TM-2011-0007
Jaarverslag Stichting TeleMANN 2010
pagina 1 van 16
1.
Algemeen
Het jaar 2010 was voor Stichting TeleMANN in veel opzichten een bewogen jaar. Er werden meer opdrachten gegeven voor netwerkuitbreidingen en meer plannen voor belangrijke uitbreidingen gemaakt dan in enig voorafgaand jaar sinds de eerste aanleg van het netwerk. Dit vergde veel voorbereiding en overleg, in het bijzonder met de betrokken deelnemers, de aannemer en de gemeentelijke instanties. Veel van de in opdracht gegeven uitbreidingen hadden betrekking op de regio. Gemeente Beuningen trad toe en werd aangesloten. Voor Groesbeek werd een ambitieus plan ontworpen voor uitbreiding van de bestaande aansluitingen op TeleMANN met een locaal glasvezelnetwerk. Er komt een ring door Groesbeek, waaraan een groot aantal basisscholen, zorginstellingen en gemeentelijke locaties zullen worden gekoppeld. Aan het eind van het jaar kon opdracht worden gegeven voor de uitvoering die mogelijk is gemaakt door Pluryn, Gemeente Groesbeek en Stichting Primair Onderwijs Groesbeek. In Wijchen werd een reconstructie en uitbreiding van de bestaande glasvezelnetwerken voorbereid en voor een deel ook al uitgevoerd. En gemeente Heumen besloot aan het eind van het jaar ook aan te sluiten. In Nijmegen zelf traden Museum Het Valkhof en Stichting DE 4Daagse toe tot het samenwerkingsverband TeleMANN. Hun aansluitingen werden in 2010 al volledig operationeel. Het aantal deelnemers groeide in 2011 naar een totaal van 25. Figuur 1 toont tot welke sectoren deze instellingen behoren.
Fig 1 Verdeling van de 25 deelnemers over non profit sectoren
pagina 2 van 16
TeleMANN is een samenwerkingsorganisaties van non-profit instellingen in Nijmegen en omstreken. Zij rust op enkele stevige pijlers. Op institutioneel gebied is een hechte samenwerkingsvorm gevonden met een duurzaam financieel model en een degelijke juridische basis. Door de deelnemers is in het voorjaar aan de orde gesteld dat het wenselijk zou zijn het fundament uit te breiden met een derde pijler, namelijk een onderbouwde en breed gedragen visie op de ontwikkeling van het glasvezelnetwerk en van TeleMANN als samenwerkingsorganisatie. Die visie werd ontwikkeld door een werkgroep uit de deelnemers en werd in november door alle deelnemers aangenomen als uitgangspunt voor toekomstig beleid. Onderdeel daarvan vormt de aanpak van de gewenste uitbreiding van het netwerk naar het Waalspronggebied. Het jaar 2010 kreeg ook een bijzonder aanzien omdat de directeur, die het Bureau TeleMANN vanaf het begin had geleid, aan het eind van het jaar met pensioen zou gaan, zodat in zijn opvolging moest worden voorzien.
2.
Deelnemers
Het functioneren van het samenwerkingsverband van TeleMANN kan worden vergeleken met een vereniging van eigenaren van een appartementengebouw, die ook samen het hele gebouw bezit (de eigenaren zijn dus ook gezamenlijk eigenaar van de leegstaande appartementen). Elke TeleMANN-deelnemer heeft zich gecommitteerd aan de afname van een aantal glasvezels en heeft daar het exclusieve gebruik van. Sommige deelnemers hebben veel glasvezels afgenomen, andere minder. Vergelijkbaar met sommige eigenaren die een groot appartement bezitten en andere eigenaren een kleiner. De resterende glasvezels in de kabel (de kabelcapaciteit in onderdelen van de basisinfrastructuur varieert van 24 tot 96 glasvezels) vormen de leegstand. De leegstand is het collectieve probleem van de eigenaren. Komt er een nieuwe eigenaar bij, die de leegstand vermindert, dan worden de totale investeringskosten van het gebouw opnieuw verdeeld onder de eigenaren. De nieuwe eigenaar koopt zich in en dat bedrag wordt uitgekeerd aan de zittende eigenaren. Zo gebeurt dat ook in TeleMANN. De uitgekeerde bedragen worden hier “trekkingsrechten” genoemd. Zij worden niet direct uitgekeerd maar door TeleMANN beheerd, zodat toekomstige investeringen van de betrokken deelnemer daaruit betaald kunnen worden. Figuur 2 laat voor elke deelnemer zien welk aandeel deze heeft in het totale gebruik In 2010 hebben de deelnemers besloten om de trekkingsrechten, die door toetreding van nieuwe deelnemers in datzelfde jaar tot uitkering zouden komen, te oormerken voor nieuwe
pagina 3 van 16
gezamenlijke investeringen in de basisinfrastructuur van het netwerk. Daardoor is in de financiering van die uitbreiding op voorhand voorzien.
Fig 2 Het aandeel in procenten van elke deelnemer in het totale glasvezelgebruik in de basisinfrastructuur
In TeleMANN bepalen de deelnemers het te voeren beleid. Hun zeggenschap (stemrecht) is daarbij evenredig met de mate van hun gebruik van het aantal en de lengte van de glasvezels in de basisstructuur van het netwerk. Hoe groter het aantal glasvezelkilometers is, waarvoor een deelnemer zich heeft gecommitteerd, hoe groter de zeggenschap. De zeggenschapsverhouding wordt ook gebruikt om de kosten voor beheer en onderhoud om te slaan over de deelnemers. Figuur 3 geeft de zeggenschapsverhouding aan zoals die aan het eind van het jaar werd vastgesteld.
pagina 4 van 16
Fig 3 Verdeling van de zeggenschap over de non profit sectoren
De deelnemers bepalen niet alleen het beleid maar participeren ook actief in de beleidsvoorbereiding. In 2010 waren daartoe drie werkgroepen actief. De werkgroep die zich richtte op de vorming van een beleidsvisie is in de inleiding al genoemd. Een tweede werkgroep bereidde de regeling voor rond de zeggenschap over het glasvezeltraject dat een lokatie van een deelnemer verbindt met een aansluitpunt op de basisinfrastructuur (de “ring”). De derde werkgroep was sterk juridisch getint en deed het onderzoek naar de voorwaarden waaronder deelnemende instellingen hun aanbestedingsverplichtingen, zoals die voortvloeien uit Europese regelgeving, kunnen verleggen naar TeleMANN (ook wel “inbesteding” genoemd). De werkgroep legde ook een ontwerp voor een inbestedingsreglement voor aan de vergadering van deelnemers. Daarover zal in 2011 worden beslist.
3.
Netwerk
Het netwerk bestaat uit een aantal ringen en grote uitlopers daarop, die door alle deelnemers kunnen worden gebruikt (de basisinfrastructuur) en uitlopers daarvan naar de aansluitlocaties van de deelnemers. Figuur 4 geeft een beeld van de gehele infrastructuur aan het eind van het jaar. De uitbreidingen in het netwerk werden in 2010 om financieel-technische redenen geheel bestempeld als uitlopers. Voorbeelden daarvan zijn de uitlopers naar Beuningen en Heumen
pagina 5 van 16
en de ring in Groesbeek. De betrokken deelnemer draagt de gehele financiële last van de investering in een uitloper. Investeringen in de basisinfrastructuur komen daarentegen ten laste van het collectief van deelnemers. Zodra voldoende andere deelnemers ook gebruik wensen te gaan maken van een uitloper, kan het moment komen dat die uitloper ook in financieel opzicht geïntegreerd kan worden in de basisinfrastructuur.
Fig 4 Het TeleMANN- netwerk. In deze figuur zijn ook de trajecten opgenomen waarvoor al wel een investeringsbeslissing is genomen, maar die pas in 2011 opgeleverd zullen worden.
In figuur 5 worden de jaarlijkse investeringen getoond, die vanaf de oprichting zijn gedaan in de basisinfrastructuur en in de uitlopers.
Figuur 6 laat de ontwikkeling in het aantal aansluitingen zien.
pagina 6 van 16
Fig 5 Investeringsopdrachten per jaar. De opdrachten in 2010 worden voor een groot deel uitgevoerd in 2011. Een deel van van wat daarvan nu als aansluitingen wordt beschouwd, zal later worden opgenomen in de basisinfrastructuur.
Fig 6 Het aantal operationele aansluitingen aan het eind van het aangegeven jaar. In 2010 kwamen er per saldo 19 operationele aansluitingen bij.
pagina 7 van 16
De basisinfrastructuur bestond in 2010 uit een grote ring van 96 glasvezels in Nijmegen en een kleine ring van 48 glasvezels eveneens in Nijmegen, de uitbreiding naar Wijchen (48 glasvezels) en een ring tussen Nijmegen en Groesbeek (24 glasvezels). Vooral in de grote stadsring groeide het gebruik snel zodat er plannen werden ontwikkeld om in toekomstige uitbreidingen te kunnen voorzien. Figuur 7 toont de bezettingsgraad van de verschillende delen van de basisinfrastructuur.
Fig 7 De bezettingsgraad van de verschillende delen van de basisinfrastructuur
Het technisch-operationeel beheer en het onderhoud van het netwerk worden verzorgd door NKM, de aannemer die ook de uitbreidingen op het netwerk heeft uitgevoerd. Een belangrijke rol speelt daarbij de certificering van de kwaliteit van het netwerk en daaraan gerelateerd een garantieregeling. Het netwerk is zeer stabiel gebleken. De basisinfrastructuur heeft vanaf het begin geen enkele ongeplande downtijd gekend, terwijl de laatste en enige storing in een locatieaansluiting zich heeft voorgedaan in 2006. In 2010 heeft een extern bureau onderzoek gedaan naar de marktconformiteit van de aanneemsommen en naar de vraag of TeleMANN steeds gehandeld heeft conform de Europese aanbestedingsrichtlijnen. In beide gevallen was het oordeel positief. Bij uitbreidingen op het netwerk wordt ook steeds nagegaan of gebruik gemaakt kan worden van al vooraangelegde mantelbuizen. Die worden dan op kostendekkende basis overgenomen. Met name Gemeente Nijmegen is intensief betrokken bij de planning van nieuwe infrastructuur.
pagina 8 van 16
Voor infrastructuur die is aangelegd in grond van gemeente Nijmegen, en voor infrastructuur die in 2010 is aangelegd in grond van andere gemeenten, is een regeling getroffen waardoor verleggingen die op verzoek van de betreffende gemeente plaatsvinden (bijvoorbeeld bij verkeersreconstructies), ook ten laste komen van die gemeente. Het ligt in het voornemen dat voor eerder aangelegde infrastructuur in andere gemeenten een soortgelijke regeling zal worden getroffen.
4.
Instituties
Bureau TeleMANN TeleMANN heeft de directievoering en het tactisch en strategisch beheer van het netwerk uitbesteed aan een van haar deelnemers: het Universitair Centrum voor Informatievoorziening (UCI) van de Radboud Universiteit. Daartoe is het Bureau TeleMANN opgericht. Vanaf de start van TeleMANN is de directie gevoerd door Gerrit van der Vorst die deze rol met verve en op bevlogen wijze heeft vertolkt. In verband met zijn pensionering is voormalig bestuursvoorzitter Boudewijn Nederkoorn per 1 januari 2011 benoemd in die rol. Het Bureau heeft in 2010 verder bestaan uit Ellie Janssen Bouwmeester, die zorg draagt voor administratie en managementondersteuning, Theo Rouschop en later Marlous Janssen voor het voeren van de financiële administratie. Vergadering van Deelnemers De Vergadering van Deelnemers kwam in 2010 drie maal bijeen, in mei, september en november. Naast de vaste onderwerpen (goedkeuring jaarrekening, jaarverslag, jaarplan en periodieke rapportages) werden in 2010 belangrijke beleidsissues behandeld zoals de rapporten van de werkgroepen Beleidsvisie, Inbesteding en Zeggenschap Uitlopers en de aankomende directiewisseling. Bijlage 1 bevat een overzicht van alle aangesloten deelnemers en hun vertegenwoordigers. Bestuur TeleMANN Aansluitend op de deelnemersvergadering vond steeds een bestuursvergadering plaats. Die kon heel kort blijven en bleef beperkt tot het nemen van besluiten die al geheel door de voorafgaande deelnemersvergadering waren voorbereid. Het bestuur bestond begin 2010 uit Boudewijn Nederkoorn (voorzitter), Wopke Veenstra (RU; secretaris), Yvette Maass (Gemeente Nijmegen; penningmeester), Ad Sanders (HAN) en Hein van den Hoek (ROC). De gemeenschappelijke voorzitter van de deelnemersvergadering en van het bestuur is daarbij namens het collectief steeds als gesprekspartner opgetreden van de directeur. Op 24 november 2010 heeft de voorzitter zijn functie neergelegd in verband met zijn benoeming tot directeur. Wopke Veenstra heeft zijn positie voorlopig overgenomen. Het ligt in het voornemen van het bestuur in een nieuwe samenstelling om zich in de toekomst meer als groep te manifesteren.
pagina 9 van 16
Adviseurs Bureau TeleMANN laat zich voor een aantal taken bijstaan door externe adviseurs. Voor civiel-technische adviezen is dat vanaf de oprichting Rene van Meurs geweest van het Adviesbureau Acentrix Consultancy. TeleMANN heeft steeds dankbaar van zijn adviezen gebruik gemaakt. Vanwege zijn sterk verminderde beschikbaarheid, zal Bureau TeleMANN versterkt worden met een technisch adviseur. Dat wordt Bert Smeets, netwerkmedewerker van het UCI. Daarnaast maakt Bureau TeleMANN frequent gebruik van de adviezen van Henk Gerrits van Gemeente Nijmegen. In 2010 zorgde adviesbureau Odyssys tenslotte voor de uitvoering van enkele onderzoeken en studies. In Bijlage 2 is een overzicht opgenomen van de overige personen die namens de deelnemers in 2010 een belangrijke bijdrage hebben geleverd in de werkgroepen van TeleMANN.
5.
Financiën
Dit Jaarverslag bevat vanwege de leesbaarheid alleen een samenvatting van de Jaarrekening 2010. De volledige Jaarrekening 2010 wordt separaat gepubliceerd. In 2010 heeft TeleMANN een resultaat bereikt van 10.230 euro na aftrek van belastingen. Dit is in lijn met het jaarplan waarin een neutraal resultaat werd beoogd maar gestage uitbreiding van de algemene reserve ook wenselijk wordt geacht. TeleMANN heeft maar beperkte eigen middelen en een kleine reserve. Overschotten in de exploitatie worden toegevoegd aan de reserve. De exploitatie bestaat uit de jaarlijkse beheer- en onderhoudskosten en uit de afschrijvingen op het netwerk. Omdat alle investeringen op voorhand worden bekostigd door de deelnemers is daarvoor een vereveningsfonds ingesteld waaruit de afschrijvingen worden gefinancierd. Het vereveningsfonds is daardoor per definitie net zo groot als de nog niet afgeschreven waarde van het netwerk. De onderhoud- en beheerkosten worden omgeslagen over de deelnemers naar rato van het gebruik. Figuur 8 toont de ontwikkeling in deze kosten.
pagina 10 van 16
Fig 8 De ontwikkeling van de jaarlijkse kosten voor beheer en onderhoud Door de groei van het gebruik van het netwerk wordt de jaarlijkse bijdrage van een deelnemer per gebruikte glasvezelring wel steeds minder. Figuur 9 laat zien hoe die kosten nominaal zijn gedaald waarbij het niveau in 2002 op 100 is gesteld.
Fig 9 De percentuele afname van de jaarlijkse kosten voor het gebruik van een vaste glasvezelring
pagina 11 van 16
TeleMANN beheert (als een soort clearinghouse) de trekkingsrechten die op naam staan van de afzonderlijke deelnemers. De in 2010 opgebouwde trekkingsrechten staan nog wel op naam van de deelnemers, maar zijn geoormerkt voor investering in de basisinfrastructuur en over die middelen kan alleen de deelnemersvergadering als collectief beschikken. De hoge bedragen op de balans voor “Overige vorderingen” en “Overige schulden” vloeien voort uit de grote hoeveelheid onderhanden werk aan het eind van het jaar.
pagina 12 van 16
Staat van baten en lasten 2010 Bedragen in euro's Totaal 2010
Totaal 2009
8.643 19.547 7.558 830 36.578
7.800 14.484 7.558 830 30.672
72.050 14.794 2.078 2.620 20.178 111.721
67.739 14.335 5.876 7.839 2.636 98.424
327.175
302.549
475.473
431.644
143.075 327.175 9.036 8.975 0
90.002 302.549 9.313 0 29.756
488.261
431.619
12.787 2.557 10.230
-25 -5 -20
LASTEN Correctief onderhoud Monitoring van Werken van Derden Administratie Preventief onderhoud Totaal onderhoud UCI-beheer Reguliere technische ondersteuning Advisering en hulpmiddelen financiele admin. Hosting, beheer en onderhoud website Bijkomende kosten Totaal beheer Afschrijvingen totaal LASTEN BATEN Bijdragen deelnemers Vrijval egalisatierekening Rente Inkomsten projecten Onttrekking voorziening totaal BATEN Saldo baten en lasten voor belasting vennootschapsbelasting saldo baten en lasten na belasting
pagina 13 van 16
Balans Bedragen in Euro's BALANS 31-12-2010
BALANS 31-12-2009
1.139.130 2.960.203 4.099.333
1.290.459 1.887.201 3.177.661
Vlottende activa * Debiteuren * Overige vorderingen
122.344 490.414
92.072 68.633
Liquide Middelen:
958.694
712.298
5.670.784
4.050.664
40.455 10.230
40.455 0
4.099.333
3.177.661
165.148 426.871 137.845 33.152 757.750
236.865 426.872
5.670.784
4.050.664
ACTIVA Materiële vaste activa (gebruiksrecht) * Glasvezelnetwerk: ringlijnen * Glasvezelnetwerk: aansluitingen Totaal
Totaal ACTIVA PASSIVA Stichtingskapitaal * Algemene reserve * Resultaat 2010 Egalisatierekening glasvezelnetwerk Kortlopende schulden * Crediteuren * Vrij beschikbare Trekkingsrechten deelnemers * Geoormerkte Trekkingsrechten deelnemers * Belastingen * Overige schulden Totaal PASSIVA
pagina 14 van 16
-24.084 192.896
Bijlage 1 Overzicht aangesloten deelnemers en hun vertegenwoordigers Alliantie VO
Janus Kolen
CWNetwerk
Jan Siem Schoorl
Forum GGz Nijmegen
Jeroen Gerritsen
Gemeente Beuningen
Gerard Paans
Gemeente Heumen
Colette Melchers
Gemeente Nijmegen
Tom Cornfield
Gemeente Wijchen
Ger Bongers
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Jeroen Langestraat Kalorama
Natascha van der Plas
Koninklijke Kentalis
Nord van den Aakster
Montessori College
Sjef Martens
MUG-gemeenten
Peter van den Brink
Museum Het Valkhof
Bart Anthonisse
Notre Dame des Anges
Albert Hans Bangma
Pluryn
Ronald van Helvoirt
RIBW Nijmegen & Rivierenland
Chris Burgemeester
ROC Nijmegen
Arjan Teuwssen
Scholengroep Rijk van Nijmegen
Huub Vromen
SPOG
Henk Gouka
Sint Maartenskliniek
Ron Kobes
Stichting DE 4DAAGSE
Ardo van Kampen
SURFnet bv
Alex Kip
Radboud Universiteit
Jean Popma
pagina 15 van 16
Bijlage 2 Werkgroep Inbesteding Henk Jansen
Radboud Universiteit
Evelijn Jeunink
SURFnet bv
Boudewijn Nederkoorn
voorzitter TeleMANN
Gerrit van der Vorst
directeur TeleMANN
Werkgroep Beleidsvisie Peter van den Brink
MUG (Millingen, Ubbergen, Groesbeek)
Tom Cornfield
Gemeente Nijmegen
Henk Gerrits
Gemeente Nijmegen
Jeroen Langestraat
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Sjef Martens
Montessori College
Boudewijn Nederkoorn
voorzitter TeleMANN
Gerrit van der Vorst
directeur TeleMANN
Werkgroep Uitlopers Tom Cornfield
Gemeente Nijmegen
Jeroen Langestraat
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Gerrit van der Vorst
directeur TeleMANN
pagina 16 van 16
