Welzijnsoverleg Sint‐Martens‐Latem Verslag 22 september 2014 Aanwezig
Saskia Peelman (OC GBS Latem), Annelies Vansintjan (gemeenteraadslid), Guido De Geyter (gezinsbond), Kristof Van den Berghe (schepen / OCMW‐voorzitter), Els Hautekeete (GBS Latem‐Deurle), Bea Roos (gemeenteraadslid),Benoit Vandermeulen (KSA – VKSJ Deurle), Emma Vanhoorde (KSA – VKSJ Deurle), Lore De Clercq (LogoGezond+), Leen Minne (huisarts),Filip Claeys (Drugpunt), Tineke Wancour (Drugpunt) Peter Van Hulle (VBS Latem – Deurle), Pieter Metsu (LOGO Gezond+), Stefaan Van bever (Jeugdraad), Veerle Yperman (vrijetijdsconsulent Sint‐Martens‐Latem), Patrick Deraedt (apotheker, Isabel De Vos (PZ Schelde – Leie), Justine Lambrecht (Scouts)
Verontschuldigd
Nieuws vanuit Drugpunt Banner alcoholwetgeving
Meer van Zonder
Vanuit VAD zullen gratis banners met de alcoholwetgeving worden verspreid. Drugpunt vroeg 5 exemplaren aan , zodat elke gemeente er één zal ontvangen. In het verleden kocht Drugpunt voor iedere gemeente een banner en liet op vraag van organisatoren de banner op een kleiner formaat drukken. Twee kleine en één grote banner zijn te ontlenen bij de jeugddiensten. Drugpunt bezorgt binnenkort de extra banner aan de jeugdconsulenten. Meer van Zonder is een campagne die zeer goed blijft lopen. De meerwaarde van het lokaal werken, is hierbij heel duidelijk. De facebookpagina kende een grote groei aan ‘likes’. We blijven verder inzetten op dit medium. Langs deze weg willen we ook de vraag stellen om Meer van Zonder leuk te vinden en vrienden/ familie/ kennissen/ collega’s/… aan te sporen om dit ook te doen. De aankoop van twee drinkfonteinen is voorzien voor 2014. Het is bijzonder zinvol om de mening van organisatoren te weten over het al dan niet bereid zijn om water goedkoper of gratis uit te delen en de uitwerking hiervan, vooraleer een definitieve beslissing te nemen. Daarom werd een online bevraging opgesteld. In totaal vulden 28 verschillende organisatoren de bevraging. Allen zijn zij bereid om het water gratis of goedkoper aan te bieden. Momenteel worden offertes opgevraagd voor type toestellen, die voldoen aan de voorkeuren die in de bevraging naar voor komen. De aankoop van de toestellen wordt voorzien in november. Op 4 januari 2015 vinden de nieuwjaarsrecepties, georganiseerd door de gemeenten, plaats. Zoals de traditie het wil, zal Meer van Zonder ook van de partij zijn. Er wordt al een tijdje gebruik gemaakt van een tweede beeld, namelijk een jonge vrouw. Door de aankoop van affiches, postkaarten en twee banners, zal dit beeld ruim verspreid kunnen worden, naast dat van de (reeds vertrouwde) man. Pagina 1 van 2
Een nieuwe lading sleutelhangers (met flessenopener) werd geleverd. Deze keer zijn het groene, waardoor de gravure duidelijker is.
Drugs In Beweging
Drugs in Beweging is een initiatief van VAD. Via de website www.drugsinbeweging.be kan men heel concreet aan de slag om een drugbeleid binnen een jeugdvereniging uit te werken. Drugpunt kan hierin mee ondersteunen. Om dit bekend te maken, wordt een flyer verspreid. (zie bijlage) Op 17 oktober is er de “dag van de jeugdbeweging”. Drugpunt zal festivalbandjes “mijn jeugdbeweging is mijn drug” via de jeugddiensten verspreiden. In Deinze is er een actie aan het station met ontbijt, na schooltijd kunnen leden met een festivalbandje gratis frietjes eten in JC Brieljant.
Dag van de Jeugdbeweging
Voorstelling ‘Veerkrachtige Gemeente’ Veerkrachtige gemeente
LogoGezond+ stelde de nieuwe campagne ‘Veerkrachtige Gemeente’ voor. In bijlage vindt u de presentatie. Op basis van deze toelichting zullen betrokken personen, verenigingen en diensten nagaan wat dit in concreto kan betekenen, waar men kan op in zetten, wat er kan georganiseerd worden. Dit komt op de volgende vergadering terug aan bod.
Volgende vergadering
Dinsdag 2 december 2014 20:00 ‐21:30 Sociaal Huis
Pagina 2 van 2
Welzijnsoverleg Sint-Martens-Latem 22-09-2014
Doelstellingen Lokaal Gezondheidsoverleg ism lokale besturen Het uitwerken van een integraal gezondheidsbeleid • (1) Adhv verschillende strategieën: o Informeren en sensibiliseren o Structurele maatregelen o Afspraken en reglementering
• (2) Met een focus op specifieke doelgroepen: o Creëren van optimale ontwikkelingskansen voor kinderen en jongeren in een veilige en gezonde omgeving. o Ervoor zorgen dat senioren fysiek en geestelijk gezond ouder kunnen worden. o Een bijdrage leveren aan het verminderen van de sociale ongelijkheid op het vlak van gezondheid met als doel de gezondheidskloof te verkleinen.
Zo werken onze hersenen… Geestelijke gezondheid
Tabak, alcohol, drugs
Voeding en beweging
Milieu en gezondheid
Kankeropsporing
Valpreventie
Vaccinaties
Focus 2015!
Loop je even mee in een creatief denkproces? Ready … Set… Go…
Situering Geestelijke gezondheid verwijst naar… Een toestand van welzijn waarbij een individu: • Zijn/haar capaciteiten kan realiseren • Kan omgaan met de gebruikelijke stress van het leven • Productief en vruchtbaar kan werken • In staat is een bijdrage te leveren aan de gemeenschap (Bron: Herman et al, 2005)
Stel je voor: Je wil niet (rechtstreeks) de psychische problemen aanpakken maar de veerkracht van mensen versterken. Je wil de geestelijke gezondheid van de inwoners bevorderen.
Je wil een grote groep mensen bereiken.
Waarom? Hoe?
Waarom doen we de dingen die we doen?
Waarom?
1. Wat is het probleem?
In Vlaanderen sterven dagelijks bijna 3 mensen aan suïcide. Ruim 2 daarvan zijn mannen.
JUIST In 2010 stierven in Vlaanderen 1066 mensen door zelfdoding: 772 mannen en 294 vrouwen.
11
Meer dan 1 Belg op 10 heeft ooit aan zelfmoord gedacht. 1 op 20 heeft een zelfmoordpoging achter de rug. JUIST Vlaanderen 2010: 153 pogingen en 150 pogers / 100.000 inwoners 10 keer meer pogingen dan geslaagde suïcides Suïcidepoging als belangrijkste risicofactor voor geslaagde suïcide
12
Jongeren plegen het vaakst zelfmoord (absolute cijfers).
FOUT Oudere mannen = grotere groep Meer aandacht voor zelfdoding bij jongeren (“verloren aantal levensjaren”)
13
14
60% van de jongeren denkt dat mensen uit een depressie geraken als ze dat echt willen. JUIST HBSC 2006: 60% denkt dat mensen met een depressie eruit kunnen geraken als ze dat echt willen. Andere misverstanden zijn dat depressie geen medische ziekte is, dat het een teken van persoonlijke zwakte is en dat mensen met een depressie onvoorspelbaar zijn.
15
In België hebben we het minste aantal zelfdodingen van West-Europa. FOUT - 2de hoogste aantal zelfdodingen in West-Europa (na Finland) - Jaarlijks 15 tot 39 mannen / 100.000 inwoners 4 tot 20 vrouwen/ 100.000
Dit is 1,5 keer meer dan het Europees gemiddelde en 2 keer meer dan Nederland
16
17
De helft van de Belgische bevolking voelt zich niet goed in zijn vel. FOUT
Gezondheidsenquête 2008: 26% geeft aan een psychisch minder gunstige periode door te maken
19
2. Waarom geestelijke gezondheidsbevordering?
• Negatieve dimensie aanwezigheid van psychische klachten en stoornissen verminderd functioneren • Positieve dimensie welbevinden = Meer kwaliteit van leven
Dip / neerslachtig zijn
Depressie
“De ziel die verkouden is”
“De ziel die ziek is”
Tijdelijk van aard, komt en gaat
Blijft gedurende een periode van verschillende weken of maanden duren, langdurige aandoening
Komt voor na een tegenslag, na verlies, na een slechte dag =>meestal duidelijke oorzaak
Persoon heeft nergens zin meer in, treurige gevoel en gevoel van leegte blijven =>link met oorzaak verdwijnt
Kan vanzelf weer opklaren of weggaan nadat iemand iets doet om de sombere bui aan te pakken
Ziekte waarvan de diagnose door een arts gesteld wordt
Heel normaal, iedereen heeft wel eens een dip
Combinatie van biologische, lichamelijke en sociale factoren 21
3. Waarom populatiebenadering?
Continuüm
Geestelijke gezondheidsbevordering
Suïcidepreventie
Zorg
= Bevordering van het algemeen welbevinden door het versterken van beschermende factoren = Preventie van bepaalde psychische problemen door in te werken op de beschermende en risicofactoren. = Curatie
23
Vlaams Actieplan Suïcidepreventie 2012-2020
Veerkrachtige gemeente Suïcidepreventie Zorgpad
• Logo: • universele preventie! • Wel contacten met andere partners (bv CGG)
Vlaams Actieplan Suïcidepreventie 2012-2020
Hoe? • Lokaal bestuur hoeft geen expert te zijn! • Expertise van partners: CGG, Logo, drugpunt … • Expertise van lokale actoren: huisartsen, leerkrachten, …
Beschermende en risicofactoren
Acties en interventies
Geestelijke gezondheidsbevordering
Suïcidepreventie
Zorg
Zorgpad
29
2. Acties en interventies naar verschillende doelgroepen • • • • •
Kinderen en jongeren Volwassenen Senioren Kansengroepen …?
Tips • Laagdrempelige activiteiten = groot bereik • Kies voor positieve onderwerpen • Geen focus op suïcide (drempelverlagend, vnl bij jongeren) • Samenwerking met verenigingen en organisaties • Goede omkadering: professionele inleiding en nabespreking • Ga voor een combinatie van inhoud en ontspanning • Bewaak de kwaliteit • Zorg voor een aanvulling op wat er reeds bestaat of til het bestaande aanbod naar een hoger niveau (meer bereik, meer inhoud, …) = Mix van acties
a. Kinderen en jongeren
Kinderen (3-12 jaar) • Risicofactoren: – – – –
Impulsiviteit Negatief zelfbeeld Depressie Neiging tot zwart-wit denken
• Beschermende factoren: – Sociale en emotionele vaardigheden trainen – Leren omgaan met stressvolle situaties, met verlies en frustratie – Materiaal: “Het gat in de haag” (De sleutel)
Jongeren (12 tot 18 jaar) • Problematiek: • 20% van de bevraagde leerlingen (n= 4500 lln) geeft aan in het laatste jaar aan suïcide gedacht te hebben.
• Risicofactoren: • Meerderheid van suïcides houdt verband met psychische problemen (vnl stemmingsstoornissen en drugsmisbruik) • Sociale omstandigheden: opvoedingsproblemen, stressvolle levensgebeurtenissen, suïcidaal gedrag van anderen • Depressie
• Beschermende factoren: • Probleemoplossende en sociale vaardigheden • Verbondenheid, familiale en sociale steun • Veerkracht
Studenten (18+) • Problematiek:
– Het aandeel van suïcides onder de 30 jaar is de laatste 10 jaar verdubbeld.
• Risicofactoren: – – – – –
Verhoogd alcoholgebruik Prestatiedruk Financiële zorgen Slechte leefomstandigheden Isolement
• Beschermende factoren:
– Sociale integratie (peer support systemen) => opgelet, kan gepaard gaan met toename alcoholgebruik
To do or not to do? • Vormingen over suïcide voor jongeren zijn niet effectief. • Vormingen over suïcide voor leerkrachten zijn wel effectief. (geldt voor alle jongerenbegeleiders) • Trainingen voor kinderen en jongeren rond sociale en probleemoplossende vaardigheden zijn wel effectief. • Zowel werken op risico- als op beschermende factoren.
Aanbod onderwijs Draaiboek suïcidepreventie
• Doel: Het modeldraaiboek reikt handvaten aan voor de opmaak van een suïcidepreventiedraai boek • Doelgroep: basis- en secundair onderwijs
Materialenkoffer voor jongeren • Gebruiken binnen jeugdwerking en onderwijs • Problemen bespreekbaar maken in de klas (www. Koppvlaanderen.be/jeugdboeken)
Nok Nok Wat? Op de website www.noknok.be vinden jongeren opdrachten en informatie om komaf te maken met een dip. Door zelf aan de slag te gaan met de tips versterken jongeren hun veerkracht en welbevinden. Ze vinden er ook antwoorden op hun meest prangende vragen.
Doelgroep? Voor jongeren van 12 tot 16 jaar (niet in schoolcontext)
Doelstellingen •Jongeren toeleiden naar de website om adhv zelfeducatie de eigen geestelijke gezondheid te bevorderen
Materiaal •Inspiratielijst lokale besturen •Inspiratielijst jeugdorganisaties •Nok Nok Box
Vorming Nok Nok •Voor jeugdwerkers en –leiders
b. Volwassenen • Risicofactoren: – Ongezonde leefstijl, gebrek opleiding, ziekte, trauma – Geweld, echtscheiding, armoede – Discriminatie, sociaal isolement, werkloosheid, stress, onveilige buurt
• Beschermende factoren: – Leven zinvol uitbouwen – Inzetten op productiviteit en stabiliteit
Fit in je hoofd, goed in je vel!
Doelgroep: 1. De algemene bevolking (>16 jr) 2. Iedereen die last heeft van een dipje of zich even niet goed voelt in zijn vel 3. Iedereen die zijn geestelijke gezondheid actief wil trainen of verzorgen
Fit in je hoofd is niet geschikt voor mensen met ernstige psychische problemen!
De zelfbeoordelingstest (www.fitinjehoofd.be) Doel: - Inzicht geven in de eigen geestelijke gezondheid - Gebruikers gericht verwijzen naar de 10 stappen en opdrachten - Geen diagnose of behandeling! - Wordt dit jaar herwerkt! 5 onderdelen: 1. Gebruiksvoorwaarden 2. Sociodemografische gegevens 3. Test rond veerkracht 4. Klachten 5. Coping
2. De 10 stappen • Stappen moeten niet in volgorde gevolgd worden, iedereen kan aan de slag gaan met die stap die het meest aanspreekt • Positieve boodschap (in woord en beeld) • Eenvoudig taalgebruik • Gericht op stimuleren zelfzorg
Workshops Fit in je hoofd
Workshop voor algemeen publiek (16+) Workshop voor intermediairen (OCMW, CAW, WZC, …) Workshop geestelijk gezond ouder worden (senioren)
46
Publiekstrekkers… • • • • •
Concert Tentoonstelling Filmvoorstelling Lezing en workshops Enz
c. Senioren • Risicofactoren: – Ziekte, pensionering, verlies autonomie – Verlies partner, vereenzaming – Armoede, stigmatisering
• Beschermende factoren: – Leren omgaan met fysieke veranderingen – Leren omgaan met verlies en rouw – Behoud autonomie en sociale verbondenheid
Zilverwijzer Doelgroep Senioren (60+) Doelstelling Bevorderen van de veerkracht en het vermogen tot zelfzorg Praktisch • Een sessiereeks bestaat uit minstens 1 en maximum 6 sessies (de opeenvolgende sessies worden bij voorkeur om de twee weken georganiseerd) • Lokale groepssessies voor 10 deelnemers, begeleid door opgeleide freelance medewerker • 1 sessie duurt ongeveer 1.5 uur
“Geluk op grootmoeders wijze” • Inhoud: Educatief theater voor senioren over de 10 tips van FijH • Kost: 225 euro (+ verplaatsing) • Reservatie: via Logo G+ • Altijd boekjes van de 10 stappen voorzien!
d. Kansengroepen Goed-Gevoel-Stoel • Drie praatsessies met nadien tips om goed-gevoelacties te doen met de groep. • GG-stoel is een symbool. Achter elke poot van de stoel zit een gedachte. Het zijn manieren om net zoals de stoel stevig op je poten te staan. Je kan: • hulp en steun zoeken, • jezelf beschermen, • jezelf goed doen, • jezelf graag zien.
Doelstelling • Mensen die het moeilijk hebben sterker maken. • De aandacht voor geestelijke gezondheid blijvend in de jaarwerking van groepen inbouwen. Doelgroep De goed-gevoel-stoel richt zich tot groepen (max 12 pers). Groepen van mensen die het niet makkelijk hebben: • Bestaande groepen zijn die elkaar al lang kennen • Nieuwe groepen mogelijk, op voorwaarde dat die niet stopt na de drie sessies. Praktisch Website met materialen en info: www.goedgevoelstoel.be Begeleiding: • Bij voorkeur iemand die de groep kent (opleiding noodzakelijk) • Vorming voor begeleiders in najaar (vermoedelijk 20 nov)
• Externe begeleiders ter beschikking
e. Intermediairen • Workshops voor hulpverleners “Van veerkracht tot nazorg”? (over opvang en zorg voor de suïcidepoger én de hulpverlener) • Regionale studiedag in november • Vorming huisartsen? (uitwerking vorming door PAKT)
Aanbod van CGG • Suïcidepreventie voor professionelen (aanbod op maat) • Suïcidepreventie voor jongerenbegeleiders en jeugdhulpverleners • Suïcidepreventie voor professionelen uit de ouderen- en thuiszorg
3. Communicatie: mediarichtlijnen • Hanteren juiste communicatie: Mediarichtlijnen worden gebruikt door communicatieverantwoordelijke • Opgelet! Berichtgeving over zelfdoding kan: • Kopieergedrag uitlokken bij mensen met zelfmoordgedachten • Suïcide normaliseren • Maar kan ook suïcide voorkomen, door mensen met suïcidegedachten een alternatief te bieden.
• Dus! (zie brochure Werkgroep Verder) • Geef juiste info: over cijfers, het profiel van de suïcidale persoon, de context • Geef hoop • Beperk bereik en hoeveelheid van berichtgeving
Hoe (be)trek je de aandacht en de burger? St-Martens-Latem vraagt tips om fit in het hoofd te blijven… Hoe versterk jij je veerkracht?
Je voelt je niet zo goed in je vel?
Postkaart: achterzijde Je ziet even het bos door de bomen niet meer?
Je hebt vragen over je eigen geestelijke gezondheid of die van je vriend(in), buur, familie …?
• Je kan altijd terecht bij je eigen huisarts! • Daarnaast kan je ook hier terecht: – – – – – – – – –
www.fitinjehoofd.be of www.noknok.be 1813 of www.zelfmoord1813.be Tele-onthaal Holebifoon Druglijn Awel, kinderen-en jongerenlijn CAW (R)CGG …?
Je wil je hart luchten?
Even nood aan een hulplijn?
4. Beleid • • • • • •
Zie voorbeelden beleidsdoelstellingen… Hoe koppelen aan doelstellingen gemeente? Welke doelgroepen zijn prioritair? Hoe beleid communiceren? Timing? Korte vs langetermijn Hoe evalueren?
Geestelijke gezondheid verankerd in het beleid?
Aanbevelingen? • • • •
Voor adviesraden Voor OCMW Voor gemeente Andere?
Brainstorm
Enthousiasme • Taboe doorbreken begint bij lokaal bestuur • Anderen overtuigen om mee te doen?
Focus op positieve geestelijke gezondheidsbevordering! Breng een positief en haalbaar verhaal…
Daarom klein beginnen!
Actieniveau: Laagdrempelige activiteiten Kies 1 of meerdere stappen en verzin een passende activiteit
Activiteiten gericht naar specifieke doelgroepen koppelen aan een internationale dag… • • • • • • • • •
08/03: vrouwendag 20/03: dag van het geluk 7/04: wereldgezondheidsdag 30/07: dag van de vriendschap 12/08: dag van de jeugd 10/09: dag van de suïcidepreventie 21/09: dag van de eenzaamheid 20/12: dag van de solidariteit Andere? Bv Seniorenweek, week van de opvoeding
Conclusie ….?
Bedankt voor uw aandacht!
