Wet versterking bestuur pensioenfondsen voorziet in drie

g

ourcin

K

Best

ution

exec

outs door ge porta

t

is Vere

p de ra ieuw n r e gen V n ermo a V n r n e e Eig Gov d Hof ting s Fun pees e o c r n u plich r E ie e c k v S a ra ife BTW ds Uitsp LSP L over r Fon d e en g g a a a an fonds evr n iM g e lt u io rM pens ment 10 jaa erkt voor nage a ES w m G ie it N s an XCHA tijd nale tief tr AN E n en E e t regio S Effec s A o ie t k a t r r r e v aa teg sie o besp ten aan in iscus d lmark le a b a it a t p d ka Roun dge’ n’ DPN io t a owle r n t d K f is o g in in ls Ho ‘Adm ‘Shar tart a s e g stra Schil nt Mark geme a n a tM Clien ur bestu g in drie in k rziet ter o s r o e v v Wet dsen enfon llen io s n pe ode ursm bestu ent ce Ev

BAN KAS 

KAS Selections KAS Selections is een kwartaaluitgave van KAS BANK N.V. te Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Hoewel deze uitgave met de meeste zorg wordt samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Jaargang 18, nummer 3, oktober 2011

Voorwoord Governance, ofwel ‘goed bestuur’, staat volop in de aandacht van alle ‘stakeholders’ die hier iets over te zeggen (menen te) hebben: toezichthouders, institutionele beleggers, fiduciair managers, consultants, de media, politici en vakbonden. Als belangrijke governance partner in Nederland doen wij volop aan deze discussie

In dit nummer: Governance Event KAS BANK 3 LSP Life Sciences Fund 5 Nieuwe klanten 7 Personalia7 10 jaar MultiManager Fonds 8 Effectief transitiemanagement bespaart kosten en tijd 10 DPN Roundtable discussie over ‘Administration’12 Mark Schilstra gestart als Hoofd Client Management 14 Wet versterking bestuur pensioenfondsen voorziet in drie bestuursmodellen 16 Best execution door outsourcing 17 Vernieuwde rapportage Vereist Eigen Vermogen 19 Uitspraak Europees Hof gevraagd over BTW verplichting voor pensioenfondsen 20 ASEAN EXCHANGES werkt aan integratie regionale kapitaalmarkten 21 Global Custody Network News 23 ‘Sharing Knowledge’ 25 Laurens Visie 26

mee. Zowel door praktische oplossingen rondom governance te

Commentaar op deze uitgave, suggesties voor toekomstige artikelen en verzoeken om op de verzendlijst geplaatst te worden, kunt u richten aan:

pensioefondsen als onderneming bijvoorbeeld BTW-plichtig of moeten zij daarvan

Client Management Director: Mark Schilstra +31 20 55 72 550 E-mail: [email protected] Clearing & Banking Services Associate director: Jeroen Duijn +31 20 55 75 562 E-mail: [email protected] Fund & Insurance Services Associate director: Sicco Plesman +31 20 55 75 843 E-mail: [email protected] Institutional Services Associate director: Tamis Stuker +31 20 55 75 880 E-mail: [email protected] Sales & Bussines Development (S & BD) Head of S & BD Mark van Weezenbeek +31 20 55 75 483 E-mail: [email protected] Tekstredactie: Robbert Veltman

ontwikkelen als door mensen samen te brengen en kennis te delen. Want dat is wat wij voor u willen zijn: een betrouwbare partner die meedenkt over de uitdagingen voor uw organisatie en daar oplossingen voor bedenkt. Om de discussie over governance verder te verdiepen organiseerden wij op donderdag 15 september een groot Governance Event met als speciale gast Kofi Annan. In zijn toespraak benadrukte Annan dat de Nederlandse pensioensector als grote internationale belegger een zeer belangrijke rol kan spelen bij het bevorderen van goed bestuur in de landen en ondernemingen waarin belegd wordt. Zijn optreden maakte grote indruk op alle aanwezigen, inclusief mijzelf. Ik zou dan ook gerust dit hele voorwoord kunnen vullen met dit bijzondere evenement. Maar daar leest u verderop in deze KAS Selections meer over. Ondertussen gaat het ‘gewone leven’ weer verder. Binnen de financiële sector woeden immers nog veel meer interessante discussies dan over governance alleen. Zijn worden vrijgesteld? Welke bestuursmodellen zijn het meest geschikt voor pensioen­ fondsen nieuwe stijl? Wat betekent MiFID II voor de effectenindustrie? Geeft de samenwerking tussen zeven regionale beurzen de Aziatische economie een belangrijke impuls? Welke voordelen biedt effectief transitiemanagement? En wat komt er allemaal kijken bij de intake van een nieuw beursgenoteerd fonds, in dit geval het LSP Life Sciences Fund? Daarmee zijn in vogelvlucht de onderwerpen in deze KAS Selections genoemd. Zij weerspiegelen de nadruk die wij leggen op compliance diensten, risicobeheersing en managementinformatie. Mark Schilstra, ons nieuwe hoofd Client Management, gaat zich daar volledig voor inzetten. Maar deze onderwerpen symboliseren ook de verandering die KAS BANK doormaakt: van een volumegedreven effectenspecialist naar leverancier van ‘high value data’ en onafhankelijke managementinformatie. Voor effectieve besluitvorming moet het bestuur immers inzicht hebben in de prestaties van het fonds ten opzichte van de maatschappelijke en financiële doelstellingen. Op basis van dergelijke analyses kan het bestuur voldoen aan de maatschappelijke roep om transparantie en verantwoording over de beleggingen en het beleggingsbeleid. KAS BANK ondersteunt u daarbij.

Eindredactie: Carla Boogers +31 20 557 5812 E-mail: [email protected]

Good governance draagt bij aan herstel van het vertrouwen van burgers in overheden,

Vormgeving: Ebbenhorst Design, De Meern

daar namens KAS BANK graag bij aan. Zonder vertrouwen is onze sector immers een

Druk: KAS BANK, Document & Systems Services

instituten en ondernemingen. Dat is in ieders belang, zo betoogde Kofi Annan. Ik sluit mij ruiter te voet in plaats van een ridder te paard. Sikko van Katwijk, Raad van Bestuur KAS BANK

Speciale gast Kofi Annan spreekt over ‘good governance’

Governance Event KAS BANK Als grote internationale investeerder kan de Nederlandse pensioensector overal ter wereld een actieve rol spelen in het bevorderen van goed bestuur. Aldus Kofi Annan in zijn toespraak tijdens het Governance Event van KAS BANK op donderdag 15 september in Amsterdam. “Good governance is global governance.” KAS BANK is een belangrijke Governance partner in Nederland. Wij willen deze rol graag verder ontwikkelen in samenspraak met onze klanten en de markt. Om de discussie over dit onderwerp verder te verdiepen vond op 15 september een groot Governance Event plaats in de kantoren van KAS BANK.‘s Ochtends discussieerden zo’n 45 pensioenfondsbestuurders, bankiers en consultants over het thema (pension fund) governance. ’s Middags namen zij samen met tal van andere genodigden deel aan de Governance lunch in de hal van KAS BANK in de Spuistraat.

Kofi Annan tijdens zijn toespraak

Tijdens de lunch sprak speciale gast Kofi Annan over de belangrijkste voorwaarden voor goed bestuur.

en transparantie. Het merendeel van de deelnemers was het erover eens dat (herstel van) vertrouwen op dit moment een

Workstreams

van de belangrijkste aandachtspunten is voor de pensioen­

De ochtendsessie bestond uit drie ‘workstreams’ waarin

fondsen. Onafhankelijke informatie over de risico’s en

werd gediscussieerd over vier stellingen rondom

samenstelling van de beleggingsportefeuille, bijvoorbeeld via

governance. De streams werden ingeleid door drie externe

de Investment Management Services van KAS BANK, is

experts, Arnoud Boot, Guus Boender en Willem Noordman.

daarbij zeker gewenst.

Gedurende de discussies keerden drie belangrijke aspecten

Ook waren de meeste bestuurders het erover eens dat

van governance telkens terug: verantwoording, vertrouwen

pensioenfondsen een zekere maatschappelijke verant­ woordelijkheid hebben. Hun primaire taak is en blijft echter het waarborgen van de belangen en pensioenaanspraken

Arnoud Boot is Professor

van alle stakeholders van het fonds. “De doelstelling van

Corporate Finance and Financial

pensioenfondsen is niet om landen te redden”, zo vatte een

Markets aan de Universiteit van

van de deelnemers het standpunt van de meeste pensioen­

Amsterdam en directeur van het

fondsbestuurders kernachtig samen. Beleggingsrendement

Amsterdam Center for Law &

en ‘good governance’ hoeven elkaar echter niet in de weg te

Economics (ACLE).

staan. Integendeel, investeringen in onderontwikkelde of opkomende landen kunnen juist een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de lokale arbeids­ omstandigheden, mensenrechten en het milieu.

KAS Selections • oktober 2011

3

Op de stelling dat externen lid moeten worden van het pensioenfondsbestuur om zo de deskundigheid te

Willem Noordman houdt zich

versterken, werd over het algemeen afwijzend gereageerd.

als lid van het hoofdbestuur van

“Deskundigheid moet niet verward worden met verstandig­

FNV Bondgenoten onder andere

heid”, merkte een bankbestuurder daarover op. Door louter

bezig met goede pensioenen

te vertrouwen op experts zou de onafhankelijkheid van het

voor werknemers en

bestuur eerder worden verkleind dan vergoot. Bestuurders

gepensioneerden. Noordman is

moeten juist generalisten zijn die waar nodig door externe

voorzitter van de Stichting

deskundigen worden ondersteund.

Pensioenfonds FNV.

Governance lunch De workstreams werden gevolgd door een governance

crisis als oorzaak voor het gedaalde vertrouwen van burgers

lunch in de monumentale hal van KAS BANK in de

in hun leiders en ‘good governance’.

Spuistraat. Speciale gast Kofi Annan, Nobelprijswinnaar voor de Vrede en voormalig secretaris-generaal van de Verenigde

Op een vraag uit de zaal over de relatie tussen rendement

Naties, sprak namens de Kofi Annan Foundation over het

en good governance, antwoordde Annan dat deze

enorme belang van ‘good governance’ overal ter wereld.

combinatie volgens hem heel goed mogelijk is. Daarbij wees hij op Afrika waar hele mooie rendementen zijn te behalen.

Op zijn karakteristieke wijze belichtte Annan de noodzaak

Tegelijkertijd kunnen pensioenfondsen good governance

van ‘good governance’ vanuit drie invalshoeken. Op globaal

helpen bevorderen door zich voortdurend rekenschap te

niveau wordt de discussie nog steeds gedomineerd door de

geven van de arbeidsomstandigheden, de mensenrechten

‘oude economieën’. Dat geldt vooral voor de permanente

en het milieu in de landen waarin direct of indirect wordt

leden van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.

geïnvesteerd.

Opkomende landen zien hun veranderende positie nog te weinig vertaald in een gelijkwaardige politieke rol op het

Ten aanzien van de Griekse crisis wees Annan op de

wereldtoneel. Daardoor wordt er nog steeds over hen in

noodzaak voor regeringsleiders om te blijven communiceren

plaats van door hen beslist.

met alle belanghebbenden. Daarbij moeten zij niet alleen

Daarna verlegde Annan de aandacht naar de huidige crisis in

naar de economische aspecten kijken maar ook de

de Europese Gemeenschap, die volgens hem vooral een

belangen van de Griekse burgers goed in ogenschouw

vertrouwenscrisis is. Daarom is ‘regaining trust’ een van de

nemen. Anders verliezen zij hun legitimatie met mogelijk

belangrijkste uitdagingen voor zowel politieke leiders als het

grote gevolgen, zoals de gebeurtenissen in Noord-Afrika

bedrijfsleven. Ten slotte verwees Annan naar de financiële

hebben laten zien. Inspirerend

Guus Boender is hoogleraar

De toespraak van Kofi Annan kreeg een warm onthaal van

Asset Liability Management aan

alle aanwezigen. Zij voelden zich door de bijeenkomst

de Vrije Universiteit van

duidelijk geïnspireerd om good governance en pension fund

Amsterdam en een van de

governance nog nadrukkelijker op de agenda te zetten.

oprichters van ORTEC Finance,

KAS BANK ondersteunt u graag daarbij.

een toonaangevend Nederlands

4

adviesbureau op het gebied van

In een speciale uitgave besteden wij uitgebreid aandacht aan

Asset Liability Management.

ons Governance Event.

KAS Selections • oktober 2011

Beursgenoteerd beleggen in biotechnologie

LSP Life Sciences Fund Beleggen in gespecialiseerde biotechbedrijven en aanverwante sectoren is in Nederland een nog redelijk

Mark Wegter, econoom, werkt

onontgonnen terrein. Investeringen vinden vooral plaats

sinds 1998 voor LSP. In 2001

via private equity en venture capital. Een belangrijke

werd hij General Partner. Samen

speler in deze markt is de in Amsterdam, München

met Joachim Rothe zette hij eind

en Boston gevestigde investeringsfirma Life Sciences

2001 het LSP kantoor in

Partners (LSP). In april 2011 heeft LSP als eerste

München op, waarna het bedrijf

Nederlands bedrijf ook een beursgenoteerd ‘life sciences’

steeds vastere voet aan de

beleggingsfonds gelanceerd. Het op NYSE Euronext

grond heeft gekregen in

Amsterdam genoteerde LSP Life Sciences Fund richt

Duitsland en Zwitserland. Na zijn terugkeer naar

zich op investeringen in small- en mid-cap, voornamelijk

Nederland in 2007 initieerde Wegter de investeringen in

Europese beursgenoteerde biotechnologie bedrijven.

beursgenoteerde activiteiten van LSP en bouwde deze

Aangezien een beursgenoteerd fonds voor LSP onbekend

sindsdien verder uit.

terrein was deden zij een beroep op KAS BANK om het proces te begeleiden. Mark Wegter (General Partner) en Merijn Klaassen (Chief Financial Officer) waren blij verrast

kwam opnieuw van institutionele beleggers die ook de

met de manier waarop KAS BANK het hele intakeproces

potentie van venture investeringen in de life sciences sector

heeft begeleid. “Vanaf het allereerste contact is actief

zagen. Ook dat fonds ontwikkelde zich zeer voorspoedig. In

met ons meegedacht over specifieke issues rondom ons

2001 is toen een tweede fonds in de markt gezet. Dit fonds

fonds. Zo zijn wij samen tot een aantal unieke oplossingen

was al een stuk groter en sindsdien zijn wij verder gegroeid

gekomen.”

tot een gespecialiseerde investeerder met drie vestigingen in Nederland, Duitsland en Amerika, 25 mensen in dienst en

LSP is vooral bekend vanwege zijn private

meer dan 600 miljoen euro aan belegd vermogen.”

equity activiteiten. Kunnen jullie iets meer vertellen over de achtergrond van het bedrijf? Wegter: “LSP is opgericht in 1998 als spin-off van Euro­ ventures, een pan-Europese investeringsfirma die vooral gefund werd door pensioenfondsen van multinationals. Zij

Het zijn vrijwel uitsluitend institutionele beleggers die in dit soort venture capital fondsen investeren

speelden daarmee in op de groeiende vraag naar venture capital dat door hen werd gezien als een belangrijke motor

Klaassen: “Beleggen in biotechnologie of life sciences is

achter economische groei en economisch succes. De scope

vrijwel altijd een kwestie van lange adem. Beleggers in dit

van Euroventures bleek echter te breed. Euroventures

soort bedrijven gaan niet voor de winst op korte termijn.

Benelux is zich daarom meer gaan richten op beleggingen in

Daarom zijn het vrijwel uitsluitend institutionele beleggers die

hightech IT en life sciences. Met name de life sciences

in dit soort venture capital fondsen investeren. Wij bieden

portefeuille heeft zich zeer goed ontwikeld over de periode

hen vooral expertise. Al onze medewerkers zijn hoog­

‘88-’98, hetgeen de Nederlandse partners van Euroventures

opgeleid en vaak gepromoveerd. Zij hebben een sterke

Benelux heeft doen besluiten om in 1998 een eigen, volledig

wetenschappelijke achtergrond in vakgebieden relevant voor

op de life sciences gericht investeringsfonds te beginnen,

de sector, zoals moleculaire biologie, biochemie, medische

LSP. Het startkapitaal, een bescheiden 25 miljoen euro,

biologie. Daarbovenop hebben zij ruime ervaring in het

KAS Selections • oktober 2011

5

bedrijfsleven en de financiële sector. Wij zijn als team daarmee bij uitstek in staat om de producten en werkwijze van startende firma’s te beoordelen als potentiële lange termijnbelegging.”

Samen met het intake team zijn daarvoor oplossingen bedacht die, begreep ik gaandeweg het proces, tamelijk uniek zijn in de markt

In april 2008 zijn jullie met APG een strategische alliantie aangegaan. Hoe is dat in

geheel andere expertise vereist dan die voor private equity.

zijn werk gegaan?

Wij hebben nu bewezen dat dat - in deze sector en met

Wegter: ”Onze private equity activiteiten liepen erg goed.

onze investeringsstrategie - niet geldt. In feite hebben wij,

Toch hadden wij het gevoel dat wij een opportunity misten.

naast onze private equity activiteiten, een tweede activiteit

Wij zagen ook aan de publieke kant veel mogelijkheden om

en daarmee een tweede poot, onder ons bedrijf geplaatst.

onze expertise te benutten. Aldus zijn wij in 2007 gaan

Daar wij steeds meer verzoeken kregen van andere

praten met potentiële investeerders om een fonds op te

investeerders om via ons toegang te krijgen tot deze

zetten dat zich uitsluitend op het beursgenoteerde segment

complexe materie, hebben wij na drie jaar besloten om zelf

van de life sciences sector zou richten. Met APG raakten wij

een beursgenoteerd beleggingsfonds op te zetten, het LSP

verder in gesprek en de in april 2008 aangekondigde

Life Sciences Fund. Daar het fonds vrij verhandelbaar is,

samenwerking is daar het resultaat van. Deze samenwerking

verschaft het de benodigde liquiditeit hetgeen voor een

loopt tot op de dag van vandaag naar volle tevredenheid van

aantal investeerders een voorwaarde was. Daarnaast staat

beide partijen. Het spreekt voor zichzelf dat de resultaten er

het fonds open voor toetreding door nieuwe investeerders,

ook naar zijn.”

die via LSP als gespecialieerde fonds manager exposure willen opbouwen in de life sciences sector.”

Klaassen: “Het mooie is dat het vertrouwen dat wij kregen van APG, ons in staat heeft gesteld om nu ook in het

Vervolgens hebben jullie KAS BANK als Fund

beursgenoteerde segment ons eigen track record op te

Agent geselecteerd om LSP te begeleiden

bouwen. Wij kregen nog al eens van andere institutionele

bij de beursgang. Wat zijn daarbij jullie

investeerders te horen dat investeren in public equity een

overwegingen geweest? Wegter: ”Wij hadden erg veel vragen maar kregen op onze RFP’s niet overal antwoorden op. KAS BANK had niet alleen

Merijn Klaassen, econoom, is

antwoorden maar dacht vanaf het begin al direct met ons

Chief Financial Officer van LSP.

mee over de inrichting van ons fonds. LSP Life Sciences

Voor zijn overstap naar LSP

Fund is bijzonder omdat het een beursgenoteerd fonds is

begin 2008 werkte hij voor

dat uitsluitend belegt in achterliggende beursgenoteerde

Amgen, een belangrijk ‘human

biotech bedrijven. Dat heeft onder andere consequenties

therapeutics’ bedrijf in de

voor het prospectus, de toe- en uittreding en het redemption

biotech industrie, en als Finance

mechanisme. Samen met het intake team zijn daarvoor

Manager voor Amgen Europe.

oplossingen bedacht die, begreep ik gaandeweg het proces,

Bij LSP is Klaassen verantwoordelijk voor alle financiële

tamelijk uniek zijn in de markt. Bijzonder is ook dat de

en administratieve zaken die verband houden met de

beursintroductie is verlopen zonder adviseur of distributeur.

beleggingen en desinvesteringen van de beleggings­

Wij hebben geen uitgebreide marketing gedaan maar zijn

bedrijven, inclusief financiële due diligence en alle

juist heel doelgericht te werk gegaan bij het ophalen van

fondsgerelateerde zaken.

geld voor de introductie. KAS BANK heeft ons daar volledig in gesteund. Waar anderen zeiden: dat gaat niet werken, zei

6

KAS Selections • oktober 2011

Nieuwe klanten KAS BANK juist: wij gaan jullie helpen om een oplossing te bedenken.” St. Bedrijfstakpensioenfonds voor het Bij KAS BANK krijgen nieuwe klanten een

Levensmiddelenbedrijf

intake team toegewezen. Hoe hebben jullie het

Global Fund Services; Compliance Monitoring; Financial

intakeproces ervaren?

Accounting; Investment Accounting; FTK-rapportage;

Klaassen: “Als zeer professioneel en ‘down to earth’.

Performance Measurement; IMS-Dashboard

KAS BANK is natuurlijk een sterke naam in Nederland en dat is zeker voor institutionele beleggers een belangrijke

St. Bedrijfstakpensioenfonds Verf- en

overweging om al dan niet met LSP in zee te gaan. Voor ons

Drukinktindustrie

was ook jullie brede productenpalet belangrijk. De toege­

Compliance Monitoring; Financial Accounting; Investment Accounting; FTK-rapportage; IRM Monitor; Performance

Performance is immers ‘key’ bij het overtuigen van toekomstige investeerders voegde waarde van LSP ligt primair bij het nemen van de

Measurement; IMS-Dashboard

Personalia

juiste investeringsbeslissingen, voor de ondersteunende processen gebruiken wij graag de kennis en infrastructuur

Institutional Services

van gespecialiseerde dienstverleners. En dus nemen wij

Caspar Nijland en Jesper Kuyvenhoven zijn op

behoorlijk wat diensten af van KAS BANK. Dan is het zeer

1 augustus begonnen als Account Manager.

prettig om met één contactpersoon zaken te doen. Tege­

Pol de Jaeger is per 1 oktober benoemd als Relationship

lijker­tijd weet je dat daar een heel team van specialisten

Manager. Maurits Klaassen vervult de rol van

achter staat. Hun enthousiasme werkte ook weer aan­

Management Trainee per 22 augustus.

stekelijk op ons. Want uiteindelijk vinden wij aandacht en expertise belangrijker dan de laagste prijs.”

Funds & Insurers Services Per 1 augustus is Jaap Piek benoemd als Relationship

De introductie van LSP Life Sciences Fund was

Manager en Sander de Boer als Account Manager.

met 40 miljoen euro zeer succesvol. Staan er al nieuwe introducties op stapel?

Clearing & Banking Services

Wegter: “In Europa zijn rond de 230 kleine en middelgrote

Astrid Helms is per 1 augustus benoemd als Relationship

biotechbedrijven met een totale marktwaarde van zo’n 30

Manager.

tot 35 miljard euro. Dat is het segment waar wij ons nu op richten. Echter, de totale sector, neem alleen al de

UK

Verenigde Staten, is vele malen groter. Ook daar zien wij

Steven Polese begon 1 September als Relationship

veel kansen. Dus ja, wij zien zeker meer investerings­

Manager Institutional Investors bij KAS BANK UK.

mogelijkheden dan wij nu aan assets hebben. Maar laten wij eerst dit fonds tot een succes maken met een aansprekend track record. Performance is immers ‘key’ bij het overtuigen van toekomstige investeerders. De performance rapportages en andere tools van KAS BANK zijn daarbij een waardevol instrument.”

KAS Selections • oktober 2011

7

Words from Wiesbaden

10 jaar MultiManager Fonds Op 31 oktober 2011 vierden de vijf door KAS Investment

Russell aangesteld als asset manager. De fondsen werden

Servicing GmbH geadministreerde BMW MultiManager

vervolgens overgenomen door Eckhart Sauren in 2004 en

Fondsen hun tienjarig bestaan. Fondsbeheerders

uiteindelijk door ons in 2008, gelijktijdig met de overgang

dr. Holger Bachmann en Markus Baumgartner van

naar KAS Investment Servicing als KAG.”

BMW Bank blikken terug op een succesvol decennium. Kunt u uitleggen wat de verschillen tussen de Kunt u om te beginnen iets vertellen over de

vijf fondsen zijn en wat uw rol daarin is?

achtergrond van de MultiManager Fondsen

Baumgartner: “Ieder fonds vertegenwoordigt een bepaalde

van BMW Bank?

mate van risico. MultiManager Fonds 1 is een defensief

Bachmann: “Zeker. BMW Bank is tien jaar geleden gestart

fonds. Met elk fonds neemt het inherente risico verder toe

met de effectenhandel door de oprichting op 31 oktober

tot aan MultiManager Fonds 5, dat een zeer offensieve

2001 van vijf beleggingsfondsen, de MultiManager Fonds

beleggingsstrategie hanteert. Ik treed samen met dr. Holger

1-5. Delta Lloyd Investment Managers GmbH (DLIM)

Bachmann op als vermogensbeheerder/beleggingsadviseur

admini­streerde de fondsen als Master KAG. Na de

voor alle vijf de fondsen.”

overname van DLIM door KAS BANK in 2008 worden de fondsen nu geadministreerd door KAS Investment Servicing

Gedurende de afgelopen tien jaar zullen uw

GmbH.”*

fondsen veel hoogte- en dieptepunten hebben meegemaakt als gevolg van de turbulente

Was u beide vanaf het begin als

markten?

vermogensbeheerders bij de fondsen

Bachman: “Inderdaad, wij hebben veel moeilijke periodes

betrokken?

doorgemaakt, bijvoorbeeld nadat de aandelenmarkten

Baumgartner: “Met het oog op een exclusief concept voor

crashten na 11 september 2001, de geo-politieke crisis in de

het beleggen in effecten hebben wij in eerste instantie Frank

Golf in 2003 of meest recent de nucleaire ramp in Japan.

Fondsbeheerders dr. Holger Bachmann en Markus Baumgartner van BMW Bank

8

KAS Selections • oktober 2011

Uw fondsen hebben ook enkele onderscheidingen ontvangen? Bachman: “In 2010 behaalden wij met het MultiManager Fonds 1 een tweede plaats in de categorie ‘Dachfonds Anleihen Global’ van de ‘Deutschen Fondspreis’ plus een derde plaats in de categorie ‘Dachfonds Globale Aktien’ voor MultiManager Fonds 5. Standard & Poor’s beoordeelde de fondsen 1 en 3 in september 2010 met een A-rating voor de kwaliteit van het beheer en MultiManager Fonds 1, 4 en 5 kregen het €uro fonds teken 2.” Maar wij moeten niet vergeten dat de markten daarna uiteindelijk weer zijn opgeveerd. Zelfs na de dot.com crash en de financiële crisis als gevolg van het faillissement van Lehman Brothers was bij vier van de vijf fondsen nog altijd sprake van out-performance. De MultiManager Fondsen 1 en 2 presteerden het best, terwijl 3, 4 en 5 acceptabele

Men doet er daarom goed aan bijzondere aandacht te besteden aan de structuur en de richting van de beleggingsportefeuille in plaats van alleen maar te investeren

prestaties lieten zien.” Gefeliciteerd. Hoe zou u de afgelopen tien jaar Wat is het geheim achter het succes van de

tenslotte willen samenvatten?

MultiManager Fondsen?

Baumgartner: “De ontwikkeling van de markten in het

Baumgartner: “Ongetwijfeld de diversificatie binnen de

afgelopen decennium staat stevig in tegenstelling tot wat

fondsen. Beleggers die in individuele aandelen en obligaties

ons allemaal altijd is voorgehouden, namelijk dat

hebben belegd, zoals bijvoorbeeld Enron of Parmalat,

beleggingen na een periode van 5 tot 7 jaar altijd winst

hebben het meest onder de crises geleden, net als

opleveren. Men doet er daarom goed aan bijzondere

beleggers in bedrijven met een exposure op Bear Stearns en

aandacht te besteden aan de structuur en de richting van de

Lehman Brothers. Zij hebben vrijwel zeker hun totale

beleggingsportefeuille in plaats van alleen maar te investeren

investering verspeeld. Bij beleggingsfondsen is dat scenario

en verder achterover te leunen en af te wachten. Wij zien

grotendeels voorkomen doordat zij meer gespreid beleggen

echter nog steeds duidelijke mogelijkheden in de markt zoals

en daardoor het risico spreiden. Operationeel gezien helpt

bijvoorbeeld blijkt uit de performance van het MultiManager

het dat er een scheiding bestaat tussen adviseurs en de

Fonds 1.”

Master-KAG. Iedere partner kan zich daardoor concentreren op zijn kernactiviteit. Het fonds (en daarmee de investeerder) profiteert daarmee van ‘the best of both worlds’.”

* KAS BANK heeft in 2008 de Master KAG activiteiten van Delta Lloyd Investment Managers GmbH in zijn geheel overgenomen en daarna voortgezet onder de naam van

Operationeel gezien helpt het dat er een scheiding bestaat tussen adviseurs en de Master-KAG

de nieuwe entiteit KAS Investment Servicing GmbH.

KAS Selections • oktober 2011

9

Effectief transitiemanagement bespaart kosten en tijd Pensioenfondsenland beleeft turbulente tijden. Vanuit de

worden er geregeld vermogensbeheerders vervangen voor

toezichthouders komen tal van eisen voor verbetering

nieuwe als gevolg van bijvoorbeeld een tegenvallende

van de dekkingsgraad. Beleggingen worden scherp tegen

performance. Tot slot zijn cash toevoegingen of onttrek­

het licht gehouden. Een van de consequenties is dat er

kingen aan de portefeuille soms zo omvangrijk dat deze het

veel veranderingen plaatsvinden in de samenstelling van

beste benaderd kunnen worden als transities.

de pensioenfondsbeleggingen. Om deze veranderingen efficiënt te laten verlopen, wordt er steeds meer gebruik

Transities kunnen een behoorlijke impact hebben op het

gemaakt van transitiemanagement. KAS BANK biedt

pensioenfonds. Het proces van een transitie is namelijk vrij

hiervoor een unieke dienst aan.

complex. Naast het opstellen van een goed transitieplan zijn er verschillende marktpartijen die gedurende het proces

Transities komen frequent voor in de portefeuilles van

frequent het een en ander met elkaar moeten afstemmen.

pensioenfondsen. Bijvoorbeeld als de strategische en/of

Niet alleen de fonds­beheerders, maar ook de administrateur,

tactische asset allocatie wordt aangepast. Maar ook

risk manager, overlay managers, fiduciair manager,

wanneer bestaande beleggingen worden aangepast naar de

custodians en brokers moeten allemaal op de hoogte

strategische en/of tactische asset allocatie. Daarnaast

gebracht worden over welke stappen, wanneer en op welke wijze genomen dienen te worden.

Beheersen transitie Risico beheersing

Kosten reductie

Operationeel risico

Rapportage & transparantie

Door analyse en kennis

Geen verborgen kosten

Overdracht uitvoerings risico

Verantwoording

1) Sector

1) Expliciete kosten • Transactiekosten

2) Duration



3) Currency 4) Markt impact 5) Handhaving exposure

• Beurskosten • Belastingen

2) Impliciete kosten • Bid/ask spread

• Marktimpact • Opportunity risk

1) Projectmanagement 2) Trade management • Bron & doel

portefeuille • In-kind leveringen • Cash management

3) Settlements 4) Corporate actions

10

KAS Selections • oktober 2011

1) In control 2) Uitgebreide rapportages 3) Geen verborgen kosten 4) Conform T-charter

Wanneer een pensioenfonds het transitieproces niet goed

soorten activiteiten voor, zoals de pre-trade, de executiefase

beheerst, worden onnodige kosten en risico’s gelopen. Stel

en de post-trade fase.

Het verkoopmoment van de huidige manager zal niet aansluiten op het koopmoment van de nieuwe beheerder

KAS BANK heeft een unieke aanpak op transitiegebied. Per transitie wordt geanalyseerd welke expertise nodig is. Daarna worden verschillende specialisten in een projectteam geplaatst inclusief een vertegenwoordiger van het pensioenfonds. Op deze manier is alle benodigde kennis

dat u een van uw vermogensbeheerders wilt vervangen.

aanwezig in het team. Omdat de gegevens van uw

Beide hanteren dezelfde beleggingsstrategie. De kans is

mandaten reeds in onze systemen aanwezig zijn, is er

groot dat de gewenste portefeuille van de nieuwe fonds­

sprake van korte communicatielijnen. Vanuit het projectteam

beheerder posities bevat die ook zijn opgenomen in de

krijgt u één vast aanspreekpunt.

portefeuille van de bestaande fondsbeheerder. Bij een traditioneel transitieproces, waarin de bestaande fonds­ beheerder alle posities verkoopt en de opbrengst aan de nieuwe beheerder betaalt, worden nu onnodig posities verkocht en aangekocht. Hier zitten hoge transactiekosten aan vast. Daarnaast zal het verkoopmoment van de huidige manager niet aansluiten op het koopmoment van de nieuwe beheerder. Hierdoor neemt het pensioenfonds tijdelijk een

Naast expertise van crossing, netting en trading algoritmen, is vooral kennis nodig van custody, coördinatie, settlements, corporate actions, risk management, monitoring en juridische zaken

kaspositie in. Het rendement van de kaspositie kan aanzienlijk afwijken van die van de benchmark.

Ook in onze transitiedienstverlening komt de onafhankelijk­ heid van KAS BANK goed naar voren. Bij een meer

Het operationeel risico bij een transitie is dus vrij groot. Een

complexe executiefase maken wij gebruik van ons

communicatiefout kan een onjuiste aankoop of verkoop

uitgebreide brokernetwerk die op basis van hoogwaardige

creëren. Maar ook het onjuist afstemmen van corporate

criteria zijn geselecteerd. Zo moeten zij o.a. ‘best of class’

actions betekent dat de nieuwe fondsbeheerder uit een

trading faciliteiten bieden, maatwerk leveren en bij voorkeur

corporate action ongewenste posities krijgt. Hieraan zijn

alleen als agency broker optreden.

weer de nodige kosten verbonden. Gedurende en na de transitie krijgt u transparante Samengevat bestaat een transitie slechts voor een deel uit

rapportages aangeleverd conform het T-charter. Verder

aan- en verkoopactiviteiten. Naast expertise op het gebied

krijgt u regelmatig updates en vindt regelmatig onderlinge

van crossing, netting en trading algoritmen, is vooral kennis

afstemming plaats. Hierdoor bent en blijft u voortdurend

nodig van custody, coördinatie, settlements, corporate

‘in control’.

actions, risk management, monitoring en juridische zaken. Om structuur aan te brengen in dat proces, wordt het in verschillende fasen ingedeeld. Per fase komen verschillende

KAS Selections • oktober 2011

11

DPN Roundtable discussie over ‘Administration’ In haar augustus/september nummer publiceerde het Duitse vakblad DPN een rondetafelgesprek over het thema ‘Administration’. Zeven deskundigen bespraken de actuele ontwikkelingen in de Duitse markt. Namens KAS Investment Servicing nam CEO en Managing Director Jörg Sittmann aan de discussie deel. KAS Selections geeft een samenvatting van zijn bijdrage aan de geanimeerde discussie, een vervolg op het rondetafelgesprek van DPN in juni 2010.* Een van de eerste vragen aan de deelnemers was of zij nog een verdergaande consolidatie verwachten op de Duitse markt en wat eventueel de rol van buitenlandse aanbieders hierin kan zijn. Aanleiding voor deze vraag is de toenemende regelgeving in Duitsland voor administrateurs van fondsen zoals KAS Investment Servicing. Sittmann: “Voor ons als kleinere speler in de markt is de uitdaging natuurlijk om verder te groeien. De consolidering zal onverminderd verdergaan. De Duitse markt groeit niet dusdanig dat alle mededingers er een gezond bedrijfsmodel op na kunnen houden. Dat kun je nu al voorspellen. Bij kleinere KAG’s die niet genoeg ‘Assets under Administration’

Jörg Sittmann, CEO en Managing Director, KAS Investment

hebben zullen de kosten niet tegen de baten opwegen.”

Servicing

Zijn de komende veranderingen in toezicht en

het kader van Ucits IV en Ucits V. In Azië is het simpeler om

regelgeving voor u geen probleem?

een Luxemburg fonds te verhandelen dan een Duits fonds.

“Die vertaalslag is ook voor ons lastig. Omdat wij met zo’n

Niemand weet waar dat aan ligt. Maar het is duidelijk dat

30 medewerkers een relatief kleine organisatie zijn is het

veel buitenlandse managers liever naar Luxemburg dan naar

aansturen daarvan echter wel makkelijker dan bij een grote

Duitsland gaan.”

Master-KAG met 200 tot 300 medewerkers. Wij kunnen onze processen veel flexibeler aanpassen.”

In Duitsland is sprake van een verscherpt consolidatieproces. Overweegt uw organisatie

Waar zal het administratiebedrijf de komende

in dat verband de komende jaren een

drie jaren het meest door beïnvloed worden?

overname?

“De veranderingen en aanscherpingen op het gebied van

“Wij hebben twee jaar gelden een overname gedaan.

toezicht zullen onverminderd verdergaan. En het afbakenen

Weliswaar geen reuze overname maar het ging toch altijd

van onze positie ten opzichte van de Luxemburgse markt in

nog om 1,3 miljard Euro aan assets. Deze fondsen hebben

12

KAS Selections • oktober 2011

Startende vermogensbeheerders hoeven geen eigen infrastructuur te onderhouden

wij binnen het jaar volledig in onze administratie

tegelijkertijd compliance checks kunnen uitvoeren en bij

geabsorbeerd. Vandaar dat ik denk dat overnames lonend

overtredingen zelfs al risicowaarderingen krijgen. Dat is bij

kunnen zijn. De vraag is of je iemand kunt overnemen die

uitstek interessant voor startende vermogensbeheerders. Zij

hetzelfde systeem gebruikt of dat je tussen twee verschillen­

hoeven dan geen eigen infrastructuur te onderhouden maar

de systemen moet kiezen. Voor die tweede variant zijn

kunnen hiervoor een Application Server Provider (ASP)

overigens aanbieders in de markt die via een uitgekiende

toepassing van een Master-KAG gebruiken.”

interface een hoge mate van automatisering bieden bij het overzetten van één van beide systemen. Een overname is

Welke onderwerpen zijn op dit moment voor

echter allerminst iets waarmee men in het eerste of tweede

uw klanten nog meer van belang?

jaar meteen al geld verdient. Dat moet je echt op de langere

“Vooral verzekeraars houden zich bezig met Solvency II, ook

termijn bekijken.”

al zijn de precieze eisen die vanaf 2013 gaan gelden nog niet vastgesteld. Wij krijgen steeds meer vragen hoe wij

Ziet u ook exportmogelijkheden voor het

verzekeraars kunnen ondersteunen om aan de eisen te

fondsenadministratiemodel van Duitse KAG’s?

voldoen of de beleggingen zo te sturen dat het beslag op

“Oost-Europese landen als Polen, Slowakije en ook

het eigen vermogen uiteindelijk zo gering mogelijk is.”

Roemenië lenen zich daar zeker voor. Weliswaar zijn de volumes daar nog niet groot genoeg, maar dat komt wel.

Hoe staat het met het uitlenen van effecten als aanvullende dienstverlening? Loopt dat nog

Een overname is echter allerminst iets waarmee men in het eerste of tweede jaar meteen al geld verdient

door in de huidige moeilijke markt? “Voor het uitlenen van effecten maken wij gebruik van onze moederonderneming in Amsterdam. In Nederland zien wij het vertrouwen van de marktdeel­nemers langzaam herstellen na de grote klap in 2008. Het tegenpartijrisico speelt nu wel

Zonder de financiële crisis van 2008 waren wij al een stuk

een veel grotere rol dan in 2006 en 2007.”

verder geweest. Maar ik denk dat het moeilijk is om het Duitse fondsenadministratiemodel naar bijvoorbeeld Italië of

Welke innovatieplannen heeft u voor de

Spanje te exporteren. Onze thuismarkt groeit niet zo hard als

komende twaalf maanden?

wij dat allemaal graag zouden willen. Grote mandaten

“KAS BANK heeft voor de Nederlandse markt een app

worden altijd wel opnieuw uitgegeven. Voor ons zijn die nu

ontwikkeld waarmee pensioenfondsbestuurders direct

nog te groot of zij worden alleen maar uitgegeven om weer

inzage hebben in de performance gegevens en risico’s van

eens te kijken hoe de markt erbij staat waar het de prijs

het fonds. Deze app willen wij de komende periode geschikt

betreft. Dat is in deze markt heel gebruikelijk. Wij willen in

maken voor de Duitse markt.”

ieder geval zowel organisch als niet organisch verder groeien. Zo kunnen wij onze systeemkosten over een groter

* Het volledige artikel kunt u online lezen op

volume aan assets verdelen en daarmee winstgevender

www.dpn-online.com/news. Vervolgens klikt u op

worden. Ik zie in ieder geval mogelijkheden in diensten met

Roundtables in het linker menuscherm.

een Front End Tool voor kleinere vermogensbeheerders. Net als in een systeem waarbij zij transacties kunnen invoeren en

KAS Selections • oktober 2011

13

Mark Schilstra gestart als Hoofd Client Management Mark Schilstra is per 1 augustus benoemd als Hoofd Client Management van KAS BANK. Zijn nieuwe functie voelt een beetje als thuiskomen. “Bij KAS BANK ervaar ik opnieuw de voordelen van een relatief kleine en gespecialiseerde organisatie: geen ‘onnodige’ ballast, oplossingsgericht, intensief contact met de klant en daardoor snel kunnen schakelen.” De afgelopen jaren was Schilstra binnen Fortis Bank (NL) en ABN AMRO als Director Central Risicomanagement verantwoordelijk voor het operationele risicobeleid van de bank. Daarvoor deed hij binnen Fortis Bank als risico­ manager in de Merchant Bank kennis op van de clearing en custody processen en de daarbij behorende risico’s. Bij KAS BANK krijgt hij daar nu opnieuw mee te maken. Zijn ervaring als risicomanager ziet hij in zijn nieuwe commerciële functie vooral als een pré. “Vanuit risico-oogpunt is het voor de klant van belang als wij intern zo nodig eerst even aan de bel trekken.”

Mark Schilstra, Hoofd Client Management van KAS BANK

Het commitment van de medewerkers is groot en de klant staat als vanzelfsprekend centraal

Schilstra startte zijn bancaire carrière midden jaren 90 als Relationship Manager Derivatives en Structured Products bij Mees Pierson. Zijn terugkeer naar een relatief kleine organisatie is een bewuste keuze. “Juist vanuit die

“Vanuit mijn bancaire ervaring als riskmanager zie ik vele

specialisatie en het feit dat je een niche speler bent, is het

raakvlakken met de functie van Hoofd Client Management.

commitment van de medewerkers groot en staat de klant als

Door de aangescherpte regelgeving en eisen op het gebied

vanzelf­sprekend centraal. Na amper drie maanden bij

van ‘in control’ zijn, is risicomanagement één van de

KAS BANK ervaar ik opnieuw hetzelfde gevoel als 15 jaar

belangrijkste thema’s geworden voor zowel banken,

geleden. Daar komt mijn ervaring in grote financiële

pensioenfondsen als verzekeraars. Maar ook in de

organisaties nog eens bij. Met dat verschil dat ik als Hoofd

traditionele transaction- en asset servicing zien wij een

Client management ook veel meer betrokken ben bij het

versnelling in de lancering van nieuwe risico monitoring tools.

richting geven aan het beleid van de bank. Voor mij is dat

Bij KAS BANK willen wij graag samen met onze klanten,

een verrijking na jarenlang voornamelijk in risk-gerelateerde

prospects en consultants verder discussiëren over hun eisen

gremia te hebben geopereerd.”

en wensen op dit gebied. Op die manier kunnen wij gezamenlijk tot oplossingen komen die waardevol zijn voor

Hoewel al 15 jaar werkzaam in de financiële sector was

de klant en waarmee KAS BANK zich onderscheidt van zijn

KAS BANK voor Schilstra toch een beetje ‘de grote

concurrenten. Zo geef je inhoud aan actief partnerschap.”

onbekende’, geeft hij licht besmuikt toe. Hij kende de bank

14

KAS Selections • oktober 2011

weliswaar vanuit de custody en clearing dienstverlening,

Schilstra verheugt zich op de samenwerking met de ruim 50

maar had geen idee van de vele toegevoegde waarden

specialisten van zijn Client Management team. Het verbreedt

diensten van KAS BANK. “Traditionele dienstverlening in een

ook zijn eigen horizon. “Als riskmanager bemoeide ik mij

prachtig oud gebouw gaat hier samen met state-of-the-art

natuurlijk vooral met risicogerelateerde onderwerpen. Bij

dienstverlening op het gebied van risico- en management­

KAS BANK kan ik veel breder kijken. Iedereen werkt hier

rapportages. Het is echter zaak om ons specialisme en onze

namelijk vanuit de inhoud. Wat wil de klant, hoe gaan wij

gespecialiseerde producten nog beter over het voetlicht te

probleemoplossend voor hem te werk? Natuurlijk moet er

brengen. En dan niet door gladde praatjes te verkopen maar

geld verdiend worden maar niet ten koste van alles. Een

juist door samen met onze klanten naar oplossingen voor

langdurige relatie is letterlijk ook veel waard. Door het

hun wensen en behoeften te zoeken.”

aanbieden van een centraal aanspreekpunt voor alle beschikbare (bancaire) producten en diensten, inclusief

“Vanuit risico-oogpunt is het voor de klant van belang als wij intern zo nodig eerst even aan de bel trekken.”

financiering en gerelateerde risicomanagement rapportages, hoop ik de kwaliteit van onze producten en diensten verder te verhogen. De markt en onze klanten moeten niet verbaasd zijn over wat wij allemaal kunnen, integendeel. Zij zouden juist moeten zeggen: daarvoor moet je bij

Wat dat betreft heeft KAS BANK de marktontwikkelingen

KAS BANK zijn. Die uitdaging ga ik, samen met mijn team,

mee. Zowel banken, verzekeraars als pensioenfondsen

van harte aan.”

worden geconfronteerd met steeds strengere regelgeving vanuit toezichthouders. Daarnaast wordt vanuit het maatschappelijke verkeer in toenemende mate van

CV Mark Schilstra

pensioenbestuurders vereist dat zij aantoonbaar ‘in control’

Mark Schilstra (1971) behaalde in 1994 zijn doctoraal

zijn ten aanzien van de risico’s en het beleggingsbeleid.

examen Bedrijfseconomie en studeerde in 1997 cum

“DNB heeft eerder dit jaar de vier thema’s bekend gemaakt

laude af in Econometrie aan de Universiteit van

waarop zij zich in het komende jaar in het pensioentoezicht

Amsterdam. In 2003 voltooide hij zijn postdoctorale

zal gaan richten. Deze aandachtspunten richten zich met

opleiding Financieel en Beleggingsanalist (RBA, MFA,

name op governance en de zogenaamde ‘countervailing

C(E)FA). Momenteel volgt hij de postdoctorale opleiding

power’. Met de door KAS BANK aangeboden services

Riskmanagement for Financial Institutions aan de Vrije

helpen wij klanten bij de invulling van deze aandachtspunten.

Universiteit in Amsterdam. Daarnaast heeft Schilstra een

Onze expertise ligt op het vlak van performance, risk en

aantal (semi-) wetenschappelijke publicaties

compliance. En wij weten dat ook nog eens om te zetten in

geschreven. Deze zijn onder andere gepubliceerd in

vernieuwende producten, zoals de Pension Fund Monitor

Economisch Statistische Berichten (ESB) en het

app voor de iPad. Bij brokers kunnen wij ons richten op

VBA-Journaal.

intraday risk monitoring. Dat doen wij bovendien zonder enige vorm van belangenverstrengeling met onze klanten. Als voormalig riskmanager spreekt de ‘pure play’ strategie van KAS BANK mij dan ook zeer aan.”

KAS Selections • oktober 2011

15

Wet versterking bestuur pensioenfondsen voorziet in drie bestuursmodellen Op 4 oktober 2011 heeft minister Kamp van Sociale

spraakgerechtigden. Deze verschuiving dient uiteindelijk

Zaken en Werkgelegenheid een brief gezonden aan

gevolgen te hebben voor de rol van de betreffende partijen

de Eerste Kamer met een voorontwerp van de Wet

in de governance en de medezeggenschap. Een derde

versterking bestuur pensioenfondsen. Het doel van

aanleiding is de onduidelijkheid over en overlap van taken

het wetsvoorstel is versterking van de deskundigheid

van verschillende organen.

van het bestuur, adequate vertegenwoordiging van alle risicodragers en stroomlijning van taken en organen.

Drie bestuursmodellen

Daartoe introduceert het wetsvoorstel onder andere drie

Het voorstel bevat drie verschillende bestuursmodellen:

bestuursmodellen voor pensioenfondsen.

• het paritaire bestuursmodel • het externe bestuursmodel

Pensioenfondsen hebben echter steeds meer moeite om voldoende gekwalificeerde medewerkers te vinden in de kringen van belanghebbenden

• het gemengde bestuursmodel. Het paritaire bestuursmodel Dit model lijkt op het huidige paritaire bestuursmodel. Het bestuur bestaat uit sociale partners en (eventueel) pensioen­ gerechtigden. De laatste groep heeft namelijk het keuzerecht

Aanleiding herziening wet

voor het benoemen van eigen vertegenwoordigers in het

Een eerste aanleiding voor de herziening van de wet waren

bestuur. Alle groepen van belanghebbenden kunnen zich

de uitkomsten van het onderzoek naar het beleggingsbeleid

laten vertegenwoordigen door externe deskundigen.

en het risicobeheer van de Nederlandse pensioenfondsen

Het intern toezicht bij een bedrijfspensioenfonds wordt

door de Commissie Beleggingsbeleid en Risicobeheer

belegd bij een permanente Raad van Toezicht. Het intern

(‘Commissie Frijns’) in januari 2010. De Commissie

toezicht bij een ondernemingspensioenfonds gebeurt door

concludeert onder meer dat het bestuur zodanige

een permanente Raad van Toezicht of via jaarlijkse visitatie

aantoonbare expertise/deskundigheid dient te bezitten op

van de Visitatiecommissie.

het gebied van risicomanagement en vermogensbeheer dat

Voor alle pensioenfondsen is een Deelnemersraad verplicht

het in staat is initiërend op te treden. Pensioenfondsen

en vervalt het Verantwoordingsorgaan. Hierdoor heeft de

hebben echter steeds meer moeite om voldoende

Deelnemersraad zowel adviesrechten als verantwoor­

gekwalificeerde medewerkers te vinden in de kringen van

dingstaken. In de Deelnemersraad zijn actieve deelnemers

belanghebbenden.

en pensioengerechtigden evenredig verdeeld.

Om toch voldoende expertise binnen de besturen te verkrijgen moet daarom naast de bestaande modellen meer ruimte worden geboden voor andere modellen, waarin een grotere rol is weggelegd voor deskundigen in het bestuur van pensioenfondsen. Een tweede aanleiding voor de herziening is de verschuiving van het risicodragerschap richting deelnemers, gepensioneerden en andere aan­

16

KAS Selections • oktober 2011

Net als bij het paritaire model is bij het gemengde bestuursmodel de medezeggenschap en verantwoording belegd bij de Deelnemersraad

Het externe bestuursmodel In dit model bestaat het bestuur uit (beroeps)bestuurders.

Best execution door outsourcing

Deze bestuurders zijn onafhankelijk van de groepen van belanghebbenden. Het intern toezicht wordt op dezelfde wijze geregeld als bij het paritaire model. De medezeggen­

De Europese richtlijn MiFID heeft de deur geopend

schap en verantwoording zijn belegd bij het Belang­

voor meer concurrentie door naast de gevestigde

hebbendenorgaan. Dit orgaan bestaat uit werkgevers,

gereglementeerde markten twee nieuwe handels­

werknemers en pensioengerechtigden. Het Belang­

platformen te introduceren: Multilateral Trading

hebbendenorgaan heeft goedkeuringsrecht voor belangrijke

Facilities en ‘systematic internalisers’. Doel was vooral

besluiten waaronder besluiten ten aanzien van financiering,

het bevorderen van ‘best execution’ door middel van

toeslagen en kortingsmaatregelen.

concurrentie. Maar al vanaf het begin was de definitie van ‘best execution’ breder dan alleen het verkrijgen van

Het intern toezicht bij een bedrijfspensioenfonds wordt belegd bij een permanente Raad van Toezicht

de ‘beste prijs’. MiFID stelde ook vergaande eisen aan pre- en post-trade transparantie. In werkelijkheid blijkt de beoogde uitkomst echter moeilijker te realiseren dan gedacht.

Het gemengde bestuursmodel

De invoering van concurrentie tussen handelsplatforms heeft

Dit model wordt ook wel ‘one-tier board’ genoemd en

twee belangrijke gevolgen: de handelstarieven zijn aanzienlijk

bestaat uit uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders. De

gedaald, maar er is ook een bijbehorende fragmentatie van

uitvoerende bestuurders zijn deskundige (beroeps)

de liquiditeit opgetreden met als gevolg oplopende kosten

bestuurders. De niet-uitvoerende bestuurders bestaan uit

om deze liquiditeit ook te vinden. Transacties worden nu

vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers en

uitgevoerd in veel kleinere eenheden, met duidelijke

pensioengerechtigden. De voorzitter is een niet-uitvoerend

gevolgen voor de post-trade-omgeving, die steeds

bestuurder. Deze niet-uitvoerende bestuurders houden

complexer is geworden.

toezicht op de uitvoerende bestuurders. Net als bij het paritaire model is bij het gemengde bestuursmodel de

Ondertussen vertoont de Amerikaanse markt een heel ander

medezeggenschap en verantwoording belegd bij de

en veel efficiënter patroon dan Europa. Zo is het opvallend

Deelnemersraad. In de Deelnemersraad zijn actieve

dat de Verenigde Staten niet alleen ongeveer hetzelfde bruto

deelnemers en pensioengerechtigden evenredig verdeeld.

binnenlands product (BBP) produceren (maar dan met 200 miljoen mensen minder), maar ook dat de bedrijven die dat

Impact en tijdslijnen

BBP vertegenwoordigen genoteerd staan op slechts vier

Het voorstel heeft impact op het governance model van alle

‘systeembeurzen’, vergeleken met circa 28 beurzen in

pensioenfondsen. Zij moeten een beleidskeuze maken welk

Europa. Het meest opvallende verschil is echter het aantal

model gehanteerd gaat worden. De consultatieronde op het

centrale tegenpartijen en effectenbewaarinstellingen: slechts

voorstel liep tot 22 augustus jl. Doelstelling van de Minister is

één in de Verenigde Staten (de Depository Trust & Clearing

om eind 2011 het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer in te

Corporation, of DTCC), maar niet minder dan 23 in Europa.

dienen. Uiteraard houden wij u op de hoogte van de actuele ontwikkelingen.

Dit patroon heeft duidelijk gevolgen voor het vermogen van de Europese markten om op de lange termijn wereldwijde investeringen aan te trekken. In veel opzichten claimt de DTCC terecht dat zij, als exclusieve bewaarplaats in de VS,

KAS Selections • oktober 2011

17

het voor de groei van de Amerikaanse economie benodigde

gerealiseerd - is het zeker dat het hierboven geschetste

kapitaal aantrekt door middel van een efficiënte, goedkope

scenario de totale handelskosten over de landsgrenzen heen

en gecentraliseerde infrastructuur. In vergelijking daarmee

zal blijven beïnvloeden. Daarom ook zullen handelaren

blijft Europa, ondanks een paar ernstige crises, worstelen

moeite blijven ondervinden om hun kapitaal zo efficiënt

met een infrastructuur die volledig versnipperd blijft langs

mogelijk in te zetten. Als gevolg van deze grote onzekerheid

nationale lijnen.

blijft het beeld van de markt­structuur over drie jaar, en laat staan ​over vijf of tien jaar, diffuus. Voor marktparticipanten

Post-trade consolidatie

die toch al worden geconfronteerd met dagelijkse onrust en

Het staat buiten kijf dat concurrentie een drijvende kracht en

sterk versnipper­de communicatie vanuit diverse bronnen,

integraal onderdeel is van het proces om de beurskosten

wordt het zo moeilijk om een strategie te formuleren die

verder te verlagen en innovatie te stimuleren. Voorwaarde is

verder kijkt dan de komende twaalf maanden.

dan wel dat er een level playing field bestaat om de bijbehorende post-trade efficiency te vergemakkelijken.

Reële uitdaging

Helaas blijft vrijwillige interoperabiliteit tussen centrale

En terwijl de brokergemeenschap in Europa opwaartse druk

tegenpartijen over heel Europa voorlopig nog een ver

ondervindt om zowel hun interne als externe kosten te

toekomstbeeld. Met als gevolg dat de Europese markten

verlagen, worden eindbeleggers zich steeds meer bewust

noch genieten van de voordelen van een efficiënt monopolie

van de noodzaak om hun tegenpartijrisico aan de

(zoals in de VS), noch in een omgeving opereren die echte

uitvoeringskant te verminderen. De huidige post-trade

concurrentie mogelijk maakt.

omgeving dwingt brokers dan ook om op korte termijn een oplossing te zoeken voor deze andere maar zeer reële

Lagere kosten

uitdaging: hoe verbind ik de back-office met mijn front-office

Eén enkele, pan-Europese centrale tegenpartij die

om de complexiteit, risico’s en kosten verder te verlagen.

transacties afwikkelt per activaklasse zou Europese brokers in staat stellen om zich in dezelfde mate te profiteren van

KAS BANK biedt hiervoor een oplossing in de vorm van

(lage) post-trade kosten als hun concurrenten in de

onze Transaction Management Services. Hiermee

Verenigde Staten. Om dit wensbeeld te realiseren, is echter

combineren wij clearing en settlement van transacties op de

een duidelijke visie en leiderschap van de Europese

belangrijkste Europese markten met een geïntegreerde

Commissie noodzakelijk.

back-office oplossing.

Totdat Europa een werkelijk uniforme markt heeft gecreëerd - een proces dat de Verenigde Staten in bijna 25 jaar heeft

18

KAS Selections • oktober 2011

Vernieuwde rapportage Vereist Eigen Vermogen Afgelopen jaar berichtten diverse media dat toezicht­

de Beleggings- en Financiële administratie uitvoert,

houder De Nederlandsche Bank niet tevreden is over de

beschikken wij over alle relevante gegevens voor de VEV

opgeleverde Vereist Eigen Vermogen (VEV) rapportages

rapportage. Deze verwerken wij op een uniforme en

van pensioenfondsen. Daarnaast geeft De Nederlandsche

efficiënte wijze in de rapportage voor DNB. Daarnaast

Bank aan dat het beleggingsbeleid van pensioenfondsen soms ernstige tekortkomingen kent die het vertrouwen in de pensioensector kunnen ondermijnen. Deze constateringen onderschrijven de complexiteit waarmee

De VEV rapportage voeren wij naast de reguliere FTK maand- en kwartaalrapportages

pensioenfondsen te maken hebben en voert de druk op pensioenfondsbesturen verder op. KAS BANK is in de

ondersteunen wij de actuaris bij de berekening van het VEV.

unieke positie om pensioenfondsen te ondersteunen bij

Verder verrijken wij de ‘kale data’ tot belangrijke sturings­

het opstellen van de VEV rapportage.

informatie zodat het pensioenfonds ruimschoots kan voldoen aan de vereisten van DNB. Het pensioenfonds kan

In een eerder beleggingsonderzoek stelde De Nederlandsche

zich daardoor volledig richten op haar kernactiviteit.

Bank (DNB) dat “de standaardbenadering voor de berekening van het vereiste eigen vermogen niet altijd

Rapportagemodel

correct wordt toegepast. Daardoor ontbreekt een goed zicht

De VEV rapportage voeren wij naast de reguliere FTK

op het vereiste eigen vermogen”.

maand- en kwartaalrapportages. In samenspraak met

Doordat KAS BANK voor een groot aantal pensioenfondsen

enkele klanten en actuarissen hebben wij meerdere verbeteringen doorgevoerd in ons rapportagemodel. Ook hebben wij een aantal nieuwe overzichten toegevoegd aan de VEV rapportage. De drie belangrijkste veranderingen in onze dienstverlening zijn: 1. De resultaten van de VEV rapportage worden aangevuld met onderbouwende informatie ten behoeve van de werkzaamheden van de actuaris. Hierdoor kan de actuaris sneller en eenvoudiger het VEV bepalen. 2. Het pensioenfonds wordt bij de jaarwerkplanning ondersteunt door een team van VEV specialisten dat tevens de vragen van actuarissen/adviseurs over de resultaten beantwoordt. 3. Eventuele additionele analyses kunnen op verzoek worden uitgevoerd en ondersteund door de afdeling Institutional Risk Management. Te denken valt hierbij aan het VEV op basis van de strategische asset mix.

KAS Selections • oktober 2011

19

Uitspraak Europees Hof gevraagd over BTW verplichting voor pensioenfondsen Het Europese Hof van Justitie is gevraagd om een uitspraak te doen over de principiële vraag of pensioenfondsen, voor de BTW, als individuele onderneming moeten worden beschouwd. Aangezien de heffing van BTW is gebaseerd op een Europese richtlijn heeft de uitspraak ook uitwerking op in Nederland geheven en door pensioenfondsen betaalde BTW. Voor de opbouw van de pensioenaanspraken innen pensioenfondsen premies bij werkgevers en werknemers. Op basis van deze activiteiten worden zij voor de BTW beschouwd als ondernemer. Dit houdt in dat een pensioen­ fonds geregistreerd moet zijn bij de Belastingdienst en een BTW-nummer moet hebben. In het geval dat een fonds diensten inkoopt van buitenlandse dienstverleners, moet het fonds de zogenaamde ‘verleggings BTW ‘ afdragen aan de Belastingdienst. Pensioenfondsen die geen BTW-nummer hebben worden door hun buitenlandse dienstverlener

vermogensbeheer handelingen niet als vrijgestelde

gefactureerd inclusief BTW. Desondanks dienen de fondsen

‘handeling inzake effecten’ moeten worden beschouwd.

over de nota (inclusief BTW) de Nederlandse verleggings BTW af te dragen. Indien een fonds verzuimt af te dragen, kan de Belastingdienst naheffen en een fiscale boete opleggen.

Moeten pensioenfondsen niet gekwalificeerd worden als gemeenschappelijk beleggingsfonds?

De BTW verplichting van pensioenfondsen staat regelmatig ter discussie omdat andere vormen van ter collectieve

Indien op de prejudiciële vragen een voor Nederlandse

belegging bijeengebracht vermogens (o.a. Beleggings­

pensioenfondsen positieve uitspraak volgt, ligt voor hen de

fondsen) wel zijn vrijgesteld van BTW. Een Engelse rechter

weg open om teveel afgedragen verleggings BTW terug te

heeft daarover zogenaamde prejudiciële vragen gesteld aan

vragen bij de Belastingdienst. Om zoveel mogelijk belasting­

het Europese Hof van Justitie. Samengevat komt de vraag

tijdvakken veilig te stellen raden wij u aan om nu reeds

erop neer of pensioenfondsen, voor de heffing van BTW,

bezwaar te maken tegen de ingediende BTW aangiften met

niet gekwalificeerd moeten worden als gemeenschappelijk

verwijzing naar bovengenoemde prejudiciële vragen. Wellicht

beleggingsfonds of dat een pensioenfonds toch moet

kan ook de lokale vermogensbeheerder al bezwaar

worden beschouwd als individueel vermogen.

aantekenen tegen zijn eigen afdracht op aangifte. Op die

Door het Bundesfinanzhof zijn eveneens prejudiciële vragen

manier kan langs deze weg eventueel teveel in rekening

gesteld over de BTW plichtigheid betreffende individueel

gebrachte BTW veilig gesteld worden en in een latere fase

vermogensbeheer. Het Finanzhof wil weten of individuele

worden teruggevraagd.

20

KAS Selections • oktober 2011

ASEAN EXCHANGES werkt aan integratie regionale kapitaalmarkten ASEAN Exchanges is een samenwerkingsverband van

Regionale integratie

zeven beurzen uit Indonesië, Maleisië, de Filipijnen,

ASEAN Exchanges ziet twee goede redenen om de

Singapore, Thailand en Vietnam. Het doel van deze

regionale financiële samenwerking en integratie te

samenwerking is om de groei van de kapitaalmarkt van

ondersteunen. Om te beginnen is er de versterking van de

de ASEAN beurzen te bevorderen door meer beleggings­

financiële bemiddeling en van het capaciteits- en

mogelijkheden aan te bieden aan meer mensen. Alle

risicobeheer, die leidt tot meer binnenlandse en regionale

ASEAN-landen hebben in 2007 de ‘ASEAN Economic

groei. Ten tweede zorgt de samenwerking voor betere

Community (AEC) Blueprint 2015’ ondertekend. Daarmee

bescherming tegen externe schokken en marktvolatiliteit.

hebben zij zich verplicht tot de oprichting van een interne markt tegen 2015.

Wij staan een competitieve, rechtvaardige, duurzame en veerkrachtige ASEAN voor, waarin niemand wordt uitgesloten

ASEAN Stars ASEAN Exchanges versterkt de grensoverschrijdende samenwerking.* De toegang tot de beurzen wordt gestroom­lijnd door de introductie van specifieke ASEAN-

Met het oog op de Aziatische crisis van 1997 en de huidige

producten en doelgerichte marketinginitiatieven. Verder

wereldwijde financiële crisis is dat van groot belang. In deze

werkt ASEAN Exchanges aan de introductie van een

context kan regionale integratie de ontwikkeling van de

makkelijk te herkennen referentie voor beleggers, de

binnenlandse kapitaalmarkten en de wereldwijde integratie

‘ASEAN Stars’.

bevorderen door de liquiditeit, schaalomvang en capaciteiten

De ASEAN Stars worden samengesteld uit 210 bluechipaandelen die samen de 30 meest veelbelovende fondsen per ASEAN Exchanges-lid vertegenwoordigen. Dit zijn telkens de best scorende bedrijven als het gaat om beurswaarde en liquiditeit. ASEAN wil de belangstelling voor deze grote en liquide fondsen bevorderen en momentum creëren door partnerschappen aan te gaan met providers en samen met hen beleggingsplatformen in te richten en gebundelde data aan te bieden. Hiervoor is een website gelanceerd die fungeert als centraal informatiepunt over de ontwikkelingen

te bieden die nodig zijn om internationaal te kunnen

op het gebied van de ASEAN Stars-diensten:

concurreren. Bovendien draagt integratie bij aan de

www.aseanexchanges.org.

financiële stabiliteit, doordat de regionale spelers toegang

* Bij ASEAN Exchanges zijn de volgende beurzen aangesloten: -

Indonesia Stock Exchange

-

The Stock Exchange of Thailand

-

Bursa Malaysia

-

Hanoi Stock Exchange

-

The Philippine Stock Exchange Inc

-

Hochiminh Stock Exchange

-

Singapore Exchange

KAS Selections • oktober 2011

21

krijgen tot een grotere lokale markt, wat weer zal leiden tot meer diversificatie en vermindering van de volatiliteit van binnenlandse markten als gevolg van wereldwijde schokken.

Dat programma moet worden ondersteund door de inbedding van regionale belangen

Uitdagingen De regionale integratie van de kapitaalmarkten is tot nu toe vaak afgeremd. Niet alleen door de grote verschillen in ontwikkeling en in de naleving van regelgeving, maar ook

- verdere liberalisering van de kapitaalrestricties en de handelsbeperkingen; - verdere versterking van het bedrijfseconomisch toezicht

door kapitaalrestricties, een versnipperde infrastructuur en

en de capaciteiten op het gebied van risicobeheer om

onvoldoende coördinatie- en controlemechanismen. De

volatiliteit in goede banen te kunnen leiden en

grootste uitdaging bestaat dus uit het opzetten van een

doeltreffend te kunnen concurreren.

goed gefaseerd programma van initiatieven voor regionale integratie. Dat programma moet worden ondersteund door

Vergadering AEM

de inbedding van regionale belangen in de ontwikkeling van

Op de 43e vergadering van de ministers van Economische Zaken van de ASEAN (ASEAN Economic Ministers - AEM),

Naar verwachting zullen de besprekingen het einde inluiden van de concurrentie tussen de drie beurzen

die van 9 tot en met 13 augustus gehouden werd in Manado, Indonesië, werd de Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) aangespoord om de ASEAN Economic Community (AEC) Blueprint 2015 tijdig uit te voeren.

regionale kapitaalmarkten en dat wordt versterkt door een

“De vergadering van de ministers van Economische Zaken

goed doordacht controle- en coördinatiemechanisme op

van de ASEAN vindt dit jaar plaats op een cruciaal moment,

ASEAN-niveau. De kruisbestuiving tussen versterking van de

gezien de grote onzekerheid over de wereldeconomie als

binnenlandse kapitaalmarkten en bevordering van de

gevolg van de financiële situatie van de Verenigde Staten en

integratie vraagt om duidelijke inspanningen, zoals

een aantal lidstaten van de Europese Unie. Indonesië acht

hervorming van de binnenlandse kapitaalmarkten en

het van het grootste belang dat de ASEAN de AEC Blueprint

maatregelen ter vereenvoudiging van het grensover­schrij­

2015 op tijd ten uitvoer brengt, omdat al haar leden daarvan

dend verkeer. Deze moeten in goede onderlinge samenhang

zullen profiteren. Bovendien stelt dit ASEAN in staat om

worden gefaseerd en gecoördineerd met behulp van:

verder te groeien, samen met haar gesprekspartners,” aldus

- gemeenschappelijke internationale normen;

de Indonesische minister van Handel Mari Elka Pangestu.

- oordeelkundig gebruik van wederzijdse erkenning op financieel en ondernemingsgebied;

Indonesië

22

Maleisië

KAS Selections • oktober 2011

Filipijnen

Singapore

Minister Pangestu zei verder dat de deelnemende landen de

Global Custody Netwerk Nieuws

banden van de ASEAN met de rest van de AziatischPacifische regio moeten aanhalen, zodat de ASEAN een goede aansluiting krijgt op de wereldwijde supply-chain.

Europa

“Wij staan een competitieve, rechtvaardige, duurzame en veerkrachtige ASEAN voor, waarin niemand wordt

Europa – EMCF stemt in met interoperabiliteit CCP’s

uitgesloten,” aldus Pangestu.

Clearingorganisatie European Multilateral Clearing Facility (EMCF) gaat operationeel samenwerken met andere

Naast de ASEAN-ministers waren ook ministers van

aanbieders van clearing services voor Europese MTF’s en

Economische Zaken uit Australië, China, India, Japan, Korea

gereguleerde beurzen. Interoperabiliteit tussen alle CCP’s is

en Nieuw-Zeeland bij de vergadering aanwezig. Zij

daarmee weer een stap dichterbij gekomen.

overlegden, samen met hoge handelsvertegenwoordigers uit de Verenigde Staten en Rusland, met de AEM. Samen zijn deze landen goed voor meer dan 43% van de totale wereldhandel in 2010.

Joint venture Chinese beurzen De Raad van Bestuur van de beurs van Hongkong heeft in principe groen licht gegeven voor vergaande besprekingen met de beurzen van Sjanghai en Shenzhen, die moeten leiden tot de oprichting van een joint venture in Hongkong. Dit bedrijf kan zich onder andere richten op de ontwikkeling van indexproducten en andere van aandelen afgeleide producten en op de samenstelling van nieuwe indexen. Naar verwachting zullen de besprekingen het einde inluiden

EMCF gaat interoperabiliteitsovereenkomsten afsluiten met

van de concurrentie tussen de drie beurzen. Gezamenlijke

de handelsplatformen Chi-X Europe, BATS Europe en

ontwikkelingsprojecten maken wellicht grensoverschrijdende

NASDAQ OMX. De uitwerking van deze plannen vindt plaats

aandelennoteringen en grensoverschrijdende effectenhandel

in overleg met de handelsplatformen en CCP’s. EMCF

mogelijk.

streeft ernaar om per 1 januari 2012 daadwerkelijk overeen­ komsten aan te gaan, afhankelijk van de toestemming van de toezichthouders. Als EMCF interoperabel wordt met LCH.Clearnet Ltd, SIS x-clear en EuroCCP kunnen de aangesloten clearing members profiteren van een nog groter aantal interoperabele CCP’s. Voor de clearing van transacties kan dan één enkele CCP worden aangewezen voor alle platformen die hun handelsstromen aanbieden aan de interoperabele CCP’s. Klanten van KAS BANK profiteren al van de vele voordelen

Thailand

Hanoi

Ho Chi Minh Stad

die interoperabiliteit kan bieden. Via ons single platform, uniforme rapportages en geïntegreerde kredietmodel (dat

KAS Selections • oktober 2011

23

cross collateralisation en innovatieve margin financiering

FMT. Franse obligaties waarbij de denominatie niet wordt

mogelijk maakt) krijgt u één rekeningstructuur, communi­

aangepast, worden niet meer gegarandeerd door LCH.

catie­protocol en clearingovereenkomst voor alle Europese

Clearnet SA en settelen in UNT als een niet-gegarandeerd

markten waar u actief bent.

fonds.

ESES/Frankrijk – Denominatie Franse obligaties wijzigt

Buiten Europa

van UNT naar FMT Met ingang van 24 oktober 2011 wijzigt de denominatie voor

Brazilië – Herinvoering korte termijn belasting op

de notering en handel in Franse obligaties van ‘units’ (UNT)

bedrijfsobligaties

in ‘face amount’ (FMT). De wijziging geldt voor alle Franse obligaties die op de obligatiemarkten van NYSE Euronext staan genoteerd. De notering komt daarmee in lijn met de international standaarden en past in het streven om de notering en handel in Franse olbligaties te vereenvoudigen. Obligaties met onderstaande kenmerken vallen buiten de denominatie wijziging in FMT. • Obligaties met een decimaal (anders dan 0,10 en 0,25) of een atypische nominaal. • Obligaties met een afnemende nominaal. De Braziliaanse regering heeft voor het merendeel van de bedrijfsobligaties de korte termijn IOF belasting opnieuw ingevoerd. De maatregel geldt voor alle obligaties die op en na 25 mei 2011 zijn gekocht. Inkomsten uit deze obligaties worden belast wanneer zij korter dan 30 dagen worden aangehouden. Uitgezonderd van de maatregel zijn beleggingen in: • Debentures; • Corporate Financial Bills (Letras Financeiras de Empresas Privadas); • Real State Receivable Certificates (CRI – Certificados de Recebíveis Imobiliários) Deze obligaties worden daarom niet langer ge-cleared via LCH.Clearnet SA en worden verwijderd uit de ‘trading

Kenia – Wijziging

engine’. Voor de obligaties waarvan de denominatie wordt

settlement cyclus

aangepast naar FMT worden twee aanvullende handels­

Sinds 4 oktober 2011

categorieën, 4Y en 4Z, toegevoegd aan de lijst van nieuwe

hanteert de Nairobi Stock

handelscategorieën.

Exchange and Central Depository een settlement

De wijziging in denominatie heeft ook gevolgen voor het

cyclus voor aandelen­

settlement proces op de ESES markten. Franse obligaties

transacties van T+3 in plaats

waarvan de denominatie wijzigt, settelen vanaf 24 oktober in

van T+4.

24

KAS Selections • oktober 2011

‘Sharing Knowledge’ De afgelopen maand september heeft KAS BANK zich bij drie belangrijke evenementen voor professionals uit de pensioen- en effectenindustrie aan de markt gepresenteerd. Naast een eigen stand met informatie over KAS BANK gaven wij diverse presentaties over onder andere governance, compliance en risicomanagement. De deelnemers reageerden over het algemeen zeer positief op onze input en aanwezigheid. Pensioen Forum Rotterdam Het Pensioen Forum in Rotterdam is een van de grootste onafhankelijke bijeenkomsten voor de pensioenbranche in Nederland. Tijdens dit tweedaagse evenement sprak Mark van Weezenbeek (Director Sales & Business Development)

Congres ‘Nieuwe distributiekanalen voor

op 29 september over ‘Onafhankelijk risicobeheer bij

banken en verzekeraars’

pensioenfondsen’. Hij ging onder meer dieper in op de ‘three

Op 28 september sprak Sikko van Katwijk (lid Raad van

lines of defense’ voor een effectief risicobeleid en risico­

Bestuur KAS BANK) in Breukelen op het congres ‘Nieuwe

management. Verder gaf hij een toelichting op de

distributiekanalen voor banken en verzekeraars’. Uiteraard

ondersteuning door KAS BANK in de vorm van een

kwam in dat verband onze app ter sprake. Verder

onafhankelijke Riskmanager die organisaties ter plekke

behandelde Van Katwijk vragen als: zet u al app’s in en zo

ondersteunt.

ja, hoe? Wat zijn de geleerde lessen tot nu toe? Welke groeimogelijkheden biedt de app? Vanuit de zaal kwam

KAS BANK was op 28 en 29 september aanwezig met een

hierop de opmerking dat onze aanpak van de app zeer

eigen stand. Hier werd onder andere onze Pension Fund

verhelderend is.

Monitor app voor de iPad gedemonstreerd. De winnaar van de prijsvraag wordt bekend gemaakt op de eindejaars­

Screen Event

receptie van KAS BANK op woensdag 14 december a.s.

Een dag later waren wij aanwezig op het Screen Event van Screen Consultants in Amsterdam. Hier brachten wij met name onze producten Broker Services en Global Fund Services onder de aandacht. In de middag nam Rolf Kooijman (CFO KAS BANK) deel aan de User Panel Discussion over het centrale thema van de bijeenkomst: ‘Re-sourcing financial information Services’. Aan de hand van drie deelonderwerpen (Knowledge, Control en Advice) gingen de panelleden dieper in op de vraag: Wat zijn de overwegingen bij het besluit om marktdata diensten of operationele diensten al dan niet in te kopen c.q. uit te besteden? Kooijman onderstreepte tijdens de discussie nog eens de onafhankelijke rol en positie van KAS BANK in dit proces.

KAS Selections • oktober 2011

25

Laurens Visie Zoals een wereldse filosoof eens

providers, is de memorie van toelichting jubelend over juist

opmerkte: het plezier van het leven

dit aspect. Meer concurrentie heeft geresulteerd in meer

zit niet in omkijken naar waar we

keuze voor beleggers uit meer beschikbare financiële

geweest zijn, maar in het altijd

instrumenten tegen verminderde transactiekosten en

vooruitkijken naar de volgende dag,

toegenomen trade en post-trade integratie. Missie voltooid?

de volgende gebeurtenis, een

Niet helemaal. Hoewel de samenstellers bijna worden

volgend jaar.

verblind door het regelgevende licht, hebben zij toch een paar donkere stippen aan de hemel waargenomen.

Laurens Vis, Managing

En zo is het ook in ons zakelijke

Director, KAS BANK UK

leven. Neem bijvoorbeeld de

De voordelen van vrije concurrentie - de onzichtbare hand

Markets in Financial Instruments

van Adam Smith - strekken zich niet uit tot alle beleggers.

Directive (MiFID). Terwijl het laatste Europese land (Spanje)

Het gelijke speelveld tussen beleggingsondernemingen en

hier sinds kort zijn goedkeuring aan heeft gehecht, horen we

handelsplaatsen is in gevaar als gevolg van technologische

alweer de klop op de financiële deur (waarvan de façade

ontwikkelingen en de financiële crisis heeft een ravage

overigens onherkenbaar is veranderd) van MiFID ‘2’. En zo

veroorzaakt onder de (zogenaamde) bankiers die in andere

worden wij geconfronteerd met de volgende “behoefte aan

instrumenten handelen dan aandelen.

gerichte, maar ambitieuze verbetering van de uitgebreide regels van MiFID 1”.

Ondertussen zijn, zoals wij allen weten, de stippen uitgegroeid tot donkere wolken boven het publieke domein

Enigszins teleurgesteld dat het voorstel van het Europees

in Europa. Monetair gezien is het zachtjes regenen inmiddels

Parlement en de Europese Commissie niet voortijdig is

gieten geworden. Maar hulp is bij de hand. De herziene

uitgelekt, ligt de officiële versie van 169 dichtbedrukte

MiFID is niet alleen dienstbaar aan maar tevens een integraal

pagina’s thans op mijn bureau. Nogal zware kost om mee te

onderdeel van de hervormingen gericht op een veiliger,

nemen in de trein of om in bed te lezen. Nog verontrusten­

gezonder, transparanter en meer verantwoord financieel

der is het ontbreken van een Management Summary (ofwel,

systeem voor de Europese economie en de Europese

hoe bluf ik mijzelf door MiFID 2 heen). Dus laat ons zonder

samenleving als geheel. Op dit punt zijn we aangeland bij

verder dralen met de lezing beginnen.

pagina 5 van het document. Alwaar wij stuiten op het pleidooi richting lidstaten om zich te onthouden van geïsoleerde nationale interventies uitdraaiend op regel­

Ondertussen zijn de stippen uitge­ groeid tot donkere wolken boven het publieke domein in Europa

gevingarbitrage en verstoring van de onderlinge concurrentie. Inmiddels zijn de vereisten zorgvuldig gekalibreerd, is het

Om uw eigen MiFID-verkenningen te ondersteunen, heb ik al

evenwicht tussen bescherming van beleggers en efficiëntie

lezende de volgende opmerkingen genoteerd bij de volgen­

van de markten fijn uitgebalanceerd en het algemeen belang

de aflevering van dit aangrijpende verhaal over Europa’s

en de kostenefficiëntie van de maatregelen in zorgvuldige

Financial Instruments Directives.

overweging genomen. En, last but not least, staat de European Securities and Market Authority (ESMA) klaar in de

Aangezien Europa ervan overtuigd is dat de kracht van zijn

financiële coulissen om een centrale plek op te eisen in de

financiële bouwwerk alleen kan worden versterkt door

uitvoering van het nieuwe EU-brede raamwerk. Daar gaan

ongehinderde concurrentie tussen de lidstaten, beurzen en

we.

26

KAS Selections • oktober 2011

Al snel raakt de lezer bedolven onder een lawine van

Minimumnormen worden gevraagd die rekening houden met

initiatieven. De term MiFID-diensten wordt geïntroduceerd

de aard, omvang en complexiteit van .... Beleggings­

voor lokaal actieve entiteiten die niet langer in staat zijn om

ondernemingen! Limieten zullen worden opgelegd aan de

‘niet-advies diensten’ te verlenen, zodat de belegger vrij

mogelijkheid om afgegeven financiële zekerheden van

door het Europese landschap kan zwerven onder uniforme

klanten in te zetten ter afdekking van de verplichtingen van

bescherming, ongeacht de locatie van de dienstverlener.

de onderneming zelf. En het management moet over

Onder MiFID 2 zijn alle beleggers gelijk, afgezien van de

voldoende kennis, ervaring, vaardigheden en tijd beschikken

ongelukkige Fondsen voor Gemene Rekening en

om de activiteiten van hun eigen bedrijf te kunnen door­

pensioenfondsen, die onbarmhartig worden verwezen naar

gronden. Groepsdenken moet worden vermeden en

hun eigen, specifieke regelgeving.

daarvoor moeten bestuursleden worden geadviseerd door een divers samengesteld gezelschap wat betreft leeftijd,

Er wordt een nieuwe handels­ categorie geïntroduceerd, de georgani­seerde handelsfaciliteit (OTF)

geslacht, herkomst, opleiding en professionele achtergrond. Het is waar: de man en zijn testosteron niveau hebben wel vaker een financiële crisis veroorzaakt. En het is op dit punt dat MiFID 2 een duidelijke trendbreuk

En de markt zelf krijgt een verse set van definities die alle

laat zien met zijn voorganger door ‘een evenwichtige

vormen van georganiseerde handel omvat, dat wil zeggen

geslachtsverdeling binnen de raad van bestuur’ aan te

niet beperkt tot aandelenhandel alleen. Sterker nog, er wordt

merken als zijnde van bijzonder belang voor het waarborgen

een nieuwe handelscategorie geïntroduceerd, de georgani­

van een adequate vertegenwoordiging van de demo­

seerde handelsfaciliteit (OTF). Deze omvat maar liefst alle

grafische realiteit. Zodra dit is gerealiseerd zal een gezonde

vormen van uitvoering en regelen van de effectenhandel, ‘nu

en prudente bedrijfsvoering als manna uit de hemel neer­

en in de toekomst’! De nieuwe categorie laat het aan de

dalen en wordt de marktplaats een betere plek voor zowel

uitvoerder over om te beslissen hoe een transactie zal

handelaars als investeerders.

worden uitgevoerd, maar, in tegenstelling tot zijn collega’s van de gereglementeerde markten en multilaterale handels­

Voordat ik u achterlaat met het prangende besluit om al dan

platformen, nooit tegen zijn eigen kapitaal. Maar hij kan wel

niet dieper in het voorstel te duiken nog een korte opmerking

zelf beslissen wie wel of niet bij de deur wordt toegelaten.

over de bepalingen met betrekking tot centrale tegenpartij-,

Laat de strijd tussen ‘rule based’ en op contractbasis

clearing- en afwikkelingssystemen en het recht om een

georganiseerde handelsplatforms beginnen!

bepaald settlementsysteem aan te wijzen. De betreffende artikelen stellen dat leden of participanten in gereguleerde

Op naar het volgende onderdeel van het document: de

markten, MTF’s en OTF’s niet onnodig in hun keuze mogen

aangepaste en nieuwe artikelen van het voorstel zelf. Pagina

worden beperkt mits deze is gebaseerd op niet-

na pagina na pagina. Net als de vermoeidheid toeslaat en de

discriminerende, transparante en objectieve criteria. En,

ogen beginnen te branden, lezen wij tot onze vreugde dat er

uiteraard, als een dergelijke keuze zorgt voor een efficiënte

overeenstemming bestaat onder de regelgevende instanties

en economische afwikkeling van de transacties in kwestie

op internationaal niveau dat gebreken in de corporate

en, in het algemeen, de goede en ordelijke werking van de

governance bij “een aantal financiële instellingen”, waaronder

EU-markt. Wat kan uw post-trade service provider zich nog

het ontbreken van effectieve interne checks and balances,

meer wensen!

mede een bijdrage hebben geleverd aan het ontstaan van de financiële crisis. Nadrukkelijk wordt gemeld dat over­ matige risico’s kunnen leiden tot het omvallen financiële instellingen en zelfs problemen kunnen veroorzaken in de lidstaten en wereldwijd. Nu u weer!

KAS Selections • oktober 2011

27

NETHERLANDS

NETHERLANDS

UNITED KINGDOM

KAS BANK AMSTERDAM P.O. Box 24001 1000 DB Amsterdam The Netherlands Spuistraat 172 1012 VT Amsterdam The Netherlands T: +31 20 557 59 11

GERMANY

KAS BANK LONDON 5th Floor 10 Old Broad Street London EC2N 1AA United Kingdom T: +44 20 7153 36 00

KAS BANK WIESBADEN Biebricher Allee 2 65187 Wiesbaden Germany T: +49 611 1865 3800

www.kasbank.com