gemeente
Haarlemmermeer
Nota van B&W Onderwerp Portefeuillehouder Collegevergadering Inlichtingen Registratienummer
'Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2007" mr. A.Th.H. van Dijk 5 ~ U ~ U S ~2008 U S A. Reijneveld (023 567 64 96) 20 08/30?
93
l . Samenvatting
Wat willen we bereiken? Met de Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2007 rapporteren wij u over de werkgelegenheid in de gemeenten Haarlemmermeer, Aalsmeer en Uithoorn. Met de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn gelden hiervoor contractuele verplichtingen. Het belangrijkste doel van de enquête en rapportage is het volgen van de jaarlijkse ontwikkeling van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in de regio De Meerlanden. Wat mag het kosten? Het onderzoek en het gegevensbeheer is intern uitgevoerd. Aanvullende kosten zijn alleen gemaakt voor de enquêtes, opmaak en drukwerk. Wie is daarvoor verantwoordelijk? Het college van B&W, en in het bijzonder de Wethouder Economische Zaken, is verantwoordelijk. Wanneer en hoe zal de raad over de voortgang worden geïnformeerd? Het volgende informatiemoment is de "Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2008".
2. Voorstel Op grond van het voorgaande besluit het college: e
e
Kennis te nemen van de belangrijkste resultaten en conclusies naar aanleiding van de werkgelegenheidsrapportage 2007; De nota ter kennisname aan te bieden aan de raad.
Onderwerp Volgvei
"WerkgelegenheidsrapportageDe Meerlanden 2007" 2
3. Uitwerking
Inleiding Hierbij treft u ter kennisname de rapportage aan over de uitkomsten van de werkgelegenheidstelling 2007. Deze nota geeft een toelichting op de cijfers. Ook wordt een samenvatting gegeven van de enquête "bedrijven met verhuisplannen". Jaarlijks (peildatum 1 mei) laat ons college een enquête houden onder de bedrijven en instellingen die gevestigd zijn in de gemeenten Aalsmeer, Haarlemmermeer en Uithoorn ("De Meerlanden"). Met de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn gelden hiervoor contractuele verplichtingen. Het doel van deze enquête is het volgen van de jaarlijkse ontwikkeling van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid in deze regio. De gegevens worden opgeslagen in het Bedrijven- en Instellingenregister de Meerlanden (BIR), dat onderdeel is van de stichting LISA; het landelijk informatie systeem arbeidsplaatsen. De gegevens zijn ook de basis voor de prognose van arbeidsplaatsen ten behoeve van het verkeersmodel van de gemeente Haarlemmermeer, dat noodzakelijk is voor de wettelijke bestemmingsplannen, luchtkwaliteittoetsen en groepsrisicoberekeningen. In de onderstaande tekst zijn de cijfers afgezet tegen het jaar 2006. Samenvatting en conclusies "Werkgelegenheidrapportage De Meerlanden 2007" 1. Kernciifers Haarlemmermeer
I
Groei arbeidsplaatsen bij bestaande bedrijven per saldo Groei arbeidsplaatsen bij nieuwe vestigingen Verlies arbeidsplaatsen door opheffing of verhuizing vestigingen Beroepsbevolking Inwoners Werkzoekenden Werkloosheid Ratio aantal arbeidsplaatsen tot het aantal inwoners
I
2.627 2.346 4.377 73.357 140.683 2.032 2,6% 89,5%
3.266 2.640 4.322 72.352 138.308 2.866 3,7% 92,6%
Onderwerp
Volgvei
'Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2007" 3
2. Haarlemmermeer werkgemeente De werkgelegenheid in 2007 is tussen 1 mei 2006 en 1 mei 2007 gestegen met 596 tot een totaal van 116.383 arbeidsplaatsen. Dat is een groei van 0,5%. Inclusief parttimers is de groei van het aantal banen 0,6% geweest. Deze groei van 0,6% blijft achter bij de landelijke toename van het aantal banen van 2,2%. Haarlemmermeer blijft op de ie plaats qua economische prestaties op de ranglijst gemeenten in Nederland (Bureau Louter, 2007) Hierbij is de belangrijkste norm de verhouding van het aantal werkzame personen tot het aantal inwoners. Daarbij kent Haarlemmermeer de laagste werkloosheid van alle grote gemeenten (minimaal 100.000 inwoners). Ook staat Haarlemmermeer op de Ie plaats van de gemeenten in Nederland qua werkgelegenheid ten opzichte van de beroepsbevolking (Atlas voor gemeenten, 2008). De relatief geringe groei van de werkgelegenheid moet in het perspectief worden geplaatst van de volgende aandachtspunten: Het gaat bij de groei van 0,6% om banen en vacatures die ook daadwerkelijk ingevuld zijn. De vraag naar arbeid is veel groter. In Haarlemmermeer is het aantal vacatures in het derde kwartaal van 2007 opgelopen tot 3.600; een toename van 35% ten opzichte van vorig jaar. In Nederland nam het aantal ontstane vacatures in dezelfde periode juist af met ruim 3% (Bron: CWI en Research voor Beleid). De eerste conclusie is: het regionale arbeidspotentieel sluit onvoldoende aan op de vraag naar arbeid in Haarlemmermeer. Het is de wet van de remmende voorsprong, die Haarlemmermeer parten speelt. Bestaande bedrijven kunnen hun vacatures niet kwijt op de regionale arbeidsmarkt. Dit is het grote verschil met de jaren 1996-2002. Toen was er genoeg aanbod van werk om de grote vraag in Haarlemmermeer op te vangen. Vanaf 2007 is de uitgifte op bedrijven- en kantorenterreinen weer goed op gang gekomen. Een tweede conclusie is daarom dat pas vanaf 2008 nieuwe arbeidsplaatsen verwacht mogen worden. Uit de enquête verhuisplannen, waarvan een samenvatting in deze nota wordt gepresenteerd, blijkt dat er genoeg potentiele klanten zijn voor de uitgeefbare terreinen. Het aantal bedrijfsvestigingen is per saldo gestegen met 313 tot een totaal van 7.943. De toename van het aantal werkzame personen is vooral toe te schrijven aan de groei bij bestaande bedrijven (2.627). Nieuwe vestigingen hebben 2.346 arbeidsplaatsen opgeleverd. Daar tegenover staat dat ongeveer 4.377 arbeidsplaatsen in Haarlemmermeer verloren zijn gegaan. Naast krimp en opheffing gaat het om vertrek van een aantal grote bedrijven (meer dan 50 werkzame personen) uit de gemeente. Dit aantal van rond de 4.000 arbeidsplaatsen valt vanaf 2002 elk jaar waar te nemen. Bij de nieuwe vestigingen gaat het vooral om starters. Werkgelegenheid volgt op gronduitgifte in voorgaande jaren. Afhankelijk van de economische situatie moet men rekenen op een periode van l A 3 jaar tussen uitgifte en bedrijfsvestiging op een terrein. Dit valt in 2007 te constateren op Lijnden Oost (26,4%) Op het nieuwe bedrijventerrein de President zal de uitgifte vooral vanaf 2008 zijn vruchten gaan afwerpen qua werkgelegenheid. Ook op het bedrijventerrein Nieuw-Vennep zal het aantal arbeidsplaatsen na de uitgifte in 2007 pas vanaf 2008 weer gaan stijgen.
Onderwerp
Volgvei
'WerkgelegenheidsrapportageDe Meerlanden 2007" 4
Het totaal aantal werkzoekenden is in 2007 met 834 afgenomen. Het dalingspercentage (-29%) is een stuk hoger dan de landelijk afname (-19%). De druk op de plaatselijke arbeidsmarkt wordt steeds groter. Het werkloosheidspercentagevan 2,6% van de beroepsbevolking is relatief laag en ligt ruim beneden het landelijk gemiddelde (5%). Het aantal vacatures in Haarlemmermeer is in 2007 opgelopen tot 3.600; een toename van 35% ten opzichte van vorig jaar. De gemeente Haarlemmermeer is een regionale banenmotor en biedt werkgelegenheid niet alleen voor Haarlemmermeerders zelf maar ook voor de regio. Ongeveer 31.500 Haarlemmermeerderswerken binnen de gemeentegrenzen. De ratio van het aantal arbeidsplaatsen tot het aantal inwoners is zeer hoog in de gemeente Haarlemmermeer. In Nederland staat het daarmee op de 2e plek. Van de gemeenten met minimaal 100.000 inwoners komt slechts 's-Hertogenbosch enigszins in de buurt (loe plek).
3. Schiphol
o
Aandeel luchtvaartsector werkgelegenheid: 30,1% Het aantal voltijd werkzame personen Schiphol: 50.1 15 De luchtvaart is de sector met het grootste aantal werkzame personen in Haarlemmermeer. De werkgelegenheid op de Luchthaven Schiphol is met 1,3% gegroeid. Dat zijn 633 fulltime werkzame personen. De groei van de werkgelegenheid in Haarlemmermeer is daardoor voor het grootste deel toe te schrijven aan de groei op Schiphol. Daarnaast laten ook de nieuwe bedrijventerreinen en de commerciële voorzieningen een stijging zien van het aantal arbeidsplaatsen.
4.
Buitenlandse bedriiven
Bij de buitenlandse bedrijven zijn 26.430 mensen werkzaam geweest in 2007. Dat is bijna 23% van de totale werkgelegenheid. Daarbij is het aantal werkzame personen bij deze buitenlandse bedrijven aanzienlijk gestegen (4%).
Ondewerp Volgvei
'Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2007" 5
Het aantal werkzame personen in de ICT-branche kende in 2007 een totaal van 4.270 en dat betekende een afname van -11% ten opzichte van 2006. Het aandeel van deze branche in de werkgelegenheid in Haarlemmermeer in 2007 is 3,7% en dat blijft hoger dan het aandeel van de ICT-werkgelegenheidin Nederland (3,2%). In de periode 1996-2007 is de groei van het aantal banen in de ICT- sector in Haarlemmermeer 4,1% geweest. In Nederland was in deze periode de groei een stuk lager, namelijk 2,1% en in de Noordvleugel regio 2,8%. Het aantal ICT-vestigingen in Haarlemmermeer is sinds 2001 vrijwel gelijk gebleven. Een aandeel van 4,9% op het totaal aantal vestigingen in Haarlemmermeer in 2007 is een stuk hoger dan het landelijke aandeel ICT-vestigingen van 3,8%.
6. Specifieke werklocaties
I Ultgifte kantorenterreinen 2007 (excl. Schiphol)
O m2
O m2
Op de Beukenhorst kantoorterreinen is het aantal werkzame personen licht gestegen. Dit geldt voor Beukenhorst Zuid (Zuidtoren, stationsgebied, +6%) en Beukenhorst West (+5%), dat relatief aantrekkelijk is geworden voor huurders van kleine kantoorruimtes. Dit "voordeel" heeft Beukenhorst Oost nog niet. Hier wordt een daling van het aantal arbeidsplaatsen geconstateerd (-4%). De gebouwen op deze locatie waren vooral op de vraag van l klant zijn afgestemd. Ze zijn echter nog niet afgeschreven en kunnen huurders aantrekken, zoals op Beukenhorst West de laatste 2 jaar is gebeurd. In 2007 heeft de gemeente 19.000 m2kantorenterrein verkocht op Beukenhorst Zuid. Dat betekent start bouw en uitgifte in 2008. Nieuwe werkgelegenheid mag zodoende in 2009 verwacht worden op Beukenhorst, maar ook op Schiphol en in de rest van Haarlemmermeer. De particuliere uitgifte kantorenterrein 2008 wordt namelijk op 55.000 mZ geprognosticeerd. Ook het jaar 2007 kende reeds een particuliere uitgifte van 28.000 mZkantoren op Schiphol. Zodoende kan de werkgelegenheid hier evenredig toenemen in 2008. Nieuwe werkgelegenheid in 2008 mag ook verwacht worden door de uitgifte van 3 Ha gemeentelijk bedrijventerrein (Nieuw-Vennep Zuid, President) en 4,8 particulier bedrijventerrein (Lijnden 4e kwadrant en Spoorzicht Noord). Daarbij laat ook de prognose voor 2008 voor de uitgifte van gemeentelijke bedrijventerreinen een gunstig beeld zien; namelijk 4,6 Ha. Op de (herstructurerings)terreinen(Spoorzicht, de Pionier, Hoofddorp Noord en de Weeren) is de werkgelegenheid tussen de -3% en -11% gedaald. Ook op het bedrijventerrein Graan voor Visch daalde het aantal arbeidsplaatsen met ruim -7%. Hier staat tegenover dat het aantal vestigingen op deze terreinen per saldo nauwelijks is gedaald en op de Weeren zelfs gestegen.
Onderwerp Volgvel
'WerkgelegenheidsrapportageDe Meerlanden 2007" 6
De enquête "bedrijven met verhuisplannen" wijst uit dat de reden tot verhuizen van een bedrijventerrein niet ligt aan de huidige bedrijfsomgeving. Bijna alle respondenten op de enquête beoordelen hun huidige bedrijfsomgeving als voldoende tot goed. Het is de groei van de bedrijfsactiviteit, die de bedrijven beweegt naar een andere omgeving of pand. Bij bedrijfsmutaties op de oudere terreinen is het aantal arbeidsplaatsen bij de vertrekkende bedrijven over het algemeen groter dan bij de nieuwe bedrijven op het terrein. Zodoende staat tegenover een vertrekkend bedrijf met relatief veel werkgelegenheid per mZeen substituut dat nog niet in een vergelijkbare groeifase verkeert en minder arbeidsplaatsen per m2biedt. De stelling dat een herstructureringsopgaveautomatisch nieuwe werkgelegenheid moet genereren is aan discussie onderhevig.
Relatie met regionaal onderzoek. Woonlwerk balans Haarlemmermeer De woonplaats van de werkzame personen in Haarlemmermeer wordt in 2008 door het bureau Regioplan onderzocht. Deze uitkomst en andere woonlwerkbalans gegevens worden gepresenteerd in het rapport "De staat van Haarlemmermeer" (2008). Het Regioplan Schiphol onderzoek oktober 2007 heeft ook uitgewezen dat de groei van de werkgelegenheid op Schiphol (0,7%) een stuk minder was dan in 2006. Groeiscenario's Centraal Plan Bureau In de bestuurlijke voortgangsrapportage (BVR) bedrijven en kantoren 2007 zijn deze scenario's behandeld in relatie tot de gemeente Haarlemmermeer. De groei van de werkgelegenheid is hierbij de indicator voor de vraag naar kantoorruimte. In Haarlemmermeer ligt deze groei (0,5%) in 2007 ongeveer op het niveau van het "Regional Communities" scenario. Belangrijk is dat deze groei gerelateerd moet worden aan de vraag naar kantoorruimte van een aantal jaren eerder. In 2007 en 2008 is de vraag naar kantoorruimte sterk toegenomen, zodat vanaf 2008 een groei percentage verwacht mag worden dat op een hoger niveau ligt dan het percentage van het minst gunstige groeiscenario "Regional Communities". In de BVR bedrijven en kantoren 2008 zal een nadere uitwerking volgen.
Relatie met economisch beleid en andere interne onderzoeken. De gegevens uit dit onderzoek in het bijzonder en uit het bedrijven- en instellingenregister (BIR) in het algemeen zijn de basis voor de cyclische economische beleidsnota's. In 2008 staan de volgende nota's op stapel: Herstructurering werklocaties 2009 en verder in combinatie met Segmentatienota, Nieuwe Economische Kadernota (tweede kwartaal 2009), Nota detailhandelsbeleid (tweede kwartaal 2009) en Nota Horecabeleid (tweede kwartaal 2009). Ook de Ruimtelijke Economische Visie Schiphol (REVS) 2008 maakt gebruik van de hier gepresenteerde werkgelegenheidsgegevens. Het gaat daarbij om de luchthavengebonden kantoren- en bedrijventerreinen. In Noordvleugelverbandzijn de afspraken binnen het platform bedrijven- en kantoren (Plabeka) bindend voor de te ontwikkelen m2's in Haarlemmermeer. Deze m2's en andere relevante gegevens worden bijgehouden in een Monitor van de Provincie.
Onderwerp Volgvei
"WerkgelegenheidsrapportageDe Meerlanden 2007" 7
De werkgelegenheid die volgt uit deze Plabeka afspraken is de basis voor de verkeersprognose bij de externe veiligheidsparagraaf van een nieuw bestemmingsplan of een nieuw project. Sinds 2008 zijn ook Groepsrisico-onderzoekenvoor gasleidingen verplicht voor nieuwe projectontwikkelingen. Met behulp van inputgegevens van het Bedrijven en Instellingen Register, de Monitor Plabeka en specifiek kaartmateriaal zijn deze onderzoeken in 2008 verricht voor de projecten Beukenhorst Zuid, de Hoek Noord en het "Sein" gebied in Cruquius.
Resultaten venrolgactie enquête verhuisplannen bedrijven de Meerlanden. De enquête is vorig jaar aangekondigd in de nota "WerkgelegenheidsrapportageDe Meerlanden 2006". De uitkomsten van deze enquête worden hier kort samengevat. Onder bedrijven in de regio de Meerlanden die te kennen hebben gegeven verhuisplannen te hebben is door de gemeente in april 2008 een enquête per email gehouden. Tevens zijn bedrijven benaderd die op een bedrijventerrein in Haarlemmermeer zijn gevestigd en bedrijven waarvan het personeelsbestand is gegroeid in 2007. Deze bedrijven werd gevraagd naar de reden van de mogelijke verhuisplannen en naar de algemene wensen ten aanzien van de bedrijfshuisvesting. Bijna honderd respondenten op deze enquête hebben aangegeven binnen korte of lange termijn te willen verhuizen. De reden ligt niet aan de huidige bedrijfsomgeving. Verreweg de meeste respondenten beoordelen hun huidige bedrijfsomgeving als voldoende tot goed. Ook de bereikbaarheid per auto wordt door het grootste deel niet als een probleem ervaren. De bereikbaarheid per openbaar vervoer is wel een probleem voor bijna de helft van de bedrijven. Het grootste probleem voor bijna drie kwart van de respondenten is de mogelijkheid tot uitbreiden. Deze bedrijven zijn dus uit hun jasje gegroeid, maar hebben binnen de Meerlanden nog geen directe mogelijkheden gevonden om aan deze uitbreidings- of verhuiswens gevolg te kunnen geven. Als men gaat verhuizen dan geniet de vestiging op een specifiek bedrijventerrein of kantorenlocatie een ruime voorkeur, terwijl voor bijna de helft een duurzaam bedrijventerrein een aantrekkelijke optie is. Wat betreft het gewenste pand zijn de belangrijkste vestigingscriteria de bereikbaarheid, de parkeermogelijkheden en de uitstraling van een eigen identiteit. Parkeren op afstand is ongewenst. De meeste verhuizers willen liever een pand kopen dan huren. Vijftig respondenten zijn zelfs geïnteresseerd in een direct uitgeefbare kavel. De enquête maakt duidelijk dat er binnen de Meerlanden genoeg potentiële klanten zijn voor de uitgeefbare terreinen. Ook bieden de antwoorden houvast om het pand of de bedrijfsomgeving op de nieuwe en oude terreinen te kunnen conformeren aan de wensen van de klant. Het verschil bij de antwoorden tussen de doelgroepen is eminent. De groeier denkt aan koop of een direct uitgeefbare kavel. De starter denkt aan huur en mogelijk een bedrijfsverzamelgebouw of woonlwerkeenheid. Bij de op de huidige kantoren- of bedrijventerreinen gevestigde bedrijven is de verhuisurgentie minder groot dan vaak is aangenomen.
Onderwerp Volgvei
'Werkgelegenheidsrapportage De Meerlanden 2007" 8
Het is niet zo zeer de staat van de huidige bedrijfsomgeving of het huidige pand, maar meer de groei van de bedrijfsactiviteit, die hen tot het zoeken naar een andere omgeving of pand dwingt. De kansen in de markt worden gemeld aan het accountmanagementteamvan de gemeente Haarlemmermeer. Dit gebeurt binnen de restrictie van de wet op bescherming persoonsgegevens.
Communicatie
Het rapport "Werkgelegenheidstelling De Meerlanden 2007" wordt verspreid onder: 9 De andere opdrachtgevers: de gemeenten Aalsmeer en Uithoorn. 9 Andere belanghebbende organisaties, zoals o.a. de KvK, het HOP, het CWI, de stadsregio Amsterdam, de gemeente Amsterdam, de Provincie en Onderzoek & Statistiek Schiphol. 9 De interne disciplines van de gemeente Haarlemmermeer. 9 Persbericht
4. Ondertekening
Burgemeester en wethouders van H namens deze,
Bijiage(n)
"Rapport "Werkgelegenheidstelling De Meerlanden 2007"
