Werkplaatsonderzoek
Stem onderzoek 2014 Een onderzoek naar de voorkomende werkzaamheden in de autobedrijven bedrijven
Uitgevoerd in opdracht van Stichting Examens Mobiliteitsbranche door; Ing. Joop Corten Datum: 15-03-2014
1
2014
Werkplaatsonderzoek Stem onderzoek
Inleiding In opdracht van Stem (Stichting Examens Mobiliteitsbranche) is in januari van dit jaar een onderzoek uitgevoerd onder autobedrijven in Nederland naar de werkorder aanbod. Deze werkorder analyse heeft tot doel een duidelijk beeld te krijgen van de actuele werkzaamheden in de werkplaatsen. De uitkomst van dit onderzoek worden gebruikt om een actuele, praktijkrelevante lijst met examenopdrachten samen te stellen voor autotechnicus, eerste autotechnicus en technisch specialist. Het onderzoek is uitgevoerd onder 16 verschillende autobedrijven, verspreid over Nederland, waarvan 6 vakgarages en 10 merkdealerbedrijven. In totaal werden in deze bedrijven 3.050 werkorders bekeken en ingedeeld. Dit heeft geresulteerd in 82 verschillende (clusters van) werkzaamheden die in verschillende frequenties in deze periode zijn uitgevoerd. De uitkomst van het onderzoek is seizoen gekleurd. In de maand januari is het aantal wielen/banden werkzaamheden, startproblemen, accu’s vervangen etc. hoger dan de rest van het jaar. Daartegenover komen andere werkzaamheden waarschijnlijk in deze periode minder voor. Om een completer beeld van de werkplaats activiteiten te krijgen zou een dergelijk onderzoek herhaald moeten worden op een later tijdstip in het jaar. Het onderzoek is tot stand gekomen mede door de bereidheid van de 16 bedrijven om mee te werken en inzage te geven in hun bedrijfsinformatie. Wij willen hen daarom hartelijk danken. Ook dank richting de bedrijfsadviseurs van Innovam, die de bedrijven hebben aangedragen.
Nieuwegein, Februari 2014.
2
2014
Werkplaatsonderzoek Onderzoeksresultaat De werkzaamheden in de 16 onderzochte autobedrijven tussen 1-1-’14 en 31-1-’14 zijn gerangschikt naar frequentie (zie hiervoor bijlage 1). Daarnaast is een voorzet gedaan om de werkzaamheden in te delen per niveau (zie hiervoor bijlage 2). Hierbij moet echter het volgende worden aangetekend: -
-
-
Als eerste zijn in de lijst van werkzaamheden verschillende werkorders onder één noemer geschoven. Het werkelijke niveau van de uitgevoerde werkzaamheden is hierdoor minder eenduidig te benoemen. Als voorbeeld kan hiervoor de post ‘motorstoringen’ worden genoemd waarbij eenvoudig te constateren oorzaken en moeilijk te vinden storingen onder één noemer zijn vermeld. Deze post wordt dan ook bij beiden niveaus ingedeeld met de kanttekening dat inhoudelijk de werkzaamheden aanmerkelijk verschillen. Daarnaast kunnen dezelfde werkzaamheden in deze periode ook op verschillende niveaus worden ingedeeld afhankelijk van verschillende factoren. Hierbij spelen de complexiteit van de systemen (auto’s) waaraan gewerkt wordt, de klacht of oorzaak voor de werkorder en de frequentie waarmee een storing bij een bepaald type auto voorkomt en rol. Als voorbeeld hiervoor kan ‘uitlijnen’ worden genoemd. Uitlijnen kan een routinematige controle zijn, waarbij de monteur afgaat op de voorgeprogrammeerde instructies in de (geavanceerde) uitlijncomputer. Dit werk kan op niveau 3 worden uitgevoerd. Voor het opsporen van een hardnekkige klacht in de dynamische stuureigenschappen van een moderne auto met een gecompliceerd, meervoudige afstelbare onderstel geometrie zal eerder niveau 4 worden vereist. Ook bij het oplossen van motorstoringen valt de diagnose en het oplossen van ‘bekende storingen’ vaak onder niveau 3, of zelfs 2 (bijv. het vervangen van een eenvoudige sensor), terwijl het vinden van de oplossing de eerste keer het denk- en ervaringsniveau 4 vereist. Ook de perceptie van werkzaamheden op de verschillende niveaus speelt bij deze indeling een rol. De werkzaamheden voor zowel onderhoud als reparatie aan moderne auto’s in de afgelopen decennia zijn geëvolueerd en die verandering zal doorgaan in de toekomst (minder ‘mechanische’ handelingen, meer ‘elektronische’ handelingen). Dat dit consequenties heeft voor de inhoud van de opleidingen is voor velen duidelijk. Maar ook duidelijk dient te zijn dat routinematig onderhoud, zelfs als hierbij (relatief eenvoudige) handelingen met geavanceerde elektronische diagnose apparatuur nodig zijn, nog steeds tot niveau 2 blijft behoren. Zo blijft het repareren (dus geen diagnose!) van een auto, zelfs als dit bijvoorbeeld het invoeren van nieuwe software betreft of het resetten van elektronische systemen met behulp van een laptop, uiteindelijk nog steeds niveau 3.
Van de relatief veel voorkomende ‘verlichting reparaties’ moet worden vermeld dat het hier in naar schatting 98% van de gevallen om het vernieuwen van een lamp ging. Slechts in enkele werkorders werd het repareren van bedrading, stekkers of massapunten genoemd. De conclusie die hieruit kan worden getrokken is, dat de kennis van meten met de multimeter, of vaardigheid in stekker en/of bedrading reparatie slechts zelden werd ingezet. In het geval van motorstoringen bleek de oplossing in ongeveer de helft van de gevallen veroorzaakt te worden door een mechanisch gebrek (bijv. cilinderkop, klepspeling, distributie afstelling, spruitstuk lekkage, EGR klep vervuiling , verstuiver lekkage, turbo defect, filter etc). In de andere gevallen werd de storing veroorzaakt door een elektrische of elektronisch defect 3
2014
Werkplaatsonderzoek (bougies, bobine, defecte sensor of actuator, regelunit). In een enkel geval bleek de oorzaak een slechte elektrische verbinding (stekker, bedrading). Jammer genoeg werden op de werkorders zelden de stappen vermeld die geleid hadden tot het vinden van de storing. Slechts in enkele gevallen werden de diagnose stappen (uitwendige controle, tester gebruik, metingen etc.) op de werkorder beschreven. In slechts één geval daarvan werd ook daadwerkelijk het gebruik van de scoop vermeld. Hierbij werden uitgebreid de conclusies uit de verschillende beelden beschreven en de gevolgtrekkingen die uiteindelijk de oorzaak van de storing aan het licht brachten. Wat verder opvalt is dat ook de vaardigheid en kennis rondom mechanisch meten (in deze periode en in deze bedrijven!) zelden of nooit werd gevraagd (bleek ook uit navraag in de werkplaats) .Mogelijk kan deze constatering, evenals de opmerking bij het elektrisch meten, aanleiding zijn om hiermee rekening te houden in de opleidingen van leerlingen en de verwachtte ervaring met meten in de bestaande en/of nieuw te ontwikkelen examens.
Conclusie: Uit de frequentie van de verschillende werkzaamheden blijkt dat onderhoud (niveau 2), al dan niet als gevolg van APK of fabrieksvoorschriften, verreweg het grootste deel van de werkplaats bezetting vertegenwoordigd (ruim70%). Zoals al eerder vermeld is de inhoud van dit onderhoud wel onderhevig aan veranderingen en betreft dit ook steeds vaker het gebruik van elektronische diagnose apparatuur. Diagnose werkzaamheden (niveau 4) vormen in dit onderzoek slechts een kleine 10% van de werkorders. Wat dit voor de verdeling in declarabele uren in de werkplaats betekent wordt uit dit onderzoek niet duidelijk. Maar zeker kan gesteld worden dat voldoende kennis en ervaring met het stellen van de juiste diagnose op het gebied van motorstoringen voor de betreffende bedrijven in deze periode van cruciaal belang was voor hun klanttevredenheid. Tenslotte kan worden geconcludeerd dat in deze bedrijven en in deze periode nog steeds ruim 20% (en mogelijk meer, afhankelijk van de interpretatie van niveaus) van de werkzaamheden het repareren (niveau 3) van de auto betreft. Dit betreft tegenwoordig niet alleen mechanische, maar vaak ook digitale reparaties. Maar repareren blijft repareren. Uit gesprekken met werknemers in de onderzochte bedrijven is wel gebleken dat hierbij steeds vaker een beroep gedaan dient te worden op de (digitale) werkplaatsdocumentatie vanwege de complexiteit en daardoor ook kwetsbaarheid van de verschillende systemen in de auto.
4
2014
Werkplaatsonderzoek Bijlage 1 volgorde
werkzaamheden
aantal
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46
APK controle uitvoeren onderhoudsbeurt uitvoeren verlichting repareren (lamp, schakel., bedrading) banden/wielen vervangen, repareren motorstoring opsporen, onderdelen vervangen remonderhoud/reparatie ruitenwisser bladen vernieuwen laadsysteem controleren/repareren/vervangen afleveringsbeurt uitvoeren koelsysteem controleren, repareren distributieriem/ketting/geleiderol vervangen fusee kogels/stuurkogels vervangen accu controleren/vervangen uitlaatsysteem repareren motorkap/portier/achterklep slot repareren afstandsbediening contoleren, inleren, bat. Verv. aircosysteem contoleren/onderhoud, rep ruitenwisser motor/sproeier contr./vervangen wintercheck uitvoeren trekhaak monteren olielekkage verhelpen bijgeluiden opsporen/verhelpen schokdempers vervangen wiellager vervangen uitlijnen blower repareren/vervangen koppeling rep./vervangen motormanagement programmeren,pcm vervangen aandrijfas/homokineet/ hoes vervangen multiriem vervangen spiegel vervangen veer vervangen navigatie systeem programmeren versnellingsbak rep/ vervangen claxon reparatie stuurhuis/pomp, kolom contr, rep, vervangen startmotor storing opsporen/vervangen stabilisatorstang vervangen turbo rep./vervangen ruitmechanisme repareren ABS storing opsporen, verhelpen klepspeling controleren, afstellen airbag storing verhelpen tankklep rubber vervangen waterlekkage verhelpen centrale vergrendelin rep.
400 377 345 280 174 165 94 71 60 53 52 48 46 45 45 43 39 38 36 33 33 31 31 30 29 26 24 23 22 19 19 19 19 18 17 16 16 15 14 12 12 11 9 9 9 9
5
2014
Werkplaatsonderzoek 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 totaal
6
parkeersensoren monteren, programmeren motorsteun vervangen draagarmrubbers vervangen aandrijflijn oliekering vervangen bumperdeel vervangen carkit monteren/controleren klimaatregeling, controleren, programmeren ruitschakelaar controleren, vervangen cruisecontrole controleren, repareren balanceren sleutel inleren cilinderkop de/monteren radio storing opsp/verhelpen sigarettenaansteker controleren spoiler monteren oliedruk meten alarm monteren veiligheidsgordel vervangen instrumentenpaneel programmeren voorruit vervangen multimedia systeem programmeren schuifdak repareren armsteun monteren stuurhoeksensor vervangen brandstoflekkage verhelpen interieur bekleding repareren GPS antenne installeren elektrische handrem reset snelheidsmeter contr/vervangen achterruitverwarming contr/rep kontaktslot vervangen I-pad interface achteruitrij camera rep/mont tank vervangen kachelradiateur vervangen krukas poelie ver
2014
8 7 7 7 7 6 6 5 5 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3051
Werkplaatsonderzoek Bijlage 2 Niveau 2 (Autotechnicus) Werkzaamheden onderhoudsbeurt uitvoeren verlichting repareren (lamp, schakel., bedrading) banden/wielen vervangen, repareren remonderhoud/reparatie ruitenwisser bladen vernieuwen afleveringsbeurt uitvoeren koelsysteem controleren, repareren distributieriem/ketting/geleiderol vervangen fusee kogels/stuurkogels vervangen accu controleren/vervangen uitlaatsysteem repareren motorkap/portier/achterklep slot repareren afstandsbediening contoleren, inleren, bat. Verv. afstandsbediening contoleren, inleren, bat. Verv. wintercheck uitvoeren trekhaak monteren olielekkage verhelpen schokdempers vervangen wiellager vervangen koppeling rep./vervangen aandrijfas/homokineet/ hoes vervangen multiriem vervangen spiegel vervangen veer vervangen stabilisatorstang vervangen klepspeling controleren, afstellen tankklep rubber vervangen waterlekkage verhelpen motorsteun vervangen draagarmrubbers vervangen bumperdeel vervangen balanceren sigarettenaansteker controleren spoiler monteren veiligheidsgordel vervangen voorruit vervangen armsteun monteren brandstoflekkage verhelpen interieur bekleding repareren totaal
7
2014
aantal 377 345 280 165 94 60 53 52 48 46 45 45 43 43 36 33 33 31 30 24 22 19 19 19 15 11 9 9 7 7 7 4 3 3 3 2 2 2 1 2047
Werkplaatsonderzoek Niveau 3 (Eerste Autotechnicus) Werkzaamheden APK controle uitvoeren motorstoring, repareren onderdelen vervangen laadsysteem controleren/repareren/vervangen koelsysteem controleren, repareren aircosysteem contoleren/onderhoud, rep aircosysteem contoleren/onderhoud, rep ruitenwisser motor/sproeier contr./vervangen olielekkage verhelpen bijgeluiden opsporen/verhelpen uitlijnen (routinematig) blower repareren/vervangen koppeling rep./vervangen navigatie systeem updaten versnellingsbak rep/ vervangen claxon reparatie stuurhuis/pomp, kolom contr, rep, vervangen turbo rep./vervangen ruitmechanisme repareren startsysteem storing opsporen/vervangen klepspeling controleren, afstellen startsysteem storing opsporen/vervangen centrale vergrendelin rep. parkeersensoren monteren, programmeren aandrijflijn oliekering vervangen carkit monteren/controleren ruitschakelaar controleren, vervangen ruitschakelaar controleren, vervangen sleutel inleren cilinderkop de/monteren oliedruk meten alarm monteren schuifdak repareren stuurhoeksensor vervangen I-pad interface achterruitverwarming contr/rep kontaktslot vervangen tank vervangen kachelradiateur vervangen krukas poelie ver GPS antenne installeren snelheidsmeter contr/vervangen achteruitrij camera rep/mont totaal
8
aantal 400 174 71 53 39 39 38 33 31 29 26 24 19 18 17 16 14 12 16 11 11 9 8 7 6 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1158
2014
Werkplaatsonderzoek Niveau 4 (Technisch Specialist) Werkzaamheden oorzaak motorstoring opsporen, oorzaak (moeilijke) bijgeluiden opsporen/verhelpen diagnose stellen m.b.v. uitlijnen motormanagement programmeren,pcm vervangen ABS storing opsporen, verhelpen airbag storing opsporen, verhelpen diagnose stellen aan klimaatregeling, programmeren audio/video storing opsp/verhelpen multimedia systeem programmeren instrumentenpaneel programmeren elektronisch dasbord programmeren elektrische handrem diagnose, reset totaal
9
2014
aantal 174 31 29 23 12 9 6 4 2 2 1 1 294
