Werk van Nederlandse architecten 2014 Works of Dutch architects 2014
de Architect
Inhoud | Content
018 Voorwoord | Preface Harm Tilman, hoofdredacteur de Architect
020 Stedenbouw De fiets in de stad
022 Interieurarchitectuur De kracht van licht
026 Woningbouw Lofthomes in Nederland
030 Landschapsontwerp Natuurlijk extremisme
032 Zorg Energieneutrale, flexibele zorgwoning
036 BIM Herijking van ketens
038 Onderwijs Scholen uit het verleden als belofte voor de toekomst
042 Renovatie Rijksmuseum Amsterdam, Cruz y Ortiz
03_Inhoud.indd 1 Jaarboek 2014.indd 9 001-212 Architecten
18-11-13 22-11-13 18:27 11:31
12 13:50
Inhoud | Content
046 Duurzaamheid Een nieuwe toekomst
050 Commercieel vastgoed Stationsgebieden Europa per spoor
055 ARC13 Inleiding
058 ARC13 Oeuvre Award
059 ARC13 Architectuur
063 ARC13 Interieur
066 ARC13 Stoelontwerp
074 VKG Architectuurprijs 2013 Nieuwbouw
078 VKG Architectuurprijs 2013 Renovatie
082 VKG Publieksprijs 2013 086 Bouwconcepten Visser en Bouwman winnen met bouwconcepten
03_Inhoud.indd 3 Jaarboek 2014.indd 11 001-212 Architecten
18-11-13 22-11-13 18:27 11:31
2:40 PM 1:06 PM
Inhoud | Content
091 Architectenbureaus | Architectural Firms Index | Index 093 Presentaties | Presentations 096
155 Projecten | Projects Index | Index 159 Presentaties | Presentations 161 www.deArchitect.nl 164
168 Vakinformatie | Business Information Producten Top 10 www.NBD-online.nl 168
171 En profil: Architectenbureaus | In profile: Architectural Firms
188 Producten & Diensten | Products & Services
189 Adressen | Adresses Architecten | Architects 190 Fotografen | Photographers 211
212 Colofon | Colophon
03_Inhoud.indd 5 Jaarboek 2014.indd 13 001-212 Architecten
18-11-13 22-11-13 18:29 11:31
Transitie in architectuur Voorwoord
Door de opstelling van de banken, de afwachtende overheid en het afnemende vertrouwen in politiek en democratie, zijn architecten gedwongen hun praktijk opnieuw te formuleren. Wat vijf jaar geleden op een crisis leek die snel zou overwaaien, is uitgegroeid tot een nieuwe conjunctuur die nog wel vijf jaar kan aanhouden. Velen reppen dan ook van een nieuwe werkelijkheid die men maar beter kan accepteren. De tijden van weleer keren immers niet terug. Er is nog een hele weg te gaan alvorens het niveau van 2008 weer kan worden bereikt, gesteld dat dit al haalbaar is. In deze omstan digheden is het slimmer de nadruk te leggen op de mogelijkheden die er nog volop zijn, in plaats van te denken in beperkingen. Afgaande op de vele voorstellen in de sfeer van activisme, openbare ruimte, economie en architectuur, wordt van deze mogelijkheden al druk gebruikgemaakt.
Immateriële waarden Twee samenhangende ontwikkelingen duiden op een transitie in de architectuur. Ze zijn tot nu toe in de architectuur nauwelijks op waarde geschat. Sterker nog, veel architecten haalden hun neus hier voor op. Ze gaan beide uit van een circulair begrip van de wereld en haar bronnen en middelen. Zij mikken beide op een nieuwe bel angstelling voor het maken en de materialiteit van gebouwen. Maar ze gaan tegelijkertijd gepaard met een grote belangstelling voor nieuwe, immateriële waarden. De eerste ontwikkeling is de groeiende samenwerking in de bouw keten. BIM rukt op en vindt steeds vaker ingang in de architecten praktijk. Sinds vorig jaar schrijft de RGD deze methodiek voor bij geïntegreerde contracten, DBFMO en Maincontracting. Dit leidt in het architectenbureau tot een cultuuromslag. In de meest verre gaande vorm komt BIM neer op de integratie van ontwerp, engineering en uitvoering. Op deze manier kan vormgeving worden gerealiseerd met een hogere betrouwbaarheid tegen meer aan vaardbare kosten. Dit vraagt om een andere organisatiestructuur. In Nederland was het ontwerp en bouwproces lineair opgebouwd,
Villa L, van Powerhouse Company en RAU.
waarbij het stokje steeds aan de volgende partij werd doorgegeven.
Foto: John Lewis Marshall
Hiervoor in de plaats komt een cyclisch proces waarin architecten, adviseurs, producenten en bouwbedrijven met elkaar samenwerken, waardoor kostenoverschrijdingen worden tegengegaan en de kwaliteit van het eindproduct verhoogd. Op vergelijkbare wijze is in de afgelopen jaren de thematiek van duurzaamheid gemeengoed geworden. Wat Nederland typeert en onderscheidt van omliggende landen is de verschuiving van energiebesparing naar materiaalrecycling. Dit leidt tot investerin gen in techniek maar gelijktijdig ook tot een volwassenwording van architectuur. Duurzaamheid zal op termijn net zo vanzelfsprekend worden als sanitaire voorzieningen die ooit ook niet in een woning zaten. Projecten als Turntoo en Patch22 staan voor de uitdaging pro ducten (woningen, gebouwen, buurten) te maken die duurzaam zijn, betekenis hebben en authentiek zijn. Duurzaamheid wordt voortgedreven door investeringen in de toekomst, waarbij gebruikte materialen worden hergebruikt zonder dat een kwaliteitsverlies optreedt. Maar wil een product plezierig zijn en bijdragen aan een betere samenleving, dan zal het ook relevantie dienen te hebben voor gebruikers en een zekere authenticiteit bezitten. Architectuur balanceert zo tussen hoop en vrees. De scheidslijn tus Dutch Mountain, van denieuwegeneratie.
sen optimisme en pessimisme is echter fragiel, zeker ook gezien het feit dat het aantal faillissementen in de bouw aanhoudt en de over
18
04_Voorwoord.indd Alle pagina's 001-212 Architecten Jaarboek 2014.indd 18
22-11-13 11:31
Foto: Christian van der Kooy
Redactioneel | Editorial
Foto: Jeroen Musch
heid zijn handen grotendeels van de architectuur heeft afgetrokken. Zoals de in 2012 overleden Amerikaanse architect Lebbeus Woods heeft gezegd, hoeven we daarbij niet een eenduidig antwoord te verwachten. Iedere architectonische handeling is immers specifiek in ruimte en tijd. In de huidige conjunctuur worden architecten ondernemers die een initiërende rol spelen, met uitgesproken leider schap, creativiteit en verdienmogelijkheden.
Ondernemerschap Dit ondernemerschap betekent aan de ene kant de noodzaak dichterbij de kern van het vak te komen, aan de andere kant activisme en het aanjagen van nieuwe processen. Naast allianties van partijen, liggen er kansen voor integrale ondernemingen die alle disciplines onder één dak hebben. Architecten werken in groepen en ontwikkelen projecten op uiteenlopende schaalniveaus. Ze stellen zich op als productontwikkelaars die op zoek gaan naar hun markten en gebruikers en daarbij voortdurend hun producten verbeteren en bijschaven. Architecten positioneren zich daar waar ze nodig zijn. Ze komen in de positie waarin ze het bouwheerschap opnieuw naar zich toe kunnen trekken. De hernieuwde betrokkenheid bij de stad is daar een wezenlijk onderdeel van.
Harm Tilman Villa Kogelhof, Zeeland, van Paul de Ruiter.
19
001-212 Architecten Jaarboek 2014.indd 19
18-11-13 11:31 18:31 22-11-13
Redactioneel | Editorial ARC13
Juryrapporten ARC13 Oeuvre De ARC13 Oeuvre Award is dit jaar toegekend aan de Amsterdamse architect Thomas Rau. De jury is unaniem van mening dat Rau deze prijs verdient op grond van zijn grote bijdrage aan de nationale en internationale discussie over duurzaamheid, de ontwikkeling van energiebesparende technieken en de vraag hoe te handelen in het licht van de huidige grondstoffenschaarste. De jury is onder de indruk van de consequente wijze waarop Rau al jaren de opgaven van morgen benoemt en van de begeestering waarmee hij publiek en opdrachtgevers weet te overtuigen van de niet geringe stappen die daarvoor nodig zijn. In de door Rau bepleite systeemverandering staan alternatieve productie, bewust grondstoffengebruik en circulaire economie boven traditionele productontwikkeling. Deze combinatie van denken (over een betere wereld) en doen (met behulp van een slimmer ontwikkelproces) spreekt de juryleden enorm aan. De jury looft Thomas Rau om zijn inspirerende bijdrage aan de maatschappelijke en architectonische agenda, iets wat in haar ogen geen enkele andere architect hem op
AR
deze wijze en op dit gebied op dit moment nadoet.
ARC 13 Architectuur
Met vier zeer verschillende kanshebbers voor de ARC13 Architectuur Award was het kiezen van de uiteindelijke
NA
winnaar voor de jury geen eenvoudige opgave. De meest scherpe architectuur is te vinden in Villa Kogelhof, terwijl het Stadhuis van Lo-Reninge hoge ogen scoort als herontwikkelingsproject. Op het gebied van duurzaamheid doet Nekkerpool goede zaken, terwijl de Karel Doorman dankzij zijn constructie, prefabricage, parkeeroplossing en architectuur een voorbeeld vormt voor alle toekomstige binnenstedelijke verdichtingprojecten. Uiteindelijk kiest de jury unaniem Villa Kogelhof van Paul de Ruiter als winnaar van de ARC13 Architectuur Award. De villa is het onorthodoxe onderkomen voor een ambitieuze opdrachtgever met een
WIN
uitzonderlijke architectuur. In het compromisloze ontwerp is een Spartaans interieur gekoppeld aan een uitzicht op afstand van het omringende Zeeuwse landschap. Daarnaast maakt de Kogelhof een statement in de grijze sokken wereld waarmee duurzaamheid nog vaak wordt geassocieerd: waarom zou duurzaamheid geen Prada kunnen zijn?
ARC13 Interieur
De drie genomineerde ontwerpen voor de ARC13 Interieurprijs kennen alle een eigen rol en positie voor de interieurontwerper. De gemene deler is de gevoeligheid voor de gebruiker in al haar facetten. Hoe deze een gebouw gebruikt, wat diens behoeftes zijn en welke ervaring de ontwerper hem meegeeft, staat centraal in alle ontwerpen. De jury is blij dat ze met de drie genomineerde projecten een mooi overzicht kan bieden van de breedte van het vakgebied van de interieurarchitectuur. De ARC13 interieurprijs gaat naar het project dat de jury al bij de voordeur wist te overtuigen van haar kwaliteiten. Het Noord-Hollands Archief in Haarlem is het resultaat van een voorbeeldig samenspel van opdrachtgever, gebruiker en ontwerper. De Rijksgebouwendienst is een opdrachtgever met veel gezichten, maar heeft zich in dit geval van haar beste kant laten zien. Het stelde de ontwerpers van Happel Cornelisse Verhoeven in staat om met vakkennis, inzet en liefde voor het vak een gebouw te realiseren dat van binnen naar buiten is ontworpen en dat vanuit elk perspectief een duidelijk verhaal vertelt over de functie en het belang ervan.
ARC13 Stoelontwerp Deze prijs heeft als doel vernieuwende stoelontwerpen te promoten, met een focus op produceerbaarheid en technologische innovatie. De zes ontwerpen uit de laatste ronde zijn L6 Chair, Well Proven Chair, Folding Air, Buigstoel, Void(wood), en OTTO. Een vijftal hiervan maakt een positieve indruk op onderdelen, maar voldoet niet integraal aan de gestelde criteria. De jury besluit om de Well Proven Chair van voor te dragen als winnaar van de ARC13 Stoelontwerp-award. Dit ontwerp is in de ogen van de jury het meest vernieuwend vanwege het conceptuele uitgangspunt. Daarnaast is het onderzoek naar en het gebruik van een nieuw materiaal zowel interessant als innovatief. Het materiaal bestaat uit houtsnippers die gemengd zijn met een bio-resin waardoor een licht en duurzaam materiaal ontstaat. Dit materiaal heeft de potentie om ook voor andere doeleinden te worden gebruikt.
g
u
57
fice.nl
3 4:14 PM 5:49 PM
ARC13.indd 5 001-212 Architecten Jaarboek 2014.indd 57
18-11-13 22-11-13 15:17 11:31
Projecten | Projects Schubertlaan te Breda Van Helmond | Zuidam architecten Hooghuisstraat 37 5600 AM Eindhoven telefoon 040-2963396 e-mail
[email protected] website www.vanhelmondzuidam.nl architect Harrie van Helmond
Foto’s: Michael van Oosten
opdrachtgever particulier
In de rustige villawijk Ruitersbos, nabij het Mast-
de hand lag is met succes geprobeerd zoveel
grijs. De baksteen is de D91 van Petersen met
bos in Breda, wordt momenteel de ene na de
mogelijk van het casco te hergebruiken om
voeg van 22 mm. De grote hoogte van de
andere woning gerenoveerd of vervangen. De
een geheel nieuwe woning te maken. Hierdoor
hal, bijkeuken, snookerkamer en garage, met
bestaande architectuur is uit de mode en de
is dit project tegelijk renovatie en nieuwbouw.
daarin verdiepingshoge binnendeuren, leveren
uitrusting van de woningen voldoet niet meer
Binnen het amalgaam aan stijlen en materialen
een onverwachte ruimtelijkheid. Het pand is
aan de eisen. In ‘ons’ geval heeft de opdracht-
dat in de wijk te vinden is, hebben we een
volledig uitgerust met domotica. Interieur en
gever inderdaad met name voor de locatie
ingetogen en rustige architectuur gemaakt
tuin behoorden bij de ontwerpopdracht.
gekozen, niet voor de kwaliteit van de woning.
met een zo groot mogelijke esthetische
Alhoewel in eerste instantie vervanging voor
duurzaamheid. Het kleurpalet is genuanceerd
Van Helmond Zuidam_project.indd 2
Isaac da Costalaan te Delft E&F Architecten BV
De bergingsclusters zijn dusdanig aange-
Hongkongstraat 72
past dat naast de toegangen ruimte is voor
3047 BS Rotterdam
postkasten in etalages met de benaming van
14-11-13 19:44
de adressen. telefoon 010 4627878
Het materiaal- en kleurgebruik ondersteunen
e-mail
[email protected]
de zichtbaarheid en herkenbaarheid van de
website www.efarchitecten.nl
entrees.
architect W.C. Enthoven en H.M. Fortuin opdrachtgever Vidomes Delft Isaac da Costalaan is een woongebouw met 132 galerijwoningen. De opdracht omvatte vier fasen: 1. De bestaande entrees sprekender, ruimer en lichter maken. 2. Asbestsanering en onderhoud aan de schil. 3. Nieuw sanitair, keuken en installatie in de woningen, met individuele keuzemogelijkheden voor de bewoners. 4. Zonnecollectoren voor warm water. De afmeting en uitstraling van de entrees zijn aangepast op de grootte van het gebouw. Zij hebben een grotere hoogte gekregen, Foto: Sjaak Ruiter
namelijk anderhalve verdieping hoog en hebben doorzicht vanuit verschillende kanten. Aan de kopgevel is de oorspronkelijke entree naar voren toe uitgebouwd. 161 E&F Architecten_project.indd 2
14-11-13 09:57
xxx-xxx 2013.indd 5 001-212 Projecten Architecten Jaarboek 2014.indd 161
14-11-13 22-11-13 23:36 11:32
Projecten | Projects Herstructurering Uitvindersbuurt te Ede FARO Architecten
FARO heeft drie van de elf velden voor de
dige woningen met een slaapkamer en een
materiaal en kleur. Gele steen, rode dakpannen
Lisserweg 487d
herstructurering van de Uitvindersbuurt in
badkamer op de begane grond zodat mensen
en blauwe en witte accenten. De baksteen is
2165 AS Lisserbroek
Ede ontworpen. De 76 woningen voor veld C
die slecht ter been raken hier toch nog lang
voor alle velden gelijk maar op verschillende
zijn zeer gevarieerd. Er zijn grote en kleine ap-
zelfstandig kunnen wonen. De woningen
manieren toegepast. Een lange horizontale
telefoon 0252-414 777
partementen, grote en kleine rijtjeswoningen,
hebben openslaande deuren aan de voorzijde
luifel bindt alle woningen als één geheel aan
fax 0252-415 812
levensloopbestendige woningen en een klein
die uitkomen in kleine voortuintjes, grenzend
elkaar. Het lage dak geeft het veld het karakter
e-mail
[email protected]
aantal bijzondere woningen voor bijzondere
aan het erf.
van een ‘tuindorp’, met een vriendelijk uiterlijk
doelgroepen.
Het erf is het centrale deel van veld C. De
en veel voortuintjes. Veel woningen hebben
Het ontwerpthema voor veld C is het ‘erf’. Dit
overige woningen liggen aan de buitenzijde
daarnaast ook een gewone achtertuin.
architect FARO Architecten
erf is eigenlijk een eigentijds bejaardenhofje.
van veld C, langs de straten en het park. Alle
opdrachtgever Woonstede Ede
Hier bevinden zich de levensloopbesten-
woningen hebben een sterk verwantschap in
Foto: Hans Peter Föllmi, IC4U
website www.faro.nl
Faro_project.indd 2
14-11-13 23:29
The Gallery te Enschede OD205 architectuur bv Oude Delft 205 2601 CW Delft telefoon 015-2121174 e-mail
[email protected] website www.od205architectuur.nl architect Peter Defesche opdrachtgever Kondor Wessels Projecten, Rijssen The Gallery is een grootschalig maar stapsgewijs gerealiseerd transformatieproject. Het oorspronkelijke gebouw, ook ooit ontworpen door OD205 in de jaren ‘70, bewijst zijn tijdloze en generieke kwaliteiten tijdens deze ingrijpende
Foto: Roos Aldershoff
metamorfose. Met behoud van de bijzondere eigenschappen van het transparante glazen paviljoen, de genereuze ruimtelijkheid van het interieur en de setting in een aantrekkelijke tuin, verandert het project van laboratorium en onderwijsgebouw in een etalage en een
teit bewijzen nu opnieuw hun waarde bij het
educational building by our own office for
are being reinterpreted, the building serves
wervend adres voor uiteenlopende nieuwe ge-
herbestemmen voor een ander, inmiddels even
then a brand new university, and proves
new purposes and holds a crucial position
bruikersgroepen, en neemt het een pioniersrol
modern, doel.
here again its flexible and generic qualities
amidst the urban ambitions of Kennispark
during this process of step-by-step meta-
Twente, the large scale merging of science and business on this site.
op zich bij de stedenbouwkundige ontwikkelingen van Kennispark Twente. De ooit als
The Gallery is a large scale transformation
morphosis. While the important original
flexibele technische architectuur gerealiseerde
project. The original structure was designed
qualities – transparency, a generous, light
gebouwen voor een nieuw gestichte universi-
and built in the 1970’s as a laboratory and
and spacious interior and a green setting 163
OD205_project.indd 2
14-11-13 20:03
xxx-xxx 2013.indd 7 001-212 Projecten Architecten Jaarboek 2014.indd 163
14-11-13 22-11-13 23:36 11:33
2
Producten Top 10 www.NBD-online.nl 1
Jaga Konvektco Nederland BV
2
VELUX Nederland BV
3
Troelstra & de Vries BV
4
RENSON NV
5
Spirair luchttechniek
6
Mijn Energiefabriek BV
7
Zehnder Nederland BV
8
Monier BV
9
Faay Vianen BV
10
VELUX zonnecollectoren leveren duurzame energie
Trivium Trade BV
Het VELUX Solarsysteem is spe-
1
Briza biedt klimaatbeheersing in compacte vorm
ciaal ontworpen om een antwoord te geven op alle esthetische en
De Briza zorgt voor een ideaal binnenklimaat;
functionele behoeften. De zon-
het hele jaar door. Superslank en super
necollectoren hebben een modern
krachtig voor verwarmen, koelen en ven-
design en integreren perfect in het
tileren. Achter de Briza schuilt de ingenieuze
dakoppervlak. Ze kunnen geïnstal-
Low-H2O-techniek, gecombineerd met een
leerd worden in alle daktypes en
zeer stil dynamisch systeem. Met een dikte
zijn beschikbaar in vier formaten.
van slechts 13 cm neemt het slechts de helft
De VELUX zonnecollectoren kunnen
van de ruimte van een conventioneel systeem
naast elkaar en boven elkaar worden
in beslag. Hierdoor is de Briza ook uitermate
gemonteerd (maximaal 14 stuks in
geschikt voor aansluiting op lage temperatuur-
één serie). Omdat ze gebruik maken
systemen. De Briza kan ook zorgen voor
van hetzelfde gootstukkensysteem
ventilatie in combinatie met Jaga Oxygen: een
als VELUX dakramen, kunnen VELUX
decentraal, mechanisch ventilatiesysteem dat
zonnecollectoren probleemloos
ervoor zorgt dat er in iedere ruimte een goed
naast of boven bestaande of nieuw
binnenklimaat heerst.
te plaatsen VELUX dakramen worden gemonteerd. Zo worden duurzaam-
4
heid, daglichttoetreding en ventilatie gecombineerd in één esthetisch geheel.
3 Dak wordt energiebron voor klimaatneutraal bouwen
5
Zonne-energie speelt een grote rol in de ontwikkeling van nieuwe dakbedekking-
Installatie natuurlijke toevoer met behoud van bestaande ramen en kozijnen
meer een lichtgewicht systeem (20 kg per
Het hele jaar door buiten leven met RENSON terrasoverkappingen
m2), speciaal ontwikkeld om de traditionele
‘Buiten leven’ is dé trend van nu. Met een
radiator in woonruimtes in combinatie met mecha-
zonnepanelen te integreren op bestaande
terrasoverkapping heb je geen last van zon,
nische afzuiging en bestaat uit een luchtkanaal, een
bitumineuze dakbedekking. In plaats van
regen, wind of kou. Comfort op maat met
buitenmuurrooster/kap en een luchtgeleider.
ballasten met grind wordt de metalen
sfeervolle verlichting, gezellige warmte en
draagstructuur middels een bitumenrozet
geïntegreerd geluid. Volledig afsluitbaar,
op de dakbedekking gebrand zodat het
verkrijgbaar in alle kleuren, aangepast aan
gewicht per m2 zeer beperkt is. De dak-
de stijl van de woning. RENSON heeft een
bedekking hoeft niet doorboord te worden,
complete serie terrasoverkappingen met
wat de waterdichtheid ten goede komt. De
een stijlvolle aluminium structuur: Algarve,
zonnepanelen worden met een kliksys-
Camargue of Lagune.
producten. De Soprasolarlijn bevat onder
De gepatenteerde Easy-Vent gebruikt u achter de
teem bevestigd. Doordat de aansluiting plaatsvindt onder de panelen blijven de elektrische aansluitingen toegankelijk voor onderhoud. 168
xxx-xxx_Top 10 NBD.indd pagina's 168 001-212 Architecten JaarboekAlle 2014.indd
22-11-13 11:33
Vakinformatie | Business Information
6
Modulaire carport met zonnepanelen: gratis energie, licht en overal inpasbaar Met carport Aton biedt Mijn Energiefabriek een carport met zonne-energie die niet alleen zichzelf terugverdient maar ook veel andere voordelen heeft. Deze fraai afgewerkte carport is voorzien van lichtdoorlatende zonnepanelen en laat gecontroleerd licht door. De overkapping is daarnaast modulair van opzet. Zowel dakhelling als -hoek zijn instelbaar zodat de carport in vrijwel elke situatie is in te passen, ook tegen een muur.
2
Zehnder Fina wordt bijna één met wand Fina is de designradiator met flexibele aansluiting. De minimalistische, tijdloze verschijning met vlakke voorplaat zorgt dat deze nieuwe designradiator bijna één wordt met de wand. Waar normaliter een 50 mm middenaansluiting is voorgeschreven, bepaalt de installateur, dankzij het nieuwe
8
Easy Tube Systeem, het aansluitingspunt zelf. Dit maakt renovatietoepassing eenvoudiger en bevordert de kwaliteit en snelheid van montage. Tevens bevat de radiator een flexibel railsysteem, waarbij de handdoekhouder op individuele hoogte kan
9
worden gesteld.
W’all-in-One-systeem maakt einde aan koudebruggen Populair bij woningcorporaties is momenteel het thermisch isolerend voorzetwandsysteem Wallin-One; een perfect systeem voor na-isolatie van woningen. Het is een vrij dun systeem, vormv-
Monier maakt dakpan voor nieuwe koning
aste HR-isolatie en blijvend hoog rendement. De
Ter gelegenheid van de kroning
tegen de buitengevel geplaatst, compleet op
van Zijne Majesteit Koning Willem-
maat gemaakt. Het W’all-in-One-systeem is dé
Alexander en het 200-jarig bestaan
oplossing bij renovatie, energielabelverbetering
van de monarchie ontwikkelde
en comfortverhoging. De wand is verkrijgbaar met
Monier een klassieke Hollandse dak-
XPS-bevestigingsregel. Of vrijstaand met grenen
pan. De blauw gesmoorde Opnieuw
stijl: ideaal bij slechte of monumentale muren.
W’all-in-One-panelen worden aan de binnenkant
Verbeterde Holle dakpan siert al ruim twee eeuwen de Hollandse daken. De OVH206 combineert een klassieke uitstraling met moderne techniek. Dat maakt hem uitermate geschikt
10
voor renovatie- en restauratie-
Onderhoudsvriendelijke Tagina tegel past in elke tuin
projecten, maar ook voor nieuw-
De keramische tegels van het Italiaanse Tagina passen helemaal bij de
bouw. Van de kroningspan is een
vraag vanuit de huidige markt. Bewoners willen zodra het mooi weer is
gelimiteerde oplage vervaardigd.
kunnen genieten van de tuin en dus gelijk gebruik maken van het terras. Dit is met de 100% onderhoudsvriendelijke tegels van Tagina geen enkel proleem. Naast de grote hoeveelheid positieve technische eigenschappen heeft de keramische tegel ook qua uiterlijk een ware revolutie doorgemaakt. Zo zien de tegels er heel natuurlijk uit door de grote hoeveelheid kleur-, nuance- en structuurverschillen. In één kleur zitten soms maar liefst 16-24 verschillende nuances en kleurstructuren. 169
001-212 Architecten Jaarboek 2014.indd 169
15-11-13 11:33 18:23 22-11-13
Colofon | Colophon de Architect , Werk van Nederlandse architecten 2014, Works of Dutch architects 2014 is een uitgave van BIM Media Voor meer informatie over deze of andere uitgaven van BIM Media: BIM Media Klantenservice Postbus 16262 2500 BG Den Haag telefoon 070 - 30 46 777 e-mail
[email protected] website www.bimmedia.nl Uitgever Niels Witten telefoon 070 - 30 46 772 e-mail
[email protected] Werving advertenties en presentaties Mooijman Media- en Projectmanagement Postbus 116 1620 AC Hoorn telefoon 0229 - 24 46 27 e-mail
[email protected] Ontwerp versie 2014 Hans de Jong BIM Media Traffic BIM Media Mediaservice BIM Media Lay-Out en Advertentionele Producties (LOAP) Den Haag Vormgeving Hage Grafische Vormgeving Zierikzee Drukwerk Drukkerij Wilco Amersfoort © 2013 BIM Media bv, Den Haag ISBN 978 90 12 58549 1
BIM Media gaat zorgvuldig om met de voor dit boek gebruikte beelden en spant zich in om de voorwaarden ten aanzien van het gebruik van beeldmateriaal met alle rechthebbenden overeen te komen. Alle beelden gebruikt voor dit boek zijn nauwkeurig gecontroleerd. Daarbij konden niet alle rechthebbenden van de gebruikte beelden worden achterhaald. Wanneer iemand meent enig recht te kunnen doen gelden op een in dit boek opgenomen beeld, dan verzoeken wij om contact op te nemen met de uitgever.
Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij BIM Media bv. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet 1912 gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voorzover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet 1912, moet men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen voldoen aan de Stichting Reprorecht (postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) moet men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave voor commerciële doeleinden moet men zich wenden tot de uitgever. Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever geen aansprakelijkheid voor eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden.
212
colofon.indd 2 001-212 Architecten Jaarboek 2014.indd 212
18-11-13 22-11-13 15:07 11:33
