WELKOM VNO NCW bijeenkomst 1 maart 2011
Duurzame innovatie Otto Willemsen Saskia van Stroe-Biezen 1 maart 2011
Duurzame innovatie = generatiebestendig ondernemen en je tijd verstaan
Generatie I 1900
II 1930 -1970
III 1970 -2005
IV en V?
Neem vrijblijvend contact op als u vragen heeft of een keer van gedachten wilt wisselen. Otto Willemsen Houtdreef 40 7051 SC Varsseveld 0654314867
[email protected] [email protected] www.duurzaam4life.com
Rendement uit duurzaamheid Organisatieadvies • Duurzaamheid C2C • Innovatie & business development • Logistiek
Saskia van Stroe-Biezen Smart Group organisatie Adviseurs BV 0616453132
[email protected] www.smartgroup.nl
•Trainee •Inkoop •Export management & OEM •Logistiek
1997
1999
1999
2003
2009
2010
Duurzame innovatie: een kans voor de Achterhoek! Saskia van Stroe-Biezen 1 maart 2011
Opbouw presentatie 1. Waarom duurzame innovatie? 2. Cradle-to-cradle 3. Duurzame innovatie gaat gepaard met verandering 4. Waar staan we in de Achterhoek? 5. Afsluiting
Deel 1 Waarom duurzame innovatie? maatschappelijke en ecologische redenen
7
8
Tekort aan materialen
Koper (bedrading, munten, buizen): 61 jr (38 jr) Tantalum (mobiele telefoons, camera’s): 116 jr (20 jr)
Tin (blikjes, solderen): 40 jr (17 jr)
Indium (LCDs): 13 jr (4 jr)
Zilver (sieraden): 29 jr (9 jr)
De energieladder 1975-2005
Gaan we op deze manier door…
Of gaan we aan onze toekomst werken??
Waarom duurzame innovatie? economische redenen
Ecologische en maatschappelijke ontwikkelingen gaan hand in hand met economische gevolgen: 1. 2. 3. 4. 5.
Grondstofschaarste Brandstofschaarste Wet- en regelgeving Duurzame inkoop etc
Does it pay to be green? (Ambec en Lanoie, 2008)
Opbrengsten gaan omhoog én Kosten dalen
15
1. Betere toegang tot bepaalde markten •
“green image” beter imago
•
“green public purchasing” (GPP): overheid wil duurzaam inkopen
•
Bedrijven beoordelen hun leveranciers op milieu-aspecten
16
2. Product differentiatie •
Groenere producten/diensten kunnen “ecolabel” krijgen iets hogere prijs
•
Wat is de toegevoegde waarde voor de klant?
•
Gevaar: andere producten in portfolio zijn dus niet duurzaam?
17
3. Verkopen van eigen technieken
• Eigen duurzame innovaties kunnen te gelde gemaakt worden door deze aan derden te verkopen (licentie) • Kennis verkopen verbreding dienstverlening
18
4. Risico management (stakeholders) • Minder last van negatieve publiciteit • Gemakkelijker vergunningen
• Minder kosten voor beschermende maatregelen
19
5. Kosten materiaal, energie en diensten • Door schaarste worden materialen duurder • Idem voor energie
• Afval krijgt restwaarde
20
6. Kosten van kapitaal • Groene bedrijven kunnen gemakkelijker aan kapitaal komen (o.a. van groene fondsen) • Banken kunnen belang hechten aan een “groene bedrijfsvoering” van hun klanten.
21
7. Kosten van arbeid • Ziekteverzuim gaat omlaag • Hogere productiviteit door betere gezondheid • Trots op het bedrijf
22
Does it pay to be green? Opbrengsten omhoog 1. Betere toegang tot bepaalde markten 2. Product differentiatie 3. Verkopen van eigen technieken
Kosten omlaag 1. 2. 3. 4.
Risico management (stakeholders) Kosten van materiaal, energie, diensten Kosten van kapitaal Arbeidskosten
23
Duurzaamheid gaat over:
Ecology (Planet)
Equity (People)
Economy (Profit)
Deel 2
Cradle-to-Cradle duurzaamheid vanuit een nieuw perspectief
Cradle-to-Cradle: less bad is not good!
ECO-EFFECTIVENESS
DEFINE, INCREASE, SUPPORT, OPTIMIZE
AVOID, MINIMIZE GUILT MANAGEMENT ECO-EFFICIENCY
Eco-efficiëntie = tegen grenzen aan werken Eco-effectiviteit = nieuwe mogelijkheden, innovatie
Hoe doe je dat dan: “op een goede manier”?
4 principes voor C2C
Principe 1:
Ons afval is voedsel
In plaats van Take-Make-Waste
BIOLOGICAL cycle Regenerate
Take
Make
Make
Take
Regenerate
Cascade-denken!
In plaats van Take-Make-Waste
TECHNICAL cycle Regenerate
Take
Make
Make
Take
Regenerate
Design for disassembly Continuous loops!
31
Eco-effectiviteit: afval = voedsel
Kersenboom in volle bloei
Principe 2:
De zon is onze inkomstenbron
Principe 3:
Onze lucht, aarde en water zijn gezond
Principe 4:
Respecteer diversiteit •Biodiversiteit •Culturele diversiteit •Conceptuele diversiteit
Embedment
Ecology
Equity
Economy
Deel 3
Duurzame innovatie gaat gepaard met verandering
Voorwaarden voor een veranderingsproces in een organisatie Noodzaak voor verandering
• intern • extern
+
Een duidelijke gedeelde visie
• rol van topmanagement
+
Vermogen tot verandering
• strategie • structuur • systemen • gedeelde normen en waarden • stijl • medewerkers • competenties
VERANDERINGEN
+
Uitvoerbare eerste stappen
• intern • extern
Lange termijn perspectief Anders denken en doen We shall have to refrain from doing things merely because we know how to do them. Sir Theodore Fox
Voorwaarden scheppen voor innovatie 1. Tijd en ruimte creëren (bijv. Google: 70/20/10 regel)
Voorwaarden scheppen voor innovatie 2. Diversiteit in denkkracht (jong/oud, man/vrouw, technisch/creatief etc.)
Voorwaarden scheppen voor innovatie 3. Zorg voor connectie en conversatie door met elkaar over dingen te praten ontstaan spontaan ideeën.
De organisatie als een soepel lopende machine voor innovatie
Leiderschap en structuur
Processen en Tools
HR en persoonlijke ontwikkeling
Cultuur en kernwaarden
Deel 4 Hoe staat het in de Achterhoek met duurzame innovatie? en Welke ambitie heeft de Achterhoek?
Duurzaamheidsprofiel 1. Verankering in visie en strategie 5 4
7. Inbedding bij medewerkers
3
2. Afval is voedsel
2 1 0
6. Ketendenken / systeemdenken
5. Rekening houden met de directe omgeving
3. Gebruik van duurzame energie
4. Onze bodem, ons water en onze lucht zijn gezond
Achterhoekse organisaties
Meetbare doelstellingen 2,63,9
Monitoring 2,43,6
1. Verankering in visie en strategie 3,24,2
Duurzaamheid in visie 3,94,6
Geloof in economische voordelen: 4,2
Zo min mogelijk verpakkingsmateriaal 3,24,2
Inname en recycling eigen producten 2,5 3,8
2. Afval is voedsel 2,94,0
3. Duurzame energie 3,14,0
4. Onze bodem, ons water en onze lucht zijn gezond 3,5 4,2 wetgeving !
5. Rekening houden met de directe omgeving 3,64,0
Rekening houden met de cultuur/natuur 4,34,5
Lokale inkoop 2,83,6
Samenwerken met leveranciers 3,64,5
6. Ketendenken/systeemdenken 3,74,5
Samenwerken met Klanten 3,74,4
Educatie van medewerkers 2,73,6
7. Inbedding bij medewerkers 3,04,2
Enthousiasme over duurzaamheid 3,34,6
Samenvattend 1. Wel: duurzaamheid in de visie, geloof in voordeel Maar minder: - Heldere doelstellingen - Monitoren van acties
2. Wel: samenwerking met allerlei partners Maar minder: Gebruik maken van eigen organisatie
3. Ambities op alle vlakken
Koplopers 1. Hebben duurzaamheid heel sterk in de visie zitten, hebben doelstellingen, monitoren verbeterdoelen 2. Doen over het algemeen meer aan opleiding medewerkers op gebied van duurzaamheid 3. Soms overmoedig qua ambitie
Bij bedrijven anders dan bij gemeentes?
Samenvattend gemeentes 1. Wel: duurzaamheid als kernwaarde, geloof in voordeel Maar minder: - Heldere doelstellingen - Monitoren van acties 2. Wel: duurzaam inkoopbeleid Maar veel minder: - Samenwerking met leveranciers - Betrekken van bedrijven in de gemeente - Lokale inkoop - Letten op recyclebaarheid, toxiciteit 3. Nauwelijks educatie van medewerkers 4. Ambities op alle vlakken
Duurzame innovatie: een kans voor de Achterhoek! 1. Een bestendige toekomst voor de Achterhoek, veel maakindustrie! 2. Klanten en klanten-van-klanten vragen steeds vaker om duurzame producten 3. Gebruik maken van eigen kracht: inbedding in visie en in hele organisatie 4. Samenwerken met partners in de keten 5. Verankering in onderwijs, overheid en ondernemingen!
8 tafels met Duurzame innovatie 1. Verdeel je over de tafels, elke tafel maximaal 8 mensen 2. Formuleer in 10 minuten 1 idee voor duurzame innovatie, zo goed mogelijk 3. Schuif door naar volgende tafel en speel advocaat van de duivel van een voor jou vreemd idee 10 minuten 4. Schuif weer een tafel door en speel nu advocaat van de engel 5. Per groep wordt in 1 minuut plenair teruggekoppeld door een korte pitch
