Wijn en Golfdomein 'Kapèlkeshof' Roomweg 85, 5985 NS Grashoek PNR 5985NS

Wijn en Golfdomein 'Kapèlkeshof' Roomweg 85, 5985 NS Grashoek PNR 5985NS85-1-280108

Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937

www.guidopaumen.nl [email protected]


INLEIDING

RESUMÉ

Het voorliggend rapport omvat de weerslag van een in 2007 uitgevoerde verkenning betreffende toekomst-perspectieven voor Kapèlkeshof. De verkenning werd uitgevoerd in samenspraak met de feitelijke opdrachtgevers, Truus en Louis Beumers van Kapèlkeshof en Délène Aerts van Agrarisch Adviesburo Pijnenburg uit Horst.

In 2004 zijn Truus en Louis Beumers een nieuwe weg ingeslagen. Schaalvergroting voor een perspectiefvol varkensbedrijf is op deze locatie niet mogelijk. Daar het ondernemersschap hen toch in het bloed zit is gekeken naar alternatieven, met als resultaat Kapèlkeshof anno 2007. Nu staan ze voor een nieuwe keuze. De varkenshouderij uitbreiden met de vigerende vergunning of op zoek naar een nieuwe pijler.

In het resumé (rechts) worden insteek en conclusies kort verwoord. Op de navolgende pagina's worden historie, huidige situatie en de toekomstvisie stap voor stap in beeld gebracht. Advocaten en notarissen van het notariaat 'Holland Van Gijzen" uit Eindhoven hebben een voorstel aangereikt voor de juridische opzet. Deze is weergegeven in een losse bijlage.

Vigerende vergunning Destijds is bij het ontwikkelen van het plan Kapèlkeshof een milieuvergunning aangevraagd om de varkenstak nog verder uit te breiden met ruim 800 vleesvarkens. Op het bedrijf is een vergunning aanwezig voor het houden van 1591 vleesvarkens, 696 gespeende biggen, 18 schapen en 52 zoogkoeien. Toekomst Inmiddels is de shortgolfbaan en de wijngaard gerealiseerd en draait de nieuw ingeslagen weg goed. De afgelopen periode is zorgvuldig bekeken wat te doen met de varkenshouderij. Verder uitbreiden met twee stallen, volgens de vigerende vergunning of beëindigen. Uiteindelijk is de conclusie een nieuwe pijler oprichten binnen Kapèlkeshof en de varkenshouderij beëindigen. Dit omdat de voorgenomen ontwikkelingen beter past bij de visie van landgoed Kapèlkeshof en aansluit bij de behoefte en ontwikkelingen in de maatschappij. Nieuwe pijler Het bouwen van een negental levensbestendige woningen voor onder andere senioren van het platteland. Hierbij zal een wisselwerking ontstaan tussen de woningen en het bedrijf. Het bedrijf zal een steunpunt oprichten voor de senioren en diverse servicepakketten aanbieden. Daarnaast kunnen de bewoners het bedrijf ondersteunen bij werkzaamheden op de shortgolfbaan, wijnmakerij en/of horeca. Kwaliteitsverbetering In de u voorliggende gebiedsvisie is de nieuwe pijler weergegeven. Volgens ons sluit deze pijler uitstekend aan bij Kapèlkeshof en de ontwikkelingen in de maatschappij. Alvorens het project tot uitvoering te brengen zal als tegenprestatie de varkenshouderijtak worden beëindigd, de milieuvergunning van de varkens wordt ingetrokken en alle stallen worden gesloopt. Kapèlkeshof zal een positieve kwaliteitslag maken door het slopen van de stallen en het realiseren van de zorgwoningen welke op een duurzame wijze in het landschap worden ingepast. Uitgangspunten daarbij zijn het energiezuinig (klimaatneutraal) bouwen en gebruik maken van de in de regio instromende kennis (Floriade) inzake de 'cradle to cradle' filosofie. Kortom een uitdagend, vernieuwend project wat past binnen Kapèlkeshof en aansluit bij de ontwikkelingen in de regio en de vergrijzende maatschappij.




LIGGING

Het plangebied Het plangebied is gelegen ten noorden van de kern Grashoek. Aan de westkant bevinden zich de bossen van de Marisberg. In oostelijke richting bevinden zich meerdere kleinere bosjes op de Houwenberg.




HISTORIE 1850

Ligging huidige plangebied Rond 1850 was het plangebied nog niet gecultiveerd. Het werd als woeste grond/heide gekarteerd. Aan de zuidkant zijn de eerste ontginningen zichtbaar. In Noordelijke richting worden de nodige vennen en natte plekken gekarteerd. De Houwenberg en de Marisberg worden als zodanig aangeduid. Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937



HISTORIE 1900

Ligging huidige plangebied Aan het begin van de 20ste eeuw is de ontginning in volle gang. De Marisberg en de Houwenberg zijn door hun hogere en drogere ligging niet 'erg in trek" en nog grotendeels bebost. Her en der worden echter percelen ontbost. Het plangebied is nog grotendeels bebost.




HUIDIGE KONTEKST

Het plangebied in zijn huidige kontekst In de huidige situatie is de Marisberg nog steeds grotendeels bebost en bevinden zich ter hoogte van de Houwenberg meerdere kleinere bosjes. Beide gebieden zijn in ecologisch opzicht waardevol. Het plangebied vormt een schakel tussen deze gebieden. Aan de west en oostkant wordt het plangebied begrenst door linten met agrarische bebouwing. Aan de zuidkant vormt de rand van Grashoek een harde grens. In noordelijke richting zijn tamelijk diepe uitzichten mogelijk.




KADASTRAAL

Het plangebied omvat aangeduide percelen Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937



VANUIT DE LUCHT

Het plangebied Op de luchtfoto zijn de contouren van het plangebied gemarkeerd. De foto is echter al enkele jaren oud. Inmiddels is naast de varkenshouderij een short golfbaan en een wijngaard gerealiseerd en is het gebied bekend als wijn- en golfdomein Kapèlkeshof.




…MET SCOTISH GOLF BAAN ÉN BOUWPERCEEL VARKENSHOUDERIJ

Wijngaard

scottisch golf

driving range en parkeerterrein

woning en horeca

stallen + bouwperceel

Naast de wijngaard en de golfbaan is ook nog een intensieve agrarische tak (varkenshouderij) op Kapèlkeshof aanwezig. De varkensstallen evenals de andere gebouwen van Kapèlkeshof zijn gelegen binnen de bestemming agrarische doeleinden, bouwperceel a(b). Binnen dit bouwperceel is nog een vigerend milieuvergunning aanwezig om met twee varkensstallen uit te breiden. Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937



DEELGEBIEDEN - 3D

Wijngaard

Golfbaan

stal

horeca

Poelen




UITGANGSSITUATIE + TOEKOMST? SCHAAL 1:2000

Bovenstaande tekening is de uitgangssituatie als voort wordt geborduurd op de ingeslagen weg in 2004. Een shortgolfbaan, wijngaard en de varkenshouderij wordt uitgebreid met twee varkensstallen. Is dit de visie en toekomst voor Kapèlkeshof? Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937



TOEKOMST KAPÈLKESHOF? Met de recente ontwikkeling van de shortgolfbaan, de wijngaard en de daghoreca zijn nieuwe wegen ingeslagen. De aanwezige intensieve veehouderij vormt weliswaar nog steeds een pijler onder het bedrijf maar wordt gaandeweg als 'minder in het geheel passend' ervaren. De vraag rijst of het nog past in de visie van Kapèlkeshof de varkenstak uit te breiden. Is het wellicht beter deze tak van het agrarisch bedrijf los te laten en op zoek te gaan naar een vorm van bedrijvigheid die in ruimtelijke en bedrijfsmatig opzicht beter past bij de ingeslagen weg? Welke activiteit sluit hier dan bij aan? Past deze in het gebied?

Loslaten van de intensieve veehouderij?

Daarbij is rekening te houden met het feit dat het uit oogpunt van continuïteit in de toekomst wenselijk is een aanvraag in te dienen voor de rangschikking van Kapèlkeshof als landgoed in het kader van de natuurschoonwet. De nieuwe 'pijler' zal in ieder geval moeten passen bij dit streven.

de nieuwe pijler onder het bedrijf?




DE NIEUWE PIJLER IS… Welke activiteit is geschikt om als nieuwe pijler onder Kapèlkeshof te gaan fungeren? Belangrijkst uitgangspunt is dat deze activiteit past bij de aanwezige faciliteiten en zo een synthese van krachten kan ontstaan. De nieuwe "pijler" zal uiteraard moeten aansluiten bij de realiteit: de behoefte en vraag van de samenleving. Grijs…. In dit licht staat de vergrijzing van onze samenleving als een belangrijk aandachtspunt voor overheden en bedrijven boven aan de agenda. Met name in de provincie Limburg zal de vergrijzing stevige vormen aannemen: de trend in Limburg is de komende jaren een dalend aantal inwoners, gezinsverdunning en een forse toename van Limburgers van 55 jaar en ouder. Was in 1995 24% van de Limburgers 55 jaar of ouder; in 2035 behoort 42% van onze inwoners tot de categorie van de senioren (Bron: POL2006). In regionaal opzicht blijkt verder uit de 'Woonvisie Helden" dat voor de senioren in de regio rond Grashoek weinig kans is op doorstroming op de woningmarkt. ….Kent veel schakeringen De vergrijzing zal verder o.a. resulteren in een sterk toenemende vraag naar allerlei vormen van zorg- en hulpverlening. Met name op het platteland zullen de zorg- en welzijnsvoorzieningen voor ouderen sterk onder druk komen te staan. (bron: ministerie van VWS; Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing). De groep toekomstige senioren zal tegelijkertijd meer eisen gaan stellen. Ze zijn immers mondiger en vooral veelal rijker dan de huidige "ouden van dagen". Het is nog maar de vraag of ze tevreden zullen zijn met een momenteel nog gangbaar bejaardentehuis. Dit vergt een 'omdenken en een houdingsverandering' met betrekking tot de huisvesting van senioren. Naast een vergroting van het aanbod is het wenselijk een sterke diversificatie van het aanbod aan seniorenhuisvesting te bevorderen.

In stedelijke gebieden is dit proces al geruime tijd te bezien en begint het aanbod te verruimen. Mensen kunnen hier op anticiperen en schrijven op tijd in voor de bij hun passende vormen van ouderenhuisvesting in de wijk, de deelgemeente of het dorp waar ze binding mee hebben. Het proces van stapsgewijs verkleinen van de eigen woonruimte en in toenemende mate ondersteuning en zorg vragen verloopt daar nog redelijk soepel. De vergeten groep…senioren van buiten Op het platteland is het aanbod meestal minder divers. Woningcorporaties en Projektontwikkelaars doen hun best om senioren- of aanleunwoningen en dergelijke te realiseren. De behoefte van de in het dorp wonende plattelander is daarmee veelal gedekt. Voor senioren "van buiten" is meestal nog geen passend aanbod gerealiseerd of gepland. Ze worden een beetje vergeten… Agrarische senioren hebben hun leven doorgebracht in ruime, rustig gelegen en grondgebonden woningen in het buitengebied. Het ritme van de seizoenen en het bedrijf tekenden de dag. Het werk op het bedrijf en rond huis en haard werd (en wordt!) nog altijd gekenmerkt door een hoog aandeel fysiek werk. Het zal duidelijk zijn dat een verhuizing naar een voor hun beleving drukke dorpskern met de zijn seniorenhuisjes, aanleunwoningen of bejaardenkamers een extreme verandering is. Het loslaten van de grond en gewassen, huisdieren en veestapel is daarbij geen sinecure. Het feit dat de senioren vervolgens ook nog op non-actief worden gezet grijpt natuurlijk op een zeer negatieve wijze en diep in op het welbevinden van deze ouderen… Rust roest snel bij mensen die beweging gewend zijn. De overgang is simpelweg te extreem en daardoor absoluut ongezond. Oude bomen moet je eigenlijk niet verplanten. Als het dan toch moet, verdienen ze dan niet op zijn minst een passende standplaats?

Moet je oude bomen zo verplanten? Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937



PASSENDE HUISVESTING AGRARISCHE SENIOREN! Het is daarom de hoogste tijd aandacht te schenken aan de ontwikkeling van passende vormen van huisvesting voor de vergeten groep: de senioren van het platteland. Belangrijke uitgangspunten hiervoor zijn: oud worden in een kleinschalige sociale, vertrouwde landelijke omgeving (buiten het dorp!), integreren van mogelijkheden om planten of dieren (lievelingskalfje of kippen) mee te nemen, in beweging blijven, participatie in de maatschappij middels vertrouwde activiteiten, zo lang mogelijk 'thuis blijven" middels zorg op maat aan huis. Met name vanwege de kleinschaligheid is het slim om aan te haken bij bestaande bedrijven of instellingen en te kijken of een gezonde wisselwerking kan worden ontwikkeld. Dit betekent dat de ondersteuning van het bedrijf richting senioren (service) met de inbreng van de senioren richting bedrijf (steun) met elkaar in balans te brengen zijn. De huidige opzet van Kapèkeshof biedt prima perspectieven voor de ontwikkeling van een waardig evenwicht. Zo zouden vanuit het team van Kapèlkeshof de onderstaande diensten kunnen worden aangeboden. Omgedraaid kunnen de senioren 'meehelpen' om Kapèlkeshof in stand te houden middels onder genoemde participatie.

drempelverlagende werking! De uitwisseling van ondersteuning is een belangrijk aspect. Als je iets terug kunt doen, durf je eerder hulp te vragen! Het benutten van wat je nog kunt, hulp vragen voor dat wat niet meer gaat, moet zo een stuk gemakkelijker worden en resulteert in een drempelverlaging voor het vragen van hulp. Met name bij partners die lange tijd een duidelijke taakverdeling hebben gehad betekent dit een hoop. Vooral als de bijdrage van 1 van de partners wegvalt is het vaak niet of nauwelijks mogelijk voor de andere partner om zich de wegvallende taken nog eigen te maken. Dat in dit geval een beroep kan worden gedaan op Kapèlkeshof, maar ook dat kan worden teruggedaan is een belangrijk punt. Het feit dat daardoor eerder hulp zal worden gevraagd betekent dat daardoor soms erger kan worden voorkomen en dit impliceert dat per saldo minder zorg nodig zal zijn! Onderstaand voorbeeld illustreert dit:

Dienstenaanbod Kapèlkeshof - organiseren van zorg op maat voor thuis (intermediair), - huishoudelijke diensten: maaltijdservice, was- en/of strijkservice, boodschappenservice, - hulp bij het onderhoud van huis en haard: grote schoonmaak, poetsen, ramen lappen, of gras maaien, - hulp bij het jaarlijks of meerjaarlijks onderhoud: hagen knippen, goten schoonmaken, onderhoud cv-ketel, schilderwerk etc. - ontmoetingscentrum. Aanbod van de senioren - onderhoud van de moes- en kruidentuin, - hulp bij jaarlijks onderhoud van de wijngaard, - hulp bij de werkzaamheden rond het vinificatieproces, - hulp bij de onderhoudswerkzaamheden op de golfbaan: gras maaien, snoeien, harken etc. - hulp bij begeleiding en toezicht op de golfbaan, - vrijwilligerswerk bij projecten als “meer bewegen voor jeugd, kennismaking met de golfsport” ed.

Opa Janssen is 72 en nog zeer vitaal. Oma Janssen is nog goed bij de pinken maar heeft een aandoening waarbij haar handen steeds stijver worden… Koken zit er eigenlijk niet meer in. Opa heeft nog nooit gekookt en heeft er geen gevoel voor. De kinderen wonen wat verder weg. Ze willen ze niet lastig vallen. De oudjes koken steeds minder en redden zich regelmatig met een lekker eitje of omelet. Jammer is nu wel dat de cholesterol van opa gevaarlijke hoogtes bereikt en oma langzaam een vitaminegebrek ontwikkeld. Haar klachten verergeren daardoor sneller dan nodig… Als ze op Kapèlkeshof woonden zou Opa zijn energie richten op het buitenwerk op de golfbaan en zou oma in overleg met Kapèlkeshof afstemmen welk werk ze het beste uit handen zou kunnen geven; koken of strijken of? De cholesterol van opa bleef dan goed en oma bleef langer "handig".




OMDENKEN! Op het terrein van Kapèlkeshof komt de zone ter hoogte van het huidige agrarische bouwblok, de plek van de huidige intensieve veehouderij in aanmerking als een geschikte lokatie voor een 'pilotproject' voor de passende huisvesting van agrarische senioren. De afstand naar het hoofdgebouw is klein, het terrein is buiten maar niet te ver van het dorp gelegen (zie de tekening hieronder).

In stedenbouwkundige of architectonische zin werd daarbij in eerste instantie gedacht aan een (onbewust in het hoofd geslopen?) hofje: een u- of carréevormige opzet met ruimte voor 7 tot 9 eenheden, zie de onderstaande schets:

Bij nader inzien sluit dit hofjesconcept echter niet aan bij de benoemde en omschreven uitgangspunten voor het huisvesten van agrarische senioren: de ruimte en vrijheid van een landelijk gelegen vrijstaande woning missen! Passend huisvesten vergt inderdaad een 'omdenken' en een nieuwe houding…

De boven verbeeldde 'bungalows in het groen' sluiten wél aan op de omschreven uitgangspunten. Bovendien is een met groen doorspekt plan ruimtelijk 'passender' en in ecologisch opzicht krachtiger in het gebied en zijn omgeving te verankeren. De betekenis als schakel tussen de bossen van de Marisberg en de Houwenberg kan zo worden versterkt. Op de volgende pagina is het bovenstaande plan in de context van het toekomstige landgoed geplaatst. In deze en bovenstaande tekeningen is te zien dat de verbeelde nieuwe ontwikkeling zou resulteren in een kwaliteitsverbetering in ruimtelijk en ecologisch opzicht!




HET PLAN IN ZIJN CONTEXT; KWALITEITSVERBETERING!

'Opa's tuintjes'

bungalows

Als het plan in zijn huidige context wordt geplaatst, wordt de kwaliteitsverbetering (in ruimtelijke en ecologische zin) zichtbaar. Ten opzichte van de potentiële uitbreiding van de varkenstak met 2 stallen is te spreken van een krachtige kwaliteitsverbetering. Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937



INZOEM - SCHAAL 1:1000

de bungalows in het groen! Ir Guido W.F.M. Paumen, Tuin- & landschapsarchitect Bnt, Pastoorswal 4, 6041 CP Roermond, T 0475-430684 F 0475-430685 M 06-51852937



IMPRESSIES Betreffende de architectuur van de bungalows wordt voorgestaan om een goede balans te zoeken tussen persoonlijke vrijheid en samenhang van het parkje. Op grond hiervan wordt voorgesteld om 3 basistypes voor de uiterlijke verschijning vorm te laten geven. Inspiratiebron voor de architect is de "Peelse" boerderij. De indeling moet behoorlijk flexibel zijn: de feitelijke indeling en keuzes als gesloten leefkeuken of open keuken, grote of kleine bijkeuken etc. plaats van ramen en deuren etc. moeten individueel kunnen worden gemaakt (samen met de architect). Qua grondvlak zijn de bungalows te limiteren tot een maximum van ongeveer 80 m2. Op begane grond is een woonkamer, slaapkamer, keuken, bijkeuken en badkamer onder te brengen. Op de verdieping is ruimte voor een tweetal slaap, cq logeer of hobbykamers onder te brengen. Daarnaast is het toegestaan maar zeker niet verplicht om een serre, garage of berging aan het pand te schakelen met een maximumomvang van 30 m2. Vrijstaande tuinhuisjes en dergelijke die in een verrommeling van het gebied zouden kunnen ontaarden zijn niet toe te staan. Rond de woning mag een oppervlakte terras van 40 m2 en borders met een maximum van 20 m2 worden aangelegd. De rest van de kavel is in stand te houden als gras/gazon met solitaire bomen. De foto's rechts geven een aardige impressie van de ambitie op architectonisch vlak. In de onderstaande foto's wordt de nagestreefde ''setting' goed weergegeven.




UITGANGSPUNTEN Ten aanzien van de realisatie van de bungalows én hun omgeving worden de volgende uitgangspunten voor de uitwerking meegegeven aan de architect en de landschapsarchitect: - Energiezuinig; liefst klimaatneutraal. - Duurzaam materiaalgebruik; 'cradle to cradle'. Energiezuinig Bij de uitwerking van de bungalows zal om te beginnen worden uitgegaan van dé basisprincipes voor energiezuinig bouwen: - benutten van passieve zonne-energie middels een goede orientatie, - toepassen van een stevig isolatiepakket, - toepassen van isolatieglas, - herbenutten warmte uit het ventilatiesysteem middels wisselaars. Daarnaast zal gebruik worden gemaakt van de ervaring die op de Kapélkeshof reeds aanwezig is met het koelen en verwarmen middels aardwarmte. Voor de verlichting van woningen en buitenruimte zal zo veel mogelijk gebruik worden gemaakt van zonnecellen. Doelstelling is het energiegebruik te minimaliseren én de uitstoot ter plaatse tot 0 te reduceren (klimaatneutraal). Duurzaam materiaal gebruik Bouwen kost normaal gesproken een aanzienlijke hoeveelheid grondstoffen en energie. Daarbij levert het bouwproces afval op. Sinds enige tijd staat in dit verband een nieuwe benadering van industriële processen internationaal in de belangstelling: "cradle to cradle' . Kort samengevat impliceert deze benadering een 100% verantwoord materiaalgebruik: alle elementen, materialen en hulpstoffen zijn her te gebruiken of terug te geven aan een natuurlijk proces: zie voor nadere informatie bijlage 1. Kennis en ervaring uitwisselen In de regio Venlo wordt de benadering ingezet en gepromoot in het kader van de Floriade. Begin 2008 werd verder bekend gemaakt dat een nieuwe Masters-opleiding in de Venlo zal worden gesitueerd en dat daar o.a. zal worden gedoceerd door één van de grondleggers van de 'cradle to cradle' filosofie, de Duitse biochemicus Michael Braungart: zie het persbericht in de rechterkolom. Dit gegeven biedt natuurlijk zeer interessante perspectieven. Streven is de opleiding bij de realisatie van de bungalows te gaan betrekken. Daarbij is te denken aan een uitwisseling van kennis en ervaring, of nader onderzoek in de vorm van een of meerdere deelprojecten.

Uit het technisch weekblad door: Thomas van de Sandt donderdag 17 januari 2008 Venlo krijgt een eigen masteropleiding gericht op het duurzaamheidsprincipe cradle-to-cradle, zo meldt de Limburger. Een van de grondleggers van het principe, de Duitse biochemicus Michael Braungart, gaat zelf ook in Venlo doceren. Het voornemen voor de nieuwe opleiding werd bekendgemaakt op de nieuwjaarsbijeenkomst van de Limburgse Kamer van Koophandel in Roermond. Initiatiefnemers zijn de Kamer van Koophandel Limburg en de gemeente Venlo. Cradle-to-cradle (van wieg tot wieg) is beschreven in een boek van William McDonough en Michael Braungart uit 2002. Het principe gaat ervan uit dat producten na hun levensduur geheel zijn te gebruiken in nieuwe producten of volledig biologisch afbreekbaar zijn. Studenten uit Eindhoven, Wageningen en Nijmegen kunnen na hun bachelor hun studie vervolgen met de masteropleiding in Venlo. Het komend academisch jaar kan de opleiding al met enkele tientallen studenten beginnen, aldus de initiatiefnemers.




BIJLAGE 1- AFVAL = VOEDSEL Het is mogelijk de spiraal van uitputting van natuurlijke voorraden, van verspilling en van vervuiling te doorbreken. Het antwoord is Cradle to Cradle, van wieg tot wieg, de revolutionaire filosofie van Braungart en McDonough. Zij bepleiten volledig nieuwe uitgangspunten voor het ontwerpen en ontwikkelen van producten op basis van veilige en volledig herbruikbare grondstoffen. Zo kan afval voedsel worden in een oneindige kringloop. Met dit grondbeginsel als uitgangspunt leggen McDonough en Braungart uit hoe producten van meet af aan kunnen worden ontworpen om na hun bruikbare leven weer als ‘voedsel’ te dienen voor nieuwe producten. Het Cradle to Cradleontwerpconcept gaat uit van veilige en schone grondstoffen. C2C-producten moeten, wanneer ze eenmaal worden afgedankt, volledig uit elkaar te halen zijn, zodat de elementen kunnen worden teruggegeven aan biologische of technische kringlopen. C2C: de drie basisvragen De drie basisvragen om erachter te komen of een product volgens het C2C-ontwerpconcept is ontwikkeld zijn: 1. is het op te eten? 2. is het bio-afbreekbaar of te recyclen zonder aan kwaliteit te verliezen? 3. is het te verbranden om energie op te wekken? - Als elke consument deze vragen stelt bij aankoop van een product, zal de industrie met een antwoord moeten komen om aan de vraag uit de markt te voldoen. - Als elke vormgever zich deze vragen stelt voordat hij of zij een product ontwerpt, is daarmee de toon gezet voor een toekomst vol schone, duurzame producten. - Als elke fabrikant ervoor zorgt dat zijn producten aan deze vragen beantwoorden, voldoet hij aan de criteria voor C2Ccertificatie (zie www.mbdc.com). Producten Puttend uit hun ervaringen met het (her)ontwerpen van de meest uiteenlopende zaken – van vloerbedekking tot compleet nieuwe steden in China – bouwen McDonough en Braungart een zowel fascinerende als levensvatbare argumentatie op om eco-effectiviteit in de praktijk te brengen. Baanbrekend C2C is een baanbrekend concept met toekomst. Afval is voedsel en levert de grondstoffen voor nieuwe producten. Producten worden in het C2C-concept zo geproduceerd dat ze volledig recyclebaar zijn. C2C-producten zijn bio-afbreekbaar of laten zich voor 100% opnieuw gebruiken als grondstof voor nieuw producten. In eeuwige kringlopen. Zonder kwaliteitsverlies. Downcycling maakt plaats voor upcycling in het C2C-concept. Oneindig bruikbaar Braungart en McDonough hebben hun denkbeelden op een overtuigende manier vastgelegd in hun boek Cradle to Cradle. Ze gaan uit van een positief mensbeeld; hoe kun je anders de wereld veranderen? Het verminderen en compenseren van onze ecologische voetafdruk* maakt weliswaar onderdeel uit van hun denken, maar het C2Cconcept draait vooral om het scheppen van een natuurlijk klimaat dat ‘oneindigheid’ oplevert. Als mensen, net als de mieren, leren alle materialen die zij verbruiken om te zetten

in voedselkringlopen, dan kunnen zij de problemen van overbevolking en uitputtende voorraden uit de wereld helpen. Biologische en technische kringlopen In de Cradle to Cradle-kringloopvisie kan iedereen volop produceren en consumeren. Ieder mens kan een ‘manager’ zijn van voedingsstoffen. Producten worden niet langer afgedankt, maar kunnen – dankzij het bewuste C2C-ontwerp – worden teruggegeven aan biologische of technische kringlopen. Daarvoor is een partnership nodig tussen producenten van intelligent ontworpen en C2Cgeproduceerde producten en de gebruikers ervan. Hoe beter een product verkoopt en wordt geconsumeerd of gebruikt, des te sneller de biologische en technische kringlopen zich kunnen sluiten om afgedankte producten weer als voedingsstoffen op te nemen. Eco-effectief In hun boek Cradle to Cradle dagen Braungart en McDonough de wereld uit om producten intelligenter te ontwerpen en om productieprocessen schoon en volledig eco-effectief in te richten. Zo kunnen productmaterialen terugkeren in biologische of technische kringlopen en blijven ze eindeloos herbruikbaar. Het C2C-concept staat voor een wereld van dynamiek, van positivisme, van energie, van respect voor onze planeet en van grenzeloze kansen. Een wereld, waarin afval voedsel wordt en niets meer verloren gaat. Milieuvriendelijk productdesign De meeste milieuorganisaties in Europa proberen de milieuvervuiling een halt toe te roepen vanuit een end-ofpipe-visie. Toch zou het kiezen voor een radicaal nieuwe gezichtshoek een veel effectievere oplossing kunnen bieden. De VS liggen op het gebied van milieuvriendelijk productdesign ver voor op Europa. Design for Reincarnation Het vernietigen van afval met behulp van afvalverbrandingsovens, vormt een grote bedreiging voor de echte kringloopwetenschap. In verbrandingsovens gaat een groot deel van de kostbare voedingsstoffen verloren die juist weer in de technische of biologische kringlopen opgenomen zouden moeten worden. ‘Design for Reincarnation’ kan oplossingen bieden, omdat grondstoffen eindeloos hergebruikt kunnen worden. Vandaar de naam Design for Reincarnation: ontwerpen voor hergeboorte ofwel voor nieuw gebruik. Neem bijvoorbeeld kunststof die na gebruik vermalen kan worden, om als grondstof te dienen voor nieuwe producten. * De ecologische voetafdruk is een maat voor enerzijds het 'energieland', uitgedrukt in hectares planten om de bij direct en indirect energieverbruik vrijgekomen CO2 weer vast te leggen d.m.v. fotosynthese, en anderzijds het werkelijk mondiaal landgebruik benodigd voor ons voedsel, verkeer, bebouwing en overige cultuurgronden (definitie ontleend aan: www.pgsim.nl).



Wijn en Golfdomein 'Kapèlkeshof' Roomweg 85, 5985 NS Grashoek PNR 5985NS

Recommend Documents