wij K gevoel Jaarverslag 2010 Stichting Clavis

wij K gevoel Jaarverslag 2010 Stichting Clavis

Waar de wijk centraal staat, leeft het wij K gevoel op.. Jaarverslag 2010 Stichting Clavis

04

Jaarverslag 2010

INHOUDSOPGAVE

A.

A.

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG 06

1. Voorwoord 07 2. Verslag van het bestuur 2.1 Ondernemingsplan 08 2.2 Visitatie 10 2.3 Regiopromotie 11 3. Investeren in een toekomstbestendige woningvoorraad 3.1 Woningmarkt 12 3.2 Woningbezit 14 3.3 Onderhoud 15 3.4 Herstructurering 17 3.5 Woonruimteverdeling 18 3.6 Nieuwbouwactiviteiten 22 4. Investeren in niet-vastgoed 4.1 Wijkbeheer, woon- en leefklimaat 24 4.2 Wonen en zorg 27 4.3 Huisvesting van bijzondere doelgroepen 28 4.4 Sponsoring 29

5. Investeren in samenwerking 5.1 Samenwerking met belanghouders 30 5.2 Samenwerking met de gemeente Terneuzen 31 en de provincie Zeeland 5.3 Samenwerking met andere partijen 31 5.4 Samenwerking met bewonersraad 31 5.5 Samenwerking met collega-corporaties 31 6. Investeren in personeel en organisatie 32 7. Investeren in een gezonde financiële positie 34 8. Investeren in governance en toezicht 8.1 Governance 39 8.2 Toezicht 39

B.

B.

JAARREKENING 47

9. Kengetallen op basis van enkelvoudige jaarrekening 10. Geconsolideerde jaarrekening 2010 11. Enkelvoudige jaarrekening 2010

C.

48 50 68

C.

VERKLARINGEN 85 12. Controleverklaring 86 13. Verklaring van het bestuur 88 14. Verklaring van de Raad van Commissarissen 89

Jaarverslag 2010

05

A. VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG In dit jaarverslag 2010 leggen wij verantwoording af over onze activiteiten en de inzet van middelen. Het jaarverslag bestaat uit het volkshuisvestingsverslag, de jaarrekening en de verklaringen. Het volkshuisvestingsverslag biedt een overzicht van het gevoerde beleid op sociaal, organisatorisch en financieel gebied in het verslagjaar. Investeren is het trefwoord in het volkshuisvestingsverslag. Investeren in geld en door inspanningen te doen. U leest er meer over in het verslag.

06

Jaarverslag 2010

A.

VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG

1.

VOORWOORD

1.

VOORWOORD

Met dit verslag verantwoorden wij ons aan de samenleving. Wij laten zien welke activiteiten we ondernomen hebben, welke middelen wij hebben besteed en welke prestaties wij in 2010 hebben geleverd. Ook verschaffen wij inzicht in de maatschappelijke effecten hiervan in de gemeenteTerneuzen. In 2010 zijn wij verhuisd van de Industrieweg en de Noordstraat naar de Rosegracht 2. Een prettige, nieuwe werkomgeving van waaruit wij ernaar streven onze klanten nog beter te bedienen. Visitatie is een onafhankelijk onderzoek naar het maatschappelijk functioneren van een woningcorporatie. In 2010 is Clavis gevisiteerd door PriceWaterhouseCoopers. Op een schaal van 0 tot 10 scoort Clavis een 7. Een ruime voldoende; daar zijn wij zijn trots op. Deze score hebben wij vooral te danken aan de professionele inzet van onze betrokken medewerkers. De aanbevelingen uit het rapport vormen uiteraard de leidraad bij het bepalen van het toekomstig beleid. Op onze website is het volledige visitatierapport te lezen. Het nieuwe kabinetsbeleid en de staatssteunregeling uit Brussel hebben invloed op het werk van de corporatie. De gevolgen hiervan zijn tot op heden onduidelijk. Zeker is wel dat het zowel de huurder als de verhuurder gaat raken. Voor wat betreft de toewijzing van onze woningen verandert voor onze huurders vooralsnog niets. Ook gezinnen met een jaarinkomen boven de gestelde grens van € 33.614,-- komen bij ons nog gewoon in aanmerking voor een huurwoning onder de huurtoeslaggrens. In het regeerakkoord van het kabinet Rutte I zijn maatregelen genoemd die grote invloed hebben op de corporatie en haar (toekomstig) beleid. Zo is in het conceptregeerakkoord een heffing voor de huurtoeslag voorzien. Alle verhuurders in Nederland moeten op deze manier samen jaarlijks € 760 miljoen bij elkaar brengen. Voor onze organisatie zou dit een jaarlijkse uitgave van ruim € 650.000,-- betekenen. Deze bedragen vloeien rechtstreeks in de staatskas en worden niet ingezet voor de volkshuisvesting. Huurders van een corporatiewoning krijgen het recht hun woning tegen een redelijke prijs te kopen. Dit is gestoeld op het Engelse ‘right to buy’. Naar ik heb begrepen, heeft dit niet tot grote successen geleid. Mijns inziens legt dit kooprecht een bom onder een groot deel van de noodzakelijke herstructureringen. Daarnaast houden we een inflatievolgend huurbeleid en mogen uitsluitend woningen van huurders met een inkomen boven de € 43.000,-- jaarlijks met 5% boven inflatie worden verhoogd. Dit biedt voor ons geen soelaas. Wij hebben nauwelijks huurders met een inkomen boven deze grens. Bovendien, als we de huur jaarlijks met meer dan 5% boven de inflatie verhogen, wordt de koopmarkt een betaalbaar alternatief. Op deze manier werken we segregatie in de hand, via toewijzing en via huurbeleid. Kortom, aan dynamiek in volkshuisvestingsland geen gebrek. Ik wil onze huurders, de bewonersraad, de gemeente, zorgen welzijnsinstellingen, ontwikkelaars en alle andere personen en organisaties met wie we in het afgelopen jaar hebben gewerkt, danken voor de prettige samenwerking. Daarnaast uiteraard een groot woord van dank aan onze medewerkers voor hun inzet en de gerealiseerde prestaties. Terneuzen, april 2011 Robert de Ridder, Directeur/bestuurder

Jaarverslag 2010

07

2.

VERSLAG VAN HET BESTUUR

2.1 Ondernemingsplan Het huidige ondernemingsplan loopt tot en met 2012. De ‘naweeën’ van de kredietcrisis zijn nog steeds voelbaar en dwingen Clavis om risicobeperkend te werk te gaan. Zo is Clavis genoodzaakt om de ontwikkeling van enkele nieuwbouwplannen stil te leggen of af te blazen. De ontwikkelingen in ‘corporatieland’ gaan razendsnel en maken een bijstelling van het bestaande beleid noodzakelijk, zoals bijvoorbeeld het toewijzingsbeleid voor lagere inkomens. Het nieuwe regeerakkoord dwingt woningcorporaties zaken te heroverwegen. Daarnaast trekt de nieuwe weten regelgeving een zware wissel op de financiële positie van woningcorporaties. Dit heeft onder andere gevolgen voor onze bouwplannen. De toekomstige bevolkingsdaling in Zeeuws-Vlaanderen vraagt om investeringen in het woningbezit. De ingezette aanpassingen van het woningbezit, moeten in een lager tempo worden doorgezet. Gelet op de verschillende ontwikkelingen kan mogelijk een aantal voornemens uit ons ondernemingsplan niet gerealiseerd worden. Voor zover mogelijk zullen wij hierover in dit verslag verantwoording afleggen. Clavis heeft de ambitie om zich te ontwikkelen naar een maatschappijgedreven organisatie. Een woningcorporatie dus die naar de samenleving toegaat, die verder kijkt dan wonen alleen, die voortdurend in gesprek is met haar belanghouders en bewoners/ klanten en die oog heeft voor de maatschappelijke effecten van haar handelen. Een woningcorporatie kan niet meer volstaan met het ontwikkelen, verhuren en beheren van woningen alleen. Daarom wil Clavis de sociale samenhang in de buurten en wijken waar zij actief is, verbeteren. Dit betekent onder meer dat zij de rol van buurtregisseur gaat invullen. Clavis wil ook investeren in maatschappelijk vastgoed en in maatschappelijke voorzieningen in de wijken waarin zij actief is. Kortom: Clavis werkt, samen met anderen, actief aan goed wonen en leven in Terneuzen.

De missie van Clavis is:

❝Onze missie is dat we actief en in nauwe samenwerking met andere partijen onze beschikbare middelen inzetten om te zorgen dat mensen wonen en leven in wijken waar ze zich thuis voelen.❞

08

Jaarverslag 2010

2.


2.1

ONDERNEMINGSPLAN

2.


2.1

ONDERNEMINGSPLAN

De volgende doelstellingen uit het ondernemingsplan zijn in 2010 opgepakt: 1. Woningvoorraad senioren onderverdeeld naar toegankelijkheid De woningen in seniorencomplexen zijn onderverdeeld naar de toe- en doorgankelijkheid met een rolstoel of rollator. Op basis daarvan hebben de woningen een score gekregen. 2. Woonwensen jongeren onder 23 jaar Eind 2010 is gestart met een onderzoek naar de omvang van de woonvraag van jongeren. Daarin worden hun woonwensen meegenomen. De resultaten zijn medio 2011 bekend. 3. Energiereductie Clavis wil dat het gemiddeld energieverbruik in haar woningen binnen tien jaar met minimaal 20% daalt. In 2010 is het beleid voortgezet om VR en conventionele ketels te vervangen. Ook wordt HR++ beglazing aangebracht. 4. Clavis als wijkregisseur Het jaar 2010 is het eerste volledige jaar waarin Clavis met wijkteams werkte. De wijkcoördinatoren richtten zich op problemen in de wijken en trachten die op te lossen in samenwerking met andere organisaties in de wijk. Er worden wijkplannen gemaakt. 5. Maatschappelijk vastgoed Clavis heeft in 2010 geïnvesteerd in maatschappelijk vastgoed. Voor AZZ (nu: Juvent) heeft Clavis woningen voor begeleid wonen van jongeren omgebouwd. Vanwege een geraamd exploitatietekort is de jongerenfoyer nog niet gerealiseerd. 6. Woon(her)kansenproject is gereed Clavis heeft samen met de gemeente, Emergis, het maatschappelijk werk en collega-corporatie Woongoed Zeeuws-Vlaanderen een Woon(her)kansenproject gerealiseerd. Het betreft het bieden van een laatste kans aan mensen die – om meerdere redenen – uit hun huis dreigen te worden geplaatst. 7. Milieubeleidsplan Clavis heeft in het verslagjaar het milieubeleidsplan opgesteld. Hierin wordt ondermeer aandacht besteed aan de reductie van CO2. De volgende doelstellingen zijn niet of niet geheel gerealiseerd: 1. Clavis zal in de periode 2008-2012 ruim € 45 miljoen investeren in woningen voor senioren, één tot twee persoonshuishoudens en mensen met een beperking. € 10,7 miljoen hiervan bestaat uit zogenaamde onrendabele investeringen. Door veranderde marktomstandigheden is het investeringsprogramma aangepast. In de periode 2008-2010 heeft Clavis bijna € 28 miljoen geïnvesteerd in renovatie- en nieuwbouwprojecten. Hiervan bedraagt € 5,7 miljoen als onrendabele investering. 2. Realiseren exclusieve huurwoningen: per eind 2012 zullen dit er 145 zijn. Door gewijzigde marktomstandigheden zijn slechts 8 woningen aan de bestaande voorraad van 30 woningen toegevoegd. Clavis heeft geen verdere plannen voor ontwikkeling van exclusieve huurwoningen. 3. Ontwikkelen van koopwoningen: tot eind 2012 zal Clavis 46 grondgebonden en 177 appartementen ontwikkelen. Door gewijzigde marktomstandigheden is het aantal woningen aangepast (zie 3.6 nieuwbouwactiviteiten op blz. 22) 4. Verkoop bestaande woningen: per eind 2012 zullen minimaal 84 bestaande eengezinswoningen verkocht zijn. Clavis had zich ten doel gesteld om in de periode 2008-2012 84 (bestaande) woningen te verkopen. In 2008 zijn 3 woningen verkocht. In 2009 waren dat 58 woningen. In 2010 is er één woning verkocht. Dit is een totaal van 62 tot nu toe en komt neer op ruim 70% van de doelstelling. De planperiode duurt nog twee jaar. Clavis is dus op de goede weg bij het realiseren van haar verkoopdoelstelling. Deze inkomsten zijn nodig voor de financiering van herstructurering. Momenteel benoemt Clavis in het kader van het strategisch voorraadbeheer de te verkopen complexen. Dit beleid zal worden afgestemd met de gemeente.

Jaarverslag 2010

09

2.2

Visitatie

In het voorjaar van 2010 vond bij Clavis een maatschappelijke visitatie plaats door PriceWaterhouseCoopers (PwC). Iedere corporatie die lid is van de brancheorganisatie Aedes wordt eens in de vier jaar gecontroleerd op haar maatschappelijk functioneren. Een onafhankelijk bureau bekijkt in hoeverre de corporatie haar ambities en haar maatschappelijke doelstellingen waarmaakt. Hierbij wordt twee jaar teruggekeken en twee jaar vooruit. Het eindoordeel is in ons geval gebaseerd op de geleverde prestaties over de periode 2008-2009. PwC oordeelt dat Clavis maatschappelijk voldoende presteert. Het eindcijfer van het visitatierapport is een 7,0. Om een onafhankelijk, deskundig en objectief oordeel over het maatschappelijke presteren van Clavis te geven, zijn de volgende vragen beantwoord: a. Hoe presteert Clavis in verhouding tot haar eigen ambities en doelen? b. Hoe presteert Clavis in verhouding tot de landelijke, regionale en lokale opgaven? c. Hoe presteert Clavis volgens de belanghebbenden? d. Hoe presteert Clavis gelet op het beschikbare vermogen en hoe efficiënt presteert Clavis? e. Hoe presteert Clavis op het gebied van Governance? Een belangrijk aspect in het onderzoek is het oordeel van de belanghouders. Zij geven Clavis het rapportcijfer 7,4. Ook vermeldenswaardig is het oordeel van de bewonersvertegenwoordiging. Deze is erg tevreden over de samenwerking op het gebied van inspraak en communicatie. Uit de visitatierapporten van andere corporaties blijkt dat dit juist vaak een verbeterpunt is. De gemeente was op onderdelen behoorlijk kritisch. Omdat een aantal van deze kritische opmerkingen bij Clavis vragen opriep, vond overleg plaats tussen de betrokken wethouders en de directeur/bestuurder. Tijdens dit overleg zijn actiepunten voor de komende periode benoemd. Clavis oogst waardering voor de betaalbaarheid van haar woningen. Ook het realiseren van herstructureringsprojecten zoals bijvoorbeeld in de Lievenspolder wordt als goed gewaardeerd. Clavis heeft in 2008 haar ondernemingsplan ‘Wij(k)gevoel’ gelanceerd. Clavis geeft hier vorm aan door zich op te stellen als wijkregisseur en door te werken met wijkteams. Ook heeft Clavis bijgedragen aan het buurtbemiddelingsproject Terneuzen. Daarnaast heeft Clavis ruim aandacht voor energie en duurzaamheid. Een belangrijk en actueel onderdeel uit de visitatie is Governance. Hieronder wordt verstaan het waarborgen van samenhang en transparantie in het bestuur en het toezicht van een organisatie. Hierop scoort Clavis goed. Het rapport concludeert dat het toezicht adequaat kan functioneren en dat ook doet. Clavis is trots op de behaalde resultaten en neemt de resultaten uit het visitatierapport mee bij het bepalen van het toekomstig beleid. Naar aanleiding van het visitatierapport is een plan van aanpak opgesteld.

10

Jaarverslag 2010

2.


2.2

VISITATIE

2.


2.3

REGIOPROMOTIE

2.3 Regiopromotie Clavis participeert in initiatieven die de aantrekkingkracht van Zeeland benoemen: ruimte, sociale veiligheid, het rustige leven en voldoende werkgelegenheid. Door deel te nemen aan initiatieven voor regiopromotie wil Clavis mensen stimuleren zich te vestigen in Zeeuws-Vlaanderen. Uw Nieuwe Toekomst Clavis neemt deel in Uw Nieuwe Toekomst, een platform van de Zeeuws-Vlaamse gemeenten en diverse bedrijven die Zeeuws-Vlaanderen promoten als woon-, werken leefgebied. Met een website en een jaarlijkse stand op de Emigratiebeurs wordt de aandacht van aspirant-bewoners getrokken. De directeur neemt deel in de adviesgroep. Namens het platform Zeeuws-Vlaamse Woningcorporaties is de directeur van een collegacorporatie adviseur van het bestuur. Zilt Zeeland Voor de promotie van de provincie Zeeland neemt Clavis deel in het blad Zilt Zeeland. Zilt Zeeland is een magazine over Zeeland, voor Zeeuwen en voor iedereen die dat wil worden, naar een idee van de Zeeuwse woningcorporaties. Zilt Zeeland wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie Zeeland. De verspreiding vindt plaats via de Volkskrant. Het voorjaarsnummer werd ook via Elsevier verspreid. Zilt Zeeland verschijnt driemaal per jaar. Op dit moment wordt er onderzocht of Zilt Zeeland kan worden voortgezet met financiële inbreng van andere partijen. Grensoverschrijdend Wonen Clavis participeert in het driejarige project Grensoverschrijdend Wonen. Dit project heeft als doel woningzoekenden uit de Belgische grensstreek te huisvesten in een huurwoning in Zuidwest-Nederland. De steeds kleiner wordende huishoudens brengen verschillende risico’s met zich mee waaronder het risico van waardeverlies en de afname van investeringsbereidheid van particulieren en corporaties en, als gevolg daarvan, verloedering van een gebied. Zeker nu sprake is van bevolkingsdruk aan de Vlaamse kant van de grens zou een winwin situatie mogelijk moeten zijn. Deze kan enerzijds de vitaliteit van het krimpgebied (in ons geval: Zeeuws-Vlaanderen) versterken en anderzijds de woningnood aan de Vlaamse kant verlichten. Momenteel bedraagt de leegstand in het corporatiebezit in Zeeuws-Vlaanderen circa 1,1%. Het doel is om deze leegstand terug te dringen door Belgische woningzoekenden te huisvesten. De partijen die participeren zijn vijf woningcorporaties, te weten Wonen West Brabant (Bergen op Zoom), R&B Wonen (Heinkenszand), Woonstichting Hulst, Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en Clavis (Terneuzen). De eerste resultaten worden in de loop van 2011 verwacht.

Jaarverslag 2010

11

3. 3.1

INVESTEREN IN TOEKOMSTBESTENDIGE WONINGVOORRAAD Woningmarkt

De prijzen van koopwoningen zijn in 2010 stabiel gebleven. Ruime eengezinswoningen tot een prijs van € 250.000,-- zijn courant. De prijzen van deze woningen zijn zelfs licht gestegen. In het duurdere segment blijft het verkopen van woningen lastig. Er is veel concurrentie door de bouw van nieuwe woningen en de uitgifte van kavels. Appartementen blijven gewild, maar de doorloop wordt negatief beïnvloed door de lastige verkoop van de huidige woning. Vooral gedateerde woningen zijn moeilijk verkoopbaar. De waarde van de koopwoningen in Zeeuws-Vlaanderen behoort tot de laagste van Nederland. Hierdoor is een koopwoning voor veel mensen bereikbaar. Het kopen van een woning leidt hier dus niet direct tot hogere maandlasten. De prijsstelling van huurwoningen moet dus zo worden afgewogen dat huren een aantrekkelijke keuze is. Clavis ondervindt hinder van de economische crisis. Allereerst kiezen minder huurders ervoor om te verhuizen. Aan het verkrijgen van een hypotheek worden strengere voorwaarden gesteld. Hierdoor zou anderzijds het huren van een woning eerder in beeld kunnen komen. Toch zien wij het aantal woningzoekenden niet groeien. Wel zien we dat kandidaat-huurders afzien van huren omdat zij hun woning niet verkocht krijgen. Van structurele leegstand is nog geen sprake. Zeker in het marktsegment van eengezinswoningen is voldoende vraag om de woningen snel te verhuren. Voor een aantal appartementencomplexen is het lastiger om huurders te vinden. Bevolkingsdaling Naast Noordoost Groningen en Zuid-Limburg is Zeeuws-Vlaanderen officieel benoemd tot krimpregio. In 2010 nam het aantal inwoners van de gemeente Terneuzen af met 77 personen. Doordat jongeren vaak een opleiding buiten de regio volgen en daarna slechts mondjesmaat terugkeren is sprake van ontgroening. De achterblijvende bevolking vergrijst snel. De notitie ‘Onverkende Paden’ van de provincie Zeeland voorziet in de gemeente Terneuzen een bevolkingsdaling van 10% tussen 2007 en 2030. Een bevolkingsdaling betekent echter niet dat er minder woningen nodig zijn. In Terneuzen daalt de bevolking weliswaar maar neemt het aantal huishoudens tot 2025 toe. Dit komt voornamelijk door de zogenaamde huishoudensverdunning. Dit wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door het aantal echtscheidingen. De voorraad bestaat voor een groot deel uit eengezinswoningen. Dit is het woningtype waar in de toekomst de minste vraag naar is. De woningvoorraad moet dus veranderen. Met het oog op de bevolkingsdaling is een vaak gehoorde gedachte: minder maar beter. Minder staat in dit geval voor de hoeveelheid woningen en beter voor de kwaliteit ervan, met name op het gebied van toegankelijkheid voor senioren. Met het oog hierop zullen veel eengezinswoningen moeten worden veranderd in nultredenwoningen. Om deze aanpassingen tot een succes te maken, is veel geld nodig. Geld dat niet alleen van de woningcorporatie kan komen. Daarom verkennen we de mogelijkheden, in goed overleg met de gemeente Terneuzen. Daarnaast starten we een lobby richting provincie en rijksoverheid. Deze processen vergen een lange adem. Gelukkig hebben we deze; naar de meeste woningen die binnen nu en 15 tot 20 jaar geherstructureerd moeten worden, is nog steeds voldoende vraag.

12

Jaarverslag 2010

3.

INVESTEREN IN TOEKOMSTBESTENDIGE WONINGVOORRAAD

3.1

WONINGMARKT

3.


3.1

WONINGMARKT

Strategisch voorraadbeheer Het strategisch voorraadbeleid van Clavis wordt in 2011 geactualiseerd. Hierbij worden de (toekomstige) marktvraag en het woningbezit op elkaar afgestemd. Er is vooral een kwalitatieve vraag. Daar kan Clavis, met het huidige aanbod, onvoldoende op inspelen. Clavis ziet een heldere transformatieopgave in de huursector voor zich. De gemeente Terneuzen en Clavis zijn in overleg over de herontwikkeling van een aantal locaties in de wijken Lievenspolder, Triniteit en het Zuiderpark. Op deze locaties staan ongeveer 500 goedkope huur- en koopwoningen. De huurwoningen zijn in bezit van Clavis. Met de herontwikkeling van deze locaties kan een belangrijke bijdrage geleverd worden aan de beoogde transformatie van de bestaande woonmilieus in de stad. De gemeente Terneuzen en Clavis zoeken afstemming en samenwerking om deze transformatie in een krimpregio vorm te geven. In 2010 vond een onderzoek plaats naar het wenselijk geachte woningbouwprogramma op deze locaties. Clavis en de gemeente zijn met elkaar in gesprek om dit programma in concrete plannen om te zetten.

Jaarverslag 2010

13

3.2

Woningbezit

3.

In 2010 is de voorraad met 42 verhuureenheden afgenomen. Aantal verhuureenheden, in bezit:ingen Garages

Overige

Totaal

Woningen

Garages

Overige

Totaal

2483

80

36

2599

-

1

**13

14

Gesloopt

38

3

1

42

Verkocht

1

-

-

1

Herstructurering

-

-

-/-1

-/-1

Correctie*

6

Saldo per 1.1.2010 Opgeleverd/aangekocht

Saldo per 31.12.2010

2450

6 78

47

2575

*Deze correctie betreft 6 woningen die verhuurd worden aan cliënten van Stichting Tragel, die voorheen als één verhuureenheid aangemerkt stonden. **Betreft 13 parkeerplaatsen binnenstad Huurklasse

Grond-gebonden

Gestapeld

Totaal

Procentueel

€ 361,60 of minder

117

157

274

11%

Van € 361,60 tot € 554,76

1189

900

2089

85%

Van € 554,76 tot € 652,52

51

28

79

3%

€ 652,52 en meer

0

2

2

1%

1357

1087

2444

100%

Totaal

Sloop De flat Zuidlandstraat is in april 2010 gesloopt. Deze bestond uit 38 woningen, 3 garages en één bedrijfsruimte. De sloop maakt onderdeel uit van de herstructureringsplannen voor de wijk Zuiderpark. Met de gemeente vinden besprekingen plaats over de nieuwe invulling. Aankoop van woningen Er zijn geen woningen aangekocht. Verkoop van woningen

❝Clavis wil in de periode tot en met 2012 minimaal 84 bestaande eengezinswoningen verkopen. In de komende 10 jaar zetten wij in op de verkoop van 250 tot 300 bestaande woningen.❞ In de bijstelling van het strategisch voorraadbeheer in 2011 zal worden bepaald welke complexen in aanmerking komen voor mogelijke verkoop. De huurder kan op zijn verzoek een woning uit zo’n complex aankopen. Dit betreft met name onverkochte woningen uit een eerder verkocht complex. In 2010 is één woning verkocht aan een zittende huurder. Overigens is bovenstaande doelstelling uit het ondernemingsplan gedurende de planperiode 2008-2012 voor 70% behaald middels de verkoop van woningbezit in Biervliet in 2009.

14

Jaarverslag 2010


3.2

WONINGBEZIT

3.


3.3

ONDERHOUD

3.3

Onderhoud

Clavis voert een gedegen onderhoudsbeleid om de waarde van haar vastgoed te behouden. Per gebouw wordt een meerjaren-onderhoudsbeleid en –begroting opgesteld. Op basis van de meerjarenplanning wordt de jaarlijkse onderhoudsbegroting opgemaakt. In 2010 verstrekten we voor ruim € 3,1 miljoen aan onderhoudsopdrachten. De onderverdeling is als volgt: a. Planmatig onderhoud, renovaties e.d. € 1,87 miljoen b. Niet-planmatig onderhoud (reparatieverzoeken, mutatieonderhoud e.d.) € 1,27 miljoen. Basiskwaliteit Clavis heeft de basiskwaliteit voor haar woningen vastgesteld. Hierbij is onderscheid gemaakt naar de huurprijs van de woningen en de doelgroep waarvoor deze bestemd zijn. Er is vastgelegd aan welke eisen een woning moet voldoen. Dit heeft zowel betrekking op de afmetingen, het niveau van afwerking als de aanwezige voorzieningen. Als een woning vrijkomt, wordt bepaald op welke onderdelen de woning wordt aangepast. Woningen die op termijn worden geherstructureerd, worden bij verandering van huurder niet op het niveau van basiskwaliteit gebracht. Reparatieverzoeken Op verzoek van de huurder wordt onderhoud uitgevoerd door de eigen onderhoudsdienst. De kosten van het onderhoud vanwege de reparatieverzoeken bedroegen in 2010 € 0,6 miljoen. In het afgelopen jaar zijn deze kosten per woning gedaald naar € 125,- per woning (2009: € 136,-). Het gemiddeld aantal reparatieverzoeken per woning is stabiel en ligt op 0,9 verzoeken per woning. Per storing zijn de kosten gedaald van € 144,- naar € 133,-. Mutatie-onderhoud

❝Als een woning door verhuizing leeg komt, trekken we, in geval van een goedkope woning, de huur op naar de streefhuur (gemiddeld 70% van de maximaal redelijke huren). Wij gaan uit van een mutatiegraad van 10% in het goedkope segment. Dit betekent dat elk jaar circa 40 van de 418 goedkope woningen vrijkomen❞ Het mutatieonderhoud kostte in 2010 € 0,4 miljoen euro. De gemiddelde kosten die bij een wijziging van huurder moeten worden gemaakt om de woning opnieuw te verhuren is gedaald van € 2.649,- in 2009 naar € 1.772,- per gemuteerde woning in 2010. In dit bedrag zijn de kosten verrekend die bij de vertrokken huurder in rekening worden gebracht. Zonder deze kosten bedragen de mutatiekosten gemiddeld € 1.267,- per woning (2009: € 1.884,-) per woning. We zien dat het bedrag, dat wij bij de vertrekkende huurder in rekening brengen, stijgt. Met andere woorden, woningen worden in een slechtere staat achtergelaten. Daarnaast stijgt het aantal woningen waar uitgebreide stuc- en schilderwerkzaamheden uitgevoerd moeten worden om de woning verhuurbaar te maken. Verder is het een trend dat voorzieningen die door verschillende huurders in het verleden zijn overgenomen, zoals bijvoorbeeld tegelvloeren, na verloop van jaren op kosten van Clavis verwijderd worden. De kwaliteit is dan onvoldoende om de woning in de oude staat door te verhuren.

Jaarverslag 2010

15

Servicecontract huurdersonderhoud Voor kleine werkzaamheden, die volgens de huurovereenkomst eigenlijk voor rekening van de huurder zijn, kan een servicecontract afgesloten worden. De behoefte aan deze service blijft onverminderd groot: ruim 95% neemt deel aan deze voorziening. Deze voorziening hoeft niet perse kostendekkend te zijn. Clavis heeft met de Bewonersraad een afspraak gemaakt over de hoogte van het bedrag dat Clavis maximaal voor haar rekening wil nemen. Daarnaast is afgesproken dat de prijs jaarlijks stijgt met de inflatie.

3.

Energiereductie Energielabels brengen de energiesituatie van de huurwoningen in beeld. Het energielabel past in het streven van Clavis om maatregelen te nemen op energiegebied. Energiebesparende maatregelen leiden tot meer wooncomfort, lagere stookkosten en minder CO²-uitstoot. Clavis wil de komende 10 jaar 20% minder CO² uitstoten. Corporaties kunnen via energielabels de taakstelling inzichtelijk maken en tonen in hoeverre het lukt de besparing te realiseren.

3.3

❝De maatregelen die de meeste CO2 reductie opleveren, worden als eerste uitgevoerd. Clavis kiest daarom voor het vervangen van de VR en conventionele CV-ketels, dubbele beglazing op de benedenverdieping, spouwmuurisolatie en dakisolatie.❞ Zowel op verzoek van huurders als op grond van marktoverwegingen werden vier CV-installaties aangelegd. In totaal zijn 168 conventionele ketels vervangen door HRketels. De woningverbeteringen die op verzoek van de huurder plaatsvonden, zijn in het algemeen gerealiseerd tegen een kostendekkende huurverhoging. Andere verbeteringen zijn gewaardeerd op een hogere streefhuurwaarde en vervolgens aan de nieuwe huurder aangeboden. Clavis heeft zich in 2010 aangesloten bij Beter Peter. Beter Peter is een interactief programma van WoonEnergie, Aedes, de Woonbond en Milieu Centraal. Het programma stimuleert huurders energie te besparen door hen inzicht te geven in hun persoonlijke bespaarmogelijkheden. Door enkele eenvoudige vragen te beantwoorden, ontvangt de huurder veertig bruikbare energiebespaartips. Helaas is sprake van een beperkt aantal aanmeldingen van huurders.

16

Jaarverslag 2010

INVESTEREN IN TOEKOMSTBESTENDIGE WONINGVOORRAAD ONDERHOUD

3.


3.4

HERSTRUCTURERING

3.4

Herstructurering

❝Voor de periode 2008-2016 is de sloop voorzien van circa 140 woningen. Dit in het kader van kleinschalige herstructurering. Daarvoor in de plaats realiseren wij 78 nieuwbouwwoningen. 30% van deze doelstelling realiseren wij in de periode 2008 – 2012. Dat komt neer op de sloop van ongeveer 40 woningen en de nieuwbouw van 14 huurwoningen en 26 koopwoningen.❞ In 2010 is de herstructurering van de wijken Lievenspolder, Triniteit en Zuiderpark met de gemeente Terneuzen besproken. Bij het maken van plannen dienen de gewenste stedenbouwkundige ontwikkelingen en de veranderende vraag op de woningmarkt als leidraad. De gronden woonexploitaties zijn globaal doorgerekend. De voorlopige conclusie is dat Clavis dit financieel niet alleen aankan. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het feit, dat er veel particuliere woningen moeten worden teruggekocht. Er is geld van de gemeente en andere partijen nodig om de noodzakelijke kwaliteitsslag te maken. De verkoop van bestaande woningen is voor Clavis één van de weinige mogelijkheden om aan de financiële middelen te komen die nodig zijn voor herstructurering. Het strategisch voorraadbeleid zal in 2011 opnieuw worden vastgesteld. Daarbij wordt ook het aantal te verkopen woningen betrokken. De verkoopdoelstelling moet worden bijgesteld omdat meer middelen nodig zijn voor de herstructurering. Anderzijds stagneert de verkoop van woningen de laatste jaren vanwege economische en demografische omstandigheden. In de bijstelling van het strategisch voorraadbeheer in 2011 zal worden bepaald welke complexen in aanmerking komen voor mogelijke verkoop.

Jaarverslag 2010

17

3.5

Woonruimteverdeling

Wij hanteren het aanbodmodel bij het aanbieden van woningen aan de markt. De betreffende woningen worden via tweewekelijkse advertenties onder de aandacht van het publiek gebracht. Gemiddeld krijgen wij 17 reacties op één advertentie (2009: 12 reacties). Het aantal reacties op een eengezinswoning of een meergezinswoning verschilt enorm. Eengezinswoningen, en met name de goedkopere woningen, zijn nog steeds populair. Op senioren- en meergezinswoningen in de Binnenstad/Java, het Zuiderpark, Triniteit en Oudelandse Hoeve reageren slechts enkele mensen. De huurwoningen in Sluiskil, zowel de eengezinswoningen als de seniorenwoningen, zijn niet populair. Doelgroepenbeleid Clavis richt zich specifiek op de volgende doelgroepen: senioren, één- tot tweepersoonshuishoudens, jongeren onder de 23 jaar, mensen met een verstandelijke, lichamelijke en/of psychische beperking en gezinnen. Bijzondere doelgroepen als statushouders en/of huishoudens die op andere wijze sociaal-maatschappelijke begeleiding nodig hebben, krijgen, waar nodig, specifieke aandacht. Ook in 2010 was bij de woningaanbieding maar één selectiecriterium van toepassing namelijk het leeftijdscriterium ten behoeve van ouderenhuisvesting. Als er meer reacties op één woning binnenkomen, geldt de inschrijfduur als middel voor de volgordebepaling. Verhuur van woningen In 2010 werden 227 woningen opnieuw verhuurd. Dit is een stuk minder dan in 2009 (276 woningen). De oorzaak van deze dalende trend is de crisis als gevolg waarvan mensen minder graag verhuizen. De gemiddelde wachttijd bij toewijzing bedraagt momenteel 9,5 maanden. In 2009 was dit nog 10,8 maanden. Onderstaande tabel toont de verschillen in wachttijd in 2009 en 2010. Wachttijd

2010

2009

3 maanden of korter

36%

37%

3 maanden tot 6 maanden

15%

16%

6 maanden tot 9 maanden

15%

7%

9 maanden of langer

34%

40%

Totaal

100%

100%

De onderverdeling naar soort woning toont dat het afgelopen jaar 113 (50%) eengezinswoningen, 74 (32%) woningen voor ouderenhuisvesting en 40 (18%) appartementen opnieuw zijn verhuurd. Onderstaande tabel laat de wachttijd bij toewijzing zien, uiteengezet in de soort woningen. Wachttijd

2009

EengezinsWoningen

Ouderenhuisvesting

Appartementen

2010

3 maanden of korter

37%

11%

17%

10%

38%

3 tot 6 maanden

16%

7%

4%

5%

16%

6 tot 9 maanden

7%

9%

3%

1%

13%

9 maanden of langer

40%

23%

8%

2%

33%

Totaal

100%

50%

32%

18%

100%

18

Jaarverslag 2010

3.


3.5

WOONRUIMTEVERDELING

3.


3.5

WOONRUIMTEVERDELING

Van de 227 woningen zijn 37 woningen verhuurd via ‘directe verhuur’. Op de advertenties voor deze woningen ontvingen wij geen reacties van woningzoekenden. De woningen kwamen vervolgens per direct beschikbaar. Hierdoor kregen mensen die zeer kort ingeschreven stonden de mogelijkheid een woning te huren. Van de 227 opnieuw verhuurde woningen werden er 210 (93%) verhuurd aan huishoudens die op basis van het huishoudinkomen op het moment van verhuur tot de primaire doelgroep behoren. Van de 227 opnieuw verhuurde woningen is de inkomensverdeling van de nieuwe huurders in onderstaand schema inzichtelijk gemaakt. Jaarinkomen

Aantal verhuringen

2010

15.000 euro of minder

88

39%

15.000 tot 25.000 euro

100

44%

25.000 tot 33.000 euro

22

10%

33.000 euro of meer

17

7%

Totaal

227

100%

Verhuringen

Aantal verhuringen

2010

Gemiddelde leeftijd

25 jaar of jonger

57

25%

21

25 tot 65 jaar

124

55%

41

65 jaar of ouder

46

20%

76

Totaal

227

100%

Opzeggingen en mutatiegraad In 2010 werden 224 huurcontracten opgezegd. Dit aantal ligt fors lager dan het aantal opzeggingen in 2009 (338 opzeggingen). Ook de 12 opzeggingen op initiatief van Clavis (uitzettingen) vallen hieronder. Gerekend over het hele jaar was de mutatiegraad 9,2% (13,4% in 2009). Clavis heeft aandacht voor de illegale bewoning van haar woningen. Zodra wij hierover signalen krijgen, ondernemen wij actie. We treden in overleg met de gemeente en de contractant. In de praktijk is het vaak lastig om onderhuur aan te pakken; het is moeilijk aan te tonen of de hoofdhuurder of onderhuurder de woning bewoont. Onze inschatting is overigens dat het probleem van illegale onderhuur in Terneuzen klein is vanwege de zeer ontspannen woningmarkt. Woningaanbieding Om 227 woningen te verhuren, hebben wij in het verslagjaar 386 aanbiedingen gedaan. De zogeheten aanbiedingscoëfficiënt bedraagt 1,7. In 2009 was dit 1,6 en in 2008 was dit 1,7. Per 31 december 2010 registreerden wij 1831 woningzoekenden. Actief woningzoekend is iemand die in de afgelopen 18 maanden op ons advertentieaanbod heeft gereageerd en nog geen woning heeft toegewezen gekregen. Dat zijn er in 2010 350 geweest. In 2009 was het aantal actief woningzoekenden 327. Leegstand Per 31 december 2010 waren 36 woningen niet verhuurd. Dit komt neer op 1,47% van het woningbestand. Drie leegstaande woningen betreffen woningen in het Elisabethhof. Dit aantal is door de samenwerking met de zorginstellingen lager dan aan het eind van 2009. Toen stonden vijf woningen leeg. Daarnaast staan 13 appartementen in “De Veste” leeg. Dit aantal is het afgelopen jaar fors toegenomen. Woningen worden opgezegd als gevolg van over-

Jaarverslag 2010

19

lijden of een verhuizing naar een zorginstelling. Potentiële huurders wachten echter de verkoop van hun woning af. In de Diepenbrockflats staan vier woningen leeg. Dit is het gevolg van afspraken met de gemeente om geschikte woningen voor mindervalide bewoners per direct beschikbaar te houden. De Gemeente Terneuzen neemt de kosten van huurderving voor haar rekening. Daarnaast wordt een woning vrijgehouden voor ZorgSaam. Deze zorginstelling gaat vanaf begin 2011 vanuit dit appartement 24-uurs zorg leveren. In het ‘Klooster’ stonden eind 2010 twee woningen leeg. Na een moeizame start is nu gelukkig geen sprake meer van structurele leegstand. Er staan vier woningen langdurig leeg in de Donze Visserstraat en Tholensstraat. Dit in verband met plannen voor een project ‘begeleid wonen’ voor cliënten van Zeeuwse Gronden. Deze woningen worden voorlopig niet verhuurd. De overige woningen stonden leeg als gevolg van verkoop of mutatiewerkzaamheden. Huurbetaling en huurachterstand De huurachterstand daalt in 2010 licht. Clavis streeft naar een zo laag mogelijke huurachterstand. Op 31 december 2010 bedroeg de huurachterstand € 229.072 (excl. vooruitbetalers). Dit komt neer op 1,69% van de jaarhuur (= 12 x de huur over de maand december 2010). De wijkcoördinatoren bezoeken bewoners met huurachterstanden van maximaal 2 maanden. Het doel hiervan is om afspraken te maken zodat de achterstand niet verder oploopt. Bij de meeste huisbezoeken zijn direct concrete betalingsregelingen afgesproken. Met 290 huishoudens (in 2009: 274) werd een betalingsregeling getroffen. Het relatief hoge aantal betalingsregelingen is het gevolg van de problemen bij steeds meer huishoudens om de inkomsten en uitgaven in balans te houden. Clavis heeft in een convenant met de gemeente Terneuzen afgesproken om huurders in problematische schuldsituaties te begeleiden. Hiermee kunnen de betalingsachterstanden binnen de perken worden gehouden. Overigens, steeds meer huurders doen een beroep op het minnelijk traject via de Kredietbank. Alleen als niet alle schuldeisers accoord gaan, wordt een beroep gedaan op de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (WSNP). Bij huurachterstand wordt in de aanmaningsbrieven verwezen naar het Schuldhulpbureau. Op dat moment is sprake van 2 à 3 maanden achterstand. Op 1 januari 2010 liepen er 262 incassozaken bij de gerechtsdeurwaarder. Per 31 december 2010 was dit aantal afgenomen tot 231. Vanuit het Woon’her’kansenproject werkt Clavis samen met de gemeente en Woongoed Zeeuws-Vlaanderen aan het voorkomen van woningontruimingen. Daarnaast zijn afspraken gemaakt over de voorwaarden waaronder huurders, die in het verleden ontruimd zijn, een nieuwe kans op de woningmarkt krijgen. Het streven van de wijkteams om de huurachterstanden in 2010 met 5% terug te dringen, is in 2010 bereikt. In overleg met de afdeling Financiën nemen de wijkcoördinatoren maatregelen om huurachterstanden te voorkomen. Opvallend is de achterstand van nieuwe huurders. Daarom gaan de wijkcoördinatoren aspirant-huurders intensiever screenen, voordat een woning wordt aangeboden. Met de afdeling Sociale Zaken van de gemeente zijn afspraken gemaakt over de garantstelling voor huurbetalingen via de gemeente. Helaas leidt achterstand of overlast soms tot ontruimingen. In 2010 werden 12 woningen ontruimd (11 vanwege achterstallige huur, 1 vanwege overlast). In veel gevallen zijn de bedragen oninbaar.

20

Jaarverslag 2010

3.


3.5

WOONRUIMTEVERDELING

3.


3.5

WOONRUIMTEVERDELING

Huurbezwaren In het verslagjaar zijn vijf huurbezwaren ingediend. Eén verzoek betrof de afrekening stookkosten 2009 van een bewoner uit het complex “De Veste”. Hierover heeft de huurcommissie nog geen uitspraak gedaan. De overige zaken betroffen de afrekening van de stookkosten 2008 van de flats in de Oudelandse Hoeve. Een aantal bewoners was het niet eens met deze afrekening. De zaak is voorgelegd aan de huurcommissie en deze stelt dat Clavis alle kosten terecht in rekening heeft gebracht. Wel rekent de huurcommissie Clavis aan dat de consequenties niet tijdig onderkend zijn. De huurcommissie legt Clavis als sanctie een korting op van 15% over de stookkosten van 2008. Wij hebben besloten om alle bewoners de korting van 15% over de stookkosten van 2008 te bieden. Hiermee was een bedrag gemoeid van ruim € 45.000,--. Huurprijsbeleid Per 1 juli 2010 werd een huurverhoging gerealiseerd van 1,2%. De verhoging is tot stand gekomen in overleg en met instemming van de huurdersorganisatie. Er is geen differentiatie in de huurverhoging toegepast. Klanttevredenheid Via enquêtes meet Clavis of de dienstverlening aansluit bij de verwachtingen van de klanten. In het algemeen zijn zij zeer tevreden over onze dienstverlening. Clavis krijgt een ruime acht. Dit cijfer is vergelijkbaar met de scores in de afgelopen jaren. Opvallend is dat vergeleken met vorig jaar de tevredenheid over het comfort van de woning, de keuzevrijheid en de uitstraling van de woonomgeving flink gestegen is. De waardering voor de buurtbinding en sociale veiligheid is daarentegen gedaald. Deze daling is niet te verklaren uit het aantal overlastmeldingen of de praktijkervaringen van de wijkteams. Deze informatie wordt meegnomen bij de uitwerking van de wijkplannen. Clavis wil toe naar een nieuw systeem van klanttevredenheidsmetingen, waarbij op bredere schaal (meer vragen en ook bij bestaande huurders) de klanttevredenheid gemeten wordt. Klachtencommissie Clavis participeert samen met Woongoed Zeeuws-Vlaanderen en Woonstichting Hulst in een regionale klachtencommissie. Deze commissie behandelt klachten over de dienstverlening. De leden van deze gezamenlijke commissie zijn: ■ Mw. Mr. A. Zwart, voorzitter ■ F. Ingels, lid ■ P. Everaert, lid Door het overlijden van de heer G. Maas ontstond een vacature. Deze is in 2010 ingevuld door de heer F. Ingels. In 2010 verzocht Stichting De Zoutvliet uit Terneuzen om toetreding tot de regionale klachtencommissie. Dit verzoek is gehonoreerd. Huurders van Clavis hebben in 2010 geen klachten ingediend bij de regionale klachtencommissie ingediend. De commissie is één maal bijeen geweest in verband met de installatie van de heer Ingels.

Jaarverslag 2010

21

3.6

Nieuwbouwactiviteiten

Het woningbezit verandert door nieuwbouw. Clavis speelde de afgelopen jaren actief in op de behoefte aan nieuwe woningen. In 2010 zijn acht woningen opgeleverd. De stichtingskosten lagen hoger dan € 200.000 per woning. Clavis heeft deze woningen gerealiseerd om de doorstroming te bevorderen en om differentatie aan te brengen in het woningbezit. Het betreft 8 woningen van project Orteliusschans, die gerealiseerd zijn door Clavis Beheer B.V. Naam project

Aantal huurwoningen

Aantal koopwoningen

Maatschappelijk vastgoed

Opgeleverd Orteliusschans (Clavis Beheer)

8

Frans Lisztstraat (ombouw)

5

In uitvoering Aurelia (Clavis Beheer)

2

In ontwikkeling Nieuwstraat Zd (t.b.v. cliënten het Gors)

37

Foyer de Jeunesse

20

Nieuwe Kerkstraat

4

Donze Visserstraat (ombouw) (tbv ZG) Woonzorgwoningen Pattistpark Schelpenhoekje (tbv Tragel)

16 20 - 33 12

Schelpenlaan fase 3

14

Margarethaplein

16

Kop van de Noordstraat

18

Herstructurering Lievenspolder

n.t.b.

n.t.b.

n.t.b.

Herstructurering Triniteit

n.t.b.

n.t.b.

n.t.b.

Herstructurering Zuiderpark

n.t.b.

n.t.b.

n.t.b.

58 - 71

36

78

Totaal

Gerealiseerde en verwachte investeringen

Huureenheden

Koopeenheden

Maatschappelijk vastgoed € 366.300

Opgeleverd

€ 2.400.000

-

In uitvoering

€ 504.200

-

In ontwikkeling

min € 11.290.000 max € 13.786.000

€ 7.310.000

€ 9.050.000

Totaal

min € 14.194.200 max € 16.690.200

€ 7.310.000

€ 9.416.300

22

Jaarverslag 2010

3.


3.6

NIEUWBOUWACTIVITEITEN

3.


3.6

NIEUWBOUWACTIVITEITEN

Toelichting projecten Kop van Noordstraat/Cinque Het plan Kop van de Noordstraat voor het centrum van Terneuzen is in ontwikkeling. De gemeenteraad heeft begin 2010 groen licht gegeven voor het verder uitwerken van het plan. Voor het project is een nieuwe naam gekozen: ‘Cinque Terneuzen Centrum’. Het woord cinque (Frans voor vijf) verwijst naar de vijf kernpunten in het plan: winkelen, kantoren, horeca, wonen en parkeren. Tegelijkertijd heeft het een chique uitstraling. Cinque vormt daarmee de aantrekkelijke combinatie van cinq en chique. De haalbaarheid van het plan hangt voor een groot deel af van de hoogte van de investeringen voor de gemeente en de andere betrokken partijen. De betrokken partijen zijn: gemeente Terneuzen, projectontwikkelaar Leyten b.v. uit Rotterdam (samen met NL Development uit Den Haag), de plaatselijke Rabobank en Clavis. Het plan omvat 27 koopappartementen, commerciële ruimtes en een parkeerkelder. Als corporatie hebben wij er alle belang bij dat het goed gaat met Terneuzen. Het centrum van de stad is daarbij van extra groot belang omdat een aantrekkelijk centrum de stad als geheel ook aantrekkelijk maakt. De leefbaarheid van de binnenstad staat al jaren onder druk. Lange tijd domineerden berichten over drugsoverlast en criminaliteit het beeld. Sinds kort zien we het imago van de stad op een positieve manier veranderen. Het gebied Kop van de Noordstraat ligt op een A-locatie en vraagt al jaren om herontwikkeling. Clavis heeft ongeveer 200 huurwoningen in de directe nabijheid van het plangebied en meent dat deze ontwikkeling een positieve bijdrage levert aan de leefbaarheid in de binnenstad. In haar oordeelsbrief 2010 heeft het Centraal Fonds Volkshuisvesting om een toelichting gevraagd over het project Kop van Noordstraat om te kunnen beoordelen of de herontwikkeling samenhangt met de in het BBSH (Besluit Beheer Sociale huursector) genoemde kerntaken. Clavis heeft haar belangen voor deelname in dit plan uiteengezet. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is bij brief van april 2011 accoord gegaan. Pattistpark Op de lokatie van het voormalig verpleeghuis Ter Schorre aan de Westerschelde wordt een woonzorgcomplex ontwikkeld. Door wijzigingen in de planontwikkeling is het aantal appartementen bijgesteld van 57 naar minimaal 20 tot maximaal 33 appartementen, die door Clavis van de ontwikkelaar worden afgenomen. Grondaankopen Er zijn in het verslagjaar geen grondaankopen gedaan.

Jaarverslag 2010

23

4.0

INVESTEREN IN NIET-VASTGOED

4.1

Wijkbeheer, woon- en leefklimaat

Wijkbeheeractiviteiten hebben betrekking op de woning en de gebouwde omgeving maar ook op de beïnvloeding van de sociale omgeving. Bij activiteiten die gericht zijn op herstructurering wordt nadrukkelijk ook naar de aspecten van leefbaarheid gekeken. Waar mogelijk doen wij dit in overleg met gemeente en bewoners. De nadruk ligt hierbij op de wijken Triniteit, Lievenspolder, Zuiderpark, Binnenstad en Oudelandse Hoeve. Uit de gesprekken met de belanghouders kwam naar voren dat Clavis zich meer op de wijk moet richten. Dit vanwege het toenemend aantal bewoners met een rugzakje. Sociale en financiële problemen komen steeds vaker voor. In het voorjaar 2009 is de organisatie van Clavis omgezet naar een wijkgerichte organisatie. Een belangrijk onderdeel vormen de wijkteams. Elk wijkteam bestaat uit een wijkcoördinator, wijkopzichter en onderhoudsmedewerkers. Om te voorkomen dat wijken afglijden, wil Clavis meer grip houden op haar wijken en de leefbaarheid verbeteren.

❝De ‘ogen-en-oren’-functie van de corporatie zullen wij de komende jaren verder uitbouwen en professionaliseren, onder meer door te werken in wijkteams.❞ Om dit te bereiken wordt intensiever samengewerkt met organisaties die ook in de wijk actief zijn. Daarnaast wordt sneller en eerder gereageerd op leefbaarheidsproblemen. Voorbeelden hiervan zijn de afstemming van het wijkbeheer in de wijk Zuiderpark met de wijkcoördinator van de gemeente en het werken aan een wijkplan voor de wijk Oudelandse Hoeve. Ook is er meer aandacht voor de individuele problemen van onze huurders. Als bewoners eerder de juiste hulp ontvangen, kan escalatie voorkomen worden. Zo worden de herinneringsbrieven bij een huurachterstand door onze wijkcoördinatoren persoonlijk afgegeven. Om nog beter te weten hoe de leefbaarheid door bewoners wordt ervaren en te voorkomen dat problemen ontstaan, worden nieuwe bewoners na twee tot drie maanden door onze wijkcoördinatoren bezocht. Wil Clavis woningen bieden waar het prettig wonen is, dan is aandacht voor de woonomgeving belangrijk. Een voorbeeld van deze aandacht is het aanspreken van bewoners op ongewenst gedrag, zoals bijvoorbeeld het niet bijhouden van de tuin. Clavis steunt initiatieven van bewoners om de woonomgeving en leefbaarheid te verbeteren. Mooie voorbeelden hiervan zijn de tuinenkeuring in de wijk Triniteit en de deelname van Clavis bij de Opzoomerdag in de wijk Oudelandse Hoeve. Communities that Care Clavis wil voor de wijken waar zij bezit heeft wijkplannen maken. Het doel hiervan is te zorgen dat de leefbaarheid op peil gebracht wordt of blijft. Juist op het moment dat Clavis hiertoe een initiatief wilde lanceren, werd Clavis benaderd door de gemeente voor de ontwikkeling van een plan voor de wijk Serlippens/Noordpolder volgens de “Communities that Care” (CtC) methode. Deze methode zet in op het voorkomen van hardnekkig en ernstig probleemgedrag bij jongeren en op het versterken van de sociale veiligheid. Het doel is het duurzaam vergroten van de sociale veiligheid en het creëren van wijken waarin de jeugd de mogelijkheid heeft om op te groeien tot volwassenen die een positieve rol kunnen spelen in onze maatschappij. Omdat de gemeente plannen heeft om deze aanpak ook in andere wijken te introduceren, heeft Clavis besloten van haar initiatieven af te zien. De CtC-methode is immers eenvoudig uit te breiden tot een integrale wijkaanpak. Bovendien spreekt de methode Clavis bijzonder aan vanwege het preventieve karakter.

24

Jaarverslag 2010

4.


4.1

WIJKBEHEER WOON- EN LEEFKLIMAAT

4.

Het is binnen Zeeland een unicum dat de gemeente en de corporatie op dezelfde wijze wijkplannen maken. Binnen twee jaar moeten de wijkplannen gereed zijn. Dan moet er tevens een meetsysteem actief zijn, waaruit blijkt dat de investeringen ook daadwerkelijk effect hebben.

4.1

Onze wijkcoördinatoren hebben in 2010 samen met de gemeentelijke wijkbeheerders een training gevolgd voor het maken van wijkplannen volgens deze CtC-methode. Inmiddels zijn zij gestart in de wijken Oudelandse Hoeve/Katspolder en Triniteit/Lievenspolder. Naar verwachting zijn de eerste plannen in het tweede kwartaal van 2011 gereed.

INVESTEREN IN NIET-VASTGOED WIJKBEHEER WOON- EN LEEFKLIMAAT

STOP-overleg Het werken aan de leefbaarheid gebeurt in samenwerking met diverse partijen. Één van deze partijen is de politie. Ook in 2010 namen medewerkers van Clavis deel aan het STOP-overleg. In dit overleg worden overlastsituaties besproken met de politie en de gemeente. Het directe rendement hiervan is moeilijk aan te geven maar de samenwerking verloopt goed. De politie heeft regelmatig onze hand- en spandiensten nodig en lijkt ons steeds makkelijker te vinden, wanneer er vragen zijn over huurders. Andersom signaleren wij een groeiende bereidwilligheid om ons bij te staan. De corporaties in Zeeland hebben samen met de politie, gemeenten en nutsbedrijven een convenant gesloten voor de aanpak van illegale hennepteelt. Uitgangspunt daarbij is dat als illegale wietteelt wordt geconstateerd, de huurovereenkomst wordt opgezegd. Clavis vindt deze manier van optreden nodig om op te komen voor de belangen van de omwonenden. Immers, het exploiteren van een hennepkwekerij is strafbaar, veroorzaakt mogelijk overlast, levert brandgevaar op en tast het woon- en leefklimaat van de omgeving aan. Buurtbemiddeling Buurtbemiddeling is een initiatief van Clavis, Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, de politie en de gemeente Terneuzen. Buurtbemiddeling wordt ingeschakeld zodra bewoners overlast ondervinden van hun buren. Buurtbemiddeling is vooral een bewustwordingsproces waarbij de burger wordt gewezen op zelfredzaamheid en op het belang van een goede communicatie met de buren. Buurtbemiddelaars zijn getrainde vrijwilligers die luisteren naar het verhaal van beide partijen Ze blijven neutraal. Na een evaluatie is eind 2010 afgesproken dat het project in 2011 wordt voortgezet. Sociale klachten In 2010 zijn 135 meldingen door klanten of omwonenden aan Clavis doorgegeven. Er is geen sprake van een concentratie van klachten. Er is ook geen onderscheid te maken tussen appartementen of eengezinswoningen. Ook interne meldingen worden vastgelegd. Dit betreft vaak vervuilde tuinen. Het aantal interne meldingen over 2010 bedraagt 249. Clavis heeft in 2010 haar beleid aangescherpt om vervuilde tuinen aan te pakken. De aanpak is duidelijk: bewoners krijgen eerst een waarschuwing, daarna worden zij in gebreke gesteld en wordt bij aanhoudende verwaarlozing het boetebeding uit de huurovereenkomst ingezet.

Jaarverslag 2010

25

Belangrijkste ontwikkelingen per wijk De belangrijkste ontwikkelingen in 2010 zijn per wijkteam: Wijkteam Oost, de wijken Oudelandse Hoeve, Zuidpolder, Katspolder en Othene: ■ Aanpassing huisregels flats Oudelandse Hoeve ■ Installatie stookcommissie flats Oudelandse Hoeve ■ Ondersteuning initiatief herinrichting buitenruimtes flats Diepenbrockstraat ■ Kennismakingsprogramma Juvent met buurtbewoners ■ Aanvang ontwikkeling wijkplan ■ Ondersteuning proefproject “ondersteuning bij zelfstandig wonen” ■ Opzoomerdag

Wijkteam Terneuzen West, de wijken Lievenspolder, Triniteit, Oude Vaart en Zuiderpark: ■ Sloop Zuidlandflat ■ Nieuwsbrief herstructurering Zuiderpark ■ Nieuwe vorm Wijktafel Terneuzen West ■ Aanpassen huisregels appartementen ■ Bewonersbijeenkomst wooncomplex “het Ravelijn” ■ Aanvang ontwikkeling wijkplan Triniteit/Lievenspolder ■ Aanleg verlichting brandgangen Zuiderpark ■ Proefproject tuinonderhoud in samenwerking met de gemeente

Wijkteam Terneuzen Noord en Sluiskil, de wijken Binnenstad/Java, Serlippens, Noordpolder en Sluiskil: ■ Bewonersoverleg Sluiskil ■ Overleg wijkraad Binnenstad over toewijzingsbeleid ■ Informatiebijeenkomst vernieuwing brandmeldinstallatie “De Veste” ■ Opschoondag Binnenstad “Week van Nederland Schoon”.

26

Jaarverslag 2010

4.


4.1

WIJKBEHEER WOON- EN LEEFKLIMAAT

4.


4.2

WONEN EN ZORG

4.2. Wonen en zorg Wonen voor ouderen heeft onze bijzondere aandacht, al dan niet in relatie met zorgcomponenten. De levering van zorg (niet alleen voor ouderen, maar ook in andere situaties) is niet het domein van corporaties maar Clavis wil dit wel faciliteren. Naast woningaanpassingen betekent dit ruim aandacht voor onder andere de toegankelijkheid van de woonomgeving, het weren van ongewenst bezoek en de veiligheid van de bewoners. Zorgleveranciers Voor het leveren van zorg zijn met diverse zorgleveranciers afspraken gemaakt. Het betreft afspraken over de woningtoewijzing en het verlenen van zorg in onze appartementen in De Veste, aan het Kerkepad, in de Ferdinand Bolstraat en de seniorenwoningen aan het Elisabethhof te Sluiskil. In 2010 heeft Clavis ingestemd met de plannen van ZorgSaam om de zorgtelefoons te vernieuwen in de appartementen in De Veste en Kerkepad. De koppelingen met de brandmeldinstallatie en dect-telefonie zijn uiteraard gehandhaafd. Daarnaast is de opstelruimte van scootmobielen in de Ferdinand Bolstraat uitgebreid met een aantal plaatsen en zijn de verlichting en toegankelijkheid verbeterd. Vanuit een appartement in de middelste flat aan de Diepenbrockstraat gaat ZorgSaam 24-uurs zorg leveren aan bewoners in de omgeving. De gemeente Terneuzen is akkoord gegaan met deze bestemmingswijziging. Maatschappelijk vastgoed

❝Maatschappelijk vastgoed speelt een belangrijke rol in de leefbaarheid en sociale samenhang in wijken. Clavis investeert de komende jaren meer in het realiseren en beheren van dergelijk vastgoed. Daarbij denken we aan brede scholen, welzijnsgebouwen en gebouwen voor zorg en maatschappelijke opvang.❞ Clavis ontwikkelt maatschappelijk vastgoed (zorg, gezondheidszorg, welzijn). In 2010 is geen maatschappelijk vastgoed opgeleverd. Het vermogen zal niet worden ingezet voor subsidiëring van andere (maatschappelijke) ondernemingen. Er zijn diverse plannen om zorgwoningen te realiseren, dit zijn: ■ Pattistpark, Terneuzen: min. 20 max. 33 woonzorgappartementen ■ Nieuwstraat Zuid, Terneuzen: 36 zorgappartementen voor cliënten van het Gors ■ Schelpenhoekje, Terneuzen: 30 zorgappartementen voor cliënten van Stichting Tragel ■ Ombouw 16 bestaande woningen binnenstad Terneuzen t.b.v. cliënten Zeeuwse Gronden.

Jaarverslag 2010

27

4.3

Huisvesting van bijzondere doelgroepen

❝Op basis van de huidige inzichten en afspraken zal het aantal woningen dat wij verhuren aan bijzondere doelgroepen tot 2012 met minmaal 32 woningen toenemen tot 57. Natuurlijk kan de vraag nog sterker toenemen. Clavis zal al het mogelijke doen om hieraan te voldoen.❞ Clavis hecht veel waarde aan de huisvesting van bijzondere doelgroepen. Wij spannen ons in op het gebied van wonen en zorg voor statushouders en dak- en thuislozen. De inspanningen hebben met name betrekking op het beschikbaar stellen van huisvesting. Onder mensen met een beperking verstaat Clavis zowel mensen met een verstandelijke, lichamelijke en/of psychische beperking. Clavis werkt hierbij nauw samen met instellingen die mensen met beperkingen begeleiden bij het zelfstandig wonen. Zo werken wij samen met Stichting Agogische Zorgcentra Zeeland (AZZ, nu: Juvent), Stichting Tragel, Emergis, Arduin, de Zeeuwse Gronden, het Gors en het Leger des Heils. Clavis verhuurt in totaal 25 woningen waarbij het huurcontract op naam van één van deze instellingen staat. Daarnaast worden 42 woningen (8 woningen in 2009) met een driehoekscontract verhuurd, waarbij de woonruimte onlosmakelijk is gekoppeld aan zorg. Deze stijging is het gevolg van de extramuralisering van de zorg en de voorwaarden die Clavis stelt aan bewoners vanuit het “herkansbeleid”. Driehoekscontracten worden afgesloten met de bewoner(s) en de zorgverlenende instantie zoals bijvoorbeeld Stichting Tragel, het Leger des Heils, Emergis, Juvent of Zeeuwse Gronden. In de F.Lisztstraat heeft Clavis, in het kader van Begeleid Wonen, eengezinswoningen omgebouwd voor cliënten van Juvent. Jongeren vanaf 16 jaar die niet meer terug naar huis kunnen of willen, kunnen bij Juvent leren om zelfstandig te wonen en leven. Zij leren de diverse vaardigheden die hiervoor nodig zijn, zoals huishoudelijke taken, koken, omgaan met geld, op tijd opstaan, regelen van uitkeringen, invullen van formulieren, contact met vrienden en vrijetijdsbesteding. Afhankelijk van de leeftijd en de vaardigheden van de jongere is de begeleiding meer of minder intensief. In de Chopinlaan is al eerder een project Begeleid Wonen opgestart. Foyer de Jeunesse

❝Terneuzen vergrijst en daarom is speciale aandacht nodig voor het wonen en welzijn van senioren. Maar ook jongeren verdienen onze aandacht. Zonder jongeren is onze samenleving immers niet meer levensvatbaar.❞

In deze bijzondere woonvorm krijgen 20 jongeren in de leeftijd van 18 tot 23 jaar een plek om onder deskundige begeleiding en toezicht te wonen. Er is bijzondere aandacht voor wonen, werken en opleiding. De combinatie van wonen, werken, leren met begeleiding en zorg helpt de jongeren op weg naar volwassenheid. De bedoeling is dat de jongeren na maximaal twee jaar uitstromen naar een eigen woning. In samenwerking met Juvent (voormalig Stichting AZZ), de gemeente Terneuzen, het ROC Westerschelde en Woongoed Zeeuws-Vlaanderen wordt gewerkt aan een bestuurlijke structuur om de realisatie van een Foyer de Jeunesse mogelijk te maken. Juvent zorgt voor de dagelijkse begeleiding van de jongeren. Het ROC Westerschelde helpt hen bij het behalen van een diploma en de gemeente Terneuzen ondersteunt de jongeren bij het vinden van werk. Clavis en Woongoed Zeeuws-Vlaanderen zorgen voor de huisvesting van de jongeren. Er is nog sprake van een exploitatietekort van € 200.000,-- , na een investering in de onrendabele top van € 500.000,-- door beide woningcorporaties. Aanvullende subsidiemogelijkheden worden onderzocht. Statushouders In 2010 zijn 7 woningen verhuurd aan statushouders. In totaal zijn 15 personen gehuisvest. Om de achterstand van de gemeenten in Zeeuws-Vlaanderen terug te dringen, hebben de betrokken partijen een plan van aanpak gemaakt. De corporaties hebben toegezegd voldoende woningen te leveren om de achterstand in te lopen. Clavis houdt altijd drie woningen vrij voor deze doelgroep.

28

Jaarverslag 2010

4.


4.3

HUISVESTING VAN BIJZONDERE DOELGROEPEN

4.


4.4

SPONSORING

4.4 Sponsoring Bij Clavis komen regelmatig sponsorverzoeken binnen. Het sponsorbeleid van Clavis is transparant en eenduidig. Hiervoor is een aantal criteria opgesteld. Bij het behandelen van een sponsorverzoek is de missie van Clavis in alle gevallen het uitgangspunt. Daarom moeten de sponsoractiviteiten de leefbaarheid in de wijken en kernen waar Clavis woningbezit heeft, ten goede komen. Clavis sponsort diverse evenementen in Terneuzen (waaronder Havenfeesten, Schelde Jazz, Festival van Zeeuws-Vlaanderen), de straatspeeldag Sluiskil, Gildefeesten Sluiskil, een speeltuinvereniging, een kinderboerderij en diverse sportverenigingen. In 2010 heeft Clavis ruim € 20.000 uitgegeven aan sponsoractiviteiten.

Jaarverslag 2010

29

5.

INVESTEREN IN SAMENWERKING

5.1.

Samenwerking met belanghouders

❝Wij zien de samenleving als onze belangrijkste opdrachtgever. De samenleving wordt in onze ogen vertegenwoordigd door onze belanghouders, waaronder onze huurders. Wij willen deze belanghouders nauw betrekken bij de vorming en de uitvoering van ons beleid.❞ Om te voldoen aan haar maatschappelijke taak zoekt Clavis continu naar mogelijkheden een rol te spelen in het maatschappelijke veld. Over deze (maatschappelijke) taken van Clavis is een meer gestructureerde gedachtewisseling op gang gebracht met behulp van het instrument MRM (Maatschappij Relatie Management). Via een vragenlijst over strategische oriëntatie, maatschappelijke identiteit en rol- en taakopvatting zijn de belanghouders gevraagd naar de huidige en de gewenste situatie. De uitkomsten vormden een geschikt uitgangspunt voor de gesprekken, die in de loop van 2008 plaatsvonden met de belanghoudersgroepen en zijn, voor zover mogelijk, meegenomen in het nieuwe beleidsplan. Clavis kent de volgende belanghoudersgroepen: Belanghoudersgroep

Organisaties daarbinnen

Gemeente

■

College B&W

Wijkbeheer

■ ■

Afdeling Wijkbeheer van de Gemeente Politie

Zorg

■ ■ ■ ■ ■ ■

ZorgSaam SVRZ SOKA Tragel Juvent het Gors

Welzijn en maatschappelijke opvang

■ ■ ■ ■ ■ ■

Maatschappelijk Werk Z.Vlaanderen Aan Z Emergis/Lage Flancken Stichting Welzijn Terneuzen Leger des Heils Stichting Zeeuwse Gronden

Onderwijs/ kinderopvang

■ ■

Bewoners

■

Stichting Bewonersraad

Ondernemers

■

Ondernemersverenigingen

Leertij Vereniging voor Protestants-Christelijk Basis onderwijs Midden Zeeuws-Vlaanderen ■ Kapriom Stichting voor Katholiek Onderwijs in Midden Zeeuws Vlaanderen ■ ROC Westerschelde ■ Stichting Kinderopvang Zeeuws-Vlaanderen

Volgens het ondernemingsplan was Clavis voornemens om met elke belanghoudersgroep een werksessie organiseren, waarin het jaarverslag wordt toegelicht (verantwoording) en een toelichting op beleidsplannen wordt gegeven (beleidsbeïnvloeding). De belanghouders stellen echter meer prijs op een adhoc-benadering, die bepaald wordt door een concrete situatie of een gezamenlijk project.

30

Jaarverslag 2010

5.


5.1

SAMENWERKING MET BELANGHOUDERS

5.


5.2

SAMENWERKING MET DE GEMEENTE TERNEUZEN EN DE PROVINCIE ZEELAND

5.3

SAMENWERKING MET ANDERE PARTIJEN

5.4

SAMENWERKING MET BEWONERSRAAD

5.5

SAMENWERKING MET COLLEGACORPORATIES

5.2

Samenwerking met de gemeente Terneuzen en de provincie Zeeland

Als corporatie hebben we te maken met de rijksoverheid maar ook met de provincie en gemeente. Uiteraard hebben wij vooral veel overleg met de gemeente. Dit gebeurt door de diverse medewerkers van Clavis op individueel niveau met de ambtenaren van verschillende afdelingen. Op bestuurlijk niveau is er regelmatig contact tussen de directeur/bestuurder en de diverse wethouders. Structureel is er het bestuurlijk kwartaaloverleg waar de volkshuisvestelijke en ruimtelijke aspecten besproken worden. Alle betrokkenen onderkennen het belang van en de noodzaak tot het voeren van een daadkrachtig volkshuisvestings- en stadsvernieuwingsbeleid. In dit overleg worden ook de prestatieafspraken gevolgd. Met de provincie is veelvuldig contact geweest op het gebied van de demografische ontwikkelingen in Zeeuws-Vlaanderen.

5.3

Samenwerking met andere partijen

Onze medewerkers nemen deel aan het GGD-overleg met alle sociale partners en het STOP-overleg met de politie en gemeente Terneuzen om de situatie van kwetsbare inwoners en overlastsituaties te bespreken. Op wijkniveau wordt regelmatig overlegd in en met bewonersplatforms en wijktafels. Regelmatig vindt contact en overleg plaats met instellingen die direct of indirect betrokken zijn bij het huisvesten van specifieke doelgroepen, alsmede met organisaties en personen op het terrein van de (geestelijke) gezondheidszorg en het maatschappelijk werk. Clavis geeft daarmee inhoud aan de rol die zij wenst te spelen binnen het lokale (maatschappelijke) netwerk. Met zorginstellingen wordt overleg gevoerd om inhoud te geven aan de toenemende vraag aan woningen waarin zorg geleverd wordt. Dit heeft zowel betrekking op de bouw van nieuwe woonzorgwoningen als op het organiseren van 24-uurs zorg in de nabijheid van onze woningen. Op deze manier kunnen onze klanten langer zelfstandig blijven wonen.

5.4 Samenwerking met bewonersraad Met de bewonersraad vindt regelmatig overleg plaats over beleidsmatige zaken zoals het huurprijs- en onderhoudsbeleid. In 2010 vond vier maal overleg plaats. Daarbij zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest: huurverhoging, beleid woningverbetering (waaronder dubbel glas), evaluatie wijkgericht werken, nieuwbouwplannen en herstructurering.

5.5

Samenwerking met collega-corporaties

Clavis onderzoekt de mogelijkheden voor samenwerking met collega-corporaties en spitst zich toe op twee geografische gebieden: 1. Zeeuws-Vlaanderen met de drie Zeeuws-Vlaamse woningcorporaties (Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, Woonstichting Hulst en Clavis) 2. Zeeland met zes Zeeuwse woningcorporaties (RWS Goes, R&B Wonen Heinkenszand, Woonburg Koudekerke, Woongoed Middelburg, Zeeuwland en Clavis).

Jaarverslag 2010

31

6.

INVESTEREN IN PERSONEEL EN ORGANISATIE

6.

Nieuwe organisatiestructuur met wijkteams Om te zorgen dat Clavis in staat is om haar ambities waar te maken, is een kwaliteitsslag binnen de organisatie noodzakelijk. Een nieuwe organisatiestructuur is vastgesteld, waarbij Clavis drie nieuwe wijkteams heeft geformeerd. De wijkteams zijn het eerste aanspreekpunt voor zaken die spelen in de wijk. Zij zijn makkelijk bereikbaar en regelmatig in de wijk aanwezig. Ieder wijkteam bestaat uit een wijkcoördinator, een wijkopzichter en drie wijkonderhouds-medewerkers. Deze teams zijn het eerste aanspreekpunt voor vragen over de woning, straat of wijk. Zaken die de leefbaarheid in de wijk ten goede komen, kunnen gemeld worden bij de wijkcoördinator. In samenspraak met andere betrokken partijen wordt vervolgens zo snel mogelijk aan een oplossing gewerkt. Clavis heeft de volgende wijkteams: Wijkteam Terneuzen Noord en Sluiskil is verantwoordelijk voor de wijken: Sluiskil, Binnenstad, Java, Noordpolder en Serlippens. Wijkteam Terneuzen Oost is verantwoordelijk voor de wijken: Katspolder, Othene, Zeldenrust, Oudelandse Hoeve en Zuidpolder. Wijkteam Terneuzen West is verantwoordelijk voor de wijken: Lievenspolder, Oude Vaart, Triniteit en Zuiderpark. 2010 was het eerste volledige jaar waarin Clavis met deze nieuwe organisatiestructuur heeft gewerkt.

Directeur/ bestuurder

Beleidsondersteuning

Financiën

Wijkteam 1

Wonen

Wijkteam 2

Vastgoed

Wijkteam 3

Klantenservice

❝Wijkteams als spil van de nieuwe organisatie.❞

In april 2011 is besloten met 2 wijkteams verder te gaan. In het kader van efficiency heeft een herverdeling van de wijken en de wijkteams plaatsgevonden.

32

Jaarverslag 2010


6.


De afdeling Wonen is verantwoordelijk voor zowel (ver)huurzaken als dagelijkse, technische zaken. De afdeling Vastgoed is verantwoordelijk voor alle projectmatige activiteiten rond projectontwikkeling en technisch beheer. De afdeling Financiën verzorgt alle activiteiten voor financieel beleid en beheer. De controller is ondergebracht bij de afdeling beleidsondersteuning en wordt aangestuurd door de directeur/bestuurder. Het aantal medewerkers per 31 december 2010 bedraagt 37. Het formatieoverzicht per 31 december 2010 is als volgt: Afdeling

Aantal formatieplaatsen per 31.12.2010

Full-timers per 31.12.2010

Part-timers per 31.12.2010

Totaal aantal medewerkers

Directie

1,0

1

0

1

Beleidsondersteuning

1,9

1

1

2

20,0

14

9

23

Financiën

5,6

5

1

6

Vastgoed

5,0

5

0

5

33,5 fte

26

11

37

Wonen

Totaal

In-/uitdiensttreding Uit dienst: Veli Eryürük (wijkcoördinator) per 1 oktober 2010. Frans Buijze (opzichter projecten) per 1 mei 2010. Mark Zaan (woonmaatschappelijk medewerker) per 1 juni 2010. In dienst: Er zijn geen nieuwe medewerkers in dienst getreden. Het ziekteverzuim bedroeg in 2010 3,78% tegen 4,09% in 2009. Arbo Per 1 juli 2010 is Clavis overgestapt naar arbodienst Blink Advies. Eind 2010 is door Blink Advies een Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) uitgevoerd. De rapportage zal in het eerste kwartaal van 2011 worden aangeboden en vastgesteld. Daarnaast heeft eind 2010/begin 2011 een Preventief Medisch Onderzoek plaatsgevonden. De organisatie beschikt over 3 gecertificeerde bedrijfshulpverleners. De ondernemingsraad De ondernemingsraad bestaat per 31 december 2010 uit 3 personen: ■ Dhr. J. van Dixhoorn, voorzitter ■ Mw. G. Duchain, secretaris ■ Mw. M. Vos, lid In 2010 zijn zes overlegvergaderingen met de bestuurder gehouden. Een vast agendapunt zijn zaken op het gebied van arbo. Daarnaast zijn de volgende punten aan de orde gekomen: vaststelling verplichte snipperdagen, huisvesting/nieuwe kantoor, evaluatie wijkgericht werken, overstap arbodienst Blink Advies, wijziging automatiseringssysteem naar Wocas X, regeling kilometervergoeding, gezamenlijke aankoop telefooncentrale inclusief uitbesteding bediening, integriteitscode en klokkenluidersregeling. Verder heeft het jaarlijks overleg met de Raad van Commissarissen plaatsgevonden. Aan de ondernemingsraad zijn vijf adviesaanvragen ter instemming voorgelegd. Dit betreft: nieuwe telefooncentrale, overstappen automatiseringssysteem, opdrachtverlening Van Schöll Advies met betrekking tot advisering werkprocessen, reiskostenvergoedingsregeling en wijziging arbodienst.

Jaarverslag 2010

33

7.

INVESTEREN IN EEN GEZONDE FINANCIËLE POSITIE

Om maatschappelijke prestaties te kunnen blijven waarmaken, is een betrouwbaar financieel beleid nodig. Bewaking financiële continuïteit Clavis zet haar financiële middelen in voor prestaties op het gebied van volkshuisvesting in Terneuzen en Sluiskil. Daarbij is het van belang dat de continuïteitsdoelstelling is gewaarborgd. We willen er immers ook voor de toekomst zijn. Het financiële beleid kent de volgende doelstellingen: 1. een positieve operationele kasstroom; 2. de solvabiliteit bedraagt minimaal 10%, met als waarderingsgrondslag historische kosten; 3. we voldoen aan de kredietwaardigheidnorm van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Financieel beleid en beheer Het financieel beheer heeft plaatsgevonden binnen de kaders van de vastgestelde begroting over het jaar 2010. De belangrijkste verschillen tussen de begroting 2010 en de jaarrekening 2010 zijn: ■

■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■

lagere bedrijfsopbrengsten - (lager verkoop projecten 0,5 mio, lagere boekwinst op verkoop woningen 3,6 mio en minder geactiveerde kosten 0,1 mio) lagere afschrijvingen + waardeverandering op materiële vaste activa + (doorschuiven van projecten en andere invulling) projectkosten (doorschuiven) + lagere onderhoudskosten + lagere overige bedrijfslasten +

€ 4,2 mio

€ 0,1 mio € 4,1 mio € 0,7 mio € 1,1 mio € 0,1 mio

hoger bedrijfsresultaat + € 1,9 mio minder rentelasten + € 0,4 mio minder vennootschapsbelasting + € 0,2 mio hoger jaarresultaat + € 2,6 mio

De solvabiliteit is het afgelopen jaar afgenomen met 2,35% tot 18,22%. Vermogenspositie Het vermogen is door het negatieve resultaat van € 3 mio gedaald naar € 18 mio. Als minimum norm voor het eigen vermogen, gegeven een waarderingsgrondslag op basis van historische kostprijs, geldt een solvabiliteitsnorm van 10%, hetgeen bij de balanspositie ultimo 2010 € 9,9 mio inhoudt. Het totaal eigen vermogen komt uit op € 18 mio, hetgeen ten opzichte van de gehanteerde minimum norm een surplus betekent van € 8,1 mio. Dit bedrag is noodzakelijk om naast de uitvoering van het strategisch voorraadbeleid ook andere (maatschappelijke) investeringen te kunnen doen. Financieringspositie Het rentabiliteitspercentage over het eigen vermogen kwam in 2010 uit op -16,50%. Naast de reguliere jaarlijkse aflossing van € 1,7 mio is nog een tweetal leningen op einde looptijd afgelost. Het betrof leningen met een restbedrag van € 1,3 mio resp. € 7 mio. Daarnaast is een kortlopende lening van de provincie Overijssel afgelost voor een bedrag van € 5 mio. Voor de financiering van deze aflossingen zijn twee leningen aangetrokken van elk € 7 mio. Om zoveel mogelijk bij de kasstromen van het WSW aan te sluiten, is voor één lening gekozen voor een 40-jarige annuïteit met een rentepercentage van 3,8% voor de gehele looptijd, terwijl bij de andere lening is gekozen voor vijfjarige fixe met een rentepercentage van 2,94%. Er heeft in 2010 een renteconversie

34

Jaarverslag 2010

7.


Liquiditeitspositie Het werkkapitaal is ultimo 2010 circa € 0,1 mio negatief. De liquiditeitsratio komt uit op 0,95. De aflossingen voor het komende jaar zijn niet opgenomen onder de overlopende passiva maar onder langlopende schulden. Op basis van de begroting 2011 moet aanvullende financiering worden aangetrokken. Onrendabele investeringen In 2010 zijn geen onrendabele investeringen gedaan. Wel is ultimo 2010 een voorziening getroffen voor onrendabele investeringen. Het betreft een voorziening van € 1 mio voor Wozoco Pattistpark en een voorziening van € 0,2 mio voor de afronding van een project in Sluiskil. Bedrijfswaarde In de jaarrekening 2010 hebben geen grote wijzigingen plaatsgevonden ten opzichte van de bedrijfswaardeberekening van 2009. Dit resulteert in een minimale waardeverandering. In de resultatenrekening is een dotatie ten laste van het resultaat verwerkt van € 199.000. Verbindingen met andere rechtspersonen Clavis heeft haar projectactiviteiten ondergebracht in een rechtsstructuur: Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V., Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. Daarnaast zijn de meeste projecten ondergebracht bij ROM Marsaki B.V. Marsaki is een ontwikkelingsmaatschappij van zes Zeeuwse woningcorporaties, waaronder Clavis. Schematisch ziet dit er als volgt uit:

Stichting Clavis

ﬁscale eenheid vennootschapsbelasting

7.


plaatsgevonden. Het schuldrestant bij conversie was € 1 mio. Het rentepercentage ligt na conversie 2,14% lager, op 3,75%. Het gemiddelde rentepercentage van de leningportefeuille is ultimo 2010 4,27%. De rekening courant faciliteit bij de ING Bank is € 3,4 mio. Hiervan was ruim 0,4 mio benut ultimo 2010.

Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V.

Clavis Ontwikkeling B.V.

Clavis Beheer B.V.

Othene Zuid-Zuid Beheer B.V.

Othene Zuid-Zuid C.V.

Regionale OntwikkelingsMaatschappij Marsaki B.V.

In 2011 zal ook de toegelaten instelling Stichting Clavis worden toegevoegd aan de fiscale eenheid.

Jaarverslag 2010

35

Het ingebrachte kapitaal in Clavis Ontwikkeling & Beheer B.V. bedraagt per 31 december 2010 € 7.483.000 aandelenkapitaal en een lening van € 1.129.000. Aan Clavis Ontwikkeling B.V. is een lening verstrekt van € 244.000. In 2006 is als gevolg van de oprichting van Clavis Beheer B.V. en de verkoop van onroerende goederen, van Stichting Clavis via Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. aan Clavis Beheer B.V., tegen uitreiking van aandelen het aandelenkapitaal in Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. verhoogd met € 7.465.000. De financiële omvang van de projecten binnen Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. en Clavis Ontwikkeling B.V. is op dit moment nog niet te bepalen omdat de projecten zich nog in de haalbaarheidsfase bevinden. Voor de diverse projecten huren de B.V.’s personeel in van Clavis. De directie van Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. is Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. en de directie van Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. is Stichting Clavis. Het ingebrachte kapitaal in Marsaki b.v. bedraagt per 31 december 2010 € 50.000 aandelenkapitaal en een achtergestelde lening van € 375.000. In 2008 is een samenwerking aangegaan met AM Wonen in de vorm van een BV/CV. Clavis Ontwikkeling B.V. is 50% aandeelhouder van de beheer B.V. en Clavis Beheer B.V. is commanditair vennoot van de C.V. In het kader van matching heeft Clavis zich verplicht tot participatie in de commanditaire vennootschap Uithof III. De hoogte van de participatie bedraagt € 1 mio. Automatisering Op het gebied van automatisering werkt Clavis nauw samen met collega-corporatie Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. De meerwaarde van de samenwerking ligt o.a. op het gebied van kostenbesparing, efficiency en verminderen kwetsbaarheid. Op basis van een intentieovereenkomst van eind 2008 tussen Woongoed ZeeuwsVlaanderen en Clavis is in april 2009 de kantoorautomatisering samengevoegd. Dit gebeurde door het samenvoegen van alle servers op één locatie. Om de capaciteit van de glasvezelverbinding tussen beide locaties nog beter te benutten, maakt Clavis sinds mei 2010 gebruik van een gedeelte van de telefooncentrale van Woongoed Zeeuws-Vlaanderen. Tevens vindt de afhandeling van het telefoonverkeer plaats bij Woongoed Zeeuws-Vlaanderen, door de telefonistes van Woongoed ZeeuwsVlaanderen. Per 1 januari 2011 is het primaire systeem NCCW vervangen worden door Wocas X. Wocas X is ook het systeem dat door Woongoed Zeeuws-Vlaanderen wordt gebruikt. De bedoeling is, dat Clavis en Woongoed Zeeuws-Vlaanderen in 2014 gezamenlijk overstappen op de opvolger van WocasX: Wocas4All. Beoordeling door het WSW Clavis maakt bij het afsluiten van leningen gebruik van borgstelling door het WSW. Sinds 2007 is het systeem van beoordelen aangepast. Borgfaciliteiten zijn vervangen door het zogeheten faciliteringsvolume, waarbij ook kasstromen worden betrokken. In 2010 verklaarde het WSW dat Clavis voldoet aan de eisen van kredietwaardigheid. Oordeel Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) Clavis verstrekt jaarlijks haar jaarcijfers aan het CFV. Dit fonds spreekt een oordeel uit over de financiële positie. Op basis van de ingediende prognoses is geconcludeerd dat de voorgenomen activiteiten in financieel opzicht passen bij de vermogenspositie van Clavis. Dit leidde tot een A1-oordeel. Fiscaliteit: Horizontaal Toezicht Clavis heeft op 4 oktober 2010 het convenant Horizontaal Toezicht met de Belastingdienst ondertekend. Bij Horizontaal Toezicht worden afspraken gemaakt over fiscale verwerking van gegevens. De controle verschuift van achteraf naar vooraf.

36

Jaarverslag 2010

7.


7.


Risicobeheersing- en controlesystemen van de corporatie Planning & control is het interne beheersingssysteem gericht op het realiseren van de organisatiedoelstellingen. De instrumenten van de planning (sturing), zoals het ondernemingsplan, de (meerjaren-)begroting, zijn gericht op sturen en richting geven aan de organisatie. De instrumenten van control (beheersing), zoals de tussentijdse rapportages en de jaarrekening, zijn bedoeld om de voortgang van de plannen te meten en, indien nodig, bij te sturen. Om de organisatie op koers te houden, is een goed werkend systeem van planning & control een belangrijke randvoorwaarde. De betrouwbaarheid van de instrumenten in de planning & control cyclus is afhankelijk van toereikende administratief organisatorische procedures. Ook het strategisch voorraadbeheer is een van de onderdelen van de planning & control cyclus. Alle te nemen beslissingen op het gebied van vastgoed worden aan dit plan getoetst. Daarnaast beschikt Clavis over een financieel statuut. In het periodiek treasury-overleg tussen directeur/bestuurder en manager Financiën wordt conform dit statuut gehandeld. Al enige jaren heeft Clavis een controller in dienst. De controller houdt zich bezig met het opstellen en uitvoeren van het door de bestuurder goedgekeurde interne controleplan en doet verbetervoorstellen inzake AO/IC en de effectiviteit en efficiency van de bedrijfsprocessen. Verder levert hij een bijdrage aan risicomanagement en kwaliteitszorg. Clavis kent een interne auditcyclus. De processen, zoals benoemd in het intern opgestelde controleplan, zijn conform dit plan door de controller uitgevoerd. In 2010 zijn audits uitgevoerd ten aanzien van onder andere de volgende processen : ■ Proces Verhuur (mutatieprocedure, huurstandenregister) ■ Proces Onderhoud (aanbestedingsprocedure, inkoop) ■ Financiën (crediteuren, huurincasso) ■ Personeel (salarisverwerking). Financiële risico’s De investeringen in de nieuwbouwprojecten hebben grote financiële gevolgen. Goed geldbeheer is dan ook belangrijk. De kaders hiervoor liggen vast in het Financieel Statuut. De accountant rapporteert of deze activiteiten daadwerkelijk binnen de kaders van het Financieel Statuut zijn uitgevoerd. Voor de optimalisatie van de dagelijkse liquiditeitstromen maken we gebruik van een liquiditeitsplanning. Renterisico’s De spreiding van het renterisico van de leningportefeuille blijft tot 2013 binnen de WSWnorm van 15%. Treasuryrisico’s In 2004 is het treasury-management vastgesteld, als onderdeel van het Financieel Statuut. Clavis hanteert een solvabiliteitsnorm van 10% op basis van historische kostprijs. Vastgoedportefeuille- en marktrisico’s Jaarlijks wordt het strategisch voorraadbeheer in het managementteam vastgesteld. Daarbij wordt per complex vastgelegd welk verhuur-,verkoop- en onderhoudsbeleid voor de komende periode wordt gehanteerd. Projectrisico’s Per (nieuw)bouwproject wordt een risicoprofiel bepaald. Hierin worden per bouwfase de verschillende risico’s benoemd. Over de verschillende investeringsprojecten wordt gerapporteerd met risicoberekeningen. Deze maken duidelijk dat Clavis verantwoord bezig is. Beslismomenten liggen bij

Jaarverslag 2010

37

aanvang van een haalbaarheidsonderzoek en na afronding hiervan en altijd voordat externe verplichtingen worden aangegaan. De kwartaalrapportages bieden inzicht in de behaalde resultaten en afwijkingen daarvan ten opzichte van de prognoses (begroting). De kwartaalrapportages worden in het managementteam en de Raad van Commissarissen besproken. Integriteitrisico’s De integriteitcode is via voorlichting en het werkoverleg besproken met de medewerkers en definitief vastgesteld. Automatiseringsrisico’s Door onze samenwerking met Woongoed Zeeuws Vlaanderen op het gebied van automatisering zetten wij in op het vergroten van relevante kennis, het optimaliseren van het beheer en daarmee het verminderen van de kwetsbaarheid. Overige risico’s Overige risicogebieden zoals de uitvoering van het ondernemingsplan, het samenwerken met externen en financiële risico’s worden besproken in de bijeenkomsten met de Raad van Commissarissen. Hierbij zijn, indien nodig, leden van het managementteam aanwezig. Het risicomanagement wordt verder geprofessionaliseerd door de benoeming, in 2009, van een aparte functionaris. Deze houdt zich specifiek bezig met het inventariseren en analyseren van relevante risico’s in de bedrijfsvoering en het maken en implementeren van verbetervoorstellen. In verband met de verschillen in het risicoprofiel tussen de standaardactiviteiten van de toegelaten instelling (t.i.) en de activiteiten met een ander (lees: hoger) risicoprofiel, zoals projectontwikkeling en exclusieve verhuur, is enige jaren geleden besloten om voor deze laatste groep activiteiten een aparte entiteit op te richten. Dit bevordert bovendien de overzichtelijkheid en de transparantie. Voor de beschrijving van de verschillende verbindingen wordt hier volstaan met de verwijzing naar hoofdstuk 11 van dit jaarverslag. Financiële risicoanalyse Clavis beschikt over een software pakket dat de financiële doorrekening van diverse scenario’s vereenvoudigt. Hiermee kunnen zonder al te grote inspanningen financiële scenarioberekeningen worden gemaakt om de eventuele risico’s, maar ook kansen, sneller inzichtelijk te maken.

38

Jaarverslag 2010

7.


8.

INVESTEREN IN GOVERNANCE EN TOEZICHT

8.1

GOVERNANCE

8.2

TOEZICHT

8.


8.1 Governance De Governancecode van de Commissie Governancecode Woningcorporaties is in 2006 door de Aedes-ledenraad vastgesteld. De code bevat normen voor goed bestuur en toezicht, transparantie, externe verantwoording en financiële beheersing bij woningcorporaties. De Raad van Commissarissen onderschrijft de code. In het kader van Governance zijn in 2010 de volgende activiteiten afgerond: ■ de integriteitscode en de klokkenluidersregeling zijn vastgesteld en op de website gepubliceerd; ■ het Reglement Raad van Commissarissen en Directiestatuut zijn aangepast conform statuten en de Governance code en vastgesteld; ■ de vierjaarlijkse visitatie is afgesloten met een visitatierapport. Op één onderdeel wordt de code niet gevolgd: de directeur/bestuurder is contractueel benoemd voor onbepaalde tijd.

8.2

Toezicht

Verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Commissarissen en het bestuur zijn vastgelegd in het Reglement Raad van Commissarissen en het Directiestatuut. Het reglement geeft, in aanvulling op de statutaire bepalingen, regels met betrekking tot aangelegenheden van de RvC zoals onafhankelijkheid, deskundigheid, samenstelling, aftreden en herbenoeming, schorsing en ontslag, vergaderingen en besluitvorming en honorering. De statuten zijn in 2009 aangepast aan de Governance Code. In 2010 is een nieuw reglement Raad van Commissarissen en een nieuw Directiestatuut op- en vastgesteld. Samenstelling Raad van Commissarissen per 31 december 2010 Naam : Dhr. E.P.H. Kerckhaert Geboortedatum : 26 januari 1961 Functie Raad : voorzitter, op voordracht Bewonersraad Sinds : 2003: lid RvC : 2007: vice-voorzitter : 2008: voorzitter Beroep/hoofdfunctie : Sector Manager Economie, ROC Westerschelde Nevenfuncties : Bestuurslid St. Zeeland steunt Georgië, Voorzitter werknemersklachtencommissie ZorgSaam, Lid RvC NV Westerscheldetunnel Aftredend na 1e periode : 2004 Aftredend na 2e periode : 2008 Einddatum in : 2012 Naam : Dhr. G. van den Berg Geboortedatum : 18 juni 1955 Functie Raad : lid, op voordracht Bewonersraad Sinds : 2007: lid RvC Beroep/hoofdfunctie : Bedrijfsmanager Dethon Industrie Terneuzen Nevenfuncties : Raadslid PvdA gemeente Terneuzen, Bestuurslid ondernemersvereniging Terneuzen Zuid West. Aftredend na 1e periode : 2010 Aftredend na 2e periode : 2014 Einddatum in : 2018

Jaarverslag 2010

39

Naam : Dhr. A. van Houcke Geboortedatum : 1 augustus 1953 Functie Raad : lid, op voordracht Bewonersraad Sinds : 2007: lid RvC Beroep/hoofdfunctie : Regiomanager (algemeen bedrijfsleider) SPIE Controlec Engineering b.v. Nevenfuncties : Lid RvT St. Willibrordus, : Voorzitter stichting Hospice Zeeuws-Vlaanderen Aftredend na 1e periode : 2008 Aftredend na 2e periode : 2012 Einddatum in : 2016 Naam : Mw. S. Verburg MSc Geboortedatum : 28 augustus 1956 Functie Raad : lid Sinds : 2007: lid RvC Beroep/hoofdfunctie : organisatie-adviseur Nevenfuncties : Commissaris AT Osborne, Commissaris Aramis- Allee Wonen Roosendaal, Lid bestuur St. Het Werkend Trekpaard Zeeland, lid bestuur St. De Grijze Massa, commissaris Rabobank Terneuzen-Sas van Gent. Aftredend na 1e periode : 2011 Aftredend na 2e periode : 2015 Einddatum in : 2019 Naam : Dhr. drs. M.H.B.M. van de Vijver RA Geboortedatum : 12 juli 1953 Functie Raad : Vice-voorzitter Sinds : 2007: lid RvC : 2008: vice-voorzitter Beroep/hoofdfunctie : register accountant Nevenfuncties : Lid RvT St. Woonzorg West-Zeeuws-Vlaanderen; Vice-voorzitter R.K. Kerkbestuur, Sluis. Aftredend na 1e periode: 2009 Aftredend na 2e periode: 2013 Einddatum in : 2017 Naam : Dhr. ing. C.H.M. van Waes MBA Geboortedatum : 4 maart 1952 Functie Raad : lid Sinds : 1.10.2007 adviseur; 26.02.2008: lid Raad van Commissarissen Beroep/hoofdfunctie : voormalig bankdirecteur Associé: Van Jole Advies en Management : Bestuurslid Elisabeth-parochie. Nevenfuncties Aftredend na 1e periode : 2012 Aftredend na 2e periode : 2016 Einddatum in : 2020 De zetels van de heren Kerckhaert, Van den Berg en Van Houcke zijn huurderszetels. Zij zijn dan ook voorgedragen door de Bewonersraad. In de RvC-vergadering van 23 november 2010 is de heer G. van den Berg herbenoemd met instemming van de huurdersvertegenwoordiging. Leden van de RvC worden voor een periode van vier jaar benoemd, waarbij als uitgangspunt wordt gehanteerd, dat commissarissen maximaal twaalf jaar zitting kunnen hebben in de RvC.

40

Jaarverslag 2010

8.


8.2

TOEZICHT

8.


8.2

TOEZICHT

De gewenste omvang van de Raad van Commissarissen is bepaald op vijf leden. In verband met de herbenoeming van de heren Kerckhaert en Van Houcke zal de RvC tijdelijk uit zes personen bestaan. Op het moment van aftreden van de heer Kerckhaert in 2012 wordt de wenselijke omvang bereikt. In de Raad van Commissarissen hebben geen personen zitting, die lid zijn van het college van B & W en/of Gedeputeerde Staten van de provincie Zeeland. Toezichtkader De Raad van Commissarissen rekent de prestatievelden van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) als de basis voor toetsing van beleid. Het strategisch toezichtskader wordt gevormd door het Beleidsplan 2008-2012 “Clavis transformeert” en het daaruit voortvloeiende Ondernemingsplan “Wijkgevoel”. In het algemeen laat de RvC zich laat leiden door de belangrijkste (beleids)documenten, zoals: ■ het ondernemingsplan “Wijkgevoel” ■ jaarrekening/jaarverslag 2009 inclusief managementletter ■ begroting 2010 ■ de kwartaalrapportages (na afloop van het eerste, tweede en derde kwartaal). Deze rapportages geven inzicht in volkshuisvestelijke, financiële, maatschappelijke en interne resultaten van Clavis en haar verbindingen. ■ financieel statuut, vastgesteld in 2004 ■ meerjarenbegroting 2009-2013 ■ beoordeling financiële positie Centraal Fonds ■ strategisch voorraadbeleid ■ prestatieafspraken met Gemeente Terneuzen. ■ de jaarverslagen van de verbindingen (nevenstructuren) van Clavis (Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V., Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. alsmede Marsaki). Op basis van dit toetsingskader wordt toezicht uitgeoefend op onder andere beleidsplannen, AO/IC, stakeholdersoverleg, begrotingen, realisatiebeleid, investeringsactiviteiten en de implementatie van de governance structuur. Frequentie vergaderingen en behandelde onderwerpen De Raad van Commissarissen heeft in 2010 vijf maal vergaderd. Daarbij zijn onder meer de volgende onderwerpen besproken: ■ Projecten w.o. Kop van Noordstraat ■ Jaarstukken Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V., Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. ■ Meerjarenbegroting 2009-2013 ■ Huisvesting Clavis ■ Visitatie. De volgende besluiten zijn in het verslagjaar genomen: ■ Accoord participatie en realisatie 2 woningen plan Aurelia ■ Accoord aankoop bouwgrond t.b.v. Wozoco Pattistpark (besluit niet uitgevoerd) ■ Management-letter accountant over verslagjaar 2009 ■ Vaststelling jaarrekening/jaarverslag 2009 (in aanwezigheid van accountant) van Stichting Clavis ■ Vaststelling visitatierapport ■ Herbenoeming dhr. G. van den Berg als lid Raad van Commissarissen ■ Vaststelling directiestatuut en reglement Raad van Commissarissen ■ Jaarplan 2011 Raad van Commissarissen ■ Goedkeuring Begroting 2011 ■ Vaststelling Kwartaalrapportages 2010 ■ Accoord start bouw fase 3 herstructurering Sluiskil (4 woningen) ■ Accoord start bouw 16 appartementen Margarethaplein

Jaarverslag 2010

41

Bij de behandeling van de jaarrekening/jaarverslag is de accountant aanwezig om het jaarverslag en de managementletter toe te lichten en de Raad van Commissarissen te ondersteunen in zijn toezichthoudende taak. Andere activiteiten De Raad van Commissarissen voert éénmaal per twee jaar overleg met de Bewonersraad. Aangezien in november 2009 overleg heeft plaatsgevonden, is dit in het verslagjaar niet gebeurd. Wel heeft een overleg met de ondernemingsraad plaatsgevonden op 23 november 2010. De RvC is lid van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW), waarvan bijeenkomst(en) zijn bijgewoond. Daarnaast is een vergadering bijgewoond van de RvC’s van Zeeuws-Vlaamse corporaties. Ook is een door de Zeeuwse directeurenkring georganiseerde bijeenkomst bijgewoond van de RvC’s van de Zeeuwse corporaties. Tenslotte heeft de Raad van Commissarissen een workshop Risicomanagement bijgewoond. Eénmaal per jaar vindt gezamenlijk overleg met het managementteam plaats. Commissies Gezien het beperkte aantal leden van de Raad van Commissarissen is de aanbeveling om een auditcommissie in te stellen niet opgevolgd. Inhoudelijk toezicht De RvC houdt toezicht op risicobeheersing van projecten. Per kwartaal wordt over de verschillende investeringsprojecten gerapporteerd met risicoberekeningen die duidelijk moeten maken dat Clavis verantwoord bezig is. Beslismomenten liggen bij aanvang van een haalbaarheidsonderzoek en na afronding hiervan en altijd voordat externe verplichtingen worden aangegaan. Bij alle investeringsbeslissingen geldt als norm dat de solvabiliteit niet lager mag zijn dan 10% van de waarde van het onroerend goed gewaardeerd op basis van de historische kostprijs. Via de kwartaalrapportages krijgt de Raad van Commissarissen inzicht in de behaalde resultaten en afwijkingen ten opzichte van de begroting. Bij de vaststelling van de kwartaalrapportage wordt de begroting automatisch bijgesteld. De RvC heeft inzicht in enerzijds de financieringsbehoefte en anderzijds de verkopen van onroerend zaken via een kwartaalrapportage. De RvC is van oordeel dat de risico’s onder controle zijn en dat sprake is van adequate aansturing. De RvC houdt toezicht op de verbindingen alsof het de toegelaten instelling zelf betreft. In de verbindingen wordt bestuurlijk gehandeld alsof het de toegelaten instelling betreft. Inzicht Raad van Commissarissen in in-control-zijn van de organisatie De directeur/bestuurder rapporteert regelmatig over de administratieve organisatie en over de interne controle. Via managementletter en accountantsverslag bij de jaarrekening wordt gerapporteerd over de kwaliteit van AO/IC. Per maand rapporteert de controller over zijn bevindingen aan de directeur/bestuurder. Leden van het managementteam wonen (gedeeltelijk) Raad van Commissarissenvergaderingen bij en lichten specifieke punten toe. Daarnaast hebben de directeur/ bestuurder en de voorzitter van de Raad van Commissarissen regelmatig overleg om voortgang en nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden te bespreken. Ontwikkelingen in de branche De Raad van Commissarissen volgt de ontwikkelingen in de branche middels vakliteratuur en informatiebijeenkomsten. Relevante recente ontwikkelingen in de branche worden inde vergadering besproken. Regionale en landelijke Aedes-bijeenkomsten worden (door een delegatie van de) Raad van Commissarissen bijgewoond.

42

Jaarverslag 2010

8.


8.2

TOEZICHT

8.


8.2

TOEZICHT

Profielschets Er is een profielschets opgesteld voor de RvC als geheel en voor de individuele leden. Bij de werving van de Raad van Commissarissen wordt gebruik gemaakt van deze profielschets. Leden van de Raad van Commissarissen zijn vooral generalist; de volgende disciplines/deskundigheden moeten echter zeker in de Raad van Commissarissen aanwezig zijn: ■ Volkshuisvestelijk/ruimtelijke ordening ■ Financieel-economisch ■ Vastgoedontwikkeling ■ Marketing & communicatie ■ Organisatie & personeelsbeleid ■ Welzijn en Zorg ■ Juridisch Vanuit de aanwezige kennis en ervaring in de Raad van Commissarissen zijn aandachtsgebieden aan leden van de Raad van Commissarissen toebedeeld, eventueel gecombineerd in één persoon. De voorzitter is verantwoordelijk voor: ■ De organisatie van de Raad van Commissarissen ■ Agendaopstelling en bewaken van de afspraken met het bestuur ■ Schakelen tussen de Raad van Commissarissen en het bestuur, ook voor wat betreft de werkgeversrol ■ Het functioneren van de raad van commissarissen als team en het organiseren van periodieke zelfevaluatie ■ Onderhouden van externe contacten, waar nodig. Evaluatie eigen functioneren De Raad van Commissarissen bespreekt minimaal één keer per jaar, buiten aanwezigheid van de directeur/bestuurder, haar eigen functioneren, dat van de individuele commissarissen en dat van de directeur/bestuurder. Hierdoor ontstaat een duidelijk gemeenschappelijk beeld van de rol van de Raad van Commissarissen en de te hanteren spelregels. Bij de evaluatie komen de volgende zaken aan de orde: ■ check op weten regelgeving en Governance Code ■ beoordeling documenten (zoals statuten, reglementen, profielschets, rooster van aftreden) op volledigheid en consistentie ■ functioneren van de Raad van Commissarissen als collectief ■ functioneren van de individuele commissarissen ■ functioneren van de directeur/bestuurder. Evaluatie functioneren directeur/bestuurder Jaarlijks voeren de voorzitter en de vicevoorzitter een beoordelingsgesprek met de directeur/bestuurder. In het gesprek in december 2010 zijn doelstellingen geformuleerd voor 2011. De Raad van Commissarissen doet suggesties in relatie tot het ondernemingsplan, relatie met gemeente, tevredenheid huurders, terugkoppeling MT leden, financiële positie en voortgang projecten. Belangrijkste bevindingen periodieke beoordeling externe accountant Minimaal één keer per jaar vindt een bespreking plaats met de externe accountant en de Raad van Commissarissen. Hierin wordt de jaarrekening/volkshuisvestingsverslag en de managementletter besproken. Er vindt geen specifieke periodieke beoordeling plaats. Onafhankelijk De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het bestuur en welk deelbelang dan ook onafhankelijk kunnen functioneren. De commissarissen hebben geen (neven)functies die in strijd zijn met het belang van Clavis. In de RvC heeft één lid zitting, die tevens lid is van de gemeenteraad van Terneuzen. Eén lid heeft zitting wiens echtgenote lid is van de gemeenteraad van een buurge-

Jaarverslag 2010

43

meente. In de Governance Code wordt vermeld dat de meerderheid van de Raad van Commissarissen onafhankelijk dient te zijn. De Raad van Commissarissen is van mening dat zij afdoende maatregelen heeft genomen om eventuele onverenigbaarheden te voorkomen. Mocht het gaan om een bepaalde, ongewenste situatie, dan zal de betreffende commissaris zijn functie (tijdelijk) neerleggen. Met name in de situatie, waarbij één van de commissarissen, op bindende voordracht van de Bewonersraad, ook lid is van de raad van de gemeente Terneuzen, is uitvoerig en indringend met betrokkene gesproken over de mogelijke complicaties daarvan. De Governance Code geeft aan, dat benoeming mogelijk is als de kandidaat-commissaris niet de volkshuisvestingsportefeuille in de gemeenteraad heeft. Dat is niet het geval. Bovendien hanteert de gemeente Terneuzen ook een regeling ter voorkoming van belangenverstrengeling. De betrokken functionaris zal in voorkomende situaties – aldus is expliciet afgesproken – handelen conform de daarvoor dienende reglementen c.q. afspraken van de gemeente Terneuzen en van Clavis. In het geval van een mogelijk tegenstrijdig belang zal de betreffende commissaris dit vooraf melden en zich onthouden van deelname aan de discussie en besluitvorming. De Raad van Commissarissen is met inachtneming van het bovenstaande onafhankelijk. Ook leden die op voordracht van de Bewonersraad zijn benoemd vervullen hun taak zonder last of ruggespraak. Elke belangenverstrengeling of schijn daarvan wordt vermeden. Mocht zich desondanks een ongewenste situatie voordoen, dan zal ook hier de betreffende commissaris zijn functie (tijdelijk) neerleggen. Tegenstrijdige belangen of onverenigbaarheid van belangen van de leden van de Raad hebben zich niet voorgedaan. Honorering Raad van Commissarissen In 2007 is besloten de honorering aan te passen conform de richtlijnen van de VTW. De honorering over het verslagjaar ziet er als volgt uit: Naam

Functie

Bruto commissaris vergoeding

Vaste onkostenvergoeding

Totaal 2010

E.P.H. Kerckhaert

Voorzitter

€ 649,05/mnd

n.v.t.

€ 7.788,60

M.H.B.M. van de Vijver

Vice-voorzitter

€ 432,70/mnd

n.v.t.

€ 5.192,40

G. van den Berg

Lid Raad van Commissarissen

€ 432,70/mnd

n.v.t.

€ 5.192,40

A. van Houcke


€ 432,70/mnd

n.v.t.

€ 5.192,40

S. Verburg


€ 432,70/mnd

n.v.t.

€ 5.192,40

C.H.M.van Waes


€ 432,70/mnd

n.v.t.

€ 5.192,40

Totaal

44

€ 33.750,60

Jaarverslag 2010

8.


8.2

TOEZICHT

8.


8.2

Beloning directeur/bestuurder De beloning van de directeur/bestuurder is bepaald conform de Izeboud-regeling. De directeur/bestuurder is ingeschaald in schaal D. Er wordt geen gebruik gemaakt van variabele bezoldiging c.q. prestatiecriteria. Voor de beloning wordt de geïndexeerde loonontwikkeling in de branche gevolgd. Jaar

Totaal vast inkomen

Variabel inkomen

PensioenKosten

2010

€ 101.377,40

n.v.t

€ 23.903,76

TOEZICHT

Vergoedingen Uitkering bij werkgevers- beëindiging lasten dienstverband € 19.041,26

n.v.t.

Totaal

€ 144.322,42

De directeur/bestuurder wordt een leaseauto ter beschikking gesteld met een cataloguswaarde van € 34.675,--. Tegenstrijdige belangen en nevenfuncties directeur/bestuurder In 2010 bekleedde de directeur/bestuurder als nevenfunctie: lid van Raad van Toezicht van Stichting De Okkernoot in Schoondijke. Woonvoorziening De Okkernoot is een kleinschalige, persoonsgerichte zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking.

Jaarverslag 2010

45

46

Jaarverslag 2010

B.

JAARREKENING

B. JAARREKENING Jaarrekening 2010 De door de directie opgemaakte jaarrekening over 2010 is door de Raad van Commissarissen in haar vergadering van 26 april 2011 goedgekeurd. Overeenkomstig artikel 26 lid 4 van de statuten heeft de bestuurder de door de Raad goedgekeurde jaarrekening 2010 inclusief de hierin voorgestelde resultaatbestemming vervolgens vastgesteld. Resultaatbestemming Het resultaat over het boekjaar 2010 komt uitsluitend voort uit werkzaamheden op het gebied van volkshuisvesting. Het verlies ad. € 3 mio zal in mindering op het eigen vermogen worden gebracht.

Jaarverslag 2010

47

9. KENGETALLEN OP BASIS VAN ENKELVOUDIGE JAARREKENING STICHTING CLAVIS

9.

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2.444

2.483

2.524

2.526

2.501

2.533

2.474

- garages

80

80

79

79

79

385

389

- overige

51

36

36

35

36

36

35

2.575

2.599

2.639

2.640

2.616

2.954

2.898

- aankoop

0

0

1

1

0

70

1

- nieuwbouw

0

17

0

32

0

2

2

- verkoop

1

58

3

6

32

7

5

38

0

0

2

0

6

1

274

332

375

290

408

473

468

2089

2077

2088

2.151

2.051

2.024

1.969

81

74

61

85

42

36

37

Verhuureenheden Aantal verhuureenheden in exploitatie : - woningen

Mutaties woningen in het boekjaar:

- sloop

Aantal woningen per huurklasse* : -goedkoop < € 360,60 -betaalbaar > € 361,60 < € 554,76 -duur > € 554,76

* bedragen worden van jaar tot jaar aangepast conform opgave MVROM

Waarden: Gem. verzekerde waarde per woning *

-

-

82.462

81.646

80.037

80.037

79.245

Gem. WOZ-waarde per woning

98.635

96.517

91.864

87.117

79.619

79.467

49.706

Bedrijfswaarde per woning

42.922

44.271

43.817

40.691

43.098

40.419

34.080

Boekwaarde per woning

34.589

35.552

31.106

27.393

26.256

26.796

25.889

* Vanaf 2009 is een nieuwe brand- en stormschadeverzekering afgesloten. Premie is bedrag per woning ongeacht de herbouwwaarde en geen onderverzekering.

Kwaliteit woningbezit per woning: - dagelijks onderhoud*

532

692

692

534

590

587

550

- planmatig onderhoud

764

854

984

701

824

964

575

- totaal kosten onderhoud*

1.296

1.546

1.676

1.235

1.414

1.550

1.123

- aantal reparatieverzoeken

0,8

0,9

0,8

0,8

0,8

0,8

0,8

*inclusief interne uren en serviceonderhoud

48

Jaarverslag 2010

KENGETALLEN OP BASIS VAN DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING STICHTING CLAVIS

9.

KENGETALLEN OP BASIS VAN DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING STICHTING CLAVIS

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

- aantal woningzoekenden

1.831

1.805

2.027

1.830

1.516

1.430

1.396

- mutatiegraad

9,2%

13,4%

13,1%

13,6%

12,5%

12,7%

9,5%

- huurachterstand in % van jaarhuur

1,7%

1,3%

1,4%

2,0%

1,6%

1,0%

80,0%

- huurderving in % van jaarhuur

1,1%

1,3%

2,1%

1,8%

1,2%

1,0%

1,0%

- gemiddelde huurverhoging

1,2%

2,5%

1,6%

1,1%

2,5%

1,6%

2,9%

- gem. netto huurprijs per woning

5.121

5.061

4.951

4.829

4.743

4.743

4.465

18,22%

20,57%

19,92%

24,79%

26,43%

33,12%

29,62%

0,95

0,36

0,59

0,38

1,41

0,42

1,04

- rentabiliteit eigen vermogen (REV)

-16,50%

2,22%

-8,89%

2,29%

-16,06%

9,25%

7,84%

- rentabiliteit vreemd vermogen (RVV)

4,37%

4,79%

4,41%

4,76%

4,67%

5,32%

5,41%

- rentabiliteit totaal vermogen (RTV)

0,37%

3,85%

1,39%

3,59%

-1,22%

6,33%

5,95%

7.362

8.442

8.120

8.835

8.719

9.992

9.284

820

390

1.260

2.005

1.874

0

0

- opbrengsten

6.113

7.040

6.141

5.698

5.832

5.275

5.322

- afschrijvingen

1.976

1.892

1.627

881

846

783

749

- personele kosten

1.036

959

941

943

850

820

943

- onderhoudskosten

1.098

1.362

1.483

1.002

1.164

1.292

864

690

708

689

589

595

552

511

- jaarresultaat

-1.215

187

-722

202

-1.401

925

728

- saldo rentelasten/-baten

-1.329

-1.365

-1.251

-872

-993

-936

-1.108

- Directie

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

- Algemene Zaken

1,9

1,9

1,4

1,4

1,4

1,4

1,4

20,0

22,2

18,7

22,9

24,4

24,4

23,4

5,0

5,5

5,0

5,5

5,2

5,2

5,0

Verhuur en incasso

Financiële continuïteit - solvabiliteit - liquiditeit (current ratio)

RVV = betaalde rente/schulden lang RTV = netto winst + betaalde rente/balanstotaal

Balans en Winst- en verliesrekening per woning - eigen vermogen (incl. egalisatierekening) - voorzieningen

- directe bedrijfslasten

Personeelsbezetting einde boekjaar Aantal formatieplaatsen per afdeling

- Wonen - Vastgoed - Financiën

5,6

6,0

6,0

6,0

6,0

6,0

6,0

33,5

36,6

32,1

36,8

38,0

38,0

36,8

Jaarverslag 2010

49

10.

GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 2010

10.

Geconsolideerde balans Activa

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

97.062

102.717

3.165

1.998

3.973

1.078

104.200

105.793

2.1 Deelnemingen

1.025

1.189

2.2 Leningen u/g

1.093

1.075

0

0

203

462

2.321

2.726

3.133

3.153

0

135

180

179

0

100

3.5 Overige vorderingen

961

555

3.6 Overlopende activa

278

706

72

236

4.624

5.064

111.145

113.583

Vaste activa

Materiële vaste activa 1.1 Onroerende goederen in exploitatie 1.2 Onroerende goederen in ontwikkeling 1.3 Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie

Financiële vaste activa

2.3 BWS-subsidie 2.4 Latente belastingvordering

Vlottende activa 3.1 Voorraden 3.2 Onderhanden projecten 3.3 Huurdebiteuren 3.4 Gemeente Terneuzen

3.7 Liquide middelen

Totaal

50

Jaarverslag 2010


10.


Passiva

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

17.992

20.961

17.992

20.961

41

0

1.225

0

858

1.048

2.124

1.048

75.805

71.774

513

518

76.318

72.292

7.1 Leveranciers

554

1.147

7.2 Belastingen en sociale verzekering

100

509

1.636

1.488

12.421

16.138

14.711

19.282

111.145

113.583

4.1 Eigen vermogen Overige reserves

Voorzieningen

5.1 Voorziening verliezen deelnemingen 5.2 Voorziening onrendabele investeringen 5.3 Voorziening latente belastingverplichting

Langlopende schulden

6.1 Leningen kredietinstellingen 6.2 Waarborgsommen

Kortlopende schulden

7.3 Overlopende passiva 7.4 Schulden aan kredietinstellingen

Totaal

Jaarverslag 2010

51

Geconsolideerde winsten verliesrekening 2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

13.888

13.670

1.175

1.086

8.3 Overheidsbijdragen

0

5

8.4 Verkopen uit projecten

0

0

8.5 Boekwinsten

386

2.527

8.6 Geactiveerde kosten werkapparaat

234

512

8.7 Overige bedrijfsopbrengsten

259

392

15.942

18.192

8.8 Afschrijvingen op materiële activa

4.848

4.721

8.9 Waardeverandering op materiële vaste activa

1.425

306

8.10 Lasten onderhoud

2.821

3.534

83

23

Bedrijfsopbrengsten

8.1 Huren 8.2 Vergoedingen

Som der bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten

8.11 Kosten uit projecten 8.12 Directe bedrijfslasten

1.735

1.796

8.13 Salarissen en sociale lasten

2.532

2.381

8.14 Overige bedrijfslasten

1.460

1.394

14.904

14.155

1.038

4.037

8.15 Rentebaten

39

39

8.16 Rentelasten

-3.816

-3.816

Som financiële baten en lasten

-3.777

-3.777

Resultaat gewone bedrijfsuitoefening voor vennootschapsbelasting

-2.739

260

-55

-38

-2.794

222

-175

243

-2.969

465

Som der bedrijfslasten

Bedrijfsresultaat

Financiële baten en lasten

8.17 Vennootschapsbelasting Netto resultaat na vennootschapsbelasting en voor deelnemingen 8.18 Resultaat deelnemingen

Resultaat

52

Jaarverslag 2010

10.


10.


Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Waarderingsgrondslagen Algemeen De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs (omvattende voorcalculatorische kostprijs gebaseerd op gegevens van derden) respectievelijk nominale waarde tenzij anders vermeld. Materiële vaste activa Onroerende goederen in exploitatie De woningen en woongebouwen met de daarbij behorende installaties, de garages en eventuele woningaanpassingen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur, dan wel lagere bedrijfswaarde. De afschrijvingen zijn berekend volgens de lineaire methode. De investeringen in groot onderhoud/woningverbetering zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, dan wel -indien deze lager is- de lagere bedrijfswaarde verminderd met afschrijvingen. De grond is gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Voor het onroerend goed in de B.V.’s zijnde huurwoningen wordt rekening gehouden met restwaarde op basis van de verkoopwaarde. Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde is berekend op basis van veronderstellingen ten aanzien van : a) jaarlijkse stijging van huren en variabele lasten; b) discontofactor; c) restant levensduur per complex; d) eventuele exploitatiebijdragen; e) complexspecifieke huurdervingpercentages; f) grond op basis van actuele waarde; g) woningen te verkopen binnen 5 jaar gewaardeerd op geschatte verkoopprijs. Het verschil tussen de boekwaarde en een eventueel lagere bedrijfswaarde is in mindering gebracht op de activa in exploitatie Waardeverandering op materiële vaste activa De aanpassing aan bedrijfswaarde is het verschil tussen boekwaarde en eventueel lagere bedrijfswaarde. De waardeverandering te amoveren eenheden heeft betrekking op, indien van toepassing, de netto contante waarde baten en lasten van te slopen woningen. De baten en lasten zijn de boekwaarden op het moment van sloop, huuropbrengsten verminderd met leegstand, uitverhuiskosten,sloopkosten, sociale begeleidingskosten, projectbegeleidingskosten en overige exploitatiekosten. Onroerende goederen in ontwikkeling De onroerende goederen in ontwikkeling zijn nog niet in exploitatie genomen onroerende goederen of verbeteringen aan onroerende goederen. Deze zijn opgenomen tegen de nominale waarde van de investeringen. Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen, rekening houdend met de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen zijn lineair.

Jaarverslag 2010

53

10.


Deelnemingen De deelnemingen worden gewaardeerd op netto vermogenswaarde. BWS-subsidie Jaarlijks wordt voor 2 complexen subsidie ontvangen uit de regeling Besluit Woninggebonden Subsidies. Over de vordering wordt rente vergoed. De vordering is per 31 december 2009 afgekocht en het restant is opgenomen onder de vlottende activa. Leningen u/g De leningen u/g worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Latente belastingvordering en -verplichtingen Met ingang van 2008 zijn toegelaten instellingen integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Een voorziening voor latente belastingverplichtingen dan wel latente belasting vorderingen wordt gevormd voor tijdelijke verschillen tussen enerzijds de commerciële boekwaarde van activa en verplichtingen en anderzijds de fiscale grondslag. Verder wordt een latente belastingvordering gevormd voor de beschikbare voorwaartse verliescompensatie. De berekening van de latente belastingvorderingen en - verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven dan wel de in de komende jaren geldende tarieven. Latente belastingvorderingen inclusief voorwaartse verliescompensatie, worden uitsluitend opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat in de voorzienbare toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van de actiefpost kunnen worden aangewend en waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd. Het woningbezit in exploitatie mag begin 2008 voor 70% van de WOZ waarde worden opgenomen in de fiscale vermogensopstelling. Deze waarde ligt aanmerkelijk hoger dan de commerciële waarde. In principe komt dit waarderingsverschil in aanmerking om hierover een actieve belastingvordering op te nemen. Omdat het verschil naar verwachting vanwege de beperking van de fiscale afschrijving en de lange levensduur van de woningen niet binnen een afzienbare periode tot realisatie leid is deze latente belastingvordering niet, opgenomen in de balans. Belastinglatentie worden gewaardeerd op nominale waarde. Vlottende activa Voorraden De voorraad onderhoudsmaterialen is gewaardeerd op de laatst bekende inkoopprijzen rekening houdend met incourante voorraad. Onderhanden werken De hieronder opgenomen projecten betreffen (nieuwbouw)projecten bestemd voor de verkoop. Waardering is op basis van bestede bedragen en toegerekende kosten van het werkapparaat en eventueel onder aftrek van een voorziening voor verliezen. Aan de projecten wordt rente toegerekend in verband met de externe financiering van deze projecten. Ten aanzien van de winstneming wordt de “percentage of completion methode” gevolgd (i.c. winst evenredig aan de voortgang van het project). Onderhanden projecten De hieronder opgenomen projecten betreffen (nieuwbouw)projecten bestemd voor de verwachte verkoop. Waardering is op basis van bestede bedragen en toegerekende kosten van het werkapparaat en eventueel onder aftrek van een voorziening voor verliezen. Aan de projecten wordt rente toegerekend in verband met de externe financiering van deze projecten. Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor dubieuze debiteuren. Overige activa en passiva Deze worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

54

Jaarverslag 2010


10.


GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING Algemeen Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Lasten worden genomen in het jaar waarin ze voorzienbaar zijn.

Afschrijvingen De afschrijvingstermijnen zijn als volgt :

Betreft :

Onroerende en roerende goederen

Grond Bouw

in exploitatie

ten dienste exploitatie

geen afschrijving

geen afschrijving

40-50

lineair

40

lineair

C.V.

25

idem

Lift

20-25

idem

Grootonderhoud/woningverbetering

25-41

idem

Woningaanpassing

20-25

idem

Overige

10-43

idem 10-36-40

lineair

Inventarissen

1-10

lineair

Automatiseringsapparatuur

3-5

lineair

Software

3-5

lineair

Vervoermiddelen

5

lineair

Gereedschappen

5-10

lineair

Verbouwing

Pensioenen De (vroeg)pensioenen van de werknemers van de corporatie zijn ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). De betreffende pensioenregeling kwalificeert als een toegezegdpensioenregeling aangezien de pensioenuitkeringen aan de deelnemers niet uitsluitend afhankelijk zijn van de betaalde premies en behaalde rendementen maar ook gekoppeld zijn aan de pensioengrondslagen/ salarissen van de deelnemers. Het bedrijfstakpensioenfonds stelt overigens dat de pensioenregeling een toegezegde-bijdrageregeling betreft. De pensioenregeling is in de jaarrekening verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling omdat overeenkomstig RJ271.310 voldaan is aan de voorwaarden dat; 1. de corporatie is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling, toepast; 2. de corporatie geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van hogere toekomstige premies. Dit betekent dat de verschuldigde premiebijdragen rechtstreeks in de winsten verliesrekening als pensioenlast worden verantwoord en dat de nog te betalen dan wel terug te ontvangen bijdragen worden opgenomen onder de kortlopende schulden respectievelijk,vorderingen.

Fiscale positie

Stichting Clavis Middels het Belastingplan 2008 is bepaald dat corporaties vanaf 1 januari 2008 vennootschapsbelasting moeten betalen over al hun activiteiten. Inmiddels heeft de Belastingdienst in overleg met Aedes een nieuwe Vaststellingsovereenkomst (VSO2) gesloten. Dit is verwerkt in de jaarrekening 2008 en 2009. Er is tot heden nog geen aangifte vennootschapsbelasting gedaan in overleg met de belastingdienst. Verder zie toelichting winsten verliesrekening.

Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. is een 100% dochter van stichting Clavis. Deze vennootschap vormt samen met haar dochter Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Het belastbare bedrag voor het jaar 2010 is € 169.624.

Jaarverslag 2010

55

10.

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS Materiële vaste activa

Totaal

Het verloop is als volgt weer te geven:

1.1 1.2 1.3 Onroerende Onroerende Onroerende goederen in goederen in en roerende exploitatie ontwikkeling goederen t.d.v. exploitatie

Stand per 31-12-2009

* € 1000

* € 1000

* € 1000

* € 1000

Aanschaffingsprijs

147.326

143.677

1.998

1.651

Afschrijvingen

-30.040

-29.467

-2.289

-2.289

-9.204

-9.204

105.793

102.717

1.998

1.078

7.266

1.027

3.106

3.133

Desinvesteringen

-4.507

-2.473

-1.939

-95

Afschrijving

-4.848

-4.678

-170

491

464

27

60

60

-55

-55

-1.593

-5.655

1.167

2.895

Aanschaffingsprijs

150.085

142.231

3.165

4.689

Afschrijvingen

-34.397

-33.681

Eliminatie intercompany winsten

-2.229

-2.229

Waardeaanpassing materiële vaste activa naar lagere bedrijfswaarde

-9.259

-9.259

104.200

97.062

Eliminatie intercompany winsten

-573

Waardeaanpassing materiële vaste activa naar lagere bedrijfswaarde Boekwaarde per 31-12-2009 Mutaties 2010 Investeringen

Afschrijving desinvesteringen Eliminatie intercompany winsten Waardeaanpassing materiële vaste activa naar lagere bedrijfswaarde Stand per 31-12-2010

Boekwaarde per 31-12-2010

Specificatie investeringen onroerende goederen in exploitatie Frans Lisztstraat (Juvent)

366

Korte Kerkstraat-Nieuwe Diepstraat

26

Klooster

83

Diversen/ parkeerplaatsen

3

Beveiligingsvoorziening

199

CV installaties

291

Sanitair/doucheverbetering/wasmachineaansluitingen/SVB Laan van Othene fase 2

58 1 1.027

56

Jaarverslag 2010

-716

3.165

3.973


10.


Specificatie boekwaarde onroerende goederen in ontwikkeling Donze Visserstraat

10

Zuiderpark, Erasmusstraat

38

Foyer de Jeunesse

37

Dienstenboulevard

258

Schelpenlaan fase 3

14

Orteliusschans

1.937

Magarethaplein

21

Aurelia

274

Grond Schependijk

576 3.165

Specificatie investeringen ten dienste van exploitatie Kantoor Rosegracht

2.607

Kantoor inrichting

135

Automatisering

379

Heftruck

12 3.133

Verzekerde waarde De onroerende goederen zijn verzekerd op geïndexeerde herbouwwaarde (exclusief fundamenten) tegen risico’s van brand- en stormschade. Vanaf 2009 is een nieuwe brand- en stormschadeverzekering afgesloten. Premie is bedrag per woning ongeacht de herbouwwaarde en geen onderverzekering. De specificatie van de verzekeringen van de onroerende en roerende goederen tem dienste van de exploitatie is als volgt: Kantoorgebouwen

€ 6.709.945

Automatiseringsapparatuur, inventarissen

€ 669.696

Reconstructieverzekering Wagenpark

€ 2.000.000 WA/Casco dekking

Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde is toegelicht in de enkelvoudige jaarrekening.

Jaarverslag 2010

57

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

0

161

1.000

1.000

9

9

16

19

1.025

1.189

Financiële vaste activa 2.1 Deelnemingen ROM Marsaki B.V. (16,67%) CV De Uithof III Othene Zuid-Zuid Beheer B.V. Othene Zuid-Zuid C.V.

ROM Marsaki B.V. is een 16,67% deelneming met een gestort kapitaal van € 50.000, welke statutair gevestigd is in Goes. Het doel van de onderneming is het samenwerken met corporaties in en aan een regionale ontwikkelingsmaatschappij waarvan de revenuen teruggeleid worden naar volkshuisvestelijke en maatschappelijke taakopdrachten. In 2010 zij voor een tweetal projecten voorzieningen gevormd waardoor het resultaat negatief is en de intrinsieke waarde van de deelneming negatief is.. Derhalve is voor deze negatieve waarde een voorziening gevormd. ROM Marsaki B.V.

CV De Uithof III

161

1.000

0

0

Bij: resultaat

-202

0

Af: correctie

41

0

0

1.000

Othene Zuid-Zuid Beheer B.V.


Stand 1 januari

9

19

Bij: storting kapitaal

0

0

Bij: resultaat

0

-3

Af: intercompany winst verkoop onroerend goed

0

0

Stand 31 december

9

16

45

45

ROM Marsaki B.V. (achtergesteld)

375

375


671

653

2

2

1.093

1.075

Stand 1 januari Bij: storting kapitaal

Stand 31 december

2.2 Leningen u/g Verwerving grond (Zuiderpark)

Fietsenplan

1.075

Stand 1 januari Bij: storting

18

Af: aflossing

-1

Bij: rente

1

Stand 31 december

1.093

2.3 BWS-subsidie Saldo per 1-1

0

122

Bij : rentetoevoeging

0

5

Af : ontvangen in boekjaar

0

-30

Saldo kortlopend a.g.v. afkoop

0

-97

0

0

Het betreft jaarlijkse subsidiebijdragen voor de complexen 62 en 102.

58

Jaarverslag 2010

10.


10.


31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

2.4 Latente belastingvordering

203

462

Stand 1 januari

462

Mutatie (inzake leningen/resultaat) Stand 31 december

-259 203

Vlottende activa 3.1 Voorraden Magazijnvoorraad

241

280

8

8

2.884

2.865

3.133

3.153

Verbruiksmaterialen Onderhanden werken

De magazijnvoorraad is gewaardeerd op de laatst bekende inkoopprijzen.

Specificatie onderhanden werken Kerkhoflaan

407

371

Anna Bijnstraat

569

545

Kop van de Noordstraat

1.221

1.104

Woontorens Scheldedijk

0

4

Kennedy West

0

9

Schumannstraat 13/27

0

3

Brahmslaan 30/40

0

-174

189

179

70

66

Lievenspolder

5

5

WoZoCo Sluiskil

0

344

44

42

0

2

379

365

2.884

2.865

0

135

0

135

57

47

229

235

286

282

-106

-103

180

179

Nieuwe Kerkstaat Sluiskil Wozoco Pattistpark

Korte Kerstraat-Dijkstraat ROC Westerschelde Oudelandse Hoek

3.2 Onderhanden projecten Binnenstad Korte Kerkstaat/Nieuwediepstraat

3.3 Huurdebiteuren Huidige huurders Vertrokken huurders

Af : voorziening

De voorziening is bepaald op basis van aan de directie gerapporteerde beoordeling van de individuele vorderingen.

Jaarverslag 2010

59

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

0

100

0

100

Belastingen en sociale verzekering

475

0

Overige debiteuren

486

555

961

555

3.4 Gemeente Terneuzen Bijdrage WAP/BWS


De hoogte van het bedrag aan overige debiteuren wisselt door de facturatie inzake projecten.

3.6 Overlopende activa Diverse

278

706

278

706

1

1

68

223

3

12

72

236

Saldo per 1-1

20.961

20.496

Jaarresultaat

-2.969

465

17.992

20.961

3.7 Liquide middelen Direct opvraagbaar : Kas Rekening-courant bank Kruisposten

Passiva 4.1 Eigen vermogen Overige reserves

60

Jaarverslag 2010

10.


10.


31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

41

0

1.025

0

200

0

1.225

0

858

1.048

75.805

71.774

Beginsaldo

71.774

73.329

Bij : opname nieuwe lening

14.000

0

Af : aflossing boekjaar

-9.969

-1.555

Eindsaldo

75.805

71.774

Voorzieningen 5.1 Voorziening verliezen deelneming ROM Marsaki B.V.

5.2 Voorzieningen onrendabele investeringen WoZoCo Pattistpark Niebouw Sluiskil

5.3 Voorziening latente belastingverplichting

Langlopende schulden 6.1 Leningen kredietinstellingen

Het verloop van deze leningen is als volgt :

In 2011 zullen de aflossingen op de leningen kredietinstellingen € 1.661.000 bedragen. Het gemiddelde rentepercentage van de schulden aan kredietinstellingen bedraagt per 31-12-2010 4,27% Het schuldrestant boven de 5 jaar is € 50 miljoen. Het W.S.W staat per 31-12-2010 borg voor leningen tot een bedrag van € 75,8 miljoen. Voor voornoemde leningen is een negatieve hypotheekverklaring van toepassing.

6.2 Waarborgsommen

513

518

7.1 Leveranciers

554

1.147

7.2 Belastingen en sociale verzekeringen

100

509

Nog niet vervallen rente

982

999

Overige

654

489

1.636

1.488

12.421

16.138

Aan de schuld wordt 2% samengestelde interest toegevoegd.


7.3 Overlopende passiva

7.4 Schulden aan kredietinstellingen

Rekening-courant faciliteit bij ING Bank is € 3,4 mio waarvoor geen zekerheden zijn gesteld.

Jaarverslag 2010

61

10. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN Borg ROM Marsaki Op 25 oktober 2005 heeft Clavis een zakelijke borgtocht afgegeven van € 1.250.000 ten gunste van ABN AMRO bank ter afdekking van de rekening courant financiering van ROM Marsaki.

Borg Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V., Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. Op 27 september 2007 heeft Clavis een zakelijke borgtocht afgegeven met een maximum van € 15.000.000 ten gunste van ABN AMRO bank ter afdekking van het kredietarrangement van bovenvermelde entiteiten. Deze borgtocht is voor onbepaalde tijd. Indien toezichthouders aangeven dat deze borgtocht niet langer gewenst is zal deze komen te vervallen.

Renterisico Om het renterisico te mitigeren heeft Clavis Beheer B.V. een vijftal SWAPS afgesloten. De SWAPS zijn ieder € 2 miljoen en hebben een looptijd tot 2012/2014/2016/2018/2020. Hiermee is de variabele rente van de rekening courant (€ 11.049.000) gedeeltelijk afgedekt. De reeële waarde is € 587.000 negatief.

Projecten Clavis Beheer B.V. heeft ultimo 2010 voor projecten in uitvoering een verplichting van € 1.492.000.

62

Jaarverslag 2010


10.


TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING 2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

13.166

12.869

919

999

14.085

13.868

-197

-198

13.888

13.670

Servicecontracten

200

208

Leveringen en diensten

991

888

1.191

1.096

-16

-10

1.175

1.086

0

5

0

5

0

0

0

0

92

2.526

294

1

386

2.527

Bedrijfsopbrengsten 8.1 Huren Woningen en woongebouwen Onroerende goederen niet zijnde woningen

Af : huurderving wegens leegstand

De huurprijzen zijn bij de aanvang van de exploitatie vastgesteld. Daarna zijn zij onderworpen aan : - algemene jaarlijkse huurverhoging; - huurverhoging bij woningverbetering; - huurharmonisatie; - aanpassing naar reken-/markthuren. 8.2 Vergoedingen

Af: derving leveringen en diensten/overige goederen

8.3 Overheidsbijdragen Bijdrage Gemeente Terneuzen woningaanpassingen

8.4 Verkopen uit projecten Oudelandse Hoeve

8.5 Boekwinsten Boekwinst verkochte woningen Boekwinsten overige activa

8.6 Geactiveerde kosten werkapparaat Toegerekende eigen projecturen

0

86

234

426

234

512

168

309

Doorberekend werk derden

14

11

Vergoeding administratiekosten

10

13

Projecturen derden projecten

37

32

1

1

29

26

259

392

Toegerekende rente projecten

8.7 Overige bedrijfsopbrengsten Doorberekend klachten/mutatieonderhoud

Huur logeerkamer Vergoeding telefoonmasten/overige

Jaarverslag 2010

63

2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

4.678

4.610

170

111

4.848

4.721

1.425

306

Dagelijks onderhoud

1.335

1.746

Planmatig onderhoud

1.970

2.246

3.305

3.992

-484

-458

2.821

3.534

Bedrijfslasten 8.8 Afschrijvingen op materiële activa Onroerende goederen in exploitatie Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie

8.9 Waardeverandering op materiële vaste activa Aanpassing bedrijfswaarde


Salarissen en sociale lasten t.l.v. onderhoud

Het dagelijks onderhoud betreft het jaarlijks terugkerend gewoon onderhoud dat rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht wordt.

8.11 Kosten uit projecten De Blokken

0

12

Patio Othene

0

8

35

0

8

3

40

0

83

23

83

23

514

499

74

83

861

895

27

27

Bijdrage prachtwijken

107

106

Overige directe exploitatielasten

152

186

1.735

1.796

1.774

1.616

Sociale lasten

241

186

(Pre-)Pensioenlasten

318

323

43

87

156

169

2.532

2.381

Woontorens Scheldedijk/Kenedy West Oudelandse Hoeve Sluiskil Nieuwe kerkstraat

Resultaat uit projecten

8.12 Directe bedrijfslasten Belastingen Verzekeringen Door te berekenen kosten leveringen en diensten aan huurders Contributie AEDES

8.13 Salarissen en sociale lasten Lonen en salarissen

Inleenkrachten Overige personeelskosten

64

Jaarverslag 2010

10.


10.


2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

Reis- en verblijfkosten

55

79

Kosten opleiding

41

28

Vergoedingen

16

26

3

6

41

30

156

169

169

116

34

35

1.257

1.243

1.460

1.394

89

104

102

52

Drukwerk en kantoorbenodigdheden

53

54

Porti en telefoon

78

92

Contributie en abonnementen

31

32

182

158

56

45

0

2

Advieskosten

200

236

Verzekeringen

18

19

Klein materiaal/gereedschap/onderhoud inventaris

28

40

Sociaal beheer/leegstandskosten/verhuurbevorderend maatregelen

166

102

Dotatie dubieuze debiteuren

156

189

Bankkosten

9

10

Overige kosten Raad van Commissarissen

7

2

82

106

1.257

1.243

39

39

0

0

39

39

-3.238

-3.313

-9

-28

Rente rekening-courant

-559

-465

Rente waarborgsommen

-10

-10

-3.816

-3.816

-55

-38

Specificatie overige personeelskosten

Loonheffing spaarloon Overige

8.14 Overige bedrijfslasten Huisvestingskosten Bezoldiging Raad van Commissarissen Overige algemene kosten

Specificatie overige algemene kosten Promotie- en advertentiekosten Kosten vervoermiddelen

Kosten automatisering Accountantskosten Kosten populair jaarverslag

Overige algemene kosten

Financiële baten en lasten 8.15 Rentebaten Rente vorderingen Rente liquide middelen

8.16 Rentelasten Rente leningen Overige leningen

8.17 Vennootschapsbelasting

Jaarverslag 2010

65

10.


Clavis heeft met ingang van 2008 belastingplicht voor de vennootschapsbelasting. In 2006 en 2007 waren woningcorporaties alleen voor hun commerciële activiteiten belastingplichtig. De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: 2010 Acute belastingen 2010 stichting Clavis

199

Belasting 2009 stichting Clavis

-199

Mutatie latente belastingvordering 2010 (verliescompensatie)

-277

Mutatie latente belastingverplichting 2010 (mutatie voorziening onderhoud)

260

Acute belastingen 2010 Clavis Ontwikkeling en Clavis Beheer

13

Mutatie latente belastingvordering in 2010 (inzake leningen)

19

Latentie inzake fiscaal resultaat 2010 Clavis Ontwikkeling en Beheer

-42

Mutatie latente belastingverplichting 2010 (inzake onderhoud voorziening)

-28 -55

Het fiscale resultaat over 2010 is negatief. Derhalve kan de voor 2009 betaalde acute vennootschapsbelasting geheel verrekend worden.. Het belastbare bedrag is als volgt bepaald: Resultaat voor belastingen volgens de geconsolideerde jaarrekening Bij: lagere fiscale afschrijvingen bijzondere waardeverminderingen

-2.711 2.950 1.225

niet aftrekbare kosten (heffing CFV)

107

niet aftrekbare kosten (Oord kosten)

7

agio leningen u/g en o/g

75 4.364

Af: lagere fiscale winst verkoop/sloop woningen fiscale onderhoudsvoorziening vrijval niet gerealiseerde intercompany resultaten

-2.438 -113 -60 -2.611

Belastbaar resultaat

-958

Het fiscale resultaat en de acute vennootschapsbelasting op basis van de huidige kennis bepaald. De werkelijke acute vennootschapsbelasting kan nog (in geringe mate) afwijken van de berekende vennootschapsbelasting. Voor de jaren 2008 en 2009 is de definitieve aanslag reeds ontvangen.

2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

-202

215

30

30

0

0

-3

-2

-175

243

Algemene reserve

-2.969

465

Totaal

-2.969

465

8.18 Resultaat deelnemingen

Resultaat ROM Marsaki B.V. De Uithof CV lll Othene Zuid-Zuid Beheer B.V. Othene Zuid-Zuid C.V.

Voorstel resultaatbestemming

66

Jaarverslag 2010

10.


GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Deze staat geeft inzicht in het verband tussen het ( bedrijfseconomische ) resultaat, de financieringsactiviteiten, de investeringen en de liquiditeitsmutatie. 2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

-14.218

-9.330

. Jaarresultaat

-2.969

465

. Afschrijvingen

4.848

4.721

55

2.306

2.568

1.989

. BWS-subsidie

0

122

. Leningen

0

0

. Deelneming

0

0

14.000

0

. Toename voorzieningen

0

0

. Toename waarborgsom

0

0

18.502

9.603

. Afschrijvingen desinvesteringen

491

810

. Eliminatie intercompany winsten

60

60

0

0

5.327

9.849

18

29

-164

159

9.969

1.555

. Afname egalisatierekening

0

0

. Afname vooruit ontvangen huren

0

0

. Afname voorzieningen

-1.335

2.023

. Afname waarborgsom

5

6

14.371

14.491

-10.087

-14.218

Voorraden

3.133

3.288

Vorderingen op korte termijn

1.419

1.540

72

236

4.624

5.064

14.711

19.282

-10.087

-14.218

Saldo vlottende middelen per 1-1 Herkomst van middelen *Bedrijfsuitoefening

. Waardeaanpassing lagere bedrijfswaarde *Kapitaalsfeer . Desinvesteringen

*Vermogensfeer . Toename leningen

Totaal herkomst van middelen

Besteding van middelen : *Bedrijfsuitoefening

. Waardeaanpassing lagere bedrijfswaarde *Kapitaalsfeer . Materiële vaste activa * . Leningen . Deelneming *Vermogensfeer . Aflossingen leningen

Totaal besteding van middelen Saldo vlottende middelen per 31-12

Specificatie vlottende middelen per 31-12 :

Liquide middelen


Jaarverslag 2010

67

11.

11. ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2010 Enkelvoudige balans Activa

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

83.371

88.645

343

610

3.973

1.078

87.687

90.333

2.1 Deelnemingen

6.696

6.655

2.2 Leningen u/g

1.795

1.645

0

0

Vaste activa Materiële vaste activa 1.1 Onroerende goederen in exploitatie 1.2 Onroerende goederen in ontwikkeling 1.3 Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie


2.3 BWS-subsidie 2.4 Latente belasting vordering

203

462

8.694

8.762

936

1.120

0

135

189

171

0

100


939

567

3.6 Overlopende activa

278

704

8

13

2.350

2.810

98.731

101.905

Vlottende activa 3.1 Voorraden 3.2 Onderhanden projecten 3.3 Huurdebiteuren 3.4 Gemeente Terneuzen

3.7 Liquide middelen

Totaal

68

Jaarverslag 2010

ENKELVOUDIGE JAARREKENING 2010

11.


Passiva

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

17.992

20.961

17.992

20.961

41

0


Voorzieningen 5.1 Voorziening verliezen deelnemingen 5.2 Voorziening onrendabele investeringen 5.3 Voorziening latente belastingverplichting

1.225

0

737

969

2.003

969

75.805

71.774

Langlopende schulden 6.1 Leningen kredietinstellingen 6.2 Waarborgsommen

452

467

76.257

72.241

7.1 Leveranciers

548

1.022

7.2 Belastingen en sociale verzekering

100

146

1.394

1.315

437

5.251

2.479

7.734

98.731

101.905


7.3 Overlopende passiva 7.4 Schulden aan kredietinstellingen

Totaal

Jaarverslag 2010

69

ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING 2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

13.241

13.041

1.169

1.080

8.3 Overheidsbijdragen

0

5

8.4 Verkopen uit projecten

0

0

100

2.527

55

331

376

497

14.941

17.481

8.8 Afschrijvingen op materiële activa

4.829

4.697

8.9 Waardeverandering op materiële vaste activa

1.425

306


2.683

3.381

48

3

8.12 Directe bedrijfslasten

1.686

1.757

8.13 Salarissen en sociale lasten

2.532

2.381

8.14 Overige bedrijfslasten

1.401

1.363

14.604

13.888

337

3.593

8.15 Rentebaten

81

67

8.16 Rentelasten

-3.330

-3.457

Som financiële baten en lasten

-3.249

-3.390

Resultaat gewone bedrijfsuitoefening voor vennootschapsbelasting

-2.912

203

-26

-27

-2.938

176

-31

289

-2.969

465

Bedrijfsopbrengsten

8.1 Huren 8.2 Vergoedingen

8.5 Boekwinsten 8.6 Geactiveerde kosten werkapparaat 8.7 Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten

8.11 Kosten uit projecten

Som der bedrijfslasten

Bedrijfsresultaat

Financiële baten en lasten

8.17 Vennootschapbelasting Netto resultaat na vennootschapsbelasting en voor deelnemingen 8.18 Resultaat deelnemingen Resultaat

70

Jaarverslag 2010

11.


11.


GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Waarderingsgrondslagen Algemeen De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs (omvattende voorcalculatorische kostprijs gebaseerd op gegevens van derden) respectievelijk nominale waarde tenzij anders vermeld. Materiële vaste activa Onroerende goederen in exploitatie De woningen en woongebouwen met de daarbij behorende installaties, de garages en eventuele woningaanpassingen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur, dan wel lagere bedrijfswaarde. De afschrijvingen zijn berekend volgens de lineaire methode. De investeringen in groot onderhoud/woningverbetering zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs, dan wel -indien deze lager is- de lagere bedrijfswaarde verminderd met afschrijvingen. De grond is gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Voor het onroerend goed in de B.V.’s zijnde huurwoningen wordt rekening gehouden met restwaarde op basis van de verkoopwaarde. Bedrijfswaarde De bedrijfswaarde is berekend op basis van veronderstellingen ten aanzien van : a) jaarlijkse stijging van huren en variabele lasten; b) discontofactor; c) restant levensduur per complex; d) eventuele exploitatiebijdragen; e) complexspecifieke huurdervingpercentages; f ) grond op basis van actuele waarde; g) woningen te verkopen binnen 5 jaar gewaardeerd op geschatte verkoopprijs. Het verschil tussen de boekwaarde en een eventueel lagere bedrijfswaarde is in mindering gebracht op de activa in exploitatie. Waardeverandering op materiële vaste activa De aanpassing aan bedrijfswaarde is het verschil tussen boekwaarde en eventueel lagere bedrijfswaarde. De waardeverandering te amoveren eenheden heeft betrekking op, indien van toepassing, de netto contante waarde baten en lasten van te slopen woningen. De baten en lasten zijn de boekwaarden op het moment van sloop, huuropbrengsten verminderd met leegstand, uitverhuiskosten,sloopkosten, sociale begeleidingskosten, projectbegeleidingskosten en overige exploitatiekosten. Onroerende goederen in ontwikkeling De onroerende goederen in ontwikkeling zijn nog niet in exploitatie genomen onroerende goederen of verbeteringen aan onroerende goederen. Deze zijn opgenomen tegen de nominale waarde van de investeringen. Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde verminderd met afschrijvingen, rekening houdend met de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen zijn lineair. Financiële vaste activa Deelnemingen De deelnemingen worden gewaardeerd op netto vermogenswaarde. BWS-subsidie Jaarlijks wordt voor 2 complexen subsidie ontvangen uit de regeling Besluit Woninggebonden Subsidies. Over de vordering wordt rente vergoed. De vordering is per 31 december 2009 afgekocht en het restant is opgenomen, onder de vlottende activa. Leningen u/g De leningen u/g worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Jaarverslag 2010

71

Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Met ingang van 2008 zijn Toegelaten instellingen integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. Een voorziening voor latente belastingverplichtingen dan wel latente belasting vorderingen wordt gevormd voor tijdelijke verschillen tussen enerzijds de commerciële boekwaarde van activa en verplichtingen en anderzijds de fiscale grondslag. Verder wordt een latente belastingvordering gevormd voor de beschikbare voorwaartse verliescompensatie. De berekening van de latente belastingvorderingen en - verplichtingen geschiedt tegen de op het einde van het verslagjaar geldende belastingtarieven dan wel de in de komende jaren geldende tarieven. Latente belastingvorderingen inclusief voorwaartse verliescompensatie, worden uitsluitend opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat in de voorzienbare toekomst belastbare winsten beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie van de actiefpost kunnen worden aangewend en waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd. Het woningbezit in exploitatie mag begin 2008 voor 70% van de WOZ waarde worden opgenomen in de fiscale vermogensopstelling. Deze waarde ligt aanmerkelijk hoger dan de commerciële waarde. In principe komt dit waarderingsverschil in aanmerking om hierover een actieve belastingvordering op te nemen. Omdat het verschil naar verwachting vanwege de beperking van de fiscale afschrijving en de lange levensduur van de woningen niet binnen een afzienbare periode tot realisatie leid is deze latente belastingvordering niet, opgenomen in de balans. Belastinglatentie worden gewaardeerd op nominale waarde.

Vlottende activa

Voorraden De voorraad onderhoudsmaterialen is gewaardeerd op de laatst bekende inkoopprijzen rekening houdend met incourante voorraad. Onderhanden werken De hieronder opgenomen projecten betreffen (nieuwbouw)projecten bestemd voor de verkoop. Waardering is op basis van bestede bedragen en toegerekende kosten van het werkapparaat en eventueel onder aftrek van een voorziening voor verliezen. Aan de projecten wordt rente toegerekend in verband met de externe financiering van deze projecten. Ten aanzien van de winstneming wordt de “percentage of completion methode” gevolgd (i.c. winst evenredig aan de voortgang van het project). Onderhanden projecten De hieronder opgenomen projecten betreffen (nieuwbouw)projecten bestemd voor de verwachte verkoop. Waardering is op basis van bestede bedragen en toegerekende kosten van het werkapparaat en eventueel onder aftrek van een voorziening voor verliezen. Aan de projecten wordt rente toegerekend in verband met de externe financiering van deze projecten. Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor dubieuze debiteuren.

Overige activa en passiva

Deze worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

72

Jaarverslag 2010

11.


11.


GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING Algemeen Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Lasten worden genomen in het jaar waarin ze voorzienbaar zijn. Afschrijvingen De afschrijvingstermijnen zijn als volgt :

Betreft:

Onroerende en roerende goederen

Grond Bouw

in exploitatie

ten dienste exploitatie

geen afschrijving

geen afschrijving

40-50

lineair

40

lineair

25

idem

Lift

20-25

idem

Grootonderhoud/woningverbetering

25-41

idem

Woningaanpassing

20-25

idem

Overige

10-43

idem 10-36-40

lineair

1-10

lineair

Automatiseringsapparatuur

3-5

lineair

Software

3-5

lineair

Vervoermiddelen

5

lineair

Gereedschappen

5-10

lineair

C.V.

Verbouwing Inventarissen

Pensioenen De (vroeg)pensioenen van de werknemers van de corporatie zijn ondergebracht bij Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties (SPW). De betreffende pensioenregeling kwalificeert als een toegezegdpensioenregeling aangezien de pensioenuitkeringen aan de deelnemers niet uitsluitend afhankelijk zijn van de betaalde premies en behaalde rendementen maar ook gekoppeld zijn aan de pensioengrondslagen/ salarissen van de deelnemers. Het bedrijfstakpensioenfonds stelt overigens dat de pensioenregeling een toegezegde-bijdrageregeling betreft. De pensioenregeling is in de jaarrekening verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling omdat overeenkomstig RJ271.310 voldaan is aan de voorwaarden dat; a) de corporatie is aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds en tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling, toepast; b) de corporatie geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van hogere toekomstige premies. Dit betekent dat de verschuldigde premiebijdragen rechtstreeks in de winsten verliesrekening als pensioenlast worden verantwoord en dat de nog te betalen dan wel terug te ontvangen bijdragen worden opgenomen onder de kortlopende schulden respectievelijk ,vorderingen.

Fiscale positie Stichting Clavis Middels het Belastingplan 2008 is bepaald dat corporaties vanaf 1 januari 2008 vennootschapsbelasting moeten betalen over al hun activiteiten. Inmiddels heeft de Belastingdienst in overleg met Aedes een nieuwe Vaststellingsovereenkomst (VSO2) gesloten. Dit is verwerkt in de jaarrekening 2008 en 2009. Er is tot heden nog geen aangifte vennootschapsbelasting gedaan in overleg met de belastingdienst. Verder zie toelichting winsten verliesrekening.

Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. is een 100% dochter van stichting Clavis. Deze vennootschap vormt samen met haar dochter Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting. Het belastbare bedrag voor het jaar 2009 is € 54.991.

Jaarverslag 2010

73

TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS Materiële vaste activa

Totaal

1.1 Onroerende goederen in exploitatie

Stand per 31-12-2009

* € 1000

* € 1000

* € 1000

* € 1000

Aanschaffingsprijs

129.497

127.236

610

1.651

0

0

0

-29.960

-29.387

-573


-9.204

-9.204

0


90.333

88.645

610

1.078

5.831

1.026

1.672

3.133

Het verloop is als volgt weer te geven:

Aangegane verplichtingen Afschrijvingen

1.2 1.3 Onroerende Onroerende goederen in en roerende ontwikkeling goederen t.d.v. exploitatie

Mutaties 2010 Investeringen Aangegane verplichtingen

0

0

Desinvesteringen

-4.045

-2.011

Afschrijving

-4.829

-4.659

-170

Afschrijving desinvesteringen

452

425

27


-55

-55

-2.646

-5.274

-267

2.895

131.283

126.251

343

4.689

0

0

0

-34.337

-33.621

-716


-9.259

-9.259

0


87.687

83.371

Stand per 31-12-2010 Aanschaffingsprijs Aangegane verplichtingen Afschrijvingen

-1.939

343

-95

3.973

Specificatie investeringen onroerende goederen in exploitatie Frans Lisztstraat (Juvent)

366

Korte Kerkstraat-Nieuwe Diepstraat

26

Klooster

83

Diversen/ parkeerplaatsen

3

Beveiligingsvoorziening

199

CV installaties

291

Sanitair/doucheverbetering/wasmachineaansluitingen/SVB

58 1.026

Specificatie boekwaarde onroerende goederen in ontwikkeling Donze Visserstraat

10

Zuiderpark, Erasmusstraat

38

Foyer de Jeunesse

37

Dienstenboulevard

258 343

Specificatie investeringen ten dienste van exploitatie Kantoor Rosegracht

2.607

Kantoor inrichting

135

Automatisering

379

Heftruck

12 3.133

74

Jaarverslag 2010

11.


11.


VERLOOP BEDRIJFSWAARDE 2010 (* € 1.000) Bedrijfswaarde 2009

119.285

Restwaarde grond 2009

16.588

Bedrijfswaarde 2009 (kasstromen)

102.697

Autonome ontwikkeling Vrijval kasstromen

-9.667

Effect van een jaar opschuiven

5.582 -4.085

Voorraadmutaties Verkoop

4.265

Nieuwbouw

61

Overige mutaties

-779 3.547

Parameterwijziging Indexatie

140

Disconteringsvoet

8.672

Levensduur

-77 8.735

Wijzigingen exploitatiebeleid Huren

-3.408

Huurderving

51

Onderhoud

-4.992

Exploitatiekosten

-8.093 -16.442

Wijzigingen (des)investeringsbeleid Sloop

0 0

Bedrijfswaarde 2010 (kasstromen)

94.452

Restwaarde grond 2010

20.064

Bedrijfswaarde 2010

114.516

De berekening heeft plaatsgevonden op basis van de volgende parameters: - huurverhoging 2011 1%; 2012 1,25%; 2013 1,5%; 2014 1,75%; 2015 en verder 2%; - ontwikkeling onderhoudskosten 2011 1,75%; 2012 2%; 2013 2,25%; 2014 2,5%; 2015 en verder 3%; - ontwikkeling overige kosten 2011 1%; 2012 1,25%; 2013 1,5%, 2014 1,75%; 2015 en verder 2%; - discontovoet 5,25%; - huurdervingpercentage 1,5%; - onderhoud conform meerjarenonderhoudsbegroting; - de levensduur van een onroerend goed wordt na uitvoering van een renovatie gesteld op 30 jaar; - grond op basis van actuele waarde (opwaardering met 2,25%, discontovoet zie bovenstaande); - afwaarderen naar lagere bedrijfswaarde op complex niveau. In de winsten verliesrekening is een afwaardering van € 199.000 verwerkt. Het betreft het saldo van vrijval en tekorten in een aantal complexen. Verzekerde waarde De onroerende goederen zijn verzekerd op geïndexeerde herbouwwaarde (exclusief fundamenten) tegen risico’s van brand- en stormschade. Vanaf 2009 is een nieuwe brand- en stormschadeverzekering afgesloten. Premie is bedrag per woning ongeacht de herbouwwaarde en geen onderverzekering. De specificatie van de verzekeringen van de onroerende en roerende goederen tem dienste van de exploitatie is als volgt: Kantoorgebouwen

€ 6.709.945

Automatiseringsapparatuur, inventarissen Reconstructieverzekering Wagenpark

€ 669.696 € 2.000.000 WA/Casco dekking

Jaarverslag 2010

75


31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

5.696

5.494

0

161

1.000

1.000

6.696

6.655

2.1 Deelnemingen Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. (100%) ROM Marsaki B.V. (16,67%) CV De Uithof III

Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. is een 100% deelneming met een gestort kapitaal van € 5.018.000, welke statutair gevestigd is in Terneuzen. Het doel van de onderneming is beheer- en beleggingsmaatschappij. In 2006 is Clavis Beheer B.V. opgericht als 100% dochter van Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V. In Clavis Beheer vinden de vennootschapsplichtige activiteiten plaats. De gerealiseerde niet intercompany boekwinst, € 2 mio., op de overgedragen onroerende goederen is in mindering gebracht op de waarde van de deelneming. De boekwinst valt gedurende de exploitatieperiode of bij verkoop vrij. ROM Marsaki B.V. is een 16,67% deelneming met een gestort kapitaal van € 50.000, welke statutair gevestigd is in Goes. Het doel van de onderneming is het samenwerken met corporaties in en aan een regionale ontwikkelingsmaatschappij waarvan de revenuen teruggeleid worden naar volkshuisvestelijke en maatschappelijke taakopdrachten. Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V.

ROM Marsaki B.V.

CV De Uithof III

5.494

161

1.000

142

-202

0

60

41

0

5.696

0

1.000

Stand 1 januari Bij: resultaat Af: intercompany winst verkoop onroerend goed Stand 31 december

2.2 Leningen u/g Verwerving grond (Zuiderpark)

45

45

1.129

1.051

Clavis Ontwikkeling B.V.

244

172

ROM Marsaki B.V. (achtergesteld)

375

375

2

2

1.795

1.645

Clavis Ontwikkeling & Beheer B.V.

Fietsenplan

Stand 1 januari

1.645

Bij: storting

90

Af: aflossing

-1

Bij: rente

61 1.795

Stand 31 december 2.3 BWS-subsidie Saldo per 1-1

0

122

Bij : rentetoevoeging

0

5

Af : ontvangen in boekjaar

0

-30

Saldo kortlopend a.g.v. afkoop

0

-97

0

0

2.4 Latente belasting vordering

203

462

Stand 1 januari

462

Het betreft jaarlijkse subsidiebijdragen voor de complexen 62 en 102.

Mutatie 2009/2010 (inzake leningen/resultaat) Stand 31 december

76

-259 203

Jaarverslag 2010

11.


11.


Vlottende activa

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

241

280

8

8

687

832

936

1.120

3.1 Voorraden Magazijnvoorraad Verbruiksmaterialen Onderhanden werken

De magazijnvoorraad is gewaardeerd op de laatst bekende inkoopprijzen. Specificatie onderhanden werken Schumannstraat 13/27

0

3

Brahmslaan 30/40

0

-174

189

179

70

66

Lievenspolder

5

5

Wozoco Sluiskil

0

344

Binnenstad klooster

0

0

44

42

0

2

379

365

687

832

0

135

0

135

68

42

208

224

276

266

-87

-95

189

171

Nieuwe Kerkstaat Sluiskil Wozoco Pattistpark

Korte Kerstraat-Dijkstraat ROC Westerschelde Oudelandse Hoek

3.2 Onderhanden projecten Binnenstad Korte Kerkstaat/Nieuwediepstraat

3.3 Huurdebiteuren Huidige huurders Vertrokken huurders

Af : voorziening

De voorziening is bepaald op basis van aan de directie gerapporteerde beoordeling van de individuele vorderingen. 3.4 Gemeente Terneuzen Bijdrage WAP/BWS

0

100

0

100

Belastingen

453

0

Overige debiteuren

486

567

939

567


De hoogte van het bedrag aan overige debiteuren wisselt door de facturatie inzake projecten. 3.6 Overlopende activa Diverse

278

704

278

704

Kas

1

1

Rekening-courant bank

4

0

Kruisposten

3

12

8

13

3.7 Liquide middelen Direct opvraagbaar :

Jaarverslag 2010

77

31-12-2010

31-12-2009

* € 1.000

* € 1.000

Saldo per 1-1

20.961

20.496

Jaarresultaat

-2.969

465

17.992

20.961

41

0

1.025

0

200

0

1.225

0

737

969

75.805

71.774

Beginsaldo

71.774

73.329

Bij : opname nieuwe lening

14.000

0

Af : aflossing boekjaar

-9.969

-1.555

Eindsaldo

75.805

71.774


Voorzieningen 5.1 Voorziening verliezen deelneming ROM Marsaki B.V. 5.2 Voorzieningen onrendabele investeringen WoZoCo Pattistpark Niebouw Sluiskil

5.3 Voorziening latente belastingen Inzake fiscale onderhoudsvoorziening, 25% van € 3.877.000 Langlopende schulden 6.1 Leningen kredietinstellingen Het verloop van deze leningen is als volgt :

In 2011 zullen de aflossingen op de leningen kredietinstellingen € 1.661.000 bedragen. Het gemiddelde rentepercentage van de schulden aan kredietinstellingen bedraagt per 31-12-2010 4,27% Het schuldrestant boven de 5 jaar is € 50 miljoen. Het W.S.W staat per 31-12-2010 borg voor leningen tot een bedrag van € 75,8 miljoen. Voor voornoemde leningen is een negatieve hypotheekverklaring van toepassing. 6.2 Waarborgsommen

452

467

7.1 Leveranciers

548

1.022

7.2 Belastingen en sociale verzekeringen

100

146

Nog niet vervallen rente

982

999

Overige

412

316

1.394

1.315

437

5.251

Aan de schuld wordt 2% samengestelde interest toegevoegd. Kortlopende schulden

7.3 Overlopende passiva

7.4 Schulden aan kredietinstellingen

Rekening courant faciliteit bij ING Bank is € 3,4 mio, waarvoor geen zekerheden zijn gesteld.

78

Jaarverslag 2010

11.


11.


NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN Borg ROM Marsaki Op 25 oktober 2005 heeft Clavis een zakelijke borgtocht afgegeven van € 1.250.000 ten gunste van Fortis bank ter afdekking van de rekening courant financiering van ROM Marsaki. Borg Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V., Clavis Ontwikkeling B.V. en Clavis Beheer B.V. Op 27 september 2007 heeft Clavis een zakelijke borgtocht afgegeven met een maximum van € 15.000.000 ten gunste van Fortis bank ter afdekking van het kredietarrangement van bovenvermelde entiteiten. Deze borgtocht is voor onbepaalde tijd. Indien toezichthouders aangeven dat deze borgtocht niet langer gewenst is zal deze komen te vervallen.

Jaarverslag 2010

79

TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING 2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

12.685

12.473

698

736

13.383

13.209

-142

-168

0

0

13.241

13.041

Servicecontracten

200

208

Leveringen en diensten

985

882

0

0

1.185

1.090

-16

-10

1.169

1.080

0

5

0

5

0

0

0

0

Boekwinst verkochte woningen

32

2.466

Vrijval ongerealiseerde boekwinsten

60

60

8

1

100

2.527

0

86

55

245

55

331

Doorberekend klachten/mutatieonderhoud

165

307

Doorberekende salarissen en overhead

121

108

14

11

9

12

37

32

1

1

29

26

376

497

Bedrijfsopbrengsten 8.1 Huren Woningen en woongebouwen Onroerende goederen niet zijnde woningen

Af : huurderving wegens leegstand Af : huurderving t.g.v. tijdelijke verhuur

De huurprijzen zijn bij de aanvang van de exploitatie vastgesteld. Daarna zijn zij onderworpen aan : - algemene jaarlijkse huurverhoging; - huurverhoging bij woningverbetering; - huurharmonisatie; - aanpassing naar reken-/markthuren. 8.2 Vergoedingen

Comfortpakket

Af: derving leveringen en diensten/overige goederen

8.3 Overheidsbijdragen Bijdrage Gemeente Terneuzen woningaanpassingen

8.4 Verkopen uit projecten Sluiskil, Nieuwe Kerkstraat

8.5 Boekwinsten

Boekwinsten overige activa

8.6 Geactiveerde kosten werkapparaat Toegerekende eigen projecturen Toegerekende rente projecten

8.7 Overige bedrijfsopbrengsten

Doorberekend werk derden Vergoeding administratiekosten Projecturen derden projecten Huur logeerkamer Vergoeding telefoonmasten/overige

80

Jaarverslag 2010

11.


11.


Bedrijfslasten

2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

4.659

4.586

170

111

4.829

4.697

8.8 Afschrijvingen op materiële activa Onroerende goederen in exploitatie Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie

De verklaring van de stijging in de afschrijvingen ontstaat door een schattingswijziging (zie grondslagen voor waardering en resultaatbepaling). 8.9 Waardeverandering op materiële vaste activa Aanpassing bedrijfswaarde

1.425

306

1.425

306

Dagelijks onderhoud

1.301

1.719

Planmatig onderhoud

1.866

2.120

3.167

3.839

-484

-458

2.683

3.381


Salarissen en sociale lasten t.l.v. onderhoud

Het dagelijks onderhoud betreft het jaarlijks terugkerend gewoon onderhoud dat rechtstreeks ten laste van de exploitatie gebracht wordt. 8.11 Kosten uit projecten Sluiskil, Nieuwe Kerkstraat

40

0

8

3

48

3

48

3

480

472

69

78

856

890

27

27

Bijdrage prachtwijken

107

106

Overige directe exploitatielasten

147

184

1.686

1.757

1.774

1.616

Sociale lasten

241

186

(Pre-)Pensioenlasten

318

323

Oudelandse Hoeve

Resultaat uit projecten 8.12 Directe bedrijfslasten Belastingen Verzekeringen Door te berekenen kosten leveringen en diensten aan huurders Contributie AEDES

8.13 Salarissen en sociale lasten Lonen en salarissen

Inleenkrachten

43

87

156

169

2.532

2.381

Reis- en verblijfkosten

55

79

Kosten opleiding

41

28

Vergoedingen

16

26

3

6

41

30

156

169

Overige personeelskosten

Specificatie overige personeelskosten

Loonheffing spaarloon Overige

Jaarverslag 2010

81

2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

169

116

34

35

1.198

1.212

1.401

1.363

88

100

8.14 Overige bedrijfslasten Huisvestingskosten Bezoldiging Raad van Commissarissen Overige algemene kosten

Specificatie overige algemene kosten Promotie- en advertentiekosten Kosten vervoermiddelen

102

52

Drukwerk en kantoorbenodigdheden

52

54

Porti en telefoon

78

92

Contributie en abonnementen

31

32

172

149

51

39

0

2

Advieskosten

200

236

Verzekeringen

18

19

Klein materiaal/gereedschap/onderhoud inventaris

28

40

Sociaal beheer/leegstandskosten/verhuurbevorderende maatregelen

166

102

Dotatie dubieuze debiteuren

135

181

Bankkosten

8

9

Overige kosten Raad van Commissarissen

7

2

62

103

1.198

1.212

81

67

0

0

81

67

Kosten automatisering Accountantskosten Kosten populair jaarverslag

Overige algemene kosten

Financiële baten en lasten 8.15 Rentebaten Rente vorderingen Rente liquide middelen

8.16 Rentelasten -3.208

-3.324

Rente overige leningen

Rente leningen

-9

-28

Rente belastingdienst

-7

0

Rente rekening-courant

-97

-96

Rente waarborgsommen

-9

-9

-3.330

-3.457

82

Jaarverslag 2010

11.


11.


8.17 Vennootschapbelasting

2010

2009

* € 1.000

* € 1.000

-26

-27

Clavis heeft met ingang van 2008 belastingplicht voor de vennootschapsbelasting. In 2006 en 2007 waren woningcorporaties alleen voor hun commerciële activiteiten belastingplichtig. De belastingen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

2010

Acute belastingen 2010

199

VPB 2009 (correctie)

-199

Mutatie latente belastingvordering 2010 (verliescompensatie)

-277

Mutatie latente belastingverplichting 2010 (mutatie onderhouds voorziening) Mutatie latente belastingvordering 2010 (inzake leningen/resultaat)

260 19

Mutatie latente belastingverplichting 2010 (inzake onderhoudsvoorziening)

-28 -26

Het fiscale resultaat over 2010 is negatief. Derhalve kan de voor 2009 betaalde acute vennootschapsbelasting geheel verrekend worden. Het belastbare bedrag is als volgt bepaald: Resultaat voor belastingen volgens de enkelvoudige jaarrekening Bij: lagere fiscale afschrijvingen bijzondere waardeverminderingen

-2.882 3.021 1.225

niet aftrekbare kosten (heffing CFV)

107

niet aftrekbare kosten (Oord kosten)

7

agio leningen u/g en o/g

75 4.435

Af: lagere fiscale winst verkoop/sloop woningen fiscale onderhoudsvoorziening vrijval niet gerealiseerde intercompany resultaten

-2.151 -113 -60 -2.324

Belastbaar resultaat

-771

Het fiscale resultaat en de acute vennootschapsbelasting op basis van de huidige kennis bepaald. De werkelijke acute vennootschapsbelasting kan nog (in geringe mate) afwijken van de berekende vennootschapsbelasting. Voor de jaren 2008 en 2009 is de definitieve aanslag reeds ontvangen

8.18 Resultaat deelnemingen

Resultaat Clavis Ontwikkeling en Beheer B.V.

141

44

30

30

-202

215

-31

289

Algemene reserve

-2.969

465

Totaal

-2.969

465

Resultaat De Uithof lll CV Resultaat ROM Marsaki B.V.

Voorstel resultaatbestemming

Jaarverslag 2010

83

84

Jaarverslag 2010

C.

C. VERKLARINGEN

VERKLARINGEN

Jaarverslag 2010

85

C. VERKLARINGEN

12.

CONTROLEVERKLARING

86

Jaarverslag 2010

12.

12. CONTROLEVERKLARING

CONTROLEVERKLARING

Jaarverslag 2010

87

13. VERKLARING VAN HET BESTUUR De directeur/bestuurder van Stichting Clavis verklaart dat alle uitgaven in 2010 en alle genomen besluiten uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting zijn gedaan.

w.g. R. de Ridder, Directeur/bestuurder.

Terneuzen, april 2011

88

Jaarverslag 2010

13.

VERKLARING VAN HET BESTUUR

14.

VERKLARING VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN

14. VERKLARING VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN In dit jaarverslag is de jaarrekening 2010 opgenomen zoals deze door de directie is opgemaakt. De jaarrekening 2010 is door Ernst &Young accountants onderzocht en van een goedkeurende controleverklaring voorzien, zoals elders in dit jaarverslag blijkt. De Raad van Commissarissen geeft haar goedkeuring aan deze jaarrekening. Deze goedkeuring strekt tot decharge van het bestuur voor het gevoerde beleid en beheer. Aldus getekend door de Raad van Commissarissen van Stichting Clavis te Terneuzen dd. 26 april 2011

w.g. Dhr. E.P.H. Kerckhaert, voorzitter

w.g. Dhr. M.H.B.M. van de Vijver, vice-voorzitter

w.g. Dhr. G. van den Berg

w.g. Dhr. A. van Houcke

w.g. Mw. S. Verburg

w.g. Dhr. C.H.M. van Waes

Jaarverslag 2010

89

Clavis. Bezoekadres: Rossegracht 2 4531 HC Terneuzen Postadres: Postbus 150 4530 AD Terneuzen Telefoonnummer: 0115-622444 E-mail: [email protected] Website: www.clavis.cc

wij K gevoel Jaarverslag 2010 Stichting Clavis

Recommend Documents