STUDENTEN
ARBEID
Wie mag jobstudent zijn?
Alle studenten die niet onder bovengenoemde categorieën vallen, mogen dus met een arbeidsovereenkomst voor studenten tewerkgesteld worden.
Een werkgever kan niet zomaar om het even wie tewerkstellen met een arbeidsovereenkomst voor studenten. De wetgever heeft immers een hele reeks uitzonderingen voorzien, enerzijds met het doel de jongeren te beschermen, anderzijds om misbruiken tegen te gaan.
De inhoud van het contract Om later betwistingen te voorkomen, moet de arbeidsovereenkomst voor studenten een hele reeks verplichte vermeldingen bevatten. Belangrijk daarbij is dat het altijd een geschreven overeenkomst moet zijn die voor iedere student afzonderlijk, ten laatste bij zijn indiensttreding, moet worden opgemaakt en ondertekend.
In principe komen alle studenten in aanmerking voor een vakantiejob, op voorwaarde dat ze niet onderworpen zijn aan de voltijdse leerplicht. De voltijdse leerplicht loopt tot 15 jaar indien je de twee eerste jaren van het voltijds secundair onderwijs gevolgd hebt. Is dit niet het geval, dan moet je wachten tot je de leeftijd van 16 jaar bereikt hebt, aangezien de voltijdse leerplicht tot deze leeftijd geldt.
Een contract bevat heel wat info, waarvan er enkele zeer technisch zijn, sommige zaken zijn zelfs moeilijk te begrijpen. Een handig trucje om er zeker van te zijn dat het minimum aan gegevens in je contract staan, is het trucje van de 5 W’s. Deze staan voor:
Wat als je deeltijds onderwijs volgt? Jongeren van minstens 15 jaar die deeltijds onderwijs of een deeltijdse opleiding volgen, kunnen uitsluitend tijdens de schoolvakanties als jobstudent werken.
1. Waar: een beschrijving van de plaats waar je zal moeten werken; 2. Wie: een vermelding van de personen die het contract aangaan, hun identiteitsgegevens, geboortedatum en woonplaats; 3. Wanneer: op welke dagen, uren je zal moeten werken. Hoe je werkweek eruit ziet. Het tijdstip waarop je contract aanvangt en eindigt. Je kan een studentenovereenkomst aangaan over een periode van maximum 12 maanden. Je kan dus m.a.w. gedurende één jaar lang, elke zaterdag als jobstudent werken; 4. Wat: het werk dat je als student zal moeten verrichten; 5. Wedde: het loon dat je zal ontvangen en op welk tijdstip dit wordt uitbetaald.
Wat kan er niet? Kunnen niet met een arbeidsovereenkomst voor studenten tewerkgesteld worden: • ‘studenten’ die sedert ten minste 12 maanden werken. Ze worden immers beschouwd als regelmatige werknemers; • studenten die enkel avondschool of onderwijs met beperkt leerplan (minder dan 15 uren per week) volgen; • studenten die in het kader van hun studieprogramma een stage met onbetaalde arbeid verrichten (buiten de stage kan studentenarbeid wel); • studenten die inschakelinguitkeringen krijgen als deeltijdse student.
STUDENTENARBEID 2016
Eén exemplaar van de arbeidsovereenkomst blijft in handen van de werkgever, een tweede exemplaar is bestemd voor de
1
Wat als je ziek wordt?
student. Een derde exemplaar moet door de werkgever tijdig overgemaakt worden aan de Inspectie van sociale wetten.
Ziek vallen of het slachtoffer worden van een ongeval, het kan iedereen overkomen. Echter moet je als student je werkgever hiervan onmiddellijk op de hoogte brengen. Een medisch attest opsturen moet indien je werkgever dit vraagt, of indien een cao of arbeidsreglement dit voorschrijft. Het is dus niet onbelangrijk om je arbeidsreglement er eens op na te lezen. Dit attest moet je dan binnen de twee werkdagen opsturen of overhandigen vanaf de dag dat je ziek werd of de dag dat je het verzoek om een attest ontvangen hebt. Deze termijn kan enkel afwijken als dit bepaald is in een cao of arbeidsreglement. Ben je reeds één maand in de onderneming aan de slag als student-arbeider, dan krijg je tijdens je ziekte ‘gewaarborgd loon’ zoals voorzien voor de arbeiders. Deze anciënniteitsvoorwaarde van 1 maand geldt ook voor de
Heb je twijfels over de inhoud van je contract? Kom dan, alvorens je tekent, eens langs met je contract in één van onze kantoren. Onze specialisten controleren of je contract rechtsgeldig is opgesteld. Naast een contract krijg je ook een arbeidsreglement. Hierin staan de algemene spelregels (pauzeregeling, veiligheidsvoorschriften, …) binnen de onderneming beschreven. Je vindt er o.a. ook de contactgegevens in terug van de vakbondsafgevaardigden. Handig als je met wat vragen zit, want ook zij kunnen je voorthelpen. Ook dit document moet je voor je eerste werkdag ontvangen.
De proefperiode
student-bediende die een contract heeft van bepaalde duur van minder dan 3 maanden. Heb je als student-bediende een overeenkomst voor bepaalde duur van minstens 3 maanden afgesloten, dan heb je sowieso recht op ‘gewaarborgd loon’ als je ziek bent, zonder een anciënniteitsvoorwaarde. De duur van je contract, het arbeidsreglement, het statuut die je als student hebt (arbeider of bediende) is dus allemaal van belang als jobstudent indien je ziek valt.
Het is niet noodzakelijk om een proefbeding in het studentencontract te voorzien. De eerste 3 effectieve arbeidsdagen worden automatisch als proeftijd beschouwd. Tijdens de eerste 3 arbeidsdagen kunnen zowel de werkgever als de student de overeenkomst beëindigen zonder opzegperiode en zonder vergoeding.
2
Als de arbeidsongeschiktheid langer dan 7 dagen duurt, dan mag de werkgever het contract verbreken mits betaling van een verbrekingsvergoeding die gelijk is aan het loon overeenkomend met de duur van de opzeggingstermijn, hetzij met het nog te lopen gedeelte van die termijn.
duur arbeidsopzegging overeenkomst door werkgever
opzegging door student
tot en met 1 maand
3 dagen
1 dag
meer dan 1 maand
7 dagen
3 dagen
De opzegging moet worden betekend op dezelfde manier als voor de gewone werknemers. De werkgever kan het contract verbreken met een aangetekende brief of via een deurwaarder. De student kan dit met een gewone brief door de werkgever voor ontvangst getekend, met een aangetekende brief of via een deurwaarder. De opzeggingstermijn begint te lopen de eerste maandag die volgt op het moment waarop je jouw ontslag hebt gekregen of gegeven.
Verboden arbeid Het is jobstudenten verboden om bepaalde gevaarlijke en/of ongezonde werkzaamheden uit te voeren (o.a. bij risico op brand of ontploffing, slopen gebouwen, werken met gevaarlijke machines of bepaalde scheikundige producten). Indien de student 18 jaar is EN zijn studierichting met die activiteit overeenstemt EN mits er voorafgaand advies ingewonnen werd, kan hiervan afgeweken worden.
Maar opgelet! Als jij of je werkgever de aangetekende brief verkiest, dan moet je daarbij voor ogen houden dat die pas geldt de 3de werkdag na verzending.
Aansprakelijkheid van de student Iemand die nog geen enkele ervaring heeft, kan al eens fouten maken. Het is dan ook niet onwaarschijnlijk dat je riskeert brokken te maken. Goed om weten echter is het feit dat de student slechts verantwoordelijk kan worden gesteld voor de schade in geval van bedrog of zware fout. Of nog als hij zeer dikwijls dezelfde lichte fout maakt.
Studentenloon Een algemeen jobstudentenloon bestaat eigenlijk niet. Het loon van de student mag alvast niet minder bedragen dan het loon dat werd bepaald binnen de sector of het bedrijf. Is er daar niks voorzien dan geldt het gewaarborgd minimummaandinkomen.
Hoe kan men aan het contract een einde maken?
Het minimumloon (geldig op 01.01.2015) en de percentages van toepassing volgens leeftijd :
Het kan gebeuren dat een partij om allerlei redenen vóór de voorziene datum een einde wenst te stellen aan het geschreven contract. Daartoe volstaat het een opzeggingstermijn in acht te nemen.
3
leeftijd
%
maand loon
uurloon (38u./w)
21 jaar
100
€ 1 501,82
€ 9,1204
20 jaar
94
€ 1 411,71
€ 8,5731
19 jaar
88
€ 1 321,60
€ 8,0259
18 jaar
82
€ 1 231,49
€ 7,4787
17 jaar
76
€ 1 141,38
€ 6,9315
16 jaar
70
€ 1 051,27
€ 6,3842
Het gewaarborgd minimuminkomen moet evenwel niet betaald worden indien de prestaties minder dan 1 maand bedragen.
De sociale zekerheid Iedereen die werkt in België betaalt mee aan onze sociale zekerheid. Ook werkgevers, behalve in uitzonderingsgevallen, zijn verplicht om socialezekerheidsbijdragen te betalen. Als student kan jijzelf, maar ook je werkgever, genieten van een korting op deze socialezekerheidsbijdragen (men spreekt dan van een solidariteitsbijdrage). Echter zijn er hier wel een aantal voorwaarden aan verbonden: • de tewerkstelling mag een periode van 50 arbeidsdagen per kalenderjaar niet overschrijden; • je moet tewerkgesteld zijn met een overeenkomst voor tewerkstelling van studenten; • je mag niet werken tijdens de periodes van verplichte aanwezigheid in de onderwijsinstelling.
tools om je 50 dagen te berekenen alsook nuttige info over studentenarbeid.
Wat indien je meer dan 50 dagen werkt? Je kan maximum 50 dagen per jaar aan de voordelige solidariteitsbijdrage werken. Vanaf dag 51 moeten de normale bijdragen worden betaald. De werkgever moet dit ook zo aangeven.
Indien je aan deze voorwaarden voldoet, betaal je slechts 2,71% van je brutoloon aan de sociale zekerheid (i.p.v. 13,07%). De korting is het grootst voor je werkgever, die slechts 5,42% aan de sociale zekerheid afstaat. Het deel van de solidariteitsbijdrage dat ten laste van de student valt, wordt door de werkgever ingehouden bij de betaling van het loon.
Er zijn echter ook uitzonderingen: Een tewerkstelling in het kader van een socioculturele activiteit die vrij is van sociale zekerheidsbijdragen (maximum 25 dagen) kan bovenop de 50 dagen aan verlaagd RSZtarief worden gepresteerd, bv. sportmonitor of animator. Ook in de Horeca-sector kan je eventueel langer dan 50 dagen werken.
Je kan 50 dagen (vrij te kiezen per kalender jaar) werken als student aan dit gunstig tarief. Dagen waarop je binnen de periode van je arbeidsovereenkomst niet werkt maar toch betaald wordt, vb. betaalde feestdagen, ziektedagen, compensatiedagen, … tellen ook mee bij de berekening van je 50 dagen. Surf zeker ook eens naar de website www.studentatwork.be, je vindt er handige
Men heeft hier het systeem van de gelegenheidswerknemer ingevoerd. Voor meer info over dit statuut, neem je best contact op met FreeZbe. Of kom langs in één van onze vele kantoren.
4
STUDENTENARBEID 2016
kan je ook voor die vakantieperiode geen kinderbijslag krijgen. In het hoger onderwijs is dat alleen van belang voor de zomervakantie, in het secundair onderwijs ook voor de kerst- en de paasvakantie. Voor schoolverlaters gelden bijzondere voorwaarden (zie rubriek Schoolverlaters).
Inkomstenbelasting Op het vlak van belastingen moet je met twee aspecten rekening houden: de belastingen die je ouders betalen en de belastingen die je eventueel zelf als jobstudent moet betalen.
Ten laste van je ouder(s)? Je ouders moeten belastingen betalen. Ze krijgen wel belastingvermindering voor hun kinderen die zelf weinig of geen inkomen hebben. Onder meer de hoogte van je netto bestaansmiddelen dit jaar zal bepalen of je bij de belastingaangifte van volgend jaar als fiscaal ten laste van je ouders zal beschouwd worden. Om fiscaal ten laste te blijven van je ouders, mag je in 2016 (aanslagjaar 2017) geen netto bestaansmiddelen hebben genoten die meer bedragen dan:
Kindergeld Tot 31 augustus van het jaar waarin je 18 jaar wordt, zijn er geen voorwaarden om kinderbijslag voor je te ontvangen. Nadien wel. Voor studerende jongeren van 18 tot 25 jaar geldt – naast een reeks voorwaarden op studievlak – dat ze slechts beperkt mogen werken. Het behoud van het recht op kinderbijslag is niet afhankelijk van de grootte van de inkomsten maar wel van de duurtijd van de tewerkstelling en van de periode waarin ze plaatsvond.
• € 3 140 als kind ten laste van gehuwde of samenwonende ouders; • € 4 530 als kind ten laste van een alleenstaande ouder; • € 5 750 als mindervalide kind ten laste van een alleenstaande ouder.
Wanneer behouden je ouders nu de kinderbijslag? • Als je in het eerste, tweede en vierde kwartaal niet meer werkt dan 240 uur;
Hoe bereken je je netto bestaansmiddelen?
• In het derde kwartaal tijdens de maanden juli, augustus en september) mag je onbeperkt werken op voorwaarde dat je na de vakantie verder studeert.
Het berekenen van je netto bestaansmiddelen is geen sinecure. We proberen de verschillende stappen hieronder uit te leggen. Is het nog niet duidelijk, contacteer ons gerust en we helpen je graag verder.
Indien je in de maand vóór een vakantieperiode geen recht hebt op kinderbijslag,
5
Op onze website www.freezbe.be vind je alvast enkele voorbeeldjes terug of je kan natuurlijk ook onze belastinggids aanvragen.
3 140 euro optellen bij je netto bestaansmiddelen. 5. Trek een forfaitaire beroepskost van 20% af Net zoals van je bruto bBelastbaar loon mag je ook hier beroepskosten in rekening brengen. Het forfait van 20% is hier ook van toepassing maar je mag niet afronden naar € 430 zoals bij de beroepskosten van je bruto belastbaar loon. Simpelweg breng je dus 80% van de alimentatiegelden boven € 3 140 in. Het bedrag dat je nu bekomt, zijn je netto bestaansmiddelen.
1. Het bruto belastbaar loon berekenen • Hiervoor moet je alle bruto-inkomsten optellen die je gedurende het volledige kalenderjaar ontvangen hebt: lonen (voor aftrek van de bedrijfsvoorheffing), onderhoudsuitkeringen, … Kinderbijslag en studietoelagen worden hierbij niet meegerekend. (Onderhoudsuitkeringen die door een gerechtelijke beslissing met terugwerkende kracht zijn ingevoegd, tellen ook niet mee.) • Hiervan trek je de sociale zekerheidsbijdrage (13,07%) of de solidariteitsbijdrage (2,71%) van af. (1)
Hoeveel mag ik bijgevolg als jobstudent per jaar bruto verdienen? Let op, de hier vermelde bruto bedragen zijn reeds verminderd met de solidariteitsbijdrage van 2,71%. Het gaat hier dus over het bruto belastbaar loon op voorwaarde dat je max. 50 dagen gewerkt hebt met een studentencontract. • voor een student, ten laste van gehuwde of wettelijk samenwonende ouders: € 6 535; • voor een student, ten laste van alleenstaande ouder: € 8 272,50; • voor een mindervalide student, ten laste van een alleenstaande ouder: € 9 797,50.
Het bedrag dat je nu bekomt, noemt men het bruto belastbaar loon. 2. Trek € 2 610 af van je bruto belastbaar loon Werk je met een studentencontract, dan telt het bruto belastbaar loon dat je hiermee verworven hebt, pas mee voor het bedrag boven € 2 610. 3. Trek een forfaitaire beroepskost van 20% af Trek een forfaitaire beroepskost van 20% af. Beroepskosten, zijn kosten die je moet maken om je job uit te oefenen. Deze kosten mag je ingeven. Ofwel geef je als jobstudent je reële beroepskosten in (wat af te raden is), ofwel neem je een forfait van 20%, met een minimum van € 430. Krijg je geen alimentatiegelden (of onderhoudsgeld, dit is hetzelfde), dan is het bedrag dat je nu bekomt je netto bestaansmiddelen. Krijg je wel alimentatiegelden, dan moet je ook nog stap 4 en 5 in rekening brengen.
Zelf Belastingen betalen? Pas wanneer je netto belastbaar jaarinkomen van 2016 het bedrag van € 7 420 overschrijdt, zal je als student zelf belastingen moeten betalen. Voor de berekening van je netto belastbaar inkomen wordt er een vergelijkbare formule gebruikt als bij de berekening van je netto bestaansmiddelen. Het verschil zit hem in de forfaitaire aftrek van je beroepskosten (men neemt een ander percentage dan die 20% (t.e.m. € 8 450 is dat 30%, tussen € 8 450 en € 19 960 is dat 11%, boven € 19 960 is dit 3%).
4. Breng eventuele alimentatiegelden in rekening Krijg je alimentatiegelden, dan moet je dit bedrag aan alimentatiegeld boven de 1 Het verschil tussen de sociale zekerheidsbijdrage en de solidariteitsbijdrage wordt uitgelegd op p. 4.
6
Je kan maximaal € 4 240 forfaitaire beroepskosten hebben. Je zal bij je studentenloon ook eventuele andere inkomsten moeten bijtellen. Een studietoelage wordt ook hier er niet bijgerekend, maar een onderhoudsuitkering wel, maar slechts voor 80%.
Als je gewerkt hebt als student, moet je het jaar daarop een belastingaangifte indienen. Heb je voor 1 juni van volgend jaar nog geen aangifteformulier ontvangen, vraag er dan zelf één aan bij je taxatiedienst. In die aangifte moet je al je belastbare inkomsten vermelden, dus ook het deel van de onderhoudsuitkeringen en bezoldigingen waarmee geen rekening wordt gehouden om te bepalen of je nog ten laste bent van je ouders.
Schoolverlaters Voor schoolverlaters gelden er andere regels op verschillende gebieden (kindergeld, beroepsinschakelingstijd). Wil je hier meer over weten? Raadpleeg dan onze brochure over schoolverlaters. Je kan deze online raadplegen en aanvragen via www.freezbe.be of kom gewoon eens langs in één van onze vele kantoren.
Als je werkgever bedrijfsvoorheffing heeft ingehouden, zal je die eventueel kunnen terugkrijgen (volledig of gedeeltelijk) via je belastingaangifte. In het geval van een standaard studentenjob (dus met schriftelijk contract, maximum 50 dagen per jaar tijdens periodes van niet-verplichte aanwezigheid in de onderwijsinstellingen, en zonder inhouding van socialezekerheidsbijdragen behalve solidariteitsbijdragen) zal er in principe echter geen bedrijfsvoorheffing worden ingehouden. Heb je vragen of twijfels? Spring gerust eens binnen in een van onze secretariaten!
Meer weten over je rechten als jobstudent? Alle informatie over de rechten en plichten van werknemers is in een oogwenk terug te vinden op www.weetwijzer.be. Als lid van ACLVB heb je gratis en onbeperkt toegang tot die website. Van een robuust voordeel gesproken! Nog geen lid? Sluit je aan via de ACLVBjongerenwerking FreeZbe!
Jong? Welkom bij FreeZbe! Heb je vragen (bijvoorbeeld over je studentenjob), opmerkingen, suggesties, een mening? Laat het ons weten via
[email protected]
7
Like us on
Facebook
facebook.com/ilikefreezbe
www.freezbe.be
V.U.: Mario Coppens, Koning Albertlaan 95, 9000 Gent. Niet op de openbare weg gooien a.u.b.
Belastingaangifte
