Werkbundel: leerlingen
VOW
Milleniumdoelstelling 7
Millenniumdoel 7: Actief werken aan een duurzaam milieu
Voorwoord Ziek door vuil water: Voldoende en schoon drinkwater ligt aan de basis van een goede gezondheid. Wereldwijd hebben meer dan een miljard mensen echter niet genoeg schoon drinkwater tot hun beschikking. Dit zorgt voor ernstige gezondheidsproblemen, zoals uitdroging en infecties. Jaarlijks overlijden er ongeveer 5 miljoen mensen aan ziekten die het gevolg zijn van vervuild drinkwater. In het zevende millenniumdoel is daarom vastgelegd dat het aantal mensen zonder toegang tot veilig drinkwater in 2015 gehalveerd moet zijn ten opzichte van 1990.
Wat is een duurzaam milieu? Duurzaam betekent ‘lang meegaan’, liefst voor altijd (ontwikkeling die voorziet in de behoeften van huidige generaties zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen ook in hun behoeften te voorzien). We moeten ervoor zorgen dat mensen kunnen genieten van de natuur en op een leefbare aarde kunnen wonen. De manier waarop wij nu omgaan met het milieu is niet ‘duurzaam’. Uitlaatgassen van auto’s, vliegtuigen, fabrieken. Deze zijn slecht voor het milieu en zorgen voor de opwarming van de aarde. We gebruiken teveel grondstoffen zoals steenkool, aardolie, water, hout, die langzamerhand op geraken. Terwijl deze grondstoffen in de toekomst ook nog heel hard nodig zijn.
Waarom deze bundel ? Met deze bundel willen wij jullie laten kennismaken met millenniumdoelstelling 7. In deze bundel komen een aantal oefeningen tegen die hier mee te maken hebben. Spelenderwijs komen jullie meer te weten over het probleem. Als je nog meer informatie wil krijgen verwijzen wij jullie graag naar onze wikispace over waterschaarste Link : http://waterschaarste.wikispaces.com/Leerlingenwiki
pag. 2
Waterproblemen in Namibië Vul het juiste woord in. De oefening wordt gemaakt in duo’s.
Bereikbaarheid De bereikbaarheid van waterputten is niet ………... Vele Afrikaanse moeders dromen er van om water te halen op enkele minuten van hun huis, zonder een al te zware inspanning. Hulpprojecten brachten de looptijd van 3 uur terug tot 15 minuten door het plaatsen van waterputten. Deze extra waterputten verminderde de fysieke belasting van de moeders, met gevolg dat hun ……………. toenam en het geboortecijfer steeg. Onderzoekers kwamen hierop door het onderzoeken van de …………… bij atleten waarbij ze ondervonden dat de vruchtbaarheid vermindert na een zware training. Meer geboorten zorgt er immers voor dat we meer water nodig hebben.
Milieuproblemen Namibië behoort tot één van de ………… landen van Afrika. Het telt een aantal woestijnen en droge zones waar water onvindbaar is. In dit land hebben ze een hoge kwetsbaarheid door de hoge temperaturen, ……………… die niet regelmatig is en doordat er geen binnenlandse rivieren zijn. Waterpompen of waterputten plaatsen is dus niet overal een oplossing.
Financiële tekorten Een oplossing voor het water tekort zou de ………… van zeewater zijn. Dit is echter zeer duur en neemt veel tijd in beslag. Namibië hoopt op financiële ondersteuning van donoren, maar hier kan men echter niet op blijven wachten. Botswana doet grote investeringen om hun leger uit te breiden, maar Namibië heeft hier de ……….. niet voor. Als het leger te machtig wordt, dreigt er een oorlog uit te breken die gevolgen zal hebben voor de overige watervoorziening.
Toekomstige conflicten door water tekort in Namibië De meeste landen denken dat ze recht hebben, om het water dat over hun ………… vloeit, onder hun gezag te nemen. Activiteiten stroomopwaarts kunnen zo gevolgen hebben voor landen stroomafwaarts. Zoals Namibië die een pijpleiding wil aanleggen om het grondwater te ontrekken uit het waterbekken van de ……………. in het oosten van het land. Dit ten voorziening van het drinkwater in de hoofdstad Windhoek. De buurlanden zoals Angola en Botswana kunnen daardoor schadelijke gevolgen ondervinden. Doordat er steeds meer waternood is zal het water de komende jaren duurder worden
pag. 3
Waterproblemen in Namibië Vul het juiste woord in. De oefening wordt gemaakt in duo’s.
Bereikbaarheid De bereikbaarheid van waterputten is niet optimaal. Vele Afrikaanse moeders dromen er van om water te halen op enkele minuten van hun huis, zonder een al te zware inspanning. ………………. brachten de looptijd van 3uur terug tot 15minuten door het plaatsen van waterputten. Deze extra waterputten verminderde de fysieke belasting van de moeders, met gevolg dat hun vruchtbaarheid toenam en het geboortecijfer steeg. Onderzoekers kwamen hierop door het onderzoeken van de vruchtbaarheid bij atleten waarbij ze ondervonden dat de vruchtbaarheid vermindert na een zware training. Meer geboorten zorgt er immers voor dat we meer …………. nodig hebben.
Milieuproblemen ……………… behoort tot één van de droogste landen van Afrika. Het telt een aantal woestijnen en droge zones waar water onvindbaar is. In dit land hebben ze een hoge ………………… door de hoge temperaturen, de regenval die niet regelmatig is en doordat er geen binnenlandse rivieren zijn. Waterpompen of waterputten plaatsen is dus niet overal een oplossing.
Financiële tekorten Een oplossing voor het water tekort zou de ontzilting van ……………. zijn. Dit is echter zeer duur en neemt veel tijd in beslag. Namibië hoopt op financiële ondersteuning van ………………, maar hier kan men echter niet op blijven wachten. Botswana doet grote investeringen om hun leger uit te breiden, maar Namibië heeft hier de financiën niet voor. Als het leger te machtig wordt, dreigt er een oorlog uit te breken die gevolgen zal hebben voor de overige ……………………...
Toekomstige conflicten door water tekort in Namibië De meeste landen denken dat ze recht hebben, om het water dat over hun territorium vloeit, onder hun gezag te nemen. Activiteiten stroomopwaarts kunnen zo gevolgen hebben voor landen stroomafwaarts. Zoals Namibië die een …………… wil aanleggen om het grondwater te ontrekken uit het waterbekken van Okavango in het oosten van het land. Dit ten voorziening van het drinkwater in de hoofdstad Windhoek. De buurlanden zoals Angola en Botswana kunnen daardoor schadelijke gevolgen ondervinden. Doordat er steeds meer …………… is zal het water de komende jaren duurder worden
pag. 4
Is er een eerlijke waterverdeling in Namibië? Namibië ligt langs de Zuidwestelijke kust van Afrika en wordt begrensd door Angola in het noorden, Zambia en Zimbabwe in het Noordoosten, Botswana in het oosten, Zuid-Afrika in het zuiden en de Atlantische Oceaan in het westen. Het klimaat van Namibië wordt gekenmerkt door warme en droge omstandigheden en schaars en onregelmatige regenval. Binnen Afrika is er alleen in de Sahara minder regenval. Meer dan 92% van het land is ingedeeld als aride of semi-aride*. Namibië heeft geen blijvende rivieren die door haar grenzen stromen.(natuurlijke oorzaak) Het is zeer afhankelijk van zijn buurlanden voor het veiligstellen van de watervoorziening, met name Zuid-Afrika en Angola vanwege dat de bevolking dicht tegen de grenzen van deze landen woont. Er wordt geschat dat 1/3 van het waterverbruik in Namibië ontstaat door gedeelde rivieren met andere landen (eerlijke verdeling door de tussenkomst van mensen). Een aantal instellingen zijn verantwoordelijk voor verschillende aspecten van de watervoorziening: - het beheer en gebruik met overleg van overheidsinstellingen - gemeenten - community-based Water Point comités - particuliere organisaties en individuen.
Windhoek, de hoofdstad van de Republiek Namibië ligt in een zeer droog gebied. Sinds 1969 is Windhoek de eerste stad in de wereld waaruit men drinkbaar water kan recycleren uit de riolen. Gezien de waterschaarste in Namibië is het logisch dat er concurrentie om water is, de verschillende eisen van verschillende lagen van de bevolking vormt een dilemma voor dit land. (bevolking, landbouwers en rondtrekkende nomaden) Pogingen om uit te wijken of dammen binnen de grenzen van Namibië te bouwen stuitte op protest van de buurlanden, de lokale bevolking en milieugroepen. Enkele jaren geleden ontstond er tumult* in Botswana toen Namibië had aangekondigd dat ze van plan waren om water van de Okavango rivier af te leiden. Dit om de droogte op te lossen in het land. Botswana was bezorgd dat het oneigenlijk gebruik hun trekpleister zou kwetsen, namelijk de Okavango delta. De Okanvango delta trekt jaarlijks enorm veel toeristen omdat er vele wilde dieren verschijnen die zeer zeldzaam zijn Het potentieel voor conflicten in zo veel regio’s zorgt ervoor dat de "Verenigde Naties commissie voor duurzame ontwikkelijking" jaarlijks een bijkomst bijeenroept om de zoetwater crisis te bestrijden. Namibië, Botswana en Angola namen deel aan de VN-gesprekken om de toekomstige problemen omtrent het Okavango Bassin en de Berkely gebaseerde internationaal riviernetwerk te vermijden en eventueel alternatieve oplossingen te vinden.
Het Epupa-damproject op de Kunese rivier is al jaren vastgelopen en nu exploreert Namibië betere alternatieve mogelijkheidheden voor haar specifieke behoeften te vervullen.
pag. 5
Zoek de volgende woorden: zambezi, kunene, kavongo, waterreservoir, verwoestijning, duurzaam, milieu, klimaat, neerslag, geld, waterkraan, windhoek, verdeling, rijk, arm
M K H T P G J P E G M R O W
T T U M Z A M B E Z I B A D
U R O N K K L I M A A T V Z
M I L I E U G G S O E H K E
E J W V A N D L V R J C A K
M K S A R M E N R P A I V E
O G Y F T N W E U E I E O L
V E R W O E S T I J N I N G
(Hulpmiddel: tekst pag. 5)
pag. 6
N L D E V E R D E L I N G K
E D T N R H C K N C L T O D
I K H V P N E E R S L A G E
R Q O D U U R Z A A M A G K
W I N D H O E K E F A E G T
R N U M Y G A A N F W N F S
Rode kruis: Project: Watervoorziening, gezondheidseducatie en sanitatie Het project van het rode kruis heeft als doelstelling om de gezondheidssituatie van de bevolking te verbeteren, voornamelijk in Kunene en Ohangwena. Hoe gaan ze dit doen?
Het verbeteren van de toegang tot drinkwater voor 36.000 mensen die in het Noorden van Namibië geen duurzame toegang hebben tot drinkbaar water. Het verbeteren van hygiëne in huishoudens en gemeenschappen (zo’n 65.500 begunstigden) waarbij er bijzondere aandacht is voor kwetsbare doelgroepen.
Hiervoor zal het Rode kruis volgende acties uitvoeren:
25 waterbronnen beschermen 100 waterpompen graven en deze uitrusten met “olifantpompen” 150 handpompen repareren 275 watercomités opleiden in de gemeenschappen voor het onderhoud van de bronnen en waterputten Rode kruisvrijwilligers opleiden voor het begeleiden van de watercomités Gezondheid – en hygiënesessies houden in 25 scholen 100 latrines bouwen in 25 scholen 600 latrines bouwen in plattelandsgemeenschappen Het opleiden van rodekruisvrijwilligers voor het houden van gezondheid- en hygiënesessies.
Aanvullen watervoorraad: In de Namibische hoofdstad Windhoek, zijn ingenieurs begonnen met zuiver water te pompen in een bijna uitgeputte waterhoudende laag. Het grootste deel van het watergebruik komt uit stuwdammen die tot 160 kilometer ver weg liggen. Het probleem dat er zich zou kunnen vormen is dat als er een lek komt in de pijpleiding de hele stad met een watergebrek te maken zou krijgen. Via boorgaten wordt er nu zuiver water gepompt in de ondergrond van Windhoek. Wanneer ze deze waterhoudende laag weer kunnen aanvullen, kan de stad op een voorraad van 47 tot 66 miljoen kubieke meter water rekenen. Het plan is zeer ambitieus, maar zou zo’n veertien jaar duren voordat de watervoorraad helemaal is aangevuld. Eén van de voorwaarden is dat het ondergrondse water niet vervuild raakt, daarom is ten zuiden van Windhoek een zone afgebakend waar niet meer gebouwd mag worden, om insijpelende neerslag schoon te houden. Dit betekent dat de stad een verlies van 200 à 300 miljoen euro gaat lijden aangezien tienduizend percelen onverkoopbaar worden. Het hele project zou de stad zo’n 46,5 miljoen euro kosten. Aangezien het jaarbudget van de stad maar 24 miljoen euro bedraagt en daarvan maar een klein stukje naar uitgaven voor infrastructuur gaat, lijkt het project onhaalbaar. De enige hoop die de stad nu nog heeft is een gunstige internationale lening vast te krijgen, zodat de terugbetaling over een lange periode kan worden gespreid. Ontzilting: Een eventuele andere oplossing is de ontzilting van zeewater. Het nadeel aan deze actie is dat ze erg duur is en enorm tijdrovend. Namibië denkt niet dat het tijd zal hebben om te wachten op financiële ondersteuning van donoren en de bouw van ontziltinginstallatie
pag. 7
Acties ter plaatse: Aanleggen pijpleiding: Een ander project dat ook bezig is in Namibië, is het aanleggen van een pijpleiding naar Windhoek. In Windhoek is er van waterschaarste geen sprake en aangezien rond de hoofdstad het probleem zo acuut is zullen ze desnoods zonder overleg water uit Windhoek aftappen. Tot nu toe is dat nog niet gebeurd omdat water uit Zuid-Afrika wordt geïmporteerd en grote internationale druk wordt uitgeoefend op de regering in Windhoek om geen unilaterale acties te ondernemen. De pijpleiding zou dramatische gevolgen hebben voor de Okavangodelta. Het bijzondere natuurreservaat en één van de weinig overgebleven wetlands in de wereld. Dit natuurreservaat heeft echter al veel te lijden onder de aanhoudende droogte in de regio en de toenemende behoefte van water voor landbouw. Wanneer men de watertoevoer nog verder gaat beperken, dreigt de delta op te drogen en zal de bijzondere flora en fauna verdwijnen.
Hierboven zien jullie een actie die wordt ondernomen. Wat zou jij doen als actie ondernemen om waternood te verhelpen ? Motiveer je antwoord.
pag. 8
Wat is de oorzaak van het waterprobleem in Namibië? Het waterprobleem in Namibië is er niet gekomen zonder verschillende oorzaken. Op deze pagina worden de 3 belangrijkste oorzaken uitvoerig besproken
1e oorzaak: Als we op kaarten kijken, zien we dat Namibië het droogste Afrikaanse land is ten zuiden van de Sahara. Het land heeft er te maken met hoge temperaturen, onregelmatige regenval en heeft maar 3 binnenlandse rivieren namelijk de Zambezi, Kunene en Kavango. En als dat al niet genoeg is, zorgt de steeds grotere bevolkingsdruk er ook nog eens voor dat er niet genoeg water is voor iedereen. Namibië is een erg droog land, dus dat wil zeggen dat er maar op enkele plaatsen toegang is tot grondwater. Een aantal rivieren hebben alleen oppervlaktewater na de regens, maar behouden het hele jaar door (onveilig) grondwater. Daarnaast zijn de waterreservoirs die ze hebben dan ook nog eens zeer kwetsbaar voor verdamping. Naast de droogte en het tekort aan rivieren in het land dreigt het fenomeen van verwoestijning te ontstaan. Het land zal dus duurzamer met het milieu moeten omgaan, wil het toch nog iets van water over houden.
2e oorzaak: De Namibische regering probeert met kleine projecten wel iets aan het waterprobleem te doen, maar we zien allemaal dat er niet veel vooruitgang is. Het grote probleem is hier vooral dat de regering niet over genoeg geld beschikt om grootschalige projecten te kunnen ondernemen die de waterschaarste kunnen verminderen. Maar niet alleen de Namibische regering, ook de bewoners hebben niet de financiële middelen. Inwoners van de sloppenwijken, zoals Babylon, in de voorsteden van Windhoek moeten hun water uit een gemeenschappelijke kraan halen. Als ze er tenminste geld voor hebben! Een van de inwoners vertelt ons dat als hij water nodig heeft dat hij eerst een kaart moet kopen om in de meter te stoppen. Vaak heeft hij daar niet altijd het geld voor en soms is de water ook op voor hij bij de waterkraan komt, dat hij dagelijks nodig heeft voor zijn gezin. Regio’s waar de waterkranen nog niet geïnstalleerd zijn, betalen de gezinnen hun water op voorrand. Ze betalen net geen 70 eurocent aan de nationale watermaatschappij, Namwater, om in een tijdspanne van 4 uur per dag water te krijgen. Dit bedrag is amper betaalbaar in een land waar de armoede snel stijgt. Nog een voorbeeld is dat in een sloppenwijk in Windhoek een normaal gezin minder dan 5 eurocent betaalt voor het dagelijks gebruik van 40 liter water. In verarmde regio’s kost dit voor een gezin ongeveer 5 keer zoveel.
3e oorzaak: We hebben nu al 2 grote oorzaken van het waterprobleem in Namibië besproken. Maar het waterprobleem bestaat niet enkel en alleen uit het gebrek aan water, ook een eerlijke verdeling is noodzakelijk. En deze eerlijke verdeling is in vele gebieden ver te zoeken. Bewoners in de Namibische woestijn verbruiken tussen de 7 en 15 liter per persoon. In Windhoek wordt er 100 liter per dag per persoon verbruikt. Rijke en blanke gezinnen verbruiken zo een 800 liter drinkwater per persoon. Het overgrote deel van het water wordt hier vooral gebruikt in de tuin of voor zwembaden. Dit zijn dus duidelijk opmerkelijke verschillen! We kunnen dus concluderen dat er helemaal geen eerlijke verdeling is van het drinkwater.
pag. 9
waterschaarste
horizontaal 7. de .............. van waterputten is niet ideaal 8. het vernieuwen van oud water 9. Afrikaans land 10. buurland van Namibië verticaal 1. hoofdstad Namibië 2. watertekort 3. zuivering van zoutwater 4. proces van klimaatverandering 5. rivier 6. bron van water
(Hulpmiddel: tekst pag.9)
pag. 10
Voeg de afbeelding bij de juiste omschrijving
Figuur 1 b
Figuur 1 a
Figuur 2 a
Figuur 2 b
1) Geleidelijk proces van klimaatveranderingen en menselijk toedoen waardoor een semi-aride ecosysteem
minder van het groeiseizoen kan profiteren en woestijnvorming dreigt.Vaak het gevolg van een ramp met zowel menselijke als natuurlijke oorzaken Afbeelding : …………. 2) Wij zetten ons in voor mensen die hulp nodig hebben. Wij organiseren acties om geld te verzamelen. Afbeelding: …………. 3) Het van zout ontdoen van water of grond, zeewater drinkbaar maken ' Afbeelding: …………… 4) cyclus in de waterhuishouding v.d. aarde, waarbij waterdamp uit zeeën, meren e.d. opstijgt, tot wolken verdicht, tot neerslag condenseert en via de rivieren terug naar zee vloeit Afbeelding: ……………
pag. 11
Besluit
We hopen dat we jullie niet alleen hebben kunnen informeren over het waterprobleem in Namibië en de wereld, maar ook hebben kunnen overtuigen van de ernst van dit probleem. Zoals bleek tijdens het interactieve spel en deze leerlingbundel kunnen/moeten jullie ook je steentje bijdragen om een mooiere toekomst tegemoet te gaan. Hieronder staan nog enkele links die jullie op weg kunnen helpen om deze weg te bewandelen. Wij danken jullie voor je medewerking en wensen jullie het beste.
Links: http://waterschaarste.wikispaces.com/Leerlingenwiki http://www.rodekruis.be/NL/ http://www.millenniumdoelstellingen.be/
pag. 12
