Werk maken van Water

Werk maken van Water Input Topteam vanuit de regio Delft-Rotterdam-Drechtsteden de nucleus van de Topsector Water In Zuid-Holland ligt onze regio Delft-Rotterdam-Drechtsteden, de meest geürbaniseerde Delta van Europa. Door de eeuwen heen heeft Nederland zich door de strijd tegen het water juist hier tot wereldspeler ontwikkeld op de wereldwatermarkt. Onze regio, aangeduid met de term nucleus, is de thuisbasis geworden van wereldspelers in waterbouw/deltatechnologie (Boskalis/Van Oord), scheepsbouw (IHC/Damen), off-shore-activiteiten (Mammoet/KrohneAltometer) en watertechnologie (Evidis/Vitens). Deze sterke ‘leaderfirms’ kunnen hun positie innemen dankzij een goed functionerende thuismarkt, waar een keten van grote en kleine toeleveranciers zijn gehuisvest en diverse kennisinstellingen samen met bedrijven investeren in Research & Development (TU Delft, Deltares, UNESCO-IHE, HRO). De haven van Rotterdam zorgt ervoor dat de regio de modernste en omvangrijkste binnenvaartvloot kent van heel Europa waarbij een keten van toeleveranciers met service en reparaties neerslaat in regio. Alleen al in de deltatechnologie en watertechnologie wordt jaarlijks ruim 7,5 miljard euro aan omzet gedraaid. In de maritieme sector ligt dat cijfer op 5,8 miljard. Ruim de helft van deze inkomsten wordt per jaar omgezet in onze regio. Met elkaar zorgen we voor meer dan de helft van het aantal werknemers in de Nederlandse maritieme en watersector (ca. 41.000) en wordt ruim 200 miljoen euro geïnvesteerd in Research & Development. Onze regio heeft de ambitie om de positie van de watersector, nationaal en internationaal, verder uit te bouwen. Wij bedrijven, overheden en kennisinstellingen hebben de handen ineengeslagen om samen te investeren in een toekomstbestendige en economisch sterke urbane Delta en in een gezonde maritieme en watersector. Het permanent werken aan deze opgave maakt dat onze regio door velen in de wereld wordt gezien als een living showcase en etalage op het gebied van ‘Enabling Delta Life’. De sleutelpositie die deze regio heeft in het Nationale Deltaprogramma versterkt dit beeld. Ons gebied oefent daarom een grote aantrekkingskracht uit op het buitenland, in het bijzonder de kwetsbare delta’s en deltasteden. De kennis en vaak innovatieve producten die hier ontwikkeld zijn komen elders in de wereld zeer tot hun recht. Wij maken er werk van dat de Nederlandse watersector maximaal op deze nieuwe marktpotenties kan inspelen. De aanwezige kennis en marktpotenties kunnen we daarbij nog beter benutten. Als overheden stellen we ons als doel om de keten van “innoveren-implementeren-etaleren-exporteren’ (zie figuur op de volgende bladzijde) op dit punt beter te laten functioneren. Een krachtig en steeds beter samenwerkende Triple Helix investeert in kennisontwikkeling en diverse faciliteiten, zoals testruimtes (RDM-Campus, Duurzaamheidsfabriek, Science Centre) en het gemeenschappelijke Netherlands Water Centre (NWC). Duurzame vestigingslocaties, tevens proeftuinen, worden ontwikkeld, zoals Stadswerven, Stadshavens en de Technologische Innovatie Campus Delft. Door slimme koppeling aan innovatiethema’s als Building with Nature en Flood Control, gericht op experimenteerruimtes en daadwerkelijke toepassing in de regio, spelen we in op de mondiale groeimarkt in delta’s en delta steden. Tegelijk zorgen we op alle niveaus voor brede toepassing van innovaties in het waterbeheer, in de maritieme maakindustrie en de binnenvaart (zuinige motoren, ‘track and trace’-systemen en dynamisch verkeers- & vervoersmanagement). Als overheid zorgen we voor noodzakelijke basisvoorwaarden, zoals opleiding en instroom van studenten en een goed investeringsklimaat. Op onderdelen zijn impulsen vanuit het Rijk zeer welkom om deze innovatie- en exportketen verder te optimaliseren.

Nucleus Delft-Rotterdam-Drechtsteden

1

Triple Helix Faciliteiten Regio

Overheden: Delft-Rotterdam-Drechtsteden-Delfland, Provincie,… Kennisinstituten: TUD-EUR-HRO-UnescoIHE-Deltares-IHS-Scheepvaart&Transport College…ETC (!) Bedrijfsleven: v. Oord-Boskalis-Arcadis-Haskoning-Fugro-Evides-…ETC (!)

HAKA-pand R’dam

Co-creatie & Crossovers aanpalende sectoren

Duurzaamheidsfabriek Dordt RDM Campus Science Centre

Delfland Rijnmond: Stadshavens Stadswerven SciencePoort

Basis

voorbeeld Innovaties

Innovatieketen

BC1

Innoveren Idee/vraag

Flexibele kering Water Reuse Plant Waterplein Smart Delfland Climate Proof DeltaCities

Experimenteren Lab/Veld

Schaalmodellen Demo sites

Science Centre Delft

Yes!Delft Connecting Delta Cities

NWC BC3

BC2

Implementeren Toepassen

Pilots in’t veld

Etaleren Showcase

High Tech Visualisatie communicatie

Exporteren Vermarkten

BCase, internationale toepassing: Saigon, Jakarta…

Instroom – Scholing - Human Capital -arbeidsmarkt Goed Investeringsklimaat

Hieronder zetten we uiteen welke investeringen we zelf plegen, en welke steun wij daarbij vanuit de rijksoverheid (via het Topteam Water) vragen.

1. Versterking en versnelling van investeringen en innovatie Samenwerking, in Triple Helix verband, op alle gebieden van de innovatieketen kan onze regionale potentie nog verder exploiteren. Zo kunnen bedrijven hun internationale positie versterken als zij al, in hun eigen ‘achtertuin’, resultaten van R&D-inspanningen kunnen toepassen en laten zien in experimenteerruimten. Dit wil zeggen dat er fysieke en institutionele ruimte wordt gecreëerd om innovaties en onderzoek tot uitvoering te laten komen. Voldoende vragen uit de praktijk én ruimte om innovatie op voldoende schaalniveau te kunnen uitvoeren zijn daarom van essentieel belang om innovaties te stimuleren. Dit geeft tevens etalageruimte voor nieuwe producten. Wat doen we zelf: o Creëren van intensieve samenwerkingsverbanden om kennis- en technologieontwikkeling beter te koppelen aan de marktvraag (Clean Tech Delta, Delft Blue Technology, Ecoshape, Flood Control 2015, Kennis voor Klimaat, Proeftuin Maritieme Innovatie Drechtsteden, Urban Flood Management en het Netherlands Water Centre). o Opzetten van praktijk- en testruimtes/incubators om (startende) ondernemers te faciliteren en ontwikkelde technologie en concepten in praktijk toe te passen (o.a. Delft: Yes Delft!, Science Centre, Rotterdam: RDM Innovationcampus, HAKAgebouw, Dordrecht: de Duurzaamheidsfabriek/maritieme innovatie). o Investeren in innovatieve projecten (bijv. klimaatadaptieve gebiedsontwikkeling, buitendijks bouwen, drijvend bouwen, flexibele waterkeringen, realisatie van gesloten waterkringloopsystemen in de glastuinbouw, ontwikkeling maatregelen om zoutindringing te beperken (bellenscherm), energieopwekking uit getijdenstroming en zoet/zoutgradiënten en zandmotor).


2

o

o

o o

Beschikbaar stellen van experimenteerruimte (fysiek en in de eigen regelgeving), zowel in het bestaand gebied (Smart Delfland, Rotterdam) als in een aantal grootschalige herstructureringsgebieden, zoals de Stadswerven Dordrecht en Stadshavens Rotterdam. Ontwikkelen en uitrollen van een Valorisatieprogramma Deltatechnologie, gedragen door een breed publiek privaat consortium, waarbij kennis, kennisvragen, onderzoek en innovatie tussen bedrijven, overheid en kennisinstellingen aan elkaar gekoppeld wordt. De matchingstool uit dit programma kan ook op nationaal niveau ingezet worden. Het leggen van bovenregionale relaties en cross-overs met andere -niet primair water gerelateerde- sectoren voor verbreding van mogelijkheden tot experimenteren. Investeren in nieuwe innovatieve methoden om de betrouwbaarheid van de logistieke keten (rondom haven/binnenvaart) te vergroten: o.a. door track and tracing (sensoren en kortere ligtijden), conditioned monitoring based maintenance (nieuwe concepten van onderhoud afgestemd op het logistieke proces) en schonere motoren en brandstoffen (biobased economy CTD).

Wat vragen we van de rijksoverheid via het Topteam Water: o Belemmeringen wegnemen (in regelgeving en in procedures zoals die van aanbestedingen) om experimenten met water in de fysieke buitenruimte, en grootschalige herstructureringen zoals Stadshavens Rotterdam en Stadswerven in Dordrecht mogelijk te maken. o Opzetten van een publiekprivaat ‘revolving fund’ om investeringen in waterinnovaties mogelijk te maken. o De matchingstool waarmee vraag en aanbod in de preconcurrentiële fase bijeen worden gebracht als landelijke standaard aan te wijzen. o Blijven ondersteunen van succesvolle publiekprivate initiatieven (zoals o.a. Ecoshape en Flood Control) en deze in Rijksprogramma’s nadrukkelijker te koppelen met de regionale innovatie- en exportketen.

2. Een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven Het bedrijfsleven in onze regio kan wereldwijd enkel goed functioneren als zij kunnen rekenen op een aantrekkelijk ondernemingsklimaat op de eigen thuisbasis, welke innovatie en ondernemerschap stimuleren. Wat doen we zelf: o Het creëren van een succesvolle samenwerking tussen bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen binnen Clean Tech Delta, waarbij de traditionele havenactiviteiten plaatsmaken voor clean tech industry en waardoor campusvorming plaatsvindt, zoals de Technologische Innovatie Campus Delft en de Rotterdam Innovation Campus op RDMHeijplaat. Ambitie is om binnen 15 jaar tot de 3 meest innovatieve regio’s van Europa te behoren. o Herstructureren van bedrijventerreinen, waarbij pro-actief wordt ingespeeld op de (nieuwe) behoeften van het brede maritieme en watercluster, en gestreefd wordt naar een zo optimaal mogelijke inpassing in bestaande wet- en regelgeving. o Bouwen van nieuwe duurzame woonwijken waarbij de drinkwaterleidingbedrijven in samenwerking met de overheid de waterkringloop zo veel mogelijk zullen sluiten. o Ontwikkelen van een regiobrede netwerkstrategie om innovatie-experimenten in en de organisatiegraad van de maritieme sector te versterken (technologie en logistiek). Wat vragen we van de rijksoverheid via het Topteam Water: o Landelijke erkenning krijgen voor en benutting van het realiseren van experimenteergebieden (en bijbehorende regelluwe zones), en steun geven aan gerichte netwerkstrategieën gericht op innovatie-experimenten. o Zichtbare support op onze ambitie om de regio binnen 15 jaar tot de top 3 innovatieve regio’s van Europa te laten doordringen o Zorgen voor logistieke optimalisatie (o.a. dynamisch verkeers- en vervoersmanagement, terugdringen wachttijden bruggen en sluizen etc.).


3

3. Betere aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt De arbeidsmarkt wordt in rap tempo krapper. Reeds nu al merken de grote waterbouwers en ook maritieme en deltatechnologiebedrijven dat er tekorten aan personeel dreigen, met name in technische beroepen. Er is een grote noodzaak om te investeren in het interesseren en opleiden van jonge mensen voor de watersector. Wat doen we zelf in de regio: o Het ontwikkelen van een regionaal sectorplan (Zuid-West Nederland) samen met onderwijsinstellingen (ROC’s, HBO en WO) gericht op het verbeteren van de aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt op regionaal niveau, onder andere op techniek/maritiem en nautisch onderwijs. Hierin zal ook invulling gegeven worden aan het opzetten van diverse Centres for Expertise in HBO en Centra voor Innovatief Vakmanschap in MBO. o Promotie van de sector techniek al op jonge leeftijd in het onderwijs (o.a. proeftuin maritieme innovatie, Science Centre Delft). o Het opzetten van universitaire programma’s, ook gericht op niet-Nederlandse studenten (UNESCO-IHE). De regionale overheden bieden volop stagemogelijkheden en begeleiding. o Zorgen voor ondersteuning voor specifieke scholarships. De ambitie van de regio is om er 25 te ontwikkelen. Wat vragen we van de rijksoverheid via het Topteam Water: o Vanuit het landelijk beleid voor MBO/HBO/WO, zorgen voor voldoende financiële prikkels die ervoor zorgen dat opleidingen aansluiten op de vraag vanuit de markt met een focus op de komende 10 tot 20 jaar. Vanuit het Ministerie van OCW steun geven aan regionaal sectorplan gericht op beter aansluiting vraag/aanbod in het beroepsonderwijs. o Ondersteuning geven om vraag en aanbod op regionaal niveau bij elkaar te brengen: o.a. middelen voor opzetten Centres for Expertise in HBO en Centra voor Innovatief Vakmanschap in MBO op diverse plaatsen in onze regio. o Eenvoudigere regels, en geen nieuwe beperkingen, om buitenlands toptalent naar Nederland te halen.

4. Betere promotie en acquisitie van de sector in het buitenland Onze regio is showcase voor de watersector voor het buitenland. Een betere krachtenbundeling kan onze sector nog meer voor het voetlicht brengen. Wat doen we zelf als regio: o De (door)ontwikkeling van het Netherlands Water Centre (NWC) in Rotterdam als etalage (fysiek en virtueel) van en toegang tot de Nederlandse Watersector: Een actieve opstelling waar het gaat om ontvangst van buitenlandse (handels)delegaties. o Stevig participeren in het promotie evenement BLUE in 2012 om Nederland mondiaal te positioneren als het waterland in de wereld. o Samenwerken met andere topspelers in het land. o Het inzetten van onze internationale netwerken, zoals Connecting Delta Cities en de netwerken rond UNESCO-IHE. Wat vragen we van de rijksoverheid via het Topteam Water: o Het NWC benutten en helpen verder te ontwikkelen als internationale etalage en ontmoetingsplek waar de buitenlandse bezoeker kennis maakt met de ambassadeurs van de Nederlandse watersector en ervaart dat Nederland wereldleider is in water. o Benutting van onze regio als showcase voor buitenlandse delegaties. o Acquisitie van internationale bedrijven, opdrachten en onderzoekers: samenwerking met instanties als Netherlands Foreign Investment Agency. Aandacht voor de vestiging van de R&D-afdeling op het gebied van IT van IBM in Technopolis Delft. o Inzet ambassadeposten/EVD: waterattachees aanstellen op de daarvoor in aanmerking komende Nederlandse ambassades. Onze propositie is randvoorwaardelijk om het economisch topgebied water te doen slagen en het economisch topgebeid water een solide basis te kunnen verschaffen. De propositie zal vergezeld gaan met enkele specifieke Business Cases die betrekking hebben op onderdelen van de innovatie- en exportketen in de regio.


4

5. Bijlagen bij Nucleus Delft – Rotterdam – Drechtsteden A. Initiatiefnemers propositie nucleus Delft – Rotterdam – Drechtsteden

1. 2. 3. 4. 5.

Initiatiefnemers Gemeente Delft Samenwerkingsverband Drechtsteden Gemeente Rotterdam Hoogheemraadschap van Delfland Provincie Zuid Holland

B. Opsomming van participanten en/of ‘Founding fathers’ van enkele in de propositie genoemde samenwerkingsverbanden op het gebied van kennis en innovatie in de regio. Delft Blue Technologie 1. 2. 3. 4.

Deltares Gemeente Delft Hoogheemraadschap van Delfland Technische universiteit Delft

5. 6. 7.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Arcadis Nederland Applus Eneco Erasmus Universiteit Rotterdam Gemeente Delft Gemeente Rotterdam Grontmij Hogeschool Rotterdam

1. 2. 3. 4.

Arcadis Nederland Ahoy DHV Dura Vermeer

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Arcadis Nederland Koninklijke Boskalis Westminster N.V. Deltares DHV Gemeente Dordrecht IHC Holland IMARES Ministerie van I&M NIOO-CEME NWZ

TNO Unesco-IHE Kennisalliantie

Clean Tech Delta 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Hoogheemraadschap van Delfland Kema Royal Haskoning TU Delft Van Gansewinkel Groep Vestia Inmiddels uitgegroeid tot netwerk van 35-40 partijen

Netherlands Water Centre 5. 6. 7. 8.

Evides Gemeente Rotterdam Hogeschool Rotterdam TU Delft

Ecoshape 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19.

Port of Rotterdam Royal Haskoning Rijkswaterstaat Bouwdienst Technische Universiteit Delft Universiteit Twente Van oord Vereniging van waterbouwers Wageningen University Witteveen en Bos

Flood Control 2015 1. 2. 3. 4. 5.

Arcadis Nederland Deltares Fugro HKV lijn in water IBM


6. 7. 8. 9.

ITC IJkdijk Royal Haskoning TNO

5

Werk maken van Water

Recommend Documents