Achtergrond WAS • Arbeidsvoorwaarden steeds meer onder druk door meer arbeidsaanbod • Besparen op arbeidskosten • Gevolg: schijnconstructies • Wetgever vindt dit ongewenst • Doel wet: versterken en handhaven arbeidsrecht • En bevorderen recht werknemer om loon ook daadwerkelijk te ontvangen
Maatregelen WAS (2) Per 1 januari 2016: • Girale betaling minimumloon • Verrekeningen/inhoudingen op het minimumloon niet meer toegestaan • Meer specificaties loonstrook, met name specificatie onkostenvergoedingen en vakantiebijslag
Meest in het oog springend: ketenaansprakelijkheid Sinds 1 juli 2015 werknemers loonbetaling eisen van opdrachtgevers in de keten. (voorheen alleen uitzendbranche, vrijwaring tot 1-1-2016 bij SNA-certificering) Keten: arbeid geleverd op basis van ten minste één overeenkomst van opdracht/ aanneming van werk (aannemen, detacheren, payrollen, uitzenden, etc.) Uitzondering: vervoers-/expeditie-overeenkomsten (hoewel?), koopovereenkomsten, particuliere opdrachtgevers, zelfstandige uitvoerders.
Fase 1 bij ketenaansprakelijkheid Onderbetaling = < overeengekomen loon / (avv) CAO-loon / WML
1. Eigen werkgever en/of directe opdrachtgever aanspreken (informeren hoofdopdrachtgever) 2. Rechter à verzoekschrift (geen dagvaarding meer nodig) 3. Loon opeisen bij werkgever/directe opdrachtgever 4. Geeft weer niet thuis? à volgende schakel in de keten
Fase 2 bij ketenaansprakelijkheid (1) Naar volgende schakel als werkgever/directe opdrachtgever en opvolgende schakel(s): 1. Onvindbaar zijn; 2. Niet ingeschreven bij (buitenlandse) KvK; 3. Failliet zijn; 4. Uitspraak rechter niet opvolgen; en/of 5. Niet-verwijtbaar zijn.
Fase 2 bij ketenaansprakelijkheid (2) Sneller naar hoofdopdrachtgever in twee situaties: 1. Na een jaar bij achterstallig loon 2. Na een half jaar bij ernstige onderbetaling: ten minste drie maanden < 50% afgesproken loon of ten minste drie maanden < 70% minimumloon
NB. ‘Wachttijd’ start pas als werknemer vordering indient bij werkgever én hoofdopdrachtgever terzake informeert.
Escape: niet-verwijtbaarheid Advies overheid: 1. Controleer de inschrijving KVK; 2. Vraag naar een certificaat of keurmerk (bestaat nog niet…); 3. Betaal een goede prijs; 4. Zorg voor een contract met duidelijke afspraken; en 5. Grijp in als het toch misgaat. Rechter oordeelt uiteindelijk of voldoende maatregelen zijn genomen… Houdt rekening met grootte bedrijf, positie in keten, omvang opdracht, etc.
Niet-verwijtbaarheid: contractuele afspraken Voorbeelden: • Zich in de uitvoering van de opdracht houden aan geldende wet- en regelgeving en een van toepassing zijnde cao; • Opdrachtnemer legt alle arbeidsvoorwaardelijke afspraken t.b.v. de uitvoering van de onderhavige opdracht op een inzichtelijke en toegankelijke wijze vast; • Opdrachtnemer verschaft desgevraagd aan bevoegde instanties toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken en werkt mee aan controles; • Opdrachtnemer verschaft desgevraagd aan de opdrachtgever toegang tot deze arbeidsvoorwaardelijke afspraken; • Opdrachtnemer verplicht alle bovenstaande informatieplichten onverkort op te leggen aan alle partijen waarmee hij contracten aangaat en tevens te bedingen dat deze partijen dit ook doen; • Boetebeding opnemen; • Bij onderbetaling contract ontbinden als de onderbetaling niet wordt opgelost. vrijdag 25 september 15
Niet-verwijtbaarheid ‘zzp-ers’ Blijkt ‘zzp-er’ toch een werknemer? WAS alsnog van toepassing. Hoe te voorkomen? Kettingbeding: praktijk is echter weerbarstig. Opdrachtgever hoeft niet vast te stellen of een zzp-er feitelijk werknemer is. Ons advies: vraag op (naast kopie ID): VAR (2015), fiat fiscus modelovereenkomst (2016).
Wat te doen als opdrachtnemer? Profileer u als betrouwbare partij/kennispartner: • Licht opdrachtgevers voor over maatregelen niet-verwijtbaarheid; • Maak contractuele afspraken; • Geef inzicht over toepassing van de correcte arbeidsvoorwaarden; • In uitzendsituaties: inlenersbeloning; • Wijs op toegekend branchekeurmerk (zoals NEN-4400, OSB-keurmerk).
Verbod inhoudingen en verrekeningen • Geldt alleen voor het nettominimumloon • Geldt niet voor de vakantiebijslag • Probleem: huisvesting en zorgverzekering arbeidsmigranten • Maar ook bijvoorbeeld bijdrage PV • Mogelijke oplossing: per automatische incasso betalen (echter, risico dat werknemer laatste acht weken terug laat storten)
Specificatie kostenvergoedingen - Minister Asscher voorstander kruistocht tegen oneigenlijk gebruik A1verklaringen Loon Onbenoemde kostenvergoeding Grondslag buitenlandse premies: Grondslag minimumloon:
€ 500 € 1.000 € 500 √ € 1.500 √
- Aanpassen betreffende Europese verordening langdurig/onmogelijk - Betere oplossing: eis specificatie kostenvergoedingen op straffe bestuurlijke boete - Kostenvergoeding geen onderdeel minimumloon meer; van twee walletjes eten dan voorbij?
Naming en shaming - Ook toegestaan als bezwaar nog openstaat/nog loopt - Genoeg te lezen: alle circa 21.000 inspecties inzake Arbo, Atw, WML, WAADI en Wav worden openbaar (ongeacht boete)
Verbeteren handhaafbaarheid Wet arbeid vreemdelingen (identificatie) Van een inspanningsverplichting… …naar een resultaatverplichting: binnen 48 uur na verzoek toezichthouder identiteit vaststellen als identiteit niet langs andere weg vastgesteld kan worden en binnen 48 uur kopie kwalificerend identiteitsbewijs verstrekken. Let op! Identificatieplicht wijzigt inhoudelijk niet, wel betere handhaving (boete) mogelijk.
Moment van bezinning/tafeldiscussie Effectiviteit WAS: Welke werknemers gaan dergelijke procedures opstarten? Hoe gaan tijdelijk in Nederland werkzame werknemers hiermee om? Zien vakbonden dit als (extra) reden van bestaansrecht/pakken zij de handschoen op?
