WERKGROEP STAAL BEGINT GESPREKKEN

Nummer 39 | 2 november 2006 | Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie

Pagina 5 ‘Lastig ventje’ Völkers vertrokken

Pagina 6-7 Bouw Johan de Witt loopt voortvarend

Pagina 9 Moeilijk maandje op Martello

Pagina 11 Voetballers missen wereldspelen

WERKGROEP STAAL BEGINT GESPREKKEN DEN HAAG - De werkgroep die de aanbevelingen van de commissie Staal gaat invoeren, begint deze week met gesprekken door de gehele organisatie. In een aantal sessies wordt aan meer dan zeshonderd medewerkers gevraagd om mee te denken over de bestrijding van ongewenst gedrag. “Wat we niet willen, is regels van bovenaf de organisatie in storten. Het is wel onze wens dat de conclusies en aanbevelingen

uiteindelijk begrepen en gedragen worden door elke medewerker”, zegt generaal-majoor Rob Bertholee, die de werkgroep na-

DEH RAWOD WORDT CAMP HADRIAN

mens de Commandant der Strijdkrachten voorzit. De uitkomsten van de werkgroep zullen tot in alle hoeken van Defensie voelbaar zijn. “Ik hoor tijdens werkbezoeken wel eens geluiden alsof dit niet nodig is. Laat één ding duidelijk zijn: het rapport-Staal is de waarheid”, zegt krijgsmachtadjudant Eric Nieuwenhuis. En uniek is Defensie zeker niet als het gaat om het opstellen van gedrags- of integriteitscodes. “Het barst ervan”, heeft generaal Bertholee inmiddels ervaren. “Ook bij Defensie zijn we er al sinds 1995 mee bezig, toen de eerste gedragscode werd ontworpen. Dat leeft dan een tijd, maar soms trekt de aandacht weg. Dan is er helaas een reeks incidenten nodig om de zaak weer op scherp te krijgen.”

Kamermeerderheid stemt in met vervolgfase JSF DEN HAAG - Een meerderheid van de Tweede Kamer, bestaande uit CDA, VVD, LPF, ChristenUnie en de SGP, verleent het Kabinet toestemming deel te nemen aan de volgende fase van het JSF-project. De ondertekening van het Memorandum of Under-

Lees verder op pagina 3

Laatste begroting bewindslieden DEH RAWOD - Het nieuwe kamp in Deh Rawod heeft een naam gekregen. Na heel wat denkwerk en vele mogelijke namen, is op een bijzonder appèl de naam onthuld: Camp Hadrian. Vernoemd naar de Romeinse keizer Hadrianus en in het Engels geschreven om de samenwerking met internationale partners te benadrukken. Keizer Hadrianus is met name bekend om de muur die hij liet bouwen in Engeland, om de agressor buiten te houden. Maar hij deed meer waardoor er een link gelegd kan worden tussen zijn naam en de Nederlandse militairen in Uruzgan. Zo had de keizer respect voor andere culturen. Bovendien hebben zich verscheidene gevechten voorgedaan aan zijn muur. Hij liet checkpoints inrichten om controle te krijgen op bewegingen van de bevolking en voerde gevechten die ‘clan gerelateerd’ waren. Hij hervormde de rechtspraak, stelde een ambtenarenapparaat in en onder zijn bewind werden diverse steden en bouwwerken neergezet. Deze en andere redenen hebben geresulteerd in de hui-

dige naam van Camp Hadrian. Het naambord is ontworpen en uitgevoerd door korporaal 1 Michel en korporaal 1 Han (respectievelijk links en rechts op de foto), beiden van 11 Geniecompagnie. In slechts twee dagen tijd hebben zij het bord bedacht, gezaagd en geschilderd. Foto: Juul Platenburg●

DEN HAAG - De begroting die de Tweede Kamer onlangs behandelde, was de laatste van deze kabinetsperiode. Minster Kamp heeft tijdens de behandeling uitgebreid stilgestaan bij de veranderingen die de afgelopen vier jaar op het departement zijn doorgevoerd. Hij bracht in herinnering dat er op het gebied van de civiel-militaire samenwerking afspraken liggen met het ministerie van BZK over het feit dat Defensie binnen 48 uur 4600 militairen kan

inzetten. Dat betekent volgens hem “dat bij elkaar zo’n 1150 militairen permanent gegarandeerd beschikbaar zijn, deels op rotatiebasis, voor de civiele autoriteiten.” Ook wees hij op de operatie Nieuw Evenwicht die erop is gericht de omvang van de krijgsmacht, het aantal wapensystemen, de taken van Defensie en het budget met elkaar in evenwicht te brengen.

standing (MOU) voor de productie- en instandhoudingsfase van de JSF, staat gepland voor half november in Washington. Minister Kamp en staatssecretaris Van der Knaap van Defensie vonden het niet nodig te wachten met de ondertekening tot na de verkiezingen van 22 november. “Ik heb er veel vertrouwen in dat het tekenen van de MOU in november alleen maar positief kan uitpakken voor een nieuw parlement”, aldus Van der Knaap tijdens de begrotingsbehandeling in de Tweede Kamer. De bewindsman stelde dat het goed gaat met het project en dat de Nederlandse industrie inmiddels 700 miljoen dollar aan orders heeft mogen ontvangen. Daarnaast betekent deelname aan het JSF-project een impuls voor de Nederlandse kennisindustrie. “Dit wordt bevestigd door het onlangs verschenen rapport van het NIVR”, aldus Van der Knaap. Lees verder op pagina 3

Lees verder op pagina 2

KMAR INTENSIVEERT SAMENWERKING MET SURINAME PARAMARIBO - De Koninklijke Marechaussee op Schiphol gaat nauwer samenwerken met het Korps Militaire Politie van het Surinaamse leger. De bedoeling hiervan is grensoverschrijdende criminaliteit, vooral drugssmokkel, naar Nederland aan te pakken. Een samenwerkingsovereenkomst is 24 oktober in Paramaribo ondertekend. Het Surinaamse politiekorps kreeg gelijktijdig middelen om de taken beter uit te voeren.

Brigadegeneraal Jan Beekman kondigde aan dat marechaussees eind november de militaire politie op de Surinaamse luchthaven gaan adviseren om smokkel van drugs beter aan te pakken. Voor dit doel schenkt ‘het Wapen’ onder meer acht motorfietsen, vier luxe voertuigen, twee overvalwagens, vijftig laptops en meubilair. Beekman heeft de goederen inmiddels overgedragen aan de Surinaamse legerbevelhebber Ernst Mercuur (foto). Hieraan voorafgaand tekenden de Nederlandse ambassadeur Tanya van Gool en de Surinaamse minister van Defensie Ivan Fernald het samenwerkingscontract. Lees verder op pagina 2

2 november | Pagina 2

AANPAK VAN DE BUREAUCRATIE

Aanvraag flexwerken wordt eenvoudiger DEN HAAG - De hoofddirecteur Personeel heeft besloten om de procedure voor verlenging of verkorting van de arbeidsduur te vereenvoudigen. Met deze zogenoemde Quick Win wordt een belangrijke bureaucratische ergernis aangepakt. De vereenvoudiging komt er op neer, dat voortaan alleen nog maar formulieren hoeven te worden ingediend als werknemer of werkgever de jaarlijkse flexkeuze willen wijzigen. Wordt er geen formulier ingediend, dan blijft de bestaande regeling gelden voor het nieuwe kalenderjaar. Omdat hiervoor PeopleSoft en NSK moeten worden aangepast, gaat de nieuwe procedure in na 1 januari 2007. De lopende aanvragen voor flexibilisering van de arbeidsduur worden nog op de oude manier afgehandeld. In het Departementaal Beraad van 4 september heeft secretarisgeneraal Annink de aanval op de bureaucratie geopend. Eén van de snel aan te pakken bureaucratische ergernissen is de jaarlijkse verwerking van tienduizenden formulieren voor verlenging of verkorting van de arbeidsduur. De ‘probleemeigenaar’, hoofddirecteur Personeel luitenant-generaal Hans Leijh, heeft geconstateerd dat door een extra inspanning van de beheersorganisatie van PeopleSoft en NSK een aanzienlijke vereenvoudiging van de procedure kan worden bereikt. Kern van de oplossing is dat de beheersorganisatie de eind-

De HDP, luitenant-generaal Leijh. Foto: Peter Wiezoreck

datum van de geldigheid van de flexkeuze uit de registratiesystemen verwijderd. Dat houdt in dat de in PeopleSoft en NSK vastgelegde keuze geregistreerd blijft, totdat er tot wijziging wordt besloten. Als werknemer en werkgever van oordeel zijn dat de huidige flexkeuze in het komend jaar dezelfde kan blijven, hoeft er geen flexformulier meer te worden ingediend. De HDP benadrukt dat het met

de centrales van overheidspersoneel overeengekomen beleid voor de jaarlijkse flexkeuze ongewijzigd blijft: alleen de wijze van registratie wijzigt. Als de werknemer mag kiezen tussen verlengen, verkorten of de standaard veertig-urige werkweek met twaalf ADV-dagen, maakt hij ieder jaar zijn keuze voor het nieuwe kalenderjaar. Wijkt die af van de huidige keuze, dan dient hij voor 1 oktober een flexformulier in. Als het gaat om verkorten of de standaard variant, wordt die keuze meteen door de directe chef goedgekeurd. Als het gaat om verlengen, maakt de manager een afweging of het dienstbelang verlenging toelaat, voordat hij op de aanvraag beslist. Daarin betrekt hij onder meer de bezetting van de afdeling, de werklast in het komende jaar en het budgettaire beslag. Daarvoor kunnen de hoofden van de Defensieonderdelen eventueel aanwijzingen geven. De benodigde papieren worden opgenomen in de digitale formulierenkast op PeoplePoint. In de loop van 2007 zullen de formulieren worden vervangen door uitbreiding van de selfservice in PeopleSoft.●

Commandowisseling bij Air Task Force KANDAHAR - Het commando over het 1 (NL) Air Task Force (ATF) ISAF is sinds 29 oktober in handen van kolonel Erik van Heumen. Hij nam het bevel over van kolonel Henk van der Vlies (links op de foto). De ATF begon per 1 augustus vorm te krijgen, met de overgang van de Deployment Task Force naar de Task Force Uruzgan. Van der Vlies was de eerste commandant van de ATF waartoe de Nederlandse C-130 Hercules, de Apache gevechtshelikopters, de Cougar transporthelikopters en de F-16’s behoorden. Op de C-130

na, zijn alle type vliegtuigen nog steeds vertegenwoordigd in de ATF. Van der Vlies: “De militairen kunnen terugkijken op een waardevolle periode. Waardevol omdat het ATF veelvuldig in staat is geweest grondtroepen te ondersteunen en bescherming te bieden met alle wapensystemen.” De Apaches opereren vanaf Tarin Kowt; de Cougars zijn gestationeerd op Kandahar Airfield. De F-16’s worden nog tot 15 november ingezet vanaf Kaboel. Hierna verhuizen de gevechtsvliegtuigen naar Kandahar. Foto: Richard Frigge-AVDD●

KANSRIJK Voorlichtingsbijeenkomst zelfstandig ondernemerschap - Kansrijk houdt weer een voorlichtingsbijeenkomst op 14 december om 14.00 uur in de Kromhoutkazerne in Utrecht. Deze is bestemt voor defensiemedewerkers die geïnteresseerd zijn in het zelfstandig ondernemerschap. De bijeenkomst staat open voor medewerkers die behoren tot een knelpuntcategorie, of herplaatsingskandidaat zijn of dat gaan worden. U kunt zich inschrijven tot 8 december via het aanmeldformulier op www.kansrijk.iinfo. De voorlichting gaat door mits er voldoende aanmeldingen zijn. Tijdens de bijeenkomst komt o.m. het ondernemerschap aan de orde, de begeleiding vanuit Kansrijk en

de consequenties voor de wachtgeldregeling. Actuele vacatures Kansrijk - Kijk voor een actueel overzicht en voorwaarden op de websites van Kansrijk. Dus jij weet risico’s goed in te schatten? - De Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) zoekt persoonsbeveiligers. Ken jij het evenwicht tussen veiligheid en privacy? Kijk voor de eisen op de websites van Kansrijk. Vrijblijvend oriënteren op een baan buiten Defensie? Doe dan eerst de loopbaanscan SBK Defensie. Meer Kansrijkinfo op intranet, Startpagina Personeel, en internet www.kansrijk.info

Volkel levert nieuw F-16 demoteam VOLKEL - De vliegbasis Volkel verzorgt met een nieuw F-16 demonstratieteam van het 313 Squadron de F-16 solo display voor het seizoen 2007 en 2008. Kapiteinvlieger Ralph Aarts vliegt de shows, gecoached door kapiteinsvlieger Pjotrek Bellers en Chris Vaneker. Vijf technische specialisten ondersteunen het demoteam. Aarts maakt vanaf deze week trainingsvluchten, samen met de demovlieger van het seizoen 2005/2006. Tijdens een trai-

ningsvlucht toont de demovlieger de vliegtechnische capaciteiten van de F-16. Tevens laat hij zien waartoe elke F-16 vlieger van de Koninklijke Luchtmacht met het toestel in principe in staat is. De gebruikelijke controle voor en na de vlucht wordt uitgevoerd door een technisch team.

Het F-16 solo display team verzorgt demonstraties bij nationale en internationale luchtvaart-evenementen. Uiteraard geeft het team acte de présence tijdens de Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht op 15 en 16 juni 2007 op Vliegbasis Volkel.●

Laatste begroting Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - Als uitvloeisel daarvan is onder andere het marinevliegkamp Valkenburg gesloten, zijn de Orions verkocht, evenals de MLRS, de Bölkow helikopters en de Hawk luchtverdedigingssystemen. 11.700 arbeidsplaatsen vervielen, niet alleen omdat er eenheden werden opgeheven, maar ook omdat er een complete bestuurslaag is verdwenen. Door het grote beroep dat op de organisatie wordt gedaan, zijn er knelpunten ontstaan op het gebied van strategisch transport, tactisch transport met vliegtuigen en helikopters, het verzekeren van de logistiek, de mensen die de logistiek in de inzetgebieden organiseren en de inlichtingenketen. De

investeringen op materieelsgebied werden in kaart gebracht, evenals de korte termijn investeringen in personeelsknelpunten. Ook zijn tal van maatregelen getroffen om knelpunten op te lossen. Kamp verwees naar meer bemanningen en onderhoudspersoneel voor de Chinookhelikopters en de C-130, betere zelfbescherming voor de Uruzganmissie, betere datacommunicatie voor mobiel optreden en het inrichten van een barebase-capaciteit. Verder komen er twee extra C-130’s. Vervolgens is er voor Defensie een structurele voorziening opgezet waarvan het departement vanaf 2009 jaarlijks 25 miljoen krijgt. Dat geld wil de bewindsman gebruiken als operationele reserve voor het dekken van eventuele verliezen.●

INGEZONDEN ONGEWENST GEDRAG Een aantal recente incidenten binnen de krijgsmacht heeft veel publiciteit gekregen en geleid tot de wens richtlijnen op te stellen waaraan ongewenst gedrag kan worden getoetst. Aan de hand van een paar van de veranderingen, die zich bij de krijgsmacht hebben voltroken, kan dit worden duidelijk gemaakt. Op een paar uitzonderingen na, is het gebruik geworden elkaar ongeacht rang of stand en ongeacht leeftijd te tutoyeren. In mijn tijd als GGD vliegbasis Leeuwarden heb ik mij flink gestoord aan het feit dat pas afgestudeerde artsen het kader met je en jij aanspraken. Het hoofd van de Administratie was een oudere adjudant die de vader van zo’n jonge dokter kon zijn. Of de groetplicht officieel afgeschaft is of geleidelijk in onbruik is geraakt, is mij niet bekend. Echter, mijns inziens behoren geüniformeerden elkaar te groeten door te salueren, uit respect voor elkaar. En daaraan ontbreekt het niet alleen bij Defensie, maar in de gehele maatschappij. In de krijgsmacht functioneert men vaak in een kleine gemeenschap: het peloton, het schip, het squadron. In die situatie is het van het grootste belang dat de onderlinge verhouding goed is. Problemen moeten niet onder de tafel worden geveegd, maar uitgesproken.

MELDPUNT ONGEWENST GEDRAG Rutgers Nisso Groep

BEREIKBAAR OP WERKDAGEN VAN 08.00 UUR TOT 20.00 UUR (OOK VANUIT HET BUITENLAND BEREIKBAAR) 0800-3333673 (GRATIS) +31 (0)71-8807118 WWW.RNG.NL/MELDPUNT

Onderdeelscommandanten zijn niet bevoegd om disciplinaire maatregelen te treffen en het is de vraag of die mogelijkheid niet in ere hersteld zou moeten worden. De vrouw heeft bij Defensie een vaste plaats in de organisatie gevonden. Wellicht een verworvenheid van de emancipatie. In een gemeenschap van veelal jonge mensen is het logisch dat men elkaar af en toe meer dan aardig gaat vinden. Om de verhoudingen in de groep gezond te houden, horen amoureuze avonturen niet op de werkplek thuis. Het is belangrijk dat het probleem van ongewenst gedrag nu grondig wordt aangepakt. Zo is in de Defensiekrant de suggestie gedaan om jonge (onder)officieren een mentor toe te wijzen. Mijns inziens een lofwaardig streven. Leiding geven is zelden aangeboren; de meeste mensen moeten het gewoon leren. De inspanningen van generaal Berlijn verdienen alle steun.● Luitenant-kolonel vliegerarts b.d. J.H.A. Dambrink, Franeker

KMar helpt Suriname Vervolg van pagina 1

PARAMARIBO - Nederland heeft op het militaire vlak al een relatie met Suriname. Zo volgen militairen jungletrainingen in het Surinaamse binnenland. Dit gebeurt op basis van een overeenkomst die jaarlijks wordt verlengd. Volgens Fernald is de Nederlandse staat een goede partner in het streven naar bevordering van deskundigheid en verbetering van de kwaliteit van het Surinaamse leger. “De schenking van deugdelijk materiaal bevestigt de goede samenwerking in de strijd tegen transnationale dreigingen en is een stimulans om de samenwerking met Nederland te bestendigen.”●

IN HET KORT VERKEERD BIJSCHRIFT DEN HAAG - In het onderschrift bij de foto ‘NAVO-medailles uitgereikt’ op pagina 2 van Defensiekrant nr. 38 van 26 oktober zijn per abuis de namen verwisseld. De zin had moeten luiden: v.l.n.r. tweede luitenant Struijk, adjudant Ad Koevoets, luitenant-kolonel Ad Derksen en generaal-majoor Carel Hilderink kregen de decoratie overhandigd door de plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten (PCDS), luitenant-generaal Hans Sonneveld.●

VLAG- EN OPPEROFFICIEREN PRATEN BIJ DEN HAAG - Alle vlag- en opperofficieren van de krijgsmacht zijn onlangs in Kijkduin bijeengeweest. De vlag- en opperofficierendag is een jaarlijks terugkerende ontmoeting waarbij de militaire top praat over actuele onderwerpen. De dag werd begonnen met een lezing van de Amerikaanse gastspreker Lester Grau, die de ontwikkelingen in Afghanistan, sinds de Russische inval, belichtte. Daarna vertelde brigadegeneraal Ton van Loon over zijn toekomstige rol als commandant RC-south. Schout-bij-nacht Wim Nagtegaal gaf een toelichting op de beleidsontwikkelingen bij Defensie. Voordat de minister van Defensie de dag afsloot, werd in besloten kring gediscussieerd over een zeer uiteenlopend scala aan onderwerpen.●

GENERAAL-MAJOOR BERTHOLEE:

‘Ik verwacht dat iedereen meedenkt’


PRT leidt Afghaanse hulpagenten op

URUZGAN - Onder auspiciën van het Provinciaal Reconstructie Team in Tarin Kowt zijn zondag 38 cursisten begonnen aan de opleiding tot hulppolitie van de Afghan National Auxiliary Police (ANAP). Na veertien lesdagen moeten de cursisten onder meer in staat zijn controleposten in te richten en patrouilles te lopen. De veertien lesdagen zijn opgedeeld in een ‘blauw’ en een ‘groen’ gedeelte. Marechaussees onderwijzen de cursisten in enkele politietaken. Militairen van het Operational Monitor and Liaison Team, die normaal Afghaanse militairen opleiden, leren hen typisch militaire zaken. Op het programma staan wapenlessen, zelfverdediging, patrouille lopen, gebruik van handboeien, grondwetten en mensenrechten. De hulpagenten zijn nodig om de tekorten bij de Afghan National Police (ANP) enigszins op te vangen. Voor de ANP is een uitgebreidere opleiding opgezet in het regionale trainingscentrum in Kandahar. Degene die de opleiding voor de ANAP afronden, krijgen een contract voor een jaar, met de mogelijkheid twee keer een jaar te verlengen en door te stromen naar de ANP. Bijdrage Juul Platenburg

Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - Er is de werkgroep onder leiding van de directeur Aansturing Operationele Gereedstelling, generaal-majoor Bertholee, veel aan gelegen dat de voorstellen blijven hangen. “De afkorting DAOG wordt nu al gekscherend uitgelegd als directeur Afschaffen Ongewenst Gedrag. Vind ik prima, als het maar werkt.” Op de laatste dag van het jaar wordt een concrete set met gedragsregels aan de defensieonderdelen gepresenteerd. Drie maanden later dient - “als iedereen er op heeft kunnen schieten” - het concept te zijn omgezet in een definitieve set gedragsregels. “En dus niet van bovenop opgelegd. Ik verwacht dat iedereen binnen de organisatie meedenkt over verbeteringen. Vandaar ook die sessies waarbij alle geledingen binnen ons bedrijf hun zegje kunnen doen. Daar zie ik heel veel goeds van komen.” De generaal benadrukt dat niet hij de centrale man is voor de uitvoering van de aanbevelingen in het rapport Staal. Nee, de CDS vormt het boegbeeld, geeft hij aan. “Ik ben gevraagd de dagelijkse gang van zaken te beheren.” Hij heeft ook zeker niet stil gezeten tot de eerste praatsessies, waarvan een aantal in klein en een zestal in groter gezelschap wordt gehouden. “Er is veel geïnventariseerd, waarbij er zowel binnen als buiten Defensie is gekeken. Het ging erom een gevoel te krijgen bij het rapport Staal en te bezien wat er binnen de Operationele Commando’s leeft. Ook willen we graag weten wat er zoal bestaat aan regels om ongewenst gedrag te bestrijden.” Bertholee meent overigens dat het “op heel veel plekken in de organisatie” allemaal prima loopt. “Waar dat echter niet zo is, zal dat duidelijk moeten worden ge-

maakt. Het moet gewoon zijn, dat ongewenst gedrag onderling bespreekbaar is.” Dat gebeurt nu vanaf 1 november tot 31 maart. Daarin moet duidelijk worden wat wel en wat niet kan. “Dat houdt echter niet per 1 april op”, benadrukt de generaal. “Er zal nog enige tijd moeten worden volgehouden, zodat deze normen en waarden leven binnen Defensie: het geestelijk eigendom worden van iedereen in de organisatie.” Hij meent overigens dat er heel wat in beweging is gezet bij de initiële opleidingen. Het is de bedoeling dat deze ideeën blijven voortleven bij de operationele eenheden. “Daarom worden vanaf 1 januari sessies met het kader georganiseerd, waarbij nog eens wordt gewezen op het belang van de bestrijding van ongewenst gedrag. Ze krijgen daarbij tips en trucs aangereikt hoe te handen onder de titel ‘Als je de leiding hebt, neem ’m dan ook’.” Er is voor de werkgroep Staal een speciale intranetsite in de lucht. Hierop kan worden gediscussieerd en er wordt ook nadrukkelijk gevraagd om bijdragen die kunnen helpen in de strijd tegen ongewenst gedrag. De site is te vinden via het Defensie-intranetportaal.● Bertholee: “De afkorting DAOG wordt nu al gekscherend uitgelegd als directeur Afschaffen Ongewenst Gedrag. Vind ik prima, als het maar werkt.” Foto: Hennie Keeris

Nieuwe categorie reservisten bij KL DEN HAAG - Het personeelsbestand van de Landmacht is uitgebreid met een nieuwe categorie reservisten. Het betreft de analist operationele capaciteit, in jargon OA, die de effecten nagaat van de plannen van een commandant in een vredesoperatie. Zo rekent hij die onder meer na aan de hand van wiskundige modellen. De operationeel analist vormt dus een prima hulpmiddel om te controleren of het plan de campagne van een commandant met de werkelijkheid strookt. De nieuwe functionaris komt uit de civiele sector. Defensie huurt hem in omdat hij over een specifieke deskundigheid beschikt, die binnen de krijgsmacht ontbreekt. De man of vrouw komt vrijwillig onder de wapenen, gesteund door de werkgever. Op dit ogenblik fungeert TNO (Defensie & Veiligheid) als ‘hofleverancier’ van de analist, waarvan er reeds enkelen in de staf van de Task Force Uruzgan en bij

GEEN ALGEMENE VRIJSTELLING JONGE VADERS VOOR UITZENDING

Staatssecretaris wil praten over reiskosten DEN HAAG - Tijdens de behandeling van de laatste begroting van het kabinet heeft staatssecretaris Van der Knaap op verzoek van het CDA toegezegd met de militaire bonden te gaan praten over verbetering van het verplaatsingskostenbesluit. Daarnaast heeft hij uitgezocht of het mogelijk is om alle ouders in de krijgsmacht met kinderen tot en met vier jaar, omwille van zorgverplichting voor deze jonge kinderen, op hun verzoek vrij te stellen van uitzending tijdens militaire dienst. Momenteel is het al zo dat vrouwelijke militairen met kinderen tot vier jaar en alleenstaande mannelijke militairen met kinderen tot vier jaar in principe

niet worden uitgezonden. “Ik zou graag zien dat de regel dat vrouwen met een kind tot en met drie jaar niet op een buitenlandse missie worden uitgezonden, ook gaat gelden voor mannen met zo’n klein kind, binnen de grenzen van het mogelijke”, had de staatssecretaris al eerder die dag op vragen geantwoord. Volgens SP-Kamerlid Krista van Velzen zou de maatregel die nu voor moeders met jonge kinderen geldt, ook vrij gemakkelijk kunnen worden toegepast op vaders met jonge kinderen. Zij kunnen dan op andere plekken tewerkgesteld worden. Uit nader onderzoek van de staatssecretaris bleek

VERVOLGFASE JSF Vervolg van pagina 1

DEN HAAG - De Kamer stemde in met de motie van de Kamerleden Kortenhorst en Herben over het integreren van het innovatiebeleid in de nationale activiteiten op het vlak van research & technology op defensiegebied. De defensie-industrie en defensiekennisinstituten staan bekend om hun innoverend vermogen en spelen op grond daarvan een belangrijke rol bij de versterking van de Nederlandse kenniseconomie. Zo kan de innovatiekracht van Nederland worden versterkt, zodat ons land in 2010 weer een koploper is in de Europese kenniseconomie. Het Innovatieplatform zelf stelt dat binnen het platform nauwelijks aandacht is voor de toegevoegde waarde van de defensiesector op het gebied van innovatie en kenniseconomie. De regering moet ervoor zorgen dat binnen het Innovatieplatform meer prioriteit wordt gegeven aan de defensiesector en, indien het het platform ook na 1 juli 2007 blijft bestaan, een vertegenwoordiger van de defensiesector wordt aangewezen als lid van het Innovatieplatform.●

echter dat het moeilijk wordt om aan de wensen van de SP te voldoen. Uit een inventarisatie van de CDS uit mei van dit jaar bleek dat van van de 836 militairen die dienden bij een brigade van de marechaussee, een squadron van de luchtmacht en twee schepen van de marine, 108 militairen (12,9 procent) in aanmerking zouden komen voor vrijstelling. De bewindsman gaat ervan uit dat een groot deel van de militairen ook gebruik zouden maken van de vrijstelling, als dat kan. Het gaat om militairen in de rangen sergeant, sergeant-majoor, kapitein en majoor en dat zijn volgens hem militairen die veel worden uitgezonden. “Op dit moment besluiten tot het vrijstellen van uitzending van deze groep heeft verstrekkende gevolgen voor de inzetbaarheid en uitzendbaarheid van de operationele eenheden. Dit leidt bovendien tot een hogere uitzendfrequentie en -belasting van de collega’s zonder jonge kinderen”, aldus Van der Knaap. Hij acht het mogelijk om, meer dan tot dusverre, uit te zenden of uitgezonden militairen met jonge kinderen als volgt tegemoet te komen: een goede en tijdige informatievoorziening over een (aanstaande) uitzending, meer maatwerk bij het toewijzen van uitzendfuncties en door een grotere faciliterende rol van Defensie bij het voorzien in de behoefte aan zorgvoorziening tijdens uitzendingen. Hij wil hierover met de bonden in het eerstvolgende arbeidsvoorwaardenoverleg praten. Daarom vindt de bewindsman dat het op dit moment niet mogelijk is een vrijstelling van uitzending, zoals deze geldt voor vrouwelijke militairen met

het Duits Nederlandse Legerkorps werken. Afgelopen week heette de landmacht in de Julianakazerne in Den Haag negen nieuwe ‘OA’s’ welkom. De landmacht werkt toe naar een groep van in totaal 18 man. Zij krijgen een functie bij één van de landmachtbrigades, te weten 11 Luchtmobiele Brigade en 13 en 43 Gemechaniseerde Brigade. Tijdens de bijeenkomst overhandigde de plaatsvervangend commandant der Landstrijdkrachten, generaal-majoor Lex Oostendorp, het embleem van de analistengroep symbolisch aan de commandant der Strijdkrachten generaal Dick Berlijn die zich liet vertegenwoordigen door generaal-majoor Rob Bertholee. Analisten operationele capaciteit kunnen behalve in de landmacht, ook op inzet in andere krijgsmachtdelen rekenen. Zij vallen echter altijd onder de Landmacht.●

jonge kinderen, van toepassing te verklaren op alle ouders in de krijgsmacht met kinderen tot en met vier jaar. REISKOSTEN

Van der Knaap wil ook met de bonden afspraken maken over de verschillen in regelgeving tussen militairen die een gezin hebben, en militairen die inwonend bij hun ouders zijn en intern zijn gehuisvest. Laatstgenoemden krijgen slechts één keer in de veertien dagen de reis naar huis vergoed. Als een militair vanuit zijn zelfstandige woning iedere dag op en neer gaat naar Oirschot en daarvoor tweehonderd kilometer per dag voor rijdt, krijgt hij daarvoor dagelijks een reiskostenvergoeding. Volgens Van der Knaap is er veel geld nodig om dit probleem op te lossen. “Gelet op het feit dat het hierbij gaat om de ruimte voor arbeidsvoorwaarden en om een substantieel bedrag, dient dit te worden besproken in het overleg met de vakorganisatie”, stelde hij in antwoord op vragen van zijn partijgenoot Aasted Madsen-van Stiphout. Volgens de bewindsman dalen de verblijfskosten als meer mensen recht hebben op een reiskostenvergoeding. “Ik sta daar niet negatief tegenover, maar ik vind dat het onderdeel moet zijn van een ordentelijk arbeidsvoorwaardenoverleg.” Ik ben graag bereid om dit punt met de vakbonden te bespreken.” Vanuit de Kamer werd aan de staatssecretaris gevraagd in zijn besluit rekening te houden met het milieu en de files. “Ik ben bereid om deze handschoen op te nemen. Wel geef ik aan dat de regeling een bepaald bedrag kost. Het lijkt mij echter wel verstandig dat de vakbonden hier uiteindelijk aan willen meewerken. Wanneer wij daar een akkoord over hebben, zullen wij u dat zo snel mogelijk laten weten.●


Rechts: Hr.Ms. Van Galen lag vorige week voor één dag afgemeerd in het zonnige en warme Cartagena om voorraden in te nemen en brandstof te tanken.

Links: De jonge matroos 1 Björn beleeft tijdens de UNIFIL-missie zijn vuurdoop. Hij werd nog nooit uitgezonden.

Boven: Schipper sergeant-majoor Miente Meijer is door zijn vele buitenlandse uitzendingen een door de wol geverfd marineman. Rechts: Volgens commandant kapitein-luitenant-terzee Han van Loon laat het mandaat van Hr.Ms. Van Galen niks aan duidelijkheid te wensen over. “We mogen schepen tot stoppen dwingen en in het uiterste geval schieten.”

Rechts: De opvarenden van de Van Galen rekenden er op om na de inzet in de Standing Maritime Group 1 naar huis te kunnen. Het liep anders.

UNIFIL-FREGAT VAN GALEN OP SMOKKELAARJACHT VOOR KUST LIBANON

‘Het wordt pas spannend als je niet weet wat je doet’ CARTAGENA (SPA.) - Oude tijden herleven. Meer dan twintig jaar na dato draagt Nederland opnieuw bij aan United Nations Interim Forces in Lebanon (UNIFIL). Dit keer niet te land, maar ter zee met het fregat Hr.Ms. Van Galen, dat tussen 15 december en 7 maart onder NAVO-vlag de scheepvaart voor de kust van Libanon gaat controleren op wapensmokkel. “Iedereen wist in zijn achterhoofd dat dit ging gebeuren. De vraag was alleen wanneer”, aldus commandant kapitein-luitenant-ter-zee Han van Loon in de haven van het Spaanse Cartagena. Daar nam het schip vorige week verse voorraden en brandstof in. TEKST EN FOTO’S: JACK OOSTHOEK

Deze zomer nog leek het alsof de bemanning van Hr.Ms. Van Galen de kerstdagen vrolijk thuis zou doorbrengen. Totdat de signalen over haar mogelijke inzet voor de kust van Libanon waarheid werden. De keuze voor de Van Galen was niet onlogisch, omdat het schip meevaart mee in NAVO’s Standing Maritime Group

Lintje voor reserve-kolonel Lettinga APELDOORN - Reserve-kolonel G. Lettinga, voorzitter van de Reservisten Schietorganisatie, heeft een hoge koninklijke onderscheiding gekregen. Tijdens een galadiner met binnenlandse- en buitenlandse gasten in hotel De Cantharel in Apeldoorn, werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau met de zwaarden. Hij kreeg de bijbehorende versierselen opgespeld door de burgemeester Joosten van Brummen (foto). Lettinga zette zich als burgervrijwilliger en reservemilitair meer dan dertig jaar in voor de veiligheid en hulpverlening bij rampen. Tevens bouwde hij een indrukwekkende lijst op met bestuursfuncties op het

gebied van reservistenaangelegenheden, logistiek, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, en civiel-militaire samenwerking. Lettinga’s inzet, betrouwbaarheid, visie en maatschappelijk inzicht worden door de krijgsmacht zeer gerespecteerd. Het galadiner vormde het sluitstuk van het jaarlijkse internationale schiettoernooi van de Nederlandse Reservisten Federatie Krijgsmacht (NRFK). Teams met reservisten van tal van Europese krijgsmachten, waaronder de Nederlandse, wedijverden met elkaar op het Glockpistool en het Diemaco- en FAL-geweer. De titel ging naar Noorwegen.●

1. In het licht van Active Endeavour, de maritieme component van de wereldwijde strijd tegen het terrorisme, patrouilleert dit eskader in de oostelijke Middellandse Zee. “We worden als het ware uit de Standing Maritime Group getrokken”, schetst Van Loon. Dat gebeurt begin december, wanneer de Van Galen afmeert in de haven van Palma de Mallorca. Als een soort pleister op de wonde, mag de bemanning daarna voor vijf dagen in ploegen naar huis. Wanneer het bliksemverlof er op 6 december op zit, koerst de Van Galen naar de wateren voor Libanon. Als opvolger van een Bulgaars fregat en op verzoek van de regering van Libanon, een land zonder noemenswaardige marine. ONGELOOFWAARDIG

Doel van de maritieme UNIFILoperatie is te voorkomen dat de Hezbollahmilities in met name het zuiden van Libanon herbewapenen, waardoor de strijd met Israël mogelijk opnieuw oplaait. Van Loon: “Wij identificeren alle vaartuigen binnen de twaalf

mijlszone; vragen wie ze zijn, waar ze vandaan komen, wat hun bestemming en lading is. Ook onderzoeken we vracht. Inspecties aan boord gebeuren door Libanees personeel, dat wij aan boord kunnen hebben. De bemanning van de Van Galen is geen politieagent.” Het multi purpose fregat laat grote containerschepen ongemoeid, zegt Van Loon. “Die worden in de haven van Beiroet gecontroleerd, omdat wij daarvoor geen tijd hebben.” De beslissing om in verdachte omstandigheden eventueel in te grijpen, ligt niet bij de Van Galen, maar bij een Duitse schoutbij-nacht op het NAVO-hoofdkwartier in Rome, benadrukt de overste. Hij noemt de daarbij horende spelregels, in jargon Rules of Engagement, robuust. “We kunnen daadkrachtig optreden. We mogen schepen tot stoppen dwingen en in het uiterste geval schieten. In Active Endeavour mag dit niet. Overigens moeten we wel slagvaardig optreden, anders worden we ongeloofwaardig.”

Volgens Van Loon schuilt het grootste gevaar voor de bemanning in terroristische aansla4gen met rubberboten die explosieven bevatten, en in raketaanvallen vanaf het vaste land. Dat laatste is inderdaad allesbehalve denkbeeldig. Afgelopen zomer nog zonk een koopvaarder na een beschieting met een, zo weet Van Loon, ‘redelijk modern raketsysteem’. Grote onbekende schepen vormen eveneens een bedreiging. Enkele jaren terug ging een Israëlisch schip ten onder, doordat zich zelfmoordenaars bevonden op het vaartuig waaraan hulp werd geboden, vertelt de commandant. “We gaan heel argwanend te werk. Als er niks gebeurt, hebben we ons werk goed gedaan. En mocht de verveling toeslaan, dan is de bemanning getraind in het omgaan daarmee.” HANDBOEIEN

Terwijl olie door vuistdikke slangen in de tanks van het fregat stroomt, zegt matroos 1 Björn een tikje te zijn geschrokken, toen UNIFIL definitief doorging. “Dat had vooral met de gewelds-

ZEESOLDATEN GEHULDIGD MET MARINIERSBARET ROTTERDAM - De Koninklijke Marine heeft weer een groep van 54 nieuwe mariniers binnen de gelederen. Afgelopen vrijdag volbrachten de mannen de zogenoemde finex. Deze slopende, vier dagen durende eindoefening bestond onder meer uit een fors eind lopen, in de nachtelijke uurtjes mét bepakking. De staatssecretaris van Defensie, Cees van der Knaap, liep bij het krieken van de dag de laatste meters mee. Daarna verving hij met de commandant van het Korps Mariniers, generaal-majoor Rob Zuiderwijk, de gevechtspetten voor

donkerblauwe baretten, hèt bewijs dat de mannen officieel tot het Korps Mariniers behoren. “Mariniers; de afgelopen maanden hebben jullie een zware militaire training ondergaan waarin jullie tot het uiterste van uw psychische en fysieke kunnen zijn gegaan”, zei Van der Knaap tot de zeesoldaten. “Mijn felicitaties voor allen die vandaag hun opleiding met succes afronden. Eens te meer omdat ik gedurende de afgelopen maanden met bewondering en van dichtbij heb mogen zien hoe jullie de uitdagingen en ontberingen die voor u lagen, hebt

getrotseerd. Jullie zijn door de instructeurs gewogen en uiteindelijk zwaar genoeg bevonden om jezelf marinier te mogen noemen.” Van der Knaap noemde de mariniersbaret het tastbare bewijs van een prestatie om trots op te zijn en zei de militairen nu te behoren tot een elitekorps van de Nederlandse krijgsmacht. “Een status die naast aanzien ook verantwoordelijkheden met zich meebrengt”, zei de staatssecretaris, die ook even het onlangs gepleegde wangedrag van mariniers in Noorwegen aanhaalde dat hij betitelde als onaanvaardbaar en

Foto’s: Cees Baardman

niet marinier-waardig. “Mariniers kenmerken zich door een enorme groepsbinding, en dat is ook noodzakelijk om jullie werk straks goed te kunnen doen. Maar deze groepsbinding mag nooit leiden tot het elkaar aanzetten tot vechten, of erger nog, stelen! Zo trots als wij vandaag op jullie zijn, zo trots wil ik ook dat Nederland op het korps is. Ook jullie moeten ervoor zorgen dat dat in de toekomst zo blijft. Gooi de status die jullie vandaag met zoveel bloed, zweet en tranen hebben verdiend niet te grabbel. Let op jezelf en op je collega’s. Adel verplicht.”●


instructie te maken. Ik ben lid van een boarding team, dat verdachte schepen controleert op de aanwezigheid van illegale wapens. Blijken ze er te liggen, dan komen wij in overleg met de commandant in actie. Het kan dan alle kanten op gaan, maar in negen van de tien gevallen zal het wel loslopen. Ik heb echter weinig ervaring. Het is mijn eerste vredesmissie, hè.” Björn, die vanwege zijn functie uit veiligheidsoverwegingen niet met achternaam wordt genoemd, weet zich in elk geval goed voorbereid. Hij oefende onder meer in het schieten met het Glock pistool en de UZI pistoolmitrailleur. Verder leerde hij ‘strategisch’ over het dek te lopen; te fouilleren en handboeien aan te leggen. “Ik heb in de beveiligingssector gewerkt, dus ben ik wel gewend aan het aanhouden van verdachte personen.” Ook communicatiespecialist sergeant Dick van Dijkhuizen reageerde aanvankelijk wat terughoudend. “Het wordt een ernstoperatie en die vinden niet zomaar plaats. Aan de andere kant laten we zien wie we zijn en waar de Van Galen voor staat.” Het laatste betekent in de ogen van Van Dijkhuizen het veiliger maken van Europa door mensen-, wapenen drugssmokkel de kop in te drukken. “Het is goed om daaraan mee te doen.” Dat Van Dijkuizen met Kerst op zee bivakkeert, zit hem wel dwars. “Mijn gezin is de diesel waarop ik vaar.” ESCALEREN

Volgens schipper sergeant-majoor Miente Meijer van Hr.Ms. Van Galen krijgt met name het personeel op de brug en in de commandocentrale veel werk aan de winkel. “Dat moet het overzicht bewaren en nagaan wat er precies gebeurt in het zeegebied bij Libanon.” Meijer, door diverse uitzendingen een oude rot in het vak, noemt het mandaat van Hr.Ms. Van Galen sterk. Volgens hem kennen alle schepen de volmachten van het schip en zullen ze de situatie niet willen laten escaleren. “En reders die niks te verbergen hebben, zullen hun bemanningen vast en zeker opdragen mee te werken. Nee, er is niks spannends aan deze missie. Dat krijg je pas als je niet weet wat je doet.” Zoals het er nu uitziet, meert Hr.Ms. Van Galen op 16 maart af in de marinehaven van Den Helder. Het schip wordt in UNIFIL opgevolgd door Hr.Ms. Van Speijk.●

DEN HAAG - Afgelopen vrijdag was de laatste werkdag van de hoofddirecteur Personeel van het ministerie, Ben Völkers. Na ruim 43 jaar bij Defensie trok hij de deur van zijn werkkamer voor de laatste keer achter zich dicht. Sinds deze week heeft de 63-jarige deskundige op het gebied van arbeidsvoorwaarden meer tijd voor de echte leuke dingen van het leven. “Na bijna 44 jaar is het daar tijd voor: een ander leefritme. In een gat vallen doe ik niet. Ik laat het maar over me heen komen”, zegt hij vlak voor zijn vertrek. “Ik was een constante factor voor het ministerie, maar er komt een tijd dat je moet stoppen. In een functie als deze ben je 24 uur per dag en zeven dagen per week met je vakgebied bezig. Dat dat een keer eindigt, is goed. Ik heb mijn ‘pond vlees’ wel geleverd.” Tot op de laatste dag van zijn werkzame periode is de agenda van vertrekkend HDP Völkers volgepland. In zijn laatste werkweek vervangt hij zijn vervanger. “Met alle ups en downs is het een hele prettige en verrijkende tijd geweest. De balans opmakend blijft vooral het positieve hangen. Misschien niet voor iedereen, want ik kan een lastig ventje zijn.” In mei van dit jaar reisde Völkers met minister Kamp mee naar Seedorf voor de sluiting van de kazerne daar. “Ik behoorde in 1963 tot een van de eersten die de poort kwamen binnengemarcheerd. Ik heb 43 jaar bij Defensie gewerkt. Eerst als dienstplichtige, daarna als KVV’er. In 1972 werd ik burgerambtenaar. Eerst bij de marine, daarna sinds 1979 in Den Haag bij de directie burgerpersoneel. Dat was een interessant werkveld en een aantrekkelijke organisatie, dus bleef ik hangen.” VRAAGSTUKKEN

Vanuit een stoel van de zithoek van de werkkamer houdt een grote pluchen orang oetan elke beweging van de vertrekkende

Völkers: “Het is mooi geweest. De dingen die ik wilde doen, zijn gedaan en er staat een en ander in de steigers voor de toekomst.”

TEKST: BERT VAN ELK FOTO: HENNIE KEERIS

HDP BEN VÖLKERS VERLAAT NA 43 JAAR DEFENSIE

‘Ik heb mijn bijdrage wel geleverd’ hoofddirecteur in de gaten. “Van hem word ik opgetogen”, grapt Völkers. “Hij volgt alles, zegt niets, maar heeft altijd een vrolijke twinkeling in zijn ogen.” De afgelopen jaren is er volgens Völkers veel gebeurd waaraan hij met plezier terugdenkt. “Of iets leuk is, bepaal je voor een groot deel zelf. Ik heb al die jaren heel veel mensen ontmoet en van elk contact heb ik wel wat opgestoken. Ik ben steeds op zoek geweest naar nieuwe uitdagingen en werd altijd geïnspireerd door onopgeloste problemen. Een voorbeeld is de vervanging van de vrije geneeskundige verzorging van militairen die een paar jaar geleden speelde. De belastingdienst zag dat als loon in natura en daarover moest belasting worden betaald. Dat ging om 200 miljoen gulden en als je een dergelijk bedrag omslaat over de salarissen, tref je veel mensen in hun portemonnee. Dat probleem hebben we in elf maanden weten op te lossen en ook nog eens het benodigde geld ergens vandaan gehaald. Wat we hadden bedacht, was een goed functionerend systeem. Althans ik heb er nooit klachten over gehoord en dat is in ons land zo ongeveer het hoogste dat je kunt behalen: als je niets hoort, is het goed.” Het tweede onopgeloste vraagstuk was de omslag van de militaire pensioenen. “Die werden tot voor enige jaren uit de lopende begroting betaald en die last ging steeds meer op de begroting drukken. Dat systeem moest wor-

den omgevormd naar kapitaalsdekking. In financieel oogpunt was dat een heel probleem. Vergelijk het maar met een student die naar een andere kamer wil en van de nieuw huisbaas een maand huur vooruit moet betalen. Die student moet dan de huur van zijn huidige kamer betalen en die van zijn nieuwe. Het heeft drie jaar gekost, maar het is gelukt.” Een ander evenement waaraan Völkers met genoegen terugdenkt is de introductie van people soft. “Dat heeft een goede basis voor de personeelsadministratie neergelegd en maakt een goede beleidsontwikkeling mogelijk op personeelsgebied. Het is een krachtig management tool. De invoering leek eenvoudig te zijn, maar was lastig en bracht de nodige problemen met zich mee. We moesten ermee beginnen, terwijl nog niet alle lichten op groen stonden. We hebben het toch gedaan en het legt een goede basis voor verdere ontwikkeling. In de relatie tot de bonden heb ik een lange tijd veel geïnvesteerd. Maar je moet hen goed in de gaten houden. Zo ben ik er dit jaar in geslaagd om op het moment dat zij acties aan het voorbereiden waren hen, -het sneeuwde, dus met dank aan de weergoden- , in Afghanistan vijf dagen te ‘gijzelen’.” De scheidend HDP denkt met gemengde gevoelens terug aan grote incidenten zoals de afwikkeling van de Herculesramp.

“Door de ramp zijn mensen heel erg geraakt en wij hadden de taak het op personeelsgebied goed af te handelen. Dat raakte mij niet alleen als functionaris, maar ook als mens. Ik voelde mij verantwoordelijk voor de juiste gang van zaken en wilde niet technocratisch m’n werk doen. Er zit een verschil tussen de mens en de functionaris. Ik heb altijd kunnen doen wat ik vond dat er moest gebeuren. Het primaat van de politiek zal er voor een ambtenaar altijd zijn. Als er te grote spanningen zijn tussen wat je als functionaris moet doen en je eigen overtuiging, dan wordt het lastig Die spanning heb ik nooit gevoeld. Ik ben al die jaren met plezier naar m’n werk gegaan. Dat was het belangrijkste.” JONGEREN

Völkers is over de toekomst positief gestemd. “Ik vond het goed om mee te maken dat de appreciatie van de maatschappij voor Defensie de afgelopen jaren is gestegen. De dienstplicht liep halverwege de jaren negentig echt op z’n laatste benen en dat straalde op het hele bedrijf af. Ik vond het ook een goed besluit van minister Ter Beek de opkomstplicht af te schaffen en te vervangen door een beroepsleger. Een groot deel van de militairen komt een aantal jaren bij ons werken en verlaat dan de dienst weer. Die verandering betekende een enorme professionele impuls. Ook minister Kamp heeft er voor gezorgd dat de waardering voor Defensie is

gestegen. De toekomst van Defensie ziet er wat mij betreft goed uit.” Ook als het gaat om de arbeidsvoorwaarden ziet Völkers geen problemen. “Maar mijns inziens is te veel aandacht gegaan naar de ophoging van het leeftijdsontslag. Volgens mij begrijpt nog niet iedereen het nieuwe Flexibele Personeelssysteem (FPS). Met die verhoging kom je aan gevestigde belangen en dus ligt dat gevoelig. Er is erg veel tijd en geld geschonken aan klagende ouderen en dat vind ik niet goed. Nu moet de aandacht naar de jongeren gaan, want daar moeten we het in de toekomst van hebben. Het FPS uitrollen kost een jaar of tien.” Völkers wil de blik richten op de jeugd. “De organisatie moet leren bij de binnenstromende jongeren het echte talent sneller te ontdekken en daar goede afspraken mee maken voor hun ontwikkeling en om ze te laten doorstromen naar de hogere functies. Daar valt nog veel winst te behalen. Dat geldt ook voor de jongeren die Defensie weer verlaten. We moeten ze op alle mogelijke manieren ondersteunen, zodat ze zo kunnen doorstromen naar de reguliere arbeidsmarkt. Daarop moeten we ons concentreren; die hoofdlijn moet Defensie aanhouden. Dan komt dit bedrijf in de voorste linies op de arbeidsmarkt terecht.” In vergelijking met de rijksambtenaren loopt het burgerpersoneel van defensie “keurig in de pas en de militairen op plus veertig. Dat is veel, maar we vragen ook heel erg veel van militairen. Kortom alles overziend staat het koren er goed bij.” VERKIEZINGEN HDP Völkers voelt er niets voor om aan zijn opvolger veel advies te geven. “Alleen dit: hij moet een heldere hoofdlijn uitzetten, die intellectueel onderbouwen en daar aan vasthouden. Maak het jezelf niet te gemakkelijk. Misschien levert dat frictie op, maar als je zeker bent van je zaak, ga er voor. In de tweede plaats moet je niet aan de korte termijn denken. Maatregelen op het gebied van personeelsbeleid hebben een lange looptijd. Hou de hoofdlijn in de gaten en denk in scenario’s. Er ligt veel papier in mijn werkkamer, maar ik heb echt niet alles gelezen. Ik doe veel in mijn hoofd. Te veel lezen en je verliezen in details leidt de aandacht af van de hoofdlijnen.” “Het is mooi geweest”, zegt hij. “De dingen die ik wilde doen, zijn gedaan en er staat een en ander in de steigers voor de toekomst. Of er nog dingen zijn die ik wilde doen? Nee, mijn tijdstip van vertrek is met zorg gekozen: nog voor de verkiezingen. In de maanden na de verkiezingen worden de plannen gemaakt voor de komende kabinetsperiode en dat betekent dat ik weer twee tot drie jaar bezig ben. Als je ergens aan begint, moet je het ook afmaken en niet plannen maken en wegwezen. Dat is mij te gemakkelijk. Het betekent overigens niet dat ik naar het einde smacht, maar ik voel me dan verplicht nog zoveel jaar te blijven. Welke kant het opmoet met Defensie zeg ik niet. Daar ga ik mijn opvolger niet mee belasten. Die moet zelf zijn eigen accenten leggen. Ik ga niet over mijn graf heen regeren.”●


TWEEDE LPD JOHAN DE WITT NADERT DEFINITIEVE VORM

Boven: De geavanceerde SEP5 kan 360 graden draaien, waardoor de Johan de Witt extreem wendbaar is. Links: Van onder in het dok oogt de L801 imposant.

Boven: Matroos 1 Ton van den Berg controleert de persluchtmaskers.

Links: De Johan de Wit heeft een enorm dek waarop voertuigen of containers kunnen worden vervoerd.

Links: Luitenant ter zee 2OC Joost Meesters laat in de Technische Centrale (TC) zien wat er gebeurt bij een calamiteit aan boord.

Rechts: De medische apparatuur aan boord zou elk ziekenhuis in Nederland jaloers maken.

EEN DRIJVEND EILAND MET ON VLISSINGEN - Onderin het droogdok van De Schelde, in de haven van Vlissingen, lijkt de Johan de Witt nog imposanter dan als je naast het gevaarte staat. Vanaf de zijkant van de brug, inmiddels op zo’n 45 meter hoogte, lijkt SS Eglantine van Cobelfret Ferries een stipje in de haven. Des te vreemder is het als je bedenkt dat de L801, het nieuwe Landing Platform Dock voor de Koninklijke Marine, door de vernieuwende voortstuwing en stuurcapaciteiten een kortere draaicirkel heeft dan een fregat. “We gaan gemakkelijk door de binnenbocht bij een LCF”, pocht de commandant, kapitein-ter-zee Ed Veen, met brede glimlach. TEKST: EVERT BROUWER - FOTO’S: HENNIE KEERIS

Het grootste marineschip dat ooit in Nederland is gebouwd, krijgt een multifunctionele rol. Tot de belangrijkste taken van het schip behoren het uitvoeren van amfibische operaties, het verzorgen van amfibische transportcapaciteit en het leveren van commandofaciliteiten. Daarnaast kan de Johan de Witt met zijn hospitaal worden ingezet voor rampenbestrijding en humanitaire taken. Nog voor het eind van het jaar wordt de JdW overgdragen aan de Defensie Materieel Organisatie en vanaf dan krijgt het de toevoeging Hr.Ms. “Er is nog geen datum geprikt, de agenda’s moeten alleen nog op elkaar worden afgestemd”, zegt kolonel Veen. De eerste proefvaart met het schip zit er al weer enige weken op en dat betekent een enorme bedrijvigheid op alle dekken. “Er zijn nog wel wat puntjes die verbetering behoeven”, meldt commandant Veen. Zo zijn de trappen die door Damen Shipyards tijdens de bouw in Roemenië waren aangebracht, allemaal vervangen. “Ze leken wel van conservenstaal”, schatert Veen zijn kenmerkende lach. Er wordt dus nog flink wat afgeschilderd, geschaafd en gecontroleerd. Zo voeren matroos 1 Ton van den Berg en zijn collega Willem Reinders de inspectie uit over de persluchtmaskers voor brandbestrijding. Alle 1400 (!) punten

met vluchtmaskers moeten worden gevuld en nagekeken en ook de 989 brandmelders dienen regelmatig te worden gecontroleerd. Met de sprinklerinstallatie en blusmateriaal dat aan de laatste milieu-eisen voldoet, is er aan de veiligheid aan boord dus ruim gedacht. De compartimenten, er zijn vijf grote zones in het schip, worden beveiligd door brandwerende deuren. De belangrijkste posten, zoals de technische- en commandocentrale, moeten bij een brand een uur lang vuur- en rookvrij kunnen blijven doordraaien door de zogenoemde A60 schotten te laten zakken. Degenen die onverhoopt gewond raken, zijn op de Johan de Witt overigens ook in uitstekende handen. Er is uitgebreide medische ondersteuning met operatiekamers, capaciteit voor intensieve verzorging (intesive care), een uitgebreid laboratorium, rontgenapparatuur en nog veel meer. “Elk ziekenhuis in Nederland zou er jaloers op zijn”, denkt kolonel Veen. Om de communicatie altijd gaande te houden is er een intern mobiel (DECT) netwerk met honderd telefoons beschikbaar. “Op zo’n groot schip kun je iemand die mobiel is niet altijd vinden”, legt de commandant uit. Verder zijn er beveiligde en open communicatienetwerken aan boord en negen schotels voor satellietcommunicatie met nog een optie voor twee. De speciale HF-antenne (high

frequency) zorgt ervoor dat er ook in de Noorse fjorden de verbindingen overeind blijven. BALLAST

Het is bepaald niet eenvoudig om een Landing Platform Dock van dit formaat naar tevredenheid op zee te krijgen. Ook niet als je er al een hebt: Hr.Ms. Rotterdam. Het Opvolgend Hoofd Technische Dienst (OGHTD), luitenant-ter-zee 2 OC Joost Meesters is er als de kippen bij om uit te leggen dat er wel heel grote verschillen zijn. Met z’n 176,35 meter is de Johan de Witt twaalf meter langer en twee meter breder (29,20 meter) dan de L800. Het scheelt in gewicht toch eventjes vierduizend ton. Ook de hangaar en het helidek kent een enorm oppervlak. “Er kunnen maximaal zes helikopters (NH-90) mee, terwijl dit schip ook vier CH-47 Chinooks aan boord kan hebben. En als we in de transportrol worden gebruikt, is het mogelijk containers mee te nemen, zeg maar een RoRo (Rollon/Roll-off) constructie.” Het dok voor de grote landing craft utility (LCU) mag dan wat kleiner zijn dan op het zusterschip, aan de zijkanten buiten zijn Davits waarmee nog eens vier LCVP’s kunnen worden meegevoerd. De landingsschepen komen aan de achterzijde binnen, waar elf ballasttanks 500 kubieke meter water per uur kunnen verwerken


Links: De Technische Centrale (TC) is volledig geautomatiseerd en al in bedrijf.

Rechts: Er ligt zo’n vijfhonderd kilometer kabel door het schip.

Rechts: Er wordt nog steeds hard gewerkt aan de laatste aanpassingen in de Johan de Witt.

Links: Kapitein ter zee Ed Veen: “Met dit gevaarte gaan we door de binnenbocht bij een LCF.”

NBEGRENSDE MOGELIJKHEDEN om het schip in het water te laten zakken. Joost Meesters wijst dan ook nog maar eens op de onderkant van het schip, waar geen roer is te bekennen. Voortstuwing en het sturen wordt gedaan door twee Pods die 360 graden zijn te draaien. Een concept dat al langer in bedrijf is bij de koopvaardij. De Johan de Witt heeft het genoegen van de primeur met de Schottel Electric Propulison 5 (SEP-5) van de Duitse firma Schottel (onderdeel van Siemens). “Die biedt enorm veel voordelen”, legt de OGHTD uit. “De generatoren hoeven niet meer met een as door het schip met de motoren te worden verbonden, dat kan nu met een kabel. In aanschaf is het dan wel duurder, maar je wint enorm op onderhoud.” Het zal dus even wennen worden om dit koers-instabiele schip in de hand te houden, al heeft de bemanning in Den Helder al op de simulator kunnen wennen. En in tegenstelling tot op de koopvaardijschepen is op de brug een heus stuur aangebracht voor de klassieke manier van sturen, naast een joystick (“herkenbaar voor de jongeren”). “We zijn extreem wendbaar”, prijst Veen het schip, “zeg maar een olifant die een pirouette kan maken.” CASCO

Een mammoet die evenwel gevuld is met vijfhonderd kilometer kabel die de techniek verzorgt.

“We beschikken niet over de servers die bijvoorbeeld de LCF’en hebben”, zegt Veen. “De techniek is een stapje terug, maar dat kan ook. Wij hebben bijvoorbeeld geen uitgebreid luchtbeeld nodig, aangezien we altijd in een groter vlootverband zullen opereren waardoor we beschermd zijn. Eigenlijk is de Johan de Witt een koopvaardijschip, dan heb je vergaande automatisering niet nodig. Voor zelfbescherming beschikt het schip overigens over twee goalkeepersystemen en tien posities voor de .50 mitrailleurs.” Landingsacties zijn tot divisieniveau te coördineren, amfibische acties tot maximaal een brigade. “Dit is een drijvend eiland dat alles kan, maar de gebruikers moeten wel een groot deel van de spullen meenemen.” Veen is bereid een blik in de toekomst te werpen. “Het nieuwe communicatiesysteem van de marine (NIMCIS), het BMS (Battle Management System) van de landmacht, het is geen probleem. Aansluiten en spelen maar. Het is niet alleen een landingsschip. Door alle apparatuur aan boord kunnen we ook functioneren als amfibisch commandoschip. Daarvoor is de Joint Operations Room, waarop elke eenheid die wij meenemen zo kan inklikken”, verklaart kolonel Veen. De apparatuur kan alleen blijven draaien door een goede klimaatbeheersing aan boord. “Dat is ook van belang voor de mensen aan boord”,

voegt de commandant meteen toe. “De gevoelige apparatuur begeeft het bij te hoge temperaturen. Daarom wordt dit schip zowel onder extreem koude en warme omstandigheden beproefd”, aldus de commandant. Tot nu toe is er een antwoord gevonden op elk probleem. De bouw van de Johan de Witt mag al uniek worden genoemd. Om de kosten te drukken is het casco in twee delen gebouwd op de Galatzwerf in Roemenië. Daarna is het gevaarte via de Bosporus vervoerd naar Nederland en zijn de delen inmiddels haast onzichtbaar aan elkaar gelast. Waarna een eerste inspectie heeft plaats gehad onder het speciaal gebouwde overkapte dok. “De normen liggen toch wat anders in Galatz. Zo is de isolatie op sommige plaatsen zichtbaar. Geen ramp, maar dat wil je toch hebben weggewerkt”, legt KTZ Veen uit. Ook tijdens de tests komen nog zaken naar boven. Meesters: “Zo bleek dat bij een behoorlijke zeegang de deur van het dok niet goed viel te openen omdat er een aantal leidingen in de weg kwam te zitten. Zo zie je maar dat de praktijk soms wat weerbarstiger is dan wat er op de tekeningen met berekeningen is vastgesteld.” VERS

Bijzonder is dat het dertien verdiepingen tellende gevaarte een personenlift kent en schepen

tot het formaat mijnenjager van brandstof kan voorzien. “Het schip kan fungeren als kleine Shellpomp”, verklaart LTZ Meesters. “Er is driehonderd kuub peut aan boord voor de helikopters en er is materiaal aan boord om deze brandstof geschikt te maken voor de auto’s.” De bemanning van het schip kan terecht in een van de 189 hutten met allemaal een identieke natte groep. Voor de opstappers zijn vier- of zes persoons hutten ter beschikking. Als hotel biedt de Johan de Witt plaats aan zo’n zevenhonderd man. “Dat vraagt dus heel wat van de kombuis”, constateert kolonel Veen, “want er wordt dagelijks vers gekookt. Er is een groot koel- en vriescomplex.” Het schip maakt nu zelf 150 kubieke meter drinkwater per dag, maar daar moet nog capaciteit bijkomen.” Er zal dus nog wel wat water door de zee gaan, eer de Johan de Witt helemaal af is. “Het is al heel bijzonder hoe snel dit schip wordt gebouwd”, zegt kapitein-luitenant-ter-zee Ed Veen. “In 2008 dient alles echter optimaal te zijn, want dan zijn we beschikbaar gesteld aan de NATO Response Force (NRF). Ik maak me trouwens geen enkele zorgen dat het niet goed zou kunnen komen. Toen we op proefvaart gingen, heeft de Johan de Witt me al verbaasd. Het was trossen los en varen maar!”●


AMSTERDAM - Op de zaken vooruit lopen, is een typische eigenschap van het Nationaal Luchten Ruimtevaartlaboratorium (NLR). Bij de marine moet de NH90 nog instromen, maar het NLR weet inmiddels precies aan welke belasting de staart van de nieuwe boordhelikopter blootstaat. Belangrijke taak van het instituut bestaat eruit de luchtvaart veiliger te maken. Ook de vliegtuigen van Defensie ontkomen dus niet aan een toets.

Op dit moment ondersteunt de Nationaal Luchten Ruimtevaartlaboratorium het verwervingsproject voor de JSF (rechts). Levensduurverbetering van de F-16 (links) verdient continu aandacht. Foto: Hennie Keeris (l) en Lockheed Martin

ONDERZOEKSLABORATORIUM ONDERSTEUNT KRIJGSBEDRIJF OP VELERLEI GEBIED

Defensie en NLR: onlosmakelijk verbonden Voor de marine neemt het NLR momenteel de nog te verwerven NH90 onder de loep. Met behulp van toegepaste computerapparatuur legden techneuten de condities vast waaronder de boordheli veilig aan dek kan worden gezet. Foto: Rolls Royce

TEKST: ANDRÉ TWIGT

Het NLR is onlosmakelijk verbonden met Defensie, in het bijzonder met de Koninklijke Luchtmacht. Maar ook de landmacht en de marine doen steeds vaker zaken met het laboratorium, dat zich al sinds 1919 toelegt op onderzoek voor de luchtvaartsector. Later kwam daar de ruimtevaart bij. In de loop der tijd groeide de non-profitorganisatie uit tot een ware alleskunner, die actief is op velerlei deelgebieden, waaronder mobiliteit, veiligheid, milieu, civiele techniek, landen waterbeheer en werkgelegenheid. Dat laatste komt vooral tot uiting in het Geomatics Business Park, gevestigd in de Noordoostpolder. Onder de vleugels van het NLR houdt een aantal jonge bedrijven zich hier bezig met het verwerken van satellietgegevens voor de ruimtelijke ordening, landbouw, milieu en bos- en waterbeheer. Belangrijk kenmerk van luchten ruimtevaart is de grote spin off van hoogwaardige techniek naar andere bedrijfstakken. Die bezorgt veel mensen een baan. VINGER

Om op de vele vakgebieden beslagen ten ijs te komen, werkt er bij de twee vestigingen in Amsterdam en de Noordoostpolder een bont gezelschap aan wetenschappers, onder wie vliegtuigbouwers, wiskundigen, economen, materi-

aaldeskundigen en zelfs psychologen. Bij het NLR kun je dan ook met de meest uiteenlopende vraagstukken of problemen terecht. Moet bijvoorbeeld een brug roerloos in de wind blijven hangen of dient de geluidsbelasting van een vliegveld in kaart te worden gebracht, dan komt de onderzoeksorganisatie in actie. Net zo divers als het personeelsbestand is de lijvige klantenkring van het NLR, waaronder de luchthaven Schiphol, ministeries,

luchtvaartmaatschappijen en vliegtuigproducenten. De band met de luchtmacht gaat al vele decennia terug en mag om die reden met recht speciaal heten. Het laboratorium raakte in zekere zin vergroeid met de KLu. Dat komt deels doordat het instituut betrokken is bij de totale levenscyclus van (wapen)systemen. Van behoeftestelling tot verwerving, van de vliegveiligheid tot de operationele inzet en van de instandhouding tot modificatie. Op dit mo-

ment ondersteunt de organisatie het verwervingsproject voor de JSF. Levensduurverbetering van de F-16 verdient continu aandacht. Ook stond het NLR aan de wieg van de zogenoemde Threat Reference Manual, een complete dreigingsanalyse die onder meer voor de missieplanning wordt gebruikt. SCHAT

Verder werkte het mee aan belangrijke apparatuur, waaronder de fotoverkenningspod MARS (Medium Altitude Reconnaissance System). Die werd in samenwerking met twee buitenlandse partners gebouwd. In dat proces was vooral de betrouwbaarheid een factor van belang. Per slot van rekening kost een verkenningsvlucht zo’n tienduizend euro per uur. Bovendien gaat er veel kostbare tijd verloren als een van de camera’s zou haperen én loopt de vlieger in voorkomend geval onnodig risico. Het systeem werd dan ook pas operationeel toen het NLR er in slaagde een feilloze elektronische besturing en een mechanische bestendigheid uit te dokteren. Met het oog op vredesoperaties verrichtte het instituut ook onderzoek naar de effectiviteit van flares en chaff. Zo onderzocht het hoeveel strookjes moeten worden uitgestoten om een ef-

fectief schild te vormen tegen een aanstormende luchtdoelraket en welke ontwijkende manoeuvres een heli of F-16 daarna uit voorzorg dient te maken. Over dit onderwerp verzamelde het NLR een schat aan gegevens, die bijvoorbeeld van groot belang zijn bij de toekomstige verwerving van nieuwe zelfbeschermingsmiddelen. Om te zien hoe de misleidende strookjes en dito vuurballen reageren op de nieuwste typen raketten, houdt het laboratorium ieder jaar in NAVO-verband een grote meetcampagne. Daarbij worden de projectielen niet verschoten, maar blijven ze statisch in een testopstelling op de grond. Via elektronische weg wordt gemeten hoe de geleiding reageert. LUCHTVERKEER

Voor de marine neemt het NLR momenteel de nog te verwerven NH90 onder de loep. Tevens werkte het mee aan de onlangs afgeronde helikopter/schipkwalificaties voor de luchtverdedigings- en commandofregatten. Met behulp van toegepaste computerapparatuur legden techneuten de condities vast waaronder de boordheli veilig aan dek kan worden gezet. Voor de landmacht levert de organisatie momenteel een bijdrage aan de verwerving van het nieuwe middelgrote Unmanned Aerial Links: Met het oog op vredesoperaties verrichtte het instituut onderzoek naar de effectiviteit van flares en chaff. Foto: Hennie Keeris

Rechts: Voor de landmacht levert de organisatie momenteel een bijdrage aan het zoeken naar de opvolger van de Sperwer. Foto: Archief Defensiekrant

Verhicle. Ook is er een project om de interoperabiliteit op het gebied van command en control naar een hoger plan te tillen. Dat gebeurt onder meer door communicatiemiddelen te testen en te verbeteren. Zoals aangegeven bestaat een andere taak eruit de luchtvaart veiliger te maken. Daarvoor voert het instituut niet alleen namens de Rijksluchtvaartdienst vliegveiligheidkwalificaties uit aan zowel militaire als burgervliegtuigen, maar is het ook betrokken bij de ontwikkeling van systemen als free flight. Deze techniek stelt een vliegtuig in staat in hoger sferen zijn weg te zoeken en voorkomt dat het een ander toestel te dicht nadert. Ook doet het instituut mee aan verbetering van het management van het luchtverkeer. Zo zijn er veel nieuwe afspraken gemaakt op het gebied van samenwerking, ontstaan er nieuwe procedures, zet men zich in voor verbetering van de communicatie en het ontwerpen van geavanceerde systemen om de verkeersleiding te ondersteunen. Bij dat alles beperkt het NLR zich niet tot het Nederlands grondgebied. Logisch, want het ‘kleine’ Nederland is qua vliegveiligheid sterk afhankelijk van de omliggende landen. Een lijntoestel dat vanuit Spanje op Schiphol aanvliegt, zet boven


Lille (Frankrijk) vaak al de landing in. Dat is ver buiten het Nederlandse luchtruim en dus ver buiten het bereik van de Nederlandse verkeersleiding. Doordat het luchtverkeer om de tien jaar verdubbelt, zitten vliegtuigen steeds dichter op elkaar. Ruim van tevoren weten wanneer wie precies op je afkomt, wordt derhalve steeds belangrijker. PIEKTIJDEN

Vervelend gevolg van het drukke luchtvaartverkeer is dat ook de geluidshinder toeneemt. Als middel in de strijd daartegen ontwikkelde het NLR in samenwerking met de TU Delft de zogenoemde Continuous Descent Approcach. Daarmee doet vooral de luchthaven Schiphol zijn voordeel. Het werkt zo: vliegtuigen zweven met behulp van een ononderbroken glijvlucht naar beneden. De motoren draaien daarbij op een laag pitje. Alleen voor het laatste stukje heb je motorvermogen nodig, waardoor de omwonenden een boel herrie bespaard blijft. Toch is het CDA-concept nog niet volmaakt. Zo wordt het alleen maar toegepast bij nacht. Momenteel werkt het NLR er hard aan om de systematiek geschikt te maken voor de piektijden van de luchthaven. Het laboratorium is van vele markten thuis. Zo bedacht het een inspectiemethode waarmee je onzichtbare haarscheurtjes in het binnenste van een laminaat, Glare genaamd, kunt opsporen. Deze uit dunne laagjes aluminium en met glasvezel versterkte composiet wordt in de luchtvaartindustrie gebruikt vanwege zijn enorme sterkte en lichte gewicht. Alleen bestond er lange tijd twijfel over de onderhoudbaarheid; men vreesde dat de dunne kunststof gemakkelijk zou verweren. Het NLR ontwierp naast een inspectiemethode ook enkele reparatiemethoden, die overigens verwant zijn aan die van aluminium. Toegepast in de Airbus A380 leverde het door de TU ontwikkelde Glare een gewichtsbesparing van vijfhonderd kilo op. MANKEMENTEN

Bij alle, vaak kostbare en vaak diepgaande projecten, is het belangrijk dat de technici de taal van de klant spreken. “Daarop leggen we ons enorm toe”, zegt de manager Aerospace Systems & Applications, ir. Michel Peters. Zeker op het vlak van de vliegveiligheid. Het opsporen van mogelijke risico’s in het ontwerp vergt veel kennis, ervaring en alertheid. Vooral bij de blauwdruk van een vliegtuig. Nog voordat er ook maar een meter wordt gevlogen, moeten onder meer de luchtwaardigheid en de duurzaamheid aan een grootscheeps onderzoek zijn onderworpen. En mocht er toch iets misgaan, dan dient met alle kracht te worden uitgezocht hoe herhaling kan worden voorkomen. Zo leidde een schuiver met een Boeing 757, eind jaren negentig, tot nieuwe inzichten omtrent het landen bij zijwind. “Meestal ontstaat een crash door een combinatie van factoren”, aldus Peters. Vaak ligt er een samenspel van fouten en mankementen aan ten grondslag. Om dat te doorgronden, is een breed overzicht van en een grondig inzicht in de luchtvaart en de luchtvaarttechnologie nodig. Voor beide ben je bij het NLR aan het juiste adres.”●

TARIN KOWT - De ISAF operatie Medusa in de Afghaanse provincie Kandahar was in de septembermaand een hot item in de media. Afgezien van het eerste gevechtscontact dat de Nederlandse militairen op de vooruitgeschoven basis Martello hadden, zijn ze verder weinig in het nieuws geweest. Toch woonden en werkten velen van hen ruim een maand in het onherbergzame gebied. Een terugblik. Aan Highway 1, de weg van Kandahar naar Tarin Kowt, ligt de vooruitgeschoven Canadese basis Martello. Op ongeveer 1800 meter hoogte, omringd door iets hogere bergtoppen. Een ruig gebied met veel grote rotsblokken, weinig begroeiing en het dorpje El Bak dichtbij. Een strategische plek en belangrijk voor de aanvoer van materieel van Kandahar Airfield (KAF) naar Tarin Kowt en door naar Deh Rawod. Frank ging als sergeant-majoor operatiën mee met de verkenningsgroep om te kijken hoe de zaken ervoor stonden. “We zijn met vier man bij het konvooi naar KAF aangehaakt. Op Martello hadden we ongeveer 24 uur de tijd om te inventariseren wat er stond aan opstellingen en welke faciliteiten aanwezig waren. De Canadezen leidden ons rond en ik bekeek de opstellingen en sprak met sectorcommandanten. Bij terugkomst op Tarin Kowt heb ik samen met mijn compagniescommandant een verslag gemaakt. Met een peloton pantserinfanterie en drie luchtmobiele pelotons zouden we de klus zouden moeten kunnen klaren. Uiteraard zat daar ook nog genie, logistiek en geneeskundige steun bij.” Twee dagen later ging de sergeant-majoor opnieuw naar de vooruitgeschoven basis. In eerste instantie voor vijftien dagen. “We zouden Martello tijdelijk overnemen van de Canadezen zodat zij met hun troepen ingezet konden worden tijdens Medusa”, zegt kapitein André, compagniescommandant van de Charlie-compagnie. “We wisten dat het voor vijftien dagen zou zijn, maar dat de operatie zomaar kon uitlopen. We hadden ons dus ingesteld op een langere periode en het bericht dat we moesten blijven, kwam dan ook niet als een verrassing. Bovendien is het een opdracht en die voer je uit.” De taken voor de compagnie bestonden uit de verdediging van de basis, het patrouilleren in de omgeving, contact onderhouden met de bevolking en waar mogelijk het opsporen van wapens en explosieven. Met name bij dat laatste vervulde de geniegroep een grote rol. Sergeant Rob stond met zijn groep onder bevel bij de Charlie-compagnie. “Ik moest de commandant adviseren over de verdediging van het kamp en het uitvoeren van doorzoekingen bij het kamp of tijdens patrouilles. Je geeft bijvoorbeeld advies over waar en wanneer een voertuigcontrolepost het beste ingericht

Samen met zijn collega’s van de kleine, geïmproviseerde hulppost reed soldaat 1 Francisco dagelijks langs de posten om te kijken hoe het met de militairen ging. “Het was deels een sociaal gebeuren en deels om te zien hoe het met het moreel stond. Dat was hoog, viel me op” “Iedere avond verkeer je in spanning, want misschien gaat het weer gebeuren. Op een gegeven moment heb je ook zoiets van: ‘Laat maar komen’. Je bent het gewoon zat om steeds in spanning te zitten. Dat gevoel en het feit dat we keihard werkten om alle posities te verbeteren, heeft mijn groep uitgeput. Na drie weken waren ze echt op”, vertelt sergeant Rob.

MAANDJE MARTELLO kan worden. In het begin hadden we er een Canadees bij met een explosievenhond. Terwijl dat beest een voertuig doorzocht, waren mijn mensen bezig met het visiteren van de bestuurder. Als die hond klaar was, deden wij het nog eens dunnetjes over. Zo vonden we op een gegeven moment fotonegatieven waar explosieven op stonden. Via de tolk vraag je dan waar dat voor dient en hoe zo iemand eraan komt. Naarmate je zoiets vaker doet, krijg je routine en is ook niet alles meteen verdacht. Het meeste werk hadden we aan het beveiligen van het kamp. Na de eerste TIC (Troops In Contact) hebben we veel veranderd. Ik ben met mijn groep langs de posten gegaan en heb vervolgens aanpassingen voorgesteld. Een borstdekking van zandzakken geeft bijvoorbeeld niet voldoende bescherming. Sommige van mijn mannen bezitten meer bouwkundig inzicht dan ik en hebben bijgedragen aan nog betere constructies.” In de buitenring stonden vier van 44 Pantserinfanteriebataljon. Op de Romeo-bak was korporaal Dennis groepscommandant. “Op OP North hadden we niet eens een bovendekking” zegt hij. “Daar hing een zeiltje zodat je niet in de volle zon stond, maar raketten of granaten houdt het natuurlijk niet tegen. De genie maakte een fatsoenlijke constructie. Zo zaten wij een stuk meer beschermd in onze opstelling.” YPR-765’s

INSLAGEN

Net een aantal dagen in het gebied kreeg de compagnie het stevig voor de kiezen toen op 4 september het kamp van alle kanten werd beschoten. In het onherbergzame terrein hebben schutters en spotters vrij spel. Iedereen op de basis wist ook dat ze continu werden bekeken. Sergeant-majoor Frank kamde met een kijker dagelijks de bergen af. “Twee tot vier uur per dag. Kijken of ik iets of iemand zag, maar niks hoor. Er zijn zoveel rotsen om achter te verschuilen en genoeg routes om ongezien te naderen.” De eerste aanval kwam totaal onverwacht. Er waren geen bewegingen waargenomen en ook over de radio had de compagnie niets opgevangen. De Taliban bestookten het kamp met RPG’s, zware machinegeweren en klein

kaliber wapens. Kapitein André: “De aanval was goed gecoördineerd. Het leek wel of ze een tijd hadden afgesproken. Gelukkig reageerde mijn personeel uitstekend. En het klinkt misschien als een cliché, maar je training neemt het op zo’n moment echt over. Ik moest hier en daar wat aansturen, maar als commandant had ik het op dat moment niet moeilijk. Iedereen deed wat hij moest doen.” Sergeant Rob werd verrast door de plotselinge regen aan RPG’s en vuur van klein kaliber wapens. “Ik had echt even tijd nodig om me te realiseren wat er aan de hand was. Ik wilde naar mijn mensen bij de achterpoort, wat niet lukte vanwege de vele inslagen. Uiteindelijk ben ik naar de Ops gegaan. Toen het schieten wat minder werd, kon ik samen met twee van mijn mannen naar de poort. Daar stuurde mijn plaatsvervanger twee MAG-schutters aan, praatte ze op doel en zorgde er voor dat ze in hun eigen sector bleven vuren.” Korporaal Dennis en zijn groep hadden net het dagelijkse praatje achter de rug toen de beschieting begon. “We zijn naar onze uitrusting getijgerd, omdat er overal om ons heen projectielen insloegen. De boordschutter kroop meteen in de toren om terug te vuren met het 25mm kanon op de YPR. Door de hitte die de stenen nog uitstraalden, zag hij niks met de warmtebeeldkijker. DoorTEKST: JUUL PLATENBURG FOTO’S: PAUL VERHEUL

dat ik naast de bak lag en zo wel zicht had op waar de schoten vandaan kwamen, praatte ik hem via de luitenant op doel.” Bij de aanval raakte geen van de Nederlanders gewond. Een wonder gezien de hoeveelheid vuur die ze op hun dak kregen. “Na twaalf RPG’s ben ik gestopt met tellen, maar het ging nog even door. Omdat de afstand redelijk groot was, schoten ze ook raketgranaten, die boven het kamp met de nodige scherfwerking explodeerden”, aldus sergeant-majoor Frank. LEVEN MET DREIGING

Twee tot vier weken leven en werken onder constante dreiging is niet niks. Na het eerste TIC werkte, at, dronk en sliep iedereen bij zijn opstelling. Korporaal Dennis hierover: “OP North ligt een eindje buiten het kamp. Daar komt bijna niemand langs, dus je kunt lekker met je eigen groep bezig zijn. We hanteerden een wachtindeling van twee uur op, zes uur af. Per 4 september gingen we over naar twee uur op en vier uur af. Dat is behoorlijk pittig.” Raadsvrouw Ingeborg loste haar collega dominee Mark na twee weken af en merkte dat de constante dreiging slopend was. “Je bent steeds alert, slaapt met een oor en een oog open. Reageert op lichtflitsen en knallen. Iemand maakte een foto van een collega. Door de flits van de camera dook meteen de halve groep naar de grond. Gelukkig konden ze er wel om lachen.”

NORMAAL

Direct na die bewuste avond van 4 september pakte de eenheid het normale werk weer op. Patrouilleren, doorzoeken en waarnemen in het voorterrein. Steeds alert op een nieuwe aanval van de Taliban. Enkele kilometers van Martello gebeurde immers genoeg. Toch was de tweede beschieting wederom onverwacht. Een Canadees konvooi stond een paar kilometer van het kamp stil met panne. De Nederlanders schoten te hulp. Kapitein André: “Ik zat in de Ops toen twee 107mm raketten overkwamen. Echt een óngelooflijke herrie. Wat me verbaasde, was de nauwkeurigheid van die dingen. Ongeveer honderd meter van een Nederlands voertuig sloeg de eerste in. De tweede ietsje verder. Gelukkig vielen er geen slachtoffers. De volgende dag sloegen er weer twee in, nu bij OP North. Bij die laatste beschieting hebben we ook Close Air Support aangevraagd en gekregen. De Britse Harriers die in de lucht hingen, schoten met raketten op de vermoedelijke afvuurlocatie. De lasergeleide duizendponder lieten we niet afwerpen, omdat het risico van collateral damage (nevenschade ) in El Bak te groot was.” De compagniescommandant is duidelijk trots op zijn mensen en zeer te spreken over de onderlinge samenwerking en de instelling van alle militairen die op Martello dienst deden. “Omdat de omstandigheden redelijk primitief waren, draaide alles om creativiteit. Dat werd enorm goed opgepakt. Zonder uitzondering heeft iedereen keihard gewerkt.”●


Staatssecretaris kiest voor luchtverdedigingssysteem EADS DEN HAAG - Staatssecretaris Van der Knaap wil met de firma EADS een contract tekenen voor de levering van een nieuw grondgebonden luchtverdedigingssysteem, het Future Ground Based Air Defence System (FGBADS). EADS is de hoofdleverancier en werkt voor de levering samen met het Noorse KDA. Het project bestaat uit commando- en vuurleidingsmiddelen voor de geïntegreerde inzet van grondgebonden luchtverdedigingssystemen op twee locaties, ter beveiliging van maximaal één bataljon op elke plek. Ook zijn in het project SHORAD-lanceersystemen opgenomen en de logistieke ondersteuning van het hele FGBADS-systeem ( de zogenoemde Supplier Logistic Support) voor vijf jaar.

In 2003 bestond nog de verwachting dat met Noorwegen op materieelsgebied kon worden samengewerkt. Bij een beoogde materieelruil zouden overtollige Nederlandse pantserhouwitsers (PZH2000) met gesloten beurzen worden geruild tegen Noorse NASAMS SHORAD-systemen. In september 2004 trok Noorwegen zich echter terug. Hierdoor moest Nederland op een andere manier aan lanceersystemen voor de SHORAD-geleide wapens, Shorad Shooter Capaciteit (SSC) zien te komen. In een studie naar alternatieve invulling van de Nederlandse SSC-behoefte is als eerste nagegaan of de Noorse overheid overtollig NASAMS-materieel aan Nederland wilde en kon verkopen. Daarnaast is onderzocht of in samenwerking met Noorwegen de SSC-behoefte kon worden ingevuld met Noorse lanceercapaciteit. Als derde optie is bezien of het mogelijk was om in de SSC te voorzien door verwerving via de industrie. Het bleek echter dat de eerste twee opties niet haalbaar waren. Voorts was het mogelijk met een beperkte verhoging van het bestaande budget via de in-

dustrie een SSC-basiscapaciteit van zes lanceersystemen te verwerven. Uiteindelijk is aan vier firma’s een Uitnodiging tot Prijsopgave (UTP) gevraagd, waaronder aan EADS en KDA. Er is voor gekozen deze twee firma’s twee elkaar aanvullende offertes te laten doen. KDA voor het SSC-deel en EADS voor het battle management, command, control, communications, computers and intelligencedeel (BMC4I). Dit heeft geresulteerd in een samenwerkingsverband. EADS draagt zorg voor de systeemintegratie en de uiteindelijke integrale systeemverantwoordelijkheid. Het contract voor BMS4I en SSC bestaat uit zes NASAMS II-lanceerinrichtingen inclusief de vrachtauto’s, en vier radarsystemen inclusief vrachtauto’s en aanhangers. Voorts worden een draadloze netwerkcomponent, achttien wapenterminals voor de Stingerplatforms, 29 command and control-componenten voor inbouw in commandovoeringsen verkenningsvoertuigen, zes vuurleidingscomponenten, en diverse componenten voor exter-

ne verbindingen met onder meer Link-IIB en Link-16 voor de uitwisseling van luchtverdedigingsinformatie met Patriot-eenheden en vliegtuigen, alsmede TITAAN aangeschaft. Er wordt gebruik gemaakt van Government Furnished Equipment-materieel dat reeds aanwezig is bij Defensie. Het betreft hier materieel van opgeheven eenheden zoals Mercedes Benzterreinwagens, vrachtauto’s, shelters, FM9000-radio’s en aggregaten. Tevens worden de inbouwapparatuur en de terminals voor aansluiting op Link-IIB, Link-16 en TITAAN, alsmede de software voor het command and control’framework (C2FW) door Defensie geleverd. Volgens staatssecretaris Van der Knaap werkt FGBADS als een katalysator voor nauwere samenwerking tussen de luchtverdedigingseenheden van Defensie. “Hiermee ontstaat de mogelijkheid samen procedures te ontwikkelen en te beoefenen. Uiteindelijk kunnen de eenheden joint worden ingezet. Een gemengde en gelaagde luchtverdediging met daarin een VSHORAD-,

Volgens staatssecretaris Van der Knaap werkt FGBADS als een katalysator zijn voor nauwere samenwerking tussen de luchtverdedigingseenheden van Defensie. Foto: Johan van Leeuwen

een SHORAD- en een Patriot-component wordt met de realisatie van FGBADS een feit.” Duitsland, Frankrijk, Italië, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk en Nederland hebben in 2003 een raamwerk-Memorandum of Understanding (MoU) gesloten voor een gemeenschappelijk luchtverdedigingssysteem. Voorts is door Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, Turkije, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Nederland een MoU gesloten

voor de onderlinge verbinding tussen luchtverdedigingssystemen. Naar verwachting sluiten zich binnenkort ook Noorwegen en Finland hierbij aan. “Met de invoering van FGBADS wordt in dit kader de verbinding met het Duitse geïntegreerde luchtverdedigingssysteem mogelijk.” Nederland en Noorwegen onderzoeken, gezien de aanwezigheid van gelijksoortig NASAMS II-materieel, diverse mogelijkheden voor samenwerking, waaronder opleiding en training.●

Luchtmacht zoekt vliegers en technici DEN HAAG - De Koninklijke Luchtmacht is eind september gestart met een vernieuwde wervingscampagne. Het accent ligt daarbij op het aantrekken van vliegers en technici. Reden hiervoor is de uitbreiding van de vliegcapaciteit met transportvliegtuigen en -helikopters. Vanwege de voortdurende inzet is er bovendien structureel

CIMIC-infodag APELDOORN - Er staat een CIop de agenda. De Nederlandse CIMIC-eenheid houdt deze op woensdag 8 november op de Frank van Bijnenkazerne aan de Sportlaan in Apeldoorn. Aan de orde komen onder meer de huidige CIMIC-taken en voorbereidingen, het competentiegericht aannemen van CIMIC personeel en het nieuwe 3-D (Diplomacy, Defence en Development)-concept. Ook houdt de S9 (CIMIC) een lezing over taken ten tijden van de Deployment Task Force in Uruzgan. Naast de officiële CIMIC functionarissen zijn ook overige belangstellenden van harte welkom. Ontvangst is tussen 09.30 en 10.00 uur in gebouw 107, kamer 0.26 (kelder). De bijeenkomst eindigt rond 15.30 uur.●

behoefte aan een groter aantal crews. De luchtmacht wil jaarlijks ongeveer negenhonderd nieuwe medewerkers werven. Een belangrijk deel hiervan bestaat uit vliegers en technici voor de verschillende vliegtuigen en helikopters. De huidige inzet in

Afghanistan staat centraal in een nieuwe commercial op televisie. Uitzendingen naar operatiegebieden zijn onlosmakelijk verbonden met het werken bij Defensie. Op radio en televisie wordt in een andere commercial ook op een actieve manier de aandacht gevestigd op het werk als vlieger bij de luchtmacht.●

MIC-informatiedag

‘Althea’-medaille EUFOR-4 uitgereikt BOSNIË - Aan 202 Nederlandse militairen die deel uitmaakten van de EUFOR-4-missie Althea in Bosnië is de European Security Defence Policy Service Medal uitgereikt. Dit gebeurde afgelopen maand namens Secretaris Generaal dr. Javier Solana De ceremonie, in aanwezigheid van de commandant Multi-National Task Force North-West (MNTF NM) Brigadier Wade, werd gehouden in de

Roemeense hangar op de Metal Factory in Banja Luka. Naast de Nederlanders kregen ook 27 Roemeense en 44 Bulgaarse militairen de betreffende medaille. De militairen ontvingen de medaille voor hun bijdrage aan operatie in Bosnië in de periode april tot oktober 2006. De toekenning van de Nederlandse herinneringsmedaille Vredesoperaties volgt op 15 december. Inmiddels is ook het commando overgedragen van EUFOR-4 naar EUFOR-5●

Franse onderscheiding voor laatste luchtmachtbevelhebber DEN HAAG - Luitenant-generaal b.d. Dirk Starink, de laatste Bevelhebber der Luchtsrijdkrachten, is onderscheiden met l’Ordre National du Mérite. Het eremetaal werd 18 oktober

uitgereikt door de Franse ambassadeur in Nederland, de heer Jean-Michel Gausset. Dit gebeurde in de Haagse residentie van de ambassadeur. Starink, van 10 juni 2004 tot 8

september 2005 Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten, kreeg de hoge onderscheiding vanwege zijn inspanningen om de samenwerking tussen de Franse en Nederlandse luchtmacht te

bevorderen. De eerste en huidige Commandant Luchtstrijdkrachten, Luitenant-generaal Hans de Jong, woonde het heugelijke moment bij.●

In de schijnwerper DEN HAAG - Degenen die er normaal voor zorgen dat andere Defensiemedewerkers in de schijnwerpers staan, stonden afgelopen maand even zelf in het middelpunt van de belangstelling. De Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, luitenant-generaal Van Baal, bezocht 18 oktober de sectie Onderscheidingen. Er werd tijdens een informele lunch onder andere gesproken met de IGK over de overdracht van de sectie onderscheidingen van bureau Secretaris-Generaal naar de Hoofddirectie Personeelszaken. Foto Hennie Keeris●


Aanstelling Coördinator Veteranen KLu DEN HAAG - Kapitein b.d. Joop Koningstein is de nieuwe Coördinator Veteranen Koninklijke Luchtmacht. Hij coördineert namens de Commandant Luchtstrijdkrachten alle uitvoerende activiteiten rond het KLu-veteranenbeleid en is daarmee het aanspreekpunt voor alle KLu-veteranen en organisaties. Joop Koningstein was van 1981 tot 1990 kapitein-adjudant van de Commandant van het Commando Tactische Luchtstrijdkrachten. Verder is de kapitein bd Nieuw Guineaveteraan en bestuurslid van de Stichting Federatie van Organisaties van Veteranen en Oudgedienden van de Militaire Luchtvaart. Daarnaast is hij voorzitter van de Contactgroep Postactieven van de vliegbasis Soesterberg. Hier vonden half september de veteranendagen plaats voor veteranen van de militaire luchtvaart. Het programma startte op beide dagen met een vlaggenceremonie en een kranslegging. De veteranen kregen voornamelijk de gelegenheid om oude bekenden te ontmoeten, maar ook om speciaal opgestelde vliegtuigen te bekijken, evenals de expositie “Inzet Krijgsmacht tijdens Vredesoperaties” van het Nederlands Instituut Militaire Historie. Ook waren er demonstraties met modellen van historische vliegtuigen. De Koninklijke Luchtmacht wil met het organiseren van veteranendagen vormgeven aan de waardering voor de inzet van de veteranen die vaak dienden onder buitengewoon moeilijke en zware omstandigheden. De luchtmacht organiseert jaarlijks veteranendagen in samenspraak met vertegenwoordigers van de Stichting Federatie Militaire Luchtvaart. Deze instantie treedt op als belangenbehartiger voor de veteranen van de militaire luchtvaart.●

DUBLIN - Het militair voetbalelftal heeft zich vorige week in een toernooi in Dublin niet weten te kwalificeren voor de wereldspelen, volgend jaar in India. “Het ontbrak ons vooral aan spitsen die effectief met kansen omspringen”, legt trainer-coach adjudant Peter Peters de vinger op de zere plek. Oranje verloor in de Ierse hoofdstad zijn beide wedstrijden tegen Ierland en Griekenland. Desondanks heeft de equipe volgens hem bewezen op het hoogste niveau mee te kunnen. Hij wijst op de kracht van Griekenland dat door de dienstplicht in dit land met (semi)professionele spelers uit de Griekse en Turkse ‘eredivisies’ uitkwam, en waarvan volgens hem onterecht met 2-0 werd verloren. Nederland plaatste zich voor de voorronde in Dublin door in 2005 het toernooi om de Kentish Cup te winnen, het jaarlijkse vierluik met België, Engeland en Frankrijk. Op het eiland in de Atlantische Oceaan was voor Oranje echter geen zege weggelegd. Al in de eerste pot tegen de gastheer ging het mis. Ondanks een goede beginfase, kwam de ploeg door onoplettendheid bij een vrije trap snel met 1-0 achter. In de loop van de eerste helft kreeg Nederland steeds meer moeite met de fysiek sterk en met passie spelende tegenstander, de dag ervoor nog verliezer tegen Griekenland (3-1). Door onder meer de ruimtes klein te

DEKAATJES heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of defensiekrant@ mindef.nl, onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. WONINGEN

VOETBALELFTAL GRIJPT NAAST KWALIFICATIE VOOR WERELDSPELEN

DOELTREFFENDE SPITSEN GEZOCHT houden, wisten de Ieren de Hollandse tactiek te ontregelen. In een poging onder de druk uit te komen, wierp trainer-coach Peters na de pauze drie in plaats van twee aanvallers in de strijd en liet het tempo opschroeven. Die aanpak leverde van Nederlandse zijde fris aanvalsspel op, en zelfs scoringsmogelijkheden. De intussen moegestreden Ieren bleven echter overeind. Hun vroege goal zou Nederland uiteindelijk de das om doen. Overigens moest opperwachtmeester van de marechaussee Joop van Dijk de wedstrijd na een grove Ierse charge verlaten, en naar later bleek zelfs het toernooi. Amper vijftien uur na de pot te-

gen de eilandbewoners stond de brigade van Peters tegenover de technisch vaardige Hellenen. Een taaie klus, omdat ze dus beroepsvoetballers in de gelederen hadden en in de militaire sportwereld tot de top behoren. Nederland moest de wedstrijd winnen om een kans te behouden op plaatsing voor de wereldspelen. Het team begon goed en draaide de Grieken de duimschroeven aan. Een kopbal van wachtmeester van de marechaussee Johan Hamstra op de kruising en een vrije schietkans van collega-wachtmeester Kevin Liefhebber, hadden een beter lot verdiend. Na een 0-0 ruststand besloot Nederland in de tweede

Lof voor oud-generaal Homan DEN HAAG - Generaal-majoor der mariniers bd mr. drs. Cees Homan (op de foto rechts) van het Instituut Clingendael in Den Haag is vorige maand door het hoofdbestuur van de Koninklijke Nederlandse Vereniging Ons Leger in de schijnwerper gezet. Tijdens een bijeenkomst in Utrecht kreeg hij de Prins Mauritsmedaille, een jaarlijkse blijk van waardering van de vereniging voor personen of organisaties binnen of buiten Defensie met grote verdiensten voor de krijgsmacht. Volgens het hoofdbestuur verhogen de artikelen en inleidingen van de onder meer publicist en onderzoeker Homan over nationale en internationale politiek-militaire onderwerpen de waardering voor de krijgsmacht. Ook vergroten ze de kennis en het inzicht in de geschiedenis ervan, aldus de vereniging. De publicaties van de ex-generaal gaan over de meest uiteenlopende onderwerpen: van de val van de Berlijnse Muur tot het Europees veiligheidsbeleid; van de rol van de Nederlandse krijgsmacht tot de opschorting van de opkomstplicht; van de opkomst van China tot de rol van de Verenigde Naties. Behalve onderzoeker van het Instituut Clingendael, is Homan vice-voorzitter van het Algemeen en het Dagelijks Bestuur van het Nederlands Genootschap voor Internationale Zaken (NGIZ). Daarnaast neemt hij regelmatig deel aan discussies in de media over vrede en veiligheid en verzorgt hij inleidingen over deze onderwerpen in forumbijeenkomsten.●

helft meer risico’s te nemen. Dat was koren op de molen van de ervaren Grieken die counterend profiteerden en vlak voor tijd op 1-0 kwamen. Tegen de verhouding in wel te verstaan. Zelfs de uitstekende keeper cadet-vaandrig Nick Heerink stond machteloos. Vlak voor het laatste fluitsignaal scoorden de Grieken zelfs 2-0. Naderhand stelde de ploegleiding vast dat twee wedstrijden op hoog niveau in krap vijftien uur iets teveel van het goede was geweest. Trainercoach Peters: “De vraag luidt dan ook of het niet anders zou zijn gelopen als wij, zoals de Grieken, een rustdag zouden hebben gekregen.”● DE NEDERLANDSE PLOEG IN DUBLIN ZAG ER ALS VOLGT UIT:

Leiding: trainer-coach adjudant Peter Peters; assistent trainer-coach adjudant Giel van Orsouw, chef d’ equipe kapitein Peter de Jong, fysiotherapeut Sjoerd de Jong, medisch verzorger adjudant Stefan Leijten. Spelers: cadet-vaandrig Nick Heerink, marechaussee 1 Barry van Dijk, wachtmeester 1 Glenn Vakkers, eerste luitenant Jeroen Bakker, sergeant Mike de Windt, sergeant Sander Poll, wachtmeester 1 Niels Dolstra, eerste luitenant Dimitri Schuivens, korporaal der mariniers Ronald de Boer, sergeant 1 Davy Heesakkers, tweede luitenant Twan Relou, opperwachtmeester Joop van Dijk, cadet-vaandrig Dion Landstra, sergeant Niels van Woerkum, wachtmeester 1 Rachid Koraichi, sergeant Mourad Oualli, wachtmeester Kevin Liefhebber, wachtmeester Johan Hamstra, korporaal Dennie Banda, marechaussee 1 Rick van de Graaf, sergeant Kees Duitemijer. Voetballers die in aanmerking denken te komen voor het militair elftal, nemen contact op met adjudant Peter Peters. Telefoon werk 076 - 527 35 37, fax 076 - 527 35 13. Mobiel 06 - 200 138 98, email PGA.Peters01 @mindef.nl●

Te koop: Apeldoorn West, Van Goghstraat 38, royale tussenwoning. Nabij winkels, bos, uitvalswegen A1/A50. Fraai gelegen, geïsoleerd, ruim uitgebouwd, grote tuin. Div. defensiecomplexen op ± 15 min. rijden. Mogelijkheid huur/aankoop 2 garageboxen. Vr.pr. N 289.000,- k.k. Inf.: 06 - 204 756 91 of zie www.funda.nl Te koop: Roosendaal, 2-kamerapp., bjr ’02, met afgesloten parkeerpl., modern kwalitatief afgewerkt balkon Z-W. In centrum gelegen. Vr.pr. N 169.500,- k.k. Inf.: 06 - 245 916 06 of zie www.feenstra-makelaardij Te koop: Ossendrecht, Don Boscostraat 8, sfeervolle tweekapper. Woning beschikt over veel bergruimte en is 3 jaar geleden op de begane grond geheeld vernieuwd. Kindvriendelijke omgeving. Vr.pr. N 259.000,- k.k. Inf. via www.huislijn.nl Te koop: Breda (Princenhage) Burg. Sutoriusstraat 2-11, mooie op 2 verd. gelegen royaal luxe afgewerkt 3-kamerhoekapp. met lift, balkons, HR-combiketel, eigen aparte garage (elektr. bedienbare stalen garagedeur) met mog. van zoldering. Woonopp. 120 m2, bjr ’94, inh. 325 m3. Vr.pr. N 274.500,- k.k. Inf. makelaar: 076 - 531 33 13. Te koop: Rilland, Bosgatdam 9, eengezinswoning in rustige straat. Heeft 3 slpkmrs, badkmr met bad, zolder. Woning v.v. plavuizen en laminaat. Bjr 1993. Op 10 min. van Vlb Woensdrecht. NS-station op 1 km. Vr.pr. N 169.000,- k.k. Zie www.funda.nl Te koop: Breda, Boeimeerhof 88, zeer luxe 4-kamerapp./ maisonnette. Opp. 190 m2. Nabij centrum. Parkeerpl. en berging in parkeerkelder. Woonkmr 75 m2, slpkmrs van 34, 16 en 13 m2. Vr.pr. N 424.500,- k.k. Zie www.vanopstalgroep.nl Te koop: Bavel, Prinses van Lotharingenstraat (nieuwbouw). Woonwijk Nieuw Wolfslaar. 4-kmr hoekwoning met parkeerkelder met beging en twee parkeerpl. Opp. 135 m2. Ruime woonkmr in knikvorm met glazen pui naar zonnig terras op Z. Volop privacy, uitzicht over groenvoorz. en Bavelse Leij. Koopsom N 381.500,- v.o.n. Zie www. vanopstalgroep.nl Te koop: Oostelbeers, gem. Oirschot, Esdoorn 16, perfect onderhouden woonhuis met ruime garage en berghok. Tuin op Z. gelegen aan speelveld. Bjr 1982. Vr.pr. N 339.000,- k.k. Inf.: www.boxmakelaardij. nl of tel.: 0497 - 36 91 93. Zie www.funda. nl Te koop: Venray, Muurpeper 7, goed onderhouden halfvrijst. woning. Ind.: woonkmr met tuindeuren, open keuken, 3 slpkmrs, badkmr. Vaste trap naar 2e verd. Carport, garage, tuin op het NW, vijver, 2e terras. Bjr 1993, perc.opp. 225 m2, inh. 387 m3. Vr.pr. N 239.500,- k.k. Inf. www.muurpeper7.tk Te koop: Leeuwarden, Zenegroen 179, gemoderniseerde tussenwoning. Nabij scholen, supermarkt en speelweide. Ind.: tuinger. woonkmr met laminaatvloer, open keuken. 1e verd.: 2 slpkrms, badkmr, 2e toilet. 2e verd.: 2 slpkmrs, bergruimte, CV. Vrijst. stenen berging v.v. betonvloer en elektra. Vr.pr. N 139.500,- k.k. Zie www. funda.nl Te koop: Tilburg, Grevenbichtstraat 42, tussenwoning met carport. Centraal gelegen nabij scholen, winkelcentrum en sportvoorz. Slecht 9 km van Vlb Gilze-Rijen. Bjr 1989. Opp. 139 m2, inh. 325 m3, 4 slpkmrs, fraai aangelegde tuin. Vr.pr. N 194.000,- k.k. Inf.: 06 130 545 50.●


DECEMBERACTIVITEITEN LEGERMUSEUM! DELFT - De zondagmiddagen in de maand december zijn in het Legermuseum gereserveerd voor de hele familie. Die maand staat in het teken van de Romeinen. Wie wil weten hoe een legionair eruit ziet of wat voor wapens een auxiliair gebruikt, kan op zondag 3, 10 en 17 december in het Legermuseum de Romeinen ‘in het echt’ ontmoeten. Kinderen kunnen zich tijdens

de kerstvakantie prima vermaken in het Legermuseum. Van 23 december tot en met 7 januari is het museum in de ban van de Romeinen. Een Romeinse soldaat geeft uitleg over zijn wapenuitrusting. Kinderen kunnen tijdens een workshop een miniatuur van een Romeinse katapult maken. Bovendien is er elke dag een leuke en spannende tekenfilm van Asterix en Obelix te zien. Het museum is ook op

25 Jaar geleden De Defensiekrant van 5 november 1981 opende met het bericht dat Nederland militairen naar de Sinaï stuurde. Minister Van Mierlo (D’66) had dit aan de vaste commissies voor Buitenlandse Zaken en Defensie van de Tweede Kamer meegedeeld. De specialistische eenheid die Nederland stuurde, telde ongeveer honderd man. Dienstplichtige militairen zouden niet worden verplicht om te gaan. “Uitzending zal alleen maar op basis van vrijwilligheid geschieden”, aldus de minister. Hij was net terug van een bezoek aan Gleneagles in Schotland, waar hij in de Nucleair Planning Group van de NAVO het standpunt van Nederland had verdedigd over de uitbreiding van kernwapens. Hij had gezegd dat een meerderheid in ons land het moderniseringsbesluit van 1979 als een fait accompli zag. Dat hij dit de NAVObondgenoten op de vergadering had laten weten, kon bij de politieke partijen in ons land op veel bijval rekenen. Hiermee werd het immers voor onze bondgenoten duidelijk dat wij aan de vooravond van de onderhandelingen tussen de VS en de Sovjetunie, een eventueel verdrag niet al gelijk in de kiem wilden smoren. Verder moesten we natuurlijk ook het negatieve beeld bijgesteld worden van de zogenaamde Hollanditis in ons land. Nog meer Van Mierlo verderop in dit nummer. Hij had een prijs gewonnen, de zilveren Nipkowschijf, voor zijn medewerking aan het VARA-programma ‘De achterkant van het gelijk’. Hij moest die delen met Marcel Van Dam, presentator van het programma en in die dagen minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. In een toespraak bedankte de PvdA’er nadrukkelijk Van Mierlo. “Ik heb veel van hem opgestoken. Excellentie, bedankt” Ook aandacht in deze krant voor het dagboek van Paul van der Drift. De 23-jarige korporaal uit Ede was afgezwaaid bij 49 Lichte Transportcompagnie, maar presenteerde onder behoorlijk veel belangstelling op de Generaal Winkelkazerne in Nunspeet nog wel zijn ‘Dagboek van PS’ (Paul Soldaat). Volgens Van der Drift was het idee voor het verhaal bij toeval ontstaan. Hij keek met veel plezier terug op zijn tijd bij de landmacht en had alles zo eerlijk

en zo realistisch mogelijk opgeschreven. Dit betekende dat hij zijn maten en het kader van zijn A-peloton niet spaarde. Bodyguards die hem zouden beschermen tegen wraaklustige collega’s konden thuisblijven. Daar was het boek te luchtig van toon voor. Tenslotte op de achterpagina een reportage over de operettegroep van de defensie personeelsvereniging MVO (Meer Vriendschap Onderling). Die was druk doende met de voorbereidingen van de operette Ein Walzertraum. Enthousiaste amateurspelers zouden het zangfestijn op de bühne brengen. Wie dacht dat ambtenaren maar een saai volkje zijn, moest daarom maar eens een kijkje gaan nemen bij de uitvoering van dit ‘spektakelstuk’. Blije gezichten bij het publiek en spelers! Daar ging het volgens vice-voorzitter De Craen om. Frans Limbertie●

Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel.

tweede kerstdag geopend. Er zijn dan geen speciale activiteiten, wel een filmprogramma (aanvang 15.00 uur).

Hoofdredactie: drs. Bert van Elk Redactie: Evert Brouwer, Jack Oosthoek, Monique van Rijen-Bos en André Twigt

TENTOONSTELLINGEN

Half december start het Legermuseum ‘Onder vuur. Militaire dilemma’s’, een interactieve multimedia-installatie over de morele dilemma’s van Nederlandse militairen op vredesmissie. In dit nieuwe onderdeel van de vaste opstelling ervaart de bezoeker van het Legermuseum aan den lijve dat het in een crisissituatie vaak kiezen is uit twee kwaden. Zijn of haar keuze is daarbij doorslaggevend. Wat zou ú doen? De tentoonstelling ‘BOEM!! 1000 jaar buskruit’ is wegens succes verlengd. Deze expositie brengt 1000 jaar buskruit in beeld, aan de hand van originele objecten uit internationale collecties, filmbeelden, historische afbeeldingen en manuscripten. In de tiende eeuw ontdekten de Chinezen de juiste chemie tussen zwavel, houtskool en salpeter om vlammend wapentuig mee te maken. De lichtspektakels waarmee dat gepaard ging, leidden bovendien tot de ontwikkeling van prachtig siervuurwerk. Vanaf de dertiende eeuw vond het mengsel, beter bekend als buskruit, zijn weg naar de West-Europese slagvelden waar het de oorlogvoering ingrijpend heeft beïnvloed. Buskruit maakte dat onze vloot in de zeventiende en achttiende eeuw domineerde op de wereldzeeën. Maar de donderslagen zetten ook op maatschappelijk en politiek terrein diverse ontwikkelingen in gang. Belangrijke industriële toepassingen uit de achttiende

Foto’s: Hennie Keeris (staffotograaf), AVDD e.a De tentoonstelling ‘BOEM!! 1000 jaar buskruit’ is wegens succes verlengd.

en negentiende eeuw zijn gebaseerd op deze eerste chemische krachtbron; zoals de ontwikkeling van stoommachines en stoomtreinen en de mogelijkheden om explosies op te wekken in de mijnbouw. Een van de modernste toepassingen vinden we

dicht bij huis: de airbag. Het legermuseum in Delft is van dinsdag tot en met vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur en op zaterdag, zondag en feestdagen van 12.00 - 17.00 uur. Het museum is Tweede Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten.●

Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail: [email protected]

Defensie Evenementenkalender

Bezoekadres: Kalvermarkt 38, 2511 CB Den Haag

De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen:

Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B

3 november: Concert Orkest Koninklijke Luchtmacht, Venray 3 november: Drumfanfareconcert m.m.v het Luchtmachtmannenkoor, Soesterberg 3 november: Lunchconcert met optreden van de Marinierskapel, Utrecht 4 november: Concert Orkest Koninklijke luchtmacht in Sporthal Pica Mare, Gennip 5 november: Lezing ‘Rampokan’ door Peter van Dongen in Museum Bronbeek, Arnhem 5 november: Lezing ‘Buskruit’ Legermuseum, Delft 5 november: ‘Vikingen’ in het Legermuseum, Delft 8 november: ‘Memorial Concert’ Orkest van de Koninklijke luchtmacht, Den Haag 10/11 november: Drumfanfare van het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht tijdens de Taptoe, Den Bosch 11 november: Virtueel Demoweekend Militair Luchtvaartmuseum, Soesterberg 12 november: ‘Vikingen’ in het Legermuseum, Delft Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●

De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde laten van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken.

NIEUWSBEELD

Oplage: 45.000 Abonnementen: Per jaar N 13,61. Voor het buitenland N 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0251-31 39 39, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: HoonteTijl, Zwolle ISSN: 0167-0808

Het Nederlandse damestouwtrekteam is bezig om op de ‘Olymipsche’ spelen van Kandahar hun laatste wedstrijd tegen het mannenteam te winnen. Foto: Richard Frigge-AVDD

WERKGROEP STAAL BEGINT GESPREKKEN

Recommend Documents