Welkom bij: JGZ symposium V&VN Jeugd Gewoon bijzonder, bijzonder gewoon
“Versterking Jeugdgezondheidszorg op en met scholen”
De leerervaringen uit het project
Monique Römkens Farina Oprins Marie-Louise Lamers
1
Vroegtijdige opsporing door JGZ van depressieve klachten bij 12-14 jarige VO-scholieren JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Inhoud
Inhoud Versterking JGZ op en met scholen
● Korte toelichting op project Versterking JGZ op en met scholen
● Op zoek naar inspirerende projecten die bijdragen aan de gezonde leefstijl van jongeren door het uitvoeren van de JGZ op en samen met scholen.
● Pitch van het project Vroegtijdige opsporing depressieve klachten Door Farina Oprins en Marie-Louise Lamers
● Discussie aan de hand van stellingen
● Gericht op optimaliseren van de samenwerking tussen JGZ, scholen, gezondheidsbevordering, jongeren en hun ouders. ● Samen met o.a. NCJ, ActiZ, GGD GHOR Nederland en onderwijsagenda ● Projecten die aansluiten bij aanbevelingen van NCJ: – Doe het samen met jongeren – Richt de aandacht op meer acceptatie en versterken eigen kracht – Betrek sociale netwerken rondom jongeren
3
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Doel project
4
Selectiecriteria en randvoorwaarden
1. Versterken van de samenwerking tussen onderwijs en JGZ op scholen, met als expliciet aandachtspunt een duidelijke meerwaarde in het bevorderen van een gezonde leefstijl van jongeren.
– Samenwerkingsverband waarbij minimaal onderwijs en JGZ betrokken zijn in de uitvoering – Overdraagbaarheid naar andere regio’s – Max € 40.000 per project
Dit doel streven we na door: Projecten gericht op integrale benadering van gezondheid bevorderende activiteiten op te sporen die door een extra financieel zetje betere resultaten kunnen boeken, en daarmee als voorbeeld dienen.
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
(een selectie)
● Harde randvoorwaarden
2. Projecten zijn een inspiratie en voorbeeld voor andere organisaties en overdraagbaar naar andere regio’s
5
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
6
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
1
Selectiecriteria en randvoorwaarden
(een selectie)
● Inhoudelijke criteria: Versterking JGZ Aansluiten bij aanbevelingen NCJ
Selectiecriteria en randvoorwaarden
● Grotere selectie kans – – – –
Vernieuwend en aanvullende waarde Structureel karakter Aansluiten op monitoringssysteem Samenwerking Gezondheidsbevordering en kennis van Gezonde School – Communicatie van resultaten
– – – –
Integrale benadering van gezondheid bevorderende activiteiten Vergroten bekendheid, toegankelijkheid JGZ Actieve betrokkenheid van jongeren en ouders Bevorderen van gezondheid en gedrag gericht op acceptatie, eigen kracht en versterken van kracht van netwerken. – Bevorderen van samenwerking op lokaal niveau
7
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
(een selectie)
8
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Selectieprocedure
Geselecteerde projecten
Advies ingewonnen bij:
- 3 projecten Primair onderwijs: allen met thema gezonde leefstijl
1. Klankbordgroep jongeren mmv Spectrum en Stichting Alexander: ‘Zorg dat er vertrouwen is!’
1. Nieuwkomers gezond VRLN, onderwijs & Pharos
2. JGZ verankering in het schoolbeleid, door-ontwikkeling Onwijs Fit!
2. Adviescommissie bestaande uit professionals: ● JGZ, ● onderwijs, ● themainstituten, ● NCJ, ActiZ en GGD GHOR ● gemeente
9
-
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
7 projecten Voortgezet onderwijs
GGD Brabant-Zuidoost, onderwijs, gemeente & stichting JIBB
3. Contactmoment Groep 7 Basisonderwijs nieuwe stijl GGD Hollands Midden & onderwijs
10
4. Ontwikkeling gezondheidsprofielen Thema: gezonde leefstijl
1.Mulock Houwer in beweging! Thema: overgewicht en bewegen
VGGM & onderwijs
GGD Gooi & Vechtstreek, onderwijs, sportcoaches, sportverenigingen, paramedici & gemeente
5. Ouders aan Zet Thema: Genotmiddelen Purmerendse scholengroep, GGD Zaanstreek-Waterland, onderwijs & gemeente
2. Vroegtijdige opsporing depressieve klachten Thema: psychosociale gezondheid GGD Hart voor Brabant, onderwijs, gemeente, GGZ & Indigo
3. Gespreksvoering mentoren Thema: ziekteverzuim
6. Focus op Gezondheid Thema:gezonde leefstijl Centrum Media en Gezondheid, JGZ, onderwijs & School’s cool
7. Samen Sterk in nuchtere aanpak Thema: genotmiddelen
GGD Limburg Noord & onderwijs 11
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
GGD Flevoland, onderwijs en Tactus JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
12
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
2
Voortgang en communicatie - 2 projecten MBO ● Uitvoering projecten schooljaar 2014-2015 1. Workshop effectieve gespreksvoering (ook VO) Thema: ziekteverzuim
● Eind presentatie van projecten medio 2015
GGD West Brabant & onderwijs (VO en MBO)
2. JGZ op het ROC: Een gezond idee Thema: gezonde leefstijl GGD Gelderland-Zuid en ROC Nijmegen
13
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
● Communicatie: – brochure Versterking JGZ op en met scholen – www.loketgezondleven.nl
14
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Heeft u vragen? Vroegtijdige opsporing door JGZ van depressieve klachten bij 12-14 jarige VO-scholieren GGD Hart voor Brabant Farina Oprins, tactisch adviseur Jeugd, arts M&G Marie-Louise Lamers, jeugdverpleegkundige 15
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Waar gaat het vandaag over?
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Depressie is hot…..
● Wat is de aanleiding voor dit project? ● Waar gaat het project over? ● Rollen/taken van de jeugdverpleegkundige ● In groepjes: aantal stellingen/centrale terugkoppeling
17
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
18
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
3
Feiten
Hebben we het probleem wel in beeld?
● Depressie groot probleem in de Volksgezondheid
Nee……!
● Jaarlijks lijden ca. 37000 (4%) adolescenten aan een depressieve stoornis (Meijer et al., 2006) ● De life time prevalentie van een depressieve stoornis aan het eind van de adolescentie is 17% - 28% (Kessler et al., 2001) ● Van de volwassenen lijdend aan een depressieve stoornis ervoer 75% zijn/haar eerste episode tijdens de kindertijd of adolescentie
- Depressieve klachten worden vaak niet gesignaleerd en jongeren krijgen hierdoor niet de gepaste zorg - Met het huidige behandelaanbod wordt slechts 10-20% van de ziektelast weggenomen. 80-90% blijft dus bestaan (Trimbos, 2011) o o o
Behandelsucces vaak zeer tijdelijk: Na eerste episode 50%, Na tweede episode 70%, Na derde episode 90% kans op terugkeer.
- Preventie tijdens adolescentie biedt dus kansen.
(Kim-Cohen et al., 2003)
● Onder adolescenten heeft 20% last van depressieve stemmingen
- Daarom, een pro-actieve aanpak wenselijk:
(Meijer et al., 2006)
● Grote individuele en maatschappelijke consequenties 19
(Romijn et al., 2008)
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Pilot GGZ
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
20
Handen uit de mouwen…. - Gemeente Oss - Maatschappelijk werk - GGZ Oost-Brabant - Samenwerkingsverband VO-scholen Brabant Noordoost (Uden/Veghel/Maasland) - Indigo Brabant (preventie en kortdurende behandeling) - GGD Hart voor Brabant
21
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
22
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Koppeling met JGZ–onderzoek klas 2 VO
Interventie of psycho-educatie
● Afname stemmingsvragenlijst tegelijkertijd met afname gezondheidsvragenlijst klas 2 VO – Digitaal – Op school – Jongens en meisjes – Mentor aanwezig tijdens afname – Uitslag automatisch gekoppeld aan DDJGZ
● Jongeren die 2x hoog scoren: - Interventie “Een sprong vooruit” › Zes bijeenkomsten › Gegeven op school › Door medewerkers verbonden aan school › Versterken zelfvertrouwen, versterken emotionele veerkracht, vermogen om zelf problemen op te lossen
● Na één maand tweede afname bij hoogscoorders (fout-positieven verminderen) – Afname door school
- Psycho-educatie: › Folder: “Tips voor dips. Omgaan met somberheid.”
● Positieve score op vraag 8 (ik wil een einde maken aan mijn leven) - Gesprek JV of SMW op korte termijn; verwijzing indien nodig 23
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
24
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
4
Resultaten tot nu toe
Taken/rollen jeugdverpleegkundige
● Zeven VO-scholen doen mee, afname bij zes scholen klaar, met zevende school bezig ● Totaal 1049 jongeren meegedaan ● 9,1% van deze jongeren scoort hoog bij de eerste afname (meisjes 11,3%, jongens 6,9%) ● Bij 64 jongeren is de lijst voor de tweede keer afgenomen. 28 jongeren scoren hoog (20 meisjes, 8 jongens) ● Negen jongeren gaven aan een einde aan hun leven te willen maken: twee jongeren ernstige problemen (verwezen naar GGZ), twee jongeren serieuze problemen (gesprekken), twee jongeren vraag per ongeluk verkeerd ingevuld, drie jongeren geintje ● Eerste interventies zijn gestart, nog geen resultaten bekend
● Communicatie in het gehele proces met scholen/ketenpartners ● Creëren van draagvlak binnen school ● Afnemen vragenlijsten ● Voeren van gesprekken met jongeren/ouders ● Zorgen voor verwijzing (+ jeugdarts) ● Collectief: Gezonde School
25
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
26
Eerste ervaringen
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Heeft u vragen?
● Vanuit perspectief jongere ● Vanuit perspectief jeugdverpleegkundige
27
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Stelling 1
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Stelling 2
Bij de werving van scholen geven enkele scholen aan dat ze geen jongeren in de tweede klas hebben die depressief zijn. Daarnaast heeft het geen meerwaarde om jongeren preventief te screenen op een mogelijke depressie, ze komen toch wel boven water! Je gaat hier in mee. 29
28
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
Een gesprek aangaan met een jongere die aangeeft een einde aan zijn/haar leven te willen maken, is géén taak voor de JV. Dat is een taak voor de GGZ.
30
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
5
Stelling 3
Stelling 4
Het is voor dit onderwerp belangrijk dat ik goed contact heb met mentoren en zij kennen de ketenpartners.
De antwoorden in de vragenlijst roepen hilariteit op bij de jongeren, ze maken volop grapjes hierover. De groepsdruk bepaalt dat ze de vragen sociaal wenselijk invullen.
31
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
32
JGZ symposium V&VN Jeugd, 10 april 2015
6