Leuke en stimulerende adviezen voor
r e n e b b e wij h één! o z k o o de moeders én vaders van kinderen die moeite hebben met leren
25
tips als er bij uw kind problemen bij het leren zijn
Uw educatieve partner
HCO Postadres: Postbus 53509, 2505 AM Den Haag Bezoekadres: Zandvoortselaan 146 Telefoon: 070 448 28 28 E-mail:
[email protected] Website: www.hco.nl Bewerking & redactie: Frans Collignon Vormgeving: Vanderburgvanderzijden Visuele Communicatie, Delft Eerste druk: 2005 ISBN: 90-73102-72-3 Deze uitgave van het HCO is de Nederlandse bewerking van ‘Survival Tips for Parents’ en ‘Here are 10 Top Tips for Dad’s involvement’ van de Schwab Foundation. © 2005 HCO © 2004 Schwablearning.org
Heeft u er ook zo één? Nou, ik wel! Ik heb ook een kind dat net even wat
Dit boekje is geschreven om zoveel mogelijk ouders
extra aandacht nodig heeft. Zo’n kind dat je heel
te bereiken. We zijn daarbij in eerste instantie
soms tegen de muren op doet vliegen, maar waar
uitgegaan van een traditionele gezinssamenstelling
je misschien juist daardoor nog meer van houdt.
van een moeder en een vader met een of meer
Dat hele scala van ‘kwaad zijn’ tot ‘vreselijk
kinderen. We weten natuurlijk dat in Nederland
houden van’, kennen we vanzelfsprekend allemaal.
de gezinssamenstelling soms anders is dan de
Zoals we ook het gevoel van machteloosheid
gebruikelijke. In die gevallen kan de tip eenvoudig
kennen als je even niet meer weet hoe verder te
worden aangepast aan de eigen situatie.
gaan. Dan kan dit boekje een goede hulp zijn. Het reikt de hand aan alle ouders. De tips geven
Het HCO hoopt dat de adviezen een bron van in-
een steuntje in de rug voor de praktijk van alledag.
spiratie zullen zijn voor alle ouders en een bijdrage
Het zijn adviezen die zich er vooral op richten
leveren aan een goede ontwikkeling en instandhou-
om zelfverzekerd de problemen het hoofd te
ding van de relatie tussen ouders en hun kinderen.
bieden. De wetenschap dat je niet alleen staat, kan daarbij helpen.
Jacqueline Jurna-Collignon | Directeur HCO
Helpen mag Wees niet bang om de hulp van anderen in te roepen. Vraag om hulp als dat nodig is. Dat kan binnen je familie of vriendenkring zijn, maar je kan natuurlijk ook leerkrachten aanspreken. Weet wat je wilt vragen en formuleer dat duidelijk. Schrijf het desnoods even op om de juiste woorden te vinden. Laat ook duidelijk merken dat je de hulp waardeert en spreek die waardering gewoon uit. De ene ouder heeft meer moeilijkheden met het vragen om hulp dan de ander, omdat het als een soort falen wordt gezien. Dat is echt onzin. Niemand kan alles alleen. Voel je dus niet schuldig. Wees niet bang om steun te zoeken bij andere ouders of professionele begeleiders. Er is niks heldhaftigs aan om alles alleen proberen te doen en de hulp van anderen af te wijzen. Je kind zal je spanning merken en zal mogelijk het gevoel krijgen dat het jou teleurstelt.
1
Hoofdzaken Scheid de hoofdzaken van de bijzaken. Niet alles hoeft even perfect te zijn. Spreek voor jezelf af wat je een beetje kan laten versloffen. De kamer hoeft echt niet elke minuut helemaal opgeruimd te zijn. Stel je normen een beetje bij, al is het maar tijdelijk. Je kunt daardoor als het nodig is, wat meer tijd vrijmaken voor jezelf. Later kan je altijd weer die andere draad oppakken als je meer mogelijkheden en tijd hebt.
2
Sport Zoek een sportieve uitlaatklep. Probeer een sport of een andere vorm van lichaamsbeweging te vinden die je echt leuk vindt. En reserveer daar iedere keer weer tijd voor! Doe het in je uppie of vindt iemand die met je mee wil doen. Het mag van alles zijn. Behalve de bekende sporten als hardlopen, fietsen en zwemmen, zijn ook wandelen, dansen en zelfs tuinieren geschikt. Dit soort bezigheden zorgt voor vermindering van de spanning, levert extra energie en is ook nog eens goed voor de gezondheid.
3
Voeding Zorg voor voldoende rust en voor gezond eten. Als ouder wil je dat je kinderen voldoende slaap en een gezonde voeding krijgen. Dat is verstandig. Hanteer dus voor jezelf ook die principes: zorg voor gezond eten en voldoende rust. Ga je niet voortdurend te buiten aan fast-food-explosies, maar kies voor verantwoorde maaltijden. Die kunnen heel lekker zijn. Echt waar!
4
Ontspanning Geniet van muziek, film of een glossy tijdschrift. Er is niks mis mee om af en toe uit het dagelijkse ritme te stappen en eens tijd voor jezelf te nemen. Behalve het luisteren naar een mooie CD, kan dat ook lekker lui bladeren in een tijdschrift zijn. Als je er op uit wil, is de film geschikt, maar dat kan ook een bezoek aan een museum of een tentoonstelling zijn. Er zijn verrassend veel kleine musea met leuke collecties. Op internet zijn ze bijna allemaal wel te vinden. Kijk bijvoorbeeld eens op http://museum.pagina.nl. Het betekent echt niet dat je egoïstisch bent als je iets verzint waar je plezier aan hebt. Je zorgt er alleen maar voor dat je die broodnodige extra kracht opdoet om met hernieuwde energie en inzet weer aan de slag te gaan.
5
Nee! Gun jezelf het recht om eens ‘nee’ te zeggen. Je hoeft niet altijd in te gaan op ieder verzoek. Dat geldt niet alleen voor vragen van je vrienden en je familie, maar je moet soms ook tegen je kind kunnen zeggen dat het nu even niet uitkomt. Ook is het wel eens nodig om ‘nee’ te zeggen tegen verzoeken van school, vereniging of andere organisaties waar je lid van bent. Vertel dan gewoon dat het nu even niet kan. Uiteraard kan je altijd aangeven dat het maar tijdelijk is en dat je eventueel in de toekomst weer beschikbaar bent. Onthoud dat je niet voor iedereen van alles kan doen en weet dat ook niemand dat van je zal verwachten.
6
Oppas Zoek een goede oppas zodat je er eens uit kan. Een oppas voor je kind moet iemand zijn die jij helemaal vertrouwt, anders ga je niet ontspannen van huis. Als je het met een enkele oppasser niet aandurft, kan het handig zijn om twee babysitters te vragen die samen komen oppassen. Het kost weliswaar twee keer zo veel, maar een gerust gevoel is dat wel waard.
7
Time out Gebruik af en toe een ‘time-out’. Soms loop je tegen iets aan waar je niet direct op weet te reageren. Dat kan heel goed onverwacht gedrag van je kind zijn. Forceer jezelf niet om toch direct met een reactie te komen. Zeg tegen je kind dat je er even een kwartiertje over moet nadenken. Gebruik die tijd om tot een oordeel te komen over hoe je de situatie moet aanpakken. Bijkomend voordeel is dat het ook je kind de gelegenheid geeft om over zijn gedrag na te denken.
8
Wijzigingen Speel in op veranderingen. In de loop van de tijd kunnen de problemen waar je mee te maken hebt, langzaam maar zeker, van aard veranderen. Dat is vaak het gevolg van het ouder worden van het kind. Besef dat de regels van je huishouden daardoor wel eens zouden kunnen wijzigen. Een voorbeeld uit de praktijk is een gezin waar de ADHD-kinderen het dutje in de middag ontgroeiden. De kinderen hadden echter nog wel behoefte aan rust. Daarom werd een ‘stil uurtje’ ingevoerd. Elk kind ging dat uur naar zijn kamer, sloot de deur en deed het rustig aan. Er werd gelezen of kalm gespeeld.
9
Jezelf Blijf wie je bent. Wees bewust van je eigen gevoelens en spreek die dan ook uit. Het is goed om jezelf te blijven. In plaats van in verdediging je ergernis op je kind af te reageren door te schreeuwen, kan je hem er rustig aan herinneren dat ook jij gevoelens hebt. Laat hem weten hoe jij je voelt en waarom. Zeg hem bijvoorbeeld dat het je stoort als hij je nooit eens laat uitpraten. Leer ook het onderscheid tussen het gedrag van je kind dat wordt veroorzaakt door zijn problemen en het gedrag dat daar niets mee te maken heeft.
10
Vroeger Denk eens terug aan je eigen jeugd. Je eigen jeugdervaringen kunnen je helpen, zeker als je vroeger ook kampte met de problemen die je kind nu heeft. Wat vond je toen en hoe ging jij in die periode om met je ouders? Dat terugkijken helpt om het gedrag van je kind in de juiste verhouding te zien. Laat hem weten dat je er bent om hem te helpen met je eigen ervaring.
11
In vertrouwen Zoek iemand waarmee je in vertrouwen kunt praten. Een vriend of familielid is een goede gesprekspartner, maar het kan natuurlijk ook een professionele adviseur of een praatgroep zijn. Probeer aansluiting te vinden bij anderen. Dat zorgt er voor dat je minder kwetsbaar bent en ook dat je weet dat je mening er toe doet. Samen kun je de juiste informatie verzamelen en onderling uitwisselen voor de begeleiding van jouw kind en die van anderen.
12
Niet alles Niet alle adviezen zijn van toepassing zijn op jouw kind. Wat door deskundigen in de verschillende bladen wordt geschreven, is vaak een oordeel over een gemiddelde. Daardoor zal niet alles wat je leest, slaan op jouw kind met zijn bijzondere problemen. Je kunt dus ook niet alle adviezen opvolgen. Voel je er daarom niet schuldig over. Geloof in je eigen oordeel en bekijk alle nieuwe mogelijkheden. Geloof ook in de mogelijkheden die je zelf bedenkt. Zoals een ouder met het nodige gevoel voor humor zei: “Wanhoop is de beste inspiratie voor een nieuw idee.”
13
Lachen Hou de humor er in. Een stel ouders kreeg ooit te horen ‘later lach je er om’. Dat leek ze op dat moment erg ongeloofwaardig. Maar toen ze inderdaad enkele jaren later op de belevenissen met hun kinderen konden terugkijken, bleek die uitspraak toch waar te zijn. Zij moesten, en niet eens zo stilletjes, hardop lachen om de absurde, maar toch o zo dierbare herinneringen. Het waren herinneringen waarvan ze vanaf dat moment wisten, dat ze nog lang zouden worden gekoesterd.
14
Ouders Pa hoort er ook bij! De ervaring leert dat een kind op school meer kansen heeft als zijn beide ouders bij het leerproces zijn betrokken. Maar de ‘ouderparticipatie’ voor school komt in de praktijk vaak alleen op moeder neer. De bekende excuses zijn dat pa het toch te druk heeft met zijn werk en bovendien is de rolverdeling nu eenmaal zo... Dat is jammer, want uit een Amerikaans onderzoek blijkt hoe belangrijk ook de rol van een vader op school kan zijn. Het onderzoek uit 1998 van het Amerikaans ministerie van Onderwijs geeft aan dat de kinderen beter leren, zich meer inspannen voor extra taken en zich ook nog eens lekkerder thuis voelen als vader zich op regelmatige basis met hun school bemoeit. Een direct resultaat van die betrokkenheid is volgens dat onderzoek, dat kinderen van wie de vader nauw bij de school betrokken is, minder vaak blijven zitten en minder vaak van school worden gestuurd.
15
Relatie Zorg er voor dat je relatie met je partner goed blijft. Een goede relatie met je partner is van het grootst mogelijke belang bij de begeleiding van een kind met leerproblemen. Er ontstaan vaak spanningen in het gezin door de moeilijkheden. Een kind is alleen maar gediend met een gemeenschappelijke benadering die mogelijk is door een goede verhouding tussen de volwassenen in zijn gezin.
16
Openheid Zorg dat thuis open gesproken kan worden over problemen.
Zorg dat je thuis open kan praten over de leerproblemen van je kind. Door er open over te praten betrek je je zoon of dochter er ook bij. Vergeet niet dat het kind toch de hoofdrolspeler is in de problematiek. Daarom moet het een eigen inbreng hebben in de ontwikkeling en opzet van een behandelplan. Jij bent degene die het best er voor kan zorgen dat je kind zijn eigen stem heeft in het geheel.
17
Woorden Gebruik de juiste woorden. Probeer de juiste woorden te vinden om aan te geven wat er aan de hand is. Vernederende termen voor de beschrijving van de problemen zijn absoluut verboden. Dat geldt ook voor de benamingen van mensen en kinderen. Scheldnamen zijn verschrikkelijk. Alleen dombo’s gebruiken ze.
18
Kennis Verzamel informatie. Over de problemen waar jij mee te maken hebt, kan je veel informatie in bibliotheken en op Internet vinden. Een goede plaats op het Internet om informatie te vinden, is www.oudersspo.kennisnet.nl of oudersvo.kennisnet.nl. Verzamel die informatie. Wees daarbij wel kritisch. Niet alles is waar of van toepassing op jouw eigen situatie. Vraag daarom aan de mensen die je helpen, waar je meer kan vinden. Zij kunnen meestal wel goede informatiebronnen aanwijzen.
19
Wees er bij Ga naar elk gesprek over je kind. Bezoek alle belangrijke bijeenkomsten op school en ga naar elk overleg over de aanpak van de problemen van je kind. Laat je zien! De aanwezigheid van een of beide ouders is van invloed op de andere deelnemers aan het gesprek en heeft een positieve werking.
20
Positief Blijf geloven in goede mogelijkheden. Wees positief en bemoedigend in de aanpak. Erken wel de problemen, maar laat die niet jouw veerkracht aantasten. Blijf altijd geloven in een oplossing.
21
Waardering Benadruk de positieve dingen. Benadruk vooral datgene dat je kind wel kan en leg geen nadruk op de dingen die het niet kan. Ieder kind wil graag horen waar het goed in is. Doe ze dat plezier. Help je kind zo met het ontdekken van zijn specifieke talenten. Zorg daarbij wel voor de juiste ondersteuning.
22
Quality time Kijk vooral naar de kwaliteit van het contact met je kind.
De tijd die je aan het contact met je kind besteedt, is minder van belang dan de kwaliteit van dat contact. Je hoeft echt niet altijd lange tijd samen met je kind aan de gang te zijn om toch iets goeds op te bouwen. Het is het leuke van het samenzijn, en niet de duur van het contact, waar nog tot in lengte van jaren en ook met veel plezier aan zal worden teruggedacht door jou en je kind.
23
Belofte Beloofd is beloofd.
Kom je beloftes aan je kind altijd na. Het kind heeft het met zijn leerproblemen al moeilijk genoeg. Hoe minder teleurstellingen en onrust het krijgt te verwerken, hoe beter het is. Dat betekent dus ook dat je niet zomaar iets kan beloven. Wees je daar bewust van.
24
Beheersing Blijf beheerst, rustig en begripvol.
Met beheersing, rust en begrip laat jij je kind zien dat je ook ten tijde van spanningen aanspreekbaar bent. Negeer negatief gedrag, maar beloon elke stap vooruit. Kinderen met leerproblemen vergen veel van het geduld van een ouder. Maar elk kind is dat geduld waard.
25
Belangrijke adressen: HCO
Hier kunt u zelf andere nuttige
E-mail:
[email protected]
adressen noteren:
Internet: www.hco.nl Postbus 53509,
....................................................................................
2505 AM Den Haag
....................................................................................
Telefoon: 070 448 2828
.................................................................................... ....................................................................................
School:
....................................................................
....................................................................................
Adres:
....................................................................
....................................................................................
Telefoon:
....................................................................
....................................................................................
E-mail:
....................................................................
....................................................................................
Internet:
.............................................................
.............................................................................
Deze tips voor ouders zijn bewerkingen van een artikel van Jan Baumer en een artikel van Brian Inglesby. Zij schreven voor de ‘Charles and Helen Schwab Foundation’, een Amerikaanse non-profit organisatie die zich inzet voor het verwerven en verspreiden van kennis op het gebied van kinderen met leermoeilijkheden. Baumer is een Amerikaanse schoolpsychologe, die onder meer voor de Schwab Foundation werkt. Inglesby is ook psycholoog en heeft zich gespecialiseerd in onderwijskundige aspecten. Het HCO is de educatieve partner voor de gemeente Den Haag. Het HCO draagt op betrokken en effectieve wijze bij aan de leerprocessen van kinderen en van allen die werkzaam zijn in en om het onderwijs. Hierbij is het uitgangspunt dat alle kinderen de gelegenheid moeten krijgen zich optimaal te ontwikkelen, ook wanneer sociale, economische, lichamelijke of culturele factoren die ontwikkeling bemoeilijken. © HCO 2005
