Werkgeversenquête 2015 Effecten van beleidsmaatregelen op de arbeidsmarkt in de Zorg en WJK
George Evers Karin Jettinghoff Gerard van Essen
November 2015
Inhoud 1
INLEIDING ................................................................................................................................................................................................................................................. 1 DE WERKGEVERSENQUÊTE .......................................................................................................................................................................................................................... 1 BEGELEIDINGSCOMMISSIE ........................................................................................................................................................................................................................... 2 LEESWIJZER ................................................................................................................................................................................................................................................. 2
1.1 1.2 1.3 2
METHODE VAN ONDERZOEK ..................................................................................................................................................................................................................... 3 VRAGENLIJST ............................................................................................................................................................................................................................................... 3 STEEKPROEFKADER ..................................................................................................................................................................................................................................... 3 DATAVERZAMELING ...................................................................................................................................................................................................................................... 4 RESPONS...................................................................................................................................................................................................................................................... 4 W EGING ........................................................................................................................................................................................................................................................ 6 KENMERKEN VAN DE RESPONDENTEN ......................................................................................................................................................................................................... 8 VERGELIJKING MET DE WGE ..................................................................................................................................................................................................................... 11
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 3
SAMENSTELLING PERSONEELSBESTAND .................................................................................................................................................................................................. 12 TYPE ARBEIDSCONTRACTEN ...................................................................................................................................................................................................................... 12 CLIËNTGEBONDEN FUNCTIES ..................................................................................................................................................................................................................... 13
3.1 3.2 4
EFFECTEN VAN BELEIDSMAATREGELEN ................................................................................................................................................................................................... 14 VERWACHTE AANPASSINGEN IN HET PERSONEELSBESTAND .................................................................................................................................................................... 14 VERWACHTE VERANDERINGEN IN DE WERKDRUK...................................................................................................................................................................................... 22 VERWACHTE DRUK OP ARBEIDSVOORWAARDEN ....................................................................................................................................................................................... 24
4.1 4.2 4.3 5
MAATREGELEN OM IN TE SPELEN OP DE EFFECTEN VAN BELEIDSMAATREGELEN.................................................................................................................................... 25 MAATREGELEN DIE EFFECT HEBBEN OP HET PERSONEEL ......................................................................................................................................................................... 25 ORGANISATORISCHE MAATREGELEN ......................................................................................................................................................................................................... 26 MAATREGELEN BIJ INKRIMPING VAN PERSONEELSBESTAND ..................................................................................................................................................................... 27
5.1 5.2 5.3 6
SCHOLING VAN PERSONEEL..................................................................................................................................................................................................................... 30
BIJLAGE 1
SUB-BRANCHES WAARIN CONCERNS HUN DIENSTEN LEVEREN ................................................................................................................................................... 35
BIJLAGE 2
AANVULLENDE INFORMATIE BIJ HOOFDSTUK 3 .......................................................................................................................................................................... 38
I.
CLIËNTGEBONDEN FUNCTIES NADER BEKEKEN ............................................................................................................................................................................................. 38 1
II. III.
FUNCTIES IN DE HUISARTSENZORG................................................................................................................................................................................................................ 39 VACATURES IN DE HUISARTSENZORG EN KINDEROPVANG ........................................................................................................................................................................ 40
BIJLAGE 3 I. II.
AANPASSINGEN IN FUNCTIES IN DE GGZ....................................................................................................................................................................................................... 42 VERWACHTE FRICTIEKOSTEN ......................................................................................................................................................................................................................... 43
BIJLAGE 4 I. II.
AANVULLENDE INFORMATIE BIJ HOOFDSTUK 4 .......................................................................................................................................................................... 42
ROL VAN GEMEENTEN EN AFSLUITEN VAN CONTRACTEN MET ZORGVERZEKERAARS ................................................................................................................. 44
ROL VAN GEMEENTEN .................................................................................................................................................................................................................................... 44 AFSLUITEN VAN CONTRACTEN MET ZORGVERZEKERAARS ............................................................................................................................................................................ 47
2
1 Inleiding Het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (AZW) wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS en sociale partners in zorg en welzijn via de arbeidsmarktfondsen. Het programma heeft tot doel deze partijen te voorzien van eenduidige en betrouwbare informatie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK1. Vanaf 1 maart 2014 voeren Kiwa Carity en CAOP het onderzoeksprogramma uit. Het onderzoeksprogramma bestaat uit verschillende onderdelen: Continue dataverzameling; Website azwinfo.nl; Regioportretten/tabellenboek; Prognosemodel en online tool; Werkgeversenquête; Werknemersenquête; Integrerend rapport; Incidentele onderzoeken. De verschillende onderdelen leveren ieder op eigen wijze een bijdrage aan het realiseren van de doelstelling van het onderzoeksprogramma.
1.1 De werkgeversenquête Eén van de onderdelen van het onderzoeksprogramma is het periodiek enquêteren van werkgevers in de sector Zorg en WJK. De werkgeversenquêtes leveren informatie op die niet via bestaande bronnen te achterhalen is. De informatie uit de enquête kan worden gebruikt ter verdieping en duiding van de informatie uit de continue dataverzameling (kwantitatieve gegevens). In deze rapportage staan de resultaten beschreven van de werkgeversenquête die in de periode van 23 april tot en met 12 juni 2015 is uitgevoerd. Deze enquête onder werkgevers levert informatie op over de effecten van beleidsmaatregelen voor de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK.
1
WJK is de afkorting van Welzijn en maatschappelijke dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang. 1
1.2 Begeleidingscommissie De uitvoering van de werkgeversenquête is begeleid door een Begeleidingscommissie bestaande uit de volgende personen: Aart Bertijn (StAG ) Peer van den Bouwhuijsen (Calibris Advies) Marjolein Brink tot 15 juli 2015, daarna Saskia Boonzajer Flaes (O&O fonds GGZ) Anja Cremers (StAZ) Maarten Looijesteijn / Joost Kuijpers (ministerie van VWS) Devie Rusch (A+O VVT) Sabine Scheer (StAZ) Johan Siegert (voorzitter; FCB) Elsbeth Zeijlemaker (SSFH) 1.3 Leeswijzer Deze rapportage geeft aan de hand van tabellen en korte beschrijvingen een overzicht van de verzamelde gegevens. Het rapport bevat op verzoek van de Stuurgroep van het onderzoeksprogramma geen analyses en interpretaties. Die analyses en interpretaties in combinatie met andere bronnen vinden plaats in het kader van de verschillende producten van het programma, zoals het integrerend rapport, de regioportretten en mogelijke specifieke deelonderzoeken. De data van dit deelonderzoek wordt ter beschikking gesteld via de website http://www.azwinfo.nl Deze rapportage is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 staat de onderzoeksmethode beschreven. Hoofdstuk 3 behandelt de omvang en samenstelling van het personeelsbestand. Hoofdstuk 4 bespreekt de effecten van de beleidsmaatregelen voor instellingen in de Zorg en de WJK. Hoofdstuk 5 gaat in op de maatregelen die instellingen nemen als reactie op deze beleidsmaatregelen. Hoofdstuk 6 gaat in op het scholen van werknemers in relatie tot beleidsmaatregelen van de overheid. Een deel van de informatie uit de WGE2015 heeft betrekking op een specifiek aantal branches. Deze vragen richten zich niet op de hele Zorg en WJK, daarom is besloten om deze onderdelen op te nemen in de bijlagen. In de verschillende hoofdstukken wordt naar deze bijlagen verwezen.
2
2 Methode van onderzoek In dit hoofdstuk staat de aanpak voor de uitvoering van de werkgeversenquête 2015 beschreven. Achtereenvolgens komen de vragenlijstconstructie, de dataverzameling en de respons aan de orde.
2.1 Vragenlijst De vragenlijst voor de werkgeverenquête 2015 is ontwikkeld in samenspraak met de Begeleidingscommissie en gaat in op dezelfde thematiek als de vragenlijst die in 2013 is afgenomen onder werkgevers. In 2013 is gevraagd naar verwachte effecten van de voorgenomen beleidsmaatregelen, in 2015 is gevraagd naar de ervaren effecten sinds de invoering van de beleidsmaatregelen.2 In de enquête komen de volgende onderwerpen aan de orde: a. Omvang en samenstelling van het personeelsbestand; b. Gevolgen van de beleidsmaatregelen: (verwachte) veranderingen in het personeelsbestand, de werkdruk en de arbeidsvoorwaarden, frictiekosten; c. Maatregelen om in te spelen op de (verwachte) gevolgen van de beleidsmaatregelen; d. De rol van gemeenten; e. (Verwachte) opleiding en scholing in 2015 in relatie tot de beleidsmaatregelen. De vragenlijst is vooraf bij een aantal personen uitgetest op duidelijkheid, begrijpelijkheid en telefonische hanteerbaarheid. Op grond van de ervaringen bij deze pilot is de vragenlijst op enkele punten aangescherpt. 2.2 Steekproefkader De enquête is afgenomen onder werkgevers in de sector Zorg en WJK. De dataverzameling heeft op concernniveau plaatsgevonden. In deze meting voor 2015 is de huisartsenzorg als afzonderlijk te onderscheiden branche in het onderzoek opgenomen. Het werkgeversonderzoek is ook uitgevoerd onder de academische ziekenhuizen. Vanwege het beperkte aantal concerns in deze categorie is deze branche in de rapportage niet opgenomen als afzonderlijk te onderscheiden branche en zijn de UMC’s toegevoegd aan de categorie ziekenhuizen. Voor het uitvoeren van de enquête hebben de werkgeversorganisaties die deelnemen aan het onderzoeksprogramma contactgegevens van hun leden aangeleverd3. De gegevens hebben betrekking op het concernniveau. Dit heeft in totaal 9.810 contactgegevens opgeleverd (zie tabel 2.1). Het oorspronkelijke uitgangspunt was om per deelnemende branche 150 concerns te interviewen met als kanttekening dat in enkele branches (gezien het aantal leden) dit aantal niet kan worden gehaald. Dit komt in principe neer op in totaal 1.150 interviews in negen branches in de Zorg en WJK. Omdat in bepaalde branches geen 150 organisaties kunnen worden benaderd, zijn in sommige andere branches meer organisaties benaderd. 2
De werkgeversenquête 2014 ging over HR-beleid van instellingen. Zie www.azwinfo.nl/documents Levering van gegevens is gegaan conform de gedragscode onderzoek en statistiek. De gedragscode is opgesteld door alle direct betrokken brancheorganisaties te weten: de MOA, Centre for Information Based Decision Making & Marketing Research, de Vereniging voor Beleidsonderzoek (VBO) en de Vereniging voor Statistiek en Onderzoek (VSO). Met deze gedragscode beogen deze organisaties om binnen hun kernactiviteit, verantwoord om te gaan met persoonsgegevens. Bij hantering van deze code wordt door de onderzoeksbranche voldaan aan de eisen van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP). 3 3
Tabel 2.1: Aantal leden van de brancheorganisaties waarvan contactgegevens zijn verkregen Aantal verkregen adressen Zorg Ziekenhuizen, inclusief 8 UMC’s (ZH)
124
Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)
114
Verpleging, verzorging, thuiszorg (VVT)
594
Gehandicaptenzorg (GHZ)
149
Huisartsenzorg (HA)
5.692
WJK Welzijn (WMD) Jeugdzorg
1.210 75
Kinderopvang
1.824
Totaal
9.782
2.3 Dataverzameling De dataverzameling heeft plaatsgevonden via telefonische interviews. Het telefonische veldwerk is uitgevoerd door ervaren interviewers van Panteia. Zij zijn voor de aanvang van het veldwerk mondeling geïnstrueerd. Daarbij hebben zij een toelichting op schrift ontvangen. Het veldwerk heeft plaatsgevonden in de periode van 23 april tot en met 12 juni 2015. In totaal zijn 1.126 enquêtes afgenomen. De gesprekken duurden gemiddeld 23 minuten. 2.4 Respons De door de brancheorganisaties aangeleverde bestanden met contactgegevens van hun leden zijn door Panteia opgeschoond (zij hebben onder meer gekeken naar dubbelingen en onbruikbare contactgegevens). Vervolgens heeft het veldwerkbureau hieruit een belbestand samengesteld met 2.523 contactgegevens van concerns in de Zorg en WJK, die zijn ingezet voor het veldwerk. Uiteindelijk zijn er 1.126 gesprekken gevoerd. In onderstaande tabel staan de gerealiseerde interviews per branche weergegeven. De meeste interviews zijn gehouden in de grotere branches waar veel concerns actief zijn, te weten VVT (309), WMD (255) en kinderopvang (192). In de kleinere branches met relatief weinig concerns zijn weliswaar alle organisaties uit het belbestand benaderd, maar is het aantal uiteindelijk geïnterviewde werkgevers beperkt, zoals in de jeugdzorg (36), GGZ (44), de ziekenhuizen (58) en de gehandicaptenzorg (82).
4
Als we kijken naar het aandeel concerns dat geïnterviewd is, dan blijkt dat in de branches ziekenhuizen, VVT, GHZ en Jeugdzorg ongeveer de helft van de concerns waarvan we een adres hebben verkregen (via de ledenlijsten van de brancheorganisaties) is geïnterviewd voor de WGE2015. In de kinderopvang en huisartsenzorg is het aandeel geïnterviewde concerns het laagst. Hier is het aantal concerns waarvan we adressen hebben gekregen aanzienlijk groter dan in de andere branches. Hoe groter het aandeel concerns dat geïnterviewd is, hoe beter de representativiteit van de resultaten voor de branche. Vanwege het lage aandeel gesproken concerns in de huisartsenzorg en kinderopvang, dient er voor deze branches rekening mee gehouden te worden dat de resultaten zijn gebaseerd op slechts een klein deel van de instellingen. Er is niet na te gaan in hoeverre de demografische kenmerken van de geïnterviewde concerns overeen komen met de demografische kenmerken van het steekproefkader (de ledenlijsten van de brancheorganisaties). Er is immers geen informatie bekend over relevante demografische kenmerken van het steekproefkader, zoals grootteklasse en regio. Ten aanzien van de betrouwbaarheid geldt hoe groter het aantal geïnterviewde concerns, hoe betrouwbaarder de resultaten zijn en hoe kleiner de foutenmarge (het percentage dat het antwoord kan afwijken van de werkelijkheid). Wat de omvang van de netto steekproef dient te zijn om statistisch betrouwbare uitspraken te kunnen doen, is onder meer afhankelijk van de grootte van de onderzoekspopulatie. Hoe groter de onderzoekspopulatie hoe meer respondenten nodig zijn in de netto steekproef. Bij kleinere onderzoekspopulaties heb je een relatief groter deel nodig in de netto steekproef. Bij een populatie van 9.782, een populatie van 1.126 en een betrouwbaarheidsniveau van 95% is de foutenmarge ongeveer 3%.4 Tabel 2.2:
Aantal interviews per branche Aantal ingezette adressen 111 (waarvan 8 UMC’s) 94
Aantal concerns in de netto steekproef 58 (waarvan 4 UMC’s) 44
Percentage geïnterviewde concerns 46,8%
GGZ
Aantal verkregen adressen 124 (waarvan 8 UMC’s) 114
VVT
594
579
309
52,0%
Gehandicaptenzorg
149
143
82
55,0%
Huisartsenzorg
5.692
706
150
2,6%
WMD
1.210
449
255
21,1%
75
51
36
48,0%
Kinderopvang
1.824
390
192
10,5%
Totaal
9.782
2.523
1.126
11,5%
Ziekenhuizen, inclusief UMC’s
Jeugdzorg
38,6%
Bij de 1.126 geïnterviewde concerns in de sector Zorg en WJK zijn ongeveer 537.454 personen werkzaam. Het gaat hier om werknemers met een arbeidscontract voor onbepaalde of bepaalde tijd en personen die behoren tot de categorie overig personeel (de oproepkrachten, uitzendkrachten, 4
https://nl.checkmarket.com/marktonderzoek-hulpbronnen/steekproefcalculator/ 5
gedetacheerden, personen met payrollcontract, freelancers en ZZP’ers). Dit is bijna de helft van het totale aantal werknemers in de sector Zorg en WJK. De geïnterviewde concerns in de huisartsenzorg en kinderopvang vertegenwoordigen een relatief kleiner deel van de medewerkers in vergelijking met de andere branches. Tabel 2.3:
Aantal werknemers vertegenwoordigd in de steekproef Aantal concerns in steekproef
Omvang personeel in steekproef*
Aantal werknemers in de populatie (2014)**
Aandeel van de populatie vertegenwoordigd in de steekproef
Ziekenhuizen, inclusief UMC’s
58
137.149
279.681
49,0%
GGZ
44
43.035
84.041
51,2%
VVT
309
200.348
374.144
53,5%
Gehandicaptenzorg
82
94.428
158.288
59,7%
Huisartsenzorg
150
4.148
29.723
14,0%
WMD
255
29.129
67.871
42,9%
Jeugdzorg Kinderopvang Totaal
36
15.112
29.858
50,6%
192
14.105
75.262
18,7%
1.126
537.454
1.098.868
48,9%
* Hiertoe behoren werknemers met een arbeidscontract voor onbepaalde of bepaalde tijd en overig personeel (oproepkrachten, uitzendkrachten, gedetacheerden, personen met payrollcontract, freelancers en ZZP’ers). ** Deze informatie is afkomstig van www.azwinfo.nl.
2.5 Weging Weging naar aantal instellingen Om uitspraken te kunnen doen over de sector Zorg en WJK afzonderlijk en over de totale Zorg en totale WJK is het wenselijk om de gegevens te wegen naar het aantal instellingen in de totale populatie (de sector Zorg en WJK) en de verdeling daarvan naar grootteklasse en branche. Aangezien de ledenbestanden van de brancheorganisaties het steekproefkader vormen van de WGE 2015, zijn deze bestanden gebruikt voor de weging. We gaan ervan uit dat het merendeel van de concerns lid is en dat de ledenbestanden daarmee een goede afspiegeling zijn van de daadwerkelijke populatie. Het aantal instellingen hebben we gebaseerd op het aantal leden in de ledenbestanden van de brancheorganisaties. We beschikken niet over informatie over de verdeling naar grootteklasse. Hierdoor kan alleen een weging plaatsvinden op basis van het aantal leden per branche. Door het aantal leden in de ledenbestanden te relateren aan het aantal responderende concerns kan per branche een weegfactor worden berekend. Op deze wijze wordt gecorrigeerd voor het aantal concerns in de verschillende branches in de Zorg en WJK. Aangezien de huisartsenzorg 6
een groot aantal instellingen omvat en daarmee een zwaar stempel drukken op de totale zorg, is ervoor gekozen om in de rapportage twee totaalcijfers voor de zorg op te nemen. Een met de huisartsenzorg en een zonder. Daarmee is de vergelijkbaarheid met de werkgeversenquête van de voorgaande jaren beter mogelijk. In de laatste kolom waar een totaalcijfer wordt gegeven voor Zorg en WJK gezamenlijk is de huisartsenzorg wel meegenomen. We passen deze weging toe voor de onderdelen in de rapportage die betrekking hebben op de effecten van beleidsmaatregelen van de overheid voor instellingen (hoofdstuk 4), maatregelen die instellingen nemen om in te spelen op de effecten van de beleidsmaatregelen (hoofdstuk 5) en opleiding en ontwikkeling (hoofdstuk 6). De weging is alleen toegepast op de gegevens in de kolommen voor de gehele sector Zorg en WJK en op gegevens voor de totale Zorg en totale WJK. De gegevens voor de afzonderlijke branches zijn niet gewogen. Tabel 2.4:
Aantal leden in de ledenbestanden van de brancheorganisaties Aantal leden brancheorganisaties 124
Percentage
GGZ
114
1,2%
VVT
594
6,1%
Gehandicaptenzorg
149
1,5%
Huisartsenzorg
5.692
58,2%
WMD
1.210
12,4%
75
0,8%
Kinderopvang
1.824
18,6%
Totaal
9.782
100%
Ziekenhuizen (ZH), inclusief UMC’s
Jeugdzorg
1,3%
Weging naar aantal werknemers Om voor de gehele sector Zorg en WJK en voor de totale Zorg en totale WJK uitspraken te kunnen doen over gegevens die betrekking hebben op aantallen werknemers, is gewogen naar het aantal werknemers.5 Op deze wijze wordt gecorrigeerd voor de omvang van de verschillende branches in de Zorg en WJK. Over het aantal werknemers in de sector Zorg en WJK en de verdeling daarvan over de branches zijn jaarlijkse gegevens beschikbaar via het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn. Door dit te relateren aan het totaal aantal werknemers van de responderende concerns uit dezelfde branches is het mogelijk per branche een weegfactor te berekenen. Deze weegfactor hebben we toegepast op onderdelen uit de enquête die betrekking hebben op aantallen werknemers. Deze gegevens staan beschreven in hoofdstuk 3 van deze rapportage over de samenstelling van het personeelsbestand. We hebben de weging alleen toegepast op de 5
Weging naar aantal instellingen geeft hier een vertekend beeld. Een voorbeeld: er zijn veel instellingen in de huisartsenzorg, maar zij hebben in de regel weinig personeel in dienst. 7
gegevens voor de gehele sector Zorg en WJK en op gegevens voor de totale Zorg en totale WJK. De gegevens voor de afzonderlijke branches zijn niet gewogen. Tabel 2.5:
Aantal werknemers in 2014 in de Zorg en WJK Aantal werknemers 279.681 67.873 84.041
Percentage
VVT
374.144
34,0%
Gehandicaptenzorg
158.288
14,4%
Huisartsenzorg
29.723
2,7%
WMD
67.871
6,2%
Jeugdzorg
29.858
2,7%
Kinderopvang
75.262
6,8%
1.098.868
100,0%
Ziekenhuizen (ZH), waarvan: UMC’s GGZ
Totaal
25,5% 6,2% 7,6%
Bron: www.azwinfo.nl.
2.6 Kenmerken van de respondenten Aan de respondenten is gevraagd of de branche waar hun concern is ingedeeld op basis van de ledenbestanden van de brancheorganisaties ook daadwerkelijk de branche is waarin het concern voornamelijk haar diensten levert. In het merendeel van de gevallen werd dit bevestigd. Slechts 84 respondenten gaven aan dat dit niet helemaal juist was. Op basis van deze vraag zijn de responderende concerns ingedeeld in de branche waar ze momenteel daadwerkelijk hun diensten leveren. Dit levert de onderstaande indeling op. Deze indeling is gebruikt bij het uitsplitsen van resultaten naar branche. In deze rapportage tellen de respondenten mee voor de branche waarin zij voornamelijk hun diensten verlenen. In bijlage 1 staat weergegeven in welke sub-branches de geïnterviewde concerns voornamelijk hun diensten leveren.
8
Tabel 2.6:
Binnen welke branche levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? Indeling volgens ledenlijsten brancheorganisaties 58
Indeling volgens respondent zelf
GGZ
44
44
VVT
309
304
82
81
Huisartsenzorg
150
149
WMD
255
254
36
36
192
198
1.126
1.126
Ziekenhuizen (inclusief UMC’s)
Gehandicaptenzorg
Jeugdzorg Kinderopvang Totaal
60
Een deel van de geïnterviewde concerns levert ook diensten binnen andere branches in de sector Zorg en WJK (zie tabel 2.7). Dit komt het vaakst voor bij concerns in de jeugdzorg (36,1%) en het minst vaak bij concerns in de kinderopvang (3,5%) en huisartsenzorg (8,7%). Tabel 2.7:
Levert de organisatie waarvoor u werkt daarnaast nog diensten binnen andere branches in de sector Zorg en WJK? ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)*
Ja
20,0%
25,0%
14,5%
18,5%
8,7%
Nee
80,0%
75,0%
85,5%
81,5%
60
44
304
81
Totaal (N)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK*
17,2%
Totaal Zorg (incl. HA)* 10,0%
14,2%
36,1%
3,5%
8,1%
Totaal Zorg & WJK* 9,4%
91,3%
82,8%
90,0%
85,8%
63,9%
96,5%
91,9%
90,6%
149
489
638
254
36
198
488
1.126
* Het betreft hier gewogen aantallen. Tabel 2.8 laat zien in welke andere branches concerns nog meer actief zijn. Per kolom staat aangegeven in welke andere branches de concerns actief zijn. Dit levert het volgende beeld op: In de GGZ zijn instellingen vooral actief in de WMD en Jeugdzorg. In de VVT zijn instellingen met name actief in de WMD, Jeugdzorg en GGZ. Instellingen in de Gehandicaptenzorg zijn vooral actief in de Jeugdzorg en GGZ. In de WMD zijn instellingen met name actief in de Kinderopvang, Jeugdzorg en GGZ. Instellingen in de Jeugdzorg zijn vooral actief in de WMD. 9
De conclusie is dat de meeste overlap voorkomt tussen de WMD, VVT, GGZ en Jeugdzorg. Bij de categorie anders worden zeer uiteenlopende antwoorden gegeven. Tabel 2.8:
In welke andere branches in de sector Zorg en WJK levert uw organisatie diensten? ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
WMD 1,2%
Jeugdzorg 0,0%
Kinderopvang 0,0%
-
0,0%
1,0%
1,2%
0,7%
GGZ
5,0%
-
2,3%
6,2%
1,3%
3,1%
8,3%
0,0%
VVT
3,3%
2,3%
-
4,9%
1,3%
2,0%
0,0%
0,0%
Gehandicaptenzorg
5,0%
0,0%
1,0%
-
1,3%
2,0%
0,0%
0,0%
Huisartsenzorg
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
-
0,4%
0,0%
0,0%
WMD
0,0%
13,6%
5,9%
1,2%
0,7%
-
16,7%
1,5%
Jeugdzorg
0,0%
11,4%
3,0%
7,4%
1,3%
3,9%
-
0,0%
Kinderopvang
0,0%
0,0%
0,7%
0,0%
0,0%
5,9%
0,0%
-
Anders
8,3%
4,5%
5,6%
4,9%
6,0%
5,1%
16,7%
2,0%
Weet niet/wil niet zeggen
0,0%
0,0%
0,0%
1,2%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
60
44
304
81
149
254
36
198
Ziekenhuizen
Totaal (N)
Aan de respondenten is gevraagd hoeveel personen er op dit moment werkzaam zijn bij hun organisatie (inclusief uitzendkrachten en ingeleend personeel) en hoeveel fte dit betreft (zie tabel 2.9 en 2.10). Uit tabel 2.9 blijkt dat bij 1.121 van de 1.126 de geïnterviewde concerns in de Zorg & WJK in totaal ongeveer 537.454 personen werkzaam zijn. Bij de geïnterviewde concerns in de Zorg zijn naar schatting 479.108 personen werkzaam en bij de geïnterviewde concerns in de WJK 58.346 personen. De vraag hoeveel fte dit betreft vinden de respondenten doorgaans wat moeilijker te beantwoorden (zie tabel 2.10). Bij 1.040 van de 1.126 de geïnterviewde concerns in de Zorg & WJK is het totaal aantal fte 323.662. Tabel 2.9:
Aantal personen Totaal (N)
Totaal aantal personen dat momenteel werkzaam is bij de geïnterviewde concerns ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (incl. HA) * 479.108
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK*
4.148
Totaal Zorg (excl. HA)* 474.960
29.129
15.112
14.105
58.346
Totaal Zorg & WJK* 537.454
137.149
43.035
200.348
94.428
60
44
304
80
149
488
637
252
35
197
484
1.121
* Het betreft hier ongewogen aantallen.
10
Tabel 2.10:
Totaal aantal FTE bij de geïnterviewde concerns
Aantal FTE Totaal (N)
ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA) *
Totaal Zorg (incl. HA) *
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK*
86.929
30.881
104.767
60.904
1.356
283.481
284.837
18.216
13.096
7.513
38.825
Totaal Zorg & WJK* 323.662
58
43
286
77
128
464
592
238
33
177
448
1.040
* Het betreft hier ongewogen aantallen.
De omvang van de geïnterviewde instellingen wordt gegeven in tabel 2.11. Hieruit blijkt dat in de Zorg grote organisaties met 500 werknemers of meer vooral te vinden zijn in de ziekenhuizen, de GGZ en de gehandicaptenzorg. In de huisartsenzorg6 zijn vooral kleine organisaties met minder dan 10 werknemers en tussen de 10 en 100 werknemers actief. Binnen de WJK zijn vooral organisaties met 10 tot 100 werknemers aanwezig in de WMD en in de kinderopvang. En in de Jeugdzorg zijn vooral organisaties met 100 tot 500 medewerkers te vinden. Tabel 2.11:
Grootteklasse op basis van aantal personen
<10 medewerkers 10-99 medewerkers
ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (incl. HA)* 25,1%
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK*
45,0%
Totaal Zorg (excl. HA)* 1,8%
4,7%
0,0%
4,0%
4,1%
Totaal Zorg & WJK* 15,3%
0,0%
0,0%
2,6%
1,2%
6,7%
13,6%
27,0%
24,7%
49,7%
22,6%
37,2%
74,4%
2,8%
76,3%
72,6%
53,6%
100-499 medewerkers
18,3%
29,5%
36,2%
17,3%
4,7%
30,3%
16,5%
15,7%
58,3%
17,2%
18,4%
17,4%
500-4999 medewerkers
63,3%
56,8%
32,6%
51,9%
0,7%
41,9%
19,7%
3,9%
36,1%
2,0%
4,1%
12,4%
5000 of meer medewerkers weet niet
11,7%
0,0%
1,6%
3,7%
0,0%
3,2%
1,5%
0,4%
0,0%
0,0%
0,1%
0,8%
0,0%
0,0%
0,0%
1,2%
0,0%
0,2%
0,1%
0,8%
2,8%
0,5%
0,7%
0,4%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Totaal (N) * Het betreft hier gewogen aantallen.
2.7 Vergelijking met de WGE In de rapportage is daar waar mogelijk een vergelijking gemaakt met de Werkgeversenquête 4 Zorg en WJK 2013. De mogelijkheden voor de vergelijking zijn beperkt. In de vorige enquête zijn in hoofdstuk 3 en 4 (over reacties op beleidsmaatregelen, hervormingen en bezuinigingen) in de resultaten de concerns meegenomen voor alle branches waarin deze concerns actief zijn (ongeacht het aantal werknemers van dat concern dat in de betreffende branche actief is). Dit betekent dus dat een concern in meerdere branches mee kan tellen. De gegevens zijn niet gewogen. In hoofdstuk 2 en 5 van de vorige enquête zijn de concerns wel ingedeeld naar de branche waar zij het hoogste aantal werknemers hebben. Hier zijn de resultaten voor de totale sector, voor de Zorg respectievelijk de WJK en per branche gewogen naar het aantal werknemers in de populatie.7 Verder is in de WGE2013 de huisartsenzorg niet meegenomen. 6 7
Hiertoe behoren huisartsenpraktijken, huisartsenposten, gezondheidscentra en zorggroepen. Werkgeversenquête 4 Zorg en WJK 2013 11
3 Samenstelling personeelsbestand In dit hoofdstuk geven we een beeld van de samenstelling van het personeelsbestand in april/mei/juni 2015 van de geïnterviewde concerns in de sector Zorg en WJK. De gegevens voor de totale Zorg, totale WJK en de sector Zorg & WJK zijn gewogen naar het aantal werknemers in de verschillende branches in de populatie (zie tabel 2.4). Dit zorgt ervoor dat de verdeling van het aantal personen over de branches in de steekproef overeen komt met de verdeling in de populatie. In bijlage 2 is aanvullende informatie opgenomen die hoort bij dit hoofdstuk en betrekking heeft op specifieke branches. De bijlage bevat de volgende informatie: Nadere specificatie van de cliëntgebonden functies in de VVT, de GHZ, GGZ, de WMD en de Jeugdzorg. Een overzicht van functies in de huisartsenzorg en van vacatures in de huisartsenzorg en de kinderopvang.
3.1 Type arbeidscontracten In de werkgeversenquête is aan de respondenten gevraagd hoeveel werknemers met een arbeidscontract voor onbepaalde tijd, werknemers met een arbeidscontract voor bepaalde tijd en overig personeel op dat moment in dienst zijn bij de instelling. Op basis van die gegeven aantallen is in kaart gebracht hoe het personeelsbestand is samengesteld (zie tabel 3.1). Tabel 3.1:
Samenstelling personeelsbestand ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (incl. HA) 76,2%
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
64,2%
Totaal Zorg (excl. HA) 76,6%
76,0%
81,7%
75,8%
76,9%
Totaal Zorg & WJK 76,3%
78,5%
81,0%
73,2%
79,5%
14,2%
12,8%
15,3%
12,3%
11,1%
14,2%
14,1%
16,4%
14,3%
14,7%
15,3%
14,3%
4,6%
3,9%
7,1%
5,8%
2,0%
5,9%
5,8%
2,8%
2,1%
9,2%
5,5%
5,7%
Uitzendkracht
0,9%
1,0%
1,1%
1,6%
0,7%
1,1%
1,1%
3,3%
0,3%
0,1%
1,3%
1,1%
Gedetacheerde
1,3%
0,4%
0,3%
0,1%
1,9%
0,6%
0,6%
0,5%
0,4%
0,1%
0,3%
0,5%
ZZP-er/freelancer
0,5%
0,8%
2,8%
0,5%
6,1%
1,6%
1,7%
1,0%
1,0%
0,2%
0,6%
1,5%
Andere inleenconstructie
0,1%
0,1%
0,2%
0,0%
14,0%
0,1%
0,6%
0,1%
0,3%
0,0%
0,1%
0,5%
50
40
290
78
146
458
604
247
33
196
476
1.080
Arbeidscontract voor onbepaalde tijd Arbeidscontract voor bepaalde tijd Oproep- en invalkracht
Totaal (N)
Hieruit blijkt dat het arbeidscontract voor onbepaalde tijd de meest voorkomende contractvorm is in zowel de Zorg als de WJK. Binnen de Zorg komt het vaste contract het meest voor bij de geïnterviewde instellingen in de GGZ en binnen de WJK bij de geïnterviewde instellingen in de Jeugdzorg. 12
Vergeleken met de werkgeversenquête 2014 is het aandeel van het arbeidscontract voor bepaalde tijd in zowel de Zorg als de WJK afgenomen. In de Zorg is het aandeel contracten voor bepaalde tijd afgenomen van 17,4% in 2014 naar 14,2% in 2015. En in de WJK van 19,5% in 2014 naar 15,3% in 2015. De overige contactvormen (in 2015 uitgesplitst in oproep- en invalkracht, uitzendkracht, gedetacheerde, ZZP-er/freelancer en/of een andere inleenconstructie) zijn ten opzichte van 2014 toegenomen. In de Zorg is het aandeel overige contractvormen toegenomen van 6,5% in 2014 naar 9,2% in 2015. In de WJK is hun aandeel gegroeid van 4,5% in 2014 naar 7,8% in 2015. Het aandeel arbeidscontracten voor onbepaalde tijd is gelijk gebleven ten opzichte van 2014.8
3.2 Cliëntgebonden functies Binnen de Zorg en WJK is het aandeel cliëntgebonden functies 75,5% (zie tabel 3.2). De meest cliëntgebonden functies komen voor bij de geïnterviewde instellingen in de VVT en kinderopvang (zie bijlage 2 voor nadere informatie over cliëntgebonden functies in de VVT, de GHZ, GGZ, de WMD en de Jeugdzorg). Tabel 3.2:
Aandeel cliëntgebonden functies binnen het totale personeelsbestand
Cliëntgebonden functies
ZH
GGZ
VVT
GHZ
63,0%
76,9%
80,2%
56
41
300
Totaal (N)
8
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
83,2%
Totaal Zorg (excl. HA) 75,5%
73,7%
76,8%
85,6%
79,5%
Totaal Zorg & WJK 76,2%
77
474
246
35
196
477
951
Werkgeversenquête 2014 (tabel 3.1) 13
4 Effecten van beleidsmaatregelen De Zorg en de WJK hebben te maken met een groot aantal ontwikkelingen die de nodige effecten hebben voor de werkgevers. Zo heeft het kabinet de laatste jaren diverse beleidsmaatregelen genomen, die leiden tot de allerlei hervormingen en bezuinigingen in de sector Zorg en WJK. Hierbij valt te denken aan: de invoering van de nieuwe Jeugdwet, de Wet Langdurige Zorg en de Participatiewet; veranderingen in de WMO, Zorgverzekeringswet en Persoonsgebonden budget en de kind-leidster ratio; het vervallen van de ouderschapsverlofkorting; invoering van integrale tarieven; effecten van het sociaal akkoord. Deze beleidsmaatregelen van het kabinet hebben de nodige gevolgen voor organisaties en medewerkers in de sector Zorg en WJK. In dit hoofdstuk staat beschreven wat de effecten van deze maatregelen zijn op de arbeidsmarkt, de werkdruk en de arbeidsvoorwaarden in de sector Zorg en WJK. In bijlage 3 wordt ingegaan op een aantal onderwerpen die spelen in specifieke branches: Ontwikkelingen in de GGZ (in aanvulling op paragraaf 4.1); Frictiekosten die samenhangen met de beleidsmaatregelen. In bijlage 4 wordt ingegaan op de wat de impact is van de rol van gemeenten voor de GGZ, VVT, GHZ, WMD en de Jeugdzorg. Gemeenten zijn voor instellingen een contractpartij geworden en hebben daarmee invloed instellingen in de genoemde branches. Daarnaast staan voor de huisartsenzorg en ziekenhuisbranche gegevens gepresenteerd over het sluiten van contracten met zorgverzekeraars.
4.1 Verwachte aanpassingen in het personeelsbestand Inkrimping van personeel Werkgevers is gevraagd aan te geven welke aanpassingen zij de komende 12 maanden verwachten te gaan maken in hun personeelsbestand. Daarbij zijn specifieke categorieën personeel onderscheiden en is aan de respondenten gevraagd om per categorie aan te geven of zij een uitbreiding of inkrimping verwachten of dat er geen verandering zal zijn. In de eerste plaats kijken we naar de verwachte inkrimping van categorieën personeel. In tabel 4.1 staat per personeelscategorie het aandeel van de respondenten (concerns) weergegeven dat hier de komende 12 maanden een inkrimping verwacht. We bespreken per branche de vijf categorieën van personeel waar het aandeel respondenten (concerns) dat een inkrimping verwacht het hoogst is. Zorg:
Ziekenhuizen: niet-cliënt gebonden functies, personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, functies op lager niveau (lager dan MBO), functies op middelbaar niveau 1 en 2, personeel in loondienst met een vaste aanstelling. GGZ: niet-cliënt gebonden functies, personeel in loondienst met een vaste aanstelling, cliënt gebonden functies, functies op middelbaar niveau 3 en 4, functies op HBO niveau. 14
VVT: functies op een lager niveau (lager dan MBO), niet-cliëntgebonden functies, functies op middelbaar niveau 1 en 2, personeel met een tijdelijke aanstelling, cliënt gebonden functies. GHZ: niet-cliënt gebonden functies, cliënt gebonden functies, functies op middelbaar niveau 1 en 2, personeel met een tijdelijke aanstelling, en personeel met een vaste aanstelling. HA: De verwachte inkrimping van personeel betreft voornamelijk personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling en de niet-cliënt gebonden functies. In de overige categorieën van personeel ligt de verwachte inkrimping onder de 3%.
Het totaal beeld voor de Zorg is dat de meeste respondenten een inkrimping verwachten bij het personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling en bij de niet-cliënt gebonden functies. Wat opvalt, is dat de huisartsenzorg een duidelijk ander beeld geeft dan de andere branches in de Zorg. In vergelijking met andere branches is in de huisartsenzorg het aandeel respondenten dat de komende 12 maanden een inkrimping verwacht in de verschillende categorieën personeel gering. WJK:
WMD: personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, niet-cliëntgebonden functies, personeel in loondienst met een vaste aanstelling, cliënt gebonden functies, functies op HBO niveau. Jeugdzorg: niet-cliënt gebonden functies, cliënt gebonden functies, personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, functies op HBO niveau, personeel in loondienst met een vaste aanstelling. Kinderopvang: personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, cliënt gebonden functies, functies op middelbaar niveau 3 en 4, personeel met een vaste aanstelling, niet cliënt gebonden functies.
Het totaalbeeld voor de WJK is dat het aandeel respondenten dat de komende 12 maanden een inkrimping verwacht het grootst is voor de volgende personeelscategorieën: personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, cliënt gebonden functies en de niet-cliënt gebonden functies. Kijkend naar de gehele sector Zorg en WJK gezamenlijk dan valt in ieder geval op dat het aandeel respondenten dat de komende 12 maanden een inkrimping verwacht het grootst is voor de personeelscategorie “personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling”. Dit komt overeen met hetgeen is gesteld in paragraaf 3.2, namelijk dat de contracten voor bepaalde tijd in 2015 zijn afgenomen ten opzichte van 2014 ten gunste van andere en meer flexibele contractenvormen. Verder zien we dat de niet-cliënt gebonden functies te maken krijgen met een inkrimping. In de Jeugdzorg lijkt de verwachte inkrimping over het algemeen sterker dan in de WMD en kinderopvang. In de vorige werknemersenquête uit 2013 over verwachte effecten van de voorgenomen beleidsmaatregelen is ook gevraagd naar verwachte aanpassingen in het personeelsbestand. De gegevens zijn echter niet goed vergelijkbaar (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting).
15
Tabel 4.1:
Aandeel werkgevers dat aangeeft de komende 12 maanden een inkrimping te verwachten in de betreffende categorieën van personeel ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Cliëntgebonden functies
25,0%
54,5%
32,2%
46,9%
2,0%
36,5%
7,1%
21,7%
66,7%
24,7%
24,3%
Totaal Zorg & WJK 12,6%
Niet -cliëntgebonden functies
43,3%
65,9%
42,4%
56,8%
4,0%
47,8%
10,5%
27,6%
80,6%
15,7%
21,6%
14,0%
Functies op lager niveau (d.w.z. onder MBO-niveau) Functies op middelbaar niveau 1 en 2 (= MBO 1 en 2) Functies op middelbaar niveau 3 en 4 (= MBO 3 en 4) Functies op HBO niveau
35,0%
36,4%
52,3%
29,6%
1,3%
45,0%
7,8%
11,8%
33,3%
6,1%
8,4%
8,0%
28,3%
34,1%
41,1%
34,6%
0,0%
38,0%
5,6%
15,0%
25,0%
6,1%
9,6%
6,9%
35,0%
40,9%
12,5%
44,4%
2,0%
24,1%
5,3%
18,9%
52,8%
21,7%
21,1%
10,4%
25,0%
40,9%
5,6%
32,1%
1,3%
16,6%
3,6%
19,3%
58,3%
9,1%
14,0%
6,9%
Functies op HBO-master niveau
8,3%
34,1%
4,6%
23,5%
0,0%
11,6%
1,7%
10,6%
50,0%
2,0%
6,4%
3,2%
Functies op wetenschappelijk niveau
6,7%
34,1%
2,6%
22,2%
1,3%
10,1%
2,6%
5,9%
44,4%
1,0%
3,9%
3,0%
33,3%
61,4%
26,6%
40,7%
1,3%
33,9%
6,1%
26,8%
58,3%
16,2%
20,7%
10,8%
41,7%
38,6%
38,5%
44,4%
9,4%
40,2%
13,9%
31,5%
66,7%
27,8%
29,7%
19,0%
13,3%
25,0%
17,1%
13,6%
2,0%
17,2%
4,3%
4,7%
36,1%
2,5%
4,0%
4,2%
5,0%
15,9%
10,9%
7,4%
2,0%
10,1%
3,2%
3,9%
16,7%
1,0%
2,2%
2,9%
25,0%
15,9%
20,4%
24,7%
2,7%
20,9%
5,4%
7,9%
30,6%
10,6%
10,4%
7,0%
ZZP’ers/freelancers
6,7%
25,0%
9,9%
9,9%
2,7%
11,2%
3,9%
6,7%
22,2%
1,0%
3,4%
3,8%
Personen werkzaam via een andere inleenconstructie Stagiaires
3,3%
4,5%
3,3%
0,0%
1,3%
2,9%
1,6%
1,6%
16,7%
0,5%
1,3%
1,5%
0,0%
18,2%
6,3%
6,2%
2,7%
6,8%
3,3%
5,1%
27,8%
9,6%
8,3%
4,9%
Mantelzorgers
0,0%
2,3%
0,3%
0,0%
0,7%
0,5%
0,6%
0,8%
0,0%
0,0%
0,3%
0,5%
Vrijwilligers
0,0%
4,5%
0,7%
0,0%
0,7%
0,9%
0,7%
2,8%
0,0%
2,5%
2,6%
1,3%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Personeel in loondienst met een vaste aanstelling Personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling Uitzendkrachten Gedetacheerden Oproep- en invalkrachten
Totaal (N)
16
Uitbreiding van personeel Naast inkrimping van personeel kan er ook sprake zijn van uitbreiding van personeel. Aan de respondenten is gevraagd binnen welke categorieën van personeel zij uitbreiding verwachten in de komende 12 maanden. De resultaten zijn weergegeven in tabel 4.2. Ook hier bespreken we per branche de vijf categorieën van personeel waar het aandeel respondenten (concerns) dat een uitbreiding verwacht het grootst is. Zorg:
Ziekenhuizen: functies op HBO niveau, personeel in loondienst met een vaste aanstelling, vrijwilligers, oproep- en invalkrachten, personeel op HBO-master niveau en, personeel met een tijdelijke aanstelling. GGZ: vrijwilligers, functies op HBO niveau, personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, functies op wetenschappelijk niveau, stagiaires en vrijwilligers. VVT: vrijwilligers, functies op HBO niveau, functies op middelbaar niveau 3 en 4, mantelzorgers, cliënt gebonden functies. GHZ: vrijwilligers, mantelzorgers, personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, functies op HBO niveau, oproep- en invalkrachten. HA: cliënt gebonden functies, personeel in loondienst met een vaste aanstelling, stagiaires, functies op HBO niveau, personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling. Voor de Zorg valt op dat het aandeel respondenten dat een uitbreiding verwacht het grootst is voor de personeelscategorieën cliëntgebonden functies, functies op HBO niveau en personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling. We zien verder dat uitbreiding wordt verwacht van vrijwilligers en mantelzorgers. Dit past bij het beleid dat de zorgverlening waar mogelijk moet worden opgepakt vanuit het eigen netwerk van patiënten. WJK:
WMD: vrijwilligers, personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, functies op HBO niveau, cliënt gebonden functies, stagiaires. Jeugdzorg: vrijwilligers, personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling, ZZP’ers/freelancers, stagiaires, functies op HBO niveau. Kinderopvang: personeel met een tijdelijke aanstelling, cliënt gebonden functies, personeel in loondienst met een vaste aanstelling, oproep- en invalkrachten, functies op middelbaar niveau 3 en 4. Voor de WJK valt op dat een relatief groot aandeel van de respondenten een uitbreiding verwacht van personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling. Ook verwachten de respondenten in de WJK een beroep te zullen doen op vrijwilligers en mantelzorgers. In de vorige werknemersenquête uit 2013 over verwachte effecten van de voorgenomen beleidsmaatregelen is ook gevraagd naar verwachte aanpassingen in het personeelsbestand. De gegevens zijn echter niet goed vergelijkbaar (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting).
17
Tabel 4.2:
Aandeel werkgevers dat aangeeft de komende 12 maanden een uitbreiding te verwachten in de betreffende categorieën van personeel ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
13,3%
9,1%
28,0%
8,6%
33,6%
20,8%
31,7%
21,7%
8,3%
20,7%
20,6%
Totaal Zorg & WJK 28,1%
Niet -cliëntgebonden functies
5,0%
2,3%
6,9%
6,2%
11,4%
6,0%
10,6%
8,3%
0,0%
5,1%
6,2%
9,2%
Functies op lager niveau (d.w.z. onder MBO-niveau) Functies op middelbaar niveau 1 en 2 (= MBO 1 en 2) Functies op middelbaar niveau 3 en 4 (= MBO 3 en 4) Functies op HBO niveau
3,3%
0,0%
3,0%
8,6%
0,7%
3,5%
1,1%
2,4%
0,0%
2,5%
2,3%
1,5%
1,7%
2,3%
6,9%
9,9%
2,7%
6,1%
3,2%
2,4%
0,0%
2,5%
2,4%
2,9%
8,3%
4,5%
46,4%
13,6%
12,8%
31,4%
15,5%
7,1%
0,0%
16,7%
12,2%
14,4%
40,0%
27,3%
47,4%
23,5%
19,5%
40,5%
22,6%
22,4%
13,9%
10,1%
15,1%
20,2%
Functies op HBO-master niveau
16,7%
11,4%
5,9%
2,5%
11,4%
7,4%
10,8%
5,9%
8,3%
0,5%
2,8%
8,2%
6,7%
18,2%
2,0%
3,7%
6,7%
4,7%
6,4%
3,1%
5,6%
1,0%
1,9%
5,0%
20,0%
4,5%
21,1%
14,8%
20,8%
18,0%
20,4%
16,5%
5,6%
18,7%
17,6%
19,5%
16,7%
25,0%
24,3%
27,2%
16,1%
23,7%
17,2%
23,6%
16,7%
21,7%
22,1%
18,8%
5,0%
0,0%
1,6%
6,2%
2,7%
2,6%
2,7%
2,0%
5,6%
0,5%
1,2%
2,2%
8,3%
2,3%
1,3%
7,4%
5,4%
3,2%
5,1%
5,5%
8,3%
0,0%
2,3%
4,2%
18,3%
11,4%
15,5%
23,5%
5,4%
16,8%
7,1%
6,3%
8,3%
18,7%
12,8%
8,9%
ZZP’ers/freelancers
8,3%
11,4%
11,5%
7,4%
4,0%
10,4%
5,0%
7,5%
16,7%
2,0%
4,6%
4,9%
Personen werkzaam via een andere inleenconstructie Stagiaires
8,3%
4,5%
2,6%
6,2%
1,3%
4,2%
1,8%
3,9%
8,3%
1,0%
2,3%
1,9%
10,0%
13,6%
19,1%
18,5%
20,8%
17,3%
20,3%
18,9%
16,7%
15,7%
17,2%
19,3%
8,3%
13,6%
43,8%
40,7%
1,3%
35,3%
6,3%
11,4%
2,8%
0,5%
4,4%
5,7%
20,0%
50,0%
48,7%
67,9%
1,3%
47,9%
8,2%
46,1%
25,0%
7,6%
21,9%
12,6%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Cliëntgebonden functies
Functies op wetenschappelijk niveau Personeel in loondienst met een vaste aanstelling Personeel in loondienst met een tijdelijke aanstelling Uitzendkrachten Gedetacheerden Oproep- en invalkrachten
Mantelzorgers Vrijwilligers Totaal (N)
Schatting van het inkrimpen van het aantal medewerkers In tabel 4.1 is aangegeven in hoeverre de geïnterviewde instellingen een inkrimping van het aantal medewerkers wordt verwacht in de Zorg en WJK. Als vervolgvraag is voorgelegd of de respondenten konden aangeven om hoeveel arbeidsplaatsen het zal gaan in 2015 en in 2016. In tabel 4.3 staat het 18
totaal aantal arbeidsplaatsen weergegeven waarmee de verwachte inkrimping in 2015 en 2016 bij de geïnterviewde concerns gepaard gaat. De antwoorden staan weergegeven in tabel 4.3. In 2015 en 2016 zal de grootste personele krimp plaatsvinden bij de geïnterviewde instellingen in de VVT, GHZ en GGZ. Vooral de geïnterviewde concerns in de VVT verwachten een grote krimp van het personeel. Tabel 4.3:
Verwachte afname van het personeelsbestand binnen de voor deze enquête geïnterviewde concerns in 2015 en 2016
Aantal personen in 2015 Totaal (N) Aantal personen in 2016 Totaal (N)
ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
WMD 572
Jeugdzorg 889
Kinderopvang 238
739
1.367
4.337
1.934
15
28
28
134
41
16
88
22
71
683
1.050
4.390
1.815
10
518
490
107
28
24
98
29
14
69
19
49
Aan de geïnterviewde instellingen is vervolgens gevraagd bij hoeveel van het aantal ingekrompen arbeidsplaatsen het om gedwongen ontslagen gaat. In tabel 4.4 staat het totaal aantal verwachte gedwongen ontslagen in 2015 en 2016 bij de geïnterviewde concerns weergegeven. De geïnterviewde instellingen in de VVT verwachten in 2015 de meeste gedwongen ontslagen (in absolute aantallen). In 2016 zal dat niet anders zijn. Tabel 4.4:
Verwachte aantal gedwongen ontslagen in 2015 en 2016 bij de voor deze enquête geïnterviewde concerns ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
WMD 351
Jeugdzorg 312
Kinderopvang 150
Aantal gedwongen ontslagen in 2015
52
500
1.486
242
0
Totaal (N)
32
30
140
43
16
95
21
75
Aantal gedwongen ontslagen in 2016
77
445
2.025
531
0
173
233
63
Totaal (N)
29
25
112
30
15
78
18
62
Schatting van het uitbreiden van het aantal medewerkers Er zal niet alleen sprake zijn van het inkrimpen van het aantal medewerkers, er zal ook sprake zijn van het uitbreiden van het aantal medewerkers (zie tabel 4.2). Tabel 4.5 geeft weer met hoeveel arbeidsplaatsen in totaal de uitbreiding bij de geïnterviewde instellingen zal plaatsvinden. De geïnterviewde instellingen in de VVT verwachten de grootste uitbreiding van het aantal arbeidsplaatsen (in absolute aantallen) in 2015 en 2016.
19
Tabel 4.5:
Verwachte uitbreiding van het personeelsbestand binnen de voor deze enquête geïnterviewde concerns in 2015 en 2016
Aantal personen in 2015 Totaal (N) Aantal personen in 2016 Totaal (N)
ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
WMD 533
Jeugdzorg 75
Kinderopvang 217
231
176
1.334
213
64
17
14
117
20
46
96
6
71
277
239
652
159
44
357
20
109
16
13
82
14
44
73
5
52
Zetten we de verwachte inkrimping in het aantal arbeidsplaatsen af tegen de verwachte uitbreiding (zie tabel 4.6), dan valt op dat in de meeste branches alles bij elkaar genomen sprake zal zijn van inkrimping van het personeelsbestand. Uitzondering vormen de huisartsenzorg en de kinderopvang. In de huisartsenzorg wordt alles bij elkaar genomen een uitbreiding van het totale personeelsbestand verwacht. In de kinderopvang zijn de veranderingen in het totale personeelsbestand beperkt. Tabel 4.6:
Totaal aantal arbeidsplaatsen in 2015 en 2016 waarmee volgens de respondenten de inkrimping en uitbreiding in 2015 en 2016 gepaard gaat
Branche
Inkrimping 2015
Uitbreiding 2015
Inkrimping 2016
Uitbreiding 2016
739 (N=28)
231 (N=17)
683 (N=28)
277 (N=16)
GGZ
1.367 (N=28)
176 (N=14)
1.050 (N=24)
239 (N=13)
VVT
4.337 (N=134)
1.334 (N=117)
4.390 (N=98)
652 (N=82)
Gehandicaptenzorg
1.934 (N=41)
213 (N=20)
1.815 (N=29)
159 (N=14)
15 (N=16)
64 (N=46)
10 (N=14)
44 (N=44)
WMD
572 (N=88)
533 (N=96)
518 (N=69)
357 (N=73)
Jeugdzorg
889 (N=22)
Kinderopvang
238 (N=17)
Ziekenhuizen
Huisartsenzorg
75
(N=6)
490 (N=19)
217 (N=71)
107 (N=49)
20
(N=5)
109 (N=52)
Schatting van inkrimping en uitbreiding in de populatie Als we de gegevens van de geïnterviewde concerns over het aantal arbeidsplaatsen waarmee de inkrimping en uitbreiding in 2015 en 2016 gepaard gaan, ophogen naar het totale aantal werknemers in de verschillende branches, dan levert dat onderstaand beeld op (zie tabel 4.7).9 Naar schatting zullen in 2015 19.995 banen verdwijnen in de sector Zorg en WJK en in 2016 17.509 banen. De meeste banen zullen naar verwachting verdwijnen in de VVT, gevolgd door de gehandicaptenzorg en de GGZ. Daarnaast zullen er in 2015 naar verwachting 6.672 banen bijkomen en in 2016 4.286. De meeste banen zullen erbij komen in de VVT en de WMD. 9
Hierbij is geen rekening gehouden met de verdeling van de respondenten binnen de branches over de verschillende sub-branches. 20
In de vorige werknemersenquête uit 2013 over verwachte effecten van de voorgenomen beleidsmaatregelen was de inschatting dat voor 2013 binnen de totale Zorg en WJK in totaal ongeveer 20.400 banen zouden zijn verdwenen (waarvan bijna 2.940 gedwongen ontslagen). Voor 2014 was de verwachting dat nog eens 45.000 banen zouden verdwijnen (waarvan 15.140 gedwongen ontslagen).10 Daarnaast was de inschatting dat er ook banen bij zouden komen. Voor 2013 was de verwachting dat er binnen de Zorg en WJK branches 4.140 banen zouden bijkomen. Voor 2014 was de inschatting dat het om een toename van 8.510 banen zou gaan. De huisartsenzorg was toen nog niet meegenomen in het onderzoek. Tabel 4.7:
Totaal aantal arbeidsplaatsen in 2015 en 2016 waarmee volgens de respondenten de inkrimping en uitbreiding gepaard gaat opgehoogd naar populatieaantallen Inkrimping 2015
Uitbereiding 2015
Inkrimping 2016
1.508
Gedwongen ontslagen 2015 106
Uitbereiding 2016
1.394
Gedwongen ontslagen 2016 157
471
GGZ
2.670
977
344
2.051
869
467
VVT
8.107
2.778
2.493
8.206
3.785
1.219
Gehandicaptenzorg
3.240
405
357
3.040
889
266
107
0
457
71
0
314
WMD
1.333
818
1.242
1.207
403
832
Jeugdzorg
1.757
617
148
968
460
40
Kinderopvang
1.273
802
1.160
572
337
583
Branche Ziekenhuizen
Huisartsenzorg
565
Veranderingen personeelsbestand en beleidsmaatregelen In hoeverre hebben de beleidsmaatregelen van de overheid geleid tot veranderingen in het personeelsbestand in de Zorg en WJK? Tabel 4.8 toont het antwoord op deze vraag. Het blijkt dat de geïnterviewde instellingen in de Zorg en WJK hierover verdeeld zijn; ongeveer de helft geeft aan dat dit wel het geval is en een bijna even groot deel aangeeft dat dit niet het geval is. Onder de ‘ja-zeggers’ vormen degenen die aangeven dat dit ‘in hoge mate’ het geval is de grootste groep (30,3%). Dit is voor zowel de Zorg als de WJK het geval (respectievelijk 29,8% en 31,4%). Binnen de Zorg zijn respondenten in de GGZ, de VVT en de GHZ het meest stellig over het verband tussen de veranderingen in het personeelsbestand en de gevolgen van de beleidsmaatregelen; respectievelijk 54,5%, 49,7% en 44,4% geeft aan dat de veranderingen in het personeelsbestand in hoge mate het gevolg zijn van de beleidsmaatregelen van het kabinet. Respondenten in de huisartsenzorg zijn hierover het minst stellig; 53,7% beantwoordt de vraag of de veranderingen in het personeelsbestand van de organisatie het gevolg zijn van de beleidsmaatregelen van het kabinet ontkennend. Binnen de WJK geldt dit voor de respondenten uit de Jeugdzorg; 77,8% geeft aan dat de veranderingen in het personeelsbestand in hoge mate het gevolg zijn van de beleidsmaatregelen van het kabinet. 10
Werkgeversenquête 4 Zorg en WJK 2013 21
Tabel 4.8:
Het kabinet heeft diverse beleidsmaatregelen genomen, die leiden tot de nodige hervormingen en bezuinigingen in de sector Zorg en WJK. Zijn de veranderingen in het personeelsbestand van uw organisatie het gevolg van de beleidsmaatregelen van het kabinet? ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Ja, in hoge mate
28,3%
54,5%
49,7%
44,4%
26,8%
46,7%
29,8%
35,8%
77,8%
27,8%
31,4%
Totaal Zorg & WJK 30,3%
Ja, in redelijke mate
15,0%
22,7%
17,1%
24,7%
10,7%
18,8%
11,9%
12,6%
8,3%
13,6%
13,0%
12,3%
Ja, in beperkte mate
26,7%
6,8%
9,2%
11,1%
8,1%
11,5%
8,6%
9,8%
5,6%
13,1%
12,5%
9,8%
Nee
25,0%
15,9%
23,0%
17,3%
53,7%
21,4%
48,9%
40,2%
8,3%
44,9%
42,2%
46,8%
5,0%
0,0%
1,0%
2,5%
0,7%
1,6%
0,8%
1,6%
0,0%
0,5%
0,9%
0,8%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Weet niet/w.n.z. Totaal (N)
4.2 Verwachte veranderingen in de werkdruk Aan de geïnterviewde instellingen is gevraagd of de werkdruk is veranderd ten opzichte van het vorige jaar. In tabel 4.9 staan de antwoorden die zijn gegeven op deze vraag. Het merendeel van de respondenten geeft aan dat de werkdruk is toegenomen of (zeer) sterk is toegenomen ten opzichte van het vorige jaar. In de Zorg geeft 83,7% van de respondenten aan dat er sprake is van een toename. Inn de WJK is dat percentage lager, namelijk 60,3%. In de WGE2013 is deze vraag ook gesteld, maar de gegevens zijn niet goed vergelijkbaar met de gegevens inde WGE2015 (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting). Tabel 4.9:
Heeft u de indruk dat de werkdruk ten opzichte van vorig jaar is veranderd? En zo ja, is die: ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
(Zeer) sterk afgenomen
0,0%
0,0%
0,7%
0,0%
0,7%
0,4%
0,6%
0,4%
0,0%
0,5%
0,5%
Totaal Zorg & WJK 0,6%
Afgenomen
1,7%
0,0%
1,3%
0,0%
0,0%
1,0%
0,1%
0,8%
2,8%
2,0%
1,6%
0,6%
Gelijk gebleven
18,3%
18,2%
25,3%
21,0%
12,8%
22,8%
14,2%
31,1%
8,3%
39,9%
36,7%
21,5%
Toegenomen
58,3%
50,0%
44,7%
40,7%
56,4%
46,6%
54,9%
38,6%
58,3%
39,9%
39,5%
50,0%
(Zeer) sterk toegenomen
21,7%
29,5%
27,0%
37,0%
28,9%
28,2%
28,8%
28,3%
27,8%
16,7%
20,8%
26,2%
0,0%
2,3%
1,0%
1,2%
1,3%
1,0%
1,3%
0,8%
2,8%
1,0%
1,0%
1,2%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Weet niet/w.n.z. Totaal (N)
22
Vervolgens is aan de respondenten gevraagd of zij verwachten dat de werkdruk de komende jaren zal veranderen zie tabel 4.10. In de Zorg leeft de verwachting onder de geïnterviewde instellingen dat de werkdruk de komende jaren verder zal oplopen (85,5%). Onder respondenten in de WJK ligt het percentage lager (48,1%). Binnen de Zorg verwachten respondenten in de VVT het minst vaak dat de werkdruk zal toenemen (62,8%) en respondenten in de huisartsenzorg het vaakst (89,3%). In de WJK verwachten de respondenten in de kinderopvang het minst vaak een toename van de werkdruk (42,4%) en respondenten in de WMD het vaakst (57,9%). In de WGE2013 is deze vraag ook gesteld, maar de gegevens zijn niet goed vergelijkbaar met de gegevens inde WGE2015 (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting). Tabel 4.10:
Verwacht u dat de werkdruk de komende jaren zal veranderen? En zo ja, verwacht u een:
(Zeer) sterke afname Afname
ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
3,3%
0,0%
0,0%
0,0%
0,7%
0,4%
0,6%
0,4%
0,0%
0,0%
0,2%
Totaal Zorg & WJK 0,5%
1,7%
0,0%
3,9%
8,6%
1,3%
3,9%
1,7%
3,9%
0,0%
5,6%
4,7%
2,7%
Gelijk blijven
25,0%
25,0%
30,6%
22,2%
7,4%
28,0%
10,4%
31,9%
41,7%
46,0%
41,2%
20,3%
Toename
56,7%
61,4%
50,0%
48,1%
56,4%
51,8%
55,7%
44,1%
41,7%
32,3%
36,6%
49,6%
(Zeer) sterke toename
6,7%
9,1%
12,8%
17,3%
32,9%
12,2%
29,8%
13,8%
11,1%
10,1%
11,5%
23,9%
Weet niet/geen mening
6,7%
4,5%
2,6%
3,7%
1,3%
3,5%
1,7%
5,9%
5,6%
6,1%
5,9%
3,0%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Totaal (N)
Ten slotte is gevraagd of de verwachte veranderingen in de werkdruk het gevolg zijn van de beleidsmaatregelen van het kabinet (zie tabel 4.11). De respondenten in de Zorg geven in overgrote meerderheid aan dat de verwachte veranderingen in de werkdruk het gevolg zijn van beleidsmaatregelen (94,3%). Bijna twee derde van de respondenten binnen de Zorg geeft zelfs aan dat dit ‘in hoge mate’ het gevolg is van de beleidsmaatregelen. In de WJK geeft 90,2% van de respondenten aan dat de veranderingen in de werkdruk worden veroorzaakt door de beleidsmaatregelen. Ook hier is de antwoordcategorie ‘in hoge mate’ de grootste categorie.
23
Tabel 4.11:
Indien u een afname of toename verwacht: Zijn de (verwachte) veranderingen in de werkdruk het gevolg van de beleidsmaatregelen van het kabinet? ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Ja, in hoge mate
41,5%
45,2%
57,6%
50,0%
62,5%
52,9%
61,4%
50,0%
63,2%
44,2%
47,8%
Totaal Zorg & WJK 58,4%
Ja, in redelijke mate
24,4%
48,4%
30,5%
35,0%
26,5%
32,5%
27,2%
29,1%
31,6%
34,7%
31,7%
28,2%
Ja, in beperkte mate
26,8%
3,2%
8,9%
8,3%
5,1%
10,4%
5,8%
12,0%
0,0%
10,5%
10,7%
6,9%
Nee
7,3%
3,2%
3,0%
6,7%
5,9%
4,2%
5,7%
8,9%
5,3%
10,5%
9,8%
6,6%
Weet niet
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
Totaal (N)
41
31
203
60
136
335
471
158
19
95
272
743
4.3 Verwachte druk op arbeidsvoorwaarden Gaan de arbeidsvoorwaarden in de branches veranderen door de beleidsmaatregelen van het kabinet? De antwoorden op deze vraag staan weergegeven in tabel 4.12. Uit de tabel blijkt dat de respondenten uit de Zorg daar tegenstrijdige gedachten over hebben; het aandeel dat met ‘ja’ op de vraag antwoord is bijna even groot als het aandeel dat hierop met ‘nee’ antwoordt. De ‘ja-zeggers’ uit de Zorg zijn vooral te vinden in de GGZ, de GHZ en de VVT. In de WJK denkt 60,9% van de respondenten dat de arbeidsvoorwaarden onder druk komen te staan, 32,2% denkt dat dat niet het geval zal zijn. Vooral in de Jeugdzorg wordt gedacht dat de arbeidsvoorwaarden onder druk komen te staan. Tabel 4.12:
Verwacht u dat de arbeidsvoorwaarden van medewerkers in uw sector de komende jaren onder druk komen te staan door de beleidsmaatregelen van het kabinet? ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Ja
33,3%
75,0%
61,8%
66,7%
43,6%
60,5%
46,1%
56,3%
80,6%
64,6%
60,9%
Totaal Zorg & WJK 50,9%
Nee
55,0%
20,5%
30,6%
27,2%
43,0%
32,0%
41,3%
37,4%
16,7%
27,8%
32,2%
38,4%
Weet niet
11,7%
4,5%
7,6%
6,2%
13,4%
7,5%
12,6%
6,3%
2,8%
7,6%
6,8%
10,7%
Totaal (N)
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
24
5 Maatregelen om in te spelen op de effecten van beleidsmaatregelen Instellingen nemen verschillende soorten maatregelen die verband houden met de hervormingen en de bezuinigingen van de overheid. Door het nemen van deze maatregelen zorgen instellingen ervoor dat de effecten van beleidsmaatregelen worden door vertaald naar de eigen organisatie. Om inzicht te krijgen in wat voor soort maatregelen instellingen nemen is de vraag voorgelegd naar a) maatregelen gericht op het personeel en b) maatregelen gericht op de inrichting van de en het beleid van de organisatie. Er is gevraagd maatregelen die al zijn genomen of waar concrete plannen voor bestaan.
5.1 Maatregelen die effect hebben op het personeel In tabel 5.1 zijn de maatregelen opgenomen die instellingen hebben genomen of waarvoor concrete maatregelen bestaan naar aanleiding van hervormingen en bezuinigingen van de overheid, die een effect hebben op het personeel. Zorg De vijf meest genoemde maatregelen in de Zorg zijn: (1) scholing van medewerkers, (2) het aanpassen van de samenstelling van het personeelsbestand, (3) het uitbreiden van het personeelsbestand, (4) het toepassen van een andere verdeling van het personeel over de organisatie en (5) de uitbreiding van de flexibele schil. Hierbij kunnen de volgende opmerkingen worden geplaatst per genoemde maatregel als wordt gekeken naar de afzonderlijke branches. Scholing wordt voornamelijk genoemd door ziekenhuizen en de VVT, de aanpassing van het personeelsbestand door GGZ en de VVT, het uitbreiden van het personeelsbestand is aan de orde in de huisartsenzorg, andere verdeling van personeel speelt in de GGZ en de VVT, en ten slotte speelt de uitbreiding van de flexibele schil in de GGZ en de GHZ. WJK De vijf meest genoemde maatregelen in de WJK zijn: (1) scholing van medewerkers, (2) beperken van de overhead / bezuinigen op staf en management, (3) andere verdeling van het personeel over de organisatie, (4) het aanpassen van de samenstelling van het personeelsbestand, en (5) het inkrimpen van het personeelsbestand. Ook binnen de WJK kunnen de volgende opmerkingen worden gemaakt over de maatregelen die per branche worden genomen. Scholing van medewerkers komt vooral voor in de Jeugdzorg en de WMD, het beperken van de overhead komt met name voor in de Jeugdzorg, net zoals dat het geval is bij andere verdeling van personeel, aanpassing van de samenstelling personeelsbestand en inkrimping van het personeelsbestand. In de vorige werknemersenquête uit 2013 over verwachte effecten van de voorgenomen beleidsmaatregelen is ook gevraagd naar mogelijke personele maatregelen die concerns nemen om in te spelen op de hervormingen en bezuinigingen van de overheid. De gegevens zijn echter niet goed vergelijkbaar (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting).
25
Tabel 5.1:
Welke van de volgende personele maatregelen neemt uw organisatie in verband met hervormingen en bezuinigingen? Het gaat hier om maatregelen die uw organisatie al neemt of waar concrete plannen voor bestaan. ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Uitbreiding van het personeelsbestand
6,7%
15,9%
24,1%
13,6%
48,3%
19,1%
44,0%
18,2%
11,1%
13,1%
14,9%
Totaal Zorg & WJK 34,7%
Inkrimping van het personeelsbestand
61,7%
75,0%
60,7%
70,4%
8,7%
63,9%
16,8%
41,5%
77,8%
38,4%
40,7%
24,5%
Uitbreiding van de flexibele schil
43,3%
54,5%
44,9%
51,9%
34,9%
46,9%
36,7%
37,5%
55,6%
40,9%
39,4%
37,6%
Inkrimping van de flexibele schil
30,0%
25,0%
24,4%
24,7%
4,7%
25,1%
7,7%
18,2%
41,7%
12,1%
15,2%
10,1%
Aanpassingen van de samenstelling van het personeelsbestand Andere verdeling van het personeel over de organisatie Beperken van de overhead / bezuinigingen op staf en management Scholing van medewerkers
58,3%
81,8%
77,6%
66,7%
43,0%
73,8%
47,5%
49,4%
61,1%
34,3%
40,9%
45,4%
46,7%
79,5%
64,4%
58,0%
37,6%
62,7%
41,3%
46,6%
69,4%
41,4%
43,8%
42,1%
51,7%
81,8%
53,5%
71,6%
18,1%
59,5%
24,2%
48,6%
77,8%
40,4%
45,1%
30,9%
76,7%
68,2%
72,6%
64,2%
43,6%
71,5%
47,7%
71,5%
83,3%
54,0%
60,4%
51,8%
Uitbreiden van de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers Uitbreiden van de inzet van stagiaires Beperken van het aantal opleidingsplaatsen voor BBL en duale leerweg Totaal (N)
23,3%
47,7%
66,3%
77,8%
7,4%
60,2%
15,1%
60,1%
27,8%
9,1%
30,1%
20,0%
18,3% 20,0%
18,2% 20,5%
24,4% 26,4%
19,8% 28,4%
21,5% 10,1%
22,2% 25,1%
21,6% 12,3%
22,5% 10,7%
13,9% 8,3%
18,7% 24,7%
20,2% 18,7%
21,1% 14,3%
60
44
303
81
149
488
637
253
36
198
487
1.124
5.2 Organisatorische maatregelen In tabel 5.2 zijn organisatorische maatregelen opgenomen die instellingen nemen of van plan zijn te nemen als gevolg van hervormingen en bezuinigingen. De vijf meest genoemde maatregelen in de Zorg zijn: (1) het aangaan van vergaande samenwerking met andere instellingen, (2) het ontwikkelen van nieuwe diensten en producten, (3) het uitbreiden van het dienstverleningsaanbod, (4) het specialiseren van het dienstverleningsaanbod en (5) het aanpassen van de huisvesting. De huisartsenzorg laat over het algemeen een ander beeld zien. De vijf meest genoemde maatregelen in de WJK zijn: (1) het ontwikkelen van nieuwe diensten en producten, (2) het aangaan van vergaande samenwerking met andere instellingen, (3) het uitbreiden van het dienstenaanbod, (4) het aanpassen van de marketingstrategie en (5) het aanpassen van het financiële beleid.
26
Kort samengevat komen de belangrijkste maatregelen die instellingen nemen neer op enerzijds het scholen van personeel en het aanpassen van het personeelsbestand en anderzijds op samenwerking met andere instellingen, productinnovatie en vergroting van diensten en producten. In de vorige werknemersenquête uit 2013 over verwachte effecten van de voorgenomen beleidsmaatregelen is ook gevraagd naar mogelijke organisatorische maatregelen die concerns nemen om in te spelen op de hervormingen en bezuinigingen van de overheid. De gegevens zijn echter niet goed vergelijkbaar (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting). Tabel 5.2:
Welke van de volgende organisatorische maatregelen neemt uw organisatie in verband met deze hervormingen en bezuinigingen? Het gaat hier om maatregelen die uw organisatie al neemt of waar concrete plannen voor bestaan. ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Vorming van zelfsturende teams
28,3%
47,7%
53,1%
60,5%
21,5%
50,7%
25,8%
43,1%
55,6%
31,8%
38,0%
Totaal Zorg & WJK 29,7%
Specialisatie van het dienstverleningsaanbod Uitbreiding van het dienstverleningsaanbod Afstoten van een deel van het dienstverleningsaanbod Ontwikkelen van nieuwe diensten en producten Vergaande samenwerking met andere instellingen/aanbieders Aangepaste marketingstrategie
66,7%
68,2%
59,7%
55,6%
49,7%
60,7%
51,3%
46,2%
63,9%
43,9%
46,0%
49,6%
36,7%
36,4%
57,1%
55,6%
53,0%
51,8%
52,8%
53,8%
55,6%
51,5%
52,7%
52,8%
43,3%
56,8%
28,7%
24,7%
14,1%
33,3%
16,9%
30,0%
63,9%
10,1%
18,6%
17,5%
61,7%
77,3%
72,3%
77,8%
58,4%
72,5%
60,5%
71,5%
83,3%
59,1%
63,6%
61,5%
78,3%
77,3%
61,4%
70,4%
64,4%
67,0%
64,8%
74,7%
88,9%
46,5%
58,4%
62,7%
66,7%
56,8%
56,8%
50,6%
16,8%
56,8%
22,7%
51,0%
83,3%
52,5%
52,2%
32,2%
Aanpassing in huisvesting/vastgoed
58,3%
72,7%
52,8%
65,4%
42,3%
58,0%
44,6%
43,1%
83,3%
34,3%
37,9%
42,4%
Aanpassingen in financieel beleid (aantal afdelingen, locaties) Reorganisatie
66,7%
75,0%
55,4%
61,7%
38,9%
60,4%
42,1%
53,4%
83,3%
42,9%
48,1%
44,0%
65,0%
72,7%
40,6%
45,7%
13,4%
48,5%
18,6%
39,1%
80,6%
21,7%
30,4%
22,4%
60
44
303
81
149
488
637
253
36
198
487
1.124
Totaal (N)
5.3 Maatregelen bij inkrimping van personeelsbestand Aan de respondenten die hebben aangegeven dat zij maatregelen nemen of concrete plannen hebben om het personeel in te krimpen (zie tabel 5.1), is vervolgens de vraag voorgelegd op welke wijze zij de inkrimping gaan realiseren. In tabel 5.3 wordt het overzicht gegeven van de maatregelen. Zorg: De vijf belangrijkste maatregelen die instellingen nemen om het personeel te laten krimpen zijn: (1) het niet verlengen van tijdelijke contracten, (2) het niet vervangen bij natuurlijk verloop, (3) het instellen van een vacaturestop, (4) het minder of niet meer oproepen van medewerkers met een 0-uren 27
contract, en (5) het gebruik van een vaststellingsovereenkomst.11 De genoemde maatregelen spelen in de huisartsenzorg duidelijk een minder grote rol dan in de overige branches. Dit kan verklaard worden doordat in de huisartsenbranche uitbreiding en groei plaatsvindt, mede door het verschuiven van de zorg. Tabel 5.3:
Welke maatregelen neemt uw organisatie om deze inkrimping van het personeelsbestand te realiseren? Het gaat hier om maatregelen die uw organisatie al neemt of waar concrete plannen voor bestaan. ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Door het niet vervangen bij natuurlijk verloop Via een vacaturestop
93,2%
89,2%
87,1%
92,2%
23,3%
88,6%
49,4%
68,9%
81,8%
61,6%
65,9%
Totaal Zorg & WJK 57,2%
61,4%
59,5%
53,4%
64,1%
26,7%
56,8%
38,7%
45,3%
39,4%
49,5%
47,1%
42,6%
Via gedwongen ontslag
22,7%
35,1%
33,6%
31,3%
6,7%
32,6%
17,0%
39,9%
51,5%
26,3%
31,8%
24,0%
Door het niet verlengen van tijdelijke contracten Door een vaststellingsovereenkomst
93,2%
94,6%
92,2%
93,8%
46,7%
92,9%
65,1%
79,7%
93,9%
76,8%
78,7%
71,5%
70,5%
89,2%
61,2%
75,0%
10,0%
68,4%
33,3%
52,0%
90,9%
42,4%
47,3%
39,9%
Door outplacement en/of Van Werk Naar Werk beleid Door overplaatsing van personeel naar andere vestigingen of onderdelen Door het verkorten van de contractuele dienstomvang Het minder of niet meer oproepen van medewerkers met een 0-uren contract Door overplaatsing van personeel naar andere instellingen/aanbieders Door overplaatsing van personeel naar gemeenten Door opstellen en uitvoeren van een sociaal plan Anders
70,5%
70,3%
47,4%
65,6%
10,0%
56,4%
28,5%
40,5%
84,8%
22,2%
31,2%
29,8%
50,0%
81,1%
49,1%
68,8%
13,3%
56,2%
30,4%
34,5%
63,6%
43,4%
40,6%
35,2%
40,9%
35,1%
45,3%
34,4%
16,7%
41,6%
26,6%
26,4%
39,4%
45,5%
37,5%
31,7%
63,6%
40,5%
57,5%
57,8%
26,7%
56,1%
38,4%
29,7%
30,3%
59,6%
46,5%
42,2%
31,8%
40,5%
19,8%
25,0%
6,7%
25,0%
14,0%
20,3%
45,5%
16,2%
18,7%
16,2%
0,0%
40,5%
5,6%
26,6%
0,0%
12,9%
5,2%
10,1%
51,5%
1,0%
6,6%
5,8%
79,5%
70,3%
43,1%
60,9%
0,0%
54,2%
21,6%
30,4%
87,9%
16,2%
24,5%
23,0%
11,4%
24,3%
11,2%
14,1%
23,3%
13,2%
19,3%
2,7%
3,0%
7,1%
5,2%
12,7%
44
37
232
64
30
377
407
148
33
99
280
687
Totaal (N)
WJK: De vijf belangrijkste maatregelen die instellingen nemen om het personeel te laten krimpen zijn: (1) het niet verlengen van tijdelijke contracten, (2) het niet vervangen bij natuurlijk verloop, (3) het instellen van een vacaturestop, (4) het minder of niet meer oproepen van medewerkers met een 0-uren contract, en (5) het gebruik van een vaststellingsovereenkomst. 11
Een vaststellingsovereenkomst komt neer op een ontslag met goedvinden van de werkgever en de werknemer. 28
In de Jeugdzorg komt het niet verlengen van tijdelijke contracten voor, het niet vervangen bij natuurlijk verloop en het werken met een vaststellingsovereenkomst vaak voor. In de vorige werknemersenquête uit 2013 over verwachte effecten van de voorgenomen beleidsmaatregelen is ook gevraagd naar maatregelen die werkgevers die te maken hebben met krimp nemen of waar ze concrete plannen voor hebben. De gegevens zijn echter niet goed vergelijkbaar (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting).
29
6 Scholing van personeel De branches in de Zorg en WJK hebben te maken met een groot aantal veranderingen in hun werkveld. Dat betekent dat medewerkers moeten worden omgeschoold, bijgeschoold of opgeschoold om daarmee goed te zijn voorbereid op de verandering in takenpakketten. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het vraagstuk van scholing van medewerkers in cliëntgebonden functies. Bijscholing Zal er in 2015 in vergelijking met voorgaande jaren meer of minder bijscholing nodig zijn voor werknemers in cliëntgebonden functies? In totaal geeft 60% van de geïnterviewde instellingen in de Zorg aan dat de bijscholing van werknemers met cliëntgebonden taken (ongeveer) evenveel zal zijn als in de afgelopen jaren en 34,4% van de instellingen geeft aan dat deze (veel) meer zal zijn dan de afgelopen jaren (zie tabel 6.1). In de WJK is het aantal instellingen dat aangeeft dat de bijscholing (ongeveer) evenveel is 41,9%, terwijl 36,8% aangeeft dat dit (veel) meer zal dan in de afgelopen jaren. In WGE2013 is ook gevraagd naar verwachte veranderingen in mate van bijscholing van medewerkers in cliëntgebonden functies ten opzichte van voorgaande jaren. De gegevens zijn echter niet goed vergelijkbaar (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting). Tabel 6.1:
Verwacht u in 2015 meer of minder bijscholing van uw werknemers dan voorgaande jaren? Hierbij gaat het alleen om werknemers in cliëntgebonden functies. ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Veel meer dan voorgaande jaren Meer dan voorgaande jaren
20,0%
4,5%
9,9%
2,5%
4,0%
9,4%
4,8%
8,3%
11,1%
6,6%
7,0%
Totaal Zorg & WJK 5,5%
51,7%
29,5%
46,4%
38,3%
26,8%
43,9%
29,4%
35,0%
33,3%
26,3%
29,8%
29,5%
(Ongeveer) evenveel
28,3%
54,5%
34,9%
51,9%
63,8%
38,9%
60,1%
39,4%
52,8%
43,9%
41,9%
54,2%
Minder dan voorgaande jaren Veel minder dan voorgaande jaren Niet van toepassing
0,0%
9,1%
3,9%
4,9%
3,4%
4,2%
3,5%
3,9%
2,8%
12,6%
9,0%
5,2%
0,0%
0,0%
1,0%
0,0%
0,0%
0,6%
0,1%
2,4%
0,0%
5,1%
3,8%
1,3%
0,0%
2,3%
3,3%
1,2%
2,0%
2,4%
2,1%
9,4%
0,0%
5,1%
7,7%
3,9%
Weet niet/geen mening
0,0%
0,0%
,7%
1,2%
0,0%
0,6%
0,1%
1,6%
0,0%
0,5%
0,9%
0,3%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Totaal (N)
Tabel 6.2 geeft weer wat de belangrijkste (nieuwe) vaardigheden en competenties zijn die in de bijscholing van werknemers centraal staan. In de Zorg wordt de bijscholing van medewerkers met cliëntgebonden taken vooral gericht op de volgende vijf meest genoemde activiteiten: Technologische vaardigheden (inclusief e-health/zorg op afstand): 35,2%; Werken met zwaardere cliëntgroepen: 25%; Signalering/indicering: 24,7%; 30
Preventie: 23,9%; Zelfstandig / alleen werken: 18,3%. Bij de categorie “anders” worden diverse vaardigheden en competenties genoemd. Vaardigheden en competenties die relatief veel genoemd worden zijn vakinhoudelijke bijscholing (hier worden ook concrete voorbeelden genoemd zoals verpleegtechnische handelingen, medische kennis en vaardigheden en triage) en communicatie. Andere voorbeelden van genoemde vaardigheden en competenties zijn sociale vaardigheden, netwerken, klantgerichtheid, kwaliteit van zorg, (omgaan met) agressie en wijkgericht werken. Tabel 6.2:
Wat zijn de belangrijkste (nieuwe) vaardigheden en competenties die in de bijscholing van werknemers centraal staan? ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Werken met zwaardere cliëntgroepen
11,7%
11,6%
22,8%
17,5%
26,0%
19,0%
25,0%
5,7%
5,6%
2,7%
3,8%
Totaal Zorg & WJK 18,4%
Technologische vaardigheden (inclusief e-health/zorg op afstand) Begeleiding mantelzorgers (en overige informele zorgverleners) Preventie
38,3%
7,0%
14,3%
15,0%
38,4%
16,7%
35,2%
6,1%
19,4%
3,2%
4,7%
25,8%
0,0%
0,0%
12,2%
7,5%
2,7%
8,4%
3,6%
5,2%
0,0%
1,1%
2,5%
3,2%
5,0%
7,0%
8,2%
8,8%
26,7%
7,6%
23,9%
7,4%
5,6%
4,8%
5,9%
18,3%
Signalering/indicering
5,0%
11,6%
21,1%
15,0%
26,0%
17,1%
24,7%
17,0%
16,7%
12,8%
14,5%
21,6%
Commerciële vaardigheden (waaronder acquisitie) Zelfsturende teams
5,0%
2,3%
6,1%
5,0%
6,8%
5,6%
6,7%
9,6%
13,9%
9,6%
9,8%
7,6%
8,3%
11,6%
12,9%
22,5%
8,2%
14,2%
9,1%
10,9%
27,8%
3,7%
7,1%
8,5%
Veiligheid (incl. EHBO/BHV)
16,7%
7,0%
13,9%
13,8%
17,8%
13,3%
17,1%
9,6%
11,1%
20,2%
16,0%
16,8%
Interprofessioneel werken
11,7%
7,0%
6,1%
8,8%
13,7%
7,6%
12,8%
7,4%
11,1%
2,1%
4,4%
10,2%
6,7%
4,7%
4,1%
12,5%
7,5%
6,1%
7,3%
9,6%
16,7%
1,6%
4,7%
6,5%
Zelfstandig / alleen werken
13,3%
9,3%
12,9%
15,0%
19,2%
13,1%
18,3%
10,0%
13,9%
1,1%
4,8%
14,1%
(Nog) anders
65,0%
69,8%
63,3%
67,5%
54,8%
64,9%
56,3%
64,8%
58,3%
80,9%
74,3%
61,8%
Weet niet
10,0%
7,0%
5,1%
6,3%
6,2%
6,1%
6,2%
9,1%
8,3%
4,3%
6,1%
6,1%
Totaal (N)
60
43
294
80
146
477
623
230
36
188
454
1.077
Ondernemerschap
De vijf meest genoemde activiteiten waar bijscholing van medewerkers met cliëntgebonden taken in de WJK vooral gericht op is, betreffen: Veiligheid (incl. EHBO/BHV): 16,0%; Signalering/indicering: 14,5%; Commerciële vaardigheden (waaronder acquisitie): 9,8%; Zelfsturende teams: 7,1%; Preventie: 5,9%. Ook door respondenten inde WJK worden bij de categorie “anders” diverse vaardigheden en competenties genoemd. Hier worden onder meer genoemd taal(vaardigheden), pedagogische kennis en vaardigheden, interactievaardigheden, communicatie en VVE. 31
In WGE2013 is ook gevraagd naar de belangrijkste (nieuwe) vaardigheden en competenties die in de bijscholing van werknemers centraal staan. De gegevens zijn echter niet goed vergelijkbaar (zie paragraaf 2.7 voor een nadere toelichting). Omscholing Is in 2015 meer of minder omscholing nodig van werknemers in cliëntgebonden functies? Tabel 6.3 laat zien dat in de sector Zorg en WJK ruim een derde van de respondenten aangeeft dat in 2015 (ongeveer) evenveel omscholing nodig is als in voorgaande jaren. Volgens 8,9% zal omscholing in 2015 (veel) meer zijn dan in de voorgaande jaren. Op ongeveer de helft van de respondenten is deze vraag niet van toepassing. Opscholing Opscholing van medewerkers met cliëntgebonden functies is bedoeld om het opleidingsniveau te verhogen in vergelijking met de voorgaande jaren. Ook hier is nagevraagd bij de geïnterviewde instellingen of zij verwachten in 2015 meer of minder opscholing van werknemers met cliëntgebonden taken nodig dan in voorgaande jaren (zie tabel 6.4). In de Zorg geeft 44,3% van de respondenten aan dat er ongeveer evenveel opgeschoold zal worden als in de afgelopen jaren en in totaal 29,7% geeft aan dat dit (veel) meer zal zijn dan in de afgelopen jaren. De VVT valt hierbij op. In de WJK geeft 39% aan dat opscholing evenveel zal zijn en 21,8% geeft aan dat dit (veel) meer zal zijn dan de voorgaande jaren. Overigens geeft 31,4% aan dat dit niet van toepassing is. Tabel 6.3:
Verwacht u in 2015 meer of minder omscholing van uw werknemers dan voorgaande jaren? Hierbij gaat het alleen om werknemers in cliëntgebonden functies. ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Veel meer dan voorgaande jaren Meer dan voorgaande jaren
3,3%
2,3%
3,9%
0,0%
0,0%
3,1%
0,5%
2,4%
2,8%
1,5%
1,9%
Totaal Zorg & WJK 0,9%
16,7%
29,5%
21,7%
21,0%
5,4%
22,0%
7,8%
11,8%
16,7%
6,1%
8,4%
8,0%
(Ongeveer) evenveel
60,0%
40,9%
36,8%
56,8%
34,2%
43,1%
35,5%
39,0%
47,2%
35,9%
36,4%
35,8%
1,7%
2,3%
5,9%
4,9%
2,7%
5,1%
3,0%
1,6%
5,6%
6,1%
4,3%
3,4%
Minder dan voorgaande jaren Veel minder dan voorgaande jaren Niet van toepassing
0,0%
0,0%
0,7%
0,0%
0,0%
0,4%
0,1%
0,8%
0,0%
0,5%
0,6%
0,2%
15,0%
25,0%
30,9%
17,3%
56,4%
26,0%
51,9%
42,1%
25,0%
49,5%
47,2%
50,4%
Weet niet/geen mening
3,3%
0,0%
0,0%
0,0%
1,3%
0,4%
1,2%
2,4%
2,8%
0,5%
1,3%
1,2%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Totaal (N)
32
Tabel 6.4:
Verwacht u in 2015 meer of minder scholing om het opleidingsniveau van uw medewerkers te verhogen dan voorgaande jaren (opscholing)? Hierbij gaat het alleen om werknemers in cliëntgebonden functies.
Veel meer dan voorgaande jaren Meer dan voorgaande jaren (Ongeveer) evenveel
ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
8,3%
2,3%
8,2%
2,5%
2,0%
6,7%
2,7%
2,4%
2,8%
3,0%
2,8%
Totaal Zorg & WJK 2,7%
35,0%
34,1%
45,7%
23,5%
24,8%
39,6%
27,0%
23,2%
30,6%
15,2%
19,0%
24,4%
40,0%
50,0%
28,0%
55,6%
45,6%
36,1%
44,2%
40,9%
47,2%
38,9%
39,0%
42,5%
0,0%
0,0%
3,0%
6,2%
2,0%
2,7%
2,1%
2,4%
2,8%
9,1%
6,2%
3,4%
Minder dan voorgaande jaren Veel minder dan voorgaande jaren Niet van toepassing
0,0%
0,0%
,7%
0,0%
0,0%
0,4%
0,1%
,8%
0,0%
0,5%
0,6%
0,2%
15,0%
11,4%
13,2%
12,3%
25,5%
13,3%
23,7%
29,1%
16,7%
32,3%
31,4%
26,2%
Weet niet/geen mening
1,7%
2,3%
1,3%
0,0%
0,0%
1,3%
0,2%
1,2%
0,0%
1,0%
1,1%
0,5%
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126
Totaal (N)
Aandacht voor opleidingen door beleidsmaatregelen van de overheid Is de aandacht voor opleidingen het gevolg van beleidsmaatregelen van de overheid of is dat niet het geval, bijvoorbeeld omdat branches met een groot aantal autonome ontwikkelingen te maken hebben? Tabel 6.5 geeft weer in hoeverre de aandacht voor opleidingen samenhangt met beleidsmaatregelen. In de Zorg antwoordt 68,4% dat er geen samenhang is en 31% geeft aan dat de samenhang er in zekere mate wel is. De samenhang wordt vaak genoemd door de ziekenhuizen, de GGZ en de VVT. In de WJK geeft 54,9% van de respondenten aan dat er geen samenhang is met de beleidsmaatregelen en 44,4% geeft aan dat deze samenhang er in zekere mate wel is. Tabel 6.5:
Is de aandacht voor opleidingen in uw organisatie het gevolg van de beleidsmaatregelen van het kabinet? ZH
GGZ
VVT
GHZ
HA
Totaal Zorg (excl. HA)
Totaal Zorg (incl. HA)
WMD
Jeugdzorg
Kinderopvang
Totaal WJK
Ja, in hoge mate
10,0%
13,6%
13,5%
8,6%
12,1%
12,2%
12,1%
16,1%
16,7%
19,2%
18,2%
Totaal Zorg & WJK 14,1%
Ja, in redelijke mate
18,3%
22,7%
25,0%
18,5%
8,7%
22,8%
10,8%
16,1%
8,3%
14,1%
14,2%
11,9%
Ja, in beperkte mate
18,3%
13,6%
11,2%
9,9%
7,4%
12,1%
8,1%
11,8%
13,9%
13,1%
12,0%
9,3%
Nee
51,7%
50,0%
50,3%
63,0%
71,1%
52,7%
68,4%
55,5%
61,1%
52,5%
54,9%
64,1%
Weet niet
1,7%
0,0%
0,0%
0,0%
0,7%
0,2%
0,6%
0,4%
0,0%
1,0%
0,8%
0,7%
Totaal (N)
60
44
304
81
149
489
638
254
36
198
488
1.126 33
Sectorplannen Sectorplannen zijn bedoeld om instellingen te ondersteunen bij het scholen van medewerkers. De afspraken over de sectorplannen zijn gemaakt door sociale partners in een branche en zijn gemaakt om werknemers scholings- of begeleidingstrajecten aan te bieden. Vanwege de arbeidsmarktontwikkelingen in een branche richten de sectorplannen zich specifiek op een branche. Respondenten is gevraagd of zij gebruik maken dan wel gebruik gaan maken van een van de sectorplannen voor de Zorg en WJK, zie tabel 6.6. Hierbij blijkt dat de sectorplannen populair zijn onder meeste branches, want meer dan de helft geeft aan gebruik te maken van een sectorplan. De branche waar het minst gebruik gemaakt wordt van de sectorplannen is de WMD, kinderopvang en GGZ. Tabel 6.6:
Maakt u gebruik of verwacht u in 2015 gebruik te gaan maken van de sectorplannen voor Zorg en WJK voor de financiering van scholingstrajecten voor uw medewerkers? ZH
GGZ
VVT
GHZ
WMD 47,2%
Jeugdzorg 88,9%
Kinderopvang 52,0%
Ja
66,7%
54,5%
62,8%
58,0%
Nee
26,7%
31,8%
26,6%
33,3%
40,9%
8,3%
40,4%
Weet niet
6,7%
13,6%
10,5%
8,6%
11,8%
2,8%
7,6%
Totaal (N)
60
44
304
81
254
36
198
In de huisartsenzorg is onder de respondenten nagegaan of ze in 2015 gebruik maken of gebruik verwachten te gaan maken van de bijscholingsmaatregelen van het sociaal fonds SSFH (zie tabel 6.7). Een minderheid van de respondenten (29,5%) bevestigt dit. Tabel 6.7:
Maakt u of verwacht u in 2015 gebruik te gaan maken van de bijscholingsmaatregelen voor zittende POH-S en extra instroom van DA, POH-S, POH-GGZ van het sociaal fonds SSFH. HA
Ja
29,5%
Nee
55,0%
Weet niet
15,4%
Totaal (N)
149
34
Bijlage 1 Sub-branches waarin concerns hun diensten leveren Om een beter beeld te krijgen van de respondenten is gevraagd in welke sub-branche(s) binnen de branche waarin ze werkzaam zijn ze voornamelijk hun diensten leveren. Zie tabel 2.4. Tabel B1.1:
Binnen welke sub-branche(s) binnen de ziekenhuisbranche levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? Ziekenhuizen (ZH)
Algemene ziekenhuizen UMC's
38 7
Categorale ziekenhuizen
11
Revalidatiecentra
11
Totaal
60
Tabel B1.2:
Binnen welke sub-branche(s) binnen de GGZ levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? GGZ
Basis-GGZ
20
Gespecialiseerde GGZ
31
Langdurige zorg
25
Kind & Jeugd
27
Forensische Psychiatrie
17
Totaal
44
Tabel B1.3:
Binnen welke sub-branche(s) binnen de VVT levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? VVT
Verpleeg- en verzorgingshuizen
197
Thuiszorg
206
Kraamzorg
48
Jeugdgezondheidszorg
14
Weet niet/w.n.z. Totaal
1 304 35
Tabel B1.4:
Binnen welke sub-branche(s) binnen de gehandicaptenzorg levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? GHZ
Instellingen voor de Intramurale zorg (AWBZ, WLZ)
69
Instellingen met zorgtaken in het sociale domein (WMO, Jeugdzorg, Participatiewet)
53
Totaal
81
Tabel B1.5:
Binnen welke sub-branche(s) binnen de huisartsenzorg levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? HA
Huisartsenpraktijken
134
Huisartsenposten
94
Gezondheidscentra
27
Zorggroepen
62
Totaal
Tabel B1.6:
149
Binnen welke sub-branche(s) binnen de WMD levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? Welzijn (WMD)
Brede welzijnsorganisaties
115
Maatschappelijk opvang en vrouwenopvang (resp. daklozen en huiselijk geweld)
34
Maatschappelijk werk en dienstverlening en hulpverlening
85
Peuterspeelzalen
61
Overige welzijnsorganisaties
74
Weet niet/w.n.z. Totaal
2 254
36
Tabel B1.7:
Binnen welke sub-branche(s) binnen de jeugdzorg levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? Jeugdzorg
Bureaus Jeugdzorg
11
Organisaties van gezins- en opvoedondersteuning
22
Landelijk werkende instellingen
7
Weet niet/w.n.z.
2
Totaal
Tabel B1.8:
36
Binnen welke sub-branche(s) binnen de kinderopvang levert uw organisatie voornamelijk haar diensten? Kinderopvang
Dagopvang 0 - 4 jaar
188
Buitenschoolse opvang 4 - 12 jaar
141
Totaal
198
37
Bijlage 2 Aanvullende informatie bij hoofdstuk 3 I.
Cliëntgebonden functies nader bekeken
VVT & gehandicaptenzorg Binnen de VVT en de gehandicaptenzorg is de verdeling van de cliëntgebonden functies over intramuraal en het sociale domein als volgt: in de GHZ is 75,3%van de functies cliëntgebonden en in de VVT is dat 55,2% (op basis van de Wet Langdurige Zorg). Het aandeel van de functies dat werkt in het sociale domein is in de GHZ 24,7% en in de VVT 44,8%. Dit betekent dat in de GHZ er meer intramuraal wordt gewerkt, terwijl in de VVT meer functies in het sociale domein te vinden zijn (zie tabel B2.1). Tabel B2.1:
Verdeling cliëntgebonden functies in de VVT en Gehandicaptenzorg over intramuraal en sociale domein VVT
GHZ
Intramuraal werkzaam (Wet Langdurige Zorg)
55,2%
75,3%
Werkzaam in het sociale domein
44,8%
24,7%
276
72
Totaal (N)
GGZ Binnen de GGZ is nagegaan hoe de verdeling van de cliëntgebonden functies is. Tabel B2.2 geeft het overzicht, waarbij in de GGZ de meeste cliëntgebonden functies te vinden zijn in de care intramuraal (31,6%), gevolgd door cliëntgebonden functies cure extramuraal (28,7%). Rond een vijfde van de cliëntgebonden functies zijn te vinden in het sociale domein (20,5%) en in de cure intramuraal (19,2%). Tabel B2.2:
Verdeling cliëntgebonden functies in de GGZ over care intramuraal, het sociale domein, cure intramuraal en cure extramuraal GGZ
Care intramuraal (Wet langdurige zorg )
31,6%
Het sociale domein (wmo)
20,5%
Cure intramuraal (zvw)
19,2%
Cure extramuraal (zvw)
28,7% 25
Totaal (N)
WMD Binnen de WMD en de Jeugdzorg is nagegaan wat het aandeel is van de cliëntgebonden functies in de sociale wijkteams of in de wijkgerichte jeugdteams (zie tabel B2.3). Binnen de WMD is het aandeel cliëntgebonden functies 30,6%, in de Jeugdzorg is dat 17,4%. 38
Tabel B2.3:
Aandeel van cliëntgebonden functies in de WMD en Jeugdzorg dat werkzaam is in sociale wijkteams, of wijkgerichte jeugdteams WMD
Werkzaam in sociale wijkteams, of wijkgerichte jeugdteams Totaal (N)
II.
30,6%
Jeugdzorg 17,4%
174
26
Functies in de huisartsenzorg
Tabel B2.4 beschrijft wat het aandeel is van verschillende functies in de huisartsenzorg. De huisarts en de doktersassistent vormen binnen de huisartsenzorg de grootste beroepsgroep met resp. 22,8% en 22%. Het aandeel van de triagisten12 is 16,1%. Het aandeel van de POH-S en de POHGGZ is resp. 8,7% en 6,5%. Ten slotte is het aandeel van de waarnemers 5% en van de huisartsen in dienst van de huisarts (HIDHA) 0,5%. Tabel B2.4:
Verdeling functies in de Huisartsenzorg HA
Huisarts
22,8%
Doktersassistent
22,0%
Triagist
16,1%
POH-S
8,7%
POH-GGZ
6,5%
Waarnemer*
5,0%
HIDHA*
1,9%
Nurse practitioner
0,5%
Overig
16,4%
Totaal (N)
146
* Waarnemer en HIDHA zijn ook huisarts.
12
Triagisten fungeren als poortwachter bij huisartsenposten voor avond-, nacht- en weekenddiensten. 39
III.
Vacatures in de huisartsenzorg en kinderopvang
In zowel de huisartsenzorg als de kinderopvang vinden verschillende ontwikkelingen plaats die effect hebben op het aantal vacatures. Voor beide sectoren is nagegaan of er vacatures zijn, of er sprake is van moeilijk vervulbare vacatures en wat daarvan de belangrijkste redenen zijn. Uit tabel B2.5 blijkt dat 23,5% van de respondenten aangeeft dat in de huisartsenzorg vacatures aanwezig zijn, in de kinderopvang is dat 20,7%. Het merendeel van de respondenten in de huisartsenzorg en kinderopvang geeft aan dat er geen vacatures zijn. Tabel B2.5:
Heeft uw organisatie op dit moment vacatures? HA
Ja
23,5%
Kinderopvang 20,7%
Nee
76,5%
79,3%
0,0%
0,0%
149
198
Weet niet/geen mening Totaal (N)
Aan de organisaties die hebben aangegeven vacatures te hebben is de vraag voorgelegd of er sprake is van moeilijk vervulbare vacatures en wat daarvan de reden is. Binnen de huisartsenzorg geeft 45,7% van de respondenten aan dat er sprake is van moeilijk vervulbare vacatures. De belangrijkste redenen hiervoor zijn a) de aard van de functie b) te weinig sollicitanten en c) de opleiding sluit niet goed aan bij wat wordt gevraagd in de functie. In de kinderopvang geeft 31,7% van de respondenten aan dat er sprake is van moeilijk vervulbare functies. De belangrijkste redenen zijn a) het aantal uren is niet passend en b) de opleiding van de sollicitant sluit niet goed aan bij het werk. Onder de categorie anders valt een veelheid aan redenen. Tabel B2.6:
Heeft uw organisatie op dit moment moeilijk vervulbare vacatures? HA
Ja
45,7%
Kinderopvang 31,7%
Nee
48,6%
68,3%
5,7%
0,0%
35
41
Weet niet/geen mening Totaal (N)
40
Tabel B2.7:
Wat is de belangrijkste reden dat vacatures moeilijk vervulbaar zijn? HA
Te weinig sollicitanten
25,0%
Kinderopvang 7,7%
Opleiding sollicitanten sluit niet goed aan
12,5%
15,4%
Nodige ervaring ontbreekt
6,3%
7,7%
Aantal uren niet passend
6,3%
23,1%
Te hoge financiële eisen van kandidaten
0,0%
0,0%
37,5%
0,0%
Anders, te weten:
6,3%
46,2%
Weet niet/geen mening
6,3%
0,0%
16
13
Aard van de functie
Totaal (N)
41
Bijlage 3 Aanvullende informatie bij hoofdstuk 4 I.
Aanpassingen in functies in de GGZ
Voor de GGZ is nagegaan voor welke functies de aanpassing in het personeelsbestand zal plaatsvinden. Het kan hier gaan om de inkrimping als ook om de uitbreiding (zie tabel B3.1). Dit wordt beperkt tot de vijf functies die het meest worden genoemd. Het aantal respondenten dat op de vraag een antwoord heeft gegeven is overigens klein (N=24). Als het gaat om uitbreiding van functies dat geven de respondenten in de GGZ aan dat het gaat om de verpleegkundig specialist GGZ, HBO verpleegkundigen, klinisch psychologen, psychiaters en SPV-ers. Bij inkrimping gaat het volgens de verwachting van de respondenten om agogen, vaktherapeuten, basispsychologen, psychotherapeuten en MBO verpleegkundigen. Voor bijna alle functies geldt dat meer dan de helft van de respondenten verwacht dat er geen verandering zal optreden (bij de agogen en de HBO verpleegkundigen is dit niet het geval). Bij de psychotherapeuten, psychiaters, SPV-ers, MBO verpleegkundigen, GZ psychologen en vaktherapeuten is het aandeel respondenten dat aangeeft hier geen aanpassingen te verwachten het grootst. Tabel B3.1:
Verwachte aanpassingen in functies de komende 12 maanden in de GGZ (N=44) 0,0%
52,3%
Geen verandering/ n.v.t 45,5%
Verpleegkundigen mbo
11,4%
25,0%
63,6%
0,0%
Verpleegkundigen hbo
40,9%
15,9%
43,2%
0,0%
Klinisch psychologen
36,4%
6,8%
54,5%
2,3%
Verpleegkundig specialist ggz
43,2%
2,3%
52,3%
2,3%
6,8%
36,4%
56,8%
0,0%
Agogen
Basispsychologen
Uitbreiding
Inkrimping
Weet niet/ w.n.z. 2,3%
Psychiaters
27,3%
9,1%
63,6%
0,0%
GZ-psychologen
22,7%
15,9%
61,4%
0,0%
Psychotherapeuten
6,8%
27,3%
65,9%
0,0%
Vaktherapeuten
0,0%
38,6%
61,4%
0,0%
18,2%
18,2%
63,6%
0,0%
9,1%
18,2%
72,7%
0,0%
Sociaal psychiatrisch verpleegkundigen (SPV-er) Leerwerk traject/BBL
42
II.
Verwachte frictiekosten
Voor een aantal branches is de vraag gesteld over frictiekosten die samenhangen met de beleidsmaatregelen. Deze vraag is voorgelegd aan respondenten uit de GGZ, VVT, GHZ, WMD en de Jeugdzorg. Respondenten uit de Jeugdzorg en de GGZ verwachten (heel) veel frictiekosten (resp. 66,6% en 54,5%). De respondenten in de WMD verwachten de minste frictiekosten (17,4%). Tabel B3.2:
In hoeverre leiden de beleidsmaatregelen op het terrein van de langdurige zorg en ondersteuning en de jeugdzorg op dit moment tot frictiekosten voor uw organisatie? GGZ
VVT
GHZ
WMD
Geen
11,4%
19,7%
19,8%
37,8%
Weinig
18,2%
13,8%
18,5%
14,6%
8,3%
4,5%
14,1%
13,6%
7,1%
13,9%
Noch weinig, noch veel Veel
Jeugdzorg 0,0%
47,7%
30,6%
30,9%
15,0%
47,2%
Heel veel
6,8%
7,2%
6,2%
2,4%
19,4%
Niet van toepassing
6,8%
9,9%
2,5%
18,1%
8,3%
Weet niet/geen mening
4,5%
4,6%
8,6%
5,1%
2,8%
44
304
81
254
36
Totaal (N)
Tabel B3.3 geeft weer waar de frictiekosten uit bestaan. De frictiekosten bestaan voor een groot deel uit ontslagvergoedingen, opleidingen, wachtgeld en WW. In de GGZ en de Jeugdzorg ligt het accent op ontslagvergoedingen, wachtgeld en WW, in de VVT, de GHZ en de WMD ligt dit op ontslagvergoedingen en opleidingen. Investeren in duurzame inzetbaarheid wordt, voor zover het gaat om frictiekosten, minder vaak genoemd. Tabel B3.3:
Waaruit bestaan die frictiekosten? GGZ
VVT
GHZ
WMD
Huisvestingskosten
11,8%
11,0%
14,3%
19,2%
Jeugdzorg 40,6%
Wachtgeld en WW
38,2%
19,5%
23,2%
21,2%
59,4%
Ontslagvergoedingen
50,0%
38,0%
48,2%
38,4%
68,8%
Opleidingen
20,6%
33,5%
32,1%
28,3%
34,4%
Investeren duurzame inzetbaarheid (bijv. loopbaan-/mobiliteitstrajecten)
14,7%
16,0%
17,9%
12,1%
25,0%
Opzetten van samenwerkingsverbanden met andere zorgaanbieders
2,9%
6,5%
8,9%
9,1%
6,3%
Administratieve lasten
11,8%
29,0%
21,4%
15,2%
34,4%
(Nog) anders, namelijk:
50,0%
44,5%
51,8%
43,4%
37,5%
Weet niet/geen mening
0,0%
4,0%
3,6%
3,0%
0,0%
34
200
56
99
32
Totaal (N)
43
Bijlage 4 Rol van gemeenten en afsluiten van contracten met zorgverzekeraars I.
Rol van gemeenten
Instellingen die werkzaam zijn in de GGZ,VVT, gehandicaptenzorg, WMD en Jeugdzorg hebben te maken met een andere en nieuwe rol van gemeenten in de Zorg. Hieronder staan de resultaten van de WGE2015 met betrekking tot de nieuwe rol van gemeenten en de gevolgen daarvan voor de instellingen weergegeven. Tabel B4.1:
Hoe hebben de gemeenten in uw verzorgingsgebied hun taken opgepakt om zorg dicht bij de burger te brengen?
Is dat via de inzet van… Een generalistisch wijk/buurtteam met beperkte zorgtaken, dat zorgt voor intake en doorverwijzing naar specialistische aanbieders Een meervoudig specialistisch wijk/buurtteam met verregaande zorgtaken, dat alleen in zware gevallen doorverwijst naar specialistische aanbieders Zonder wijk/buurtteam en alleen een centrale loketfunctie
GGZ
VVT
GHZ
WMD
37,1%
40,9%
52,2%
44,8%
Jeugdzorg 73,5%
34,3%
20,7%
21,7%
27,4%
55,9%
14,3%
25,4%
29,0%
16,5%
23,5%
de meeste gemeenten zijn hier nog niet duidelijk over
22,9%
21,1%
31,9%
15,6%
23,5%
(Nog) anders
20,0%
6,5%
1,4%
9,0%
8,8%
Weet niet/geen mening
22,9%
22,8%
26,1%
17,5%
11,8%
35
232
69
212
34
GGZ
VVT
GHZ
WMD
Wij maken deel uit van een wijk-/buurtteam
37,1%
26,0%
23,2%
40,8%
Jeugdzorg 38,2%
Wij bieden alleen specialistische tweedelijnszorg aan na doorverwijzing door een wijk-/buurtteam
17,1%
18,2%
31,9%
12,8%
32,4%
Wij bieden zowel deelnemen in wijk-/buurtteams als specialistische tweedelijnszorg aan
37,1%
18,6%
24,6%
12,3%
32,4%
Wij nemen alleen alle taken van een wijk-/buurtteam op ons
0,0%
0,4%
0,0%
2,8%
2,9%
Wij nemen alle taken van een wijk-/buurtteam op ons en bieden daarnaast ook tweedelijnszorg aan
2,9%
2,6%
0,0%
2,4%
11,8%
14,3%
0,4%
14,5%
3,8%
20,6%
25,7%
21,6%
24,6%
17,1%
5,9%
(Nog) anders, namelijk:
2,9%
13,4%
13,0%
23,7%
8,8%
Weet niet/geen mening
2,9%
17,3%
15,9%
7,1%
8,8%
35
231
69
211
34
Totaal (N)
Tabel B4.2:
Welke rol speelt u met betrekking tot de wijk-/buurtteams?
Er is personeel van ons overgegaan naar wijk-/buurtteams (in dienst bij gemeenten/ andere werkgever) Geen
Totaal (N)
44
Tabel B4.3:
En welke rol verwacht u te gaan spelen met betrekking tot de wijk-/buurtteams? GGZ
VVT
GHZ
WMD
Wij maken deel uit van een wijk-/buurtteam
22,9%
25,1%
15,9%
33,0%
Jeugdzorg 26,5%
Wij bieden alleen specialistische tweedelijnszorg aan na doorverwijzing door een wijk-/buurtteam Wij bieden zowel deelnemen in wijk-/buurtteams als specialistische tweedelijnszorg aan Wij nemen alleen alle taken van een wijk-/buurtteam op ons
11,4%
10,8%
21,7%
10,8%
35,3%
34,3%
20,8%
27,5%
11,8%
35,3%
0,0%
0,4%
0,0%
3,8%
2,9%
Wij nemen alle taken van een wijk-/buurtteam op ons en bieden daarnaast ook tweedelijnszorg aan Er is personeel van ons overgegaan naar wijk-/buurtteams (in dienst bij gemeenten/ andere werkgever) Geen
2,9%
2,2%
0,0%
2,8%
11,8%
11,4%
1,3%
10,1%
3,8%
17,6%
11,4%
17,3%
23,2%
16,0%
11,8%
(Nog) anders, namelijk:
14,3%
18,2%
13,0%
24,5%
11,8%
Weet niet/geen mening
17,1%
22,1%
26,1%
14,6%
17,6%
35
231
69
212
34
GGZ
VVT
GHZ
WMD
Binnen hoeveel gemeenten was uw organisatie in 2014 werkzaam? (gemiddeld aantal gemeenten) Totaal (N)
29
8
21
10
Jeugdzorg 42
38
286
72
236
33
Bij hoeveel gemeenten heeft uw organisatie meegedaan aan de aanbestedingsprocedure voor 2015? (gemiddeld aantal gemeenten) Totaal (N)
17
6
18
2
30
33
263
66
219
25
Hoeveel aanbestedingsprocedures voor 2015 heeft uw organisatie gewonnen? (gemiddeld aantal gemeenten) Totaal (N)
21
6
21
5
28
20
177
47
71
19
Totaal (N)
Tabel B4.4:
Aanbestedingsprocedure
45
Tabel B4.5:
Is het aantal aanbestedingsprocedures dat uw organisatie heeft gewonnen hoger, gelijk of lager uitgevallen dan u vooraf had verwacht? GGZ
VVT
GHZ
WMD
Hoger
15,4%
7,5%
12,7%
7,1%
Jeugdzorg 9,1%
Gelijk
61,5%
72,0%
70,9%
64,7%
63,6%
Lager Weet niet/w.n.z. Totaal (N)
Tabel B4.6:
7,7%
9,5%
7,3%
14,1%
9,1%
15,4%
11,0%
9,1%
14,1%
18,2%
26
200
55
85
22
Heeft uw organisatie toereikende afspraken kunnen maken met de gemeenten waarbij de aanbe-stedingsprocedure voor 2015 is gewonnen, over: GGZ
VVT
GHZ
WMD
Waarborgen van de continuïteit van de zorg voor cliënten
65,4%
56,5%
65,5%
43,5%
Jeugdzorg 68,2%
Continuïteit in de relatie tussen cliënt en zorgverlener
57,7%
51,0%
61,8%
42,4%
59,1%
Herstructurering van vastgoed
11,5%
8,0%
12,7%
7,1%
4,5%
Financiering van geleverde zorg (bijvoorbeeld via bevoorschotting)
65,4%
43,0%
49,1%
36,5%
63,6%
Verantwoording van geleverde zorg
61,5%
51,0%
50,9%
40,0%
50,0%
Declaratie van geleverde zorg
57,7%
51,5%
52,7%
44,7%
59,1%
Kwaliteit van de geleverde zorg
57,7%
57,5%
49,1%
48,2%
59,1%
Geen afspraken
3,8%
6,5%
7,3%
8,2%
4,5%
Niet van toepassing
0,0%
6,0%
3,6%
14,1%
4,5%
15,4%
19,0%
18,2%
17,6%
18,2%
26
200
55
85
22
Weet niet/w.n.z. Totaal (N)
46
Tabel B4.7:
Welke gevolgen hebben de uitkomsten van de aanbestedingsprocedure voor het huidige personeelsbestand van uw organisatie? GGZ
VVT
GHZ
WMD
Inkrimping van het personeelsbestand
53,8%
26,5%
56,4%
28,2%
Jeugdzorg 81,8%
Uitbreiding van het personeelsbestand
11,5%
12,0%
10,9%
9,4%
4,5%
Andere samenstelling van het personeelsbestand
19,2%
14,0%
21,8%
15,3%
27,3%
3,8%
4,5%
9,1%
2,4%
4,5%
Meer gebruik van flexibele arbeidskrachten (zoals zzp-ers, uitzendkrachten, oproepkrachten, e.d.) Meer gebruik maken van flexibele werktijden voor personeel
19,2%
12,0%
23,6%
9,4%
18,2%
7,7%
8,0%
16,4%
7,1%
4,5%
Geen gevolgen
23,1%
36,5%
23,6%
36,5%
0,0%
0,0%
2,5%
3,6%
5,9%
0,0%
Anders, namelijk:
11,5%
19,0%
16,4%
15,3%
13,6%
Weet niet/w.n.z.
3,8%
4,5%
0,0%
5,9%
4,5%
26
200
55
85
22
Meer gebruik van goedkopere arbeidskrachten
Niet van toepassing
Totaal (N)
II.
Afsluiten van contracten met zorgverzekeraars
Voor de huisartsenzorg en ziekenhuisbranche zijn in de WGE2015 enkele vragen opgenomen over het afsluiten van contracten met zorgverzekeraars. In onderstaande tabellen staan de resultaten voor deze branches weergegeven. Tabel B4.8:
Heeft u voor 2015 een contract afgesloten met een of meerdere zorgverzekeraars? ZH
HA
100,0%
99,3%
Nee
0,0%
0,0%
Wil ik niet zeggen
0,0%
0,0%
Weet niet
0,0%
0,7%
Totaal (N)
60
149
Ja
47
Tabel B4.9:
Wat zijn de effecten van deze contracten? ZH
HA
Uitbreiden van de dienstverlening
13,3%
15,5%
Beperken of inkrimpen van de dienstverlening
18,3%
9,5%
Nieuwe of andere categorie patiënten
6,7%
3,4%
Andere openingstijden
1,7%
8,1%
Ander zorgaanbod
13,3%
12,2%
Geen effecten
21,7%
23,6%
Niet van toepassing
1,7%
0,0%
Anders, namelijk:
30,0%
52,0%
Weet niet/w.n.z.
20,0%
3,4%
60
148
Totaal (N)
Tabel B4.10: Welke gevolgen hebben de zorgcontracten 2015 voor het personeelsbestand van uw organisatie? ZH Inkrimping van het personeelsbestand
35,0%
Uitbreiding van het personeelsbestand
6,7%
Andere samenstelling van het personeelsbestand
8,3%
Andere kwalificatie-/opleidingseisen personeel
5,0%
Meer gebruik van flexibele arbeidskrachten (zoals zzp-ers, uitzendkrachten, oproepkrachten, e.d.) Inhuur van personeel van een andere zorginstelling
8,3%
Meer gebruik van waarnemers
3,3%
Meer gebruik maken van flexibele werktijden voor personeel Geen gevolgen Niet van toepassing
3,3% 5,0% 26,7% 0,0%
Anders, namelijk:
23,3%
Weet niet/w.n.z.
10,0%
Totaal (N)
60
48
Tabel B4.11: Welke gevolgen hebben de zorgcontracten 2015 voor het personeelsbestand van uw organisatie? HA Inkrimping van het aantal doktersassistenten (DA)
1,4%
Inkrimping van het aantal praktijkondersteuners huisartsenzorg Somatiek (POH-S) Inkrimping van het aantal praktijkondersteuners huisartsenzorg GGZ (POHGGZ) Inkrimping van het aantal overig personeel
4,7%
Uitbreiding van het aantal doktersassistenten (DA)
8,1%
Uitbreiding van het aantal praktijkondersteuners huisartsenzorg Somatiek (POH-S) Uitbreiding van het aantal praktijkondersteuners huisartsenzorg GGZ (POHGGZ) Uitbreiding van het aantal overig personeel
0,0% 3,4% 10,1% 12,2% 3,4%
Andere samenstelling van het personeelsbestand
2,0%
Andere kwalificatie-/opleidingseisen personeel
4,1%
Meer gebruik van flexibele arbeidskrachten (zoals zzp-ers, uitzendkrachten, oproepkrachten, e.d.) Inhuur van personeel van een andere zorginstelling
1,4%
Meer gebruik van waarnemers
3,4%
Meer gebruik maken van flexibele werktijden voor personeel
3,4%
Geen gevolgen Niet van toepassing
0,7%
58,1% 0,7%
Anders, namelijk:
12,8%
Weet niet/w.n.z.
0,7%
Totaal (N)
148
49
50
