Wet aanpak schijnconstructies Papieren tijger of oplossing onderbetaling?
24 september 2015 – Seminar Nétive drs. M.C. (Marco) Dijkshoorn Adviesgroep Loon- & Premieheffing
Achtergrond WAS • Arbeidsvoorwaarden steeds meer onder druk door meer arbeidsaanbod • Besparen op arbeidskosten • Gevolg: schijnconstructies • Wetgever vindt dit ongewenst • Doel wet: versterken en handhaven arbeidsrecht • En bevorderen recht werknemer om loon ook daadwerkelijk te ontvangen
Pagina 2
© 2015 BDO
Maatregelen WAS (1) Wijzigingen per 1 juli 2015: • • • •
Ketenaansprakelijkheid: opeisen loon bij alle opdrachtgevers ‘Naming en shaming’ Inspectie SZW ‘klikt’ richting CAO-partijen Verbeteren handhaafbaarheid WAV
Pagina 3
© 2015 BDO
Maatregelen WAS (2) Per 1 januari 2016: • Girale betaling minimumloon • Verrekeningen/inhoudingen op het minimumloon niet meer toegestaan • Meer specificaties loonstrook, met name specificatie onkostenvergoedingen en vakantiebijslag
Pagina 4
© 2015 BDO
Meest in het oog springend: ketenaansprakelijkheid Sinds 1 juli 2015 werknemers loonbetaling eisen van opdrachtgevers in de keten. (voorheen alleen uitzendbranche, vrijwaring tot 1-1-2016 bij SNA-certificering) Keten: arbeid geleverd op basis van ten minste één overeenkomst van opdracht/ aanneming van werk (aannemen, detacheren, payrollen, uitzenden, etc.) Uitzondering: vervoers-/expeditie-overeenkomsten (hoewel?), koopovereenkomsten, particuliere opdrachtgevers, zelfstandige uitvoerders.
Pagina 5
© 2015 BDO
Voorbeeld
Fase 2
Fase 1
Hoofdopdrachtgever | Hoofdaannemer
Onderaannemer | Uitzendbureau | Onderbetaalde uitzendkracht
Pagina 6
© 2015 BDO
Fase 1 bij ketenaansprakelijkheid Onderbetaling = < overeengekomen loon / (avv) CAO-loon / WML
1. Eigen werkgever en/of directe opdrachtgever aanspreken (informeren hoofdopdrachtgever) 2. Rechter à verzoekschrift (geen dagvaarding meer nodig) 3. Loon opeisen bij werkgever/directe opdrachtgever 4. Geeft weer niet thuis? à volgende schakel in de keten
Pagina 7
© 2015 BDO
Fase 2 bij ketenaansprakelijkheid (1) Naar volgende schakel als werkgever/directe opdrachtgever en opvolgende schakel(s): 1. Onvindbaar zijn; 2. Niet ingeschreven bij (buitenlandse) KvK; 3. Failliet zijn; 4. Uitspraak rechter niet opvolgen; en/of 5. Niet-verwijtbaar zijn.
Pagina 8
© 2015 BDO
Fase 2 bij ketenaansprakelijkheid (2) Sneller naar hoofdopdrachtgever in twee situaties: 1. Na een jaar bij achterstallig loon 2. Na een half jaar bij ernstige onderbetaling: ten minste drie maanden < 50% afgesproken loon of ten minste drie maanden < 70% minimumloon
NB. ‘Wachttijd’ start pas als werknemer vordering indient bij werkgever én hoofdopdrachtgever terzake informeert.
Pagina 9
© 2015 BDO
Escape: niet-verwijtbaarheid Advies overheid: 1. Controleer de inschrijving KVK; 2. Vraag naar een certificaat of keurmerk (bestaat nog niet…); 3. Betaal een goede prijs; 4. Zorg voor een contract met duidelijke afspraken; en 5. Grijp in als het toch misgaat. Rechter oordeelt uiteindelijk of voldoende maatregelen zijn genomen… Houdt rekening met grootte bedrijf, positie in keten, omvang opdracht, etc.
Pagina 10
© 2015 BDO
Niet-verwijtbaarheid: contractuele afspraken Voorbeelden: • Zich in de uitvoering van de opdracht houden aan geldende wet- en regelgeving en een van toepassing zijnde cao; • Opdrachtnemer legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken t.b.v. de uitvoering van de onderhavige opdracht op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast; • Opdrachtnemer verschaft desgevraagd aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles; • Opdrachtnemer verschaft desgevraagd aan de opdrachtgever toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken; • Opdrachtnemer verplicht alle bovenstaande informatieplichten onverkort op te leggen aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat en tevens te bedingen dat deze partijen dit ook doen; • Boetebeding opnemen; • Bij onderbetaling contract ontbinden als de onderbetaling niet wordt opgelost. vrijdag 25 september 15
Pagina 11
© 2014 BDO
Niet-verwijtbaarheid: ingrijpen als het misgaat Wat dan te doen? Na signaal onderbetaling actie richting ketenpartij t.b.v. juiste betaling. Mogelijke acties: • Zich informeren over situatie; • Controle (laten) uitvoeren; • Boekhouder correcte toepassing arbeidsvoorwaarden laten bevestigen; • Eisen nakomen uitvoeringsvoorwaarden/contractuele bepalingen; • Bemiddelend optreden; en/of • Opdrachtnemer sommeren correcte loon te betalen op straffe van ontbinding.
Pagina 12
© 2015 BDO
Niet-verwijtbaarheid ‘zzp-ers’ Blijkt ‘zzp-er’ toch een werknemer? WAS alsnog van toepassing. Hoe te voorkomen? Kettingbeding: praktijk is echter weerbarstig. Opdrachtgever hoeft niet vast te stellen of een zzp-er feitelijk werknemer is. Ons advies: vraag op (naast kopie ID): VAR (2015), fiat fiscus modelovereenkomst (2016).
Pagina 13
© 2015 BDO
Wat te doen als opdrachtnemer? Profileer u als betrouwbare partij/kennispartner: • Licht opdrachtgevers voor over maatregelen niet-verwijtbaarheid; • Maak contractuele afspraken; • Geef inzicht over toepassing van de correcte arbeidsvoorwaarden; • In uitzendsituaties: inlenersbeloning; • Wijs op toegekend branchekeurmerk (zoals NEN-4400, OSB-keurmerk).
Pagina 14
© 2015 BDO
Overige maatregelen WAS
Pagina 15
© 2015 BDO
Verbod inhoudingen en verrekeningen • Geldt alleen voor het nettominimumloon • Geldt niet voor de vakantiebijslag • Probleem: huisvesting en zorgverzekering arbeidsmigranten • Maar ook bijvoorbeeld bijdrage PV • Mogelijke oplossing: per automatische incasso betalen (echter, risico dat werknemer laatste acht weken terug laat storten)
Pagina 16
© 2015 BDO
Specificatie kostenvergoedingen - Minister Asscher voorstander kruistocht tegen oneigenlijk gebruik A1verklaringen Loon Onbenoemde kostenvergoeding Grondslag buitenlandse premies: Grondslag minimumloon:
€ 500 € 1.000 € 500 √ € 1.500 √
- Aanpassen betreffende Europese verordening langdurig/onmogelijk - Betere oplossing: eis specificatie kostenvergoedingen op straffe bestuurlijke boete - Kostenvergoeding geen onderdeel minimumloon meer; van twee walletjes eten dan voorbij?
Pagina 17
© 2015 BDO
Naming en shaming - Ook toegestaan als bezwaar nog openstaat/nog loopt - Genoeg te lezen: alle circa 21.000 inspecties inzake Arbo, Atw, WML, WAADI en Wav worden openbaar (ongeacht boete)
Pagina 18
© 2015 BDO
Verbeteren handhaafbaarheid Wet arbeid vreemdelingen (identificatie) Van een inspanningsverplichting… …naar een resultaatverplichting: binnen 48 uur na verzoek toezichthouder identiteit vaststellen als identiteit niet langs andere weg vastgesteld kan worden en binnen 48 uur kopie kwalificerend identiteitsbewijs verstrekken. Let op! Identificatieplicht wijzigt inhoudelijk niet, wel betere handhaving (boete) mogelijk.
Pagina 19
© 2015 BDO
VRAGEN?
vrijdag 25 september 15
Pagina 20
© 2015 BDO
Moment van bezinning/tafeldiscussie Effectiviteit WAS: Welke werknemers gaan dergelijke procedures opstarten? Hoe gaan tijdelijk in Nederland werkzame werknemers hiermee om? Zien vakbonden dit als (extra) reden van bestaansrecht/pakken zij de handschoen op?
Pagina 21
© 2015 BDO
