wie? invalshoek? engagement? Carlo Van Baelen
- bedrijfseconoom, KMO-consulent marketing - 40 jaar actief in boekensector Vlaanderen en Nederland - eerste directeur Vlaams Fonds voor de Letteren (2000 – 2011) - bestuurder VAV, deAuteurs, Reprobel - deeltijds docent Universiteit Hasselt, Bibliotheekschool Gent - onafhankelijk deskundige Strategische Adviesraad Cultuur - onderzoek naar bedrijfseconomische-, juridische- en beleidsvraagstukken over boek, boekensector en lezen
Naar een duurzaam kunstenlandschap
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Het ruime uitdagingen-kader Het subkader economische uitdaging Subcategorie auteursrechten Case: auteursinkomsten VL en GB Case: inkomsten beeldende kunsten Voorwaarden duurzaamheid kunstenaarsinkomsten
Naar een duurzaam kunstenlandschap
Uitdagingen voor kunst en cultuur economisch sociaal maatschappelijk
technologisch artistiek Naar een duurzaam kunstenlandschap
Uitdagingen voor kunst en cultuur:
economisch sociaal
leefbaar inkomen duurzaamheid
maatschappelijk
draagvlak
technologisch
verrijking
artistiek
autonomie Naar een duurzaam kunstenlandschap
kerndoelen
Subkader economische uitdaging Leefbaar inkomen
- Fiskaliteit - Copyright - Overheid – publiek – privaat - Ondersteuning ondernemersvaardigheden
duurzaamheid
- Sociaal statuut - Rol opdrachtgever - Administratieve begeleiding
maatschappelijk
draagvlak
- Cultuurminded overheid - Publieke waardering - Superdiversiteit
technologisch
verrijking
- Faciliteren (fin, kennis) - Onderwijs en LLL - VIT/A/O
autonomie
- Thornbeke principe - Mogen mislukken - Culturele carrière
economisch
sociaal
artistiek
Naar een duurzaam kunstenlandschap
Subcategorie auteursrechten Basisprincipe:
verkoopgerelateerd
• Definitie ‘beschermd auteurswerk’ – quid journalisten, auteurslezingen, seminaries, ARI-regelingen… • Gunstige fiscale regeling (15 %, kostenforfait) – maar geen sociale zekerheid • Geldt niet voor auteursrechten uitbetaald via vennootschap • Voorschotten? Woordvergoeding vertalers? Opdracht (theater)tekst? • (zeer) Wisselende inkomsten (creatieproces) (~ verkoopcijfers) • Bovendrempel beroepsinkomsten symbolisch • Gemeentelijke opcentiemen// buitenlandse rechten • Gelijkheidsbeginsel (quid: sportlui, trainers) • Verantwoordelijkheid betalingsplichtige: administratieve last • Dubbelverdragregelingen buitenland: administratieve last
Naar een duurzaam kunstenlandschap
Case: auteursinkomsten Vlaanderen Bron: Literaire inkomsten
enquete bij leden VAV
literaire inkomsten 25% niet literair 75 %
auteursrechten 30 % subsidies 20 % lezingen 20 % andere 30 %
Naar een duurzaam kunstenlandschap
Case: auteursinkomsten Vlaanderen • 87 % van de literaire auteurs heeft inkomsten naast literaire inkomsten 20 % kan naar eigen verklaring leven van zijn literaire inkomsten • gemiddeld maandinkomen van vertaler 3.000 € 35 % uit literair vertalen – 21 % technische vertalingen – 44 % ander werk • gemiddeld maandinkomen illustratoren 2.200 € 54 % literaire inkomsten (45 % auteursrechten 10 % repro – 10 % lezingen – 35 % subsidies)
46 % ander werk
Naar een duurzaam kunstenlandschap
Hoeveel exemplaren moet je jaarlijks verkopen om met je auteursrechten een …inkomen te verwerven? (1) alleenwonend 100 % auteursrechten (2) gezinsinkomen 100 % auteursrechten
A leefloon
B armoedegrens
C gemiddeld VL
a1 = 7.200 ex
a1 = 8.900 ex
a1 = 13.000 ex
A leefloon
B armoedegrens
C gemiddeld VL
a1 = 9.600 ex
a1 = 21.500 ex
a1 = 32.750 ex
Naar een duurzaam kunstenlandschap
Case: inkomsten Britse auteurs • In 2005 kon 40 % leven van schrijfinkomsten – in 2013 gedaald tot 11,5 % • Mediaan inkomen professionele auteurs 2005 = £ 12.330 (ca. 16.900 €) 2013 = £ 11.000 (ca. 15.100 €) • Top 5 % auteurs realiseren 42 % van de totale inkomsten van professionele auteurs • Mediaan inkomen van alle auteurs 2000 = € 12.100 // 2005 = € 6.900 // 2013 = € 5.500 Naar een duurzaam kunstenlandschap
Case: inkomsten beeldende kunstenaars Bron: studie rekto:verso Kan je leven van je kunstenaarsschap? Vlaanderen Nederland JA 8% 17 % NEEN 80 % 58 % SOMS 12 % 25 % Inkomen uit kunstenaarsschap Vlaanderen >10.000 € 60 % 10.001 - 20.000 € 31 % 20.001 - 30.000 € 9% < 30.000 € 0%
Nederland 58 % 33 % 6% 3%
Naar een duurzaam kunstenlandschap
Voorwaarden duurzaamheid auteursinkomen • Auteursrechterlijke bescherming • Gebruikelijke auteursvergoeding - modelcontract • Aangepast sociaal statuut scheppende kunstenaar ~ auteursrechten # sociale rechten • Zelfstandige in bijberoep met opbouw sociale rechten + cumuleerbaar met auteursrechten • Stabiele boekenmarkt • Billijke leenvergoeding • Eenduidige kwalificatie inkomsten uit lezingen • Striktere afbakening ‘auteurswerk’ • Onevenwicht reprorechten - leenrecht Naar een duurzaam kunstenlandschap
