verschillende gebeurtenissen in uw leven zijn van
grondslag: uw vaste maandsalaris inclusief andere belonings
toereikend inkomen.
de rentecurve vast te stellen. Het maakt de
invloed op uw financiële situatie én op uw pensioen.
elementen, zoals de vakantietoeslag en de eindejaarsuitkering.
berekening van de verplichtingen van pensioen
Bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid, een scheiding of
Van dit bedrag wordt de zogenoemde franchise afgehaald:
fondsen minder gevoelig voor schommelingen
non-activiteit. Voor al deze life events en de gevolgen
het deel van uw salaris waarover u geen pensioen opbouwt.
daarvan kunt u terecht op www.klmvliegendfonds.
U bouwt hier geen pensioen over op omdat u te zijner tijd
Heeft u vragen over uw pensioen?
nl. Hier staat precies beschreven welke stappen voor
(waarschijnlijk) recht hebt op een AOW-uitkering.
op de financiële markten. Neem dan contact op met Pensioenservice van
Meer informatie
u van belang zijn. Bezoekt u ook de pensioenplanner
Blue Sky Group via 020 426 62 20 of
Op www.klmvliegendfonds.nl vindt u elke maand
om te zien welke gevolgen bepaalde life events
pensioenservice@klmvliegendfonds.nl.
de actuele dekkingsgraad en aan het eind van elk
kunnen hebben op uw pensioen.
Kijk ook eens op mijnpensioenplanner.nl
kwartaal een kwartaalbericht.
focus november 2012
7
65 jarig jubileum
Al sinds de oprichting een fonds met een solide financiële opzet
Paul en Arend zijn al jarenlang in dienst van KLM. Paul, gezagvoerder op een 747, werkt sinds 1983 bij KLM. Hij was jarenlang actief als bestuurslid en president bij de Vereniging Nederlandse Verkeers vliegers. In 1994 trad hij toe tot het bestuur van het Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM. Arend is bedrijfseconoom en sinds 1985 in dienst bij KLM, waar hij verschillende management functies vervulde. Tegenwoordig is hij verantwoor delijk voor de interne audits en interne controle bij zowel Air France als KLM. Sinds drie jaar maakt Arend namens de werkgever deel uit van het pensioenfondsbestuur.
Arend de Jong (links) en Paul Griffioen (rechts)
In 1947 werd de Stichting Pensioen fonds Vliegend Personeel opge richt. Het fonds bestaat 65 jaar, maar is nog lang niet aan zijn pensioen toe. Zelfs in deze moei lijke tijden doet het fonds het met een dekkingsgraad van boven de 120% nog altijd goed. Speciaal voor het jubileum kijken vicevoor zitters van het pensioenfonds bestuur Paul Griffioen (52) en Arend de Jong (54) terug en werpen een blik in de toekomst.
Er kan veel veranderen in 65 jaar. Bij de oprichting in 1947
Slechte timing
Arend. ‘In 2014 volgen de overige vliegers. Het gaat in totaal
namen, naast vliegers, ook boordwerktuigkundigen, tele
Ondanks de moeilijke economische omstandigheden is het
om ongeveer 350 vliegers en daarmee is in één klap het
grafisten en cabinepersoneel deel aan het pensioenfonds.
vliegend fonds met een dekkingsgraad van boven de 120%
aantal deelnemers fors toegenomen.’ Paul: Belangrijk om te
‘De functies van boordwerktuigkundigen en telegrafisten
één van de weinige pensioenfondsen die niet met een reserve
weten is dat deze groep instapt en nieuwe rechten opbouwt.
zijn inmiddels overgenomen door de technologie’, zegt Paul.
tekort kampt. ‘In het verleden is de dekkingsgraad veel hoger
De oude rechten die zij hadden vallen niet binnen dit fonds.’
‘Van het cabinepersoneel deden alleen kadermedewerkers
geweest, maar door de lage rekenrente is dit al een hele goede
mee in het fonds. Stewardessen kregen in die tijd een 5-jarig
prestatie’, gaat Arend verder. ‘Dat geeft goed aan hoe solide
Zo goed mogelijk
contract. Het leeuwendeel van de populatie van het fonds
en stabiel dit fonds in elkaar steekt.’ Paul Griffioen heeft zich
Wat betreft de toekomst houden beide heren een slag om
bestaat echter uit vliegers. Vanaf de oprichting kenmerkt het
gestoord aan de politiek: ‘Sinds politici zich in 2006 met
de arm. ‘Het is afwachten hoe de nieuwe Pensioenwet eruit
fonds zich door een hele goede pensioenregeling en solide
pensioen zijn gaan bemoeien is het een zootje geworden qua
komt te zien’, stelt Arend. ‘Verder volgen we natuurlijk de
financiële opzet. Vanaf dag één is op safe gespeeld en was
regulering. We werkten al vijftig jaar met tabellen met sterfte
discussie over de verhoging van de AOW-leeftijd op de voet.
er het besef dat een goede regeling ook iets mag kosten.
kansen en levensverwachting (zogenaamde sterftetafels), toen
Dat heeft uiteraard ook gevolgen voor dit fonds. Wij krijgen
De regeling zit goed in elkaar en dat is grotendeels toe te
pensioenfondsen opeens per direct rekening moesten houden
wel eens de vraag of de pensioenleeftijd voor vliegers 56 jaar
schrijven aan het feit dat vliegers beschikken over een goed
met de stijgende levensverwachting. Dat gaf een enorme
blijft. Daar kunnen wij als bestuur niets van zeggen. Dat is
stel hersens, maar bovenal aan het enorme saamhorigheids
verzwaring van de verplichtingen. Bovendien moesten we
aan de arbeidsvoorwaardelijke partijen. Als er veranderingen
gevoel.’ Arend: ‘Officieel is dit een ondernemingspensioen
gaan rekenen met de marktrente. Prima, maar nu is de markt
worden doorgevoerd in het pensioenreglement toetsen wij
fonds, maar eigenlijk heeft het alle kenmerken van een
verstoord door diezelfde overheid omdat deze met enorme
die. Als alles in orde is zorgen wij er samen met Blue Sky
beroepspensioenfonds. Vliegers hebben zich goed georga
reddingspakketten de financiële sector overeind houdt. Dat is
Group voor dat de regeling zo goed mogelijk wordt uitge
niseerd in één vertegenwoordigend lichaam: de Vereniging
natuurlijk geen normale marktsituatie.’
voerd. Dát is onze taak. Los van het feit of de pensioen gerechtigde leeftijd voor vliegers gelijk blijft, zal een
van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV, red.). Het is een
8
homogene groep en dat heeft ons in de loop der jaren geen
Beschermen wat we hebben opgebouwd
verhoging van de AOW-leeftijd natuurlijk wel gevolgen
windeieren gelegd.’
Een belangrijke ontwikkeling is de toetreding van Martinair-
hebben. Tot die tijd is het voor ons als pensioenbestuur
vliegers tot het fonds. ‘Een klein deel van deze vliegers heeft
vooral belangrijk dat wij ons bezighouden met onze primaire
inmiddels een KLM-contract en is in het fonds gestapt, zegt
taak: beschermen wat we hebben opgebouwd.’
focus november 2012
9
65 jarig jubileum
maar niet met pensioen!
quotes uit de jaarverslagen
1972 fonds bestaat 25 jaar • “ Aantal deelnemers: 1361”
1946 Begin van het fonds
• “Aantal pensioengerechtigden: 632”
• “1599 leden voor wie premie werd
• “Pensioenuitkeringen: 7,3 miljoen”
betaald”
• “ Wij brengen U in herinnering, dat onze Stichting werd opgericht bij acte,
• “Beleggingen: 476,1 miljoen”
op 19 november 1947 verleden door Notaris J.W.Th. Küller te ‘s – Graven
• “9 deelnemers gingen met pensioen”
hage. Het eerste boekjaar eindigt krachtens deze acte per ultimo 1947,
• “208 nieuwe deelnemers”
terwijl de datum van inwerkingtreding is gesteld op 1 januari 1946.”
• “De vaste eigendommen werden,
• “Eind 1972 besloten de Raden van Beheer van de beide KLM-Pensioenfondsen – na verkregen toestemming
wat landbezit betreft, uitgebreid door
van KLM – tot overplaatsing van het Fondskantoor
• “Aantal premie betalenden ult 1946 -> 473”
de aankoop van een boerderij te Beerta
van Schiphol-Oost naar het in eigendom aan de
• “In juni 1948 is voor het eerst een begin gemaakt met het aankopen van
en een complex los land te Ten Boer,
beide fondsen toebehorende kantoorgebouw aan
beide in de provincie Groningen.”
de Prof E.M. Meijerslaan 1 te Amstelveen.”
1950
1955
1960
1965
Eddo Hakkesteegt
‘Het KLM Pensioenfonds Vliegend Personeel heeft laten zien dat het zich ook in de huidige turbulente tijden goed staande weet te houden. Een prestatie waar je best trots op mag zijn. Proficiat en op naar de volgende 65 jaar!’
1970
1975
Laurens van Wijk
Edwin de Lange
10
• “Rendement: 6,90 %”
1963
• “Pensioenuitkeringen bedroegen in 1946 fl. 14.055,87”
effecten. Per ultimo 1949 was circa fl. 5,6 miljoen belegd”
1945
1957 fonds bestaat 10 jaar
‘Het fonds heeft een goede historie. Ik werk bijna een jaar bij KLM en hoop dus op een goede voortzetting van het pensioenfonds.’
Jeroen van der Roest
‘Ik wens het pensioenfonds in de toekomst een hele mooie financiële dekking. Ik heb er alle vertrouwen in dat dat goed komt onder leiding van het pensioenfondsbestuur. We mogen trots zijn op ons pensioenstelsel. Zeker als je het vergelijkt met de voorzieningen in andere landen hebben wij het namelijk goed voor elkaar.’
Dennis Persijn
‘Ik wens het pensioenfonds wederom veel winst toe. En natuurlijk een stabiele, zekere en opbouwende, bijna saaie toekomst… Want een dynamische toekomst zien we liever niet als het om het pensioen gaat.’
‘Ik hoop voor het pensioenfonds dat het zelf nooit met pensioen gaat!’
focus november 2012
11
65 jarig jubileum
1987 fonds bestaat 40 jaar
1988
• “Aantal deelnemers: 1384” • “Aantal pensioengerechtigden: 1562” • “Pensioenuitkeringen: 105 miljoen”
1992
2011
• “Beleggingen: 3.244,8 miljoen” • “Rendement: 7,32%”
1993
• “In 1987 is gestart met de ontwikkeling van programmatuur voor een geautomatiseerde onroerend goed-administratie.”
1980
1985
1990
1995
2000
2005
Frank van Hees
Ghislain Schoofs
‘Ik wens het pensioenfonds een zorgeloos bestaan na z’n 65e: rustig vaarwater en een gezonde beurs.’
12
Jan van der Schuur
Bas Thielen
‘Continueer de manier van sturen: gedreven en redelijk behoudend. De huidige beleggingen hebben oog voor de toekomst. Gebleken is dat het op deze manier goed gaat. Op naar nóg eens 65 jaar!’
2010
‘We moeten zuinig zijn op onze pensioenvoorziening. Ik wens ons pensioenfonds dan ook nog vele jaren toe, in goede harmonie!’
Leonard Lammers
‘Een behouden vlucht gewenst!’
‘Natuurlijk wens ik het pensioenfonds een hele goede financiële toekomst met verstandige en rendabele beleggingen. Een gezonde luchtvaart, waarbij de deelnemers in de toekomst hopelijk ook nog op 56-jarige leeftijd met pensioen kunnen.’
focus november 2012
13
65 jarig jubileum
Vracht. Groentenvervoer per
Passagiers en wachtenden bij vliegtuigen en
DC-4 PJ-ALO (PH-TLO)
auto’s. Schiphol, wederopbouw. ca 1946
Oranjestad. ca 1946
Vertrekhal anno 2012
Wim Kan en Corry Vonk met bemanning
Lockheed Constellation L-049 Walcheren
DC-3 PH-TCY, tijdens start op Schiphol.
op platform bij DC-4. 1946
PH-TAW in dienst van 1946 tot 1949
1947
Deelnemers van het eerste uur aan het woord
14
De heer Gloudemans, 88 jaar, gepensioneerd Boordwerktuigkundige
De heer Driessen, 81 jaar, gepensioneerd Vlieger
De heer Nielen, 80 jaar, gepensioneerd Purser
“In 1984 ben ik met pensioen gegaan, nadat ik jaren bij KLM heb gewerkt als
“In mijn loopbaan ben ik vier maal geconfronteerd met een
“Mijn pensioen, daar maakte ik me vroeger niet druk om, dat
BWK, boordwerktuigkundige. Die functie bestaat nu niet meer, maar vroeger
opschuivende pensioenleeftijd, van 50 jaar naar respectievelijk
was altijd nog zo ver weg. De pensioenleeftijd is in de tijd dat
ging er altijd een BWK mee als derde persoon in de cockpit. Momenteel ben ik
de 52-, 54- en 56-jarige leeftijd. En in de Divisie DC10 mochten
ik vloog ook een aantal keren opgeschoven, wat natuurlijk ook
al 28 jaar gepensioneerd. De pensioenleeftijd was in eerste instantie het eind
wij op een gegeven moment doorvliegen tot ons 58e omdat
beter was voor mijn eigen pensioen.
van het jaar waarin je 50 werd. Later werd dat het jaar dat je de 55-jarige
er een tekort was aan vliegers. Dat heb ik net niet meer volge
Die laatste jaren kon ik nog behoorlijk wat extra pensioen
leeftijd bereikte en weer later de 56e verjaardag. Als BWK mocht ik nog door
maakt. Ik ben in februari 1989 gepensioneerd. Maar ik was met
opbouwen. Toch ben ik al eerder dan de 60-jarige leeftijd,
vliegen tot mijn 60e, wat ik erg graag heb gedaan! Sterker nog, ik had nog
elke aanpassing van de pensioenleeftijd wel verheugd dat ik nog
die op een bepaald moment werd vastgesteld, met pensioen
wel een paar jaar door willen gaan, maar ik snap ook dat er een lijn getrokken
een paar jaar door mocht vliegen, omdat ik – net als veel andere
gegaan. Dat was voor mijn vrouw en mij financieel gezien toen
moet worden. Na mijn pensionering ben ik me meer in het pensioen gaan
vliegers – verliefd was op mijn vak. Ik hield mijn pensioenzaken
erg interessant. Wij zijn namelijk naar Zuid-Afrika vertrok
verdiepen en heb ik ook deelnemersvergaderingen bezocht. De toenmalige
goed in de gaten. Dat begon al vroeg: toen ik trouwde en kinde
ken om daar een eigen huis te bouwen. We hebben er 18 jaar
directeur pensioenen, de heer Hilbrand, vertelde daar altijd glashelder en
ren kreeg wilde ik er zeker van zijn dat ik hen goed zou achter
gewoond: de mooiste tijd van ons leven.”
zeer vermakelijk over de beleggingen. Hij kon het erg goed verklaren en dat
laten als mij iets zou overkomen. Na mijn pensionering wilde ik
maakte het voor mij erg interessant. Ik wil bij deze alle mensen die het
graag blijven reizen, maar ben ik ook actief geweest in diverse
pensioenfonds hebben gemaakt tot wat het nu is, graag bedanken!”
verenigingen, waaronder in die voor gepensioneerden.” focus november 2012
15
goed bereikbaar antwoord op vragen persoonlijk gesprek
u spreekt met...
De mensen achter de afdeling Pensioenservice
Pensioenen saai? Absoluut niet! Pensioen is een onderwerp dat van oudsher de nodige vragen oproept. Deelnemers van Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM kunnen daarom met vragen over hun pensioen altijd terecht bij de afdeling Pensioenservice. In de rubriek ‘U spreekt met….’ brengen we de medewerkers van deze afdeling in beeld. Want wie zijn eigenlijk die mensen die precies weten hoe uw pensioen in elkaar steekt? Maak kennis met Erik den Boer, al geruime tijd werkzaam bij Pensioenservice. voor alle vragen over uw pensioen: 020 4266 220 ma t/m vrij 08:30 tot 17:00 uur
Sinds 2009 werk ik wéér bij de Pensioenservice. Van 2005
Pensioenfonds heeft dus zijn eigen team. Ik zit in team C, dat
Direct benaderbaar
er beperkingen aan dit soort regelingen zijn gesteld. De eis was
tot 2008 was ik hier al eerder actief. Ik ben toen een jaartje
is gespec ialiseerd in het pensioenreglement van het vliegend
‘Eén van onze prioriteiten is de bereikbaarheid. Elke werkdag zijn
dat men minstens € 3.000 op zijn rekening had staan om gebruik
weggeweest maar ben toch weer teruggekeerd op het oude
personeel. Elk pensioenfonds vereist gedetailleerde kennis van
we telefonisch van half negen tot vijf uur bereikbaar. Dat bete
te kunnen maken van de oude regeling. Dat resulteerde in enorm
nest. We werken met een mooie mix van jonge en oudere
de specifieke pensioenregelingen. Natuurlijk ben ik ook goed
kent dat alle medewerkers één of twee keer per week telefoon
veel aanmeldingen in het laatste kwartaal.’
medewerkers en dat is goed voor de groepsdynamiek. In
op de hoogte van de pensioenregelingen van de andere fond
dienst hebben. De vragen lopen uiteen van adreswijzigingen
het verleden heb ik veel verschillende jobs gehad. Ooit ben
sen, die voor grondpersoneel en cabinepersoneel. Maar een
tot een scheiding tot vragen over de pensioenleeftijd. Andere
ik begonnen als baliemedewerker bij de PTT, waarna ik me
deelnemer van het vliegend fonds komt met een ingewikkelde
dagelijkse werkzaamheden zijn het beantwoorden van vragen die
heb opgewerkt tot vestigingsmanager van het postkantoor.
vraag meestal bij iemand van team C terecht.’
binnenkomen via de post en e-mail. Elke dag worden alle binnen gekomen poststukken onder de aanwezige medewerkers verdeeld
Daarna ben ik als relatiebeheerder bij Zwitserleven voor het eerst in aanraking gekomen met pensioen. Vervolgens heb ik nog een tijd gewerkt bij een tussenpersoon voordat ik hier terecht kwam. Je kunt zeggen dat ik in alle gebieden van de pensioenwereld actief ben geweest: verzekeraar, tussen
‘Met Pensioenservice verzorgen wij de gehele uitvoeringsadministratie van de drie KLM Pensioenfondsen’
persoon en pensioenuitvoerder.’
Dynamische wereld
‘In alle gebieden van de pensioenwereld was ik actief: verzekeraar, tussenpersoon en pensioenuitvoerder’
‘Tijdens nabestaandengesprekken gaat het er vaak om dat je iemand geruststelt’
en afgehandeld. We voeren soms ook persoonlijke gesprekken
Nabestaandengesprekken
met deelnemers. Af en toe belt er bijvoorbeeld een deelnemer die
‘Ook voert de afdeling Pensioenservice de nabestaandengesprek
vlak voor zijn pensioen geconfronteerd wordt met allerlei keuze
ken. Als een deelnemer tijdens een actief dienstverband komt te
mogelijkheden en daar meer over wil weten. In dat geval maken
overlijden, gaat één van ons samen met iemand van KLM langs
we een afspraak voor een persoonlijk gesprek. Dan heb je alle
bij de nabestaanden. Vaak hebben nabestaanden geen flauw
tijd om iemand goed bij te praten.
idee van wat er staat te gebeuren. Ik vind het belangrijk om
‘Veel mensen vinden pensioenen saai. Toch zijn ze dat abso luut niet. De pensioenwereld is voortdurend in beweging en daardoor reuze interessant. Op dit moment is de AOW-leeftijd een hot item en staan de kranten vol met nieuws over pen
iemand in zo’n moeilijke periode te informeren over het pensioen
‘Op afspraak is een persoonlijk gesprek mogelijk’
sioenfondsen en dekkingsgraden. Het is wat dat betreft een
en hen op die manier gerust te stellen. Dat moet natuurlijk op een gepaste manier gebeuren. Tot slot organiseren wij ook de Pensioen In Zicht-dagen voor deelnemers die bijna met pensioen gaan. Vanaf volgend jaar neem ik voor het eerst de presentatie
hele levendige business. Juist het feit dat de pensioenwereld
Eagle Fund
voor Pensioenservice voor mijn rekening. Dat vind ik wel span
Specialisatie
zo dynamisch kan zijn, maakt mijn werk zo afwisselend.
‘Naast mijn dagelijkse werkzaamheden ben ik samen met een
nend, want een persoonlijk gesprek met een deelnemer is toch
‘Pensioenservice is er voor alle deelnemers van de KLM
Met Pensioenservice verzorgen wij de gehele uitvoerings
collega ook verantwoordelijk voor de uitvoering van het Blue Sky
weer anders dan voor een groep van veertig man. Maar om hele
Pensioenfondsen. Om ons werk zo goed mogelijk te kunnen
administratie van de drie KLM Pensioenfondsen. Ook de
Eagle Fund (de levensloopregeling voor vliegers, red.). Meestal is
maal goed voorbereid te zijn ga ik nog een cursus presenteren
doen, is onze afdeling opgedeeld in drie teams. Elk KLM
pensioenplanner valt onder onze verantwoordelijkheid.’
dat niet zoveel werk, alleen vorig jaar was het razend druk omdat
volgen, en dan moet het helemaal goed komen.’
16
focus november 2012
17
pensioen bij scheiden
wijzigingen
U gaat uit elkaar. Wat betekent dat voor uw pensioen? Scheiden of het beëindigen van een samenlevingsverband heeft bijna altijd financiële gevolgen. Ook voor uw pensioen. In Focus de belangrijkste feiten op een rijtje.
Komende maanden neemt de politiek een aantal belangrijke beslissingen die impact kunnen hebben op onze pensioen regelingen. Welke beslissingen uiteindelijk precies genomen worden, is nog niet helemaal duidelijk. Toch geven we u graag een update over de stand van zaken op het moment van schrijven (eind oktober).
Grote beslissingen verwacht in pensioenland
De verdeling van uw ouderdoms pensioen – ook wel pensioen
Belangrijk om te weten
verevening genoemd – kunt u op verschillende momenten
Een scheiding dient u binnen twee jaar te melden aan het
vastleggen. Zodra u een samenlevingsverband (huwelijk of
pensioenfonds. Het fonds zorgt er dan voor dat uw ex-partner
geregistreerd partnerschap) aangaat, kunt u hierover afspraken
zijn of haar gedeelte van het ouderdomspensioen krijgt uit
maken. Op het moment dat u gaat scheiden, krijgt u de
betaald na de pensioenleeftijd. Als u ons niet binnen twee jaar
mogelijkheid de gemaakte pensioenafspraken te herzien.
van de scheiding op de hoogte brengt, moet u de betaling zelf
Wij worden ouder!
regelen met uw ex-partner.
Uit de nieuwe prognosetafel die het Actuarieel Genootschap
De helft
Daarnaast is het goed om te weten dat wanneer u een samen
begin september presenteerde is opnieuw bevestigd dat vrou
Als u geen bijzondere afspraken (zie kader) maakt, heeft uw
levingscontract aangaat en dit aan KLM meldt (bijvoorbeeld in
wen en mannen langer leven. Een prognosetafel geeft weer wat
Nieuw pensioencontract
ex-partner volgens de wet recht op de helft van het ouderdoms
het kader van IPB), KLM uw partner automatisch als begunstigde
de levensverwachting is van de huidige bevolking. De levens
Momenteel werkt de politiek aan een nieuw Financieel Toetsings
pensioen dat u tijdens het samenlevingsverband heeft
voor het nabestaandenpensioen aan het pensioenfonds door
verwachting van mannen groeit bovendien verder toe naar de
kader (FTK). Met deze nieuwe ‘spelregels’ voor de pensioensector
opgebouwd. Als u overlijdt vóórdat uw ex-partner overlijdt,
geeft. Wanneer u uit elkaar gaat, is een recht op het nabestaan
levensverwachting van vrouwen. Als pensioenfondsen de nieuwe
is er meer transparantie in de financiële posities van fondsen.
ontvangt hij of zij geen deel van uw ouderdomspensioen meer.
denpensioen en ouderdomspensioen voor uw ex-partner.
overlevingstafel toepassen, stijgt de waarde en daarmee de
Wanneer uw ex-partner overlijdt, ontvangt u weer het gehele
kosten van de pensioenverplichtingen. Voor het Pensioenfonds
Rekenrente
ouderdomspensioen.
Vliegend Personeel KLM stijgen de pensioenverplichtingen met
Om het pensioensysteem toekomstbestendiger maken, heeft
circa 1%. Eind 2012 neemt het pensioenfondsbestuur een
de overheid een nieuwe rentevoet ingevoerd. Hiermee moeten
besluit over de nieuw te hanteren prognosetafel en deze
fondsen hun verplichtingen waarderen. De minister heeft nu
correctie. Op basis daarvan worden nieuwe tarieven afgeleid
een aanpak gekozen waarbij de rentecurve voor zeer lang
voor de keuzemogelijkheden in de pensioenregeling, zoals het
lopende verplichtingen wordt aangepast. Voor langere loop
vervroegen van uw pensioen. Zodra het bestuur een besluit
tijden worden de marktrentes geleidelijk aangepast met de
heeft genomen, informeren wij u hierover.
zogenaamde UFR (Ultimate Forward Rate). De dekkingsgraad
Nabestaanden Wanneer u gaat scheiden, behoudt uw ex-partner het recht op het nabestaandenpensioen als er geen andere individuele keuze is gemaakt (zie kader). Dit bijzonder nabestaanden pensioen bedraagt 70% van het ouderdomspensioen dat is opgebouwd. Gaat u scheiden na uw pensionering? Dan is de hoogte afhankelijk van de gekozen verhouding ouderdoms pensioen en nabestaandenpensioen op uw pensioendatum.
Bijzondere afspraken Voor de verdeling van uw pensioen kunt u ook afwijkende afspraken maken bij een scheiding. Vanzelfsprekend geldt dat u en uw ex-partner het allebei eens moeten zijn met deze afspraken. Zoals: • U kunt afspreken dat uw ex-partner niet de helft, maar een ander percentage van het pensioen ontvangt. • U kunt afspreken dat u en uw ex-partner afzien van de helft van elkaars ouderdomspensioen. • U kunt vastleggen dat (een deel van) het pensioen dat
Wat wordt verstaan onder scheiding? • Voor verevening van het ouderdomspensioen verstaan we onder scheiding: echtscheiding, scheiding van tafel en bed en beëindiging geregistreerd partnerschap. • Voor het recht op nabestaandenpensioen verstaan we onder scheiding: echtscheiding, beëindiging van het huwelijk na schei ding van tafel en bed, beëindiging geregistreerd partnerschap en beëindiging van het door KLM erkende samenlevingsverband.
18
vóór het huwelijk is opgebouwd ook wordt verdeeld. • U kunt kiezen voor conversie. Hierbij wordt de helft van het tijdens het huwelijk opgebouwde ouderdoms pensioen samen met het bijzonder nabestaanden pensioen omgezet in een eigen ouderdomspensioen voor uw ex-partner. Dit betekent dat wanneer u over lijdt uw ex-partner zijn of haar eigen pensioen blijft ontvangen. Dat geldt ook voor u wanneer uw ex-partner overlijdt.
was eind september al op basis van de UFR-methode vast
Verhoging AOW-leeftijd
gesteld en heeft voor uw fonds tot gevolg dat de nominale
De AOW-leeftijd wordt na 2015 versneld verhoogd: dat hebben
dekkingsgraad is toegenomen. Lees meer hierover bij de
VVD en PvdA begin oktober afgesproken in een deelakkoord
Financiële situatie van uw fonds in dit blad.
waarin een begroting voor 2013 staat. Hierdoor wordt de AOW-leeftijd vanaf 2013 verhoogd naar 66 jaar in 2018 en
Europese ontwikkelingen
stijgt vervolgens stapsgewijs tot 67 jaar in 2021. In het
Ook op Europees niveau is van alles gaande: van de Europese
Lenteakkoord was eerder afgesproken dat per 1 januari 2013
Commissie moeten pensioenfondsen hun financiële buffers
de AOW-leeftijd verhoogd wordt. Daarnaast is er ook een
aanvullen. Het komt erop neer dat pensioenfondsen hun
overbruggingsregeling voor iedereen die per 1 januari 2013
financiële buffers aan moeten vullen. Pensioenfondsen zouden
deelneemt aan een vut- of prepensioenregeling en zich niet
volgens Europa moeten voldoen aan dezelfde regelgeving als
heeft kunnen voorbereiden op de AOW-leeftijdverhoging.
verzekeraars. Als dit plan doorgang vindt, zou dit leiden tot
Voorwaarde is dat zij geen inkomen hebben dat hoger is dan
hogere buffers. Demissionair minister Kamp van Sociale Zaken
150% van het wettelijk minimumloon. Er vindt hiervoor wel
heeft in een eerder stadium al aangegeven deze plannen
een partner- en vermogenstoets plaats.
onacceptabel te vinden. focus november 2012
19
