Welkom bij LAB Maastricht UMC+ Laboratoria, Apotheek en Beeldvorming
Leading in Diagnostics and Imaging
1
Inhoud
2
3
Welkom bij LAB Maastricht UMC+
4
Transmuraal Diagnostisch Centrum en Centrale Bloedafname
5
Centraal Diagnostisch Laboratorium
6
Klinische Farmacie en Toxicologie / Apotheek
8
Klinische Genetica
12 14
Nucleaire Geneeskunde
15
Pathologie
17
Radiologie
18
Transplantatie Immunologie, Laboratorium Weefseltypering
Medische Microbiologie
Patiënten kunnen zowel bij het nieuwe Transmuraal Diagnostisch Centrum en Centrale Bloedafname van het MUMC+, als in de verschillende bloed-afnameposten in de regio worden geprikt. Als u dat wenst, kan bloed en ander lichaamsmateriaal ook twee keer per dag in uw praktijk worden opgehaald. Wilt u zelf snel CRP kunnen bepalen? Ook dat is mogelijk; LAB Maastricht UMC+ faciliteert Point Of Care Testing.
Welkom bij LAB Maastricht UMC+ In LAB Maastricht UMC+ werken de Laboratoria, Apotheek en Beeldvorming van het Maastricht UMC+ (MUMC+) volgens de nieuwste wetenschappelijke inzichten samen aan hoogwaardige diagnostiek voor aanvragers uit de eerste, tweede en derde lijn.
LAB Maastricht UMC+ is de naam waaronder de Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) Beeldvorming en Laboratoria van het Maastricht UMC+ haar diensten aanbiedt aan externe aanvragers en bedrijven. Het management van deze RVE, en dus ook van LAB Maastricht UMC+, wordt gevormd door: Prof. Dr. Marja van Dieijen-Visser; directeur-bestuurder en Drs. Guido van den Broek, RA; adjunct-directeur.
Wij nodigen u van harte uit kennis te maken met de acht afdelingen die samen LAB Maastricht UMC+ vormen: Centraal Diagnostisch Laboratorium mw. Prof. dr. Marja van Dieijen-Visser
Bij LAB Maastricht UMC+ werken professionele en toegewijde medewerkers met hart voor diagnostiek, patiëntenzorg, onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Onder verantwoordelijkheid van internationaal gerenommeerde specialisten staan 900 deskundige medewerkers klaar voor uw diagnostische vraagstellingen. De verschillende afdelingen gebruiken de modernste beeldvormende technieken, leveren geavanceerde diagnostiek in bloed, feces, urine of weefsel, moleculaire diagnostiek, classificatie van tumoren en genoomdiagnostiek. Ze zorgen bovendien voor point of care testing, voorlichting, nascholing en specialistische farmaceutische zorg.
linische Farmacie en Toxicologie / Apotheek K mw. drs. Ellen Frankfort
Laatste stand der techniek Verbetering van onze service en uitbreiding van onze diagnostische mogelijkheden heeft onze voortdurende aandacht. Concreet betekent dit investeren in nieuwe laboratoria en apparatuur volgens de laatste stand der techniek, ontwikkeling van nieuwe technologie en het vertalen van nieuwe wetenschappelijke inzichten naar concrete adviezen aan onze aanvragers.
Radiologie Prof. dr. Joachim Wildberger
Validatie Met zijn acht gecertificeerde afdelingen en academische status is LAB Maastricht UMC+ dé aangewezen plek voor bedrijven die nieuwe diagnostische apparatuur of analysemethodes in de klinische praktijk willen valideren.
Heeft u vragen, wilt u meer informatie of een afspraak maken?
Onze visie:
P. Debyelaan 25, 6229 HX Maastricht Postbus 5800, 6202 AZ Maastricht
“LAB Maastricht UMC+ is dé plek in Zuidoost-Nederland waar diagnostiek en farmaceutische zorg van het allerhoogste niveau wordt ontwikkeld en aangeboden aan huisartsen uit de regio, zorginstellingen in heel Nederland en bedrijven uit de hele wereld.”
Klinische Genetica Medische Microbiologie Prof. dr. Paul Savelkoul Nucleaire Geneeskunde Prof. dr. Felix Mottaghy Pathologie Prof. dr. Axel zur Hausen
ransplantatie Immunologie, Laboratorium Weefseltypering T Prof. dr. Marcel Tilanus
Neem dan contact op met Rob Janssen, Business Development Manager LAB Maastricht UMC+
T + 31 (0) 43 387 13 33 | M + 31 (0) 6 1221 5880 E
[email protected] | www.mumc.nl/labmaastricht
3
Peter Reinders en Margareth Gidding
Transmuraal Diagnostisch Centrum en Centrale Bloedafname Het Transmuraal Diagnostisch Centrum (TDC) is de schakel tussen externe aanvragers enerzijds en functieafdelingen, laboratoria en specialisten anderzijds, daar waar het gaat om de primaire diagnostiek. Het werkgebied betreft in eerste instantie de regio Maastricht en Heuvelland. Echter, ook aanvragers uit andere regio’s vinden steeds vaker de weg naar het TDC. Een onderdeel van het TDC is de Huisartsen Service Desk, speciaal in het leven geroepen om huisartsen snel van informatie te voorzien in de breedste zin van het woord.
De Centrale Bloedafname en het TDC zijn in december 2012 verhuisd naar een nieuwe en moderne gezamenlijke locatie. Patiënten worden ontvangen en ingeschreven aan een van de vijf balies van het TDC. De nieuwe Centrale Bloedafname beschikt nu over negen prikcabines, waarvan er één speciaal is ingericht voor kinderen.
Het TDC biedt aanvragers de gelegenheid om op indicatie aanvullend laboratoriumonderzoek en functionele diagnostiek te laten verrichten. De kernactiviteiten zijn: › Het verzorgen van organisatorische procedures voor aangevraagd diagnostisch onderzoek. › Het verstevigen van de relatie en communicatie tussen de eerste en tweede lijn. › Het stimuleren en faciliteren van wetenschappelijk onderzoek, gericht op de relatie tussen de eerste en tweede lijn. De Centrale Bloedafname draagt zorg voor de bloedafname bij klinische en poliklinische patiënten in het MUMC+, heeft meerdere prikposten in de regio en verzorgt (op indicatie) de bloedafname bij patiënten thuis. Dagelijks melden zich zo’n 800 patiënten aan de balie van het TDC om te worden aangemeld voor diagnostisch onderzoek. Na registratie worden de patiënten doorgeleid naar de Centrale Bloedafname voor bloedprikken, naar de Radiologie voor het maken van een röntgenfoto of echo-onderzoek, of naar een van de andere onderzoeksafdelingen.
4
Huisartsen Service Desk: 043 - 387 44 80
Mw. Prof. Dr. Marja Van Dieijen-Visser
Centraal Diagnostisch Laboratorium Het Centraal Diagnostisch Laboratorium (CDL) verricht klinisch chemisch, hematologisch en immunologisch onderzoek. De diversiteit aan onderzoeken en de kwaliteit van de bepalingen is van zeer hoog niveau. Het CDL maakt voor de diverse onderzoeken gebruik van lichaamsmateriaal zoals bloed, urine, liquor etc. waarin een scala aan biomarkers wordt onderzocht. Het virologisch onderzoek dat in het CDL plaatsvindt (infectieserologie), valt onder verantwoordelijkheid van de afdeling Medische Microbiologie. Het CDL heeft het volgende te bieden: › Consultatieve en analytische diensten op het gebied van klinische chemie, hematologie en immunologie. › 24-uurs laboratoriumfaciliteit, 7 dagen per week. › Bloedafnames bij poli- en klinische patiënten. › Complexe endocrinologische en immunologische analyses, diverse tumormarkers. › Complexe transfusieserologie. › Diagnostiek van bloedings- en tromboseneiging. › Ontwikkelen en valideren van nieuwe technieken en methoden. › Ondersteuning van het stamceltransplantatieprogramma. › Ondersteuning van het hemofiliebehandelcentrum Maastricht en de trombosepoli. Het CDL beschikt over bijzondere expertise op het gebied van prenatale diagnostiek, allergiediagnostiek, biomarkers voor hart- en vaatziekten, stollingsonderzoek, gespecialiseerde tests voor farmacogenetica en niersteenonderzoek.
Service Het aantal analyses aangevraagd in de eerste lijn is de laatste jaren fors gestegen door een verschuiving van zorg naar de eerste lijn. Het CDL haalt bloed, dat door huisartsen zelf wordt afgenomen, op in de huisartsenpraktijk; een service die zeer wordt gewaardeerd. Feiten & cijfers Het CDL telt 160 fte, werkzaam in verschillende clusters: › Algemene klinische chemie en hematologie › Celdiagnostiek en celtherapie › Speciale hemostase en transfusie › Immunodiagnostiek › Speciele eiwitchemie › Chromatografie en massaspectrometrie › Moleculaire diagnostiek › Bedrijfsbureau
Aantal analyses: circa 3.250.000 per jaar Jaarlijks wordt bij zo’n 225.000 patiënten bloed afgenomen Kwaliteit Het laboratorium is CCKL geaccrediteerd
De 5 belangrijkste kenmerken van het CDL Grote diversiteit aan en hoge kwaliteit van bepalingen. ijzondere expertise op B uiteenlopende gebieden. Ondersteuning van Point Of Care Testen in de huisartsenpraktijk. 24/7 geopend. Ophaalservice haalt patiëntenmateriaal op in de huisartsenpraktijk. 5
Mw. Drs. Ellen Frankfort
Klinische Farmacie en Toxicologie / Apotheek Klinische Farmacie en Toxicologie staat garant voor specialistische farmaceutische zorg voor patiënten van het MUMC+, zowel in het ziekenhuis, op de polikliniek als thuis. Een CCKL geaccrediteerd laboratorium staat ter beschikking voor het bepalen van geneesmiddelen in lichaamsvloeistoffen. Klinische Farmacie en Toxicologie werkt nauw samen met de apotheek van het UMC St. Radboud in Nijmegen. Deze samenwerking levert op het gebied van labbepalingen een aantal unieke specialties op. Geneesmiddelen in lichaamsvloeistoffen Het Laboratorium voert therapeutic drug monitoring (TDM) uit voor een groot arsenaal geneesmiddelen. Daarbij kunt u denken aan immunosuppressiva, antimicrobiële middelen, psychofarmaca en anti-epileptica. Ook screening van Drugs of Abuse (DOA) maakt deel uit van het reguliere programma. Het laboratorium heeft ruime expertise in het ontwikkelen en valideren van nieuwe analysemethoden en -technieken. Ons TDM en Toxicologiecentrum biedt adviezen over te volgen therapieën op basis van de gemeten waarden. Voor toxicologie is het laboratorium 24/7 beschikbaar om snel een uitslag en advies te kunnen geven over de toxiciteit van geneesmiddelen. Een bijzondere techniek is de ‘dried bloodspot analyse’. Bij de dried bloodspot analyse prikt de patiënt zich in een vingertop met een veilige wegwerplancet. Het bloed komt op een strookje filtreerpapier, dat per post naar het laboratorium Klinische Farmacie kan worden gestuurd. In één bloedspot kunnen nu al een groot aantal middelen worden geanalyseerd en dit aantal breidt zich verder uit. Naast het grote gemak voor de patiënt is deze analysemethode efficiënter en goedkoper dan een venapunctie.
6
Transmurale Apotheek Service Maastricht Onderdeel van de afdeling Klinische Farmacie en Toxicologie is de Transmurale Apotheek Service Maastricht (TASM). Deze poliklinische apotheek heeft zich de afgelopen jaren bewezen als een sterk concept voor het leveren van specialistische farmaceutische zorg. De TASM is voor iedereen toegankelijk maar levert vooral patiënten die ontslagen worden of die de polikliniek bezoeken veel gemak op. De TASM verstrekt ontslagmedicatie en nieuwe receptuur aan poliklinische patiënten, geeft voorlichting en adviezen over het gebruik van geneesmiddelen en stemt farmaceutische zorg af met andere betrokken zorgverleners.
De 5 belangrijkste kenmerken van Klinische Farmacie en Toxicologie / Apotheek
Feiten & cijfers Klinische Farmacie en Toxicologie: 135 medewerkers Aantal laboratoriumbepalingen per jaar, exclusief onderzoek: 67.000, waarvan: › Immunosuppressiva: 12.500 › Antimicrobiële middelen: 5.500 › Psychofarmaca: 3.600 › Anti-epileptica: 1.100 › Drugs of Abuse (DOA): 42.000 › Overige bepalingen: 2.300
De afdeling Klinische Farmacie en Toxicologie van het MUMC+ is geaccrediteerd door CCKL, GMP-z, ISO-9001 (medische gassen) en HKZ.
Kwaliteit Patiëntveiligheid en innovatie vormen de basis waarop de afdeling haar werkzaamheden verricht. Dat dit breed wordt onderkend, bewijst de toekenning van de ‘Nationale Patiëntveiligheidsaward 2010’ van VMS (Veiligheidsmanagement Systeem van Ziekenhuizen). Voor de komende jaren ligt de focus van de afdeling op het nog verder verbeteren van de medicatie-veiligheid en het ontwikkelen van integrale zorgpaden.
Specialistische farmaceutische zorg van hoog niveau. Poliklinische apotheek 24/7 geopend. Kenniscentrum voor Therapeutic Drug Monitoring en Toxicologie. Laboratorium toxicologie 24/7 beschikbaar. Expertise over dried bloodspot methode.
“Het MUMC+ biedt goede operationele ondersteuning; het wordt geregeld.” — Bertine Heidenrath Unitmanager medische dienst Mondriaan GGZ
7
Klinische Genetica De klinische genetica houdt zich bezig met diagnostiek van en voorlichting over erfelijke en aangeboren afwijkingen. De afdeling Klinische Genetica van het MUMC+ neemt in Nederland een voortrekkersrol in en wordt gezien als expert op het gebied van de medische genoomdiagnostiek. De afdeling beschikt over een polikliniek en drie laboratoria en heeft vestigingen in Maastricht en Veldhoven. Bij Klinische Genetica kunnen patiënten terecht voor de volgende diagnostiek en expertise: › Erfelijkheidsadvisering. › Pre- en postnataal chromosoomonderzoek en DNA-onderzoek. › Biochemische basisdiagnostiek en enzymdiagnostiek. Als enige in Nederland heeft de afdeling de bevoegdheid voor het toepassen van Preïmplantatie Genetische Diagnostiek (PGD). Dit gebeurt in een samenwerkingsverband met IVF-centra van Maastricht, Utrecht en Groningen. Op het gebied van cardiogenetica, zeldzame genetische syndromen, mitochondriële aandoeningen, mentale retardatie, genodermatologie en oncogenetica neemt de afdeling eveneens een vooraanstaande positie in. Empathische benadering Naast grondige kennis over de diagnostiek van complexe erfelijke aandoeningen, vinden de medisch specialisten en genetisch consulenten een empathische benadering van de patiënt en verwanten zeer belangrijk. De patiënt krijgt een compleet zorgpakket aangeboden met verantwoorde diagnostiek en psychosociale begeleiding. De afdeling levert geïntegreerde, topreferente klinische en state-of-the-art laboratoriumdiagnostiek en hiermee samenhangend wetenschappelijk onderzoek voor medische erfelijkheidsvraagstellingen. Daarnaast wordt voortdurend gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van nieuwe methoden voor specialistische genetische diagnostiek.
8
De afdeling Klinische Genetica bestaat uit: Poli Klinische Genetica Patiënten kunnen hier terecht met alle vragen op het gebied van erfelijkheid, klinisch genetische diagnostiek, behandeling en klinisch gebonden onderzoek. De poli vormt de link tussen het laboratorium en het ziekenhuis. Speerpunten van de poli zijn zeldzame genetische syndromen, cardiogenetica, oncogenetica, genodermatologie en reproductieve genetica. Laboratorium Clinical Genomics Clinical Genomics biedt genetische diagnostiek aan voor een groot aantal aandoeningen, met als speerpunten erfelijke hartziekten, neuromusculaire en mitochondriële aandoeningen, erfelijke borstkanker, ontwikkelingsstoornissen en genodermatoses. Door middel van DNA-onderzoek wordt gezocht naar defecten in genen bij patiënten, zowel in het kern-DNA als in het mitochondriële DNA. Als een defect wordt gevonden, is prenatale of preïmplantatie diagnostiek of predictief onderzoek in de familie mogelijk. Naast de diagnostische functie verricht het laboratorium Clinical Genomics toonaangevend wetenschappelijk onderzoek en biedt het technologische en bioinformatica services aan ter ondersteuning van diagnostiek en wetenschappelijk onderzoek. Laboratorium voor Erfelijke Metabole Ziekten Bij patiënten met mogelijk een erfelijke stofwisselingsziekte kan diagnostisch onderzoek van lichaamsvloeistoffen zoals urine, plasma/serum en liquor worden uitgevoerd. De diagnose wordt gesteld op basis van het voorkomen van abnormale stofwisselingsproducten of afwijkende concentraties van normale metabolieten in de lichaamsvloeistoffen. Hoewel de EMZ-laboratoria in Nederland hetzelfde basispakket bieden, weet het MUMC+ zich te onderscheiden op het gebied van purine/pyrimidine-, lysosomaal- en mitochondriaal metabolisme, farmacogenetica, tandem MS-toepassingen én door de snelheid waarmee de uitslagen beschikbaar komen. Cytogenetisch Laboratorium Dit laboratorium is gespecialiseerd in genotypering en chromosomenonderzoek. Met behulp van geavanceerde beeldverwerkende apparatuur vindt prenataal, postnataal en tumorcytogenetisch onderzoek plaats.
Sterk punt is de moleculaire diagnostiek die wordt toegepast bij patiënten met een hemato-oncologische aandoening, bij patiënten met aangeboren afwijkingen en/of een intellectuele beperking en bij patiënten die voor PGD kiezen vanwege dragerschap van een chromosoomafwijking. Kwaliteit De laboratoria Cytogenetica, Clinical Genomics en EMZ zijn CCKL geaccrediteerd. De polikliniek Klinische Genetica beschikt over een NIAZ-accreditatie.
Feiten & cijfers
Afgeronde productie aantallen
Aantal medewerkers
184
Complexe counselingdossiers 3.300 Enzymdiagnostiek 1.000
Enkelvoudige counselingdossiers 1.700
Biochemische basisdiagnostiek 800
Prenatale genotyperingen 1.000 Postnatale genotyperingen 11.000
PGD intakes 300
PGD Analyses 270
De 5 belangrijkste kenmerken van Klinische Genetica
Expert op het gebied van medische genoomdiagnostiek, bioinformatica en next generation sequencing. Als enige in Nederland bevoegd voor het toepassen van Preïmplantatie Genetische Diagnostiek (PGD). Een compleet zorgpakket met verantwoorde diagnostiek en psychosociale begeleiding van de patiënt. eavanceerde apparatuur voor G enzymdiagnostiek en farmacogenetica. Vestigingen in Maastricht en Veldhoven.
9
10 redenen om te kiezen voor LAB Maastricht UMC+ Internationaal gerenommeerde specialisten en
900 24/7
Hoogwaardig diagnostisch onderzoek en advies voor de eerste, tweede en derde lijn
Alle disciplines op het gebied van Laboratoria, Apotheek en Beeldvorming
uisarts en H medisch specialist beschikken over
onder één dak
Partner
10
oegepast T wetenschappelijk onderzoek direct vertaald naar de praktijk
eaccrediteerde G laboratoria en
state of the art apparatuur
dezelfde gegevens en uitslagen itslagen van U beeldvormende onderzoeken binnen
Trendsetter
in samenwerking, methodeontwikkeling, contract research en opleiding/nascholing
gemotiveerde en deskundige medewerkers
op het gebied van prenatale diagnostiek, moleculaire diagnostiek en genoomanalyse
24-48 uur beschikbaar
pecialistische S farmaceutische zorg
24 uur per dag en
7 dagen per week
groepsfoto
v.l.n.r.: Marcel Tilanus, Guido van den Broek, Joachim Wildberger, Marja van Dieijen-Visser, Axel zur Hausen, Ellen Frankfort, Paul Savelkoul en Felix Mottaghy
11
Prof. Dr. Paul Savelkoul
Medische Microbiologie De medische microbiologie onderzoekt humaan materiaal op de aanwezigheid van infectieverwekkers zoals bacteriën, virussen, gisten, schimmels en parasieten. Tevens kunnen in bloed en urine afweerstoffen van belangrijke ziekteverwekkers zoals Hepatitis A, B, C, HIV, ziekte van Lyme en ziekte van Pfeiffer worden aangetoond. De afdeling Medische Microbiologie biedt advies op maat over zowel diagnostiek en behandeling van infectieziekten als infectiepreventie. Een deskundig team van arts-microbiologen, internist- infectiologen, deskundigen infectiepreventie en medisch moleculair microbiologen staan voor u klaar. Bepaling van de gevoeligheid voor antimicrobiële middelen van bacteriën en gisten gebeurt volgens Europese richtlijnen. Moleculaire typering van bacteriën en virussen is een speerpunt binnen de afdeling. Het laboratorium Medische Microbiologie beschikt over apparatuur met een hoge diagnostische capaciteit voor identificatie, infectieserologie en DNA-technologieën op basis van DNA-vermenigvuldiging (PCR) en sequentieanalyse. Mede hierdoor zijn korte doorlooptijden gegarandeerd. Wij bieden een, voor de regio, uniek pakket van moleculaire testen aan om epidemiologische verschillen tussen micro-organismen te onderscheiden. Dit laatste is met name van belang bij het signaleren van verspreiding van (zorggerelateerde) infecties. Nascholing en opleiding Om verwijzers in de eerste, tweede en derde lijn up-todate te houden, organiseert de afdeling geaccrediteerde nascholingsbijeenkomsten op het gebied van microbiologie, infectieziekten en infectiepreventie (www.minc.eu). Het verzorgen van een praktijkopleiding tot deskundige infectiepreventie, medisch moleculair microbioloog of een beroepsstage voor analisten behoort eveneens tot de mogelijkheden.
12
Onderzoek Onze onderzoekslijnen richten zich op de rol van infecties bij chronische aandoeningen zoals COPD en inflammatoire darmziekten, antibiotica resistentie, seksueel overdraagbare aandoeningen en het voorkómen van verspreiding van infecties. Op vrijwel al deze gebieden heeft de afdeling uitgebreide ervaring met contractonderzoek. Kenmerkend voor het onderzoek binnen de afdeling is het sterk multidisciplinaire karakter, resulterend in lokale, nationale en internationale samenwerkingsverbanden, binnen Nederland o.a. met het RIVM en de GGD Zuid-Limburg. Audits op maat Voor vragen op het gebied van hygiëne in de huisartsenpraktijk of zorginstelling kan een hygiëneaudit op maat uitkomst bieden. Momenteel zijn onze deskundigen infectiepreventie niet alleen werkzaam binnen het MUMC+ maar ook bij Maastro, Vivre, Mosae zorggroep en CIRO+ Horn. Daarnaast is de unit ziekenhuishygiëne en infectiepreventie, als enige in Nederland, betrokken bij de versterking van de gezondheidszorg op Bonaire. Kwaliteit Het laboratorium werkt continu aan kwaliteitsverbetering, probeert uitslagen steeds sneller beschikbaar te hebben en daarnaast steeds meer onderzoek op maat aan te bieden. De afdeling beschikt over kwaliteitskeurmerken NIAZ, CCKL en EUprevent.
Feiten & cijfers
Aantal medewerkers
>90
Aantal verrichtingen
>250.000
De 5 belangrijkste kenmerken van Medische Microbiologie omplete en geavanceerde C microbiologische diagnostiek, infectieziektepreventie, moleculaire diagnostiek en epidemiologie binnen één groep. onsultancy op maat en C infectiepreventie-audits op locatie. Uitgebreide mogelijkheden voor contractresearch. eaccrediteerde nascholing voor G o.a. huisartsen, doktersassistenten, specialisten, verpleegkundigen en andere zorgfuncties. raktijkopleiding voor arts-microbiologen, P internist-infectiologen, deskundigen infectiepreventie, medisch moleculair microbiologen en analisten.
"Dankzij de uitstekende samenwerking met de medische microbiologie hebben we ons wetenschappelijk onderzoek in infectieziekten en seksueel overdraagbare aandoeningen een enorme impuls kunnen geven." Prof. dr. Christian Hoebe — Hoofd afdeling Seksuele Gezondheid, Infectieziektenbestrijding en Milieu GGD Zuid-Limburg
13
Prof. Dr. Felix Mottaghy
Nucleaire Geneeskunde Tot dit specialisme behoort diagnostiek door middel van radioactief gemarkeerde tracers/biomoleculen. Daarnaast behoort ook de behandeling van een aantal ziekten met behulp van radioactieve stoffen tot het terrein van de nucleaire geneeskunde. De meest belangrijke en meest bekende therapie is de behandeling van benigne en maligne schildklierafwijkingen met behulp van radioactief jodium. De afdeling Nucleaire Geneeskunde van het MUMC+ kenmerkt zich door een zeer nauwe samenwerking met de collega’s van de Radiologie en zorgt voor een zeer efficiënte afwikkeling van alle hier verrichte onderzoeken inclusief hybride beeldvorming zoals PET/CT en SPECT/ CT. Hiermee zorgen wij voor een heldere en tijdige terugkoppeling van onderzoeksresultaten. De afdeling Nucleaire Geneeskunde werkt nauw samen met de aanvragers om klinische vraagstellingen goed en zo snel mogelijk (meestal binnen 24 uur) te kunnen beantwoorden. Nucleaire Geneeskunde beschikt over state of the art technieken zoals PET/CT en SPECT/CT. Recent werden er nog twee nieuwe dubbelkops gammacamera’s geplaatst. Diagnostiek In de oncologie zijn hybride PET/CT en SPECT/CT de meest belangrijke functionele onderzoeken. De tracers die we gebruiken voor het PET/CT onderzoek zijn FDG, DOTATE, Fluor en I-124. In samenwerking met het universiteitsziekenhuis in Aken kan ook Choline-PET bij prostaatkanker patiënten aangeboden worden. Daarnaast heeft de Nucleaire Geneeskunde in Maastricht veel ervaring met PET/CT op het gebied van auto-immuun aandoeningen zoals sarcoïdose, inflammatoire veranderingen, als ook viability scans in patiënten met perfusie stoornissen van het hart. Het gehele scala aan conventionele beeldvorming zoals bijvoorbeeld botscans, schildklier diagnostiek, perfusie scans van het hart en sentinel node procedures wordt eveneens aangeboden.
14
Behandeling De meest bekende therapie binnen de nucleaire geneeskunde die in Maastricht wordt uitgevoerd, is de behandeling van benigne en maligne schildklierafwijkingen door middel van radioactief jodium. Daarnaast bieden we samarium therapie als pijnbestrijding bij botmetastasen en yttrium-therapie als gewrichtsbehandeling. Deze behandelingen kunnen veelal poliklinisch plaatsvinden. Additioneel kunnen patiënten met neuro-endocriene tumoren behandeld worden met peptid-receptorradiotherapie (PRRT) in Aken. Tenslotte worden patiënten met primaire en secundaire levermaligniteiten behandeld door middel van SIRT (selective internal radiotherapie) in Aken. Op korte termijn zal SIRT ook in Maastricht beschikbaar zijn. Kwaliteit: De afdeling is NIAZ geaccrediteerd. Feiten & cijfers
Aantal verrichtingen per jaar
circa
10.000
Aantal fte
16
De 5 belangrijkste kenmerken van Nucleaire Geneeskunde Onderscheidend op het gebied van diagnostiek en behandeling van neuro-endocriene tumoren.
rendsetter op het gebied van cardioT logische en oncologische toepassingen. ooruitstrevend onderzoek op het gebied V van partikeltherapie en moleculaire beeldvorming. xpert op de aan nucleair geneeskunde E gerelateerde fysica. itstekende samenwerking met de afdeling U Radiologie.
Prof. Dr. Axel zur Hausen
Pathologie De afdeling Pathologie onderzoekt weefsels, cellen en lichaamsvocht om informatie te verkrijgen over de processen die tot ziekte leiden. De aard van de afwijkingen leiden tot een classificerende diagnose en leveren informatie op over de prognose en de te volgen behandeling. De afdeling Pathologie van het MUMC+ biedt een breed spectrum aan expertise, analyses en technieken. Routine histologisch onderzoek Hierbij gaat het om macroscopische weefselbewerking en het vervaardigen en kleuren van microscopische preparaten. Voor alle speciale aandachtsgebieden van de pathologie zijn er op de afdeling nationaal en internationaal erkende experts werkzaam. Elektronenmicroscopisch onderzoek vult het histologisch onderzoek aan, bijvoorbeeld bij neuropathologische of nefropathologische vraagstellingen. Het laboratorium beschikt over een snelle en geautomatiseerde weefselprocessor met hoge capaciteit die een zeer snelle diagnostiek (binnen enkele uren) mogelijk maakt. Cytodiagnostisch onderzoek Cytodiagnostisch onderzoek is het onderzoek van de cellen. Lichaamsvocht of puncties worden daartoe verwerkt tot gekleurde microscopische preparaten en vervolgens beoordeeld. Dit gebeurt door speciaal hiertoe opgeleide pathologen en analisten. Speciaal histologisch en cytologisch onderzoek / moleculaire diagnostiek Hierbij gaat het om onderzoeken op het gebied van immuunhisto- en cytochemie en DNA-onderzoek. Dit zijn onderzoeken die doorgaans worden uitgevoerd als aanvulling op routineonderzoeken en waarmee een classificerende diagnose kan worden gesteld die het therapeutisch beleid bepaalt. Het MUMC+ neemt wat betreft moleculaire diagnostiek een vooraanstaande positie in. De afdeling onderscheidt zich onder meer in het uitgebreide portfolio van moleculaire technieken en verrichtingen om de optimale therapie voor patiënten aan te kunnen bieden, zoals het typeren van resistenties tegen chemotherapie met behulp van pyrosequencing.
Obducties Het verrichten van obducties voor interne en externe aanvragers is een zeer belangrijk onderdeel van de pathologie. De afdeling Pathologie heeft een grote expertise op het verrichten van obducties en levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de klinische kwaliteitscontrole. Feiten & cijfers › Medische & wetenschappelijke staf: 53 fte › Ondersteunend personeel: 51 fte › Totaal aantal interne aanvragen: 28.000/jaar › Totaal aantal externe aanvragen: 10.000/jaar › Moleculaire diagnostiek: circa 2.000 bepalingen per jaar Kwaliteit De afdeling Pathologie is gecertificeerd volgens CCKL.
De 5 belangrijkste kenmerken van Pathologie Compleet spectrum aan expertise, analyses en technieken.
ooraanstaande positie op gebied van V moleculaire diagnostiek. nderscheidend op het gebied van O oncologische diagnostiek. Snelle en geautomatiseerde weefselprocessor. op in oncologisch, cardiovasculair en T epigenetisch onderzoek.
15
“De mogelijkheid om specialistische bepalingen uit te laten voeren, draagt bij aan de verdere doorontwikkeling van CIRO+ als expertisecentrum voor chronisch orgaanfalen. De ondersteuning is goed en op alle gebieden merken we een proactieve houding van de betrokken medewerkers van het MUMC+” Lucie Fransen — Procesmanager Ciro+ expertisecentrum voor chronisch orgaanfalen
16
Prof. Dr. Joachim Wildberger
Radiologie Radiologie zorgt voor diagnostiek met behulp van beeldvormende technieken zoals conventioneel röntgenonderzoek, mammografie, computertomografie (CT), echografie en magneet resonantie (MRI). Behalve voor diagnostiek kunnen patiënten hier terecht voor zogenaamde ‘beeldgestuurde interventies’: weefselpuncties en biopten voor histologisch/pathologisch onderzoek, drainages, angiografische interventies zoals dotteren/stentplaatsing en embolisaties, RFAbehandelingen en binnenkort SIRT behandelingen (dit in nauwe samenwerking met Nucleaire Geneeskunde). Er werken vijf teams van beeldvormende laboranten in de volgende disciplines: › Conventioneel röntgenonderzoek › Echografie en Mammografie › Angio en Interventie › CT › MRI De afdeling Radiologie kenmerkt zich door een zeer efficiënte workflow. Zo is in 2012 een heel nieuw geïntegreerd RIS (Radiologie Informatie Systeem) PACS (Picture Archiving and Communication System) geïmplementeerd. Voor de eerste lijn is al jaren een “huisartsenpost” ingericht. Hier kunnen patiënten zonder afspraak terecht voor conventioneel onderzoek en echografie. Patiënten en/of verwijzers beschikken binnen 24 uur over de uitslag van het onderzoek. Een heldere en tijdige terugkoppeling van onderzoeksresultaten en persoonlijke relaties met aanvragers en verwijzers komt de zorg voor de patiënt ten goede. In 2013 willen wij als additionele service een radiologiebus voor de regio Maastricht / Heuvelland in gebruik nemen. Radiologie maakt gebruik van apparatuur volgens de laatste stand der techniek. Door een sterke klinische fysica groep én een eigen dosimetriecentrum is gewaarborgd dat stralingsbescherming voor de patiënten conform ALARA (“as low as reasonably achievable”) altijd onze aandacht heeft. Deze bijzondere expertise in combinatie met de modernste apparatuur vormen de basis voor individuele gespecialiseerde verslaglegging.
De radiologen zijn orgaangericht georganiseerd. Alle specifieke aandachtsgebieden zoals neuroradiologie, mammaradiologie, abdominale, thoracale, cardiale en kinderradiologie, muskuloskeletale radiologie en interventieradiologie worden dagelijks aangeboden. De uitslagen kunnen - indien gewenst interdisciplinair verder worden ingebed in een integraal behandelconcept. Feiten & cijfers › Medische & wetenschappelijke staf: 30 fte › Ondersteunend personeel: 106 fte › Totaal aantal verrichtingen voor interne aanvragers: 160.000/jaar › Totaal aantal verrichtingen voor externe aanvragers: 36.000/jaar Kwaliteit De afdeling Radiologie is NIAZ geaccrediteerd.
De 5 belangrijkste kenmerken van Radiologie
Efficiënte workflow en speciale diagnostiek voor de eerste lijn. Apparatuur volgens de laatste stand der techniek. ijzondere expertise op alle B subspecialisaties binnen radiologie. iagnostiek en interventie door dezelfde D specialisten en deelname aan een groot aantal interdisciplinaire besprekingen. itstekende samenwerking met nucleaire U geneeskunde.
17
Prof. Dr. Marcel Tilanus
Transplantatie Immunologie, Laboratorium Weefseltypering De afdeling Transplantatie Immunologie, Laboratorium Weefseltypering werkt met een diversiteit van bepalingen die nodig zijn om een orgaan- of stamceltransplantatie te kunnen realiseren, waarbij de HLA-moleculen van donor en patiënt voldoende overeen moeten komen om afstoting te voorkomen. Daarnaast kunnen artsen en patiënten terecht voor HLA-typeringen ter ondersteuning van de diagnostiek van ziektes die met HLA geassocieerd zijn, voor het bepalen van medicatie overgevoeligheid en voor HLA-typeringen en antistofbepalingen voor thrombocytentransfusies. De bepalingen zijn ondergebracht in de clusters serologie, moleculair en cellulaire diagnostiek. U kunt bij de afdeling Transplantatie Immunologie terecht voor: › Alle vragen en bepalingen over stamcel en orgaan transplantatie. › Ankylosing spondylitis (ziekte van Bechterew), HLA-B27. › Coeliakie (glutenintolerantie), HLA-DQ2/DQ8 › Sarcoïdose DR15, DQ6. › Reumatoïde artritis, verschillende associaties. › Uveitis, HLA-B27; KLH, HLA-DRB*04:05. › Birdshot chorioretinopathy, HLA-A29. › Abacavir overgevoeligheid HLA-B*57:01. De afdeling maakt voor haar onderzoeken gebruik van zeer geavanceerde sequence based typing technologie waarmee ze in de wereld voorop loopt. HLA-typeringen, van lage tot ultrahoge resolutie, worden geautomatiseerd uitgevoerd. Met behulp van eigen reagentia (de zogenaamde “Maastricht reagentia”) voor ultra-high resolution typeringen wordt een resolutie bereikt die het polymorfisme van het hele gen in kaart brengt.
18
Het laboratorium is uniek in Europa voor wat betreft de geautomatiseerde bepaling van HLA-antistoffen met Luminex en LabXpress apparatuur. De afdeling loopt voorop in de implementatie van cellulaire therapie en in de selectie van stamceldonoren. Bij een transplantatie zijn vele spelers betrokken. Het laboratorium Weefseltypering is de schakel tussen de kliniek, Eurotransplant en Europdonor, die alle orgaan-, respectievelijk stamcel-/beenmergtransplantaties coördineren. De afdeling onderhoudt uitstekende structurele contacten met interne afdelingen binnen het MUMC+ en met de dialysecentra in de regio; niet alleen op het gebied van patiëntenzorg, maar ook op het vlak van opleiding en bijscholing. Onderzoek en ontwikkelingen zijn nauw verbonden met de zorg voor patiënten. De patiënt profiteert van nieuwe bevindingen die zo mogelijk direct in de diagnostiek worden geïmplementeerd.
Feiten & cijfers Verrichtingen: 25.000 waarvan: › allogene stamceltransplantaties: >50 › niertransplantaties: >80 › HLA-typeringen: >11.000 › Kruisproeven: 4.400 › HLA antistoffen onderzoek: 8.600 › Patiënt-donor chimerisme na transplantatie: 450
Aantal medewerkers
25
Kwaliteit De afdeling Transplantatie Immunologie is sinds 1993 (ASHI), en sinds 1998 door de European Federation for Immunogenetics (EFI) vakinhoudelijk geaccrediteerd. Daarnaast is het laboratorium in 2012 door CCKL geaccrediteerd.
De 5 belangrijkste kenmerken van Transplantatie Immunologie/ Weefseltypering
HLA-typering op elk resolutieniveau voor zowel transplantaties als HLA-geassocieerde ziekten. eferentiecentrum voor de geavanceerde R sequence based typing (SBT) technologie. niek in Europa voor wat betreft U de geautomatiseerde bepaling van HLA-antistoffen. oorlopersrol in de implementatie van V cellulaire therapie en in de selectie van stamceldonoren. terke internationale reputatie als S onderzoeks- en opleidingsplek.
19
Heeft u vragen, wilt u meer informatie of een afspraak maken? Neem dan contact op met Rob Janssen, Business Development Manager LAB Maastricht UMC+ P. Debyelaan 25, 6229 HX Maastricht Postbus 5800, 6202 AZ Maastricht T + 31 (0) 43 387 13 33 M + 31 (0) 6 1221 5880 E
[email protected] Twitter @LABMaastricht
www.mumc.nl/labmaastricht 20
Uitgave Maastricht UMC+, RVE Beeldvorming en Laboratoria Redactie Rob Janssen, in samenwerking met Mach3-communicatie en afdelingshoofden LAB Maastricht UMC+ Vormgeving Ontwerpbureau B2B, Maastricht Fotografie Appie Derks, Stafdienst Communicatie
